buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied...

28
Interview met Toon Denys (VLM) over eerste Vlaamse plattelandsbeleidsplan We willen inspireren, niet betuttelen” DE STILLE GETUIGEN VAN DE RUPELSTREEK EERSTE TUINBOUWCLUSTER IN VLAANDEREN HOE BEREIKBAAR IS ONS PLATTELAND? BEMIDDELAAR “IK BRENG DE BOODSCHAP ZONDER FRANJES” MAGAZINE OVER HET PLATTELAND VANDAAG EN MORGEN EEN UITGAVE VAN DE VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ JAARGANG 2 | NUMMER 4 | DECEMBER 2012 BUITEN KANS

Transcript of buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied...

Page 1: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Interview met Toon Denys (VLM) overeerste Vlaamse plattelandsbeleidsplan

“We willen inspireren, niet betuttelen”

De sTILLe geTuIgen Van De rupelstreek

eerste tuinbouWcluster

In VLaanDeren

Hoe bereIkbaar Isons platteland?

bemiddelaar“Ik breng De booDscHap zonDer franjes”

MAGAZINE OVER hEt plAttElANdVANdAAG EN MORGEN

EEN uItGAVE VAN dE VlAAMsE lANdMAAtschAppIjjAARGANG 2 | NuMMER 4 | december 2012

buitenkans

Page 2: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

edito Sterkmaker

NuBuitenkanszokortvoordejaarwisselingverschijnt,zouikgraagalmijnmedemensentoewensendatzeregelmatigofdagelijks,naargelangdebehoefte,eenportieinspirerendplattelandkunnenopsnuiven.Ikwensookeenblijvendplattelandsgevoeltoeaanstichter-bezielerenondertussenoud-hoofdredacteurvanBuitenkans,JanMosselmans. AlskindhieldikheimelijkvanhetchansonvanWimSonneveldover‘hettuinpadvanmijnvader’.Hetliedroeptdesfeeropvaneenplattelandwaarbijjeprachtige,nostalgischefilmskuntfantaseren.Eenplattelandwaarallestraaggaatenwaarveelbewonersonwe-tendmaarozopuurzijn.BijhetlezenvandezeBuitenkanssteljevastdathetplattelandzijnimagovanoubolligheidheeftafgeschud.Hetplattelandishipgeworden.Veelplattelandsregio’swerkeneeneigenmarketingplanuitenspelendaarbijzelfbewusthuneigenidentiteituit.Plattelandsbewonersvoelenzichgeentweederangsburgersvan den buitenmeer.ZezijnScheldeheldofleideneenhightechtuinbouw-bedrijf.Zekunnennetalsindestadaancohousingdoen,lidwordenvaneenLETS-groepofcontactzoekenmethunburenviahetsocialenetwerkStreetpage.Innovatietroefophetplatteland! Enerzijdszijndeverschillentussenstadenplattelandver-vaagd.Anderzijds–enmisschiennetdaarom–willenwealhetgoedevanhetplattelandkoesterenenversterken.Datverlangenkrijgtnueenfundamentopbeleidsniveau:hetVlaamseplattelandsbeleids-plan.Alsdatgeensterkmakerisom2013meetebeginnen.

Veelleesplezier! KarolienBracke Hoofdredacteur

BUITENKANSiseenmagazineoverhetVlaamseplatteland(sbeleid)uitgegevendoordeVlaamseLandmaatschappijIVerantwoordelijke uitgever: ToonDenys,gedelegeerdbestuurderHoofdredactie:KarolienBrackeIRedactie en concept:PantareinIVormgeving en druk: ArtoosCommunicatieIRedactieadres: GuldenVlieslaan72,1060Brussel,tel.025437200,[email protected]|Demeningendiederdeninditmagazinevertolken,vallenbuitendeverantwoordelijkheidvandeVLM|Copyright beelden: p.1,7,16:BartLasuy-p.4,5:RLRL-p.6,11,19,20:Vilda,YvesAdams-p.7:Buiten-beeld,ArnotenHoeve-p.8,22,23,27:Buiten-beeld,OttoKalkhoven-p.10,11:DeLijn-p.13,15:VLAM-p.18:KLJ,ToerismeBerlare-p.19:TomLinster-p.22:Buiten-beeld,HanBouwmeester,LucHoogenstein-p.26:Cohousing-platform,StevenDeRie|Werkten mee aan dit nummer:KarlienClaeys,LeenDeNeve,CarolienDeWilde,DirkGijsels,StefanieHolvoet,BartLasuy,SarahLourdaux,KatelijneNorga,WouterRombouts,JanT’SasenRebekkaVeeckman

InnovatieGlastuinbouwWarmtekrachtkoppeling,na-tuurlijkebestuivingenener-gieuitbiomassa:deVlaamseglastuinbouwwereldstaatopeenkeerpunt.Ontdekhoetweetomatenbedrijvenvoordetoe-komstkozenenzichvestigdenindeeersteglastuinbouwzonevanVlaanderen. p. 13

buITenkans2012/04 - 2

13

Hoemaakjeanderebeleidsdomeinenendeverschillendebestuursniveauswarmvoorhetplatteland?EnhoebetrekjehenbijeenVlaamsplatte-landsbeleidsplan?“Nietdoortebetut-telen”,zegtToonDenys,gedelegeerdbestuurdervandeVLM.“Weldoorteinspireren.”

cOVERfOtO

Page 3: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

inhoud

20

ActueelBetere waterkwaliteitDeVLMenhetCoördinatiecentrumvoorVoorlichtingenBegeleidingvanduurzameBemesting(CVBB)slaandehandeninelkaarommetdelandbou-wersdewaterkwaliteitinVlaanderenteverbeteren.p. 24

buITenkans2012/04 - 3

PortretLieve VerfaillieLieveVerfailliebemiddeltbijonteige-ningen.Zeweetwathetisommetslechtnieuwsomtegaan.Eenhonden-stiel,denkje?“Nee,gaandewegzienmensenindatikkanhelpen.”p.16

6

ScheldeheldenHeldendadenNegeninnovatieveScheldehelden-dadenmoetenervoorzorgendatleven,wonenenwerkenronddeScheldeweereenstukjeaangena-merwordt.p. 20

CultuurlandDestillegetuigenvandeRupelstreekp. 4MobiliteitHoeishetmetdebasismobiliteitophetplattelandgesteld?p. 10Platteland 2.0KorteberichtenoverhetwereldwijdeplattelandinVlaanderenp. 185 X samen voor de buurtBurenstekensamendehandenuitdemouwenp. 26

Eerste Vlaamse plattelandsbeleidsplanHoegajeommetactueleproblemenrondarmoede,mobiliteitenwonenophetplatteland?Kandatopdezelfdemanieralsineenstad?HetnieuweVlaamseplatte-landsbeleidsplangeefthiervooreeneersteaanzet.Hetwilzoveelmogelijkmenseneninstantiesgevoeligmakenvoordeeigen-heidvanhetplatteland.IsdeVlaamseoverheiderklaarvoor?p. 6

24

LeesBUITENKANSonlineenblogmeeviawww.vlm.be!

16

Page 4: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

dE stIllE GEtuIGEN van de rupelstreek

De Rupelstreek staat symbool voor kleiontginning en baksteenindustrie. Stille getuigen herinneren nog aan dat rijke verleden: houten droogloodsen en reusachtige schoorstenen flankeren enorme kleiputten. Om dat erfgoed weer zijn oude pracht te geven nam Regionaal Landschap Rivierenland het voortouw in de restauratie van de poortmuur van steenbakkerij De Beukelaer.

buITenkans2012/04 - 4

Page 5: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

VandaagkunjeindeRupelstreekgenietenvanhetsteenbakkerijerfgoed,detallozeoudescheepswervenendewonderbarenatuurdiedekleiputtenheroverde.Maarvelerestantenliggenerverwaarloosdbijenrakeninverval.DatlotdreigdeookvoordepoortmuurvandevroegeresteenbakkerijDeBeukelaer.Diepoortdateertuit1938-1940engaftoegangtoteenvlaktevolloodsen,mettusseninruimtewaardebakstenenge-bakkenengedroogdwerden.RegionaalLandschapRivierenland,deprovincieAntwerpenendegemeentenBoomenRumstrestaureerdendepoortmuur.Ookhetijzerenhekwerdhersteld.Bovenaandemuurprijkenopnieuwdewittelettersmetdebedrijfsnaam.

KeuvelenOok‘deleinvanTerhagen’,eenijzerenrelingtussenRumstenBoom,kreegeenopknapbeurt.Deoverblijfselenervanziejelangsbeidekantenvandepoortmuur.Deleinwerdin1898-1905gebouwdenscheiddehetvoetpadvandelager-gelegenontginningsgronden.Zemoestvoorkomendatmensenofgoederenindedieptezoudenterechtkomen.Maarerwasmeer:opwarmezomerdagenhin-gende localsgraagtegendeleuningomgezelligtekeuvelen.Metderestauratiekomtdiebrokcultuurweertotleven.

De renovatie kwam tot stand in samenwerking met het Erfgoed- en Landschapshuis Rupel en past in het Strategisch Project Rupelstreek.

buITenkans2012/04 - 5

Eeuwenlang werd er klei ontgon-nen in de Rupelstreek. De overge-bleven steenbakkerijen getuigen

daar nu nog van.

cultuurLanD

www.rlrl.be

Page 6: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Hoe ga je om met actuele problemen rond armoede, mobiliteit en wonen op het platteland? Kan dat op dezelfde manier als in een stad? Het nieuwe Vlaamse plattelandsbeleidsplan geeft hiervoor een eerste aanzet. “We willen zoveel mogelijk mensen en instanties gevoelig maken voor de eigenheid van het platteland”, zegt Toon Denys, gedelegeerd bestuurder van de VLM. Is de Vlaamse overheid er klaar voor?

buITenkans2012/04 - 6

beleidsthema platteland op de kaart gezet

Page 7: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Waarom heeft het Vlaamse platteland een eigen beleids-plan nodig?“Hetplattelandheeftzijneigenuitda-gingen.Alenigetijdleeftdebezorgd-heiddatergeenalgemeenkaderbe-stondomoverdiespecifiekeproblemennatedenkenenomstrategieënvoorhetplattelandteontwikkelen.Elkesec-torkeekwelapartnaarhetplatteland,maarvooralvanuitdeeigenbekommer-nissen.Doordie‘verkokering’bleefeenaantalproblemenonderderadar.Hetplattelandsbeleidkijktzohorizontaalmogelijkenstreefternaarzoveelmo-gelijksectorenmeetenemendieeenfunctiehebbenophetplatteland.Datoverkoepelendeplattelandsbeleidzoektnaaroplossingenenopportuniteitenvoorlandbouw,leefmilieuennatuur,maarheeftookoogvoordekansenenknelpuntenophetvlakvanwelzijn,jeugd,economischebedrijvigheid,wo-nen,noemmaarop.”

“Armoedebeleidbijvoorbeeldrichtzichklassiekvooralopsteden,maarookophetplattelandkomt–vaakverdoken–armoedevoor.Datmoetenweopmaataanpakken.HetVlaamseplattelandheeftbijvoorbeeldookeentypischemobiliteitsproblematiek.Denkaanhetsluipverkeer,defunctionaliteitvanwegenenhetbegrip‘trageweg’.Deproblematiekvanzonevreemdeecono-mischebedrijvigheidophetplattelandisookheelactueel.Hetzijnmaaren-kelevoorbeeldendieaantonendatweeenopen,beleidsoverschrijdendevisieophetplattelandnodighebben.HetVlaamseplattelandsbeleidsplanwilopdiebehoefteinspelen.”

Hoe verhouden de acties in het plattelandsbeleidsplan zich bijvoorbeeld tot het landbouw-beleid, een beleidsdomein dat zich helemaal op het platteland bevindt? “Hetplattelandsbeleidsplaniseenhori-zontaalactieprogramma,datdestruc-tureneninstellingenbinnendeVlaamseoverheidoverschrijdt.MaardatbetekentnietdatwehetvolledigeVlaamsebe-leiddatinvloedheeftophetplatteland,willenvatten.Wemoetenjuistinzettenopcomplexeofinnoverendeplatte-landsthema’s:onderwerpenwaarbijhetwerkelijkaankomtopsamenwerkingtussendebeleidsdomeinenenmetdeverschillendeplattelandsactoren.”

“Hetiszekernietonzebedoelingomindeplaatstetredenvaneenderwelkanderplanofbeleidsdomein.Webiedenhetinstrumentaan,maarleggenhetnietop.Methetplattelandsbeleidsplanwillenwevooralinspireren,meteenopenvizieralleactorengevoeligmakenvoordeeigenheidvanhetplatteland.Hetplanzouhenmoetenprikkelenom

buITenkans2012/04 - 7

overdegrenzenvanhunbeleidsdomeintekijkenendekrachtentebundelen.Onzebedoelingisdathetplattelands-beleidsplanuitgroeittoteenleidraadvooranderebeleidsdomeinen,omwaarmogelijkplattelandsaccententeleggeninhunbeleid.”

Het plattelandsbeleidsplan zit al even in de pijplijn. Waarom zo’n uitgebreid voortraject? “HetVlaamseplattelandsbeleidiseenredelijkjongbeleidsveld.Wezijnin2005danookvaneenblancobladbegonnen.Hetproject‘Plattelandsbeleid,eenge-zamenlijkinnovatieproces’resulteerdein2009ineeneerstediscussietekst,dieoverhandigdwerdaandeVlaamseregering.Inzijnbeleidsnotaengageerdeminister-presidentKrisPeeters,dieookministerisvanhetPlattelandsbeleid,zichomhetactieplanteconcretiserenentestartenmetdeuitvoering.DeVLMwerdgevraagdomdatprocestecoördi-nerenentefaciliteren.Maardatwillenwenietalleendoen.Bijhetuitwerkenvanhethorizontaleactieprogrammahebbenweheelbewustzoveelmogelijk

| Toon Denys | Gedelegeerd bestuurder VLM

Wewillenelkbeleidsdomeineenstukjeplattelandmeegeven

Page 8: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2012/04 - 8

relevantebeleidsdomeinenenbestuurs-niveausbetrokken,opverschillendetijdstippen.”

“Ditvoorjaarnogorganiseerdenwedenktanksmetgemeentenenprovin-ciesomhetplanaftestemmenophunverwachtingen.DatdedenweookmethetoogopdeintegratievanhetVlaamseplattelandsbeleidindemeer-jarenplannen,dielokalebesturenvanaf2014zullenopmaken.Delokalebestu-renkondenaangevenwelkethema’szeinhetplattelandsbeleidgraagaanbodzoudenzienkomen,watvolgenshendekansenenknelpuntenzijn,hoezehunrolinhetplankunnenspelen.Dankzijdatvoortrajectisdetekstverrijkt,heefthijeendraagvlakgekregenenishijklaaromermeeaandeslagtegaan.Delokalebesturenkunnenzichstraksdoorhetplanlateninspirerenomeeneigen,gebiedsgerichtplattelandsbeleidteontwikkelen.”

Het Vlaamse plattelands-beleidsplan heeft verbanden met vele beleidsdomeinen. Hoe maken jullie die kruis-bestuiving concreet? “BinnendeVlaamseoverheidinvesterenwevolopincontactenmetanderebe-leidsdomeinen:zoweldedomeinendiealheelvertrouwdzijnmetdespecifiekeuitdagingenvanhetplatteland,alsdiewaarbijdatminderhetgevalis.Doordiebredeenopenbenaderinghopenweookopenthousiasmebijdeuitwerkingvanhetplan.Neembijvoorbeeldhetwoonbeleid.Doordegezinsverdunningophetplattelandzienwetegenwoordigeenforsebehoefteaankleinewoonenti-teiten.Tegelijkontstaanerheelnieuwewoonvormen,zoalscohousingenkan-goeroewonen.Alswediebehoeftenenprikkelsvanuithetwoonbeleidinhetplattelandsbeleidsplankunnenopne-

men,danvergrootdatdeaandachtvoordeplattelandspecifiekeproblemeninVlaanderen.ZowillenwesamenwerkenmetzoveelmogelijkbeleidsdomeinenommeeraandachttehebbenvoorhetplattelandinVlaanderen.”

Het Vlaamse plattelands-beleidsplan wil de relevante thema’s van het platteland zichtbaar en bespreekbaar maken. Hoe moet dat gebeuren?“HetIPOishétforumwaarverschil-lendebeleidsdomeinenenbestuurs-niveaussamenmethetmiddenveldindialooggaanomplattelandspecifiekeitemstebespreken.HetIPOformuleertbeleidsaanbevelingenen-adviezen,verrichtvoorbereidendonderzoek,organiseertstudiedagenenzoektviaprojectoproepennaarvernieuwendepraktijkvoorbeelden.DeafgelopenjarenzettehetIPOprojectenoprondvolkstui-nen,agrarischearchitectuur,zorgophetplatteland,...Bepaaldethema’svergennaderonderzoekenstudiewerk.VanuithetVlaamseplatformvoorplattelands-onderzoek,afgelopenzomeropgerichtopinitiatiefvanminister-presidentKrisPeeters,zullendeVlaamseoverheid,universiteiten,onderzoeksinstellingen,hogescholenenpraktijkcentraspeci-fiekergaansamenwerkenrondplatte-landsonderzoek.Zomoetenkennisenkundetussenonderzoek,praktijkendeverschillendesectorenophetplattelandbeterdoorstromen.”

“Diekenniswillenweookverzilverenophetterrein.Inonzegebiedsgerichteplattelandsprojectenbijvoorbeeld,zoals

indeVlaamseRandofdeMerode.Wezettenhierinopquick wins,diesnelresultaatopleveren,maarookaaneenduurzaamdraagvlaktimmerenvoorhetgebied.Ookdeplattelandsprojectenvanprovincies,gemeentenenandereactoren,ondermeerviahetPDPO-programma,kunnenmeeliftenmetdedynamiekdiehetVlaamseplattelands-beleidcreëert.”

“Omproblemenophetplattelandoptelossenentekunneninspelenopkansen,hebbengemeentenmiddelennodig.Plattelandsgemeentenhebbenhetfinancieelvaakmoeilijk,omdatzeuitge-strektzijnenveelwegenmoetenonder-houden,maarweiniginwonerstellenomdattehelpenbetalen.Hetaange-kondigdePlattelandsfonds,datplatte-landsgemeentendiedathetmeestnodighebbenfinancieelondersteunt,isvoorlopiguitgesteld.Maarhetblijftwelopdepolitiekeagendastaan.EenonderzoekdoordeKULeuvenheefteenreeksbeleidsaanbevelingenopgeleverdomdebestuurskrachtvandeVlaamseplattelandsgemeentenoptekrikken.”

Krijgt dit plattelandsbeleids-plan nog een vervolg? “Ditplanisinderdaadgeeneindpunt.Hetiseendynamischebeleidstool,dieweelkelegislatuurwillenactualiserenmetnieuwekennisenactuelemaat-schappelijketrendsophetplatteland.ViahetIPOhoudenwedevingeraandepols.Ookgemeentenenprovinciesblijvenbetrokken.Samenwerkingishetcodewoordomvandeontwikkelingvanhetplattelandeensuccestemaken.Ditplankanhiervooreenlansbreken.”

Page 9: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2012/04 - 9

knokken oM De eIgenHeID Van HeT pLaTTeLanD Te agenDeren

| Lies Laridon | Burgemeester van Diksmuide

“HetPlattelandsbeleidsplanisergbelang-rijkvooreengemeentealsDiksmuide.Hetplattelandendeplattelandsgemeentenverkerenineenspecifiekesituatie,meteenheeleigenproblematiek.Erwordenal-tijdbeleidsplannengemaaktvoordegrotesteden.Hetishoogtijddateraandachtkomtvoorgemeentenophetplatteland.”

“Erisevenweleengrootonevenwichttussendefinanciëlemogelijkhedenvanplattelandsgemeentenendeverwachtin-genvandemensendieerwonen.Zoisernogheelwatwerkaandekwaliteitvanwoningen.Ookdeeenzaamheidophetplattelandiseengrootprobleem,doordegrotefysiekeafstandenende

beperktemobiliteit.Deoplossingvoorhetplatteland,ooktevindeninhetplatte-landsbeleidsplan,isdatwestructureninhetlevenroepenomaandatsoortpro-blementeverhelpen.Maardatallesvergtgeldenmiddelen.”

“Eenvandebelangrijksteconcreteoplos-singenisdathetPlattelandsfondserdoorkomt.Datzalmeerademruimtegeven,ondermeervoorzorgeninfrastructuur.Hetisdusconstantknokkenomdeeigenheidvanhetplattelandendedorpenonderdeaandachttebrengen.Methetplattelandsbeleidsplanproberenwehierinveranderingtebrengen.”

| Hilde Luyts | Agentschap Wonen-Vlaanderen

“AllegemeentenhebbenvanuithetdecreetGrond-enPandenbeleiddeopdrachtgekregenomtegen2020hunpatrimoniumaansocialewoningenaanzienlijkuittebreiden.Voorveleplat-telandsgemeentenisdathetmomentomeeninhaalbewegingtemaken,omdatzeinhetverledenteweinigheb-beningezetopsociaalwonen.Datpuntbrachtenweonderdeaandachtinhetoverlegoverhetplattelandsbeleidsplan.Wesignaleerdenookhetfenomeenvandevaakproblematischekwaliteitvandehuisvestingvoorbuitenlandsetijdelijkewerknemers.Hetplattelandsbeleidiseenprimauitvalsbasisomoveroplossin-genvoordatsoortnieuweproblemennatedenken.”

| An Van Cauwenberghe | Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

“Hetplattelandsbeleidsplanheeftaan-dachtvoorarmoede.Datisnodig,wantookophetplattelandiserarmoede:bijzelfstandigen,bijouderemensendieverstokenzijnvanhulpinstanties,bijmensendiemindermobielzijn,bijjongemensenmetkinderen,…Specifiekeactiesvoordebestrijdingvanplattelandsarmoedezijnookopgeno-meninhetVlaamseActieprogrammaArmoedebestrijding.DedoelstellingenvandatplanlopenoveralleVlaamsebevoegdheidsdomeinenheen.Belangrijkisdatelkeminister,metdehulpvaneenaandachtsambtenaar–ookhetbeleids-veldplattelandheefteréén–indegatenhoudtwelkeconsequentieszijnbeleidheeftvoordearmoede.”

| Sarah De Meyer | Agentschap Onroerend Erfgoed

“Hetplattelandsbeleidsplanbiedtdekansomdekwaliteitszorgophetplat-telandopdeagendatezetten.Respectvoordeerfgoedwaardenmaaktdaaron-losmakelijkdeelvanuit.SamenmethetAgentschapvoorNatuurenBos(ANB)willenwedesectoralebeheerplannendievoordebeschermdelandschappenwordenopgesteld,integrereninééninstrument.SamenmetdeVLMwerkenweookaaneenpakketvanbeheer-overeenkomsten.Datdieactieszijnopgenomeninhetplattelandsbeleids-plan,geefteennieuwedimensieaandebeleidsintentiesvanonzeeigenvoogdij-ministerenplaatstzeineenbrederper-spectief.”

| Tinne Van Looy |Plattelandscoördinator provincie Antwerpen

“Alsprovinciezijnwijblijdathetplatte-landalsbeleidsthemanogmaalsdoorVlaanderenopdekaartgezetwordt.‘Platteland’isvooronseenzeerruimbegrip,gaandevanruraalondernemer-schapoverhoeve-enstreekproductentothetvrijwarenvandeopenruimte,waarinverschillendespelersactiefzijn.Degeïnte-greerdheidengebiedsgerichtheidvanhetbeleidsveldplattelandstaanvooronscen-traal.WevondenhetdaaromzeerpositiefdatweheelvroegbetrokkenwerdenbijdeopmaakvanhetVlaamseplattelands-beleidsplan.Wezullendatdocumentzekervertalennaaronzeprovincialeplattelandsbeleidsplannenmeteigenprovincialeaccentenenactiepunten.”

Page 10: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Hoe veilig zijn de fiets- en autowegen op het platteland? Hoe is het met de basismobiliteit op het platte-land gesteld? Hoe pakken lokale besturen het sluipverkeer aan en welke gemeenten zijn de kampioe-nen van de trage wegen? buitenkans spit in een minireeks een aantal hete hangijzers rond mobiliteit op het platteland uit. In dit nummer: hoe verplaatsen plattelandsbewoners zich?

“ basismobiliteit is ontoereikend voor het platteland”

buITenkans2012/04 -10

Page 11: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

“HetplattelandisbetertebereikendanBrusselinhetspitsuur.”Eenboutade,maarziterookeengrondvanwaarheidin?QuabasismobiliteitmoetdeVlaamsebuitenzekernietonderdoenvoorhetplattelandinbijvoorbeeldFrankrijkofGroot-Brittannië.Tochverplaatsenplattelandsbewonerszichnogaltijdmeermetdeautodanstedelingen.Watzijndealternatieven?Enwatalsjegeenautohebt?

DriekwartvandeVlamingenhoopttegen2050minderdeautotemoetengebruiken.DatblijktuiteenenquêteinhetkadervandeontwikkelingvanhetBeleidsplanRuimte,waaringepeildwerdhoeVlaanderenerin2050zaluitzien.77procentvandeondervraagdenhooptookdatwerk,sport,scholenenwinkelsdandichterbijhuiskunnenénrekenteropdatdeautominderdominantzalzijndoorgroteinvesteringeninhetopen-baarvervoer.

3,2 verplaatsingen per dagOnzebezorgdheidovermobiliteitisgroot.Vanpendelenenfileswillenwein2050af.62procentvandeondervraagdenvindtdatwinkels,kantorenenscholenzoveelmogelijkindebuurtvandewoon-plekmoetenliggen.77procentwilzelfsdatwinkels,werk,sportenscholenopwandel-enfietsafstandliggenen72procentwilpendelenafbouwendoortelewerktepromotenofwonenenwer-kendichterbijelkaartebrengen.Boven-diendenkt77procentdaterin2050meergeïnvesteerdzalwordeninopen-baarvervoer,vindt62procentdatstads-centraautovrijmoetenzijnenwil64procentnietdatbijheraanlegvanwegenmeeraandachtgaatnaarauto’s.

Terugnaar2012,naarhetVlaamseplat-teland.Daarverschiltdesituatienogsterkvanhetstreefbeeldvoor2050.“Plattelandsbewonersverplaatsenzichvandaagnogvakerdanstedelingenomvoorzieningentebereikenendeeltenemenaanhetmaatschappelijkeleven”,zegtDavy JanssensvanhetInstituutvoor

Mobiliteit(IMOB)inHasselt.HetIMOBvoerthetjaarlijkseverplaatsingsonder-zoekuitinopdrachtvandeVlaamseoverheid.“DeVlamingverplaatstzichgemiddeld2,8keerperdag.Afhankelijkvandewoonplaatszijnerwelverschillen.MensendieingemeentenalsDeinze,Ieper,Lier,DendermondeofKnokke-Heistwonen–inzogenaamdekleinstedelijkegebieden–verplaatsenzichfrequenterdaninwonersvaneenstad,gemiddeldzo’n3,2keerperdag.En:hoestedelijkermenwoont,hoeduurzamermenzichverplaatst.”

Bus én belbusDatplattelandsbewonersvakerdeautonemendanstadsbewoners,weerspiegeltzichookindecijfersvandeMobiliteits-raadoverhetautobezitinVlaanderen.Hetaantalauto’sperhuishoudenbe-droegin20060,83ingrootstedelijkge-bied,0,79instedelijkgebied,1,08inklein-stedelijkgebieden1,20inhetbuiten-gebied(Mobiliteitsrapport 2011).OokinNederlandiseentweede(enderde)autovooraleenfenomeenvanhetplatteland:ruimeenopdedriehuishoudensbezitermeerdereauto’s(Harms,2008).Probleem:datkoningautonogsteedshetplattelandregeert,staathaaksophetmobiliteits-beleidvandeVlaamseoverheid.DatbeleidstreeftmeerduurzaamheidnaenhuldigthetSTOP-principe:zoveelmogelijkStappen,Trappen(fiets)enhetOpenbaarencollectiefvervoergebruiken,enpasdaarnadePersonenwageninzetten.

Voordewatlangereafstanden–endiezijneigenaanwonenophetplatteland–

iswandelenoffietsennietdemeesthan-digevervoerswijze.Eengoeduitgebouwdopenbaarvervoerisduszekerophetplat-telandergbelangrijk.DeafgelopentienjaarheeftVlaanderenheelwatgeïnves-teerdinhetaanbodvanopenbaarvervoer,ookuitsocialeoverwegingen.Sinds2001isbasismobiliteitinallewoongebiedeninVlaandereneenrecht.Wieinwoongebiedwoont,moetopminderdan750metereenbushaltevinden.Ophetplattelandrijdtdaarindepiekurenomhethalfuureenbusvoorbij;indedalurenisdatelkuur.Omookindunbevolktegebiedeneenkostenefficiëntvervoeraantebieden,werktDeLijndaarvooralmetbelbussen.Dierijdenalleenopaanvraag,hebbenweliswaareenvastedienstregeling,maargeenvasteroute,enstoppenalleenaanhaltesvanDeLijndieopvoorhandwer-denaangevraagdbijdebelbuscentrale.MomenteelzijnerinhetVlaamsebuiten-gebiedmeerdan120belbusgebieden.

BesparingenHetresultaatvanaldieinspanningenmagerzijn:90procentvandewoonzonesheeftvandaageengegarandeerdbasis-aanbodaanopenbaarvervoer.Waarligtderesterende10procent,diegeenbasis-mobiliteitheeft?Marc NuytemansvanDeLijn:“Hetgaatvooralomafgelegenwoonzonesinlandbouwgebieden.Doordeverspreidebebouwingishetmoeilijkomdiezonesefficiënttegroeperenineen(bel)buslijn.DiegebiedenliggeneenbeetjeverspreidoverheelVlaanderen.Omookdiegebiedentebedienen,isextrabudgetnodig.Sindsdebesparingsrondesin2010en2012ishettrouwensaleen

buITenkans2012/04 - 11

Page 12: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2012/04 - 12

heleuitdagingomlouterdebestaandebasismobiliteitinstandtehouden.”

DeaangekondigdebesparingenbijDeLijnloktendezezomernogfelprotestuitindeWesthoek.Erwerdvoorgesteldomdiverselijnenteschrappeneninheelwatregio’szouhetaantalbelbusrittenhalveren.Slechtnieuwsvoordeinwonersvanafgelegenlandelijkegemeenten,diesowiesoalzijnaangewezenopdebelbus,omdathetaanbodvanvastestreeklijnenindieregiobeperktis.DeLijnsteldedaar-ophaarbesparingsplannenvoorderegiobij.Frequentgebruiktebelbuslijnenblij-venbestaan,netalshetmeestgevraagdebelbusaanbodopmarktdagen.

Vervoersarmoede10procentvanVlaanderenbeschiktnognietoverbasismobiliteit.Endatzijnpreciesdegebiedendiegevoeligzijnvooreenmobiliteitsachterstand.Vervoers-armoedeophetplatteland:hetbestaatweldegelijk.DatblijktuiteenstudievandeVUB,dieinopdrachtvandeVlaamseoverheiddesocialeeffectenvanbasis-mobiliteitinniet-stedelijkegebiedenonderzocht.Deconclusieluidtdatwienietinwoongebiedleeft,buitendere-gelgevingrondbasismobiliteitvalt.Datvervoersarmoedevooralinwonersvanruralegebiedentreft,isdusnietverras-

send.IndeWesthoekalleenalzoudenzo’n45.000huishoudensaanvervoers-armoedelijden.Voorverplaatsingenzijnzijvaakaangewezenophunsocialenetwerk.

VervoersarmenzijndedoelgroepvandeMinderMobielenCentrales(MMC),dieOCMW’s,gemeentenenandereorganisa-tiesoverheelVlaanderenhebbenopge-richt.Hetconcept:vrijwilligersvervoerenmensenmeteenlaaginkomenenbe-perktemobiliteitnaardekapper,dewin-kelofbrengenhennaarfamilie.Ginette Ongenaet,projectmedewerkerMinderMobielenCentrales:“Eind2011teldenweverspreidoverheelVlaanderen230MinderMobielenCentrales.2.600vrijwil-ligershelpen30.000mensendagelijksopweg.DeMinderMobielenCentralesbiedeneenantwoordophetgebrekaanopenbaarvervoerinafgelegengebieden.Maarbovenalhelpenonzevrijwilligersmensenvoorwiehetopenbaarvervoergeenuitkomstbiedt:zezijnnietmeergoedtebeenenhebbeneenhelpende

handnodig.Onzevrijwilligershelpenhenbijhetin-enuitstappenenbegeleidenhenmeenaarbinnen.IndiezinzijndeMinderMobielenCentraleseennoodzake-lijkeaanvullingophetopenbaarvervoer.”

Woon-werkverkeerBoodschappen,hobby’sensocialeacti-viteitenvormeneengrootaandeelvanonzeverplaatsingen.Maarookhetwoon-werkverkeerspeelteenbelangrijkerol:hetisverantwoordelijkvooreenzesdevandeverplaatsingenénvoor22procentvandeafgelegdekilometers.Ofnog:hetver-plaatsingsgedragvanplattelandsbewo-nerswordtsterkbepaalddoordeplaatswaarzewerken.Enalsjeweetdatheelwat‘plattelandsauto’s’bedrijfswagenszijn,isduidelijkdatookdebedrijfswereldkanhelpenomhetverplaatsingsprofielvanhetplattelandbijtestellen.

Omwillevankostprijs,efficiëntieénduur-zaamheidruilensteedsmeerbedrijvenhunbedrijfswagensinvoorflexibelemobiliteitsformules.BedrijvenalsBelga-com,Accenture,PwC,MobistarenGDFSuezvoerdendeafgelopenjareneenmobiliteitsbudgetin,datopmaatvandewerknemerwordtingevuldafhankelijkvandewoonplaatsendeverplaatsings-behoeften.LeasingmaatschappijAthlonCarLeaseendeNMBSlanceerdenenkelejarengeledenhetRailease-programma.Datcombineerteenbedrijfswagenmettreintickets.Vorigjaarwerdhetaanboduitgebreidnaarbus-entramtickets.Ookcombinatiesmetfietsenzijnmeerenmeerintrek.Datsoortformulesmoetdewerkstekalvasteenstukbeterbereikbaarmaken,ookvoorplattelandsbewoners.

In de volgende editie: functioneel fietsen op het platteland

Datkoningautonogsteedshetplat-telandregeert,staathaaksophetmobi-liteitsbeleidvandeVlaamseoverheid

Page 13: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Stijgendeenergiekosten,strengeremi-lieunormenenhogereeisenvoorvoed-selveiligheid:indeglastuinbouwwetenzeerallesvan.Vernieuwingenschaal-vergrotingzijndaaromeenmust,maardaarzitnetdeangel.Glastuinbouwre-aliseerteengrotetoegevoegdewaardeenzorgtvoorheelwatrechtstreekseenonrechtstreeksetewerkstelling.Dedy-namiekvandesectorstoktechterdooreengebrekaannieuwevestigings-ofuitbreidingsmogelijkheden.

Clustering als ruimtelijk principeWieeenglastuinbouwbedrijfwilbegin-nen,heefthetvaakmoeilijkomeenver-gunningtekrijgen.Veelbedrijvenliggeninverstedelijktgebied,waardegrond-prijzenblijvenstijgenenwaarerweinigruimteisomuittebreiden.Buitendiezonestaanoverhedenvaakhuiverigte-genoverhetafleverenvanvergunningen,omdatnieuwebedrijvendeschaarseopenruimtezoudenaantasten.

DeVlaamseglastuinbouwwereldstaatopeenkeerpunt.Deoplossing?Vereendekrachtenineenduurzaamglastuinbouwcomplex.InhetdrukbevolkteVlaanderenisdezonetussenDeinzeenKruishoutemdeaangewezenlocatievoorhetpilootprojectStokstorm.Deeerstetuinbouwclusterineenreeks.

glastuinbouW vindt zichzelf

opnieuW uit

buITenkans2012/04 - 13

tuinbouwcluster stokstorm zet de toon

Page 14: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Glastuinbouwzoneszijneennieuwruimtelijk-economischmodel,datdraaitrondruimtelijkeclusteringenintensievesamenwerking.Hetzijnaaneengeslotenterreinen,waarglastuinbouwbedrijvenzichinallerechtszekerheidkunnenves-tigen.Ookzijnergemeenschappelijkevoorzieningenvoorbijvoorbeeldenergieenafvalbeheer.Doordeclusteringzijnlangeenmoeilijkevergunningsproce-duresvandebaanenisdestapnaarinnovatieenduurzaamheidmindergroot.Voorheelwatbedrijvenbetekentdathetverschiltussenoverlevenendeduimenleggen.

ZoekwerkInNederlandzijnglastuinbouwzonesalenigetijdinopgang.MaarhoemoethetinhetruimtelijkchaotischeVlaan-deren?“InhetvolgebouwdeVlaanderenvergthetoppotenzettenvandergelijkeprojectenenigzoekwerk”,zegtEvelyne Goemaere,projectleidervandeglastuin-bouwzoneStokstormbijdeVLM.“DeprovinciesAntwerpen,West-VlaanderenenOost-Vlaanderenzijndebelangrijksteglasteeltregio’s.DeVlaamseenprovin-

cialeoverhedenfaciliterenerdeontwik-kelingvanglastuinbouwzones.Nietalleendebeschikbareoppervlakteeneengoedeontsluitingzijnvanbelang.Ookdeomgevingmoetachterhetcon-ceptstaan.”

Dé toekomst HetOost-VlaamseStokstormdoorstonddeselectie.OpdegrensvanDeinzeenKruishoutemiseengrootschaligeglas-tuinbouwzoneinopbouw,deeersteinVlaanderen.OokindeWest-VlaamsegemeentenOudenburgenRoeselare,enhetOost-VlaamseBeverenzijnonder-tussendeplannengoedgekeurdvoordeontwikkelingvanzulkecomplexen.Erstaanookprojectenopstapelopge-westelijk,provinciaalengemeentelijkniveau.

Detoekomstvandeglastuinbouwstaatophetspel.Glastuinbouwcomplexenzienwealshetantwoordopdemoei-lijkhedenwaarmeedesectorgecon-fronteerdwordt.Deglastuinderkrijgttegenwoordignauwelijksnogvergun-ningenvoornieuweserres.Bedrijven

verouderenenverdwijnenzelfsalszedetrendsnietmeerkunnenvolgen.Develekleinschalige,stookoliegestooktebedrij-venhebbenhetergmoeilijk,enevolue-rennaarminder,maargroterebedrijvenmetalternatieveenergiebronnen.

Glastuinbouwcomplexenbiedennietalleenrechtszekerheid;zezijnookkostprijsefficiëntenduurzaam.Erwordtgebruikgemaaktvanrestwarmte,ver-warminguitbiomassa,WKK-technolo-gie(warmtekrachtkoppeling),integraalwaterbeheer,natuurlijkebestrijdingenbestuiving,…Mobiliteitenruimte-gebruikkrijgenbijzondereaandacht.Bovendienontstaanernieuwesamen-werkingsvormenvoorduurzameenergieenwatervoorzieningen,metpartnersvanbinnenenbuitendesector.Deinvesterings-enexploitatiekostenzijnlager;deenergiebesparingisgroter.Erwordtwerkgelegenheidgecreëerdenenergieopgewektdiedoorhuishoudensverbruiktwordt.Doordatdebedrijvengeclusterdinhetlandschapliggen,isderuimtelijkeimpactkleiner.

Van teler tot facilitaire duizendpoot

Tweetomatenbedrijven,HetGroeneHuisenTomatoMasters,slaandehandeninelkaaromhetinnovatievetotaalconceptvanStokstormterealiseren.“Zo’ninitiatiefvergteenspecifiekondernemerschap”,aldus Dirk Vlaemynck,zaakvoerdervanTomatoMastersbvba.“Ener-zijdsterenweoponzejarenlangeervaring,anderzijdsinvesterenweindetoekomstenverdiepenweonsgrondiginallerleinieuweaspecten.Eencombinatiediewerkt!Hetenergieverhaalhebbenwebijvoorbeeldhe-lemaalzelfinhanden.Vandeelektriciteitdieonzegezamenlijkewarmtekrachtmotorople-vert,verbruikenwe5procent.Derestgaatnaarzo’n14.000gezinnen.”

De familie Vlaemynck, eigenaar van Tomato Masters, investeert in de toekomst door samen met Het Groene Huis in het glastuinbouwcomplex te stappen.

buITenkans2012/04 - 14

Page 15: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2012/04 - 15

Driesporenbeleid moet vestiging van serrebedrijven faciliteren

Startklaar“Viaeenjobdaginnovemberhebbenwe25vastewerknemersindienstgenomen.Indeoogsttijd,rondapril,zullenernog40tijdelijkearbeidersbijkomen.Indetoekomstwillenwezekernoguitbreiden.Voordever-koopenlogistiekblijftdeveilingeeninteres-santeformule.Helemaalzelfvoorzienendzijnwedusniet.Alkunnenhierrechtstreekstomatenwordenopgeladen;zoverkleinenweonzeecologischevoetafdruk.”Devoor-delenzijnlegio,maarzijnerooknadelenaandatsysteem?“Degedeeldeverantwoorde-lijkheidenanderebedrijfsvoeringschrikkensommigetelersmisschienaf,maarwijgelo-venerrotsvastin”,besluitVlaemynck.

Open oproepOokdeoverheidwerktmee.DeVLMkochtdenodigegrondenaan;deprovin-cieOost-Vlaanderenmaakteeenprovin-ciaalruimtelijkuitvoeringsplan(PRUP)op,metspecifiekestedenbouwkundigevoorschriften.Vlaamsminister-presidentKrisPeeterssteldehetprojectdezezomervooraanhetpubliek.EvelyneGoemaere:“In2010organiseerdedeVLMeenopenoproepnaarclustersvanglastuinbouw-bedrijven,diegeïnteresseerdwarenomzichtevestigenopdesite.Weselecteer-dentweebedrijvendieintensiefzullensamenwerken:nietdehoogstebieders,maarweldeduurzaamsteondernemin-gen.Diemoetenaanverschillendevoor-waardenvoldoen,zoalsdeaanlegenhetonderhoudvaneenbuffervantienmetermetstreekeigenplanten,maximaalge-bruikmakenvanregenwater,zuiveringvanhetdrainwater…OokwordtdeStok-stormbeekdeelsverplaatstennatuur-technischingericht.Viaeenborgsomvaneenhalfmiljoeneurogaranderendetelershetduurzamekaraktervanhunproject.Bijeenpositieveuitkomstnaéénjaarkrijgenzehungeldterug.”

De Vlaamse glastuinbouw in cijfers• Met zowat 2.000 hectare bevindt bijna de hele Belgische glasteelt (groenten en

fruit) zich in Vlaanderen. • De helft hiervan, 1.000 hectare, bestaat uit glasgroenten, met 590 hectare in

de provincie Antwerpen, 287 hectare in West-Vlaanderen en 95 hectare in Oost-Vlaanderen.

• De teelt van glasgroenten bedraagt bijna 4 procent van de totale Vlaamse groenteoppervlakte, die 28.541 hectare telt.

• Glasgroenten bepalen 48 procent van de productiewaarde van de totale groenteteelt.

• Tomaten en sla zijn de belangrijkste glasgroenten.

Bron: Landbouwtelling NIS

Vlaanderenwilzijntuinbouwsectorruggensteunenmeteendriesporenbeleid:1. Rechtszekerheidcreërenvoorglastuinbouwbedrijvenophetvlakvanruimte-

lijkeordening,omeennieuwbedrijfopterichtenofeenbestaandbedrijfuittebreiden.

2. Specifiekeruimtelijkeuitvoeringsplannenopmakenvoor‘macrozones’voorglastuinbouw.

3. Werkmakenvanpilootprojectenvoorglastuinbouw.

Minister-president Kris Peeters stelde het Stokstormproject op 18 juli 2012 voor aan het publiek.

Page 16: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

lieve verfaillie bemiddelt bij onteigeningen

buITenkans2012/04 - 16

NAAMLieve VerfaillieLEEFTIJD49 jaarDIPLOMALicentiaat rechtenJOBBemiddelaar grootschalige Vlaamse infrastructuurprojectenBEDRIJFDepartement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW)HOBBY’SGezin, koken, tuinieren, boeken lezen

Ikbrengdeboodschapzonderfranjes

Page 17: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

lieve verfaillie bemiddelt bij onteigeningen

buITenkans2012/04 - 17

Sommige mensen gooien voor haar neus de deur dicht. Maar anderen doen graag een beroep op haar begeleiding. Lieve Ver-faillie van de Vlaamse overheid bemiddelt bij onteigeningen. Ze weet wat het is om met slecht nieuws om te gaan. Een hon-denstiel, denk je? “Nee, gaande-weg zien mensen in dat ik kan helpen.”

“Zodraerbijgrootschaligeinfrastruc-tuurwerkenvandeVlaamseoverheidsprakeisvanonteigeningen,ishetmijntaakomallebetrokkenbewonersenlandbouwerspersoonlijkoptezoeken.Momenteelzijnvooraldehavenpro-jectenmijnbiotoop.Ikloopsystema-tischalledeurenaf.DathebikinDoelgedaan,ennudoeikhetzelfdeindehavensvanAntwerpenenGent.VoordeontwikkelingvandeVlaamsezeehavensendenatuurcompensatiesdiedaarmeegepaardgaan,isgrondnodig.Voordatalgemenebelangwordenwoningenenlandbouwgrondonteigend.Dathetindividuelebelangwijktvoorhetalgemenebelang,isgeengemakkelijkeboodschap.Maarhetisweldebood-schapdieikaanallebetrokkenenbreng,zonderfranjes.”

“Datsommigemensenvlakafzeggen:‘Wijhoevenuniet!’,begrijpik.Alsikvoeldatiknietwelkomben,dringiknietver-deraan.Maarikzegwel:‘Alsuzichbe-denkt,dankuntualtijdbijmijterecht.’Nietiedereenzietmegraagkomen.DatikafgevaardigdworddoordiezelfdeVlaamseoverheiddiehenonteigent,maakthenlogischerwijswantrouwig.Tochkanikvoorhenweldegelijkhetverschilmaken.Doorproceduresuitteleggen,duidelijkheidtegevenoverhunrechtenenplichten,meeopzoektegaannaarsocialehuisvesting,noemmaarop.”

nooitbruggen.Hetgebeurtdatookdiemensenachteraftochdewegnaarmijnkantoorvinden.”

“Ikbenervanovertuigddatjemeteenpersoonlijkgesprekveelmeerbereiktdanmeteeninfovergaderingofeeninfoblaadjeindebrievenbus.Veelmen-senkomennazo’ninfovergaderingvaneenkalereisthuis.Zebeseffendatzeernietveelvanbegrepenhebben,maarzijnbangom‘domme’vragentestellen.Tijdenseenthuisbezoekkanikopelkmomentnagaanofdemanofvrouwdietegenovermezit,allesbegrijpt.”

Uniek in Europa“Landbouwerswordenvaakzwaargetroffendoorgroteinfrastructuur-werkenendoordecompenserendemaatregelenvoornatuurdieermeegepaardgaan.Voorhenwilikeralsbemiddelaarookzijn,samenmetdemensenvandeVLMmetwieikeengoedgeoliedetandemvorm.ViadegrondenbanksteltdeVLMruilgron-denterbeschikking.Onzeactiviteitensluitennaadloosopelkaaraan.Wewisselenzoveelmogelijkinformatieuit,omzotekomentotdebestmogelijkeoplossingenvoordelokaleboer.”

“Ineenvoriglevenwasikadvocaat.IkgaflesaanhetopleidingsinstituutSyntraWest.Toenalmaakteikereenerezaakvandatallecursistendestofbegrepen.Dieambitiekanjegerustzienalsderodedraaddoormijnloopbaan.”

“DefunctievanbemiddelaarisinEuro-pesecontextvrijuniek.Nederlandsecollega’sreagerengeïnteresseerdopdeVlaamseaanpakbijonteigeningen.DatweinVlaanderenintandemsamen-werkenmetindividueleburgersomeenuitwegtezoekenvoorhunsituatie,vindenzijerginspirerend.”

www.mow.vlaanderen.be/bemiddelaar

Klare taal“Hetisgeengemakkelijkejob,maartochhaalikervoldoeninguit.Ikbege-leiddebetrokkenburgersenlandbou-werspersoonlijkbijhunzoektochtnaareennieuwewoonstoflandbouwgrond.Ikmaakhenwegwijsindeprocedures,wathenheelwattijdenadministratie-verompslompbespaart.Samenzoekenwenaardebesteoplossing.Alsikmerkdatdemensenaanhunonteigeninggeenverbitterdgevoeloverhouden,beniktevreden.Natuurlijkzullensommigemensenzichblijvenverzetten.Datisbegrijpelijkendatmoetjeookkunnenrespecteren.”

“Mensendietehorenkrijgendathunhuisofgrondonteigendkanworden,zijnheelonzeker:‘Hooriktotdegetrof-fenen?’,‘Wanneervaltdeuiteindelijkebeslissing?’,‘Watzijnmijnrechten?’,‘Kanikbezwaarindienen?’Hetismijntaakomhendeachterliggendeproceduresuitteleggen.IkmaakhenwegwijsinvaktermenalsMER(milieu-effectenrapport),LER(landbouweffec-tenrapport)enRUP(ruimtelijkuitvoe-ringsplan).Hetliefstinklaretaal.NeemnueenRUP:datiseenplanwaarmeedeoverheiddebestemmingvaneengebiedvastlegt.Zoietskunjeeenvoudiguitleggenalsjeeenkaartlaatzienmetingekleurdevlakkenentoontdatdiekleurengewijzigdkunnenworden.”

Angst“Minstensevenbelangrijkiseenflinkedosisinlevingsvermogen.Degenedievoorjestaat,moetvoelendatjehemrespecteertenzijnangstenenge-voelensbegrijpt.Datwilnietzeggendatikhetalgemenebelangnaarhetindividuelebelangkanombuigen.Welprobeerikopeenzoneutraalmogelijkemanieruitteleggenwaarombepaaldebeslissingengenomenworden.Nooitzuljemehorenzeggendatdegeplandeinfrastructuurwerkeneengoedofeenslechtprojectzijn.Ookalsmensenveeltegenstandtonen,verbrandik

Page 18: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

platteland2.0e e n e i g e n w i j z e k i j k o p h e t w e re l d w i j d e p l a t t e l a n d i n V l a a n d e r e n

Riekend Rustpunt

Stip10,11,12en13januarialvastaaninjeagendaenmaakjeklaarvoordeachtsteeditievanAgriflanders!DeVlaamseland-bouwbeursfocustopdeveehouderijinalhaarfacettenendemechanisatieoperf-niveau.Agriflandersverwelkomtkleinengroot,deprofessioneleendehobbyboer,kortom:iedereendieeenvoorliefdeheeftvoordieren,plantenenmateriaal.DehoogmisvoordeVlaamselandbouwvindtplaatsinFlandersExpo(Gent).

www.agriflanders.be

Agriflanders overwintertinGent

buITenkans2012/04 - 18

BV’sgeven KLJ frisselook

AanhetSluisinBerlarekunnenfietsersenwandelaarsevenuitblazenbijhet‘RiekendRustpunt’.Hetgebouwmetdieronkendenaamlijktopeenkapel,maariseigenlijkeenoudeloskaai.DeHeem-enOudheidkundigeKringBerlaretoverdehetomtoteenpittoreskmestmuseum.Datdompeltjeonderindegeschiedenisvanhetmesttransportoverwatervandestadnaarhetplatte-land.JeleertermeeroverdevroegeremesthandelbijeenbezoekjeaandetentoonstellingVan stadsstront naar zandgrond. www.berlare.be

Voorleukeboerenmetburen,ofboerenmetleukeburen iseropnieuwhetBoerenburenplan.Metdatinitiatiefkunnen landbouwershunideeënvoorhunomgevingwerkelijkheidzienwor-den.Naeengeslaagdeeersteeditiein2010lancerenCeraenhetInnovatiesteun-puntvoorland-entuinbouwnuopnieuweenoproep.Lokaleverenigingen,socialeorganisaties,jeugdbewegingenenscholenwordenaangemoedigdomsamenwerkingsprojectenoptezettenmetboerenuithunbuurt.Allecreatieve,haalbareenduurzameideeënzijnwelkom.Detienbesteprojectenslepen2.500euroindewacht.Wiegeenprojectindient,kaninnovatieveideeënpostenviaFacebook‘Boerenburenplan’enzomooieprijzenwinnen.

www.cera.be

Over boeren en buren

ErwaaiteenfrissewinddoordeKLJ,deKatholiekeLandelijkeJeugd.Endatwilmenooklatenzien.IneenfilmpjeverklarenvierBekendeVlamingen,allen(ex-)lidvandeKLJ,hunliefdevoordelandelijkejeugdbeweging.JohanVandeLanotte(vicepremier),WillySommers(schlagerzanger),SaraDinneweth(wereldkampioenkickboksen)enKillianOvermeire(profvoet-ballerbijSportingLokeren)spelendehoofdrolineenspotdiedeKLJknapneerzetbinneneenbredehorizon.Ontdekhetopwww.klj.be!

Page 19: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Meerdan5.500mensenbezochtendezezomerdesensibiliseringstoerGoed ge-boerd. Een portie landbouw op je bord!vanhetbeleidsdomeinLandbouwenVis-serijenhetVlaamsRuraalNetwerk.Opeenludiekemanierkonjeontdekkenhoebelangrijkdeland-entuinbouwerszijnvooronsdagelijksevoedsel.Hetinitiatiefwerdgesmaaktdoorjongenoud.WiemeerwilwetenoverdeVlaamseland-entuinbouwofenkeletypischVlaamsegerechtenwiluitproberen,kandebrochureoverGoed geboerddownloaden.LaatjealvastverleidendoorVlaamseasperges,konijnmetpannenkoekjesensteakmetstoofvleessausenpastinaakpuree!

Sinds1oktoberkunjedankzijdeVLMviaeenelektronischloketdirectuitpluizenofopeenonroerendgoedeenrechtvanvoorkooprust.Ookhetaanbiedenenuitoefenenvanhetrechtvanvoorkoopwordteenpakeenvoudiger.Bovendienkunnenparticulierekandidaat-kopers,landbouwersofondernemersnuviahetgeoloket(AGIV)snelopzoekenofopeenperceeleenvoorkooprechtgeldt.VlaamsministerJokeSchauvliege:“Hete-voor-kooploketisvoortaandeenigemanieromvoorkooprechtenaantebiedenenuitteoefenen.Date-loketmaaktkomafmetdetijdrovendeproceduresenzorgtvooreenverregaandeadministratievevereenvoudiging.Dattoontaandatbeleidsoverschrijdendesamenwerkingrendeertengoederesultatenoplevert.”www.vlm.be

e-voorkooploket

buITenkans2012/04 - 19

www.ruraalnetwerk.be

Deeekhoornshebbenhetalgemerkt:deVlaamseboswachterszittensindsditnajaarinhetnieuw.Zijruildenhunoudekostuuminvooreenmoderne,strakkeénvriendelijkeoutfitmetbruineenbeigetinten.“Eenbewustekeuze,wantdehedendaagseboswachterszijngastherendiedebezoekersmetopenarmenont-vangen.Hunbos-ofnatuurgebiediseenkleinbedrijfgeworden,metverschillendeaandeelhouders,datopeenmodernemanierwordtgerund.Hunkledijstraaltdatnuookuit”,aldusMarleenEvenepoel,administrateur-generaalvanhetAgent-schapvoorNatuurenBos(ANB).

Nieuwe outfit voorboswachters

www.natuurenbos.be

HetInstituutvoorNatuur-enBosonderzoek(INBO)steldeop7decemberhetNatuurrapport Beleidsevaluatie 2012vooraanpersenpubliek.DaarinbalthetINBOopeentoegankelijkemanierderesultatensamenvanzijnonderzoeknaarbiodiversiteitinlandbouwgebied.Hoekunnenbeheerovereenkomstendebiodiversiteiteenboostgeven?Hebbendiegesubsidieerdemaatregelenookef-fect?Enhoekanhetbeleidbijgestuurdworden?Leesdepublicatieenbekijkhetfilmpjeopwww.inbo.be.

Biodiversiteit in landbouwgebied:watkanbeter?

Grotevrachtwagensboordevoldiep-vriesgroentendieoversmalle,lande-lijkewegenscheuren…Plattelands-bewonerszienhetnietgraag.OmdeontwikkelingvandeagrovoedinginderegiorondRoeselareteverzoenenmeteenbetereruimtelijkekwaliteitvanhetlandelijkegebied,heeftdeVLMtweetoekomstbeeldenvoorhetlandschapopgesteld.Benieuwd?Kijkopwww.westvlaamsehart.be enklikdoornaarStad-land-schap>Landschap>Landschapsvisiesvoor’tWest-Vlaamsehart.

Welke toekomst heeft ons landschap?

5500

Page 20: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2011/01 - 20buITenkans2012/04 - 20

De Schelde heeft in de loop van de geschiedenis heel wat helden voortgebracht. Maar vandaag staan nieuwe, moderne Scheldehelden klaar. Zij zetten zich in voor een betere leef-omgeving rond de levensstroom die de Schelde vandaag voor Vlaanderen nog steeds is. Die helden verdienen erkenning en ondersteuning, vond minister-president Kris Peeters, bevoegd voor Plattelandsbeleid. Hij lanceerde een oproep naar mo-derne Scheldehelden in het kader van het plattelandsproject Schelde-Landschapspark.

Straatgesprekken en weblogHet project ‘Scheldehelden’ wil de bevolking van acht Ant-werpse gemeenten die een band hebben met de Schelde en de Rupel, mee laten denken over én werken aan het verbe-teren van de open ruimte in hun buurt. Het doel: het leven, wonen en werken rond de rivieren nog aangenamer maken. Diezelfde gemeenten zijn, samen met een aantal Oost-Vlaam-

se gemeenten, verenigd in het Intergemeentelijk Samenwer-kingsverband Schelde-Landschapspark: Bornem, Puurs, Sint-Amands, Hemiksem, Schelle, Niel, Zwijndrecht en Brasschaat.

Projectleider Eddy Vermeerbergen van de VLM: “De Schelde en de Rupel spelen een belangrijke rol in de open ruimte van het gebied. Die levensaders staan centraal in het project. Maar eigenlijk gaat het over een brede waaier van thema’s die op het platteland spelen. Landschap, natuur, landbouw, maar ook stilte, plaatselijk ondernemerschap, duurzame energie, recre-atie, … Er hoeft dus niet direct een link te zijn met de rivier zelf.”

“We mikken met die actie niet zozeer op de gemeentebestu-ren. Gemeenten konden in 2011 inschrijven op een eerste oproep naar projectideeën (zie p. 23). De oproep richtte zich naar gewone burgers, verenigingen, scholen, … Iedereen kon ideeën inbrengen en zo een Scheldeheld worden.”

“iedereen kan een scheldeheld zijn”

VLaaMse oVerHeID sTeunT ‘HeLDenDaDen’ In scHeLDe- en rupeLsTreek

V.l.n.r.: Jan Dehaes, Stijn Van Belleghem, Tim Meys, Lies Vissers en An Colaes

Page 21: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2011/01 - 21

buITenkans2012/04 - 21

Een zelfplukboerderij die de lokale gemeenschap van lekkere seizoensgroenten voorziet, een fietsroute die wilde bijen een hart onder de riem steekt, buurtbewoners die een oude scheepswerf herstellen, … Het platteland in acht Antwerpse Scheldegemeenten krijgt straks weer panache. Getekend: de plaatselijke Scheldehelden.

“iedereen kan een scheldeheld zijn”

VLaaMse oVerHeID sTeunT ‘HeLDenDaDen’ In scHeLDe- en rupeLsTreek

Via straatgesprekken, regiobijeenkomsten en een weblog ging men op zoek naar burgers en verenigingen met ideeën om hun buurt weer leven in te blazen. Een korf aan ideeën was het resultaat. Eddy Vermeerbergen: “Sommige voorstel-len waren al heel concreet, en rijp om onmiddellijk op te star-ten. Die heldendaden krijgen nu ook financiële steun van de Vlaamse overheid. We zamelen dus niet alleen voorstellen in; we zorgen er ook voor dat er een plan van aanpak komt. Met wie kunnen mensen samenwerken? Hoe kunnen ze hun idee realiseren en financieren? Om die vragen gaat het bij Schelde-helden.”

Heldendaden en heldendromenHeel wat ideeën – de heldendromen – zijn nog aan het kie-men. Die verdwijnen geenszins in een vergeetboek. “Het zou mooi zijn als we de Scheldehelden levend kunnen houden door er een jaarlijks terugkerende actie van te maken. De

streek bruist van de inspiratie. Begin 2013 volgt een nieuwe oproep voor projectideeën over kindvriendelijke publieke ruimten en speelruimten in deze regio.”

Tijdens het oogstfeest op 7 oktober 2012 werden de Schelde-helden en hun heldendaden bekendgemaakt. Ook het ideeën-boek met alle ingediende voorstellen werd voorgesteld. Negen uitverkoren heldendaden schieten in 2013 uit de startblokken: van ‘Beeldige Bruggenhoofden’ over ‘De grachten van Broeklei’ tot de ‘Emile Verhaeren fietsroute’.

Het project Scheldehelden is een initiatief van de VLM, in samenwerking met de acht betrokken gemeentebesturen en de intergemeentelijke samenwerking Schelde-Landschaps-park. Meer info vind je op www.scheldehelden.be.

Page 22: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2011/01 - 22

Hoe moeilijk was het om partners te vinden?“Partnersvindendiemeehunschoudersonderhetprojectzetten,washelemaalnietzomoeilijk.Doorwatsurfwerk,tele-foontjesenmailtjesondermeernaareenopleidingscentrumvoorlangdurigwerklozen,naarledenvanNatuurpuntendeGezinsbondennaaranderenatuur-liefhebbers,hadiksneleengoedegroepvrijwilligersbijelkaar.”

buurtbewoners doen beekvallei openbloeienHeldendaad: langsdeLaarseBeekinBras-schaatplantenbuurtbewonersuitdewijkHetLeeg-DeRietbeemdenstreekeigenbloemenenbomen.Eenwandelpad,pluk-bomen,picknickbanken,eenuitkijkheuveleninfobordennodigenuitomaldatmooisvandichtbijtekomenbewonderen.

Scheldeheld:JanDehaesvanhetWijkcomitéHetLeeg-DeRietbeemden

Hoe is het project geboren?“Onzebuurtiseendichtbevolktewijkmetbewonersuituiteenlopendesocialeklassen.Hetgebrekaanopenruimtezorgtbijnogalwatbewonersvoorstress,frustratieenoverlast.NogvoorersprakewasvanhetScheldeheldenproject,groeideerbijdebuurtbewonersverzet

tegeneentegroteuitbreidingvandebebouwdeoppervlakteindebuurt.Datleiddetotdeoprichtingvaneenbuurt-comité,datoptreedtalswoordvoerdervandewijk.”

Welk resultaat houden jullie voor ogen?“Brasschaatstaatweliswaarbekendalseenparkgemeente,maarinonzewijkzijnernogweilandenmetkoeienenBrabantsetrekpaarden,enboordenmetknotwilgenenspontaangroeiendriet.Dewoonuitbreidingbedreigtdielaatsteeilandjesopenruimte.Metonsprojectwillenwedenaamvandewijkeeraan-doenenhetlandelijkekaraktervandestreekbewaren.”

duik mee in de benedenvlietHeldendaad: deoevervandeBeneden-vliet,eenafgeslotenzijarmvandeSchelde,betertoegankelijkmakenvoorrecreanten,bewonersenanderegebrui-kersvandetrageweg.Bijdieinrichtingkrijgennietalleendeuitzonderlijkenatuurwaardeneenboost.Erisookaan-dachtvoorhetrijkenautischeverledenvandevroegerescheepswerf.

Scheldeheld:

StijnVanBelleghemWat zijn jullie plannen?“Wegaandenatuurenhetlandschapversterken.Erkomteenoeverzwaluw-wandwaarvogelshunnestenkunnen!"

#$%&'(&#!)*&+,-./01&+2345666-666-78.98:-666::;7<

fietsen langs bijenhotels en bloemenweidesHeldendaad: eenwilde-bijenroutedoorSint-Amands,PuursenBornem,langsdebestaandefietsknooppunten.Opachtverschillendetrekpleisterskomenbijen-hotelsmetinformatieborden.

Scheldeheld:AnColaesVanwaar het idee om een bijenroute in te richten?“Ophetinternetwasikopeenartikelgebotstoverdealarmerendhogebijen-sterfte.Datberichtraaktemeecht.Daarombeslootikomzelfdehandenuitdemouwentesteken.”

Wat wilt u met dit initiatief bereiken?“Metdebijenroutewilikmenseninfor-merenoverhetbelangvanbijenvoordemens.Bijenzorgenwereldwijdvoordebevruchtingvanmeerdandehelftvanonzebloemenenplantenen30procentvandelandbouwgewassen.Ikhoopmetmijnprojectmensenwarmtemakenvoordebijenendenatuurinhetalgemeen.Gebruikvoortaandusminderinsecticiden,zetbijen-envlin-derminnendeplantenindetuin,maakofkoopeenbijenkastje,…Zogeefjedienuttigeinsecteneenduwtjeinderug.”

Zoem-Zoem

(B)ruisend riet

buITenkans2012/04 - 22

Neuzen in het nautische verleden

!"#$%&'(&#!)*&+,-./01&+2345666-666-78.98:-666::;7<

!"#$%&'(&#!)*&+,-./01&+2345666-666-78.98:-666::;7<

Page 23: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2011/01 - 7

buITenkans2011/01 - 23

bouwen.WeplantenstreekeigensoortenenbestrijdenexotenzoalsdeJapanseduizendknoop.Daarnaastwillenweookderelictenvandeverdwenenscheeps-wervenopnieuwzichtbaarmaken.Enweversterkendebelevingvoordegebrui-kersvandetrageweg,onderanderedoorzichtassentecreërenronddeabdijvanHemiksemendekerkvanSchelle.”

Was het moeilijk om partners te vinden?“Helemaalniet!Mededoorhetaanste-kelijkeenthousiasmevandemedewer-kersvanToerismeRupelstreek-Vaartlandwarenwealsnelmetdertienproject-partners:gemeentebesturen,Natuur-puntRupelstreek,HeemkundigeKringen,Erfgoedorganisaties,decultuurdienstendepadvindersvanSchelleenHemiksemendeprovincieAntwerpen.Zijwarenallemaalmeteenovertuigd.”

Wat willen jullie bereiken?“Ditprachtigestuknatuurmeteenrijkverledenverdientextraaandacht.Metonsprojecthebbenweverschillendepartnerssamengebrachteniederzalzijnsteentjebijdragen.Hetzoumooizijnalswedenatuurweerkansenkunnengevenendatmensendaarvankunnengenieten.”

oogst zelf de groenten voor je avondmaalHeldendaad: hetoprichtenvaneenpluk-gemeenschapvanseizoensgebondenenbiologischgeteeldegroentenenfruitinKlein-Brabant.Deconsumentkoopteenoogstaandeelenoogstzelfzijnversegroenten,fruitenandereboerderij-producten.Debioboerplantdegewas-senaanenverzorgtze.

Scheldeheld:TimMeysWat willen jullie met dit initiatief bereiken?“Wewillenvooraleengezonderleefmilieuengezondegroentenbiedenaandemen-senvanKlein-Brabant.Demensengenietenmeevanhetoogstenvanversegroenten.Onzebedoelingisomeenplektecreërenwaarhethelegezinkanlerenwaardegroentenophunbordvandaankomen.Deplukkerswordengestimuleerdommeetedenkenenmeehetprojectverdervormtegeven.Wedenkenbijvoorbeeldaankook-momenten,infoavonden,…”

Hoe maken jullie dat concreet?“Ikvolgmomenteeldeopleiding‘bio-logischeenbiodynamischelandbouw’bijLandwijzeromdefinessevanhetbiologischboerenindevingerstekrijgen.Maarwestaannogvoorveeluitdagin-gen,zoalshetvindenvanvoldoendeplukkersdieinonsverhaalwillenmee-gaan.Gelukkigsteuntdetransitiebewe-gingonsdaarbij.”

Waar kijkt u het meest naar uit?“Hetbuitenwerk,hetverzorgenvandegrondengroentenenhetontmoetenvannieuwemensen,dieelkaarinspirerenomduurzamertegaanleven:eenmooiemixdieonzebuurteenboostgeeft.”

Ook gemeenten worden Scheldehelden. In 2011 stelde minister Peeters bijna 189.000 euro ter beschikking van de Schelde-gemeenten die kleinschalige, duurzame openruimte-projecten willen realiseren. Met het Berrenheibos viel Schelle in de prijzen.

De gemeente Schelle is gestart met de bebossing van een gesaneerde stortplaats. Samen met de VLM, het Regionaal Land-schap Schelde-Durme, het Agentschap Na-tuur en Bos (ANB) en de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) werd een bebossingsplan opgemaakt. Het Berren-heibos (2 hectare) werd in januari 2012 aan-geplant met inheemse, streekeigen boom- en struiksoorten. ‘Berren’ is Oudnederlands voor (af)branden; ‘Berrenheide’ betekent dus verbrande heide. Het Berrenheibos moet op termijn uitgroeien tot een mooi en toe-gankelijk bos van bijna 20 hectare tussen de woonkernen van Schelle en Niel.

stortplaats wordt bos

Zelfoogstboerderij Klein-Brabant

Berrenheibos in Schelle

buITenkans2012/04 - 23

!"#$%&'(&#!)*&+,-./01&+2345666-666-78.98:-666::;7<

Page 24: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Vlaanderenzetallesopallesomdeambi-tieuzeEuropesedoelstellingenvooropper-vlakte-engrondwaterkwaliteittegen2014waartemaken.Omdedoelentehalenzijnbelangrijkeinspanningenennieuwewerk-methodennodigindelandbouwsector.DeVlaamseoverheidtekendeeennieuwMestactieplan(MAP4)eneenflankerendbeleiduit,datzichondermeertoespitstopeenbeterebegeleidingvandelandbou-wers.Heelwatlandbouwershebbenhetbeheervanhunnutriëntenstromen,denieuwetechniekenenwerkwijzenvandaagnogonvoldoendeinhunvingers.Endatheeftzijngevolgenvoordekwaliteitvanhetgrond-enoppervlaktewater.Omeengoedeteeltopbrengstterealiserenzonderdaarbijhetwatertevervuilen,willendeVLMenhetCVBBdeVlaamseland-entuinbouwersnusameneenduwinderuggeven.Méteencomplementairedienst-verlening.

Elk met zijn eigen bril Vanwaarhetideeomtegaansamenwer-ken?Heeleenvoudig:hetCVBBendeVLMvullenelkaarperfectaan.Beidewillenzelandbouwersbewustmakenvandekan-sendieeenmilieuvriendelijkgebruikvanmestcreëert.Demanierwaaropzedatdoen,isopvallendcomplementair.HetCVBBcoördineertsinds2011dewerkinginzakewaterkwaliteit(flankerendbeleidbij

DeVLMenhetCoördinatiecentrumvoorVoorlichtingenBegeleidingvanduurzameBemesting(CVBB)gaandekomendetweejaarhunactiviteitennauweropelkaarafstemmen.Datvoornemenwerdbekrachtigdop5decembermetdeondertekeningvaneenafsprakennotainaanwezigheidvanVlaamsministerJokeSchauvliege.Voordeboerenisnuduidelijkbijwiezeterechtkunnenvoorwelktypebedrijfsadvies.“Onzefinaliteitisdezelfde:eenbeterewaterkwaliteitinVlaanderen”,klinkthetbijbeideorganisaties.

buITenkans2012/04 - 24

cVBB EN VlM tEkENEN VOOR betere WaterkWaliteit

MAP4)vandeVlaamsepraktijkcentravoortoegepastland-entuinbouwonderzoek.Diepraktijkcentrabegeleidenlandbouwersopteelt-enperceelsniveau,ondermeerviabemestingsadviezenenbedrijfsbezoeken.Indeprobleemzones–dezogenaamderodeMAP-meetpuntenmeteennitraatwaardevanmeerdan50mg/l–richthetCVBBlokalewaterkwaliteitsgroepenop.Hierinverenigenland-entuinbouwersuiteenbe-paalderegiozichomsamendeproblemenvandelokalewaterkwaliteitoptesporenenteverbeteren.Tothiertoewerdenalzo’n150waterkwaliteitsgroepenopgericht,verspreidoverheelVlaanderen.

OokdedienstBedrijfsadviesvandeVLMgeeftadviesaandelandbouwers.Zijhetmeteenanderebril:deVLM-expertsbekij-kenhetbedrijfenzijnmestbeheerinzijngeheel,enminderopteelt-enperceelsniveau.Eenprimacomplementairewerkingdus,waaroverdeVLMenhetCVBBnuduidelijkeafsprakenhebbengemaakt.

Elkaars werking versterken Hetdoelvandecomplementairewerking:dooreenintenserebegeleidingvandeland-bouwers,individueelofingroep,dewater-kwaliteithelpenverbeteren.HetisdusheelbelangrijkdatdelandbouwersgoedwetenopwelkedienstenzebijhetCVBBendeVLMeenberoepkunnendoen.Alsdeland-

Page 25: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

cVBB EN VlM tEkENEN VOOR betere WaterkWaliteit

buITenkans2012/04 - 25

bouwerbijvoorbeeldvragenheeftoverofbegeleidingwilbijdeopmaakvaneenbe-mestingsplanopbedrijfsniveau,ofadvieswiloverdeoptimalisatievandebemes-tingopeenbedrijfzoalshetgebruikvanstaalnamesinhetvoorjaar,deinzetvanvanggewassen,hetbeperkenvannajaars-bemesting,deuitrijperiodevanmest,debemestingstechniekofbodembewerking,danstapthijhetbestnaardeVLM.Vooradviesoverdenutriëntenbehoeftenvanhetgewas,bemestings-enteelttechnie-kenofmogelijkhedenmetgroenbedek-kerskandelandbouweraankloppenbijhetCVBB.Ookdeglastuinbouwkanerterechtmetconcretevragen.Viavoorlich-tingwillendeVLMenhetCVBBboven-dienelkaarswerkingversterken.

In vol vertrouwen HetCVBBendeVLMnemenzichvooromkennis,ervaringenencreatieveideeënmetelkaaruittewisselen.Datmagland-bouwerserechternietvanweerhoudenom,involvertrouwen,eenberoeptedoenophundiensten.ErwerdimmersbewustvoorgekozenomgeenbedrijfsgegevensuittewisselenmetdeMestbanknochdoorhetCVBB,nochdoordedienstBe-drijfsadviesvandeVLM,omdevertrou-welijkheidvanbedrijfsinformatieendewerkingvandewaterkwaliteitsgroepennietteschaden.LandbouwersdievooradvieskomenaankloppenbijdedienstBedrijfsadviesvandeVLMofbijhetCVBB,kunnenerduszekervanzijndatdebe-sprokenbedrijfsgegevensofafsprakennietvoorcontrolegebruiktzullenworden.Adviesisadvies,controleiscontrole.

DeafsprakentussendeVLMenhetCVBBfocussennietalleenopdeuitwis-selingvankennis,maarzijnvooralgerichtopconcreteactie.Jaarlijksstellenbeideorganisatieseencomplementairactie-programmaop,waarbijzedebelangrijk-steaandachtspuntenvastleggen.

Georges Van Keerbergen,lidvanderaadvanbestuurvanhetCVBB(Boerenbond):“HetnieuweMestactieplanvraagtveelvanonzelandbou-wers.Daarommoetenwehengoedondersteunen.AlsstichtendlidvanhetCVBBgelovenwijdanooksterkindenoodzaakvandesamenwerkings-overeenkomstmetdeVLM.Hundienstenzijnenerzijdsverschillend,maaranderzijdsookheelcomplementair.Endaarinligtnunetdeuitdagingvandesamenwerkingsovereenkomst:delandbouwersduidelijkmakenbijwiezevoorwelkeproblemenofvragenterechtkunnen.Ikbenervanovertuigddatwedelandbouwerszokunnenmotiverenomeenberoeptedoenopdegepastebegeleiding.”

Joke Schauvliege,VlaamsministervanLeefmilieu,NatuurenCultuur:“InsommigeVlaamseregio’sblijftdeverontreinigingvanhetoppervlakte-waterdoormeststoffeneenprobleem.Erzijndusextrainspanningennodig.Eenvanmijnactieswaarmeeikdelandbouwsectorintensiefsteun,isdeoprichtingvanhetCVBB.DaarvoorwordtvanuitLeefmilieujaarlijks2,5miljoeneurovrijgemaakt.HetCVBBzitditjaaropkruissnelheidenfocustineersteinstantieopdeverbeteringvandewaterkwaliteitviadewaterkwaliteitsgroepen.Maaromsnellerbetereresultatentehalenmoe-tenwedelandbouwersnogintensieverenefficiëntergaanbegeleiden.DesamenwerkingtussenhetCVBBendeVLM,dieopbedrijfsniveaubegelei-dingbiedt,isdaarbijeenmust.Datbeidedienstengaansamenwerken,iseennieuwestapindegoederichting.”

Adviesisadvies;controleiscontrole

Toon Denys, gedelegeerd bestuurder van de VLM, en Bart Naeyaert, voorzitter van het CVBB, tekenen de afsprakennota VLM-CVBB, in het bijzijn van Vlaams minister Joke Schauvliege en Alexander Vercamer, gedeputeerde voor Landbouw in Oost-Vlaanderen.

Page 26: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

1. Samen klusjes ruilen Meneer A kan goed koken maar heeft geen groene vin-gers, terwijl mevrouw B juist goed tuiniert maar geen ei kan bakken. Zij kunnen elkaar eenvoudig uit de nood helpen via LETS, kort voor Lokaal Economisch Trans- actiesysteem. Die ruilhandel ontstond in Canada en heeft nu de hele wereld veroverd. De deelnemers be-talen elkaar niet met geld, maar met een zelfbedachte munt. Zo klussen Mechelaars voor ‘blussers’, in Gent doen ze het voor ‘stropkes’ en de Oostendenaars ruilen hun diensten en spullen voor ‘schelpen’. Het ruilsys-teem is niet alleen leuk; het brengt mensen samen en leert hen een nieuwe definitie van ‘winst’ kennen. LETS-groepen vind je nu al onder meer in Aalter, Bierbeek, Brugge, Diest, Eeklo, Hasselt en Leuven. Wie volgt?

Gedaanmetcocoonen,individualismeen‘elk’tzijn’!Overalterwereldrijpenideeëneninitiatievenommensenopnieuwbijelkaartebrengen.Endanhebbenwehetnietovereenavondjefacebookenvanuitjeluiezetel.

buITenkans2012/04 - 26

5xsamen voor de buurt

2. Samenwonen en toch weer nietSteeds meer mensen stappen in een gemeenschappelijk woonproject, ook wel ‘cohousing’ genoemd. Cohousing geeft een modern alternatief voor dure bouwgrond en aparte woningen die te veel ruimte opslorpen, zoals in Vlaanderen. Het basisidee: iedereen heeft een eigen woning met keuken en badkamer, maar daarnaast zijn er ook gemeenschappelijke ruimten, met eetzaal, tuin, wasplaats en soms zelfs sauna. De voordelen zijn legio: je behoudt je privacy, maar krijgt er een hoop sociale con-tacten bij. Je kunt voor elkaar koken en er is altijd wel een luisterend oor. Bovendien trekt cohousing de ecologische kaart met duurzaam bouwen, efficiënt energie- en waterbeheer, …

Page 27: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

buITenkans2012/04 - 27

3. Samen composterenEen andere manier om te verbroederen met je buren is … samen een compostpark runnen. In Aalst kunnen de bewoners van de Sint-Elisabethwijk met hun groen-afval terecht in het buurtcompostpark ‘Fiber’. Wie zijn gft-container inlevert, krijgt een speciaal afsluitbaar keukenemmertje. Hiermee kunnen de omwonenden hun groenafval naar de compostbakken in het park brengen. Vier bewoners zijn sleuteldragers: ze houden het park open en zorgen dat alles goed verloopt. Ondertussen houden erkende compostmeesters een oogje in het zeil. De compostbakken worden meestal gekeerd en geoogst door de tuinhuurders uit het nabije ecologische volks-tuinenproject ‘Den Ajuin’.

4. Samen duurzaam boerenLandbouw gedragen door de gemeenschap: het idee ontstond in de jaren 1960 en 1970 in Japan en Zwitserland en groeide uit tot een heuse beweging in de Verenigde Staten en Europa. Bij com-munity supported agriculture of CSA slaan boeren en consumen-ten de handen in elkaar, met één doel: een veilige en duurzame voeding. Enerzijds krijgen consumenten inspraak bij de bedrijfs-voering; boeren kunnen anderzijds rekenen op een stabiele afzetmarkt. Ook in België kreeg CSA voet aan wal. In 2007 ging het eerste project van start: Het Open Veld in Leuven. Ondertus-sen telt Vlaanderen meer dan tien CSA-boerderijen.

5. Samen online voor een aangename buurtWil je je buren beter leren kennen, of online met hen bij-kletsen? Dan is Streetpage misschien de oplossing. Via dat online communicatieplatform kun je je buren ontmoeten, buurtfeestjes en barbecues organiseren, een babysit vin-den, samen op museumpad gaan of taalcursussen aan-bieden. Hoe werkt het? Streetpage heeft voor alle straten een website gemaakt. Je kunt je aanmelden op een deel-forum dat enkel voor jouw straat bestemd is. Daar kun je dan berichten posten of lezen. Facebook in het klein? Een vergelijking die de beheerders niet echt smaken: “Beter 50 echte buren dan 500 valse vrienden.”

Page 28: buitenkans - Vlaamse Landmaatschappij (VLM) · over ‘het tuinpad van mijn vader’. Het lied roept de sfeer op van een platteland waarbij je prachtige, nostalgische films kunt fantaseren.

Wintergelach en geschreeuwvan kinderen in de sneeuw.geen vries van binnen.| Herman Van Rompuy | voorzitter van de Europese Raad