Cahier #03.Zorgboulevards. Trend of toekomst?

03.Regulierenring 35

Gebouw F

3981 LB Bunnik

T 030 659 86 14

www.vitaalzorgvast.nljeroen kingma jitske de haan machteld braunius

1

De zorg verandert. Continu. Dat vraagt om crea-

tief denkwerk. Hoe kunt u het zorgaanbod voor

uw klanten verbreden én verdiepen? Hoe kunt u

flexibel omgaan met krimp en groei in uw orga-

nisatie? Hoe kunt u uw vastgoed inzetten om uw

concurrentiepositie te versterken? Een Zorgbou-

levard is voor u een uitgelezen kans om op vele

gebieden meerwaarde te bieden door samen-

werking, door synergie.

Maar wat betekent een Zorgboulevard nu speci-

fiek voor uw klanten? En wat betekent het voor

u? Het antwoord is even eenvoudig als complex.

Veel! Mensen kiezen eerder voor een aanbod

dat is afgestemd op hun behoeften. Wie moet

revalideren, kiest eerder voor een ziekenhuis dat

deze mogelijkheid op haar Zorgboulevard aan-

biedt. En anders kiest de huisarts daar wel voor.

De huisarts denkt steeds meer mee met de pa-

tiënt. Dus zal de keuze voor een ziekenhuis waar

bijvoorbeeld een Zorghotel aan verbonden is, de

eerste keuze zijn als de patiënt na behandeling

nog verdere zorg nodig heeft. Een klant kiest

niet voor een Zorgboulevard omdat deze er zo

fraai uitziet. Hoe aangenaam dat ook is. Een

klant kiest voor een Zorgboulevard omdat daar

kwalitatief betere zorg en goed afgestemde ke-

tenproducten worden aangeboden. Dat heeft

een positieve uitwerking op de patiënt omdat

hij of zij al vertrouwd is met de omgeving en om-

dat het totaalaanbod het allemaal gemakkelijker

voor hem of haar maakt.

‘De’ Zorgboulevard bestaat niet. Elke Zorgbou-

levard is de unieke realisatie van een specifiek

(zorg)concept waarin verwachtingen en eisen,

een strategisch vastgoedplan en uw eigen visie

zijn verwerkt. Alles begint immers met de vraag

van het ziekenhuis: ‘Wat willen we met deze

Zorgboulevard en met welke partijen willen we

samenwerken?’ Dit zijn meteen de hoofdthe-

ma’s, omdat door het antwoord daarop, uw con-

currentiepositie wordt bepaald. En het verste-

vigen van uw concurrentiepositie in de regio, is

in ons huidige stelsel van vitaal belang. Bestaat

het aanbod in uw Zorgboulevard uitsluitend uit

zorggerelateerde instellingen en bedrijven, of

gaat u een stap verder en voegt u winkels toe

Zorgboulevards. Trend of toekomst?

2 3

Gezondheidscentrum Dordrecht van boven en vooraanzicht van hgngjhgfjdv khjhgskhhghhgh.Zorgboulevard Rotterdam

Zorgboulevard Rotterdam

die voor bezoekers een uitkomst zijn? Of wilt u

juist geen zorggerelateerde zaken, maar een win-

kelcentrum of een kantoren- en bedrijvenpark

dat aansluit op uw vastgoedvisie? Wilt u inspe-

len op de toenemende vraag naar zorg door al-

lianties aan te gaan met onderwijsinstellingen

en maatschappelijke instellingen, waardoor niet

alleen uw concurrentiepositie wordt verstevigd,

maar ook uw bekendheid en het contact met de

betrokken gemeenten? Deze overwegingen vor-

men de basis voor een Zorgboulevard.

Deze strategische overwegingen, samen met het

ziekenhuis vaststellen en conceptueel omzetten

en uitwerken, hoort tot de expertise van Vitaal

ZorgVast. Wij hebben praktijkervaring met de

Zorgboulevard in Rotterdam en willen onze er-

varing én die van de andere Zorgboulevards in

Nederland met u delen. In dit cahier geven we u,

aan de hand van praktijkvoorbeelden, inzicht in

de belangrijkste aspecten van het hoe én waar-

om van Zorgboulevards in Nederland. Hiervoor

hebben we de verantwoordelijke personen geïn-

terviewd, waardoor u uit de eerste hand inzicht

krijgt in hun praktijkervaringen:

Piet Manshanden, projectleider huisvesting en

techniek Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dor-

drecht, en mede verantwoordelijk voor de tot-

standkoming van het gezondheidspark legt uit

waarom er specifiek nadruk ligt op de relatie

sport en gezondheid.

De Founding Members van Zorgboulevard Rot-

terdam: Maasstad Ziekenhuis, Delta Psychiatrisch

Centrum, Aafje Zorghotel, Kraamhotel Rotterdam

en de Centrale Huisartsenpost vertellen over de

invulling van het nieuwe Maasstad Ziekenhuis

en de Zorgboulevard met een compleet aanbod

zorggerelateerde instellingen in combinatie met

onderwijs.

Joost Verbunt, directeur ontwikkeling en bouw-

zaken van Zorgboulevard in VieCuri in Venlo, ver-

telt waarom winst maken niet het uitgangspunt

4 5

was, wel een beter imago, een betere uitstraling

en een verhoogd serviceniveau door het creëren

van spin-offs.

Elly van der Vliet, directeur Vereniging Zorgbou-

levard vertelt hoe partijen op de Zorgboulevard

Rotterdam de handen ineen geslagen hebben in

een LeerWerkPunt.

Paul Smits, oud-bestuursvoorzitter Maasstad Zie-

kenhuis, onderdeel van de Zorgboulevard Rotter-

dam, legt uit hoe hij de rol van het ziekenhuis ziet

bij vastgoedontwikkeling, en de redenen waar-

om hij dit uit handen heeft gegeven.

Piet Visser, manager strategisch vastgoed ZGT,

kreeg met twee Zorgboulevards te maken: ZGT

Hengelo ( 10 jaar terug één van eerste Zorgboule-

vards in Nederland) en ZGT Almelo, waarbij drie

uitgangspunten belangrijk waren: voorwaarden

scheppen voor een sterker imago van het zie-

kenhuis, extra dienstverlening aan patiënten en

bezoekers, en het genereren van extra inkomsten.

In deze interviews komen ook de belangrijkste

dilemma’s naar voren: zelf ontwikkelen of uitbe-

steden, en zelf exploiteren of uit handen geven.

Daarnaast krijgt u ook inzicht in wat het voor

een ziekenhuisorganisatie betekent: financieel,

bedrijfsmatig en maatschappelijk. En omdat de

patiënt altijd centraal staat, laten we ook me-

vrouw De Vries aan het woord over wat zij nu

van ‘haar’ Zorgboulevard vindt.

Uw klant zal - ook in toekomst - uw ziekenhuis

primair kiezen om uw excellente kwaliteit van

zorg. Uit de praktijk blijkt echter dat ook de lo-

catie een belangrijke rol speelt voor de patiënt.

Beter gezegd; de vertrouwdheid met de locatie.

Een Zorgboulevard vergroot de vertrouwdheid

en bekendheid van de patiënt met de locatie.

Een Zorgboulevard is een plek, die als het ver-

lengde van uw ziekenhuis kan worden gezien. En

door de patiënt ook zo wordt ervaren. Vooral als

er ook sprake is van niet zorggerelateerde instel-

lingen en winkels, zal de patiënt de locatie als

een positieve plek ervaren. U kunt denken aan

sport- en fitnessfaciliteiten, onderwijsinstellin-

gen, woningen en voorzieningen die u kent uit

de regionale wijkcentra, zoals een mediatheek.

Vanzelfsprekend kunnen deze functies worden

aangevuld met andere zorggerelateerde functies

zoals fysiotherapie, een zorg- en kraamhotel, een

bloedbank, et cetera. Op een Zorgboulevard is

het ziek zijn of iets mankeren, nauw verbonden

met weer beter worden. Eerst worden mensen

verpleegd in het ziekenhuis, daarna biedt de

Zorgboulevard alle faciliteiten om weer zo ge-

zond of mobiel mogelijk te worden. Of om door

hulpmiddelen die daar worden aangemeten zich

zekerder te voelen. De situatie andersom komt

vanzelfsprekend ook voor; eerst bekend zijn met

de Zorgboulevard, waarna de keuze voor het

ziekenhuis daar, een logische, maar ook een ge-

ruststellende factor is. Immers, een ziekenhuis-

omgeving kan intimiderend zijn. Mensen weten

vaak niet wat ze kunnen verwachten. Vooral als

de omgeving er aantrekkelijker uitziet, en deze

omgeving mét ziekenhuis als één gebied wordt

ervaren waar zorg op hoog niveau wordt aange-

De aanleiding

De aanleiding om een Zorgboulevard te ontwikkelen, kan zeer divers zijn. Wat de re- den ook is, de wens om samen te werken met zorggerelateerde partijen om een com-pleet aanbod te kunnen bieden, of een overmaat aan m2, niet iedere Zorgboulevard is per definitie altijd en overal succesvol. Een Zorgboulevard moet altijd een duidelijke toegevoegde waarde hebben. En tot een sterke positie leiden. Voor uw organisatie, uw klanten en voor uw bedrijfsvoering op de lange termijn.

6 7

boden, is de keuze snel gemaakt. En deze criteria

zullen niet alleen voor de patiënt zwaar wegen

maar ook voor de doorverwijzende artsen!

Versterkte positie

Naast alle voor de klant belangrijke maatschap-

pelijke aspecten, zorgt een Zorgboulevard voor

een versterkte concurrentiepositie in de regio.

Doordat u met een Zorgboulevard, uw imago

verbetert en uw service-aanbod vergroot, trekt

u meer bezoekers en verbetert u uiteindelijk uw

financiële positie.

Meer bezoekers, meer ondernemers

Het uitgangspunt van een Zorgboulevard is dui-

delijk: een hogere zorgkwaliteit door hechtere

samenwerking tussen ziekenhuis en (zorg)gere-

lateerde partijen. Betere informatie-uitwisseling

en gemak voor de patiënt omdat die alles bij el-

kaar vindt, en geen afspraken op diverse locaties

hoeft te maken. Een Zorgboulevard biedt betere

zorg- en ketenproducten waardoor het financieel

aantrekkelijker is om bijvoorbeeld bij revalidatie

te kiezen voor een ziekenhuis met Zorgboule-

vard en Zorghotel. Een Zorgboulevard is dus

geen winkelboulevard. De praktijk wijst echter

uit dat als u meer mensen naar de Zorgboule-

vard wilt trekken, of mensen er langer wilt laten

blijven, er een breder aanbod moet zijn dan ‘al-

leen maar’ zorggerelateerd. Een Zorgboulevard

heeft altijd een aanzuigende werking. En door

traffic te genereren, wordt de Zorgboulevard

rendabeler.

Goede mix aanbod zorg

Een Zorgboulevard trekt niet alleen mensen die

zijn doorgestuurd voor medische zaken, maar

ook bezoekers van patiënten in het ziekenhuis,

mensen die in de buurt wonen en mensen die er

sporten, als die faciliteit aanwezig is. Ook werk-

nemers van omliggende kantoren weten de

Zorgboulevard te vinden als er een aantrekke-

lijke lunchroom is gevestigd.

Een bekende locatie zorgt voor minder stress in stressvolle omstandigheden.

‘Gezondheidspark Dordrecht noemt zichzelf

geen Zorgboulevard maar een stedelijke ontwik-

keling rondom zorg en wonen. De principes van

een Zorgboulevard blijven echter ook in Dor-

drecht gehandhaafd. Meer bieden dan zorg al-

leen. Topzorg met toegevoegde waarde. Op een

locatie die herkenbaar en aantrekkelijk is. Daar

ligt een intensieve samenwerking aan ten grond-

slag met de gemeente en commerciële partijen.

Totaal komt het programma van het Gezond-

heidspark neer op 170.000 m2, de uitbreiding

van de ziekenhuiszone beslaat 40.000 m2. Het

Gezondsheidspark is dan het nieuwe deel van

het Albert Schweitzer ziekenhuis samen met de

Sportboulevard en de Esplanade; het gezellige

voetgangersgebied met winkels, restaurants,

kantoren en woningen. De zorgpartners zijn naast

de nieuwe ziekenhuisuitbreiding gevestigd. Deze

zorgpartners trekken vanzelfsprekend veel be-

zoekers, die daardoor al bekend zijn met de an-

dere faciliteiten rond het ziekenhuis.’

Gezond zijn en blijven

‘Dat geldt ook voor de sporters. Onze Sportbou-

levard in Dordrecht is het grootste, multifunc-

tionele sportcomplex in Nederland. Recreatieve

sporters en toptalenten in alle leeftijdsklassen

vinden hier wat ze zoeken. Daarom hebben we

ook een medische ondersteuning voor sporters

opgezet, een speciale Sportpolikliniek. Mensen

worden hier behandeld aan acute en chronische

sportblessures en we bieden preventieve zorg op

sportgebied aan. Het is inmiddels bekend dat be-

Piet Manshanden, manager vastgoedontwikkeling bij

het Albert Schweitzer ziekenhuis te Dordrecht.

Interview Piet Manshanden, Gezondheidspark DordrechtVan samenwerken word je beter

8 9

Gezondheidspark Dordrecht van boven met rechts de sportboulevard

Gezondheidspark Dordrecht: de ziekenhuiszone

wegen, en dus ook sporten, goed is voor lichaam

en geest. Dat zal steeds prominenter op de voor-

grond treden door de maatschappelijke ontwik-

kelingen die momenteel gaande zijn. Denk al-

leen maar aan obesitas, diabetes type 2 en bot-

ontkalking door een zittend leven. Wij hebben

met de ontwikkeling van het Gezondheidspark

naar de toekomst gekeken. Niet alleen in de zin

van wat er straks nodig kan zijn, maar ook naar

mevrouw de vries (66) werkte tot haar pensionering in een bekende boekwinkel. ‘De huisarts

raadde mij aan om te gaan sporten, omdat jarenlang gesjouw met boeken mijn rug geen goed

heeft gedaan. Uiteindelijk kwam ik bij de fysiotherapeut terecht. Die vond sporten ook beslist

noodzakelijk, want, die korte wandeling elke dag was niet voldoende. De fysiotherapie ging heel

goed, tot hij me een paar maanden geleden vertelde dat hij ging verhuizen met zijn praktijk.

Ik vond dat heel vervelend, want ik dacht dat ik dan weer helemaal moest wennen aan een ander.

Maar, hij vroeg meteen of ik met hem meeging. Ik was toen zo opgelucht. Zijn praktijk ligt naast

het revalidatiecentrum aan de Zorgboulevard, en daar zit een

sportschool bij. Een heel goede, de meisjes die de sportschool

runnen kennen me ook inmiddels.Dus toen ik uiteindelijk toch

van mijn huisarts te horen kreeg dat ik verder onderzocht

moest worden, heb ik meteen gezegd dat ik beslist hier naar

het ziekenhuis wilde. Ik ken de plek, en alles zit hier bij elkaar.

Dat is toch reuze gemakkelijk?’

wat er straks noodzakelijk zal zijn. Al die mensen

die hier in het Gezondheidspark komen, komen

dus zeker niet alleen voor medische hulp, maar

ook voor andere, ontspannende én inspannende

zaken. En moeten ze dan een ziekenhuis kiezen,

dan ligt die keuze natuurlijk voor de hand. Door

dit soort ontwikkelingen straal je de visie uit die

past in een moderne samenleving.’

ever

t va

n r

eijs

wou

d/eg

mev

ert

van

rei

jsw

oud/

egm

10 11

Visie op samenwerking

Een Zorgboulevard is een uitgelezen kans om samen te werken met verschillende part-ners. Naast zorgpartners, of zelfs zelfstandige behandelcentra en laboratoria, kunt u denken aan retailers, zorgverzekeraars, en partners op ander maatschappelijke vlak. Bijvoorbeeld de gemeente en onderwijsinstellingen.

Vooral de combinatie werken en onderwijs, resul-

teert in een sterke affiniteit en bekendheid met

de Zorgboulevard. Echter, een aantal onderne-

mingen c.q. ondernemers bij elkaar, maakt nog

geen hechte, elkaar versterkende groep. Daarom

is het van begin af aan noodzakelijk om een ac-

tieve, hechte ondernemersvereniging op te zet-

ten, waar professionals elkaar inspireren met

ideeën en voorstellen. Tijdens periodiek vast-

gelegde bijeenkomsten kunnen zaken op elkaar

worden afgestemd, en de voortgang en verbe-

terpunten worden besproken. Het stimuleren

van betrokkenheid bij de Zorgboulevard met

een gezamenlijk, eenduidig doel, komt de kwali-

teit die u kunt leveren ten goede. Dit zal voor zo-

wel klant als medewerkers duidelijk voelbaar en

zichtbaar zijn. Betrokkenheid bij, en het stimu-

leren van ketenzorg, maken van een Zorgbou-

levard een geheel dat groter is dan de som der

delen. Bovendien, betere zorg en betere service

resulteren in een beter rendement. En daarmee

in een sterkere positie. Van alle partijen.

Het strategisch kader voor en

van uw ziekenhuis

Welke diensten in het ziekenhuis blijft u zelf doen

of gaat u uitbesteden? Dat is een aspect dat

van groot belang is wanneer u besluit een Zorg-

boulevard te ontwikkelen. Uitgangspunt hierbij

is altijd de rol die u zelf voor uw ziekenhuis in de

regio ziet weggelegd. En dan niet alleen de op

de korte termijn, maar ook over 5 tot 10 jaar.

Wat kunt u zelf, en wat wilt u zelf? En welke

ruimte hebt u voor samenwerking met verschil-

lende partners? Deze beslissingen vormen de ba-

sis voor uw zorgvisie, die op haar beurt de basis

is voor uw zorgvastgoedvisie. En daar kunnen wij

als Vitaal ZorgVast samen met u het meest werk-

bare en rendabele model voor ontwikkelen. Zorgboulevard Rotterdam

12 13

‘Alles voor elkaar, dat is ons motto en ook ons

uitgangspunt. Het unieke van Zorgboulevard Rot-

terdam is dat deze is ontwikkeld en opgezet van-

uit de vraag van de klant: op basis van samen-

werking tussen de gezondheidszorg, de overheid,

maatschappelijke instellingen en commerciële

bedrijven. Dit betekent dat het aanbod op de

Zorgboulevard vraaggestuurd is en dat heeft ge-

resulteerd in een groot aanbod van innovatieve,

doelmatige én betaalbare zorgarrangementen.

Een voorbeeld is het programma Goed bevallen

op de Zorgboulevard, een samenwerking tussen

het Maasstad Ziekenhuis en Kraamzorg Rotter-

dam. Door de clustering van zorgaanbieders

kunnen wij dus totaaltrajecten aanbieden.

Bovendien hebben wij naast een soepel lopende

ketenzorg, ook alle niet-medische diensten en

voorzieningen rondom het zorgtraject erbij

betrokken. Zo komen er in Rotterdam Zuid, in

vergelijking met de rest van Nederland, bedui-

dend meer tienerzwangerschappen voor. Om

deze aanstaande tienermoeders te begeleiden

en voor een veilige omgeving voor het kind te

zorgen, is in Rotterdam een breed scala aan hulp

en programma’s beschikbaar. De organisaties op

de Zorgboulevard hebben samen met partners

als CJG, GGD en het FIOM, een sociale kaart ont-

wikkeld, met daarin een overzicht en stroom-

schema van het aanbod in Rotterdam. Iedereen

weet hierdoor precies wie, op welk moment,

erbij betrokken dient te worden.’

Interview Founding Members Zorgboulevard Rotterdam

mevrouw de vries gaat eenmaal per week naar de fysiotherapeut op de Zorgboulevard. Daarna

spreekt ze af met haar vriendin om te gaan sporten. Laatst moest mevrouw De Vries ‘bloed laten

prikken’, waarvoor ze in het ziekenhuis moest zijn. ‘Alles sluit hier op elkaar aan. Zo heeft de fysio-

therapeut bepaalde oefeningen voorgeschreven om mijn rug

soepeler te krijgen, en die kon ik aan de sportschool laten zien,

en zij hebben me begeleid om deze oefeningen goed uit te voe-

ren. Maar ook in ander opzicht is het perfect dat je hier alles

bij de hand hebt. Want, het betekent ook dat je niet van hot

naar her hoeft te reizen en lang op het openbaar vervoer moet

wachten. Je kunt je afspraken heel goed op elkaar afstemmen.

Ik vind dat absoluut een pre.’

Alles voor elkaarServiceconcept in eigen community

‘Nieuwe partijen die deel uit willen maken van

Zorgboulevard Rotterdam, moeten het concept

versterken en het aanbod verbreden. Bij ons

staan toegankelijkheid, gastvrijheid en een goe-

de dienstverlening centraal. Wij richten ons op

een breed publiek, in eerste instantie op de be-

woners van Rotterdam-Zuid en directe omge-

ving. Maar het spreekt vanzelf dat onze dienst-

verlening voor iedereen beschikbaar is. Wij heb-

ben niet alleen een compleet aanbod, maar we

hebben ook de kennis en professionals in een

eigen community bij elkaar weten te brengen.

Zorgboulevard Rotterdam is een uitstekende

plek om te werken, en dan niet alleen wat het

werk zelf betreft, maar ook wat voorzieningen

betreft. Bovendien stimuleert de community el-

kaar om over de eigen grenzen van de instelling

heen te kijken. En dat levert verrassend bruik-

bare inzichten op. Bij ons werken 4000 mensen

vanuit 30 organisaties, maar wel met één motto:

alles voor elkaar op de Zorgboulevard. En dat is

in de korte tijd dat we bestaan, géén loze kreet

gebleken, maar iets waar iedereen zich voor in-

zet. En dat is nu precies de sfeer die mensen er-

varen op onze Zorgboulevard.’

De Founding Members op de Zorgboulevard Rotterdam.

14 15

Kwaliteit in álles

‘Zorgboulevard in VieCuri in Venlo is specifiek

ontwikkeld om een breder aanbod voor de klant

te creëren. Winstmaken is hierbij geen primair

uitgangspunt geweest, wel een beter imago en

een betere uitstraling, en een verhoogd service-

niveau door het creëren van spin-offs. De eis was

wel dat alle ondernemers die in aanmerking wil-

den komen voor een plek op de Zorgboulevard,

een zorggerelateerde functie moesten hebben.

Een (zorg)ondernemer op een Zorgboulevard

kan een product van uitstekende medische kwa-

liteit aanbieden. Biedt deze (zorg)ondernemer

zijn klant echter extra’s, zoals een uitnodigende

sfeer en omgeving, dan laat hij zijn klanten voe-

len dat ze niet alleen welkom zijn, maar ook dat

ze belangrijk zijn voor hem. Daardoor stijgt die

kwaliteitsbeleving met sprongen. Klanten per-

soonlijk benaderen schept het besef dat ze hier

op een speciale plek zijn. Gastvrijheid en ser-

vicegerichtheid zijn in deze maatschappij geen

vanzelfsprekendheden meer. Een Zorgboulevard

is echter een speciale plek in een stad, en als

mensen deze omgeving op alle punten ook als

zodanig ervaren, dan betekent dat veel voor hun

- positieve - perceptie over zorg en kwaliteit.

Interview Joost Verbunt Zorgboulevard in VieCuri in VenloZorgboulevard VieCuri: ondernemerschap stimuleren

Kwaliteit is een concreet én een abstract begrip.

Joost Verbunt bij de bouw van de Zorgboulevard.

foto

: han

s va

n d

er b

eele

/ sev

enum

aan

de

amst

el a

rch

itec

ten

Zorgboulevard VieCuri Venlo

16 17

Om interesse voor de Zorgboulevard te wekken,

hebben we al in een heel vroeg stadium een uit-

gebreide sessie georganiseerd. Zo hebben we

het concept zoals ons dat voor ogen stond, goed

kunnen uitdragen. En dat heeft gewerkt.’

Irritatie vermijden

‘Het is ons duidelijk geworden dat als je alles

soepel wilt laten verlopen, je een strakke rolver-

deling moet vaststellen. Alleen al ‘wie is waar

verantwoordelijk voor’, kan een struikelblok wor-

den als daar onduidelijkheid over bestaat. Huur-

ders moeten een vast aanspreekpunt hebben

voor facilitaire zaken. Het zijn immers commer-

ciële partijen, dus daar spelen andere belangen

mee. Door dit soort maatregelen voorkom je

irritatie, en dat moet ook, want zoiets komt de

sfeer niet ten goede, en dat zou dan weer af-

breuk doen aan de kwaliteit die je wilt leveren.’

Succesfactoren

Naast alle bovengenoemde uitgangspunten en

maatregelen, zijn er nog andere factoren die het

succes medebepalen. ‘Traffic! Dat is voor com-

merciële partijen de grootste trekker om zich

op een Zorgboulevard te vestigen. Die spin-off

die je creëert als toegevoegde waarde van het

geheel, is een andere, bepalende factor. En, ook

belangrijk, de organisatie in het voortraject. Zo

zijn wij begin 2005 gestart met het idee van

een Zorgboulevard, en medio 2005 lagen de

contracten al op tafel, terwijl de oplevering voor

september 2007 stond gepland. De Zorgbou-

levard was zo gewild dat ook kleinere onderne-

mers die bij konden dragen aan ons kwaliteits-

imago, de kans kregen om zich hier te vestigen.

Een aantal grotere huurders hebben een deel

van hun ruimte onderverhuurd aan deze onder-

nemers, waardoor het voor alle partijen haal-

baar(der) werd. En uit de cijfers blijkt dat het

financieel goed gaat. De ondernemers draaien

dus goed, en wij kunnen onze klanten een bre-

der en kwalitatief hoger aanbod bieden. Precies

wat ons voor ogen stond.’

Verbunt: ‘Huurders moeten een vast aanspreekpunt hebben voor facilitaire zaken.’

mevrouw de vries vindt het zo opvallend dat iedereen aardig en attent is. ‘Ik kom hier nu al

ruim een half jaar, en dan kennen ze je ook. Niet alleen in het ziekenhuis, ook op de andere

plaatsen waar ik moet zijn. Zelfs in de kleine supermarkt. Ze vragen hoe het met me is, ik maak

een praatje met ze en dat geeft mij een goed gevoel.

Laatst zocht ik een boek, maar dat bleek de boek-

winkel die hier ook zit, niet op voorraad te hebben.

Dan bestellen ze dat voor je, want, zei de verkoop-

ster, ik zie u hier elke week. Dat lijken kleine dingen,

maar ze geven wel aan dat je geen nummer bent of

een anonieme klant.’

18 19

Theorie en praktijk kunnen perfect op elkaar aan-

sluiten en ook op elkaar worden afgestemd. Stu-

denten krijgen bovendien de gelegenheid om in

de praktijk op de Zorgboulevard te ervaren wat

hun het beste ligt op werkgebied. Dit levert ge-

motiveerde mensen op, en daarmee gemotiveer-

de werknemers. Een leerling die bijvoorbeeld de

verpleging in wil, kan hierdoor in plaats van de

‘gewone’ verpleging, wel eens tot de conclusie

komen dat het verplegen van psychiatrische pa-

tiënten meer voldoening geeft. Of juist kraam-

verpleging. Organisaties van en op de Zorgbou-

levard kunnen de onderwijsinstelling hun inzich-

ten en bevindingen voorleggen, en vice versa.

Dat is een niet te onderschatten wisselwerking,

omdat er daardoor voorwaarden worden gescha-

pen, die onderwijs en praktijk naar een hoger

niveau tillen. Ook samenwerking met centra

voor jeugd en gezin en de GGD verstevigt uw po-

sitie. En daarmee de kans om bijvoorbeeld met

zorgverzekeraars en gemeenten in uw regio sa-

men te werken. Los van al deze waardevolle

ontwikkelingen, draagt een Zorgboulevard met

onderwijsconnecties bij aan een grotere bekend-

heid en een stevig imago in de regio.

Beter met onderwijs

Een Zorgboulevard biedt een uitstekende mogelijkheid voor een hechte samenwer-king met onderwijsinstellingen, en daarmee ook met de gemeente.

Zorgboulevard Rotterdam

Buitenruimte Kinderdagverblijf Maaskids Rotterdam

Theorie en praktijk op elkaar afstemmen leidt tot verbeteringen.

20 21

Zorgboulevard Rotterdam werkt samen met de

Hogeschool Rotterdam, het Albeda College en

Zadkine. Elly van der Vliet, directeur vereniging

Zorgboulevard: ‘Wij zijn een stap verder gegaan

dan ‘alleen maar’ stageplaatsen aan te bieden.

Samen met de drie onderwijsinstellingen heb-

ben we een mini-organisatie binnen de Zorgbou-

levard opgezet, het LeerWerkPunt. Hier bemid-

delen we tussen de vraag vanuit het onderwijs

en het aanbod vanuit de organisaties van de

Zorgboulevard. Je kunt het zien als het frontoffi-

ce voor de diverse leerbedrijven en de drie oplei-

dingsinstituten. Wel is alles gericht op de Zorg-

boulevard, maar niet alleen op zorggebied. Je

hebt naast medisch en ondersteunend personeel

immers ook mensen op het gebied van techniek,

ict, administratie en handel nodig. Het Leer-

WerkPunt richt zich op voorlichting over werken

Interview Elly van der Vliet Vereniging Zorgboulevard Vereniging Zorgboulevard ontwikkeling LeerWerkPunt in Rotterdam

Elly van der Vliet: ‘Wij zijn een stap verder gegaan dan

“alleen maar” stageplaatsen aanbieden.’

Van der Vliet: ‘Het LeerWerkPunt ondersteunt studenten, organisaties en onderwijsinstellingen.’Het LeerWerkPunt op de Zorgboulevard Rotterdam

22 23

en leren in de zorg, aan onder andere scholen

voor voortgezet onderwijs, werkgelegenheids-

projecten, werkwijzer, uwv en de gemeente Rot-

terdam. En wij ondersteunen organisaties bij het

organiseren van voorlichtingscampagnes, sec-

tororiëntatie vmbo/mavo, maatschappelijke sta-

ges, informatiemarkten en dergelijke, met als

doel werken en leren in de zorg promoten. Door

de opzet van het LeerWerkPunt hebben we een

laagdrempelig inlooppunt gecreëerd, waar ieder-

een met de meest uiteenlopende vragen terecht

kan. En dat varieert dan van studiemogelijkhe-

den tot het zoeken van een stageplaats. Dat

laatste ondersteunen wij ook in de praktijk door

ondernemers te helpen om stageplaatsen te cre-

eren. Daar leiden we leerlingen op in de meest

uiteenlopende beroepen die direct met de zorg

te maken hebben, of aan de zorg gerelateerd

zijn. Bijvoorbeeld beveiliger, sportinstructeur, of

facilitaire dienstverlener, et cetera. Zo stem je

theorie en praktijk op de best mogelijke manier

op elkaar af.’

mevrouw de vries: ‘Ik wist dat de Zorgboulevard ook een opleidingscentrum heeft, want mijn

kleinzoon Coen loopt hier stage in het ziekenhuis. Hij doet de beveiligingsopleiding. En zijn

school zit hier ook vlakbij. Hij vertelde mij dat het ziekenhuis, de school en de revalidatiekliniek

afspraken hebben gemaakt over werk en opleidingen op het centrum. Het mooie is dat hij daar-

door ook op verschillende locaties stage kan lopen. Die stageplekken regelen ze hier. De bege-

leiding vindt hij super. Hij heeft het hier erg naar zijn zin, terwijl hij nooit iets van ziekenhuizen

moest hebben sinds mijn man, zijn opa, in een ziekenhuis is overleden.

En ik trouwens ook niet, maar dat is allemaal veranderd. Soms kom ik

Coen zelfs tegen als ik op de Zorgboulevard ben. Dat is zo leuk om dat je

dan je eigen kleinzoon op een heel andere manier ziet. Hij is heel gedre-

ven in wat hij doet. Die komt er wel, hij krijgt hier alle kansen en hulp.’

Zorgboulevard Rotterdam

24 25

Rendabel vastgoed creëren

De meeste ziekenhuizen bezitten veel vast-

goed. Door minder ligdagen en het uitbesteden

van diensten hebben zij inmiddels vaak een ‘te

ruime jas’ of staan er steeds meer m2 leeg. En

leegstand is onrendabel. Echter, deze leegstand

biedt juist nieuwe kansen voor het ziekenhuis-

bedrijf. Omdat daardoor de ontwikkeling van een

Zorgboulevard mogelijk wordt. Of dat nu in de

lege ruimten in het ziekenhuis zelf is, of op het

terrein van het ziekenhuis. Door de ontwikkeling

van een Zorgboulevard onderdeel te maken van

uw strategisch vastgoedplan, creëert u flexibili-

teit. Flexibiliteit in krimp en groei van uw organi-

satie. Voor de korte termijn én de lange termijn.

Het mes snijdt aan twee kanten

Door ruimte aan te bieden aan, of te ontwikkelen

voor strategische partners, creëert u tevens de

mogelijkheid voor intensievere strategische sa-

menwerking. Rendabel vastgoed creëren én een

aantrekkelijker (zorg)aanbod voor de patiënt.

Hoe groot wordt uw Zorgboulevard

Hoe groot uw Zorgboulevard wordt is afhankelijk

van wat u met uw Zorgboulevard wilt bereiken,

en van de partners die zich daar willen vestigen.

En ook van het concept dat u voor ogen staat:

een gezondheidspark, een medisch bedrijven-

terrein, een opleidingscentrum of uitsluitend

Het vastgoed van uw ziekenhuis speelt een belangrijke rol in uw concurrentiepositie in de regio. Heb ik voldoende eigen vermogen om noodzakelijke renovaties te laten plaatsvinden om zo de kwaliteit van zorg te kunnen blijven garanderen? En hoe kan ik het vastgoed inzetten om mijn financiële positie te verbeteren?

Zorgboulevard Rotterdam

Delta Psychiatrisch Centrum

Laten ontwikkelen betekent niet dat je de regie uit handen geeft.

26 27

gemaksvoorzieningen. De Zorgboulevard - en

de afmeting daarvan - kan uiteenlopen van

een nieuwe bestemming voor die leegstaande

verpleegafdeling tot de ontwikkeling van een

school op uw terrein.

Betrokken partners

Welke partners zijn voor uw interessant? Is het

financieel haalbaar om hen bij u te huisvesten?

Hoe rendabel is dat en hoe kunnen we dat fi-

nancieren? Is het verstandig om zelf eigenaar te

blijven van de Zorgboulevard of niet? Dit is de

expertise van Vitaal ZorgVast. Als ontwikkelaar

die gespecialiseerd is in zorgvastgoed, kunnen

wij u bij al deze vragen helpen. Van visievorming

tot eventuele verkoop. Dit betekent overigens

niet dat u de regie uit handen geeft. Het suc-

ces van de Zorgboulevard is afhankelijk van alle

partners. Daarom is betrokkenheid dan ook on-

ontbeerlijk!

Interview Piet Manshanden, Gezondheidspark DordrechtZelf ontwikkelen

‘Onze primaire insteek was samenwerking, en

voorwaarden scheppen om zorgpartijen aan ons

te binden. Dat laatste geldt overigens ook voor

patiënten. We hoeven geen winst te maken,

maar we willen vanzelfsprekend ook geen ver-

lies lijden. Het initiatief voor het Gezondheids-

park Dordrecht is genomen door het ziekenhuis.

Er is een aparte vastgoed bv voor opgericht. Het

voordeel van zelf ontwikkelen is dat je het heft

in eigen handen hebt en houdt, en dat geldt ook

voor de regie over het project. Onze visie dat

zorgaanbieders in de ziekenhuiszone een toe-

Gezondheidspark Dordrecht

Gezondheidspark Dordrecht

Piet Manshanden, manager vastgoedontwikkeling bij

het Albert Schweitzer ziekenhuis te Dordrecht.

28 29

gevoegde waarde moesten hebben voor het zie-

kenhuis, hebben we gerealiseerd. Op de ruimte

tussen het Hotelgebouw en het politiebureau

ontwikkelen we nog een gebouw waar bloed-

bank Sanquin wordt gevestigd, en ook Rijndam

met poliklinische voorzieningen en verpleeghuis

Parkhuis met extra ruimte.’

Grote flexibiliteit, rechten en plichten

‘Er is sprake van grote flexibiliteit vanuit de ex-

ploitatiegedachte, waarbij we hebben gekeken

naar de lange termijn. Door de afmetingen van

het terrein kan het ASz wellicht ook nog een

andere locatie naar het terrein van het Gezond-

heidspark halen. Dan zou het ziekenhuis meer

ruimte van Multi Vastgoed, die de commerciële

ontwikkeling van de middenzone doet, kunnen

huren. Daar is een aparte constructie voor no-

dig: eerst de grond verpachten, en dan terug

huren. En dat kan prima. Het fundament onder

alles is de samenwerkingsovereenkomst die we

hebben opgesteld. Een overeenkomst met we-

derzijdse rechten en plichten, tussen ziekenhuis,

gemeente en Multi Vastgoed. Op deze manier

houdt het ziekenhuis invloed op de partijen die

in het gezondheidspark komen. Wie mag er wel

huren en welke partijen moet je uitsluiten? Wat

mogen huurders wel, en wat mogen huurders

niet. Wanneer je dat goed vastlegt, kun je on-

aangename verrassingen uitsluiten.’

Winst en succes

‘In 2010 heeft onze vastgoed bv door het ontwik-

kelen en bouwen voor anderen, positief kunnen

bijdragen aan het financiële resultaat van het zie-

kenhuis. Dat is een móói resultaat. Met partijen

in de ziekenhuiszone hebben we huurcontracten

voor 20 jaar afgesloten. Binnen de ziekenhuis-

zone doet de vastgoed bv het onderhoud voor

de huurders. Het facilitair bedrijf van het zieken-

huis heeft als uitdaging om creatief te zijn en ook

andere diensten te leveren. Daar zien wij nog wel

kansen. In onze ogen is de belangrijkste succes-

factor de hechte samenwerking tussen de zorg-

organisaties onderling. Die is en blijft cruciaal

omdat je daarmee grote successen kunt creëren.

Een ander aspect is dat werknemers nu veel trot-

ser zijn op hun werk en de manier van werken,

omdat er beter wordt samengewerkt tussen de

zorgaanbieders. Dat komt vooral de patiënt ten

goede. Wie erover denkt om een Zorgboulevard

te ontwikkelen, moet zich ervan bewust zijn dat

goede samenwerkingsstructuren, in de vorm van

een project- en stuurgroep, onontbeerlijk zijn.

Als je dat goed voor elkaar hebt, dan werkt het.

Dat zien we hier.’

Gezondheidspark Dordrecht

30 31

Interview Paul Smits, oud-bestuursvoorzitter Maasstad Ziekenhuis

Ontwikkeling uit handen geven

We hadden de taak om twee noodlijdende zie-

kenhuizen, het Zuiderziekenhuis en het Clara,

samen te voegen in een nieuw ziekenhuis. We

kwamen ‘op’ zuid uit, waar ons zoveel vierkante

meters ter beschikking stonden, dat er een com-

plete Zorgboulevard kon worden gepland. En

dan moet je de keuze maken zelf doen, of uitbe-

steden. Maar waar het op neer komt, is dat je als

ziekenhuis(bestuurder) géén verstand hebt van

het ontwikkelen van zorgvastgoed, je de ontwik-

keling dus beter kunt uitbesteden. Er zijn partijen

die dat veel beter kunnen. Op het moment dat je

het zelf doet en het wordt een financieel deba-

cle, dan komen ze op een gegeven moment, ook

al is alles in een aparte bv geregeld, toch bij het

ziekenhuis uit. Al tijdens de biedingsfase hebben

we een deskundige aan het rekenen gezet, waar-

door we wisten wat de waarde zou kunnen zijn.

Daar kwam een behoorlijk risico uit naar voren,

waardoor we maar één conclusie konden trek-

ken; we zouden alle kennis en kunde nodig heb-

ben om te bouwen en te verhuren. Daar kwam

verder nog bij dat je bij zelf ontwikkelen het

ziekenhuis met een opdracht opzadelt, die niets

met haar primaire taak te maken hebben, name-

lijk zorg verlenen. Als ziekenhuis heb je dan geen

dubbele pet op wanneer je de ontwikkeling van

het zorgvastgoed voor anderen uitbesteed. Je

gaat als ziekenhuis over inhoud geven aan zorg Zorgboulevard Rotterdam

Paul Smits, oud bestuursvoorzitter Maasstad Ziekenhuis.

32 33

en je moet je dan ook bewust zijn hoe de pa-

tiënten dit ervaren. En dan moet je niet hoeven

zeggen: Oh ja, ik ben ook nog de verhuurder van

de Zorgboulevard…’

Doelstelling bereikt

‘Wat we wilden bereiken met de Zorgboulevard

was meer samenwerking tussen professionele

zorgverleners, die fysiek in elkaars buurt zaten.

Daar moet je trouwens altijd mee bezig blijven.

Je moet met groepjes om tafel omdat er veel

meer zaken meespelen die er enorm toe doen

in de zorg. Vooral mensen die meervoudige aan-

doeningen en/of problemen hebben, die zouden

op een Zorgboulevard terecht moeten kunnen.

Wij wilden als Zorgboulevard een meerwaarde

creëren om die complexer wordende zorg aan te

kunnen bieden. Dat vereist een binding van elke

partij op de Zorgboulevard. Dat is gelukt. De

mensen die ruimte huren aan de Zorgboulevard

Rotterdam zijn erg tevreden over de randvoor-

waarden die door de experts bij de ontwikke-

ling zijn opgesteld. Er is een vereniging ontstaan

die tijd en energie wil steken in een plezierige

samenwerking in een goede omgeving. Wat

heel goed te merken is, is dat er een chemie is

ontstaan tussen de zorgpartners, die richting de

patiënten ervoor zorgt dat het méér is dan een

Zorgboulevard. Ziekenhuis en zorgaanbieders

zijn op elkaar ingespeeld, en die verlengde zorg,

die complete zorg, wordt als zeer positief erva-

ren. Toen we uiteindelijk begonnen met bou-

wen, was op papier al 50% verhuurd. En we zaten

toen al in de crisis. Daarvoor vroeg de bank nog

wel eens uit zichzelf of je niets nodig had. Maar

dat was toen al niet meer zo. Door de ontwik-

keling uit handen te geven, is het succes van de

Zorgboulevard Rotterdam een feit geworden.’

Allround

‘Een ander punt is opleiding. Zorgboulevard Rot-

terdam is er ook voor jongeren, en kan allroun-

der mensen afleveren, omdat je een allround

antwoord kunt geven. Ze krijgen hier de kans

mevrouw de vries vertelt: ‘De plek waar nu de Zorgboulevard is, is totaal veranderd.’ Het lijkt

wel of alles een facelift heeft gehad. Alles ziet er zoveel aantrekkelijker uit. Laatst toen ik naar de

poli orthopedie moest, kwam ik een van de medewerksters van de sportschool tegen. Blijkt dat

ze ook revalidatieverpleegkundige in het ziekenhuis is. Ze heeft me naar de poli gebracht. Zonder

haar had ik die ook wel gevonden, maar het is wel typerend. Mijn ouders hebben hier nog in een

verpleeginstelling gewoond. Dat deel is nu compleet veranderd. En, wat er destijds niet was, is

het Zorghotel. Dat zou wel gemakkelijk voor mij zijn geweest, want ik heb wat tijd in de wachtka-

mer doorgebracht toen mijn man steeds weer geopereerd moest worden. Tussendoor werd hij

dan weer naar de andere kant van de stad verhuisd,

waar ze niet goed op de hoogte waren van zijn medi-

catie. Dat heeft voor veel verwarring gezorgd. Hier is

alles op elkaar afgestemd, en heeft iedereen de juiste

informatie. Er is heel wat verbeterd. Zowel in de zorg

die ze bieden als in de manier waarop mensen worden

benaderd.’ Smits: ‘Door de chemie tussen partijen ontstaat er méér dan een Zorgboulevard.’

om op veel meer vlakken ervaring op te doen.

En dat geldt ook voor de mensen die al in de zorg

werken. Die krijgen de kans om tussen diverse

disciplines te switchen en eens ergens binnen te

lopen om te zien hoe het daar nu precies werkt.

Er is ook een actief beleid om patiënten (weer)

zelfstandig te maken en te houden. Niet altijd

aan het handje. Door een integraal aanbod komt

die dynamiek van zelf denken wel weer terug.

Wat vooral belangrijk is als je overweegt om een

Zorgboulevard op te zetten, is dat je in samen-

werking met anderen de ruimte geeft aan pro-

fessionals die dus op hun terrein expert zijn. Als

ziekenhuis krijg je daardoor zelf de ruimte om

die rol te spelen die ook primair jouw rol is.’

34 35

Zelf exploiteren

Uitgangspunt is dat een Zorgboulevard succes-

vol moet zijn. Belangrijk, omdat de exploitatie

niet alleen tijd kost, maar ook geld. Een strate-

gisch concept, waar duidelijk in verwoord staat

wat u partijen te bieden heeft, maar ook wat u

verwacht, zowel in financieel opzicht als in type

samenwerkingspartners en huurders, is het fun-

dament onder het succes. Omdat u hiermee par-

tijen zult aantrekken die weten dat ze actief aan

de Zorgboulevard-community zullen moeten

bijdragen. Omdat dit hun positie versterkt en

de kans op succes vergroot. Afwegingen om uw

Zorgboulevard zelf te exploiteren hangen onder

andere af van het risico dat u bereid bent te ne-

men, c.q. kunt nemen. En ook van de invloed die

u wilt kunnen blijven uitoefenen.

Laten exploiteren

De exploitatie van een Zorgboulevard, waarin di-

verse andere partijen gehuisvest zijn, vraagt tijd

van uw organisatie. Wanneer u ervoor kiest om

de exploitatie van uw Zorgboulevard uit handen

te geven, dan bent u organisatorisch van veel za-

ken ‘verlost’. Maar ook al maakt u deze keuze,

dan nog staan uw verwachtingen, wensen en

eisen centraal. Dat zijn zaken die vooraf moeten

worden vastgelegd, samen met de exploitant.

Welke tarieven worden er bijvoorbeeld gehan-

teerd? Welke partijen huren er in de Zorgbou-

levard? Het is een afweging tussen financiën,

tijd en tussen nauwe betrokkenheid en meer

afstand.

Exploitatie van een Zorgboulevard

Veel ziekenhuizen zijn tot de conclusie gekomen dat het rendabeler is om bepaalde diensten te outsourcen of helemaal af te stoten. Uw core business is immers het zieken-huisbedrijf en vastgoed exploiteren is iets geheel anders. Want, wat zijn de financiële consequenties en wat zijn de juridische consequenties? Daarom is het van begin af aan belangrijk om uw uitgangspunt wat betreft exploitatie vast te stellen; gaat u de Zorg-boulevard zelf exploiteren, of besteedt u dit uit? Of, nog een mogelijkheid; verkoopt u de Zorgboulevard?

Kraamhotel Rotterdam

36 37

Niet exploiteren maar verkopen

Er is nog een derde optie; u verkoopt de Zorg-

boulevard aan derden. Het voordeel hiervan is

dat u uw ziekenhuis een instant financiële boost

geeft. Door goede afspraken met de diverse par-

tijen kunt u voorkomen dat er bijvoorbeeld niet-

zorggerelateerde huurders worden aangetrok-

ken, als u een bepaalde invulling van de Zorg-

boulevard voor ogen staat. Ook kunt u voorko-

men dat u nooit meer kunt beschikken over lege

ruimten omdat u de Zorgboulevard hebt ver-

kocht. U kunt bedingen dat als u (weer) meer

ruimte nodig hebt, u preferent bent als nieuwe

huurder. Net als bij alle facetten van het opzetten

van een Zorgboulevard, zijn duidelijke afspraken,

waarin alle voors en tegens zijn afgewogen, een

voorwaarde voor een resultaat waar alle partijen

tevreden over kunnen zijn. Ook in de toekomst.

Afwegingen

De afwegingen zelf exploiteren, laten exploite-

ren of verkopen, brengen elk hun eigen specifie-

ke voordelen, nadelen en problematiek met zich

mee. Op alle drie de opties zouden alle mogelijke

scenario’s moeten worden losgelaten, voordat

de beslissing wordt genomen. Een niet-geringe

taak, waarbij Vitaal ZorgVast u door haar visie

en ervaring terzijde kan staan. Het stappenplan

dat Vitaal ZorgVast hiervoor heeft ontwikkeld,

omvat alle mogelijke scenario’s, overwegingen

en rekenmodellen.

Afwegingen om uw Zorgboulevard zelf te exploiteren hangen onder meer af van het risico dat u bereid bent te nemen.Zorgboulevard Rotterdam

38 39

‘Onze visie was dat we naast de voorwaarden

voor een sterker imago van ons ziekenhuis, ex-

tra service aan patiënten en bezoekers, extra

opbrengsten konden genereren. Dat laatste lukt

in ZGT Hengelo, vanaf de start 10 jaar teug, heel

goed. Voor de ontwikkeling van de Zorgboule-

vards, hebben we een aparte vastgoed bv op-

gezet, in eigendom van het ziekenhuis. Deze bv

deed zelf de ontwikkeling, de financiering en is

ook nog exploitatiebeheerder. We hebben de

mix aanbieders goed afgestemd op onze visie,

de gewenste functies en de behoefte in de

markt. In Hengelo durfden we bij 60% verhuur

nog niet eens te gaan bouwen, in Almelo deden

we dat wel. Helaas veranderde de markt tijdens

de ontwikkeling in Almelo. Daar kwam nog bij

dat we op de Zorgboulevard in Hengelo al een

aantal regionale voorzieningen hadden gerea-

liseerd, dat daardoor in Almelo niet meer echt

nodig was. We hebben in Almelo nu met een

mevrouw de vries komt wekelijks een aantal keren op de Zorgboulevard. Laatst moest ze nog

in de polikliniek zijn en in het diagnostisch centrum, dat naast de sportschool bleek te liggen.

Sporten doet ze samen met een vriendin. Na afloop drinken ze in de lunchroom een kop koffie en

eten een broodje. ‘De sfeer is er precies zoals in elke lunchroom, heel ontspannen. Je hebt nooit

het idee dat het iets met het ziekenhuis te maken heeft. En als we naar de bushalte lopen, dan

komen we langs de kleine supermarkt. Heel handig, want dan

nemen we meteen de dingen mee waar we anders weer voor

naar een winkelcentrum hadden gemoeten. De bloemenwin-

kel heeft ook een mooi assortiment. Daar zwicht ik bijna elke

week weer voor. Ik kom hier graag, en zelfs als ik hierheen

moet voor een behandeling vind ik dat niet eens vervelend.’

Visser: ‘Het is een voorwaarde dat potentiële huurders niet concurreren met de gevestigde huurders.’

Piet Visser, manager strategisch vastgoed ZGT.

Interview Piet Visser - ZGT Hengelo en AlmeloGevolgen van een veranderende markt

- weliswaar teruglopende - leegstand te maken,

terwijl Hengelo vanaf de start goed presteert.’

Huurdersvereniging en flexibiliteit

‘Onder andere vanwege de leegstand hebben we

een huurdersvereniging opgezet. Huurders en

verhuurders dragen tijdens periodieke overleg-

gen potentiële huurders aan. Een voorwaarde is

dat die niet concurreren met de gevestigde

huurders. In Hengelo hebben we een dergelijk

overleg niet. Waar we heel tevreden over zijn

op beide locaties, is de logistieke werking en in-

formatie-uitwisseling tussen Zorgboulevard en

ziekenhuis. Ook de uitstraling van het ziekenhuis

en de toegankelijkheid zijn door de zorgboule-

vards belangrijk verbeterd, en scoren hoog.

Waar we ook naar hebben gekeken is de flexibi-

liteit van deze projecten in relatie met de lange

termijn. En dat geldt dan zowel voor intern wat

betreft de fysieke ruimten, als extern als je het

hebt over uitbreiding c.q. uitbouw. Financieel zijn

we tevreden over het rendement in Hengelo, in

Almelo zou het nog wat beter kunnen, echter, in-

middels loopt de leegstand terug, een ontwikke-

ling waar de huurders vanzelfsprekend ook erg

tevreden mee zijn.’

40

De aanleiding voor het initiatief om een Zorg-

boulevard te ontwikkelen, kan zeer divers zijn.

Met die aanleiding als uitgangspunt, kunnen de

specifieke (wens)criteria worden benoemd. En

die leiden weer tot een helder geformuleerde

(zorg)visie. Daarom is het voor het ontwikkelen

van een succesvolle Zorgboulevard belangrijk

om deze visie als uitgangspunt te nemen.

Wie zijn mijn partners, en welke diensten ga ik zelf

aanbieden? Twee sleutelvragen waarvan de uit-

eindelijke antwoorden en keuzes de basis vormen

voor het concept van uw Zorgboulevard. Wordt

uw Zorgboulevard een opleidingscentrum, een

sportpark of misschien een medisch bedrijven-

terrein? De interesse van partners, de geografi-

sche én sociodemografische kenmerken van uw

locatie, zijn allemaal van invloed op de potentie-

le omvang én invulling van uw Zorgboulevard.

De aanleiding, uw (zorg)visie, het concept en

de omvang zijn gezamenlijk bepalend voor het

risicoprofiel van de Zorgboulevard. Met daaraan

gekoppeld de zwaarwegende vraag ‘kunt u en

wilt u dat risico zelf dragen’? Of besteedt u de

ontwikkeling liever uit? En tot slot kiest u welke

invloed u wenst te hebben en/of te houden tij-

dens de exploitatie. Al deze overwegingen zijn

opgenomen in het stappenplan van Vitaal Zorg-

Vast, waarmee gezamenlijk naar de conclusie

kan worden toegewerkt: is de Zorgboulevard die

u wilt, ook haalbaar in de praktijk?

Stappenplan voor een succesvolle ontwikkeling

Op basis van haar eigen ervaring, en lessons learned van de geïnterviewden in dit ca-hier, heeft Vitaal ZorgVast een stappenplan ontwikkeld om tot een succesvolle ontwik-keling van een Zorgboulevard te komen.

Daanleiding1 Dvisie2 Dconcept3 Dtype4 Dstructuur5 Dexploitatie6