Carmabi Jaarverslag 2005

Jaar

vers

lag

2005

Omslag foto’s:1. T. abdomini - S. Mlodinov2. Wabi - CARMABI / Peter van de Wolf

Inhoud

4

Vooraf 5

H1 - Algemeen 61.1 Bestuur 61.2 Missie en Doelen 61.3 Secties en afdelingen 6

H2 - Wetenschappelijk Onderzoek 72.1 Beleidsvormend onderzoek 72.2 Associate Research Scientists 102.3 Gastonderzoeken 112.4 Publicaties 112.5 Adviezen en overige diensten 11

H3 - Natuurbeheer 123.1 Terrestrisch Beheer 12

3.1.1 Christoffelpark 133.1.2 Shete Boka 133.1.3 Flamingopark Jan Kok 133.1.4 Janthiel 143.1.5 Daaibooi 143.1.6 Kabouterbos 143.1.7 Beach Patrol 143.1.8 Inventarisatie Natuurgebied Westpunt 15

3.2 Marien Beheer 153.2.1 Onderwaterpark Curaçao 15

H4 - Natuur- en Milieueducatie 174.1 Programma’s 17

4.1.1 Funderend Onderwijs 174.1.2 Vierde klassen 184.1.3 Vijfde klassen 184.1.4 Zesde klassen 194.1.5 Voortgezet Onderwijs 19

4.2 Overige activiteiten 21

H5 - Technische Dienst 25

H6 - Public Relations 266.1 Persberichten 266.2 Website 266.3 50-jarig jubileum CARMABI 266.4 Overige activiteiten 28

H7 - Bibliotheek 30

H8 - Diversen 31

H9 - Commissies en werkrelaties 35

H10 - Planning 2006 3610.1 Wetenschappelijk onderzoek 3610.2 Natuurbeheer 3710.3 Natuur- en Milieueducatie 3710.4 Voorlichting en Public Relations 37

Bijlagen1. Adviezen en overige diensten 382. Publicaties en rapporten 2005 433. Overzicht Gastonderzoekers 47

5

Vooraf

De in 2004 gestarte herstelwerkzaamheden aan het dak en het plafond van LandhuisSavonet in het Christoffelpark waren eind 2005 vrijwel afgerond. Maar ook deperspectieven voor totaal herstel van het landhuis namen een gunstige wending. Eendoor CARMABI bij USONA (via het Bestuurscollege) ingediend project vanNaf. 6.000.000,00 werd goedgekeurd. Het betreft de totale restauratie van hetlandhuis-complex, en de inrichting ervan als openluchtmuseum. De verwachting is datbegin 2006 de overeenkomst tussen USONA en het Bestuurscollege (BC) getekendwordt en de Eilandsraad de overdracht van het landhuis en de erfpacht van hetbetrokken gebied aan CARMABI zal goedkeuren. Pas daarna zal USONA de geldenbeschikbaar stellen. Dit project zal werkgelegenheid bieden aan veel mensen in BandaBou.

CARMABI heeft al jaren geleden erfpacht aangevraagd voor het terrein opPiscaderabaai waar de stichting al sinds 1955 zit. In het verslagjaar, toevallig het jaardat CARMABI haar 50-jarig bestaan vierde, besloot het BC de gevraagde optie voorerfpacht te verlenen, waar we zeer dankbaar voor zijn. Hoewel derden via de rechterproberen te verhinderen dat CARMABI de erfpacht krijgt, hopen we dat dit geenvergaande vertraging zal geven.

Aangezien ook dit jaar de bevolking en de toeristen tevreden geluiden lieten horenover de wijze waarop CARMABI Daaibooi beheert, is de verwachting dat hetBestuurscollege deze overeenkomst zal verlengen. Dit mede vanwege het feit dat nietalleen het achterland, maar ook het strand conserveringsgebied is.Een door het BC benoemde commissie heeft in haar advies ook voor het beheer vanandere overheidsstranden CARMABI genoemd als de meest gegadigde stichting. HetBC heeft dit advies goedgekeurd. Tot onze verbazing is later hiervan afgeweken enwerd gesproken van de oprichting van een overheidsstichting voor het beheer van diestranden, met als leden enkele gedeputeerden, vertegenwoordigers van enkelediensten en van CARMABI. Mocht het BC echter hiervoor kiezen dan zal CARMABI ookin deze structuur het beste er uit trachten te halen voor ons eiland.

Er zijn veel meer zaken waar ik even bij stil zou willen staan, maar dat zou te vervoeren. Al bladerend in dit jaarverslag komt u ze vast en zeker tegen.

Ik wens u dan ook veel leesplezier.

Mede namens het Bestuur,

Hoogachtend,

Dr. W.L. BakhuisDirecteur

1.1 BestuurHet bestuur van CARMABI bestaat uit:Dhr. N.J. Chaclin, VoorzitterDhr. J.M. Eustatia, SecretarisDhr. P.N. Virginia, PenningmeesterDhr. E. Koense, BestuurslidMw. J.P. Curiel Yard, BestuurslidMw. M. Russel Capriles, Bestuurslid

De directie van CARMABI bestaat uit:Dr. W.L. Bakhuis, DirecteurDr. A.O. Debrot, Onderdirecteur / Hoofd Sectie Wetenschappelijk Onderzoek

Voorts bestaat de staf uit:Drs. J.A. de Freitas, Senior ResearcherDrs. L.P.J.J. Pors, Hoofd Sectie Natuur- en Milieu EducatieLcs. B.T. Leysner, Manager Onderwaterpark / Hoofd Technische DienstIr. W.F.N. Winkel, Hoofd Sectie NatuurbeheerDrs. S.R. Criens, Bibliothecaris

Een overzicht van de personele bezetting treft u in het laatste hoofdstuk aan.

1.2 Missie en doelenOnze missie is het werken aan een duurzame samenleving, waarbinnen een duurzameontwikkeling van de natuur leidt tot voordelen waar ook ons nageslacht van kangenieten. Binnen dit proces spelen alle sectoren binnen de maatschappij een rol.

Voortvloeiend uit de missie, om te komen tot een duurzame ontwikkeling, zijn onzeprimaire doelen:• het verrichten of doen verrichten van wetenschappelijk onderzoek ten behoeve

van natuurbeheer, natuurbehoud, natuurherstel en natuurontwikkeling;• de verwerving, het behoud, de bescherming, het beheer, het herstel en de

ontwikkeling van natuurgebieden in de ruimste zin des woords en de daarinvoorkomende terreinen en objecten die waardevol zijn uit het oogpunt vangeologie, oudheidkunde of geschiedenis;

• het bewustmaken van de bevolking in het algemeen en de schoolgaande jeugd inhet bijzonder van de bijdragen die zij kunnen leveren aan de bevordering vaneen duurzame ontwikkeling.

1.3 Secties en afdelingenDoor middel van verschillende activiteiten, op verschillende werkterreinen trachten webovenstaande doelen te bereiken. Aansluitend aan de doelen, bestaat onze organisatieuit de volgende secties:• Wetenschappelijk onderzoek• Natuurbeheer• Natuur- en milieueducatie• Technische Dienst

Verder zijn er binnen de organisatie tevens de volgende drie afdelingen:• Administratie• Public Relations• Bibliotheek

6

H1- Algemeen

7

Het wetenschappelijk onderzoek is een zeer belangrijke pijler binnen onzeorganisatie. Op basis van resultaten uit wetenschappelijk onderzoek is het mogelijkte bepalen welke onderdelen van de natuur gerichte bescherming nodig hebben enop welke manier. Daarnaast is het zaak het educatief lesmateriaal te onderbouwenop basis van feiten. Het adviseren van de overheid, semi-overheidsinstanties enmilieuorganisaties met betrekking tot natuurbeheer, ruimtelijke ordening,inhoudelijke kwesties en/of initiatieven aangaande internationale, landelijke eneilandelijke wetgeving is tevens een belangrijk aandachtspunt van de SectieWetenschappelijk Onderzoek.

2.1 Beleidsvormend onderzoek

Het beleidsvormend onderzoek bevatte onder meer:

Terrestrisch

• Spinnen en Mieren Curaçao en BonaireIn december en januari hebben stafleden Dr. Debrot en Drs. Criens op diverseplekken op Curaçao en ook Bonaire collecties spinnen en mieren samengesteld. Dit

als bijdrage aan een groot National Science Foundationgefinancierde studie naar de diversiteit van mieren in hetCaribisch gebied. Deze studie staat onder leiding van Dr. JimWetterer van de Atlantic University of Florida. In de loop van2006 en 2007 zal Dr. Wetterer een bezoek brengen aan onzeeilanden om met dit project verder te gaan. De spinnen werdenverzameld op verzoek van promovendus Sarah Crews van

University of California, Berkeley die daar te zijner tijd eenstudie over wil uitbrengen.

• Libellen Curaçao en BonaireMedio 2005 hebben Dr. Debrot en Drs. Criens voor Curaçao enBonaire in samenwerking met expert Dr. Dennis Paulson, van deSlater Museum of Natural History en University of Puget Soundeen inventarisatie gedaan van libellen en waterjuffers. Het werk

geeft nieuwe inzichten in de diversiteit van de Odonata op Curaçao en Bonaire enzal wellicht in de loop van 2006 of 2007 tot eenpublicatie leiden.

• Archeologische vindplaatsen CuraçaoGedurende 2005 heeft Dr. Debrot aan overige leden vande ‘Werkgroep Bescherming Archeologisch Erfgoed’ vanhet Nationaal Archeologisch en Antropologisch Museum(NAAM) enkele tientallen belangrijke archeologischevindplaatsen laten zien die hij kende uit zijn jeugd. Dezebevinden zich langs de oevers van Fuikbaai en SpaanseWater. Dit jaar heeft Debrot ook tijdensherbeplantingswerk op Klein Curaçao eenarcheologische vindplaats gevonden die mogelijkprehistorisch is daar er gebruiksvoorwerpen werdengevonden gemaakt van de karkoschelp en steen. Ditwerk heeft geleid tot een zeer belangrijke toenamevan archeologische vindplaatsen op Curaçao en wordtin 2006 voortgezet. De werkgroep verwacht in de loop

H2 - Wetenschappelijk Onderzoek

Erythrodiplax bereniceFoto: D. Paulson

Archeologische vindplaats op dekuststrook van plantage Fuik.

van 2006 een nieuwe kaart uit te brengen waarop de diverse archeologische plaatsenstaan aangegeven.

• Lange termijn effecten van de aanleg van het Sonesta strand op hetaanliggend koraalrifMedio 2005 hebben Dr. Debrot en Dr. Ivan Nagelkerken het veldwerk afgerond van eenlanglopende studie in 1990. Deze studie is door Debrot begonnen om zo de lange termijneffecten van de strandaanleg op het koraalrif in kaart te brengen. Opnames werdengemaakt op permanente transecten die reeds in 1990 werden uitgezet voor het strandvan het toenmalige Sonesta hotel alsmede op plekken uit de buurt van het strand diefunctioneren als controle plekken. Nu het veldwerk is afgerond rest nog de analyse enhet op schrift stellen van de resultaten waaraan in 2006 begonnen zal worden.

• Herbeplanting TafelbergHet conserveringsgebied op de top van de Tafelberg is een bijzonder belangrijkconserveringsgebied. De Tafelberg is de hoogste heuvel van de algemeen lage oostelijkehelft van Curaçao, en is als zodanig een overblijfsel uit de tijd toen Curaçao nog uittwee eilanden bestond. Vanwege zijn ontstaansgeschiedenis, en mede vanwege dehoogte van de heuvel die leidt tot verhoogde luchtvochtigheid, komen er uniekeplantensoorten voor die op Curaçao verder alleen nabij de Christoffelberg voorkomen. Erkomt tevens een unieke landslak voor en diverse diersoorten die hoge heuvels nodighebben voor hun voortbestaan, zoals de bedreigde blauwduif en de witstaartbuizerd. Devegetatie boven op de Tafelberg is weinig verstoord geweest in het verleden en heeftdichte opstanden van zeer oude bomen. In het begin van het jaar 2005 zijn er voor deconstructie van een walradarstation diverse stukken vegetatie kaalgeschaafd, enkelehiervan per abuis en zonder vergunning. Het betreft opstanden die decennia lang nodigzullen hebben om zich enigzins op eigen kracht te kunnen herstellen. Om de natuur eenhelpende hand te bieden is de Kustwacht bereid gevonden de herbeplanting tefinancieren. Op aanraden van de DROV is CARMABI voor de uitvoering benaderd.

• Herbebossing Rooi Rincon, Rooi Santu, Kabouterbos, Christoffelpark en KleinCuraçaoHet regenseizoen van 2004-2005 is voortreffelijk geweest en heeft een mooiegelegenheid aangeboden om aanplanten te verrichten in diverse natuurgebieden. Onderleiding van Dr. Debrot zijn in het Christoffelpark in de waterloop van bron Pos Shimaronlangs het pad naar de top van de Christoffelberg diverse zeldzame planten in de grondgezet. Het betreft jonge boompjes van de zeer zeldzame Fumá machu (Vitex cymosa)en Hoba machu (Cyrtocarpa velutinifolia), de Surun di mondi (Crateva tapia) en deKayuda (Annona glabra). Deze planten zijn wateren vochtminnend en de verwachtingis dan ook dat ze goed op deze locatie zullen gedijen. Ook zijn deze zeldzame soortengeplant in Rooi Rincon. Het Kabouterbos is aangevuld met diverse zeldzame plantenzoals de Surun di Mondi, de Kurahout (Peltophorum acutifolium, een endeem) de Bonchilargu (Senna bicapsularis) en de Fumá (Vitex compressa), terwijl op Roi Santu eenaantal brasiabomen (Haematoxylon brasiletto) is aangeplant.

• Klein CuraçaoGezien de hoopgevende resultaten van diverse zout en droogte-resistente bomen opKlein Curaçao, is aan het Bestuurscollege toestemming gevraagd om grootschaliger ophet eiland te werk te mogen gaan met grote bomen. De Gezaghebber antwoordde perbrief d.d. 29 november 2005 dat het Eilandgebied dit ‘loffelijk initiatief’ volledig zousteunen. Daarom zijn er in de loop van oktober en november zo’n honderd bomen enstruiken aangeplant op het eiland. De reeds eerder aangeplante zaailingen en uitgezaaidmateriaal blijken massaal aan te slaan. Dit baant de weg voor daadwerkelijkelandschapsveranderingen op het eiland als gevolg van vegetatieherstel. Dankzij deaanwezigheid van struiken langs de op het eiland aanwezige seizoensgebondenwaterplassen is het eiland ook druk bezocht geweest door trekvogels, zoals veleBlackpoll Warblers (Dendroica striata) de waterhoen Sora (Porzana carolina) die voorhet eerst daar is waargenomen en de Blue-winged Teal (Anas discors) die meer dan drie8

Wetenschappelijk onderzoek

After (februari 2006)Before (juli 2004)

weken bleef hangen. Een hartelijke dank gaat uit naar Cor en Veronika Mons vande Mermaid die telkens weer de trips naar Klein Curaçao sponsoren.

Vanwege het goede herstel van de vegetatie en aanwezigheid van vele struikenen bomen met bloemen werd geacht dat de tijd rijp was voor introductie van watmeer inheemse landfauna. Afgezien van enkele inheemse reptielen en landkrabbenis het enige andere landdier aanwezig op het eiland de niet-inheemse huismus(Passer domesticus). Pogingen tijdens 2005 om deze soort, die in ons gebied enook op Klein Curaçao niet thuishoort, uit te roeien zijn vooralsnog mislukt. Van deinheemse vogel Barika Hel (Coereba flaveola) is een twintigtal naar het eilandgebracht. Deze waren na een tijdje aan het nestelen. Ook zijn er de landslakkenCerion uva (kokolishi kalakuna) en Tudora megacheilos (kokolishi kabritu) en dehagedis Anolis linearis (kaku) op diverse plekken uitgezet.

Vegetatiekaart BonaireDeze publicatie presenteert de resultaten van een uitgebreid veldonderzoek opBonaire met als doel een kleurenlandschapsvegetatiekaart voor Bonaire tecreëren. De gebruikte schaal (semi-detail) heeftals groot voordeel dat het het meest geschikt isvoor gebruik van ruimtelijke planningsdoeleindenen planning ten behoeve van natuurbeheer en -bescherming. Op Curaçao is een soortgelijkekaart van grote waarde gebleken op beidewerkgebieden. Het onderzoek is gedaan in hetlaatste kwartaal van het jaar, waarin ergemiddeld meer regen valt dan de rest van hetjaar. Op de kleurenkaart is de verspreiding te zienvan de 32 onderscheiden(sub)landschapseenheden. Deze eenheden zijneen combinatie van de geologische formatie,geomorfologische kenmerken en deonderscheiden vegetatietypen. Deze kenmerkenworden als uitgangspunt gebruikt voor deluchtfoto interpretatie. Het veldwerk resulteert inde vaststelling van de vegetatietypen en deuiteindelijke benaming van de voorkomendelandschapseenheden. Met de gebruikte methode zal het ook mogelijk zijn omveranderingen die op de langere termijn in de vegetatie op Bonaire optreden, tekunnen vaststellen. Het onderzoek laat zien dat de vegetatie van Bonaire typischgedomineerd wordt door secundaire vegetatietypen. Dit is het gevolg van denegatieve invloed van houtkap en begrazing door de geïntroduceerde geiten en 9


10


ezels. De eerste factor is vooral in het verleden van invloed geweest. Zes van deonderscheiden 18 vegetatietypes hebben een relatief hoge conserveringswaarde.Vergelijkingen met een eerdere vegetatiekaart uit 1956 laat zien dat er zowelverbetering als achteruitgang te constateren valt van de vegetatie op Bonaire. Hetnoordelijk deel van de Washington-Slagbaai Park is het grootste gebied waarinverbetering is vastgesteld. Het grootste gebied dat achteruitgang laat zien, is hetzuidelijk deel van Bonaire. Ook worden in de publicatie de resultaten van het onderzoekbesproken in het kader van de door het Bestuurscollege van Bonaire geakkoordeerdeNatuurbeleidsplan van Bonaire (1999-2004). Ook komt de publicatie met relevanteaanbevelingen ten behoeve van een verbeterde natuurbescherming op Bonaire.

Marien

• Aanwas Diadema CuraçaoOnder begeleiding van Dr. Debrot en Dr. Rolf Bak van het NIOZ heeft student Noam vande Hal van de Universiteit van Amsterdam voor een periode van vijf maanden deaanwas van jonge zwarte zeeëgels (Diadema antillarum) gemonitored. De studie werdgedaan naar aanleiding van een eerder onderzoek van Debrot uit 2002 dat aangaf datDiadema weer in aantal aan het toenemen is nadat de soort in 1984 massaal afstierf alsgevolg van een ziekte. De resultaten geven aan dat de toename ook is waar te nemenin de vestiging van jonge zeeëgels op artificieel substraat.

• Verspreiding sponzen op het koraalrif van CuraçaoOnder begeleiding van Dr. Debrot, Dr. Rob van Soest van de Universiteit van Amsterdamen Dr. Rolf Bak van het NIOZ heeft student Noam van de Hal van de Universiteit vanAmsterdam op zes locaties voor de kust van Curaçao en op vijf dieptes de dichtheid ensoortensamenstelling van de sponsgemeenschappen in beeld gebracht. Sponzen speleneen zeer belangrijke rol in de nutriëntcyclus en verversing van water op het koraalrifmaar zijn tot nog toe zeer weinig bestudeerd. In de loop van 2006 zal aan de publicatievan de resultaten worden gewerkt.

• Studie dichtheden koraalrecruten rif van CuraçaoStudente Judith Bakker heeft in dezelfde periode als Noam van der Hal ook onderbegeleiding van Dr. Debrot, en Dr. Rolf Bak van het NIOZ, een vergelijkende studiegedaan naar de dichtheid van koraalrecruten op verschillende locaties op het rif. Deresultaten zullen worden vergeleken met die uit de studie van Bak en Engel uit 1979.Deze studie krijgt in 2006 een follow up en uitbreiding, waarbij twee studenten voor eenaantal maanden verder werk zullen verrichten.

• West-Indische zeekoeIn september kwam een melding binnen van een gesignaleerde zeekoe, voor de kust bijAscension. Een bijzondere gebeurtenis daar deze zoogdieren normaalgesproken niet inonze wateren voorkomen. Naar alle waarschijnlijkheid was het dier verdwaald. Na enkeledagen was het dier weer verdwenen. Deze waarneming wordt door Dr. Debrotmeegenomen in een grotere studie over het historisch voorkomen van deze soort in deNederlandse Antillen. De studie wordt gepubliceerd in de Caribbean Journal of Science in2006.

2.2 Associate Research ScientistsIn 2003 heeft CARMABI het idee opgevat om nauwe samenwerkingsverbanden aante gaan met een aantal wetenschappers die een belangrijke bijdrage leveren aanhet instituut. Het gaat om een zestal wetenschappers die formeel een verbintenishebben met het instituut als ‘Associate research Scientists’. Dit draagt bij aan eenaanzienlijke versterking van het wetenschappelijke kader van het instituut. Hetgaat om de onderzoekers Bruce Fouke, Bill Gerwick, Rolf Bak, Sophie Petit, IvanNagelkerken en Mark Vermeij.

11


2.3 GastonderzoekenGedurende 2005 hebben maar liefst 86 gastonderzoekers wetenschappelijkonderzoek verricht vanuit ons instituut. Hieronder vallen ook promotie-onderzoeken en stages. Een aantal projecten is gezamenlijk met stafonderzoekersvan CARMABI volbracht. De gastonderzoekers komen van verschillendeuniversiteiten en instituten. De wetenschappers waren van totaal 14 verschillendenationaliteiten. Het merendeel was afkomstig uit Nederland (49%) en de VS(31%), gevolgd door Groot Brittanië, Zwitserland, Frankrijk, Brazilië en Australië.61% van de gastonderzoekers hield zich bezig met koraalonderzoek. De overigestudies richtten zich onder meer op zeeschildpadden, zeeappels en kustbeheer.U treft een overzicht van de gastonderzoekers in de bijlagen aan.

Bezoek studiegroep University of North Carolina (at Wilmington)In mei 2005 ontving CARMABI een groep van elf studenten en vijf begeleidersvanuit de University of North Carolina (at Wilmington). Deze groep onderaanvoering van Dr. Alina Szmant heeft gedurende twee en een halve maandgebruik gemaakt van onze laboratoria. Daarbij heeft de groep geld gegeven voornieuwe zoutwaterpompen en tanks. De studenten hebben zich met vijf professorenin vijf modules gericht op onderzoek naar de fysiologie, voortplanting en ziektenvan koralen, vissen en andere zee-organismen. Voor 2007 is het volgende bezoekgepland.

AMLC conferentieVan 13-17 juni werd te Curaçao Seaquarium de 32ste wetenschappelijkebijeenkomst gehouden van de ‘Association of Marine Laboratories of theCaribbean’, beter bekend als de AMLC. Daarvoor kwamen gedurende vijf dagenzo’n hondertal koraalrifwetenschappers uit de regio bijeen om zich op de hoogte testellen van de diverse onderzoeken in de regio. Meer dan 80 presentaties werdener gehouden. De deelnemers waren uit o.a. de V.S., Puerto Rico, Mexico, Jamaica,Barbados, St. Croix, Bermuda, Nederland en Venezuela. CARMABI was mede-oprichter van de AMLC in 1957 maar het grootste aantal presentaties datCARMABI ooit eerder heeft gegeven tijdens een AMLC-bijeenkomst was zeven. Datwas tijdens de 13de bijeenkomst gehouden in Sta. Martha, Colombia in 1977, bijna30 jaar geleden. Tijdens deze bijeenkomst is er vanuit CARMABI een nieuw recordvan 12 studies gepresenteerd over werk verricht vanuit het instituut doorstafleden, gastwetenschappers en promovendi. Op de eerste dag heeft Dr. IvanNagelkerken de sessie Regional Ecological Connectivity voorgezeten. Op de laatstedag was de sessie Coral Reef Ecology in handen van Dr. Dolfi Debrot. PromovendiJasper de Goeij en Pedro Frade hebben prijzen gewonnen voor de bestepresentatie. Op 15 juni hebben Debrot, Pors en de Freitas een eilandexcursieverzorgd voor alle deelnemers waaronder een kort bezoek bij Daaibooi en hetkantoor van CARMABI.

2.4 Publicaties

Het afgelopen jaar zijn er vanuit ons instituut 39 rapporten en publicatiesverschenen. Een compleet overzicht van de publicaties en rapporten vindt u in debijlagen.

2.5 Adviezen en overige diensten

Het afgelopen jaar is er vanuit de Sectie Wetenschappelijk Onderzoek een grootaantal adviezen, consulten en andere diensten verleend, aan zoweloverheidsdiensten als andere organisaties, over uiteenlopende onderwerpen. Vooreen overzicht hiervan verwijzen wij u naar de bijlagen.

In 2005 beheerde CARMABI de volgende natuurgebieden, en wel:

• Christoffelpark, sinds 1978, 1860 hectare• Curaçao Onderwaterpark, sinds 1982, 600 hectare• Grot van Hato, Kueba di Raton en Kueba di Yèt, sinds 1991• Shete Boka Park, sinds 1994, 200 hectare• Kabouterbos, sinds 1997, 13.2 hectare• Flamingopark Jan Kok en gedeelte plantage Hermanus, sinds 1998, 81.9 hectare• Midden Seinpost, sinds 1998, 17 hectare• Heuvelgebied Jeremi (inclusief Seru Bientu), sinds 1999, 233 hectare• Daaibooi baai, sinds 1999, 110 hectare

Het doel is deze gebieden te beschermen en te behouden. Eveneens is het belangrijkeen balans te vinden tussen bescherming en recreatie waarbij het publiek, opverantwoorde wijze, kan genieten van het natuurschoon van het eiland.

3.1 Terrestrisch Beheer

De sectie Natuurbeheer is onderverdeeld in terrestrisch en marien beheer. Sindsaugustus 2005 is Ir. Frederik Winkel verantwoordelijk voor het terrestrische gedeelte.Hij volgt Chris Schmitz op die van onschatbare waarde is gebleken voor het behouden duurzaam gebruik van de natuur op ons eiland.

3.1.1 CHRISTOFFELPARK

• Renovatie wegennetDe werkzaamheden met betrekking tot het herstel van het wegennet zijn in dit jaarofficieel afgerond.

• Herstel dak Landhuis SavonetIn 2005 zijn de herstelwerkzaamheden aan het dak van Landhuis Savonet zo goedals afgerond.

• Christoffelpark Improvement ProgrammeHet Christoffelpark Improvement Programme beschrijft de plannen met betrekking totduurzame ontwikkeling van het Christoffelpark als toeristisch product. In 2005 is insamenwerking met Dienst Economische Zaken het begin gelegd voor het indienenvan de financieringsverzoeken aan USONA om een aantal deelprojecten te realiseren.De deelprojecten bestaan uit:

• Erosievrij maken van het bergpad en conservering van de historische structurenvan het buitengebied

• Aanrijroute, parkingang en produceren van wervingsmateriaal (brochures e.d.)• Informatie over wandelroutes en informatie over autoroutes• Outdoor Activities Centre, inclusief cabina’s en een rancho• Lodges en natuurbad• Inloopterrarium, roofvogelcentrum, hertenkamp• Botanische tuinen, terras met vlindertuin en restaurant

Een achtste project behelst het aanvragen van financiering voor het ontwikkelenvan een uitgebreide marketingstrategie. De bedoeling is het publiek op gefaseerdewijze op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in het park. Bij afronding vande projecten dient de marketingstrategie reeds op volle toeren te draaien. Insamenwerking met de PR-afdeling van CARMABI zal dit voortgezet worden.

12

H3 - Natuurbeheer

13

• Realisatie Openluchtmuseum - Landhuis SavonetHet bij USONA ingediende financieringsverzoek is geakkoordeerd. Het wachten is nuop goedkeuring van de overdracht aan CARMABI van de terreinen (in erfpacht) enhet daarop gelegen landhuis en bijgebouwen (in eigendom).

• Christoffelpark outdoor activities en jeep safari’sDe mountainbike trails in het Christoffelpark worden in samenwerking metWannabike, Actief Curaçao en de uitbater van het Christoffelpark Terras aan de mangebracht. Eveneens zijn er de nodige onderhoudswerkzaamheden verricht aan het inorde maken van de routes in een zeer speciaal deel van het park voor ‘The NationalChristoffelpark Jeep Safari’. De safari vind plaats in samenwerking met de lokaletour operator ‘Yellow Tourism Solutions’.

• Aanplant zeldzame bomenOnder leiding van Dr. Debrot is er een aantal zeldzame bomen in het Christoffelparkgeplant. Het betreft de soorten: • Fumá machu (Vitex cymosa) • Hoba machu (Cyrtocarpa velutinifolia) • Surun di mondi (Crateva tapia) • Kayuda (Annona glabra)

3.1.2 SHETE BOKA PARK

• Problemen opening restaurantDe exploitatie van het restaurant te Boka Tabla wordt nog steeds verhinderd doorde hoge kosten van aansluiting op het electriciteitsnet.

• OnderhoudswerkzaamhedenIn samenwerking met de assistent-beheerder is een algehele opname in verband metonderhoud van de aanwezige voorzieningen gemaakt en een deel hiervan is reedsgerealiseerd. Het betrof hier de nodige bankjes, paden, vlonders en herstel enonderhoud van de diabaas-wegen.

3.1.3 FLAMINGOPARK JAN KOK EN PLANTAGE HERMANUS

• Rif St. MarieEr is een actieplan geschreven en verstuurd naar enkele instanties, met het verzoekvoor financiering om de nodige werkzaamheden uit te voeren om de natuurwaardenvan het gebied te beschermen en veilig te stellen. Helaas heeft dit niets concreetsopgeleverd. De nodige werkzaamheden zullen voorlopig daarom op geïmproviseerdewijze worden uitgevoerd. Er zijn uiteraard plannen om op andere manier de nodigefinanciele middelen te verkrijgen om zo de bezoekers optimaal van het gebied telaten genieten en hen van de nodige interessante informatie te voorzien.

3.1.4 JANTHIEL

• JanthielDe werkzaamheden betreffende Janthiel omvatten het verder onderhandelen methet Bestuurscollege over het in beheer krijgen van het westelijk deel van hetconserveringsgebied. Verder is er een samenwerkingsverband, in de vorm van eenwerkgroep, met Fundashon pa desaroyo di Bario Marie Pampoen i Bisindario (FBMPB)

H3 - Natuurbeheer

14

en het Curacao Tourism Bureau (CTB) opgestart om de uit te voerenwerkzaamheden te bespoedigen. Een groot deel van de tijd is besteed aan hetzoeken naar alternatieve financieringsmogelijkheden en het CTB heeft toegezegd tewillen voorzien in de nodige informatieborden.

3.1.5 DAAIBOOI

• DaaibooiHet nodige onderhoud aan de snack werd uitgebreid. Zo werd het dak van gestortbeton gemaakt. De strandvoorzieningen zien er goed uit en de bezoekers zijn zeerte spreken over de aangeboden service.

RectificatieIn het vorige jaarverslag (2003 / 2004) stond per abuis vermeld dat er in verbandmet het beheer van Daaibooibaai en omliggende natuurgebieden een nieuwebeheersovereenkomst met de overheid was afgesloten. Er was echter slechtssprake van een aanvraag voor een volgende beheersperiode van vijf jaar. In 2005was deze overeenkomst nog niet afgesloten.

3.1.6 KABOUTERBOSSinds oktober 2005 valt het Kabouterbos niet meer onder het beheer van de SectieNatuur- en Milieueducatie. Besloten is dit gebied ook onder de Sectie Natuurbeheerte plaatsen. Sinds juli is er een nieuwe vrijwilliger: de 17-jarige Mark Fraites. Hijhelpt een aantal dagen per week in het bos samen met Victor van Buurt, die al eenaantal jaren vrijwilligerswerk verricht. Hugo Lamoth, die ook een aantal jarenenthousiast heeft geholpen in het Kabouterbos, is voor studie naar Nederlandvertrokken.

3.1.7 BEACH PATROL

• Patrouille en informatieverstrekkingBaaien van Sta. Cruz tot Watamula werden dagelijks minimaal vijf maalgecontroleerd ter voorkoming van diefstal en inbraak in auto’s waarbij in velegevallen sprake is geweest van samenwerking met politie en exploitanten vanstrandfaciliteiten. De werkzaamheden bestonden grotendeels uitinformatieverstrekking en assistentie aan toeristen en andere baaibezoekers. Intotaal gebeurde dit 651 keer. Dankzij de Beach Patrol medewerker werd op GrootKnip een moeder Drikil (zeeschildpad) gesignaleerd waardoor CARMABI actie konondernemen om het dier te beschermen. Verder werd er ook opgetreden tegenspeervissers, vervuiling, open vuur en bbq’s op stranden, (verwilderde) huisdierenen muziekoverlast.

H3 - Natuurbeheer

651

11154 76

10

100

200

300

400

500

600

700

Ass is tance Environment Clean up Theft Vandalism

Total beach patrol 2005

15

H3 - Natuurbeheer

3.1.8 INVENTARISATIE NATUURGEBIED WESTPUNTCARMABI is door Kurá Hulanda Lodge benaderd voor het maken van eenbiologische inventarisatie en daarnaast enkele beheersrichtlijnen te geven terbehoud van de natuurwaarden aldaar. Verdere besprekingen zullen volgen om insamenwerking met het Bestuurscollege en CARMABI tot een beheersconstructievan dit natuurgebied te komen.

3.2 Marien beheer

Het mariene deel van de Sectie Natuurbeheer valt onder de verantwoordelijkheidvan dhr. Brian Leysner.

3.2.1 Onderwaterpark Curaçao

Ook het afgelopen jaar is het, de door het Bestuurscollege ingestelde commissie,nog niet gelukt om het concept van de Marien Natuur Beheersverordening tergoedkeuring aan te bieden aan het Bestuurscollege. Deze wetgeving is degrondslag voor het tot uitvoering brengen van het in 1995 uitgewerkte ‘CoastalZone Management Plan’, een plan dat garanties inhoudt voor een effectief beheervan de zee, de riffen, de stranden en aangelegen ecosystemen voor alle daarbijbetrokken gebruikers. De methoden zoals aangehaald in het plan zijn nog steedsactueel en hebben bij uitvoering in de regio (Miami, St. Lucia) al tot positieveresultaten geleid met betrekking tot verbeterde vangsten voor de vissers.

PatrouillesZowel te land als te zee hebben er patrouilles plaatsgevonden ter voorkoming vanspeervisserij, vervuiling en illegale bouw langs de kust. Er zijn enkele rapportagesgeweest van verwijdering van mangroven in het Spaanse Water maar er kon nietopgetreden worden vanwege het ontbreken aan wetgeving. In hetOnderwaterpark werden er enkele boeien teruggeplaatst op de duikplekken dieregelmatig bezocht worden door de duikscholen.

ZeeschildpaddenLegpogingen van zeeschildpadden werden geregistreerd en bij het uitbroeden vande nesten werden deze onderzocht op de soort en het broedsucces. Er zijn naarons weten geen strandingen van walvissen geweest op Curaçao.

OndersteuningHet Onderwaterpark heeft het erg druk gehad met de ondersteuning van deuniversitaire cursus Mariene Biologie die succesvol verzorgd is onder leiding vanDr. Alina Szmant van University of North Carolina. Er bestaan vaste plannen omdeze cursus in de toekomst te herhalen. Ondersteuning werd ook geboden aan debezoekers van het AMLC congres die van de gelegenheid gebruik maakten om viaCARMABI onderzoek te doen op het rif.

Omgekeerde Osmose Waterfabriek, Sta. BarbaraIn het Onderwaterpark nabij de monding van Fuikbaai is er in 2005 eenafvoerleiding aangelegd voor de ‘omgekeerde osmose’ waterfabriek van de KAEN.V. (Aqualectra). Door het Onderwaterpark werd in 2005 vele malen vergaderden geadviseerd omtrent de diepte, ligging, en verankering van de leiding die hetpekelwater (welke onstaat bij de filtratie van het zeewater) terugvoert naar zee.Het tracé van de afvoerleiding is zodanig gekozen dat koraalclusters zoveel

mogelijk vermeden zijn en waar het onvermijdelijke nodig was, zijn er koralengetransplanteerd (door derden). In de komende jaren zal er onderzoek verricht wordennaar de effecten van de saliniteitsverhoging op het rif. Door de adviezen van hetOnderwaterpark is uiteindelijk de schade beperkt gebleven, is de uitlaat diepergeplaatst en zijn de kosten tevens teruggedrongen. Het Onderwaterpark had eerdertegen de plaatsing op Sta. Barbara geadviseerd en had voorkeur aangegeven voor eenlocatie nabij het Seaquarium. Dit was beter geweest voor het milieu maar het is onsniet gelukt anderen hiervan te overtuigen. Al met al is het Onderwaterpark blij te ziendat veel van haar professionele adviezen zijn meegenomen en dat het vele werk zijnvruchten af heeft geworpen.

Beheer Rif waterDe Rif lagune naast het Holiday Beach Hotel vormt al jaren veel overlast voor dehotelgasten en omwonenden vanwege de stankoverlast veroorzaakt door de algenbloeien de muskieten die een goede broeiplaats vonden in het stagnerend water tussen demangrovewortels. Deze overlast is mede het gevolg geweest van het dichtslibben vande openingen van deze lagune naar de zee. Tezamen met de Dienst Openbare Werken,L.V.V en G.G.D is er nagegaan op welke wijze er veranderingen aangebracht moestenworden om de waterhuishouding van de lagune te normaliseren. Ook dit onderwerpheeft het Onderwaterpark veel bezig gehouden in 2005. Door de Dienst OpenbareWerken zijn, conform ons advies, de bestaande in-en uitstroomkanalen uitgegraven enuitgediept. Hierbij zijn er voorzorgsmaatregelen getroffen om te voorkomen dat bij hetuitstromen van het water slib over de koralen gevoerd wordt. Om hetzelfde gebied ookbeter te benutten zijn er tezamen met de Stichting Uniek Curaçao en VOMIL plannenuitgewerkt om de lagune toeristisch te ontwikkelen waarbij er wandelpaden en kano-routes tussen de mangroven aangelegd zullen worden. In het plan is opgenomen hetidee om de buurtverenigingen de exploitatie deels in handen te geven. Daartoe zijn erook gesprekken gevoerd met Plataforma Otrabanda en Amigu di Tera.

Illegaal strandaanlegTijdens een patrouille in het Onderwaterpark is een geval van illegaal strandaanlegontdekt dat een belangrijk mangrovebos heeft vernietigd. De vernietigde mangrovenwaren exact op de plek waar Professor Bill Gerwick algen had ontdekt met bijzonderekankerbestrijdende bestanddelen. Deze algen komen uitsluitend op de bewuste plekvoor. Dit privé strand is zonder vergunning aangelegd in het Spaanse Water, nabij hetriante villaparkproject van Santa Barbara Resort. De eigenaar van voornoemd huis is inhet verleden gewezen op dewaarde van de mangroven terplekke en op het feit datovereenkomstig debouwvoorschriften van heteiland vergunningen nodig zijnalvorens tot constructies vanbouwwerken overgegaan magworden. Niettegenstaande hetadvies werden de mangrovenvernietigd en tevens is er eenpier aangelegd op een stukzeegrasveld waarvan ookbekend is dat het eenbelangrijke functie vervult in debescherming van jonge rifvissen.

H3 - Natuurbeheer

16

Met het educatief programma streeft CARMABI ernaar zowel scholieren alsvolwassenen kennis bij te brengen van de (lokale) natuur, hen bewust te maken vande waarde ervan en de noodzaak tot bescherming en beheer. Uiteindelijk dienen zete leren hoe ze kunnen bijdragen aan het bevorderen van een duurzame ontwikkelingin relatie tot mens, natuur en milieu.

In onderstaande paragrafen treft u een overzicht aan van de activiteiten metbetrekking tot het schooljaar 2004 / 2005. Doelgroepen• Schoolgaande jeugd in de leeftijd van 4 tot 18 jaar• Docenten• Ouders• Volwassenen• Jeugd in het algemeen

InschrijvingenIn schooljaar 2004 / 2005 is gekozen voor een andere aanpak voor wat betreft deinschrijvingen van de basisscholen voor de educatieve programma’s. In het verledenontvingen de scholen informatie via de post, om vervolgens middels telefonischeinschrijvingen de scholen in te schrijven op de verschillende programma’s. Nu hebbentwee teams alle scholen van het eiland persoonlijk tot twee keer toe bezocht. Deeerste keer om de programma’s te overhandigen en de tweede keer om daadwerkelijkin de schrijven. Het heeft zijn vruchten afgeworpen. Dit schooljaar zijn er nauwelijksafzeggingen geweest, kwam het nauwelijks voor dat bussen voor niets voor deschooldeuren stonden en was er sprake van een minimum aan onnodige extrakosten. Al met al een zware manier van inschrijven, maar zeer zeker de moeitewaard om mee door te gaan.

Voorlichtingssessie Dienst Openbare Scholen (DOS)Aan het begin van het schooljaar 2004-2005, nog voor de grote inschrijvingsrondevoor onze programma’s, is een presentatie gegeven tijdens een van dedocentenvergaderingen van de DOS. Onze voorlichting bestond uit een presentatieover CARMABI met haar doelstellingen, missie en visie en een toelichting op deprogramma’s uit ons jaarprogramma. Daarna kregen de docenten uitgebreid de tijdom vragen te stellen. Dit eerste contact is zeer vruchtbaar gebleken in onze verderecontacten tijdens de inschrijvingen. Iedereen weet nu wie we zijn, waar ze onskunnen vinden en op welke manier wij kunnen bijdragen aan het onderwijs. Het staatin onze planning om aan het begin van elk schooljaar zulke sessies te houden, opdathet direct contact met het onderwijs sterker wordt.

4.1 Programma’s

4.1.1 Funderend Onderwijs

Programma’s Funderend OnderwijsHet Funderend Onderwijs (FO) is het afgelopen schooljaar uitgebreid met devoormalige 1ste klassen van het basisonderwijs. De eerste cyclus bestaatnu dus uit 4-,5-, en 6-jarigen. Dit betekent dan ook een aanpassing van delesprogramma’s. De bedoeling was om dit schooljaar drie programma’s aan te biedenaan de 1ste cyclus. Het bekende programma Wij zijn bomen in de mondi (nos tapalunan den mondi), in het Kabouterbos; het programma Mysterieuze mondi (mondimisterioso) dat zich zowel in het Kabouterbos als in het natuurgebied Den Dunki konafspelen; en een pilot-project bestaande uit een schoolbezoekprogramma. Helaasheeft het weer roet in het eten gegooid en kwam zelfs het Kabouterbos, een

17

H4 - Natuur- en Milieueducatie

18

waterwingebied, geheel onder water te staan. Hierdoor konden alle geplandeactiviteiten in dit bos geen doorgang vinden. De eerste weken waren er massaleafzeggingen vanuit de scholen. Totdat de boodschap doorkwam dat hetnatuurgebied Den Dunki full time ingezet kon worden voor onze programma’s. Doordeze relocatie, afzeggingen die later weer moesten worden ingeroosterd en nogenkele andere infrastructurele problemen, was het niet mogelijk om ons bezig tehouden met het pilotproject en was het noodzakelijk dit naar het komendeschooljaar te verschuiven. Tot teleurstelling van de ingeschreven klassen. Echter,aan het eind van het schooljaar is gebleken dat de meeste 1ste cycli leerlingen hunweg naar onze programma’s toch gevonden hebben hetgeen blijkt uit de cijfers diein de grafiek hieronder staan. Overigens willen we een woord van dank richten aande verschillende organisaties die in het beheersorgaan van Den Dunki zitten voor demedewerking en de toestemming dit gebied te mogen gebruiken.

4.1.2 VIERDE KLASSEN

4de klas basisonderwijsHet verhaal Moet je nu toch zien wat mensen doen met de natuur (mira kiko hendeta hasi ku naturalesa) dat zich afspeelt te Savonet, is een bekend verhaal. Deovervloedige regen was dit jaar een leuke extra. Het was mogelijk ter plekke tevisualiseren hoe men in het verleden water opving en bewaarde voor later gebruik.Het aantal participerende leerlingen lag op ongeveer 2700.

4.1.3 VIJFDE KLASSEN

5de klas basisonderwijsOok het 5de klas programma, dat zich te Zorgvlied afspeelt (in het Christoffelpark,net als Savonet), De zon “kiemt” me, maar kijk eens hoe ik hem bedrieg (solo takimami, wak kon mi ta gañé), is een oude bekende. Hieraan hebben zo’n 2900leerlingen meegedaan. Ook voor de 5de klassen zou er een pilot-projectstarten in het afgelopen schooljaar. Maar ook hier hebben we moeten besluiten datwe het moesten annuleren, vanwege het feit dat er infrastructurele problemenwaren ontstaan: de regenval had een groot gedeelte van de vastgestelde route inhet Christoffelpark onbegaanbaar gemaakt. In totaal zijn er zo’n 5600 leerlingen


3844

6039

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Kleuterprogramma's

2003-20042004-2005x

19


geweest die aan het 4de en het 5de klas programma hebben meegedaan. Een lichtestijging in vergelijking met vorig jaar, dat te onderscheiden is in onderstaandegrafiek.

4.1.4 ZESDE KLASSEN

6de klas basisonderwijsOok dit schooljaar is met enthousiasme geparticipeerd aan de twee 6de klasprogramma’s te Shete Boka en Daaibooi. Naast deze reguliere participaties zijn erveel scholen die met beide programma’s hebben meegedaan. Deze dubbeleparticipatie zit niet in de cijfers, aangezien de scholen zelf de kosten voor detweede excursie op zich hebben genomen. Voor de specifieke aantallen kunt u deonderstaande grafieken bekijken.

4.1.5 VOORTGEZET ONDERWIJS

Voortgezet Onderwijs(Geologieproject VSBO & VWO, Ecologieproject VSBO en basisvorming, ProjectSpaanse water PSC)

48985600

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Christoffelpark

2003-20042004-2005

911

1369

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

Daaibooi

2003-20042004-2005

1354 1384

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

Shete Boka

2003-20042004-2005

20


Gedurende het jaar is verder geëxperimenteerd met projecten voor het voortgezetonderwijs, een traject waarmee in 2003/2004 een aanvang was gemaakt. Twee‘standaard-projecten’ werden aangeboden en een aantal scholen heeft hieraangeparticipeerd. Eén project heeft als rode draad de geologische geschiedenis vanCuraçao. Voorafgaand aan een excursie krijgen de leerlingen op school demogelijkheid kennis te maken met de rijkdom, in kleur en vorm, van mineralen engesteenten. In het veld maken ze vervolgens kennis met de diversegesteentetypes van het eiland en de ontstaansgeschiedenis. De eerste tweeklassen (samen 7 groepen) van Marnix Cas Cora VSBO deden mee aan hetvolledige pakket. Met de eerste klassen van het MIL (6 groepen) werd alleen hetklassikale verhaal gedaan, daar het roostertechnisch niet mogelijk was de excursiein te plannen.

Het tweede standaardproject betreft een kennismaking met ecologie. Binnen ditproject krijgen de leerlingen de kans om zelfstandig bioloog te spelen. Eenparticiperende klas krijgt allereerst een introductie op school waarna tijdens develdactiviteit er per groepje van drie een oppervlakte van een vierkante meterChristoffelpark grondig aan een onderzoek dient te worden onderworpen.Voor dit project hebben we de 3e en 4e klassen van Marnix CasCora (schooljaar2004/2005), de tweede klassen van het St. Jozefcollege, alsmede later in het jaarde eerste klassen van het MIL (2005/2006) en de tweede klassen van Marnix CasCora (2005/2006) geïnteresseerd kunnen krijgen. Vooral dit tweede programmaheeft veel succes geoogst.

Met het Peter Stuyvesant College (PSC) is een langer lopend project gestart datinmiddels zeer bevredigend verloopt. Samen met de docenten Arjen Linthorst enJan van Zon is een onderzoeksproject uitgewerkt met als onderwerp het SpaanseWater. Het project wordt uitgevoerd met leerlingen van Havo4 en VWO5 die in driegroepen zich buigen over groeimetingen aan zeegras, waterkwaliteitsbepalingen ende socio-economische problematiek die van invloed is op dit belangrijkeecosysteem. Maandelijks wordt de waterkwaliteit onder de loupe genomen, tweemaal binnen het lopende schooljaar wordt de groei van zeegras op diverse lokatiesgemeten, en een scala aan gebruiksaspecten wordt vastgelegd (hoeveel jachtenliggen er, hoe zit het met de afvoer van menselijk afval etc.). De bedoeling is dat

334

0

50

100

150

200

250

300

350

Voortgezet

2003-20042004-2005

21


het eerste jaar van het project in 2006 wordt afgesloten met presentaties van degegevens en in ieder geval een krantenartikel. We gaan er tevens van uit dat ditproject langlopend gaat worden, zodat over de komende jaren heen gegevensverzameld, geanalyseerd en vergeleken gaan worden. De studenten krijgen middelsdit project inzicht en enige werkervaring met wetenschappelijk onderzoek. Tevenshebben ze een concrete taak een signaal af te geven naar beleidsvoerder en hetalgemene publiek van wat zijzelf denken dat er nodig is om de natuur binnen hetSpaanse Water een handje te helpen!

4.2 Overige activiteiten

Radioprogramma Redu di MondiIn 2002 is onze sectie begonnen met het tweewekelijks uizenden van eenradioprogramma met verschillende lokale natuuronderwerpen voor leerlingen van debovenbouw basisonderwijs en speciaal onderwijs. Redu di Mondi heeft tweeschooljaren achter elkaar gedraaid, toen we er jammer genoeg mee moesten stoppenvanwege geldgebrek. Nu is op 16 september 2005 weer het eerste programma deether ingegaan. Opnieuw dankzij de fantastische sponsoring van de krant Extra enhet radiostation Z-86. Maar ook voor een enorm groot deel dankzij de financielesteun van het DCNA (Dutch Caribbean Nature Alliance), een vrij recent opgerichtestichting die een koepelorganisatie vormt voor de natuurbeschermingsorganisatiesvan de Nederlandse Antillen. Het programma heeft nu ook een nieuwe jingle,gecomponeerd door dhr. Leon Pors. Verder is het programma aanbod ook uitgebreid.Voorheen richtte het programma zich slechts op de hoogste klassen van hetbasisonderwijs en speciaal onderwijs. Dit schooljaar zijn er ook een aantalprogramma’s voor de 1ste cyclus van het funderend onderwijs. Op de website kunnendocenten de werkbladen en bijbehorende antwoorden vinden.

In 2005 zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen:

Cursus natuurgidsIn mei 2005 heeft de cursus ‘natuurgids’ plaats gevonden in samenwerking metStichting Uniek Curaçao. De belangstelling voor een herhaling was heel groot, na deeerste cursus in 2004. De cursus richt zich op de geschiedenis van de natuur op onseiland, het natuurbeleid van de overheid van de Nederlandse Antillen en Curaçao inhet bijzonder, de algemene ecologie en specifiek eilandecologie, en excursieontwerpen -didactiek. Maar liefst 13 cursisten hebben de cursus succesvol afgerond.

VogelcursusIn november heeft de CARMABI-cursus ‘Vogels leren kennen’, onder leiding van(externe) Jarko Meurs, plaats gevonden. De cursus bevat informatie over het gedragen de lichaamsbouw van vogels en geeft antwoord op vragen als ‘hoe vliegt eenvogel?’, ‘waarom leggen vogels eieren?’ en ‘hoe zijn vogels ontstaan?’. Daarnaasthebben de cursisten uitgebreid kennis gemaakt met de veertig meest voorkomendevogelsoorten op Curaçao en hebben ze geleerd welke rol het eiland speelt in het

Titel/Onderwerp Niveau Uitzendatum Misterio di anochi... ratón di anochi (1) FO2 16 sept 2005 Misterio di anochi … ratón di anochi (2) FO2 30 sept 2005 Misterio di anochi … ratón di anochi (3) FO2 28 okt 2005 Misterio di anochi … ratón di anochi (4) FO2 11 nov 2005 Chonchorogai FO1 25 nov 2005 Buki di historia : E historia di Savi FO1 9 dec 2005

22


leven van vogels. De lessen hebben plaatsgevonden ten kantore van Stichting UniekCuraçao.

NieuwsbrievenDe NME nieuwsbrief is in de afgelopen twee jaaruitgegroeid tot een volwaardige verslaggeving vanalle NME-activiteiten. In het kader van het 50-jarigbestaan van CARMABI is de nieuwsbrief uitgebreid,van strict NME gerelateerd naar een breder kaderwaarbinnen ook wetenschap en natuurbeheer eenrol speelt. Dit kader wordt met iedere nieuwsbriefverder uitgewerkt. Op deze manier kunnen we eenduidelijk beeld geven van alle processen die zichafspelen in het instituut, maar ook binnen de daaromheen liggende terreinen. Dr. Ivan Nagelkerkenvan de Radboud Universiteit Nijmegen isgeinterviewd over de stand van zaken van het rifen daaraan gerelateerde problemen. Ook is eeninterview met Dr. Dolfi Debrot geplaatst over dewetenschap op Curaçao.

NME-busVanwege flink gestegen kosten van vervoer van schoolkinderen naar de diverseexcursie-lokaties (vanwege de bijna verdubbeling van de prijs van diesel die debusmaatschappij logischerwijs aan ons doorberekend) is het helaas noodzakelijkgeweest te moeten snijden in het programma-aanbod. Het lag in de bedoeling om ditjaar de voormalige 2e (FO1) en de 3e klassen te betrekken in het aanbod. Helaas heeftdit geen doorgang kunnen vinden. Daarom is het besluit gevallen om in plaats van dekinderen naar de parken toe te halen (de meest wenselijke optie), in de toekomstnaar de scholen toe te gaan om ter plaatse natuurgerelateerde programma’s aan tebieden aan de klassen die ‘buiten de boot vallen’. Om dit te kunnen realiseren is eenvervoermiddel vereist. Het Wereld Natuur Fonds (WWF) heeft 10.000 Eurogedoneerd voor dit doel, het maximum bedrag binnen hun INNO subsidie programma!Een beroep op het Percy Henriquez Fonds leverde een deel van de ontbrekendefondsen op. Tevens is het gelukt om het voertuig invoerrechtenvrij binnen te halen!En Caribbean Motors Co. B.V. heeft als laatste ook een bijdrage geleverd. Op 19december is derhalve een bestelling geplaatst voor een Mitsubishi L300 Panel Van, hetbusje wat in 2006 een herkenbaar object zal gaan worden op Curaçao, en vooral opde scholen. Ook zal van de bus gebruik worden gemaakt om leskisten rond tebrengen.

Pretpakket voor scholenSamen met overtollige materialen afkomstig uit de bibliotheek van deNatuurwetenschappelijke Studiekring en Trekvogel-posters die we cadeau hebbengekregen van de Ambassade van de Verenigde Staten hebben we een leuk pretpakketsamen kunnen stellen voor alle scholen. Deze zijn eind 2005 rondgebracht.

NME-biebDe NME-bieb is verder uitgebreid. Op het moment zijn er bijna 1600 verschillendetitels beschikbaar: boeken, tijdschriften, artikelen, scripties, publicaties, cd-rom’s,video’s en DVD’s. Van onze spreekbeurten-service is ook regelmatig gebruik gemaakt.Zo’n 75 studenten die informatie nodig hadden voor spreekbeurten, werkstukken ofandere met school gerelateerde projecten zijn op de donderdagmiddagen ontvangen.

Vanwege het feit dat we de website regelmatig uitbreiden met nieuwe infobladen,gebaseerd op de behoefte onder studenten, hebben we zeker een 100-tal aanvragenkunnen doorverwijzen naar onze website.

Activiteiten 50-jarig bestaanIn het kader van het 50-jarig bestaan van onze organisatie, zijn er flink watactiviteiten georganiseerd door onze sectie:

Maart - Ochtendwandeling DaaibooiApril - Kids DayApril - Maanwandeling ZorgvliedMei - Open House ChristoffelparkMei - Dagwandeling HermanusMei - Combi-maanwandeling Shete Boka/DaaibooiOktober - Open dag Shete BokaOktober - HertentochtSeptember - VleermuizenexcursieNovember - Olielampwandeling SavonetDecember - Olielampwandeling Daaibooi

Pilot-project Dierenbescherming en CARMABIEén van de uitgangspunten in onze NME doelstelling en NME in het algemeen, is zorgkweken. Zorg voor de natuur en de omgeving. Door kinderen op een constructievemanier in contact te brengen met die natuur en die omgeving, liefde proberen tekweken en zodoende een kweekboden voor zorggevoelens en zorggedrag teontwikkelen. Waar in Nederland met de allerkleinsten een begin wordt gemaakt doornaar kinderboerderijen enzovoort te gaan, is deze meest elementaire vorm vancontact met dieren op ons eiland nog lang niet gewoon en zeker geen algemeengoed. En dit contact met dieren is waar de doelstelling van de educatieve afdelingvan de stichting Dierenbescherming en onze afdeling elkaar raakten. Uit een aantalzeer fructieve gesprekken en ontmoetingen is een concreet plan geboren, omkinderen van de 1ste cyclus funderend onderwijs in contact te brengen met dierendie voor hen tot de belevingswereld van alle dag behoren, de huisdieren. Gezamenlijkmet mevrouw Ineke Cijntje en mevrouw Yvonne Bik van de dierenbescherming hebbenwe in 2005 een pilot-project in elkaar gezet voor de 1ste cyclus van het funderendonderwijs waarbij leerlingen op diverse manieren, via een vakgeïntegreerde en -overstijgende wijze, in contact komen met huisdieren. Vijftien klassen zullen inschooljaar 2006 / 2007 meedoen aan dit project. Het programma is opgebouwd uittwee delen, een leskist met voorbereidend materiaal, en een schoolbezoek van eenvan onze medewerkers aan de klas met een aantal huisdieren.

ZeeschildpaddenprojectDankzij het Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) konden verschillende eilanden inde Nederlandse Antillen zeeschildpaddenprojecten opstarten, om het bewustzijnomtrent de noodzaak tot bescherming van deze dieren te vergroten. Ook op onseiland gaan we intensiever aan de slag met de zeeschildpadden. Dankzij DCNAhebben we lesmateriaal en een folder in elkaar kunnen zetten, die naar de scholen zalgaan o.a. ter voorbereiding op de excursie naar het Shete Boka gebied waar eengroot deel van de 6de klassen van het basisonderwijs aan meedoet. Daarnaast is hetmogelijk de Shete Boka folder compleet te herontwerpen en drukken.

StagiairesVanaf half augustus tot oktober hebben Janneke Kramer, Ellen Kooijman en Patrick daCosta Gomez van de opleiding PABO van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden bij

23


onze sectie stage gelopen. Ze hebben tijdens hun stage twee leskisten in elkaargezet. Eén voor de 1ste cyclus van het funderend onderwijs met het themastranden, en één voor de bovenbouw van het basisonderwijs met het themazeeschildpadden.

Nieuwe semi-vrijwilligersNa een oproep in de kranten in december 2004 naar geïnteresseerden voorvrijwilligerswerk met betrekking tot onze educatieve programma’s, is er uiteindelijkeen persoon overgebleven die ook daadwerkelijk op structurele basis meedraait metverschillende projecten. Ook uit de natuurgidsencursus zijn een aantal personengekomen die graag meewerken in de natuur- en milieueducatie, en we kunnen danook blij mededelen dat we ons (semi) vrijwilligersteam hebben uitgebreid met viernieuwe gezichten: Dhr. R. Rosario (Pietje), Sylvienne Martina, Fitzgerald (Ficho)Jansen en Yvette Albertus.

Hogere transportkostenIn het schooljaar 2005-2006 zouden alle klassen van de eerste cyclus funderendonderwijs (de voormalige kleuterklassen, 1ste en 2de klassen van hetbasisonderwijs) gaan meedraaien in het Kabouterbos / Den Dunki programma. Maarde verhogingen van de benzine en dieselprijzen gooide roet in het eten. De prijzenvan het transport zorgden ervoor dat we het besluit moesten nemen om dedeelname van het funderend onderwijs te halveren, daar de eilandsubsidie niettoereikend meer is, wat er op neer komt dat het equivalent van het aantalvoormalige kleuterklassen kan participeren. We bieden nog wel de mogelijkheid omtegen betaling van de transportkosten de programma’s toch ook aan de rest van degroepen te kunnen aanbieden, of te participeren in een van de pilot-programma’s.

Uitbreiding educatiepagina websiteNaast een hoeveelheid nieuwe infobladen, zijn ook de pagina’s voor docenten op dewebsite van CARMABI aangevuld. Al het materiaal ter voorbereiding op hetprogramma te Daaibooi is nu te dowloaden. Daarnaast staan er ook een aantal leukekleurplaten op en is er een pagina ter ondersteuning van het radioprogramma Redudi Mondi. Hier zijn niet alleen de werkbladen van te downloaden, maar ook deantwoorden op de vragen die in de werkbladen staan. Ook staan alleexcursieroosters op de website.

Deelname aan VlootdagenDoor Stichting Uniek Curaçao waren we benaderd om met een informatiestand deelte nemen aan de door de mariene georganiseerde Vlootdagen (22 en 23 oktober2005). Twee succesvolle dagen waar veel informatie is verschaft aan bezoekers,waaronder ook toeristen en vele groepen padvinders, over CARMABI en de natuurvan het eiland.

24


De technische dienst ondersteunt de secties Wetenschappelijk Onderzoek,Natuurbeheer en Natuur- en Milieueducatie door het beschikbaar stellen vanfunctionele werkruimten, vervoersmiddelen, vaartuigen, laboratoria en apparatuur.Verder draagt deze dienst ook zorg voor de logistieke ondersteuning.

TermietenbestrijdingDe biologische termietenbestrijding waarbij de termieten in aanraking komen metstoffen die voorkomen dat zij kunnen vervellen en zo dus niet kunnen groeien, lijktvanwege het in veel mindere mate voorkomen van termietengangen, effectief tezijn. Er zijn nog wel sporen aanwezig waardoor besloten is door te gaan met dezebestrijdingsmethode.

WagenparkEnkele van de pickups en de Suzuki jeep zullen in het komend jaar vervangenmoeten worden. De sterke corrosieve werking van het zeewater heeft na 15 jarenonderzoek de carrosserieën van deze wagens zodanig aangetast dat reparatie nietmeer mogelijk is.

BotenOp alle boten werden de jaarlijkse onderhoudswerkzaamheden verricht en van de 85pk motoren van de ‘Djindja’ en de ‘Stinapa II’ zijn de impellers voor de motorkoelingvernieuwd.

Natte labDe vernieuwingen die in 2004 aangebracht zijn aan het natte lab hebben positieveresultaten opgeleverd bij de onderzoeken die werden verricht in de diverse aquaria.Er werden proeven uitgevoerd met onder andere koralen, sponsen, vissen en zee-egels.

H 5 - Technische Dienst

25

H6 - Public Relations

6.1 Persberichten

De jubileumactiviteiten van CARMABI zijn duidelijk zichtbaar geweest in de lokalekranten, de meeste radiostations en in de K-Pasa. Ook is een reeks voor het publiekinteressante onderzoeken in de kranten gepubliceerd. Onderstaande tabellen gevende cijfers weer per onderwerp, in zowel het Nederlands als het Papiamentu. In totaalzijn er in 2005 98 persberichten (Nederlands en Papiaments) naar de lokaledagbladen verstuurd die allemaal zijn gepubliceerd. 57% geeft informatie over deverschillende activiteiten, in het bijzonder activiteiten die met het 50-jarig jubileumte maken hebben gehad. Voor geïnteresseerden is er een filemap aanwezig terinzage.

Persberichten (januari - december) 2004

Onderwerp Papiamentu Nederlands TotaalWetenschappelijk / informatief 10 10 20Activiteiten 9 9 18Overig 13 13 26Totaal 64

Persberichten (januari – december) 2005

Onderwerp Papiamentu Nederlands TotaalWetenschappelijk / informatief 11 11 22Activiteiten 28 28 56Overig 10 10 20Totaal 98

6.2 Website (www.carmabi.org)

De website heeft een hoog informatief gehalte voor zowel toeristen, scholieren endocenten, natuurliefhebbers en wetenschappelijk onderzoekers. In 2005 is dehomepage in een nieuw jasje gestoken. Nu staat er onder ‘CARMABI Update’ recenteinformatie. Zodra een persbericht wordt verstuurd komt dit op de website te staanonder de nieuwspagina. Op de homepage ziet de bezoeker in een oogopslag wat voornieuws er is. Dit betekent dus een zichtbare continue update van de website. Ook iser een geheel nieuwe engelstalige pagina toegevoegd speciaal voor bezoekendewetenschappers en studenten. Er is onder andere informatie te vinden over Curaçaoen de faciliteiten die CARMABI aan bezoekers te bieden heeft. Tevens is het op dezepagina mogelijk Onderzoeksrapporten en -publicaties te downloaden. Dezelfdeinformatie is te vinden op de pagina ‘Onderzoek’.

6.3 50-jarig jubileum

In het kader van de viering van het vijftig jarig bestaan van CARMABI hebben diverse(voorbereidende) activiteiten plaatsgevonden:

LogoSpeciaal voor de 50-jarige viering is het bestaandelogo aangepast. Dit is gedaan door hetzelfdereclamebureau, dat ook het ‘normale’ logo heeft

26

27

ontworpen. Het aangepaste logo is gedurende het hele jaar gebruikt.

CARMABI -cupTijdens de Christoffelpark Open House is de hardplastic ‘CARMABI-cup’ (voor slechts Naf. 1,00) geïntroduceerd aan het publiek. Bezoe-

kers konden zo de hele dag uit de beker drinken.De achterliggende boodschap is om het verbruikvan milieu-onvriendelijke plastic wegwerpbekerstegen te gaan. Verder is de cup bij alle anderewandelingen / activiteiten ook verkocht of insommige gevallen cadeau gedaan. ‘Scouting Antiyano’ heeft nahet lezen van een artikel in de krant 70 cups gekocht en bij eenactiviteit van het Green Team (een groep scholieren dat zichinzet voor de natuur van het eiland) en bij de Feria Rotaria is erook een flink aantal van de bekers verkocht.

Artikel in NapaIn september is een artikel verschenen in de weekendbijlage Napa van dagbladAmigoe over het 50-jarig bestaan van CARMABI. De tekst is enige tijd geleden doorDrs. Leon Pors geschreven en enigszins aangepast en aangevuld door Mw. R.A.Tjon Sien Kie - Vis.

Entre NosAfgelopen jaar hebben medewerkers van de Sectie NME zich gedurende tienmaanden geprofileerd in het tv-programma Entre Nos, op TeleCuraçao.

Natuurfotowedstrijd ‘Take a Shot’Op initiatief van de Sectie NME is een fotowedstrijd georganiseerd met het thema:‘de natuur van Curaçao’. Doel van de wedstrijd is jong én oud op een leuke manierte betrekken bij de natuur. Deelnemers konden van juli tot en met septembermaximaal drie foto’s (digitaal of analoog) insturen van elementen die met onzenatuur te maken hebben. Bijvoorbeeld een onderwaterfoto, een close-up van eendier of een panoramafoto van een mooi landschap of juist een vervuild gebied,zolang het maar met de natuur te maken heeft. Participatie was mogelijk in dejeugdcategorie (t/m 17 jaar) en de volwassenencategorie. Per categorie waren erdrie aantrekkelijke prijzen. Een professionele jury, bestaande uit Dhr. Wallé,vertegenwoordiger van Foto Studio Tramm, kunstfotografe Ellen Spijkstra en LeonPors heeft de winnaars geselecteerd. Uiteindelijk zijn er om en nabij 400 foto’sontvangen waarvan zes winnende foto’s (drie per categorie). De eerste prijs voorbeide categorieën bestond uit een Sony Cybershot digitale camera, de tweedeprijs was een mobiele telefoon met cameraoptie en de derde prijs eenJaarabonnement op het Christoffelpark. Het is mogelijk geweest de prijzen tebetalen uit de opbrengsten van de wandelingen die de Sectie NME heeftgeorganiseerd.

TentoonstellingIn oktober heeft een tentoonstellingplaatsgevonden in het CuraçaoschMuseum waarin de 50 mooiste foto’swerden geëxposeerd. Foto StudioTramm heeft het afdrukken van dezefoto’s in groot formaat helemaalgesponsord. Ook bij het afdrukken vande uitnodigingen en foto’s voor de juryheeft dit bedrijf flinke kortingengegeven! Een hartelijke dank gaat uit


28


naar dhr. Carlos Tramm die dit allemaal heeft mogelijk gemaakt. Verder is de Stichtingvan plan een verjaardagskalender te maken waarin de zes winnende foto’s eenereplaats krijgen. Op www.carmabi.org kan iedereen de winnaars en de inzendingenbezichtigen.

Communicatie middelen

PostersSpeciale posters zijngeproduceerd in A3formaat en opgehangenbij, om en nabij, 40locaties zoals debibliotheek, boekhandels,scholen, het postkantooretc.

AdvertisingVan juli tot septemberheeft vermelding van defotowedstrijd wekelijks(kosteloos) in deactiviteitenagenda vande K-pasa gestaan.

Radio en TVLéon Pors en Raggedy Tjon Sien Kie - Vis zijn in het ochtendprogramma Moru Bon diageweest om te vertellen over het 50-jarig bestaan en over de Natuurfotowedstrijd.Daarnaast is Raggedy Tjon Sien Kie - Vis live in een aantal radioprogramma’sgeinterviewd waaronder Sunrise van TrosParadise en bij Z-86. Ook is telefonisch eenaantal interviews afgegeven. Leon Pors en Michelle da Costa Gomez zijn ook tweekeer te gast geweest bij een radioprogramma van Z-86.

MailingenVoor de wandelingen en andere activiteiten van de sectie NME zijn vanuit de PR-afdeling aantrekkelijke mailingen ontworpen. Deze mailingen hebben een uitgebreidbestand van relaties en kennissen bereikt en deze aangespoord om aan debetreffende activiteit te participeren.

Open dagenDe organisatie van de open dagen in het Christoffelpark en Shete Boka Park was inhanden van de sectie NME en de afdeling PR. Geadverteerd is in de twee meestgelezen kranten: de Extra en de Amigoe. Verder zijn er in verband hiermeeverschillende radiointerviews afgegeven.

6.4 Overige activiteiten

Radioprogramma Ekologuia!Om Ekologuia! een aantrekkelijk en gevarieerd radioprogramma te maken voor deluisteraar is besloten elke drie maanden met een collega natuurorganisatie te werken.CARMABI en de betreffende natuurorganisatie verzorgen om de beurt (tweewekelijks)het programma. De eerste periode is in samenwerking met Amigu de Tera geweest.

Doel van het programma is de doelgroep (adolescenten tussen de 12 en 18 jaar) opaantrekkelijke, interactieve manier betrekken bij natuur en milieu, zodat ze op deeerste plaats meer kennis hieromtrent hebben en op de tweede plaats een positieve

houding hier tegenover hebben. Het programma is op donderdagmiddag van 16.00uur tot 16.30 uur uitgezonden op Radio Deltha 92.7 fm, voor een onbepaaldeperiode.

Van september tot en met december 2005 zijn de volgende onderwerpenbehandeld:

• 50 aña CARMABI - Dr. Walter (Wòti) Bakhuis• Wild Dolphin Project - Dr. Denise Herzing• Investigashon di koral - Promovendus Pedro Frade• Intruso di Naturalesa - Brian Leysner• Nos botika natural - John de Freitas• Turtuga di laman - Quiz

Road MapVoor het Christoffelpark en Shete Boka Park is een (gezamenlijke) advertentiegeplaatst in de ‘The Drive & Dive Road Map Curacao’, editie 2005/06. Dezewegenmap is voor toeristen met een oplage van 20.000. Elke adverteerder heeft100 mappen ontvangen en daarbij ook twee gelamineerde versies.

Productie overige communicatiemiddelenIn 2005 is er een aantal middelen geproduceerd zoals:• Engelstalige folder ‘Research Facilities’ voor bezoekende wetenschappers• Folder Displays met logo• T-shirts• Cups


29

Er is een inventarisatie gehouden van de boeken die in de Bibliotheek aanwezig zijn.Alle boeknummers zijn in een geautomatiseerd bestand (Word) opgenomen. Overzich-telijk is nu te zien welke boeken momenteel in de bibliotheek aanwezig zijn en welkeontbreken. Enkele boeken staan bij de medewerkers op de kamer.

Tevens is bij elk boeknummer vermeld of de titel van het betreffende boek in hetgeautomatiseerde titelbestand van de Bibliotheek van de Universiteit van de Neder-landse Antillen is opgenomen. Een aantal boeken heeft nog geen geautomatiseerdetitelbeschrijving. Een aanvang is gemaakt met het titelbeschrijven van deze boeken.Bij elk boeknummer is tevens vermeld of de betreffende publicatie van belang is voorde Nederlandse Antillen en Aruba, in verband met het project Biodiversity (zie hieron-der).

Biodiversity DatabaseIn opdracht van de overheid van de Nederlandse Antillen zal een Biodiversity Data-base van Nederlandse Antillen worden gebouwd. In deze Biodiversity Database moe-ten alle bekende soorten die op de Nederlandse Antillen voorkomen worden opgeno-men. De database moet door middel van het internet toegankelijk zijn en alleEukaryotic soorten die op en rond de eilanden van de Nederlandse Antillen voorkomenmoeten er in worden opgenomen.

Het doel van deze Biodiversity Database is:- Verschaffen van informatie betreffende taxonomie, distributie en conservatie.- Het monitoren van de conservatiestatus van alle soorten.- Het opsporen van lacunes in de kennis van de biologische diversiteit van de Neder-landse Antillen.

Ter voorbereiding van dit project is begonnen met een uitgebreid literatuur onderzoekin de bibliotheek van CARMABI.

BoekenIn de boeken waarin soorten worden vermeld die afkomstig zijn van de NederlandseAntillen en/of Aruba, is achterin het boek vermeld op welke bladzijde(n) in het boekzich informatie bevindt aangaande de Nederlandse Antillen en/of Aruba. Deze infor-matie zal t.z.t. ook worden opgenomen in het geautomatiseerde titelbestand van deBibliotheek van de Universiteit van de Nederlandse Antillen.

TijdschriftenOok in tijdschriftenartikelen worden soorten vermeld die afkomstig zijn van de Neder-landse Antillen en/of Aruba. Een aanvang is daarom gemaakt om de tijdschriften doorte nemen en achterin het tijdschrift te vermelden op welke bladzijde(n) soorten staandie afkomstig zijn van de Nederlandse Antillen en/of Aruba. Een aanvang is gemaaktmet het opnemen van de titelbeschrijvingen van deze tijdschriftartikelen in het geau-tomatiseerde titelbestand van de Bibliotheek van de Universiteit van de NederlandseAntillen.

Internet researchEen groot aantal publicaties (boeken en tijdschriften) waarin soorten worden vermeldvan de Nederlandse Antillen en Aruba, zijn niet aanwezig in de bibliotheek vanCARMABI. Een aanvang is gemaakt om via internet de titelbeschrijvingen van dezepublicaties op te sporen. Inzoverre deze publicaties in elektronische vorm beschikbaarzijn kunnen deze publicaties in de toekomst worden ‘gedownload’. De overigepublicaties kunnen als kopie op papier worden aangevraagd.

Om de beschikbare ruimte efficiënter te gebruiken is de tijdschriftencollectie opge-splitst in een collectie van tijdschriften waar nog een abonnement op is (zgn. Lo-pende collectie) en een collectie van tijdschriften waar geen abonnement meer op is(zgn. dode collectie). In het jaar 2005 is begonnen om de lopende tijdschriften opvolgorde van jaar en nummer te zetten.

H 7 - Bibliotheek

30

Uit dienst tredingenJanuari ---> Ronald Finies (Assistent beheerder Christoffelpark)Augustus ---> Chris Schmitz (Hoofd Sectie (Terrestrisch) Natuurbeheer

In dienst tredingenMaart---> Frederik Winkel (Hoofd Sectie (Terrestrisch) Natuurbeheer)November ---> Emely Henriëta (Administratief medewerker)November ---> Marco Pichotte (Medewerker Technische Dienst)

Erfpachtoptie Terrein PiscaderabaaiBegin januari ontvingen wij een brief van de Dienst Domeinbeheer met de mededelingdat het Bestuurscollege akkoord is gegaan met optieverlening aan CARMABI voorerfpacht van het terrein op Piscaderabaai waar het hoofdkantoor gevestigd is.Voorwaarde was onder andere het realiseren van een Beach Club op het terrein.CARMABI heeft alle gevraagde stukken op tijd ingeleverd. Toch ontstond er eenvertraging in de procedure toen derden een rechtszaak begonnen tegen hetEilandgebied omdat zij van mening waren recht te hebben op erfpacht van hetterrein. Het begon met een kort geding, maar werd later een gewone procedure. Indecember verzocht onze advocaat de rechter om tussenkomst, zodat CARMABI zelfook haar eigen zaak zou kunnen verdedigen. Spoedig daarna ging de rechterhiermee akkoord.

‘Ancient roots, Modern medicine’In september heeft de premiere van de Papiamentstalige versie van dedocumentaire ‘Ancient roots, modern medicine’ over het gebruik van medicinaleplanten op Curaçao plaatsgevonden op TV11. In november heeft Tele Curaçao dezeook voor het eerst uitgezonden. De documentaire is onderdeel van een driedeligeserie over het gebruik van medicinale planten in aride streken over de wereld. Wezijn het Prins Bernhard Cultuurfonds Nederlandse Antillen en Aruba zeer erkentelijkvoor het financieel bijdragen in de kosten voor de vertaling en de vertoning op detv-stations. Met trots kunnen we zeggen dat deze documentaire zeer positievereacties heeft ontvangen. De tv-stations vertonen het nog steeds wanneer ze datkunnen en wel geheel gratis. Daaromgaat ook een warme dank uit naar TeleCuraçaoen TV-11 (ook voor het bijdragen tot verhoging van het milieubewustzijn op heteiland)!

Melocactus boekVan Dr. George Thomson uit Schotland, die op Curaçao in 2004 en op Aruba in 2001onderzoek heeft gedaan aan de bolcactussen, hebben wij het leuke nieuwsontvangen dat er een boek zal worden uitgegeven naar aanleiding van zijnonderzoek aan de bolcactus populaties op de ABC-eilanden. Het boek zal in het jaar2007 worden uitgegeven door de in Italië gevestigde uitgever Cactus&Co.

Lezingen en presentaties

VlinderlezingIn het kader van haar 50-jarig jubileum heeft Dr. Dolfi Debrot twee keer een kleur-rijke presentatie over de vlinders en motten van de ABC-eilanden gegeven. Aan bodzijn onder andere gekomen de diverse soorten, de biologie, de ecologie en de meestadequate wijze van bescherming van deze fauna. Debrot is tevens mede-auteurvan ‘Butterflies and moths of Curaçao, Aruba and Bonaire’. De lezingen hebbenplaatsgevonden op Curaçao in het Floris Suite Hotel (gratis, waarvoor dank aanBellevue N.V) en op Aruba bij natuurorganisatie Stimaruba.

31

H8 - Diversen

Lezing over belang Groengebieden in woongebiedenIn het kader van ‘Wereldmilieudag’ heeft de Milieuraad in Sentro di Bario Otrabandaeen lezing georganiseerd. Dit jaar was het thema van de Verenigde Naties:‘Greencities’. Daarop aansluitend heeft Drs. John de Freitas een lezing gegevenmet de titel: De effecten van groengebieden/bomen op de gezondheid van demens. De belangrijkste conclusies van de lezing zijn:

· Groene zones in woongebieden zijn belangrijk voor de goede sociale,geestelijke en motorieke ontwikkeling van kinderen. Het blijkt ook datkinderen die regelmatig in groene zones spelen, creatiever zijn.

· Groene zones in woongebieden verminderen depressieve gevoelens enverhogen gevoelens van welzijn.

· Groene zones verhogen het sociaal bewustzijn van de wijkbewoners in dewoongebieden.

· Groene zones verhogen de gevoelens van veiligheid.

Donaties door CARMABI

VlinderboekMet als doel de kennis van de jeugd omtrent onze natuur te vergroten, heeftCARMABI begin van het jaar aan zo’n 25 scholen (met name het voortgezet enmiddelbaar onderwijs) het boek ‘Barbulètènan di Kòrsou, Aruba i Boneiru’ cadeaugedaan. Ook hebben tientallen andere organisaties op Curaçao, Aruba, Bonaire enNederland het boek mogen ontvangen.

Geologische vakliteratuurBegin dit jaar kreeg de Sectie Natuur- en Milieueducatie de beschikking over groteaantallen geologische en ecologische publicaties van de NatuurwetenschappelijkeStudiekring Nederlandse Antillen. De beslissing was genomen om pakketten vandeze boeken naar de verschillende voortgezet onderwijs scholen te sturen,aangezien er altijd een tekort is aan goede literatuur betreffende het eiland.

Amerikaanse trekvogelpostersHet Amerikaanse consulaat op Curaçao krijgt met grote regelmaat posters uit deVerenigde Staten die te maken hebben met de natuur. Foto’s die ook voor onseiland heel interessant kunnen zijn. Op 22 november werden 100 trekvogelposters,bij aanvang van de Vogelcursus, aan Leon Pors en Michelle da Costa Gomez(Sectie NME) overhandigd. Zij hebben er op hun beurt weer voor gezorgd dat eengroot aantal scholen zo een poster cadeau hebben gehad.

Ontvangen donaties

Een hartelijke dank gaat uit naar de volgende organisaties en personen voor hunbijdrage:

Prins Bernhard Cultuur FondsDonatie voor ondertitelen in Papiamentu en uitzenden van documentaire ‘AncientRoots, Modern Medicine’

Wereld Natuur FondsDonatie voor NME-bus

Dutch Caribbean Nature AllianceDonatie voor schildpaddenfolders, schildpaddenlesmateriaal en radioprogrammaRedu di Mondi.

32

H8 - Diversen

Caribbean Motors Co. B.V.Donatie voor NME-bus

Percy Henriquez FondsDonatie voor NME-bus

Dhr. Perret GentilDonateur

Dhr. S. SchippersDonateur

Eerste registratie Leatherback opCuraçao!In juli is op Groot Knip het nest van eenLeatherback (Drikil) zeeschildpaduitgekomen, waarvan 64 eitjessuccesvol. Het uitkomen van het nestis een bijzondere gebeurtenis daar dezesoort er niet om bekend staat op destranden van Curaçao eieren te leggen.Dit is dan ook het eerstegedocumenteerde Drikilnest voor onseiland. Na melding van het leggen vande eieren is het nest destijds door

CARMABI omheind om schade aan het nest te voorkomen. Nogmaals gaat onzedank uit naar de strandbezoekers van Groot Knip voor hun medewerking voor watbetreft het beschermen van het nest. Doordat het publiek zo goed heeftmeegewerkt, is ons eiland er praktisch van verzekerd dat de moeder Drikil onseiland in de toekomst weer zal bezoeken. Van schildpadden is het bekend dat zijsteeds hetzelfde legstrand bezoeken.

Eerste registratie Loggerhead op Klein Curaçao!Voor het eerst is er een werkelijk bewijs voor het nestelen van een derdeschildpadsoort op Klein Curaçao. Eind september ontdekte de bemanning van derondvaartboot Miss Ann een dode schildpad op dit eiland. Volgens enkele visserswas het een Kawama (Dikkopschildpad of Loggerhead). Dr. Debrot heeft deoverblijfselen van het dier bekeken en inderdaad bevestigd dat het om deze soortgaat. Bij het vrouwelijke dier waren nog onontwikkelde eieren in de buikholteaanwezig. Tot nu toe waren er nooit harde bewijzen geweest voor het nestelenvan de Kawama op Klein Curaçao, slechts verhalen van vissers. Andere plekken opCuraçao waar er meldingen zijn voor broedactiviteit van de Dikkopschildpad zijn:Shete Boka, Porto Marie, Oostpunt en Boka Santu Pretu.

KaaimanIn augustus waren heel wat mensen in rep en roer toen er een kaaiman werdgesignaleerd in de dam van Muizenberg. Ook de kranten stonden er vol van.Diverse pogingen van verschillende partijen, ook van CARMABI, om het dier tevangen waren mislukt. Het dier is bij verdere controles niet meer gesignaleerd.

Gekko’s op het menu van de kerkuilVan de kerkuil op Curaçao en Bonaire is bekend dat hij voornamelijk muizen enratten eet. Het was nog niet bekend dat de kerkuil op onze eilanden ook gekko’s 33

H8 - Diversen

eet, totdat twee studenten (I. Lustenhouwer en R. Leysner) van het Van HallInstituut in Nederland een veldonderzoek aan de Bonaireaanse kerkuil deden in deperiode september t/m december 2004. Met name in de omgeving van Roi Sanguwerden kaakjes van een gekkosoort gevonden. De initiatiefnemer van hetonderzoeksproject op Bonaire (Drs. John de Freitas) heeft in 2005 een aantal vande verzamelde kaakjes, naar de herpetologie-afdeling van de Texas A&M Universityin de Verenigde Staten, gestuurd. Deze hebben kunnen bepalen dat het eenPhyllodactylus-soort betreft. Op Bonaire komt Phyllodactylus martini voor. VolgensDr. Ian Taylor van de Charles Sturt University (Australië) is het eten van gekko’sdoor de kerkuil vooral van toepassing op eilanden, waar er over het algemeen vaaksprake is van schaarste aan ander voedsel.

WNF First Day Covers, postkaarten en postzegelsHet Wereld Natuur Fonds (WNF) brengt jaarlijks een serie postkaarten enpostzegels uit. Afgelopen jaar was het thema het ‘Caribisch Onderwatermilieu’. Dhr.Brian Leysner heeft hieraan een steentje bijgedragen door een aantalonderwaterfoto’s naar het WNF op te sturen. Hieruit zijn drie foto’s geselecteerd.Op de kaarten / zegels staat vermeld dat de desbetreffende foto’s van CARMABIafkomstig zijn.

H8 - Diversen

34

H9 - Commissies en werkrelaties

Commissie DiabaaswinningCARMABI maakt deel uit van deze commissie die werkt aan beleid t.a.v.diabaaswinning op het eiland.

Commissie Eilandsverordening Mariennatuurbeheer en –beschermingBinnen deze commissie is onze stichting belast met de eindredactie van devoornoemde eilandsverordening, die de vervanging moet gaan worden van dehuidige, verouderde rifbeheersverordening.

Commissie Beach ManagementDeze commissie, waarvan CARMABI deel uitmaakt, heeft de eerste aanzet gegeventot een algemeen strandbeheerbeleid voor de overheidsstranden. Eind advies werdaangeboden aan het Bestuurscollege op 21 januari 2003.

Commissie UNESCO WerelderfgoednominatieMiddels deze commissie wordt gewerkt aan een nominatie van diverseplantagesystemen als ‘cultural landscape’ waarbij Savonet centraal staat.

Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA)Deze, in 2005 opgerichte, stichting heeft een bestuur bestaande uitvertegenwoordigers van alle door de eilandelijke overheden erkendenatuurbeheersstichtingen van de Nederlandse Antillen en Aruba. Dr. Bakhuis is vice-voorzitter van deze stichting.

Ocean Conservation and Tourism Alliance (OCTA)Op uitnodiging van Conservation International en op verzoek van VOMIL is Dr.Debrot twee keer naar Washington D.C. afgereisd om bijeenkomsten van de ‘OCTAScience Panel’ bij te wonen. Op aanvraag van de ‘International Council of CruiseLines’ (ICCL) is gewerkt aan het bepalen van wereldwijd geldende richtlijnen voorcruise maatschappijen ten aanzien van waterlozingen in tropische zeeën.

Werkgroep Bescherming Archeologisch ErfgoedDe werkgroep ‘Bescherming Archeologisch Erfgoed’ van het Nationaal ArcheologischAnthropologisch Museum (NAAM) richt zich op het behoud van archeologischerfgoed. Dr. Debrot is namens CARMABI actief lid van deze werkgroep en hij heeftgedurende het jaar regelmatig vergaderingen bijgewoond en diverse excursiesbegeleid.

35

H10 - Planning 2006

In onderstaande paragrafen treft u een omschrijving van de geplandewerkzaamheden van de secties in hoofdlijnen.

10.1 Wetenschappelijk onderzoek

Monitoren koraalrif - visvangstenVerwacht wordt in 2006 dat studenten van het Van Hall instituut de dataverzameling naar visvangsten zal voortzetten. Dit project, in samenwerking met deDienst LVV en Radboud Universiteit is bedoeld om inzicht te geven in de visstandvan het eiland.

Ecologisch onderzoek WitstaarthertIn 2006 willen wij starten met het ecologisch onderzoek aan het Curaçaosewitstaarthert in samenwerking met Texas A&M University (TAMU). Voor het eerstzal er dan op Curaçao een uitgebreid onderzoek worden gedaan naar de ecologievan dit voor de Antillen grootste en bedreigde zoogdier.

Studie effecten orkaan Lenny op jonge koralenAnne Vos (Rijksuniversiteit Groningen) en Pedro Prata (Universiteit van Portugal)zullen de effecten van orkaan Lenny op het koraalrif bestuderen door teachterhalen in welke mate koraallarfjes zich nestelen op de bodem bestaande uitbijvoorbeeld rotsen en beschadigd koraal. Dit doen zij op 12 verschillende locatiesop het eiland.

‘Satellite tracking’ zeeschildpadden Klein CuraçaoOm de bewegingen van zeeschildpadden in de regio te onderzoeken, zullenzeeschildpadden voor de kust van Klein Curaçao voorzien worden van zenders diedoor middel van satellieten gevolgd kunnen worden. In Bonaire en St. Eustatiusheeft soortgelijk onderzoek reeds plaatsgevonden. Dit project zal geleid wordendoor dhr. Brian Leysner.

Studie plantage Onima, BonaireIn opdracht van ‘Fundashon Desaroyo Rincon’ zal de natuur- en cultuurhistorischewaarde van plantage Onima (Bonaire) in kaart gebracht worden aan de hand vaneen vrij uitgebreid literatuuronderzoek en een veldonderzoek. Het doel van hetonderzoek is te kijken naar de conserveringswaarde van het landgoed Onima en derol die het zou kunnen spelen bij het opzetten van de ontwikkeling van het in hetNatuurbeleidsplan van Bonaire als beschermd landschap aangegeven‘Landschapspark rondom Rincon’.

Onderzoek Stropi di KalbasBetreft toxicologisch onderzoek aan de ‘Stropi di Kalbas’ welke op het eilandingenomen wordt bij verkoudheid. Het is bekend dat het vruchtvlees (de zaden)blauwzuur bevatten. Onderzocht moet worden of door de bereiding van hetvruchtvlees tot medicijn bijv. de blauwzuur wordt afgebroken. Eventueel insamenwerking met Enda-Caribe, een Caribische organisatie die zich bezighoudt metde coördinatie van onderzoeken en voorlichting over gebruik van medicinaleplanten in de regio.

Langlopende projecten en onderzoeken:• Fenologische studie van planten voorkomend op drie verschillende geologische formaties• Onderzoek naar de medicinale werking van inheemse planten• Vegetatiekarteringen van de Bovenwindse Eilanden en Aruba• Endemische soorten op de ABC-eilanden• Beschrijving van nieuwe grotten op Curaçao

36

H10 - Planning 2006

10.2 NatuurbeheerNaast de reguliere beheerstaken zal er gedurende 2006 worden doorgewerkt aanhet realiseren van het ‘Openluchtmuseum Plantage Complex Savonet’ en deverdere uitwerking van de projecten zoals beschreven in het ChristoffelparkImprovement Programme.

Verdere werkzaamheden zullen omvatten:• Realisatie Janthiel Recreational Nature Area.• Uitvoeren maatregelen om tot betere bescherming van de flamingo‘s te Rif

St. Marie (Jan Kok) te komen.• Werken aan de implementatie van het concept natuurbeleidsplan Curaçao:

- uitbreiding van het Christoffelpark en de wettelijke status ervan.- stapsgewijs werken aan de realisatie van de ecologische

hoofdstructuur.

10.3 Natuur- en Milieueducatie

• Afronding PSC-project Spaanse Water met presentatie• Vertalingen van infobladen naar het Papiamentu• Vertaling van lesmateriaal naar het Papiamentu• Eerste uitvoer schoolbezoekproject ‘Huisdieren en Zorg’• Eerste uitvoer leskist zeeschildpadden• Ontwerp en eerste uitvoer van tenminste een extra leskist voor FO1• Ontwerp en eerste uitvoer van tenminste een extra leskist voor FO2• Uitbrengen van een nieuwsbrief per kwartaal• Redu di Mondi programma’s voor schooljaar 2005 / 2006 en 2006 / 2007• Uitbreiding NME bibliotheek en naamsbekendheid• Intensiever contact met organisaties op zowel lokaal als internationaal

niveau (b.v. WNF, UNESCO, FMS, Dierenbescherming etc.)• Uitbreiding van aanbod infobladen op de website• Uitbreiding van kleurplaten-bestand• Ontwikkeling van een themamap ‘Natuur’ voor FO2• Illustratie van voorbereidend materiaal voor FO1 (excursies) en eventueel

uitbrengen in boekvorm• Activiteiten voor het publiek in het algemeen (b.v. video-avonden /

wandelingen)• Deelname aan Sami Sail• Updaten van het NME beleidsplan• Verzorgen van een cursus Natuurgids• Promotiespots voor de natuur maken• Uitvoer projecten voor VSBO / Havo / VWO• Afronding van zeeschildpadfolders

10.4 Voorlichting en PR

Naast reguliere werkzaamheden zoals onderhoud van de website, persberichten,contacten media etc. zijn er ook nog de volgende langlopende projecten:• Voorlichtingscampagnes (b.v. voor het Onderwaterpark en belang van onze wateren)• Herschrijven oude informatieve boeken en uitgeven (zoals b.v. Bida den Laman)• Marketingstrategie Christoffelpark• Jaarverslagen

37

Bijlagen

38

1. Adviezen en overige diensten

Instantie / persoon Type advies Periode Radio Z-86 Interview over Tsunami’s afgegeven

door A.O. Debrot. Januari

Advocaat Bestuurscollege Schriftelijke informatie over Rif St. Marie.

Januari

DROV Descente te Rif St. Marie, tweemalig. Eerste keer met DROV en Hof van Justitie (rechter Bob Wit), tweede keer met schade-experts uit Nederland en terreineigenaren.

Januari

Advocaat Bestuurscollege Advies over Rif St. Marie. Januari TeleCuraçao Interview over gestrande walvishaai

door A.O. Debrot Januari

DROV Voortgangsbespreking en veldwerk monitoring en advisering omtrent herbeplanting Tafelberg (Aqualectra project) naar aanleiding van toekenning aanlegvergunning voor aanleg van een sleuf op de westelijke helling van de berg voor het ondergronds aanbrengen van een distributie- en transportleiding vanaf de te bouwen watertanks, naar de toegangsweg van Sta. Barbara. Tevens selectie gemaakt van de te gebruiken inheemse plantensoorten.

Januari

Progressive Design Advies omtrent het uitdunnen van het mangrovebos op Janthiel Beach.

Januari

GGD, Selikor en LVV Vergadering omtrent de aanpak ter voorkoming van broedmogelijkheden van de Dengue muskiet.

Februari

Stimaruba Vlinderlezing verzorgd en twee excursies gehouden.

Februari

Butterfly Farm Aruba Bezoek en mondeling advies. Februari Bewoner Coral Estate Informatie gegeven over gebruik van

inheemse planten in de landscaping. Deze informatie is bedoeld voor een artikel in het wijkblad van Coral Estate komen.

Februari

Kustwacht Een jong hert (hinde) werd 200 m uit de kust gevonden ter hoogte van Vaerssenbaai. Helaas overleed het dier bij de pogingen om het aan boord te krijgen. Nader onderzoek bij het Moredun Institute in Schotland heeft getoond dat het dier in ieder geval niet als gevolg van een onder de herten heersende neurologische ziekte (waarbij op een gegeven moment evenwichtsstoornissen op gaan treden) in zee is gevallen.

Februari

DROV Mondeling en schriftelijk advies in verband met toegebrachte schade aan het in het EOP tot parkgebied bestemde groengebied te De Savaan.

Februari

Kura Hulanda Lodge Vergadering over Watamula. Februari

VOMIL Vergadering over walvisonderzoek van Seaquarium.

Februari

Sta. Barbara Plantation Real Estate

Schriftelijk advies in verband met het gebruik van de uitheemse Paspalum vaginatum (‘seashore Paspalum’) als grassoort voor de golfbaan van het Hyatt project.

Februari

Bijlagen

39


Instantie / persoon Type advies Periode VOMIL Vergadering omtrent walvisonderzoek

Seaquarium Maart

New Mexico State University Inheemse plantensoorten opgestuurd naar Dr. M. O’Connell voor chemische analyses en testen voor het nagaan van mogelijke medicinale werkingen.

Maart

Universiteit van Groningen Inheemse plantensoorten opgestuurd naar Dr. R. Bos voor chemische analyses en testen voor het nagaan van mogelijke medicinale werkingen.

Maart

VOMIL Determinatie plantensoort van Saba in verband met publicatie van DCNA.

Maart

Tayer Sosial Op uitnodiging van de directeur van Tayer Sosial (TS) Groot Sta. Martha bespreking met Milieudienst en EcoVision naar aanleiding van de plannen van de TS om het zoutwater van de binnenbaai te gaan destilleren met behulp van ‘reverse osmose’.

Maart

Van Hall Instituut Schriftelijk commentaar opgestuurd met betrekking tot het rapport ‘The barn owl (Tyto alba): Distribution, status and diet’. Het betreft het eindverslag van de studenten I. Lustenhouwer en R. Leysner (Van Hall Instituut) die onderzoek hebben gedaan aan de kerkuil op Bonaire.

Maart

Uniek Curaçao Advisering omtrent herbebossing van Roi Rincon.

Maart

DROV Vergadering over ‘Desert Greenhouse’.

Maart

Milieudienst Vergadering over Reverse Osmose te Sta. Barbara.

Maart

NAAM Vergadering over Archeologisch Erfgoed.

Maart

LVV Snoeien van beplanting langs de route van de Koredor in samenwerking met LVV.

Maart

DROV Schriftelijk advies over de geplande golfbaan te Sta. Barbara (Hyatt project).

Maart

Stichting Uniek Curaçao / VOMIL

Vergadering omtrent Mangrove EcoExperience, Otrabanda

April

Ocean Conservation and Tourism Alliance, Washington D.C. / Conservation International

Vergadering met beide instanties te Washington D.C.

April

NAAM Participatie aan UNA-conferentie over Archeologisch Erfgoed.

April

Milieudienst Schriftelijk advies met betrekking tot dispergeermiddel.

April

Ombudsman Vergadering met betrekking tot Caracasbaai.

April

Bewonersvereniging Bottelier Bezoek gebracht aan herbeplantingsproject te Janthiel (opgezet i.s.m. met de bewonersvereniging Bottelier).

April

Kustwacht Schriftelijk advies met betrekking tot herbeplanting op de top van de Tafelberg te Sta. Barbara waar de kustwacht een antenne gaat neerzetten en op grond van een bestemmingswijziging binnen het EOP een compensatie in de vorm van herbeplanting met inheemse planten moet uitvoeren.

April

Bijlagen

40


Instantie / persoon Type advies Periode Sta. Barbara Plantation Real Estate (SBPRE)

Vergadering met de directie van SBPRE (E. Jonckheer, R. Moser & J. Marshall), DROV en Dr. R. Duncan van Turf Ecosystems (VS) over het gebruik van Paspalum vaginatum voor de golfbaan van het Hyatt hotel te Sta. Barbara.

April

Stinapa Bonaire Rapporten naar aanleiding van roofvogelonderzoek i.s.m. Universiteit van Amsterdam (Dr. V. Nijman) opgestuurd naar Stinapa-Bonaire.

April

Tayer Sosial Sta. Martha Schriftelijk advies m.b.t. de situatie en mogelijkheden voor de uitbreiding van mangrovebeplanting langs de randen van deze baai.

April

Dhr. I. Schnitzler Advies inzake aanleg van een Windsurf school in het Spaanse Water.

Mei

Kura Hulanda Lodge Vergadering in verband met de inrichting en beheer van het omliggende natuurgebied bij de ecolodge op Westpunt.

Mei

Kura Hulanda Lodge Veldbezoek met dhr. Jacob Gelt Dekker.

Mei

DROV Veldbezoek en schriftelijk advies over Caracasbaai voor windsurfing bedrijf.

Mei

DOW Vergadering over rifwater Mei Ombudsman N.A. Vergadering over Caracasbaai Mei DROV Veldwerk met afdeling P&V van de

DROV ter evaluatie van de voortgang van het herbeplantingsproject in opdracht van Aqualectra NV op de westelijke helling van de Tafelberg.

Mei

VOMIL Vergadering met E. Newton over de op te zetten Netherlands Antilles Biodiversity Database.

Juni

DROV Schriftelijk advies in verband met bevindingen naar aanleiding van het bezoek aan het herbeplantingsproject (in opdracht van Aqualectra) op de westelijke helling van de Tafelberg Sta. Barbara.

Juni

Caribbean Journal of Science Beoordeling van een artikel door Dolfi Debrot.

Juni

Dutch Management Consultancy (Curacao)

Mondeling advies in het kader van een milieu effect rapportage naar aanleiding van de bouw van een appartementencomplex in de omgeving van een hotel op Aruba.

Juni

Domeinbeheer Vergadering over Watamula, Kura Hulanda Lodge.

Juni

Ombudsman Vergadering en bezoek met betrekking tot Caracasbaai.

Juni

DROV Schriftelijk advies aan DROV voor beplanting met inheemse planten rondom de geplande bebouwing op het terrein van Hòfi Sta. Cruz.

Juli

Universiteit van Groningen / New Mexico State University

Inheemse plantensoorten opgestuurd naar Dr. R. Bos en Dr. M. O’Connell voor chemische analyses en testen voor het nagaan van mogelijke medicinale werkingen.

Juli

Vakantieplan E. Brigitha Diapresentatie. Juli NAAM Excursie Sta. Barbara. Juli

Bijlagen

41


Instantie / persoon Type advies Periode DROV / Kura Hulanda Lodge Rapport over beheergebied Watamula. Juli Kura Hulanda Lodge Presentatie over natuurwaarden

Watamulagebied. Juli

Amigoe Mondelinge info over de brilkaiman in de dam bij Muizenberg door Drs. John de Freitas.

Augustus

Universiteit van Utrecht Gedroogd exemplaar van Scaevola plumieri opgestuurd naar het herbarium van de Universiteit van Utrecht voor opname in hun collectie. Betreft een soort die niet eerder was gevonden op de ABC eilanden.

Augustus

VOMIL Vergadering over de op te zetten Netherlands Antilles Biodiversity Database.

Augustus

Amigu di Tera Schriftelijk advies met betrekking tot aanplant.

Augustus

Domein beheer / DROV Schriftelijk advies over stern nestgebied te Buskabaai.

Augustus

Dienst Openbare Werken Maatregelen in verband met eliminatie van stankprobleem van het rifwater, Otrabanda

September

Papagayo Beach Resort Opname van op het terrein van het resort (Janthiel) voorkomende plantensoorten in verband met de plannen van het hotel om een folder of een bord te maken voor hun gasten.

September

Akademia Pedagogiko Informatie gegeven aan een docent over de op de Nederlandse Antillen voorkomende ecosystemen voor gebruik in de biologielessen van de school.

September

Papagayo Beach Resort Schriftelijke info over op het terrein voorkomende avifauna aan de directie van Papagayo Beach Resort.

September

Fundashon Desindientenan Pedro Luis Brion

Schriftelijk advies. September

DROV Schriftelijk advies over patruli te San Pedro.

September

TRAFFIC Schriftelijke revisie van artikel over bescherming schildpadden.

September

NAAM Archeologisch veldbezoek Klein Curaçao.

September

Domeinbeheer Vergadering Watamula, Kura Hulanda Lodge.

September

DEZ Vergadering Klein Curaçao. September TeleCuraçao Interview gegeven door A.O. Debrot

over zeekoe. September

VPG Begeleiding Jeugdveldexcursie. September NAAM Veldbezoek Sta. Barbara. September USGS Informatie over twee geringde sterns

opgestuurd naar Bird Banding Lab, V.S.

September

Milieuraad Schriftelijke informatie over conserveringswaarde plantage Sta. Barbara.

September

CBNA Veldbezoek Scharloo met betrekking tot bomen.

September

TeleCuraçao Interview Nos Mundu gegeven door A.O. Debrot.

September

42


Bijlagen

Instantie / persoon Type advies Periode Fundashon Desaroyo Rincon Bezoek aan Bonaire in het kader van

het initiatief van deze stichting om een rapport te laten schrijven over de natuur- en cultuurhistorische waarden van het landgoed Onima. Dit rapport past in het initiatief voor de uitwerking van de door het BC van Bonaire goedgekeurde bestemming van het ‘Landschapspark rondom Rincon’. Dit behelst ook de aanschaf van het gebied Onima dat particulier eigendom is en te koop staat.

September

NAAM Schriftelijk advies Sta. Barbara. Oktober CTB Vergadering en schriftelijk advies

i.v.m. Tourism Masterplan Update. Oktober

NAAM Schriftelijk advies over archeologische vindplaats te westelijk Schottegat.

Oktober

DROV Veldbezoek Julianadorp. Oktober DROV Interview afgegeven door L. Pors,

A.O. Debrot en J. De Freitas aan Drs. R. van Duin van het Centrum voor Onderzoek en Statistiek van de Gemeente Rotterdam in het kader van het door de DROV geëntameerde belanghebbendenonderzoek. Dit moet de basis gaan vormen voor de wettelijke verplichte vijfjaarlijkse evaluatie van het EOP.

November

VOMIL Vergadering in het kader van de Netherlands Antilles Biodiversity Database.

December

Vivian’s Nursery Determinatie van inheemse plantensoort (Wedelia calycina).

December

Bijlagen

- Debrot, A. O., N. Esteban, R. Le Scao, A. Caballero, and P. C. Hoetjes.2005. New sea turtle nesting records for the Netherlands Antilles provideimpetus to conservation action. Car. J. Sci. 41: 334-339.

- Engelen, A. H., P. Aberg, J. L. Olsen, W. T. Stam and A. M. Breeman. 2005.Effects of wave exposure and depth on biomass, density and fertility of thefucoid seaweed Sargassum polyceratium (Phaeophyta, Sargassaceae. Eur. J.Phycol. 40(2): 149-158.

- Engelen, A. H., A. M. Breeman, J. L. Olsen, W. T. Stam and P. Alberg. 2005.Lifehistory flexibility allows Sargassum polyceratium to persist in differentenvironments subject to stochastic disturbance evenst. Coral Reefs 24: 670-680.

- Freitas, J. A. de, B. S. J. Nijhof, A. C. Rojer and A. O. Debrot. 2005.Landscape ecological vegetation map of the island of Bonaire (SouthernCaribbean). Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, Amsterdam. 64pp. (+ maps)

- Hawn, A.T., G.B. Martin, S.A. Sandin, and J.A. Hare. 2005. Early juvenilemortality in a cohort of Chromis cyanea: the growth-mortality hypothesisrevisited. Bulletin of Marine Science 77: 309-318.

- Kaandorp, J.A., Sloot, P.M.A., Bak, R.P.M., Maier C. and M.J.A. Vermeij(2005). Modelling three dimensional growth forms in scleractinian corals.Proc. Roy. Acad. Sc. (UK). 272: 127-133.

- Klaus, J. S., J. Frias-Lopez, G. T. Bonheyo, J. M. Heikoop and B. W. Fouke.2005. Bacterial communities inhabiting the healthy tissues of two Caribbeanreef corals: interspecific and spatial variation. Coral Reefs 24: 129-137.

- Lundkvist, R. 2005. Orange tail mollies in Dutch waters? Tropical FishHobbyist 53 (10): 134-140.

- Nagelkerken, I., K. Vermonden, O. C. C. Moraes, A. O. Debrot and W. P.Nagelkerken. 2005. Changes in coral reef communities and associated reeffish species, Cephalopholis cruentatus (Lacepede), after 30 years onCuraçao. (Netherlands Antilles) Hydrobiologia 549:145-154.

- Nijman, V., T. G. Prins, J. H. Reuter. 2005. Timing and abundance of migrantraptors on Bonaire, Netherlands Antilles. J. Raptor Res. 39(1): 94-97.

- Onvlee, P. 2005. Reportage: Onderwater voor de studiepunten- vier Leidsestudenten vormen op Curaçao mini-zeeteam van Naturalis. Onderwatersport36(9): 18-21.

- Prins, T. G. and V. Nijman. 2005. Historic changes of status of Caribbeancoot in the Netherlands Antilles. Oryx 39: 125-126.

- Prins, T. G., C. S. Roselaar and V. Nijman.2005.Status and breeding of Caribbean coot in the Netherlands Antilles.Waterbirds 28: 146-149.

- Sandin, S.A. and S.W. Pacala. 2005. Demographic theory of coral reef fishpopulations with stochastic recruitment: comparing sources of populationregulation. American Naturalist 165: 107-119.

2. Publicaties en rapporten 2005

43

44

Bijlagen

- Sandin, S.A. and S.W. Pacala. 2005. Fish aggregation results in inverselydensity dependent predation on continuous coral reefs. Ecology 86:1520--1530.

- Scheffers, A., S. Scheffers and D. Kelletat. 2005. Paleo-tsunami relicts onthe southern and central Antillean island arc. J. Coastal Res. 21(2): 263-273.

- Scheffers, S.R. 2005. Benthic-Pelagic Coupling in Coral Reefs: Interactionbetween Framework Cavities and Reef Water. PhD.- Thesis. University ofAmsterdam (the Netherlands). 160 pages.

- Scheffers S. R., Bak R. P. M. and F. C. van Duyl. 2005. Why isbacterioplankton growth in coral reef framework cavities enhanced? MarineEcology Progress Series 299: 89-99.

- Scheffers S. R., Nieuwland, G., Bak R. P. M. and F. C. van Duyl. 2005.Removal of bacteria and nutrient dynamics within the coral reef framework ofCuraçao (Netherlands Antilles). Coral Reefs 23(3): 413-422.

- Thomson, G. 2005. A revision of the genus Melocactus in Curaçao andBonaire, Netherlands Antilles with an illustration of the neotype of M.macracanthos. Bradleya 23/2005 (79-96).

- Thomson, G. 2005. Simple thrills in the Caribbean - Mammilaria mammilarisand Opuntia curassavica in habitat. BCSJ Vol. 23 (3): 98-102.

- Thomson, G. 2005. Curaçao: Melocactus et alia. Cactus & Co. Vol. IX (4).December 2005: 198-215.

- Vermeij, M.J.A. 2005. Early life-history dynamics of Caribbean coral specieson artificial substratum: the importance of competition, growth and variationin life-history strategy. Coral Reefs. Online first.

- Vermeij, M.J.A. 2005. A novel growth strategy allows Tubastrea coccineato escape small-scale adverse conditions and start over again. Coral Reefs24: 442-442.

- Van Duyl, F. C., Scheffers S. R., Driscol M., and F. I. M. Thomas. 2005. Theeffect of water exchange on bacterioplankton depletion and inorganicnutrient dynamics in coral reef cavities. Coral Reefs 24(4): (Online first)

- Winkel, F. and A. O. Debrot. 2005. Natuur- en cultuurhistorischeinventarisatie en richtlijnen ten behoeve van de inrichting en het beheer vanhet natuurgebied Watamula, West Punt. Carmabi Report, 37 pp.

- Zabin, C. J. 2005. Community Ecology of the Invasive Intertidal BarnacleChthamalus proteus in Hawai‘i. Ph.D. Dissertation University of Hawaii,Manoa.

Abstracts 32nd Meeting of the AMLC, June 13-17, Curaçao

- Bruckner, A. W. and R. J. Bruckner. 2005. Is the recent decline ofMontastrea annularis (complex) coral populations in Curaçao and Bonairea cause for concern? 32nd AMLC (Abstracts)


45

Bijlagen

- Debrot, A. O., S. R. Criens 2005. Reef fish stock collapse documented inCuraçao, Netherlands Antilles, based on a preliminary comparison ofrecreational spear fishing catches half a century apart. 32nd AMLC(Abstracts)

- Debrot, A. O. and I. Nagelkerken. 2005. Recovery of the long spined seaurchin Diadema antillarum in Curaçao (Netherlands Antilles) linked toback-reef lagoonal and wave-sheltered shallow rocky habitats. 32nd AMLC(Abstracts)

- Frade, P. and R. P. M. Bak. 2005. Genetic diversity and physiologicalplasticity of Symbiodinium in reef corals with large depth distributions.32nd AMLC (Abstracts)

- Goeij, J. M., de, and F. C. van Duyl. 2005. The important role of spongesin dissolved organic matter (DOM) removal in coral cavities. 32nd AMLC(Abstracts)

- Meyer, D. L., J. M. Bries-Korpik, B. J. Greenstein and A. O. Debrot. 2005.Effects of a rare storm event on the reefs of the Netherlands Antilles andimplications of preservational variation in Pleistocene fossil reefs acrossthe Western Atlantic region. 32nd AMLC (Abstracts)

- Nagelkerken, I., G. van der Velde, W.E.C.P. Verberk and M.Dorenbosch.2005. Co-existence by segregation in feeding time and diet: a case studyon tropical seagrass fish. 32nd AMLC (Abstracts)

- Nagelkerken, I. 2005. Spatial variation in bleaching and bleaching-associated tissue mortality in scleractinian corals. 32nd AMLC (Abstracts)

- Nagelkerken, I. K. Vermonden, O.C.C. Moraes, A. O. Debrot and W. P.Nagelkerken. 2005. Changes in coral reef communities and an associatedreef fish after 30 years on Curaçao (Netherlands Antilles). 32nd AMLC(Abstracts)

- Nugues, M. M., I. Nagelkerken, K. Vermonden and O. C. C. Moraes. 2005.Spatial and temporal variations in the prevalence of coral disease in theCaribbean island of Curaçao. 32nd AMLC (Abstracts)

- Remily E.R., Mills D.K., Sekar R., Weil E., Croquer A., Nagelkerken I.,PinzonJ.H., Voss J., Foley J.E., Richardson L.L. 2005. Use of fluorescence in situhybridization for the identification of the WP II pathogen, Aurantimonascoralicida, in environmental samples. 32nd AMLC (Abstracts)

- Vermeij, M. and S. Sandin. 2005. The spatial distribution of coralmorphotypes suggests genetic differentiation among the members of theCaribbean species complex Madracis. 32nd AMLC (Abstracts)

Publicaties uit 2003 en 2004 maar niet vermeld in dat jaarverslag

- Harper, D. A. T. & R.W. Portell. 2004. Diversity fluctuations in the Cenozoic brachiopod faunas of the greater Caribbean region. Abstr. 48th

Annual Meeting, Palaeontological Association, Lille: 156-157.


46

Bijlagen

- Kelletat, D. & Scheffers, A. 2004. Bimodal tsunami deposits – a neglectedfeature in paleo-tsunami research. – in: Schernewski, G. & Dolch, T:Geographie der Meere und Küsten. – Coastline Reports, 1:1-20.

- Klosowska, B. B., S. R. Troelstra, J. E. van Hinte, D. Beets, K. van derBorg, and A. F. M. de Jong. 2004. Late Holocene environmentalreconstruction of St. Michiel saline lagoon, Curaçao (Dutch Antilles).Radiocarbon 46: 765-774.

- Scheffers, A. 2004. Tsunami imprints on the Leeward Netherlands Antilles(Aruba, Curaçao, Bonaire) and their relation to other coastal problems.–Quaternary International, 120 (1): 163-172.

- Vermeij, M.J.A., Broker, K., Sampayo, E. and R.P.M. Bak. 2004.Gametogenesis in the Caribbean genus Madracis. Coral Reefs 23: 206-214.

- Willems, W.R., T. J. Artois, W. A. Vermin and E. R. Schockaert. 2004.Revision of Trigonostomum Schmidt, 1852 (Platyhelminthes,Typhloplanoida, Trigonostomidae) with the description of seven newspecies. Zoological Journal of the Linnean Society 141:271-296.

- Kaandorp, J.A., Koopman, E.A. Sloot, P.M.A., Bak, R.P.M., Vermeij, M.J.A.and L.E.H. Lampmann. 2003. Simulation and analysis of flow patterns aroundCT-scans of the scleractinian coral Madracis mirabilis (Duchassaing andMichelotti). Phil. Trans. R. Soc. London B. 358: 1551-1557.

- Scheffers, A. 2003. Boulders on the Move: Beobachtungen aus derKaribik und dem westlichen Mittelmeergebiet. – Essener GeographischeArbeiten, 35: 2-10.

- Scheffers, A. 2003. Landschaftsspuren und Zeitstellung holozänerTsunamis auf den Niederländischen Antillen (Aruba, Curaçao und Bonaire).– Berichte Forschungs- und Technologiezentrum Westküste der UniversitätKiel (Büsum), 28: 75-92.

- Vermeij, M. J. A., Sampayo, E.M., Bröker K.C.A. and R.P.M. Bak . 2003. Thereproductive biology of closely related coral species: gametogenesis in Madracisfrom the Southern Caribbean Coral Reefs 23(3): 206-214.


Bijlagen

3. Overzicht Gastonderzoekers 2005

47

Scientist Institute Country Subject1 Natasha Leenstra Radboud Universiteit The Netherlands Fish2 Guido Astma Radboud Universiteit The Netherlands Fish3 Jeroen Bosveld Radboud Universiteit The Netherlands Fish4 Miriam Schutter Wageningen University The Netherlands Education/corals5 Ivo Lustenhouwer Van Hall Institute The Netherlands Barn Owls6 Roy Leysner Van Hall Institute The Netherlands Barn Owls7 Maggy Nuques University of North Carolina France Corals/Algae8 Alina Szmant University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course9 Tyler Cyronak University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course

10 Allan Bright University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course11 Aaron Watson University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course12 Jon Mc Kenzie University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course13 Matt Williams University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course14 Jacquelyn Wilkie University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course15 Karen Johnston University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course16 Verena Schrameyer University of North Carolina Germany Corals /Marine Biology Course17 Melody Ovard University of North Carolina The Netherlands Corals /Marine Biology Course18 Christina Wagner University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course19 Karen Neely Duke University USA Corals /Marine Biology Course20 Roger Wisler University of Basel Switzerland Marine Biology Course/Sea Urchins21 Aileen Morse University of California Santa Barbara USA Coral spawning22 Badriprasad Ananthanarayanan University of California Santa Barbara India Coral Spawning23 Charles Boch University of California Santa Barbara South Korea Coral Spawning24 David Zawada Physical Science inc. USA Oceanographic25 Charles Mazel Physical Science inc. USA Oceanographic26 Jan Polex Physical Science inc. USA Oceanographic27 Vincent de Jong Radboud Universiteit The Netherlands Fish28 Michael McCartney University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course29 Noam van der Hal University of Amsterdam Israel Sea Urchins30 Marieke Verweij Radboud Universiteit The Netherlands Fish31 Jasper Werkman Van Hall Institute The Netherlands Education32 Robert Whitehead University of North Carolina USA Corals /Marine Biology Course33 Daniel Nugues Volunteer France Corals/Algae34 Joost van Dam Wageningen University The Netherlands Cryptic fauna nutrients/physiology35 Frank Stokvis Naturalis The Netherlands Museum Collections36 Davy van Dooren Naturalis The Netherlands Museum Collections37 Nicolette Snijders Naturalis The Netherlands Museum Collections38 Bastiaan Reijnen Naturalis The Netherlands Museum Collections39 Bert Hoeksema Naturalis The Netherlands Museum Collections40 Suzanne Warthenbergh Radboud Universiteit The Netherlands Fish41 Karianne Hol Radboud Universiteit The Netherlands Fish42 Twan van der Belt Radboud Universiteit The Netherlands Fish43 Aryan de Groene Radboud Universiteit The Netherlands Fish44 Marian Lithvaitis University of New Hampshire Switzerland Platyhelminthes45 Anne Dupont University of New Hampshire USA Platyhelminthes46 Kate Rawlinson University of New Hampshire United Kingdom Platyhelminthes47 Diana Bolanos Rodriguez University of New Hampshire Colombia Platyhelminthes48 Judith bakker University of Amsterdam The Netherlands Sea Urchins49 Jasper de Goei Wageningen University The Netherlands Cryptic fauna nutrients/physiology50 Monica Ferreira da Costa Oceanic dept UFPE ( Brazil) Brazil Fish51 Mario Barletta Oceanic dept UFPE ( Brazil) Brazil Fish52 Pim Bongaerts University of Amsterdam The Netherlands Corals53 Francisca Vermeulen Hogeschool Leiden The Netherlands Corals54 Ben Holt University of East Anglia Australia Fish55 Elizabeth Whiteman University of East Anglia USA Fish56 Vince Richards NCRI Nova SE University United Kingdom Sponges/57 Ivan Nagelkerken Radboud Universiteit The Netherlands Fish58 Gerard Van Der Velde Radboud Universiteit The Netherlands Fish59 Pedro Frade University of Amsterdam Portugal Corals60 Annemarie Winkelhagen University of Amsterdam The Netherlands Corals61 Avin Olana Revuelta Widecast Volunteer Spain Sea Turtles

Bijlagen

3. Overzicht Gastonderzoekers 2005

48

Scientist Institute Country Subject62 Mary-Ann Bell Widecast Volunteer United Kingdom Sea Turtles63 Linda Tonk University of Amsterdam The Netherlands Corals64 Ron Eytan Louisiana State University USA Blennies65 Martijn Dorenbosch Radboud Universiteit The Netherlands Fish66 Robert lock Radboud Universiteit The Netherlands Fish67 Jenn Tarmann University of California Santa Barbara USA Coral Spawning68 Eben Haase University of Washington USA69 Denise Herzing Florida Atlantic University USA Dolphin Research70 Drew Manger Florida Atlantic University USA Dolphin Research71 Rene Severens Club Floralis Curacaoensis The Netherlands Botany72 Gerard Nieuwland NIOZ The Netherlands Corals73 Mark Vermeij University of Hawaii/Carmabi The Netherlands Corals74 Mathijs van der Geest University of Groningen The Netherlands Coral disease75 Maarten van den Hazel Radboud Universiteit The Netherlands Dive training76 Halard Lescinsky Otterbein College USA77 Karen Neely Duke University USA Fish78 Justin Williams Volunteer Australia Fish79 Ingrid van Beek Van Hall Institute The Netherlands Coastal Zone Management80 Mariette Reus Van Hall Institute The Netherlands Coastal Zone Management81 Michiel Schotten University of Groningen The Netherlands Dolphin Communications82 Dafne de Graaf Radboud Universiteit The Netherlands Fish83 Maureen Kuenen University of California Santa Barbara/CaThe Netherlands Coral Spawning84 Rolf Bak NIOZ The Netherlands Coral 85 Dana Wiliams Noaa USA Corals86 Sylvia Hart Salzburg University Austria Fish, Blennies

Sectie Natuurbeheer

Terrestrisch

ChristoffelparkIr. W.F.N. Winkel, BeheerderMw. A. Cijntje, BaliemedewerkerDhr. J. Bartholomeus, MedewerkerDhr. W. Ricardo, Medewerker

Shete Boka ParkIr. W.F.N. Winkel, BeheerderDhr. W. Samboe, Assistent Beheerder

Beach PatrolDhr. V. Rodriguez, Medewerker

KabouterbosIr. W.F.N. Winkel, BeheerderDhr. C. Kooistra, Boswachter

Vrijwilligers KabouterbosDhr. V. van BuurenDhr. M. Fraites 49

In totaal zijn er bij CARMABI 20 personen in dienst. Een deel is werkzaam op hetkantoor te Piscaderabaai en de rest in de parken. Sommige personen hebbendubbele functies en kunnen dus meerdere malen voorkomen in de lijst. Verderzetten 11 (semi)-vrijwilligers zich in voor onze stichting.

Bijlagen

4. Personeel

DirectieDr. W.L. Bakhuis, DirecteurDr. A.O. Debrot, Onderdirecteur

Technische DienstDhr. B.T. Leysner Lcs., Hoofd Technische DienstDhr. C. Winterdaal, MedewerkerDhr. M.D.S. Pichotte, Medewerker

AdministratieMw. C.L. Roosje, AdministratriceMw. E.A. Henriëtta, Administratief medewerker

Public RelationsMw. R.A. Tjon Sien Kie - Vis, PR-functionaris

BibliotheekDrs. S.R. Criens, Bibliothecaris

InterieurverzorgingMw. S.M. Rosalia

Sectie Wetenschappelijk Onderzoek

Dr. A.O. Debrot, SectiehoofdDrs. J. de Freitas, Senior ResearcherDrs. L.P.J.J. Pors, ResearcherIr. W.F.N. Winkel, ResearcherDrs. S.R. Criens, ResearcherDhr. B.T. Leysner Lcs., Researcher

Marien

OnderwaterparkDhr. B. Leysner Lcs., ManagerDhr. C. Winterdaal, Medewerker

50

Bijlagen

4. Personeel

Sectie Natuur- en Milieueducatie (NME)Drs. L.P.J.J. Pors, SectiehoofdIng. M. da Costa Gomez, NME-functionarisDhr. C. Kooistra, Medewerker

(Semi) VrijwilligersMw. C. SchoopMw. R. BernadinaDhr. E. AlbertusMw. S. RijnschotDhr. H. CijntjeDhr. R. RosarioMej. S. MartinaDhr. F. JansenMw. Y. Albertus

W.L. Bakhuis A.O. Debrot J. de Freitas S. Criens

C.L. Roosje E.A. Henrietta B.T. Leysner C. Winterdal M.D.S. Pichotte R.A. Vis

S.M. Rosalia W.F.N. Winkel W. Samboe M. Albertus V. Rodriguez V. Ricardo J. Bartholomeus

A. Cijntje C. Kooistra M. Fraites V. van Buuren L. PorsM. da Costa

Gomez

C. Schoop S. Martina F. Jansen E. Albertus R. Bernadina

Y. Albertus S. Rijnschot R. Rosario H. Cijntje

CARMABI FoundationPiscaderabaai z/n

P.O. Box 2090Curaçao, Nederlandse Antillen

Tel: +5999 462.4242Fax: +5999 462.7680

[email protected]

Carmabi Jaarverslag 2005

Documents

Transcript of Carmabi Jaarverslag 2005