Eigenzinnig is een uitgave van Stichting Eigenwijks, organisatie van samenwerkende wijkbewoners in Nieuw West.

Redactie adres: Stichting EigenwijksJan Tooropstraat 6,1062 BM AmsterdamTelefoon: 020 346 06 70Fax: 020 346 06 86Email: info@eigenwijks.nlWebsite: www.eigenwijks.nl

Jaargang 9Nummer 1Maart 2011

Eigenwijks klaar voor Welzijn Nieuwe StijlSteeds vaker en harder luidt de oproep van de overheid aan bewoners om meer zelf te doen. Op eigen kracht, zelfredzaam, onder eigen verantwoordelijk-heid, actief burgerschap, het zijn veel gehoorde termen die het gevolg zijn van bezuinigingen en ‘nieuw’ landelijk beleid. De overheid verwacht van wel-zijnsorganisaties een omslag naar Welzijn Nieuwe Stijl. Het landelijk programma Welzijn Nieuwe Stijl verwoordt precies de essentie van Eigenwijks. Gericht op de vraag achter de vraag, gebaseerd op de eigen kracht van de burger en direct er op af. De komende maanden gaat Eigenwijks dan ook vol vertrouwen met stads-deel Nieuw-West in gesprek over de basisvoorziening opbouw-werk vanaf 2012. Want Eigenwijks is klaar voor Welzijn Nieuwe Stijl.

Het bestaansrecht van Eigenwijks is de inzet van bewoners zelf voor sociaal sterke en leefbare buurten. Zonder de inzet van honderden bewoners voor hun buurt en hun buren zou Eigenwijks niet bestaan. Als organisatie van samenwerkende wijkbewoners bieden wij voor elke bewoner die zich wil inzetten voor zijn of haar buurt en/of buurtgenoten datgene wat hij of zij nodig heeft. Om de eigen kracht optimaal te kunnen benutten samen met anderen. Steeds gericht op ontwikkeling en vooruitgang. Ons vertrekpunt is altijd de agenda en de mogelijkheden van bewoners zelf. Wat willen en kunnen bewoners zelf? Waar willen zij hun eigen tijd en energie in steken? Wat en wie hebben zij daarbij nodig? De gebouwen, de faciliteiten en de medewerkers van Eigenwijks zijn daaraan dienstbaar. Een échte bewonersorganisatie dus. Met eigen huisvesting, eigen medewerkers en eigen faciliteiten. Zodat bewoners een serieuze en belangrijke rol kunnen spelen in het vormgeven van de samenleving in Nieuw-West. Een bewonersorganisatie waar bewoners zich elke dag opnieuw inzetten voor ondermeer Burenhulp, Telefooncirkel, Open Club en Marokkaanse ouderen. Waar bewoners hun eigen tijd en energie steken in het maken en uitbrengen van Buurtkranten, in het geven van Computerlessen, in het opkomen voor de belangen

van medebuurtbewoners en in de vele andere activiteiten in buurten en buurtoverstijgend. En waar bewoners ook nog eens zelf de bestuurlijke verantwoordelijkheid nemen voor het reilen en zeilen van hún bewonersorganisatie middels lidmaatschap van het Algemeen Bestuur of Dagelijks Bestuur. Een enorm netwerk van bewoners die elkaar weten te vinden en die weten wat zij aan elkaar hebben. Die zoveel mogelijk op eigen kracht bouwen aan sociaal sterke en leefbare buurten. En dat is precies wat Welzijn Nieuwe Stijl beoogt. Lees verder op de volgende pagina

2011 is het laatste jaar waarin er budget voor Bewoners-initiatieven in het kader van de Wijkaanpak wordt vrijgemaakt. Dit budget is bedoeld voor bewoners die een goed idee hebben bij het verbeteren van hun buurt. De bewoners zelf spelen hierin wel een cruciale rol. Zij zijn en blijven eigenaar van het idee of project en zijn hier zelf verantwoordelijk voor. Uiteraard kunnen zij beroep doen op ondersteuning van Stichting Eigenwijks. De mate van ondersteuning, die zij nodig hebben, bij het realiseren van het initiatief is afhankelijk van de zelfredzaamheid en de vraag die er vanuit de initiatiefnemer is. Als straks dit budget voor deze buurten niet meer beschikbaar is, wordt de uitdaging om met minder geld toch minimaal evenveel betrokkenheid van bewoners in hun buurten te realiseren.

De buurt beslist zelfUitgangspunt bij de Wijkaanpak is dat bewoners zelf het heft in handen nemen en een initiatief ontwikkelen waardoor men elkaar makkelijk ontmoet, de buurt erop vooruit gaat, het fijn is om er te wonen, kortom een buurt waar je trots op bent!Eigenwijks is van mening dat bewoners het beste weten wat er in hun buurt gebeurt en waar een buurt nog in tekort schiet. Daarom beslissen bewoners zelf waar het budget van bewonersinitiatieven Wijkaanpak aan besteed wordt.In de vorm van bewonersbijeenkomsten wordt bewoners de vraag voorgelegd waar de buurt behoefte aan heeft. Deze behoeften worden geclusterd en zo worden er thema’s geformuleerd. Deze thema’s vormen het kader voor de bewonersinitiatieven Wijkaanpak. Aan elk thema wordt een vertegenwoordiging van de buurt gekoppeld en zo ontstaan er diverse groepen bewoners die over ingediende initiatieven besluiten. Periodiek wordt er een grote bewonersbijeenkomst georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten wordt aan de buurt teruggekoppeld welke initiatieven uitgevoerd worden. Deze grote buurtbijeenkomsten zijn er juist ook zodat bewoners gezamenlijk als buurt de ontwikkelingen in de gaten houden en de vastgestelde thema’s goed aan bod komen bij de diverse initiatieven.

ParticipatieladderEr zijn diverse vormen van participatie te onderscheiden, waarin de mate van participatie en dus de rol van de burger verschilt. In de zogenaamde participatieladder worden 5 gradaties onderscheiden: informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren en meebeslissen.

Hoe hoger op de ladder, hoe meer de burger betrokken wordt bij het besluitvormingsproces. Als we de participatieladder naast het proces van bewonersinitiatieven Wijkaanpak leggen, komen alle niveaus van participatie aan de orde.Bewoners worden geïnformeerd over de mogelijkheden die er zijn om in de buurt te participeren. Zij worden geraadpleegd en adviseren medebewoners over thema’s die van belang zijn voor het woon- en leefgenot in hun buurt. Bewoners produceren met elkaar initiatieven waar de buurt profijt van heeft en beslissen zelf waar het budget aan besteed wordt.

Minder geld, meer duurzaamheidOmdat er na 2011 minder budget beschikbaar zal zijn ligt dit jaar vooral de focus op initiatieven die gebaseerd zijn op duurzaamheid. Het gaat om projecten waar de nadruk ligt op de betrokkenheid van bewoners en participatie een belangrijk onderdeel vormt. Daarnaast wil Eigenwijks dit jaar samen met de buurt vormen bespreken die ervoor zorgen dat bewonersparticipatie in buurten vanzelfsprekend wordt. Bewoners bespreken samen wat goed is voor de buurt en gaan daarna actief op zoek naar (financiële) middelen om dit te realiseren. Dat is een andere volgorde dan nu het geval is; er is budget voor de buurt beschikbaar en bewoners kunnen deze gelden benutten om bewonersinitiatieven uit te voeren. Met deze manier van werken zal elk initiatief een duidelijke ’ja’ als antwoord moeten geven bij de vraag of er sprake is van verduurzaming.

Ahmed AfkerinOpbouwwerker Stichting Eigenwijks

Budget Bewonersinitiatieven Wijkaanpak loopt af, hoe verder?

Nieuw, het grote toverwoord

Vernieuwen, veranderen, moet dat wel en willen we dat wel.Vernieuwen, vernieuwen, alles moet anders. De nieuwe tijdgeest neemt bezit van onsEen nieuwe regering, een nieuw stadsdeel, nieuwe collega’s erbij en dan ook nog welzijn nieuwe stijl.Alles moet anders, alles moet nieuw, we moeten ervan zuchten!!!Waarom toch, kan niet alles blijven zoals het is en was?Nee, 1000x Nee, ook Eigenwijks moet mee in de stroom die vernieuwing heet, of we willen of niet…Enfin, de schouders eronder gezet en ja…. Het lijkt te gaan lukken.Eigenzinnig in een nieuw jasje, een nieuwe manier van werken en ook nog eens nieuwe gebieden erbij.Al die nieuwigheid is wennen maar geeft wel grote mogelijkheden.We gaan de uitdaging aan!!

DE

EIG

EN

WIJ

STE

ColofonEigenzinnig is een uitgave van Stichting Eigenwijks, organisatie van samenwerkende wijkbewoners in Nieuw-West.

Redactie: Diana Muller, Ietje de Wilde,Lieke Mensink Met bijdragen van: Dorèndel Overmars, Ietje de Wilde, Elbert van Duijkeren, Marleen Bressinck Dick Glastra van Loon en Lieke MensinkOpmaak en druk: PrimaveraQuint Oplage: 1000 exemplaren

Redactie adres: Stichting EigenwijksJan Tooropstraat 6,1062 BM AmsterdamTelefoon: 020 346 06 70Fax: 020 346 06 86Email: info@eigenwijks.nlWebsite: www.eigenwijks.nl

Jaargang 10Nummer 2Oktober 2012

Een sterk bewonersnetwerk in Nieuw-WestEigenwijks op weg naar 2014Sinds 1958 speelt Eigenwijks een rol van betekenis in de Westelijke Tuinsteden. Lange tijd voornamelijk in Slotervaarten sinds de laatste paar jaar ook in andere delen van het huidige Nieuw-West. Dat is geen vanzelfsprekendheid en het gaat niet vanzelf. In het afgelopen jaar is dat nog eens overduidelijk geworden. Wat doet Eigenwijks om ook de komende jaren een rol van betekenis te kunnen blijven spelen?

De Kameleon van Nieuw-WestAls organisatie van samenwerkende wijkbewoners staat de essentie van ons primaire bestaansrecht nog altijd fier overeind: bewoners verbinden rondom gemeenschappelijke belangen en interesses met als doel sociaal sterke en veilige buurten. In een voortdurend veranderende samenleving betekent dit dat ook onze organisatie in alle geledingen veranderingen moet kunnen ondergaan. Zo vraagt een verandering van de bevolkingssamenstelling in buurten om andere competenties van medewerkers en andere werkvormen. De grootschalige stedelijke vernieuwingsoperatie in Nieuw-West heeft ertoe geleid dat onze organisatie veel meer aandacht moest gaan besteden aan het ondersteunen van bewoners bij het behartigen van hun belangen. We moeten continu anticiperen op wijzigingen in landelijk of lokaal overheidsbeleid en onderzoeken hoe deze wijzigingen zich verhouden tot onze eigen visie en strategie. Waarbij voortdurend het belang van bewoners voorop staat. Zo verandert onze organisatie niet in essentie, maar wel qua vorm, kleur, werkwijze en samenstelling. Als een kameleon in Nieuw-West.

Tijd voor veranderingHet afschaffen van het beleidsveld Opbouwwerk en de komst van de Huizen van de Wijk is de meest recente verandering waar Eigenwijks mee geconfronteerd werd. Dat heeft grote gevolgen gehad voor het bewonersnetwerk in Slotervaart. Pijnlijk duidelijk werd de kwetsbaarheid en afhankelijkheid van een bewonersnetwerk. Zelfs het grote en sterke bewonersnetwerk in Slotervaart, dat in decennia is opgebouwd en onderhouden door Eigenwijks, dreigt uiteen te vallen als de vertrouwde basis plotseling niet of slechts in geringe mate beschikbaar is. De mogelijke wijziging in het politiek bestuurlijk stelsel in Amsterdam (wel of niet afschaffing stadsdeelraden) zal het belang van sterke en onafhankelijke bewonersnetwerken alleen nog maar vergroten. Voor Eigenwijks belangrijke signalen om zich voor te bereiden op de komende jaren. De kameleon van Nieuw-West zal zich opnieuw aanpassen aan de veranderende omgeving.

Waar werken we naar toe?• Een sterk, breed en divers bewonersnetwerk in heel Nieuw-West.• Het waarborgen van onafhankelijke ondersteuning van het bewonersnetwerk Nieuw-West,

zonder directe koppeling met subsidies en opdrachten.• Een bestuurs- en ‘verantwoordingsstructuur’ die meer past bij de huidige tijdgeest.

De basis van bewonersorganisatie Eigenwijks, formeel en informeel georganiseerde actieve bewonersgroepen verenigd in de Wijkraad Slotervaart, blijkt tot op de dag van vandaag een goed fundament voor onze organisatie. Het netwerk in Slotervaart wordt daarom, met behoud van de eigen identiteit, versterkt en uitgebreid met actieve bewoners en bewonersgroepen uit andere delen van Nieuw-West.

Lees verder op de volgende pagina >

Noodzakelijk randvoorwaarden voor een sterk en divers bewonersnetwerk zijn een thuisbasis en een zekere mate van professionele ondersteuning. De thuisbasis is en blijft onze locatie aan de Jan Tooropstraat 6. Van daaruit verzorgen wij de professionele ondersteuning die nodig is om het netwerk vitaal te houden. Met alle mogelijke verbindingen naar bewoners en bewonersgroepen in heel Nieuw-West. Met een beperkt aantal basale faciliteiten die beschikbaar zijn voor bewoners om vorm en inhoud te geven aan hun netwerk. Deze specifieke professionele ondersteuning en faciliteiten zijn niet gekoppeld aan subsidies of opdrachten, waardoor de continuïteit en inhoudelijke onafhankelijkheid goed kunnen worden gewaarborgd.

Voor de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van onze organisatie is het van het grootste belang dat bewoners invloed hebben op de koers van Eigenwijks en dat zij deze kunnen toetsen. Geïnstitutionaliseerde vormen van bestuur sluiten niet altijd aan bij de huidige tijdgeest. Naast de formele en noodzakelijke bestuursstructuur zijn daarom andere meer informele vormen van invloed en zeggenschap noodzakelijk. Veel bewoners willen best hun tijd en energie steken in de koers van een organisatie als Eigenwijks, maar niet middels lidmaatschap van een bestuur. Wij zullen de komende tijd samen met bewoners in ons netwerk vormen ontwikkelen die recht doen aan de beoogde bewonersinvloed en die aansluiten bij de diverse wensen van bewoners op dat gebied.

Met passie de toekomst tegemoetOnze bewoners, medewerkers en bestuursleden hebben passie en daar zijn we trots op! Daardoor hebben wij er het volste vertrouwen in dat we in de komende tijd onze organisatie klaarstomen voor de toekomst. De kameleon van Nieuw-West neemt langzaamaan weer de kleur aan die nodig is in de huidige tijdgeest en bereidt zich voor op de komende veranderingen. Op naar een sterk en divers bewonersnetwerk in Nieuw-West!

Dick Glastra van Loon Lieke Mensinkdirecteur voorzitter

De eenzame fietser ...

Zwoegend tegen de wind in, soms een eindje wind mee…. Zo verloopt het leven van de opbouwwerker. Wat verlangt hij toch naar vroeger, toen het leven zwaar maar wel eenvoudig was. Hij fietste de buurt in, praatte met bewoners, vroeg wat er aan de hand was, luisterde naar hun verhalen, vroeg wat ze zelf wilden doen om hun problemen op te lossen, ging met ze om tafel zitten en ging aan de slag. Of bewoners kwamen naar hem toe en vroegen hulp en advies bij hun problemen met de gemeente , de huisbaas, instellingen in de buurt, met hun buren... En dat alles betaald door de gemeente. Een lumpsum om de problemen van de bewoners in de wijk samen met hem aan te pakken. Het ene jaar was het andere niet. Waar bewoners mee kwamen of wat er in de buurt aan de hand was verschilde per jaar. Maar nu? Hoe ziet het leven van de opbouwwerker er nu uit? Hij moet nu aangeven waar hij denkt volgend jaar mee bezig te zijn. Hij moet berekenen hoeveel uren dat alllemaal gaat kosten. Hij moet nu offertes maken, begrotingen opstellen, uren berekenen voor vergaderingen, stukken lezen, overleg met bewonerscommissies, huurderskoepels, corporaties en deelraad, uren schrijven , evaluaties maken. Dat kost heel veel tijd. Tijd die hij niet in de buurt kan steken. En wat moet hij met bewoners die naar hem toekomen met problemen die niet het jaar ervoor bedacht zijn? Want zijn uren liggen vast. Hij moet ze eigenlijk in de kou laten staan. Maar dat gaat hem aan het hart , dus dat doet hij niet. Dan maar wat meer uren gewerkt... Oh wat verlangt hij toch naar vroeger. Waarom moet toch alles altijd anders. Als het nou beter zou worden. Maar hebben de bewoners gevraagd om veranderingen, omdat zij niet goed werden geholpen en nergens terechtkonden? Hebben zij gevraagd om een Huis van de Wijk? Of om bewonersinitiatieven? Of om een Steunpunt Wonen in de wijk? Hij vraagt het zich af. Hij ziet ook heus wel dat de wereld niet stil staat en dat verandering nodig is. Maar als veranderingen nou ook maar verbeteringen waren... Zwoegend gaat hij verder, tegen de wind in, soms een tijdje wind mee, zoekend welke kant hij uit moet, om ervoor te zorgen dat bewoners zelf actie ondernemen om greep te krijgen op hun eigen leven. Want dat is wat hem drijft, dat bewoners greep krijgen op hun eigen leven en niet meer afhankelijk zijn van anderen, van instellingen, overheden, corporaties, wie dan ook. Dat maakt zijn werk moeilijk en ingewikkeld, maar geeft ook voldoening als het tot resultaten leidt. Want wat is er mooier dan bewoners, die eerst voor hulp komen, maar uiteindelijk zelf hun eigen boontjes kunnen doppen? Het ultieme doel van de opbouwwerker is zichzelf overbodig maken. Dat doel blijft… En weer nieuwe wegen zoeken om in te slaan. Eeuwig zwoegend tegen de wind in, en als het lukt… soms een tijdje wind mee…..

DE EIGENWIJSTE

Een van die disciplines is de sociale helpdesk, die heel belangrijk is. De inloopspreekuren worden goed bezocht en de hulpvragen zijn erg verschillend. Een voorbeeld; ”Nuon levert bij mij elektriciteit maar nu krijg ik een brief van Essent om over te stappen, wat moet ik doen?” Wil de klant dat, dan helpt de sociale helpdesk daarbij; zo niet, wordt de brief verscheurd en stapt de klant na twee minuten de deur weer uit. Een ander voorbeeld; een mevrouw wil huurtoeslag aanvragen. De vrijwilliger merkt tijdens het gesprek dat er veel meer aan de hand is. Mevrouw is net weduwe geworden en heeft drie kleine kinderen. De vrijwilliger verwijst deze mevrouw door naar een sociaal raadslid van SEZO, zodat haar inkomen - alle toeslagen waarop ze recht heeft - in orde gemaakt kan worden. Ze krijgt tevens (morele en andere) ondersteuning van een maatschappelijk werker van SEZO. Tussen deze twee uitersten van hulpvragen ligt een hele waaier van mogelijke vragen waarmee de medewerkers worden geconfronteerd.

Uitgaande van de eigen kracht van de klant probeert elke vrijwilliger elke klant zo goed mogelijk te helpen. Moet er een formulier ingevuld worden, dan vult de klant zelf het formulier in; de vrijwilliger helpt daar waar nodig. Dient er gebeld te worden naar een instantie, dan belt de klant zelf; als er een Babylonische spraakverwarring ontstaat, grijpt de vrijwilliger in.Weten de vrijwilligers geen antwoord op een hulpvraag, dan kunnen zij terugvallen op de altijd aanwezige SEZO -professionals.

Doordat het aantal vrijwilligers groeit, ben ik gevraagd als vrijwilligerscoördinator, wat ik met plezier doe. De poel van vrijwilligers bestaat op dit moment uit ongeveer 35 mensen, uit verschillende lagen van de bevolking en met zeer diverse opleidingen. Sinds september zijn er een tiental tweedejaarsstudenten bij die stage lopen. Van al deze vrijwilligers/stagiaires ben ik het aanspreekpunt; ik doe de intakegesprekken met nieuwe kandidaat-vrijwilligers, maak maandelijks de roosters , geef ziekmeldingen door aan de coördinatoren en probeer moeilijkheden op te lossen of te ondervangen… Zo is er een vrijwilliger die vanaf de start meewerkte, een man die redelijk slecht Nederlands spreekt. Na verloop van tijd merkte de coördinator op dat de vrijwilliger niet echt goed in zijn vel zat. De Nederlandse taal bleek het struikelblok. Deze vrijwilliger volgt nu eerst conversatielessen Nederlands en kan daarna weer instromen.

Intussen heb ik met een aantal vrijwilligers een sterke vertrouwensband opgebouwd. Ik bied vaak een luisterend oor en tracht hen te helpen op allerlei gebied. Bijvoorbeeld; een van de

vrijwilligers is op zoek naar werk, maar wordt telkens afgewezen. Wat hebben samen een blik geworpen op haar sollicitatiebrief en haar CV. Ik heb hier en daar wat gecorrigeerd en haar enkele adviezen gegeven in verband met het solliciteren zelf. Nu hopen dat dat wat oplevert.

Ik vind het belangrijk dat ‘mijn’ vrijwilligers zich goed voelen bij de sociale helpdesk. Want een vrijwilliger die goed in zijn vel zit, zorgt voor klanten die daardoor met een glimlach op hun gezicht de deur uitgaan.

En dat is tenslotte de bedoeling… zowel van SEZO als van Eigenwijks.

Marleen Bressinck

De Sociale helpdeskUniek resultaat van een intensieve samenwerking in Huis van de Wijk

Eigenwijks en SEZO besloten vorig jaar samen te werken in de Huizen van de Wijk in Nieuw-West. De intensieve

samenwerking van verschillende disciplines zoals het opbouwwerk, Klik2Klik en het Wijksteunpunt Wonen komen tot

uitdrukking in het Huis van de Wijk waar alles ten dienste staat van de bewoners van die wijk.

Een kijkje in de keuken

‘Eigenwijkers’ vind je overal. Onder meer tijdens buurtschouwen, buurtvergaderingen, buurtfeesten, buurtschoonmaken en buurtopstanden. Eigenwijks is betrokken bij alles wat bewoners beweegt en werkt samen met bewoners continu aan leefbare buurten in Amsterdam Nieuw-West. Dat onze medewerkers nuttig werk verrichten, daar zijn velen het wel over eens. Maar wat ze dan toch precies doen?... Dat is niet helemaal in een zin te vatten. We zijn actief op veel verschillende terreinen en houden ons dagelijks bezig met verbinden, organiseren, informeren, enthousiasmeren en faciliteren. Dat zegt dan dus in één zin wat we doen, maar geeft nog weinig diepgang of inhoudelijke informatie. Om u wat meer kennis over en inzicht in ons werk te verschaffen is deze Eigenzinnig gewijd aan het werk van Eigenwijks en haar netwerkpartners. We bieden u met trots een kijkje in onze keuken .

Veel leesplezier!

Het stigma op armoede doorbrekenLogboek van een opbouwwerker

Opbouwwerk, het is een term die bij sommigen vraagtekens oproept. Niet al het werk dat de opbouwwerker verricht is namelijk uit te drukken in cijfers en niet voor iedere taak is een exact meetbare doelstelling te formuleren. Toch is het werk onontbeerlijk voor het teweeg brengen van veranderingen in een wijk.

De door de wol geverfde opbouwerker Elbert van Duijkeren (al sinds 1981 opbouwwerker door heel Amsterdam) kreeg begin 2012 het verzoek om in een voor hem ‘nieuw gebied’ aan de slag te gaan met het thema armoede. Zijn ervaringen, overpeinzingen en vorderingen hield hij speciaal voor Eigenzinnig bij in een logboek. “Het is een zaak van lange adem.”

Armoede bestaat “Veel mensen vinden dat armoede in Nederland niet bestaat, maar dat is vooral een defi nitiekwestie. De defi nitie van armoede in Amsterdam Slotermeer is natuurlijk anders dan de defi nitie van armoede in Afrika, maar het heeft wel een aantal dezelfde kenmerken, zoals uitsluiting en jezelf niet kunnen ontplooien.Armoede is erfelijk. Als je je ouders nooit ziet werken, wordt het een soort cultuur om in een oud en slecht onderhouden huis in een slechte woonomgeving te wonen. Dan vind je het normaal dat je ongezond eet en weinig beweegt. Kinderen uit arme gezinnen scoren vaak slecht op een heleboel ontwikkelingsfactoren.Een vader of moeder is na enige tijd gewend om met een laag inkomen rond te komen en kan dan, weliswaar met moeite, de eindjes aan elkaar knopen. De kinderen hebben daar vaak veel meer problemen mee en krijgen ernstige schulden. Om armoede tegen te gaan moet je ergens structuren doorbreken.”

De start“Ik ben nieuw in Slotermeer, maar heb veel gewerkt in de gebieden eromheen: Slotervaart en Osdorp. Iedere buurt heeft zijn eigen krachten, dus als je als opbouwwerker in een nieuwe buurt komt, begin je met bekijken wat er al is.

Doordat ik volkomen blanco begin, schiet ik niet in de gebruikelijke connecties. Ik informeer natuurlijk wel bij collega’s die hier al actief zijn en benader via hen bewoners die bezig zijn met het thema armoede. Zij weten lang niet allemaal van elkaars bestaan. Het is belangrijk om die bewoners te verbinden.Er is vaak sprake van eilandjesgedrag, mensen zijn gauw bang dat wij of anderen iets af willen pakken. Dat willen we absoluut niet en dat leg ik ook uit. In het beleidsplan van Eigenwijks staat niet dat wij armoede gaan oplossen, dat kunnen we ook niet. Wij zijn ook geen individuele hulpverleners en gaan dus niet per mens de situatie oplossen, wel gaan we bewoners verbinden en samen naar oplossingen zoeken.”

Uitvoeringsteam Armoede“Bewoners bepalen de agenda van de buurt, zij hebben in 2011 armoede op die agenda gezet. Bij Eigenwijks hebben we vervolgens besloten om voor dat onderwerp een uitvoeringsteam samen te stellen. Ik zoek en benader dus bewoners om samen met hen een uitvoeringsteam op te zetten. Mijn ervaring is dat vanuit de geloofsgemeenschappen zoals kerken en moskeeën de meeste aandacht komt voor het onderwerp armoede. In veel geloven is naastenliefde een belangrijk thema, daar past delen wat je hebt bij. In die kringen zoek ik dus ook naar betrokkenen. Ook volgt na de eerste bijeenkomst een oproep in plaatselijke

media om deel te nemen aan het uitvoeringsteam armoede. Daarop komt precies één reactie.” Eerste bijeenkomst “De term uitvoeringsteam en armoede zijn een interessante combinatie, blijkt op de eerste bijeenkomst van het team in februari. De inhoud staat al gauw ter discussie: is het een team om armoede te bestrijden of om het te verlichten? Ik merk dat ik nog beter luister naar wensen en ideeën dan in andere gevallen, omdat ik nieuw ben in dit gebied. We besluiten dat het een uitvoeringsteam is, waar het vooral gaat om daden en niet om woorden en dat je het team primair moet zien als een netwerk van mensen die zich op een of andere manier bezighouden met armoede. Armoede heeft volgens de aanwezigen verschillende gedaantes

in Slotermeer. Er zijn bewoners bekend die letterlijk geen dagelijks brood hebben en slechts 20 euro per week kunnen besteden. Veel mensen schamen zich voor hun situatie en komen er niet voor uit dat zij soms ernstige schulden hebben.We komen die eerste avond tot de conclusie dat het belangrijk is om te tonen wat er allemaal mogelijk is met een laag inkomen. Door armoede op een positieve en oplossingsgerichte manier te benaderen, gaat het stigma er misschien een beetje vanaf.”

Buurttelevisie“We willen verschillende initiatieven die er zijn om armoede te verlichten op beeld vastleggen. Op die manier kan het bij een veel grotere groep onder de aandacht worden gebracht. Ik ontdek dat er in de begroting van Eigenwijks voor het Huis van de Wijk een post is opgenomen om zaken digitaal in kaart te brengen met hulp van Buurttelevisie Amsterdam Nieuw-West, daar haken we op in.We besluiten om samen met de bewoners die werken bij Buurttelevisie een reeks van zeven fi lmpjes te maken. We werken samen scripts uit over onderwerpen als samen koken en eten tegen kostprijs, kledingbeurzen en de informele kapper. En we willen ook de werking van informele spreekuren in beeld brengen. De spreekuren van vrijwilligersorganisaties zijn heel erg belangrijk want informatie doorgeven in de eigen groep is het effectiefst. Veel arme mensen maken geen gebruik van de wettelijke mogelijkheden die er zijn om hun situatie te verlichten en ze kennen vaak niet alle regels. Tijdens die informele spreekuren komen belangrijke zaken aan bod. Bijvoorbeeld dat het belangrijk is dat je verblijfsvergunning geen dag verloopt omdat dan je recht op bijstand vervalt. Als dat gebeurt, moet je alles wat je eerder gekregen hebt terugbetalen.Over armoede praten is niet zo makkelijk, maar wellicht inspireren de fi lmpjes tot gesprekken en zetten ze aan tot actie. Eind september is er in het Huis van de Wijk Slotermeer een inspiratiedag geweest, daar zijn fi lmpjes vertoond en zijn we met bezoekers in gesprek gegaan. Eén fi lmpje bleek tijdens die dag zeer aangrijpend. Hierin vertelde een gezin hoe zij met een laag inkomen en schulden omgaan. Dat leidde bij de kijkers tot hevige discussies en tot het besef dat zowel bewoners als instanties een tandje bij moeten zetten om continuïteit in ondersteuning te realiseren.

Structureel aandacht“Alle leden van het uitvoeringsteam vinden het noodzakelijk om het thema armoede hoog op de agenda te zetten. Men hoopt dat dit geen tijdelijk initiatief is en dat armoede structureel aandacht zal krijgen binnen het Huis van de Wijk Slotermeer. Eigenwijks kan dit de komende twee jaar in ieder geval garanderen. Voor de periode daarna zijn we afhankelijk van een nieuw besluit over het fi nancieren en uitvoeren van de Huizen van de Wijk in Nieuw-West.Mijn doel is om de komende twee jaar de focus op armoede te houden, mensen te spreken en een netwerk rondom het onderwerp op te zetten. Het mooiste zou natuurlijk zijn

als dat uiteindelijk een zichzelf onderhoudend netwerk is waar geen opbouwwerker meer voor nodig is. Maar dat het meehelpen organiseren en verbinden van netwerken op professionele wijze gebeurt, is bijna voorwaardelijk om het ook duurzaam te maken. Welzijn Nieuwe Stijl betekent dat bewoners zelf met een plan moeten komen, maar dat is bij zware thema’s behoorlijk ingewikkeld. Armoede mag overigens niet alleen maar een zaak zijn van bewoners en bewonersinitiatieven, de overheid heeft hier ook een belangrijke rol in te vervullen, want het is een groot probleem. Om echt vooruitgang te boeken en de cijfers rondom armoede op te krikken moet er meer arbeid en kapitaal de wijk in komen.”

Tot slot“Ik heb vaak gezien dat iets breed begint en smal eindigt. Het is effectiever om langzaam te groeien. Op papier bestaat het uitvoeringsteam nu uit zeven mensen. Ik heb meer mensen uitgenodigd maar niet iedereen heeft tot nu toe deelgenomen. Eén bewoner is heel erg actief en betrokken. Hij sleept er ook wel weer anderen bij en mensen sluiten zich vaak gaandeweg aan. De stappen die ik maak, gaan me vaak niet snel genoeg. Het helpt dan om met collega’s te spreken, die refl ecteren en zien dat al een verandering gaande is. Veranderingen teweeg brengen bij een dusdanig zwaar onderwerp kost tijd. Het is een zaak van lange adem…”

De cijfers

In november 2011 publiceerde het bureau Onderzoek en Statistiek een Amsterdamse Armoedemonitor. Nog gebaseerd op gegevens uit 2010. Daarin staat dat er 26.690 minima wonen in stadsdeel Nieuw-West en dat in Slotermeer Zuidwest 24 procent van de huishoudens een minimahuishouden is. Die buurt hoort daarmee bij de vijftien buurten in Amsterdam met de meeste minimahuishoudens. De gevolgen van de economisch zware tijden zijn duidelijke zichtbaar in de Armoedemonitor. De instroom van nieuwe minima bestaat voor 78% uit mensen van wie het inkomen de laatste jaren gedaald is. De uitstroom van minima is afgenomen. Mensen verliezen hun werk, maar vinden veel minder makkelijk een (nieuwe) baan. In Slotermeer lag het aantal werkzoekenden met 1579 personen fors hoger dan in andere delen van de stad en het stadsdeel. Een groot deel van de werkzoekenden in deze wijk heeft na de basisschool weinig opleiding genoten, dit vereenvoudigt de zoektocht naar werk niet. Zeker nu er veel meer concurrentie is op de arbeidsmarkt.

Een aantal bewoners in Slotervaart/Overtoomse Veld besloot eind jaren vijftig een stichting op te richten met de naam ‘Sociaal Cultureel Centrum West’. In 1995 veranderde die naam in Stichting Eigenwijks, organisatie van samenwerkende wijkbewoners in Slotervaart/Overtoomse Veld. In 2009 zijn de statuten veranderd zodat het werkgebied Nieuw-West is geworden. Vanaf het begin was ‘wonen’ in de brede zin van het woord een belangrijk item waarop bewoners zich organiseerden, evenals milieu, verkeer, de 4-mei herdenking en de viering van 5 mei, jongerenproblematiek, leefbaarheid, ouderen enz. De eerste woonspreekuren vonden plaats in de zestiger jaren en werden indertijd compleet georganiseerd door vrijwilligers. Toen al maakte Eigenwijks zich hard voor goed onderhouden woningen. In de loop der jaren is Eigenwijks een steeds grotere en professionelere organisatie geworden, in het begin was er alleen een secretariaat, later kwamen daar opbouwwerkers bij.

Bewoners ondersteunen bij stedelijke vernieuwingToen in de jaren ’90 plannen werden gemaakt om de Westelijke Tuinsteden grondig aan te pakken (grootschalige sloop, renovatie en veel nieuwbouw) werd bewonersondersteuning op het gebied van Wonen steeds belangrijker. En zo kwam ik in 1999 in de Westelijke Tuinsteden terecht, bij Eigenwijks. Na jarenlang werken als opbouwwerker in de stadsvernieuwing in de Rivierenbuurt, Stadionbuurt en Spaarndammerbuurt leek het me interessant om in de Westelijke Tuinsteden aan de slag te gaan. Ik had veel ervaring met het Amsterdams Steunpunt Wonen: een zogeheten tweedelijns organisatie waar opbouwwerkers

in de wijken (de eerstelijns), een beroep op konden doen voor expertise die zelf niet in huis was, zoals het inschakelen van een bouwkundige, een milieu-expert of scholing voor bewonerscommissies.

Wijksteunpunt Wonen in elke wijkIn 2006 besloot de gemeenteraad van Amsterdam dat er in elke wijk een Wijksteunpunt Wonen moest komen, dus een steunpunt wonen op lokaal niveau met een backoffice op stedelijk niveau, bij het ASW. In de meeste wijken ontstonden er wijksteunpunten wonen, met medewerkers in dienst van het ASW. Zo ook in Osdorp en Geuzenveld-Slotermeer. Maar in Slotervaart wist Eigenwijks, als bewonersorganisatie die al jarenlang bewoners ondersteunde bij de stedelijke vernieuwing stadsdeel Slotervaart ervan te overtuigen Eigenwijks het wijksteunpunt aldaar wonen te laten uitvoeren.

Na fusie 1 Wijksteunpunt Wonen Nieuw-WestNa het besluit tot fusie van de drie stadsdelen in Nieuw-West was een fusie van de drie wijksteunpunten wonen ook onontkoombaar. In 2011 zijn die wijksteunpunten opgegaan in het Wijksteunpunt Wonen Nieuw-West (WSWNW), met de hoofdvestiging op het Groenpad 4 in Osdorp. Met het oog op de fusie van de stadsdelen hadden Eigenwijks en het ASW al eerder het Netwerk Nieuw West in het leven geroepen om zo gezamenlijk te kunnen optrekken op het gebied van het wonen. Het WSWNW is vervolgens onderdeel van dit samenwerkingsverband van het ASW en Eigenwijks geworden.

Samenwerken in de praktijkVoor mij als opbouwwerker die zich bezighoudt met ondersteuning van bewoners in stedelijke vernieuwingsprojecten betekent het dat ik, in dienst van Eigenwijks, nauw samenwerk op het Groenpad 4 met collega’s die in dienst zijn van het ASW. En ik ben niet de enige vanuit Eigenwijks, ook collega-opbouwwerker Elbert van Duijkeren en spreekuurhoudster Fatma Yildiz doen dat. De samenwerking verloopt heel goed. We moeten nog wel aan elkaars organisatie en cultuur wennen, maar dat zijn aanloopproblemen, eigen aan een fusieproces. Het maakt de werksituatie er niet echt gemakkelijk op. Er is veel te regelen en te organiseren. We hebben verschillende werklocaties, want de band met (de collega’s van ) Eigenwijks blijft belangrijk. Dus werken we op het Groenpad, maar ook op de locaties van Eigenwijks in de Jan Tooropstraat in Slotervaart en het Jan de Louterpad in Slotermeer.

En de bewoners?We doen er alles aan om het voor bewoners zo duidelijk mogelijk te houden. We proberen hen niet lastig te vallen met deze ingewikkelde constructie. Zij vragen ons natuurlijk wel vaak hoe het nu in elkaar zit. Want wij ( Elbert, Fatma en ik) werken al jaren in Nieuw-West en zij kennen ons als medewerkers van Eigenwijks. En nu zien ze dat wij medewerkers zijn van het WSWNW. Zij vragen: is Eigenwijks er nog voor ons? Kunnen we een beroep doen op Eigenwijks? We kunnen hen geruststellen: het antwoord is JA. Eigenwijks en WONEN horen bij elkaar.

Ietje de Wilde

EIGENWIJKS en WONEN in Nieuw-West horen bij elkaar

Op het moment dat mensen buiten hun wil om te maken krijgen met sloop, renovatie, achterstallig onderhoud of andere problemen rondom wonen, staan de opbouwwerkers van het Wijksteunpunt Wonen klaar met advies, hulp en informatie.

Je kunt niet van iedere bewoner verwachten, dat hij alle rechten en plichten kent rondom wonen. Of dat hij weet hoe hij alle buren uit zijn flat bij elkaar kan krijgen voor overleg. Die kennis en ervaring hebben wij. Bewoners kunnen bij ons (de

opbouwwerkers) terecht als zij gezamenlijk hun belangen willen behartigen en met elkaar willen proberen hun woonsituatie aan te pakken. Mijn collega’s van het woonspreekuur helpen bewoners met individuele problemen en klachten.

Zeker rondom stedelijke vernieuwing is de regelvoering complex en spelen bij bewoners vaak grote emoties. Soms wachten zij jaren in tochtige en vochtige woningen op een urgentieverklaring waarmee een andere woning kan worden gezocht en gaat de sloop uiteindelijk niet door. Dat zijn heftige zaken. Het is dan onze taak om ervoor te zorgen dat alle opties die bewoners in zo’n geval hebben duidelijk zijn. Van het besluit aanvechten tot het opkomen voor betere woonvoorzieningen voor alle bewoners in het complex.

Het komt er dus op neer, zoals dat zo mooi in vakjargon heet, dat ons werk bestaat uit organisatorische, inhoudelijke en strategische ondersteuning van bewonersgroepen.

Ik maak nooit keuzes, maar zorg ervoor dat bewoners weten wat hun keuzemogelijkheden zijn en dat zij gezamenlijk hun keuze maken. Het is belangrijk dat zij met elkaar formuleren wat zij willen, wat hun wensen zijn en hoe zij die willen realiseren. Daar help ik hen bij. Hoe ik er inhoudelijk over denk, doet helemaal niet ter zake. Bewoners moeten weten wat hun belangen en hun rechten zijn en dan zelf beslissen welke kant zij op willen.

Ietje de Wilde

‘Hoe ik erover denk, doet niet ter zake’

Dock is een samenwerkingspartner van Eigenwijks en in Slotervaart, Geuzenveld en Slotermeer vliegen de Zz’s je om de oren. Met namen als Skilzz, Ideazz, Basizz en Girlzz creëren jongerenwerkers groepen, plaatsen en projecten van waaruit zij bijdragen aan de ontwikkeling van jongeren tussen de 11 en 21 jaar.Dock biedt twee soorten activiteiten: recreatieve en educatieve. Onder de recreatieve vallen speelse zaken, zoals een waterballonnengevecht of straatvoetbal . “Tijdens die activiteiten letten wij altijd goed op taalgebruik en onderlinge omgang van de jongeren. Het maakt niet uit wat we doen, het gaat om de sociale en emotionele ontwikkeling van het kind.”

Iets nieuws ontdekkenOnder educatieve activiteiten vallen huiswerkbegeleiding, het ontwikkelen van talenten zoals dans, muziek of fotografie en maatschappelijke zaken. Benasskar: “Onlangs behandelden we het thema criminaliteit. We doen dan een onderzoekje, bezoeken een politiebureau en nodigen een buurtregisseur uit, maar ook een draaideurcrimineel. Zo’n jongen vertelt dan hoe het misging in zijn leven. Dat het begon bij het stelen van kleine dingetjes, maar hij kreeg problemen met zijn ouders, een drugsverslaving en werd steeds crimineler. Daar leren onze jongeren veel van.” Benasskar vindt het een uitdaging om de jongeren iets te nieuws te laten ontdekken. “Laatst organiseerden we een schreeuwkoor samen met de theatermakers van Een Engel in Nieuw-West. Toen waren er 26 jongeren die een liedje gingen schreeuwen. Als één iemand schreeuwt is dat niet mooi, maar al die stemmen samen klonken als één man. Echt mooi!”

Tot het einde van de wereldHet is volgens Benasskar belangrijk om jongeren handvatten te

geven voor de toekomst. Hij gaat daarin ver. “Als jongeren meedoen aan activiteiten komen we gaandeweg achter hun thuissituatie. Dat verklaart vaak het gedrag van een jongere. Het is eigenlijk mijn werk niet, maar het overkomt me nog al eens dat ik met een jongere op zoek ga naar de juiste school en vervolgens samen met hem door Zuidoost loop om hem in te schrijven bij die opleiding. Bij sommigen denk ik: deze jongen heeft zoveel problemen, ik kan hem nu wel wegsturen of doorverwijzen, maar dat is hem al honderd keer overkomen. Je kan hem beter laten zien dat niet iedereen het slecht met hem bedoeld heeft. Mijn grens ligt in mijn bereik: als ik iemand kan helpen en ik moet daarvoor tot aan het einde van de wereld en ik kan dat, dan ga ik tot het einde van de wereld.”

Jongerenplatform maakt verschilIn Geuzenveld en Slotermeer heeft Dock een eigen ruimte en in Slotervaart gebruiken ze onder meer ruimtes in het Huis van de Wijk. Maar omdat Eigenwijks en Dock netwerkpartners zijn, vroegen jongeren aan Eigenwijks of hun platform mocht vergaderen aan de Jan Tooropstraat. Dat mocht.Het jongerenplatform bestaat uit ongeveer 35 jongeren van 16 jaar en ouder die een keer per week samenkomen. De groep fungeert als adviesorgaan. “Als wij nieuwe activiteiten bedenken toetsen we bij hun of die geschikt zijn. Daarnaast zijn zij het gezicht naar de politiek en gaan ze met mensen in debat,” aldus Benasskar.“Zo’n platform maakt echt een verschil. Onlangs kwam er iemand van het stadsdeel die woningen wil realiseren voor jongeren die een MBO-opleiding volgen. Uit het gesprek met het platform bleek dat daar helemaal geen behoefte aan is. Dat jongeren die MBO studeren thuis blijven wonen omdat ze dan geld besparen. Zo’n ambtenaar gaat dan met nieuwe ideeën verder en de jongeren vinden het fijn om gehoord te worden.”

‘Mijn grens ligt in mijn bereik’Abdelaziz Benasskar wilde basisschoolleraar worden en had tijdens zijn studie een bijbaantje bij Dock. “En dat is een beetje uit de hand gelopen,” vertelt Benasskar met een grote glimlach. “Ik was klaar met mijn studie en net begonnen als invalkracht op een school. Toen ik afscheid wilde nemen bij Dock boden ze me aan om leidinggevende te worden. Dat heb ik gedaan, want leraar worden kan altijd nog.”

Onlangs organiseerde Dock en Eigenwijks een Iftar in het Huis van de Wijk Geuzenveld. Jongeren kookten voor buurtbewoners een maaltijd die wordt gegeten om het vasten tijdens ramadan te doorbreken. Benasskar: “De jongeren hebben vooral veel lol in het samen koken, dat gaat het niet altijd even goed en dan hebben ze natuurlijk veel pret. Uiteindelijk zitten de jongeren en ouderen uit de buurt samen aan tafel te eten. Dan praat je vanzelf wel met elkaar. Dat is dan onze achterliggende gedachte, maar daar zijn de jongeren niet mee bezig hoor.”