•c,

firogheseote

HeemkundigeKring

Kapellen

Driemaandelijkse uitgave van de Heemkundige Kring van Kapellen "Hogkeseote" vzw.

1 3i j!age 1 aan " t 6ruggeske " jg 29 - nr 1 vanl maart 1997 -

Ereleden " Hoghescote " 1997Onze oproep om steun is niet zonder gevolg gebleven. Vele leden stortten spontaaneen bijdrage welke ruim het gewone o v e r s c h r i j d t . Wij z i jn d a n ook bij-zonder verheugd om hierna de (voorlopig) afgesloten li js t v a n d e e r e- l e t / e n 1 9 9 7

te publiceren:1. Dhr Baron Frederic Speth, Brussel.2. Dhr Beersman Arthur, Kapelen.3. Familie Blankers-Leers, Kapellen.4. Dhr Cleiren Walter, Rumbeke.5. Familie David Gast Van Hengel, Kapellen.6. Familie De Clippele- Van den Kerckhoven, Kapellen.7. Mevrouw De Craecker Marie Jeanne, Kapellen.8. Dhr De Ridder Lodewijk, Kapellen.9. Mevrouw De Rooy Maria, Kapellen.

10. Familie De Schutter-Van Wassenhove, Kapellen.11. Dhr De Bie Herman, Kapellen.12. Fantilie Donvil-Mannaerts, Kapellen.13. Familie Eggermont-Raemaekers, Kapellen.14. Dhr Gijsen Gerard, Kapellen.15. Dhr Herman Joseph, Kapellen.16. Dhr Hermans Eduard, Kapellen.17. Dhr Jacobs Marcel, Ekeren.18. Dhr Janssens Frans, Kapellen.19. Familie Janssens-Smits, Kapellen.20. Dhr Jennes Alexander, Ekeren.21. Familie Jorens-Van Look, Kapellen.22. Familie Kerremans-De Saegher, Kapellen.23. Dhr Kerstens Hugo, Hoboken.24. Familie Lathouwers- Van Hoof, Kapellen.25. Dhr Lenaerts Jacques, Kapellen.26. Mater Salvatoris, Kapellen.27 Dhr Meyvisch Leo, Kapellen.28. Mevrouw Nagels Julienne, Kapellen.29. Dhr Osterrieth MB. , Antwerpen.30. Parifart, Kapellen.31. Familie Schepens-Capiau, Berchem.32. Dhr Smolders Wilhelmus, Kapellen.33. Familie Stessens-Hendrickx, Ekeren.34. Familie Strijbos-De Smedt, Kapellen.35. Dhr Van Dooren Gaston, Kapellen.36. Dhr Van Haaren Frederic, Kapellen.37. Famine Van Helvert-Joosen, Kapellen.38. Dhr Van Herck David, Kapellen.39. Mevrouw Van Hooydonck-Huguenay, Kapellen.40. Familie Van Leuven, Ekeren.41. Familie Van Look-Van Oirschot, Kapellen.42. Familie Van Regemorter-Speth, Kapellen.

' t Bruggeske jg 29 - maart 1997 - Bijlage 1.

verool:v ///s1 ereleden

43. Mevrouw Van Son-Bastiaenssens, Berchem.44, Dhr Verhist Lode, Kessel-Lo.45. Dhr Vin geroets Geraard, Kapellen.46. Mevrouw Vissere E., Antwerpen.47. Mevrouw Vleugels-Van den Brekel, Kapellen.48. Familie Volant-Verbraeken, Kapellen.49. Familie Wittock-Smet, Kapellen.50. Dhr van den Ke rekhove C., Kapellen.

Naast de voornoemde ereleden danken wij uiteraard ook de zeer vele leden welke ookspontaan opnieuw hun lidgeld hebben gestort. De spectaculaire aangroei van het aantal ledenbewijst dat de werking van Hoghescote op het goede spoor zit. Door uw hulp en steun zullenwij:1. ons ledenblad " 't Bruggeske " met evenveel zorg kunnen blijven uitgeven,2. maandelijks onze activiteiten verder inrichten,3. het voorziene project "INDOKA" ongetwijfeld realiseren.

Uiteraard past het om na de leden en de ere-leden te danken ook een speciale vermelding terichten naar onze sponsors:

1. De electriciteitsmaatschappij ELECTRABEL.2. De KREDIETBANK Kapellen.3. Het bouwbedrijf VALCKENBORGH.

Voor het inrichten van de feestavond met Lutgart Simoens op 21 maart mochten wij rekenenop de financiële steun van het GEMEENTEKREDIET, waarvoor ook onze hartelijke dank.

Wij hebben onze ledenadministratie voorlopig afgesloten op 9 februari 1997 en wij vragen uwmedewerking om dit alles even te controleren. Wij hebben ook deze maal weer een naamlozestorting ontvangen zodat wij uiteraard betrokkene niet kunnen opnemen in ons ledenbestand.

1 - Indien wij uw bijdrage hebben ontvangen vindt U hieronder uw lidkaart 1997.

2 - Indien U vergeten z o u zi jn o m h e t lidgeld t e betalen v indt U i n bijlage e e nstortingsformulier waarmee elke vergetelheid natuurlijk kan hersteld worden.

Bijlage 1. 't Bruggeske jg 29 - maart 1997.

" t Uruggeske "

driemaandelijks t ijdschrif t van de Heemkring " Hoghescote " t e Kapellen.

Verantwoordelijke uitgever: Balbaert Roger, Parkweg 2 - 2950 Kapellen - tel: (03) 664.57.22,

29e jaargang - n u mmer 1 1 m aart 1997.

In dit nummer...- Bladwijzer. 1- Het bestuur Hoghescotei aan het woord. 2 - 4- Sander, De Grijze, u s vader . . 5 - 13- Brouwerij "Den Hoorn " 14 - 24- Praatje bij een plaatje 24 - 25- Industriële activiteiten in Putte tijdens de

19de eeuw (deel 2). 26 - 32- Wi j lazen voor u in de krant. 33 - 35- Zoekplaatje 35- Kruiswoordraadsel. 36 - 37

dok umenta tie over Kapellen is welkom!Wij denken aan foto's, doodsprentjes , doodsbr ieven, pos tkaar ten,

k rantenknipsels ,oude menuk aar ten, geboor tekaar tjes , oudetrouwboek jes , oude notar is ak ten,huwelijk s aank ondigingen,

oude rekeningen van Kapelse fi rma's enz, enz...

Verz ameling van dok umentat ie voor het archiefvan de heemk r ing Hoghescotell!

geef ons een seintje en we komen even langs.

6 i j v oor baat har telijk dank ! Dank zij uw medewerk ing en s teunk unnen wij ons archief over Kapellen verder uitbreiden.

1 Bruggeske jg 29 m aar t 1997 n r

Het bestuur ' Hoghescotei

aan het

woordo 0 0

BEZOEK AAN HET RIJKSARCHIEF VAN ANTWERPEN.

Dit bezoek had plaats op donderdag 30 januari 1997. Gedurende meer dan 2 uurheeft de conservator van het rijksarchief, de heer Houtman, onze enthousiaste groepvan 25 leden van Hoghescote weten te boeien. Meer dan 7 km archiefrekken stekenboordevol oude documenten. D e heer Houtman had speciaal voor ons een uit-gebreide tentoonstelling ingericht van Kapelse archiefstukken. Een hartelijk applausdrukte de dank uit van de aanwezigen en velen zullen ongetwijfeld nu de weg naarde rijksarchieven gemakkelijker vinden.

CURSUS GENEALOGIE.

Deze reeks van 5 lessen is opgestart. Niet minder dan 20 cursisten volgen metaandacht de uiteenzettingen van de heer Palmans, afgevaardigde van 'De VlaamseVereniging voor Familiekunde1. N a h e t v o l g e n v a n d e z e c u r s us z al n i e ma n d m ee r

aarzelen om te beginnen met het opstellen van zijn stamboom. Onze cursisten we-ten nu alles over doop-, huwelijks- en begrafenisregisters, testamenten, burgerlijkestand, kwartierstaten en het probleem van de vondelingen.

BEZOEK AAN HET ADRIAAN BROU WERSHUIS TE ANTWERPEN.

Gezien de teksten van dit '1 Bruggeske" voor 23 februari bij de drukker moesten zijnkunnen wij nu nog geen verslag uitbrengen over dit bezoek. De inschrijvingen lopenvlot binnen en alles laat verhopen dat ook dit museumbezoek een succes wordt.

ARVERGADERING 1997.

Deze feestelijke jaarvergadering heeft plaats op zaterdag 1 maart 1997 te 19 uur inde prachtige salons van het 'Onstpanningscentrum voor het personeel van hetministerie van financiën', beter gekend als de 'vroegere douaneschool' gelegen in deGraaf Henri Cornetlaan tegenover de 'Denneburghoeve1.Wij bieden u: - Aperitief

- Gerookte forel- Denneburgsoep- Eendenborst - orange- Dame Blanche- Koffie.

rgctiviteiten voor u ingericht door Hoghescoteo

2 ' t Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1

Tijdens dit uitgebreid diner brengen wij zeer kort een verslag uit over de werking vanhet voorbije jaar en lichten wij ook een tipje van de sluier voor het komende jaar.Uiteraard za l onze feestbestuurder Jack Vanummissen weer zorgen voor eenaangename ontspanning.

U wenst uiteraard mee te genieten van dit heerlijk festijn en dat kan mits het stortenvan een bedrag van 600 BEF per persoon op de rekening nr 413-7205071-65 vanHoghescote Kapellen met de vermelding 'jaarvergadering'.

VERTELAVOND MET LUTGART SIMOENS.

Hoghescote i s e r in geslaagd om deze gekende Radio- en TV vedette naar Kapel-len te brengen. Op vrijdag 21 maart te 20uur in de cafetaria van het Koninklijk Tech-nisch Atheneum, Pastoor Vandenhoudtstraat te Kapellen brengt zij een avond onderhet motto : 'Achter de schermen van de radio'. U krijgt de gelegenheid om aanLutgart de vragen te stellen die u al lang op uw lippen had.

Lutgart Simoens - BRT II Omroep Antwerpen -

Kaarten zijn te bekomen door overschrijving op rekeningnummer 088-2195260-48van Hoghescote Kapellen van een bedrag van: 150 BEF (voorbehouden plaats) of100 BEF (gewone plaats). Lutgart Simoens was en is de enige journaliste welke detoelating kreeg om koningin Fabiola t e interviewen. Belangstelling verzekerd duswacht niet te lang om uw kaarten te bestellen.

't Bruggeske Jg 29 - maart 1997 - nr 1 3

KUNSTTENTOONSTELLING A. VANDENHOUDT.

volledig pension 2.445 2.660 2.890half pension 1.725 1.940 2.170kamer met ontbijt 955 1.155 1.375

Tijdens de periode van 26 april tot en met 4 mei richt de Culturele Kring Hoghescoteeen grote tentoonstelling van de werken van de gekende Kapelse kunstschilderwijlen Pastoor Vandenhoudt. Deze tentoonstelling heeft plaats in 'De Oude PastorijDorpsstraat te Kapellen.

In samenwerking met verschillende instanties en met de familie Vandehoudt zelf zijnwij er in geslaagd om een prachtige folder samen te stellen: 'Leven en Werken vanwijlen Pastoor Vandenhoudt. Deze brochure zal te koop zijn tijdens de tentoon-stelling. Voor vele Kapellenaren roept de naam Vandenhoudt1 n o g v e l e h e r i n n e r i n -gen op uit vroegere jaren.

Deze kunstenaar werd algemeen gewaardeerd en om die reden besliste het sche-pencollege van Kapellen op 30 maart 1951 om de weg tussen de C. Pallernansstraaten de J. Breugelmans-straat de naam toe te kennen van 'Pastoor Vandehoudtstraat1.Indien U in het bezit bent van een schilderij van Pastoor Vandenhoudt en u bentakkoord om deze te laten opnemen in de tentoonstelling kan U altijd contact op-nemen met Roger Balbaert, tel. 664.57.22. Hoghescote dankt U bij voorbaat voor uwmedewerking. Practische informatie zullen U later bekend gemaakt worden via eenhuis-aan-huis folder.

WEEK-END IN MALMEDY.

Tijdens het week-end van 19 en 20 april 1997 voorzien wij voor onze leden eenverblijf in de Ardennen te Malmedy waar wij verwacht worden in de Terme Libert.De onkosten voor dit week-end zijn als volgt (huur lakens inbegrepen):

standaard kamer k a m e r met k a m e rwarm en koud d o u c h e b a dwater

Wij hebben een optie genomen voor verschillende kamers. Inschrijven voor 1 maart1997 met storting op rekening nr 413-7205071-65 met vermelding van 'week-endMalmedy1.LIDGELD 1997.

De meeste leden hebben hun lidgeld voor 1997 reeds betaald. Indien U de betalinguit het oog zou verloren hebben dan vragen wij U om zo vlug mogelijk uw lidgeld testorten op rekening nr 001-2573117-74 van Hoghescote Kapellen met de vermelding'lidgeld 1997'. Dank bij voorbaat vr i ende l i j k groeten e n hopelijk zien wij elkaarop een van de voormelde activiteiten.

Het Bestuur van Hoghescote.

4 ' t Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r i .

Atensen van bij ons. . .

Sander, de grijze , . u s model-. a

Putte zal, zoals ieder ander dorp, in de loop van zijn geschiedenis zijn eigendorpsfiguren gekend hebben. Ik bedoel personen, die om hun aanzien, hun status,hun gedrag, een zeker beeld opriepen bij de dorpelingen.

Zo zullen Hendrik Happaert (what's in a naine !!!), de hofkapelaan van Famese enSiardus Bogaerts, de priester zonder kerk, hun eigen stempel gedrukt hebben opde kleine dorpsgemeenschap. Zo zullen Jonker Moretus, Jan Mat, JoannesGuillelmus Arensma, zij het om andere redenen en op een ander tijdstip, hetrespect en de achting verworven hebben van hun tijdgenoten.

Wat mj betreft, ik heb Putte beleefd in mijn kinderjaren. Dit wil zeggen, in devooroorlogse periode, tussen 1930 en 1940. Begrijpelijk dat, op mijn niveaugezien, andere maatstaven golden, om als dorpsfiguur erkend te worden dan bijde volwassenen.

Pol de Smid bjvoorbeeld, was in mijn kinderogen een figuur! Hij besloeg depaarden in zijn smidse in de Puttetraat, joeg met de blaasbalg het vuur laaiendhoog, smeedde met klinkende mokerslagen het roodgloeiend ijzer op hetaambeeld en vloekte luidop als de straatbengels, het toekijken beu, hem plaagdenmet hun spotliedje: " Pol de Smid, zijn billen zien wit, zijn g.. ziet zwart, zo loopthij over de luizenmarkt !!" Terwijl ze joelend wegstoven, als de man een stap inhun richting bewoog.

En Frans Jorissen, kortweg "de Jones" genoemd en slachter van beroep, joeg mede stuipen op het lijf, wanneer hij , met zijn besmeurde laarzen, bebloede schorten blinkende messen in een lederen foedraal, het varken kwam kelenbij mijngrootouders. En brullend mijn naam riep om met de koord te trekken! PKverstopte mezelf en sloot me op in de ingemaakte kast onder de radio.

Er was Piet, de Hollandse boswachter, broodmager en grimmig van uitzicht,gekleed in zijn bruin fluwelen pak, het onafscheidelijke jachtgeweer schuin overde schouder, die, geluidloos en dreigend , per fiets de dreven controleerde van hetMoretusbos. En steeds onverwacht voor me opdook, wanneer ik daar rondtoerde.Hoe dikwijls ik voor hein op de vlucht ben geslagen, kan ik bij benadering nietmeer zeggen. Evenmin hoe dikwijls hij in mijn dromen verscheen om me teachtervolgen.Ik herinner me duidelijk " Ko, de Suisse van de kerk", struis en rechtop, dezwarte pandjas steeds onberispelijk, de zwarte sluier met goudopdruk over deschouder, de langwerpige steek op het grijze hoofd en de houten sinterklaasstaf,

't Bmggeske jg 29 - maart 1997 - nr l . 5

die bonkte op de kerkvloer bij iedere stap van de man, terwijl hij de ordehandhaafde in zijn kerk tijdens de hoogmis. Zij waren in mijn kinderogen defiguren, anders dan de anderen.

Figuren, die opvielen en een stempel drukten op mijn kinderziel. Zij maakten deeluit van het Putte dat ik me herinner : het vooroorlogse Putte uit de jaren, die ikintens beleefde, in het dorp en met het dorp, omdat ik er echt een deel van was.

Een figuur, die me altijd zal bijblijven, die ik nooit zal vergeten, hoe oud ik ookworden mag, is SANDER DE GRYZE, mijn grootvader.

Hij is dan ook het onderwerp van het hierna volgende verhaal.Grootvader werd geboren als negende in een gezin met dertien kinderen. Zijnouders waren keuterboerkes, die een kromgegroeid hoeveken bewoonden,ergens in de buurt van het Galgeveld, langsheen de baan Antwerpen - Bergen

op Zoom. Hi j vertelde altijd dat hij groot-gebracht was door zijn oudere zusters, diehem op een kruiwagen meezeulden naar hetland. En dat hij v66r zijn dertiende nooiteen broek gedragen had, maar altijd " inde bussel " liep, wa t dat ook mocht be-tekenen. I k wees echter dat zulks wellichtelijk overdreven zal geweest zijn.Hij was immers een monkelaar met veelpretlichtjes in zijn ogen. En als hij grapjesmaakte, knipoogde h i j naar mij met zijntwee ogen tegelijk. Hi j beweerde ook dathij enkel " in de vakantie " wa t schoolgelopen had. Maar ik diende zijn bewe-ringen altijd met een fikse korrel zout te ne-men, want ; hij las bijna alle dagen eendagblad, had een mooi vloeiend hand-schrift, k o n behoorlijk wat rekenen ensprak waarempel een mondje Frans. EnigDuits had hij op een minder fortuinlijkewijze geleerd en ervaren.

Grootvader AlexanderMichielsen alias

" Sander de Grijze

Wat zeker waar was, hij was niet geboren met schatten in zijn wieg. Want thuisbij "de Grijze" was er weinig weelde!! Voor avondeten werd gewoonlijk eenreusachtige pot "hooglandse patatten" omgekeerd boven een even reusachtigbord. Daarover werd een sauskom met "spekvetsaus" ofwel "ajuinsaus" in zijngeheel leeggegoten. leder kind zat of stond rond de tafel en moest met zijn vorktussen de dampende aardappelen een kuiltje maken, daar wat saus in laten lopen,

6 ' t Bruggeske jg 29 - maart 1997 - nr 1

dan een stukje aardappel vastprikken en soppen in zijn eigen kuiltje. 0 wee, deonvoorzichtigaard, die het aandurfde het kuiltje van zijn buur te doen instorten!De oudsten kregen een halve gebraden haring of een stuk spek in de hand. Dejongsten mochten eens bijten, nu van de één, dan weer van de ander, z o v e r t e l d ealthans grootvader.

Waar de bijnaam "de Grijze" vandaan kwam, heb ik nooit kunnen achterhalen.Wanneer in de familie iemand geboren werd met blond, rossig haar, dan zeigrootvader steeds:

D' as er een uit het oude nest! Pas op, 't zal ne kwaje worden. ." En inderdaad,aan de hand van persoonlijke ervaringen, heb ik die bewering meer dan éénsgestaafd geweten.

Hijzelf was mager, liep enigzins gebogen, had een klein, nijdig snorretje, eendikke knobbel boven zijn rechteroog, witgrijs haar, gekamd met een scheiding inhet midden. Hij beweerde altijd dat hij de knobbel boven zijn oog en hetwitgrijze haar in één nacht gekregen had. In Duitsland!! Tijdens zijn gevan-genschap!! Op een avond kwam een bewaker hem melden, dat zijn doodvonnisde volgende morgen zou voltrokken worden, daardoor geraakte grootvader inpaniek, liep ijsberend de cel op en neer, de hele nacht door. Ieder ogenblikverwachtte hij, dat een officier of een priester het bericht van de soldaat zoukomen officieel bevestigen. Maar er gebeurde niets! Alleen 's morgens vroeg!Rammelende sleutels! Gebotter in de gangen! Men opende zijn cel. H i jverwachtte het allerergste! Hij werd opgehaald, naar de binnenplaats van degevangenis gebracht en. v a n d a a r naar het station gevoerd om verplaatst teworden naar een werkkamp. Die ene nacht was zijn haar spierwit geworden enhad hij een zenuwknobbel boven zijn oog gekregen. Dit is zijn eigen verhaal. Ikheb redenen om te geloven dat het werkelijk zo gegaan is.

Gelukkig kon hij na het einde van de oorlog naar huis terugkeren, maar hijherkende zijn eigen kinderen niet meer. Hij was immers vijf jaar weggeweest.Het moet een tijd geduurd hebben, vooraleer hij zijn geestelijk evenwichthervonden had. Volgens grootmoeder heeft het enkele jaren geduurd, eer dehumor, die hij altijd als een schild voor zich uit had gedragen, opnieuw debovenhand kreeg.

Het voornaamste voorwerp van zijn goedlachse spot en zijn grappen was zijnHollandse schoonbroer Christ Cleiren, zowel door hem als door m i j NonkelChrist genoemd. Christ Cleiren was, evenals grootmoeder Nederlander, en ge-boren op een boogscheut van de grens. Maar hij had zijn militaire dienstplichtvervuld in Den Haag en vandaar een accent meegebracht, dat geen geboren Hage-

't Bruggeske jg 29 m aar t 1997 n r 1. 7

BELGISCH PUTTE, 2 februar i 1915— Een bewoner van Leempad, b i jge-naamd Sander de Gri jze, i n deze ge-meente werd a l geruimen t i jd door deDuitsers ve rdach t v a n v luchte l ingenover d e grèns t e helpen. Zondag j i .kwamen t w e e F r a n s c h s p r e k e n d eheeren b i j hem en verzochten hem tebewegen h e n v o i r g e l d e n goedewoorden vei l ig i n Hol land te brengen.Sander w a s a a n s t o d s b e r e i d e nbracht de heeren b i j de grens, l icht teden draad op en 66n der heeren krooper onder door. O n i d d e l i j k pakte deander S a n d e r b i j d e n k r a a g ; d eeerste h e e r k w a m w e e r te rug , r i ede Duitsche wacht en de Gr i jze werdaanstonds n a a r A n t w e r p e n gebracht.De- twee heeren. waren natuur l i jk Dui t-schers.

8

Opa's kran •IscG E S N A P T

Het originele bericht in de krant van 2 februari 1915 dat grootvader aangehouden was.Later werd dit bericht hernomen onder de hoofding " Opa's Krant ".

Bruggeske Jg 29 - maart 1997 - nr 1

naar hem zou verbeteren. In de week leurde hij met textiel in de Zeeuwse enBrabantse dorpen, maar op zon-en sommige andere feestdagen was h i jkennismuzikant, samen met zijn zoon en een jongere broer, die in Belgisch Puttewoonde.

De twee broers speelden harmonica en de zoon drums of soms ook wel viool. Engrootvader trad wel eens op, om tussen twee of drie dansen, geld op te halen vande dansvloer, naar de gewoonte van de tijd. Nonkel Christ stond algemeenbekend als een " Hoge Hollander" en moest daarvoor de spot incasseren vangrootvader. Die spot bereikte een hoogtepunt in de late dertger jaren, een tijdjevoor het begin van Wereldoorlog IL

Orkest : " De Oranjezonen " met van links naarrechts:Frans Cleiren, Jos Cleiren en Christ Cleiren.

't Bruggeske Jg 29 - maart 1997 - nr 1 9

Ter gelegenheid van het huwelijk van Prinses Juliana met Prins Bernhard, werd inhet Hollandse deel van ons grensdorp een praalstoet ingericht en voor het uitbeel-den van Prins Bernhard werd waarempel de zoon van Nonkel Christ uitverko-ren!! Die stoet werd het hoogtepunt uit het leven van Christ Cleiren. Sindsdiensprak hij met een zo mogelijk nog Haagser accent en gedroeg zich of hij was lidvan de Hollandse koninklijke familie en de persoonlijke afgezant van het" Huisvan Oranje "in het grensdorp.

Hij veranderde prompt de naam van het kennisorkestje in " De Oranjezonen".Grootvader neuriede in die tijd opvallend veel een volksliedje, waarvan de wijzesterk deed denken aan het "Wilhelmus van Nassaue ", maar dat erg oneerbiedigklonk: "Als ge Hollands bloed in een potteke doet, dan kunt g'er soep vankoken..." Daarbij vertelde h i j grappige verhalen, waarvan ik nooit de pointevatte, maar waarin heel dikwijls sprake was van een zekere " Fillemien zondervoor... " Toch konden beide schoonbroers het best samen stellen en de spotvan grootvader kon hoegenaamd hun vriendschap niet bederven. En van Non-kel Christ kon Met gezegd worden, dat hij gespeend was van enig talent. Hijrichtte namelijk persoonlijk een amateurtoneelgezelschap op en speelde in eenzaaltje van Hollands Putte drama's en kluchten, die lokaal een ruim succes ken-den en waarover wekenlang kon nagepraat en nagelachen worden.

Grootvader was zijn tijd ver vooruit!! In het begin van de dertiger jaren had hijwerk gevonden in een chocoladefabriek aan het Damplein te Antwerpen. Opweg naar zijn werk moest hij alle dagen voorbij een uitdragerswinkeltje, waarallerlei tweedehandsspullen (en nog erger) te koop lagen. Daar vond hij , wat wijheden ten dage zouden noemen een prototype van een radio, voorzien van eengrote kaderantenne, die bovenop het "ding" moest staan! Een waar museumstuk!Hij had het gekocht voor een luttel bedrag en bracht het mee naar huis, tot grotewanhoop van mijn grootmoeder. Er bestond toen nog geen elektriciteit in deLeempad, dus moest het geheel gevoed worden door accu's. Aangeziengrootvader toen al naar de zestig liep en last begon te krijgen met zijn ogen, zochten vond hij in hetzelfde winkeltje een neuslmijpertje dat hem paste en zijngezichtsvermogen enigzins verbeterde.

Ook kocht hij een tweede paar accu's. Een paar om de radio aan te sluiten, terwijlhet andere paar naar Tistje Daems, de fietsemnaker, diende gebracht te wordenom Op te laden. Op die manier zaten we nooit zonder muziek! "Muziek" is welsterk eufemistisch uitgedrukt om te beschrijven welke geluiden het "ding" pro-duceerde. Gewoonlijk hoorden we een sissen, fluiten, piepen en krassen, wan-neer de radio aangezet werd. Dan kwam grootvader als een heuse operator, hetknijpertje op de neus, draaien aan allerlei knoppen, tot we een post hoorden meteen duidelijk signaal!

10

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 - nr l .

Sams was het muziek en somsklonk er nieuws! Maar grootvaderwerd een populair man. Hij was,bij mijn weten, de eerste die eenradio bezat in de buurt! De zater-dagavond waren de buren niet wegte slaan u i t grootmoeders keu-ken. Om zeven uur kwam immersFrans Lamoen op radio "Kerksken"met het halfuurke van " ChocolatMeurisse ". En dan zong hij van" Chocolat Finor, Finor d a t is zofain!" En iedereen, letterlijk ieder-een wilde dat horen!Ik was ontzettend fier op grootva-der. Ik vond een vast plekje in dehoek, voor de schuitkast, waarin deaccu's stonden. Daar hoorde i kvoor het eerst Theo Uden Masman

Het "kleine huisje" in de A.0 Swinnesstraat met e n z i j n R a m b l e r s . E n h e t d u u rd erechts een deeltje van grootvaders woning, n i e t lang , o f ik mo ch t z e l f de ra d io

aanzetten en de knoppen bedienen.

In maart 1943 stierf grootmoeder aan angina pectoris. Het was voor ons allen eengrote schok. Sinds die dag kwam grootvader alle dagen gekookt eten bij ons thuisin het ldeinerte huisje, naast de deur. Hij kreeg zijn vaste plaats aan tafel, met derug gekeerd naar de tuin. Maar vertellen en grappen maken deed hij veel minder.Het scheen me ook toe, dat hij minder vaak knipoogjes wierp naar mij.

In de naoorlogse jaren bleef Irene, mijn toekomstige vrouw, op kermis en anderefeestdagen wel eens meeeten thuis. Dan vond hij het nodig extra-beleefd te zijn.Daarom deed hij dan zijn pet af aan tafel, legde ze op de hoek van de kast endeed zijn best om grappig te schijnen. I k weet heel zeker, dat Irene deinspanning, die grootvader deed, erg gewaardeerd heeft. Slechts een keer heb ikhem zien wenen. Op die 22 juni 1954! De dag dat mijn vader stierf, nauwelijks51 jaar oud.

Zes maand later, op tweede kerstdag van hetzelfde jaar, is ook hij gestorven.De enige van de ganse familie, die ouder geworden is dan vijfenzeventig! De dagvoor zijn dood gingen Irene en ik hem nog eens opzoeken. Maar hij kneep zijnogen toe en deed of hij sliep. Hij had reeds afscheid van het leven genomen.

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 - nr 1 11

12

Z alig de mens die de bepr oev ing doors t aat wantals h i j bepr oef d z a l z i j n , z a l h i j d e k r o o n deslevens ont vangen, d i e G od be loof d hee f t aan d ieHem l ief hebben. J o b . 1- 12.

Bid v o o r d e z ie l v an z a l igerMIJNHEER

ALEXANDER MICHIELSENW eduwnaar v an M ev r ouw

A nna, C o rn e l i a C L E I R E NGeboren t e S t abroek , o p 2 7 O c t ober 1 8 7 8

err godv r uc h t ig ov er leden t o P ut t e- S t abr oek ,op 26 December 1954.

Voorz ien v an d e H . H. Sacrament en e n d ePauselijke Z egen r d n a r t i c u lo mor t is , , .

De ov er ledene w a s eenv oud ig e n r ec ht z innig.St ilaan m a a r z e k e r z a g h i j z i j n d o o d n a d e r e nmet e e n bov ennat uur l i jk e k a l m t e e n ger us t heidvan gewet en, z i c h ov er gev end a a n G ods one in -dige barmhar t igheid. W a t een schone t r oos t v oorhen d ie ac ht er bl i jv en

Hij was een voorbeeldig ec ht genoot en een zeerzorgzame vader . Niet s was hem t e v eel v oor he theil v an z i jn gez in. Z i j n f e l le wer k lus t e n noes t ev li j t was een t oonbeeld voor velen. Door z i jn een-voudigheid, z i j n m inz aam heid, z i j n r ec ht v aar dig-heid en grot e goedheid won hi j he t har t v an alien.

O nderwerping, s t eun e n war e t r oos t v inden w eenkel i n ' n s t er k geloof , i n c hr is t e l i jk v er t r ou-wen en v ur ig gebed; dez e im m er s a l leen k unnenons de z in en bet ek enis v an l i j den en bepr oev ingleren.

G elief de k i nde r en e n f am i l i e leden n u v er laa tik dez e wer e ld om naar de goede Jezus t e gaan.B lijf t s t eeds aan u w v ader denk en e n b i d t v oorhem.

Mijn Jezus, barmhartigheid.Z oet Har t v an M ar ia, wees m i j n hei l .

Voor d e b l i j k en v a n deelnem ing, be t oond M Ihet ov er l i jden v a n h u n bem inde v ader , s c hoon-vader, gr oot v ader , br oeder , schoonbroeder , o o men neef , dank en U v an har t e

Mevrouw W eduwe Jos J ENNES-MI CHI ELSENen h a r e k inder en ;

Mijnheer en M ev r ouwFrans M I CH I ELSEN-MUYLDERMANS

en h u n docht er ;

M ijnheer en M ev r ouwMichael HUY CE N- M I CHI E LS E N;

De f am i l iën MI CHI ELSEN e n CLEI REN.

L. Pauwels - lbens . Aann. Begr . Kap. T el • 74. 20. 62

Bidprentje van Alexander Michielsen alias Sander de Grijze.

Eèn keer heb ik hein kwaad op me geweten. Ik zal toen een jaar of acht geweestzijn. Op de zondagvoonniddag van de Putse kermis had hij me meegenomen naar" Van der Giessen ", het café, waar de" Oranjezonen", gezeten op een verhoog allustig een deuntje ten beste gaven. Mij zette hij op het verhoog, en zelf nain hijplaats aan de toog en liet de "wittekes" aanrukken. Ik voelde mij de koning terijk! Ik beeldde me in dat ik deel uitmaakte van het orkest, blies de trompet,roffelde op de trom en trok het harmonica op de schoot! Ik vergat mezelf, maakteeen bruuske beweging en viel pardoes van het verhoog. Met mijn neus op deplanken van de dansvloer! Gevolg: een flinke bloedneus! Grootvader kwambezorgd toegesneld, wreef met zijn zakdoek het bloed van mijn aangezicht,noemde mij een "veger" en besloot, voor alle veiligheid, toch maar mijnstilzwijgen af te kopen. hij nam me mee naar een speelgoedkraam en ik koos eenkatapult van welgeteld vijftig centiem.

Die middag, na het kermiseten, nam hij me mee naar de "Kalverenblok". Dat iswaar nu de nieuwe woonwijk Dionysius ligt, achter de supermarkt Spar. Vroegerbehoorde dat gebied nog toe aan Graaf Moretus.

Langs de ene zijde lagen de volkstuintjes, waar de bewoners van de Leempadwat groenten verbouwden en langs de andere zijde van het pad, had je een rijmonumentale eiken, zoals ze nu bijna nergens meer voorkomen.

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r l .

Grootvader liep enige passen voor mij, genietend van de landelijk rust en de" wittekes ", die zijn maag hadden gestreeld. Ik raapte een dikke, ronde eikel op,legde ze in mijn katapult en mikte onbewust op het achterhoofd van grootvader.lk trok!. l o s t e de eikel en t rof hem in de nek ! Met een gesmoorde vloekdraaide hij zich om en begreep ogenblikkelijk de situatie. Hi j greep me bij dekraag, hield zich tijdig in en beval me op barse toon naar huis te lopen. Hij gingmet me mee, duwde mij in de richting van het kleinere huisje en deed ostentatiefzijn eigen deur op slot, terwijl hij zijn pijnlijke nek wreef! Ik spoedde me door defietsenstalling, liep de tuin door en kwam nog juist bijtijds bij het tuinpoortje vanmijn grootouders, om mijn oom Frans te zien rammelen aan de deur van hetgrotere huis. En om grootvader vanaf het erf heel luid te horen roepen: "Maakdat je wegkomt! Stoute jongens, zoals jij mogen hier niet meer binnenkomen!"

Ekeren april 1988 - januari 1996.

A.M. Jennes.

- - GEZOCHT - GEZOCHT - GEZOCHT - GEZOCHT - GEZOCHT - -

Personen m / vr die goed met de pen kunnen omspringen en alzo vehalen,anecdotes, wetenswaardigheden enz over het Kapellen (Cappellen) vanvroeger, v lot, lees- en genietbaar op papier willen zetten om. t e kunnenplaatsen in ons ledenblad " 't Bmggeske ".Voorwaarden:- Een deel van "uw tijd" v r ijw illig besteden om aan bet hiervoor genoemde

te kunnen voldoen.- Uren te regelen naar goeddunken. - Vergoedingen: geen of 00,00 Bf.- Waardering: het ganse bestuur van 'Hoghescote' zal trachten u de hemel

in te prijzen.Contactadres bij mogelijke belangstelling: Parkweg 2, 2950 Kapellen ofvia tel: 664.57.22 en u spreekt met de voorzitter van 'Hoghescote' himselfzijnde Balbaert Roger. Doen !

F 04567- Niet betaalde advertentie.

MEDEDELING

De heemkring "Hoghescote" heeft de twee artikelen over" Het openbaar vervoerin Kapellen "die verschenen z i jn i n de Bruggeskes n r 4 van 1995 en nr 1 van1996, bijeengebracht in een brochure onder dezelfde titel.

Deze brochure kan men bekomen aan 75,-fr + 30,-fr verzendingskosten.

't Bruggeske jg 29 - maan' 1997 n r 1 13

Rond de jaren 1860Nieuw-Vosmeer,

14

UROUINER9g "DEIV HOORN "

Ont s t a a n en v e r dwijne n v a n een dor ps br ouwe r ij .

J. VERAARTSTOOMBR OU W ER IJ

Bieren o p Va ien en o p Flennchen

C A P P E L L E N

Tdeloon I 1 ', 1 f t h k 6,0 1 4

trok d e Neder lander Jan Baptist Veraart, i n 1838 geboren tenaar "Cappellen". H i j t r ouwde e r m e t Lou is a v a n den Bosch,

eigenares v an een boerderij i n onze gemeente. J a nBaptist Veraart, wiens famine verscheidene brouwer ij-en bezat onder andere i n Steenbergen en i n Ouden-bos, besloot in 1870 een brouwerij op te richten op d egronden waar voordien de boerderij van zijn echtgeno-te had gestaan namelijk vooraan i n d e Dorpsstraat.Naast de brouwerij beyond zich de brouwerswoning, eenlang laag huis met z o l d e n,e r d i e p i n g , z o a l s m e n n o g k a n

zien op oude postkaarten van Kapellen.

Brouw011',7•De, ,,

De brouwerij werd "Den Hoorn" genoemd naar het gelijknamig Dorpsplein.

BROUWERIJ V E R A A R TNVGroot- &

kleinhandelin alle bieren

en frisdranken

MAES*PILS

(e0-355),

Kronenboutg

PALMDo tit fits10 ABTSDREEF2940 STABROEKFAX ( 0 3 ) 568 66 11

(03) 568 60 06

De brouwersstiel h a d br ouwer Veraar tgeleerd bij Cas imir Van Reeth uit Aartse-laar. I n 1900 kwam zoon Veraart, geborente Kapellen i n 1870 e n ev eneens J a nBaptist genaamd, b i j vader i n d e zaakZijn broer Louis , s t ic htte d e - i n 1905nieuw gebouwde - Brouwerij Ve r aa r t aande Abtsdreqf in Stabroek Z ijn v rouw wasafkomstig u i t h e t Brouwers ges lac htVermylen te Sc hr iek E e n b ie r da t h i jbrouwde w a s d e " M o u t Hop". O o k de"Faro" een tq fe lb ier kende succes. N aW.O. I I werd in de kelders onder het maga-

't Bruggeske fg 29 - maart 1997 n r 1

zijn dancing de "Abtskelder" geopend Jan Baptis t huwde me t Louis a de Beider,geboren te Rumst in 1875.

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 - nr 1

9287. Cappel len Dorpstraat. R ue du Village

Begin der jaren 1900 werd de brouwerij vergroot met een mouterij en een .fi e s s e n a f t r e k k e r i iaan de kant van de Hoevense Baan, op de plaats waar nu Hotel "De Draak" gelegen is.

Brouwerijen hadden vroeger een enigszins andere func t ie dan i n deze t i jd . V a nwaterleiding was destijds nog geen sprake en het putwater dat men dronk was dikwijls vaneen bedenkelijke kwaliteit. Daar om wer d i n d e meeste huisgezinnen een tqfelblergedronken. Van een vaatje in de kelder werd elke dag bier getapt. Dat verklaart tevenswaarom er vroeger in bijna elk dorp één o f zelfs meerdere br ouweri jen g e v e s t i g d w a r e n .

CAF')E"DE LEEUWLAYERNBEIK-OLILLENO

is.

—- • _-••7•.•*!: 15

Brouwer Veraart moet ook een wijn liefhebber geweest z ijn l* ' a n t o p b e p a a l d e t i j d s t i p p e nvan het jaar, waarschijnlijk in de herfst, werden vaten met wijn aangekocht. Het was hetwerk van de "kuiper" van de brouwerij om de wijnflessen te vullen.

De verleiding om tijdens het afrullen een glaasje wijn te proeven was natuurlijk groot. Dekuiper kon er blijkbaar niet aan weerstaan en op een keer was hij smoordronken, volgenszijn uitleg "niet van het drinken" maar "het is de reuk van de wijn die er de schuld van is.Ik kan daar helemaal niet tegen".

Jan Veraart was een populaire figuur in Kapellen die begaan was met al wat er in het dorpgebeurde en die meeleefde met het verenigingsleven. Zo was hi j o . a . c o m m a n d a n t v a n d eBurgerwacht, meestal "Garde Civ ique" genoemd. A l wat min o f meer officieel was moestin die tijd "Frans" klinken.

16

e l

N. 228, F. Hoelen, phot . , Cappellen. t / 1 a e 2 Lr w o r. , . •• • • •• ".

Rens em blem ent d ' une c om pagnie de la ( lar de- Civ ique d'A nv er s .

CaPiel iv

Op bovenstaande foto zien w ij de Burgerwacht in het gelid opgesteld staan in de OudeKerkstraat tegenover het voormalige Dispensarium. Vooraan staat Commandant Veraartmet de sabel in de hand, k laar om z ijn bevelen u it te delen. Met de eerste wereldoorlogverdween de "Garde Civique", een korps dat weinig te betekenen had en dat door de jeugddikwijls in het belac helijk e w e r d g e t r o k k e n.

De eerste Wereldoorlog was geen gemakkelijke t i j d voor de brouwers. D e nodigegrondstoffen waren schaars en van slechte kwaliteit. Daar kwam nog bij dat gedurende deganse oorlogs-periode bezettingstroepen gelegerd waren in de brouwerij. Tot overmaat vanramp werden de koperen bierketels door de Duitsers weggehaald. Gelukk ig kon J anVeraart zich ijzeren ketels aanschaffen om zo verder te werken.

Z ijn collega's u it de omliggende dorpen mochten b ij hem komen brouwen, o.a. CharlesBremdoncloc, brouwer en duivenmelker u it Berendrecht Brentdonckx kwam regelmatiginformeren o f hij kon komen brouwen. H i j had altijd een "pos tduif" b ij zich. Was hetantwoord positief dan liet hij het dier vliegen met een boodschap aan zijn poot. Zo werdende brouwersgasten in Berendrecht zeer snel op de hoogte gebracht dat z ij naar Kapellenmochten komen om te brouwen.

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 - nt 1.

Jan Veraart werd ti jd e n s d e o o r l o g o o k e n ig e t i jd in h e ch t en i s g en om en we ge ns v er me en de

aardappelsmokkel. Gelukkig niet voor lang zodat het brouwersbednif gewoon kon verderiperken.

Het einde van de oorlog in 1918 betekende voor iedereen een verademing. D e handelbloeide op wat weer volop leven in de brouwerij betekende. Vader Jan Baptist overleed op11 september 1922. Zoon Jan, die toen het roer in handen had genomen, besliste om over

te schakelen op lage gisting. Er waren nogmaar drie brouwsels per week en de bierendroegen k lassieke namen zoals " Boc k " ,"Blond" en "Munic h" . Een l i c h t b i e r -tje met de zonderlinge naam "Mitrailleurvulde de serie aan. Het zal wel n i e t erg in desmaak v an d e bierkenners z i jn gevallenwant na enkele maanden werd de productieervan gestopt.

Ter zaliger gedachlenis vanMijnheer

• JOANN ES BAPTISTA VERAARTEri,t,ic,)oot ken Mevr•auw

ria Ludovica Van den Iles- •

Van Roosbroeck te Merxem daartoevrederechter van het kanton Ekeren, met winst van 112 'Yo premie voor de 5 eerste loten en

't Bmggeske jg 29 - max.( 1 9 9 7 n r 1

In 1929 stierf brouwer Veraart. Geen van zijnzoons volgden h u n vader op, J ules wer ddokter en Alex missionaris in het toenmaligeBelgisch-Congo. Om die reden werd de brou-werij i n 1930 verkocht. D e affiche e n deplannen van wijlen notaris Sc hram e n d ebeschrijving in "Polder en Kempen" v a nJuni 1930 geven een overzicht van d e ver-koop. Studie van notaris Schram t e Cappel-len en Van Roosbroeck te Merxem. Openbareverkoping van de van oudsgekende brouwerij"Den Hoorn", 2 ren teniershuizen en winkel-huis, bouwgronden, wei- en labeur land t eCappellen. Notaris Schram te Cappellen en J.

in recht benoemd, zullen ten overstaan van de heer

17

met winst van verdieren voor de overige loten, op donderdagen 3 en 17 juli 1930 telkens om4 uur namiddag ten gemeentehuize te Cappellen openbaar verkopen:

A. Een allerschoonste eigendom, zeer voordelig gelegen te Cappellen in de kom van ' t dorp,aan de voet van ' t gemeentehuis, nabij de static en aan de halte van de tram en de autobus,bestaande uit de alom en van oudsgekende brouwerij "Den Hoorn" met gans moderneinrichting (hoge en lage gisting) en b e g ri jp e n d e r u i m e w o n i n g , m a g a z i j n e n , k e l d e r s, s t a l l en

en tuin, verders 2 schone burgershuizen en winkel/muis met tuin en bouwgronden, het allesgezatnelijk groot 5.794 n t2 v e r d e e l d i n 1 3 l o t e n . D e b r o u we r i j b e g ri j p t: b r ou w za a l met

roerkuip, bier - en waterketels, koelmachine, bier - en waterpompen, gistingszaal, koel-kelders, machinekamers met stoommachines, ijsmachines en ijsbak, maalderij, enz. D ebrouwerij is te bezichtigen alle dagen. Onmiddellijk beschikbaar. D e woningen z ijn tebezichtigen op dins- en donderdagen van 14 uur tot 16 uur mits toelating, qf t e l e v e r e ndoor de verkoophoudende notarissen.

-Studrén N o t a r i s e r t - S C H R A M te Cappellenen VA N ROOSBROECK, te Merxem

penbare verkoopingr van de

Brouweri j !'Den Hoorn2 Rentenieitshuizen en WEnkelhuisBouwgronden. Wal l en Labeuriandte CAPPELLEN

ZITDAGEN :Voorloopige Toewijzing op DONDERDAG 3 JULI 1930,Eindelijko Toewijzing op 1 7 11 31

telkens om 4 u. nam., ten gemeentehuize te Cappellen.

Aankondiging in Polder en Kempen van 15 juni 1930.

B. Een blok allerbeste wei- en labeurland, gelegen te Cappellen ter streek genaamd "HetVogelijesbos" g r oo t 1 h a 7 9 a 5 5 c a , v erdeeld i n 1 1 lo ten. Samenvoegingvoorbehouden. Voor a l le inlichtingen e n plans z ic h t e wenden t e r s tudie v an d everkoophoudende notarissen, alsmede te r s tudie v an notar is Lec lef, Eikenstraat, 6 ,Antwerpen. I n het weekblad "Polder en Kempen" van 6 ju l i 1930 werd gemeld dat deeigendommen gelegen in het centrum van de gemeente ingezet werden voor 955.600 BEEen 4.150 verdieren. De wei- en labeurlanden in " t Vogelijesbos" werden samen ingezet

18 B r u g g e s k e jg 29 - maart 1997 n r 1

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r i .

_11)o,ropsti*

Plan met de ligging van de verschillende ter verkoop aangeboden loten.

19

voor 22.100 BET' en 1.750 verdieren. Na de verkoop van de huizen werd ook de inboedelverkocht. l e z e n verder in "Polder en Kempen" van 20 juli 1930 Bij sterfgeval,openbare verkoping van brouwen/artikelen, auto-camion en camionette, landbouwgeriqfpaarden, pony en veulen, Dorpsstraat 3 te Cappellen. Notarissen Schram te Cappellen enVan Roosbroeck te Merxem zullen op donderdag 24 ju li 1930 om 9uur 's morgens wegensde kinderen Veraart, Dorpsstraat, 3, publiek verkopen:

• •4CI I IPUPNVI ,er

s4,1 Aard der GoecZere7- Groo6e,.•per l o r-T n a gs o i ,

o PI. A . C. H A C ,

1 ,37-ouwe7lyhui,s me% 7wer

123

3 z i 7-- e 7 z -a fi r ek k a de -r , mal

2 gazijn,loctschhaz,5,pactrdestodieh i kenh-ok en, Iwo?, .

/ . 1 <

3 7 ' 0 Z L Z o e r f je n .m e e6 .f7r o o r i g n e d e l i

f,Surgerszooning 772,e4 6U-in/

56 23ouzo97o7icZ 6hans geoZ6e-Z6e,)

Javning 6 a l C7Z.eain,7 potizogroiui eh a n s g e d e d 6e ,

worz/z-iug 7ne4 buin-pouzogIvLol than gedezZ6m))149on,z71,9 6 ( 2 1 met.

,9 Fiebt-wronol 6 1-l a n s g e o l e a be n l

-----_zooningsZmagazijiz, en 6=-1V0 _ B o taog o nd thans 6z4e7Z/

171213

5

2 ,92

14 52

72 505 67

10 OS1 63

170

1731713 (563 933 873 61

- brouwen/artikelen als machien voor vaten te kuisen met pomp en 2 electrieke motors,apparaat v oor d e "masse-fi ltrante" t e reinigen m e t motor , bielfi lter m e t pres e naftrekmachien voor vaten, aftrekmachienen VOOT fle s s e n , o n g e v e e r 1 5 0 v a t e n b e s t a a n d e u i t

presvaten en halve presvaten, par ti j fl e s s e n e n b a k k e n , a u t o -c a m i o n D a i m le r v an 4 t on ,

camionette Ford, 2 bienvagens op 4 wielen, lak - en ontlaknzachienen, par t i j ijzerenbierstellingen.- landbouwgeriqf als kapkar, ploeg, eggen en Tilbury, 2 werkpaarden, 1 pony, 1 veulen van2/aar verders paardsgetuig.- eiken eetkamergarnituur bestaande uit 2 buffetten, 1'4-el e n 6 s t o e l e n .- verder par tij m e s t e n b r a nd h o ut .

Te bezichtigen daags voor van 14 tot 17uur en de dag der verkoping. Komptante betaling15 verhoging.

Mijn vader, Paul Cornelis geboren te Berlaar in 1890, had het brouwen geleerd bij z ijnoom Constant De Preter die de - nu reeds lang verdwenen - brouwerij " D e E i k " i n d ePotgieterstraat te Antwerpen stichtte.

20 1 Bmggeske jg 29 - maart 1997 - nr1

Op h e t einde van d e vorige eeuw verhuisdeConstant de Preter van Putte bij Mechelen - waarzijn vader Brouwerij De Ster bezat - naar Ant-werpen om hier z i j n "Mildbier " te gaan brou-wen. D e grote uitbreiding van deze brouweri jkwam er i n de jaren '30 door het overbrengenvan de Brouwerij van Putte naa r d e Potgie-terstraat en de aankoop van een groot ate l ierdat naast de Brouwerij was gevestigd. I n 1920trouwde mi jn vader met de dochter van zi jn o o m ,Christine De Preter. Als brouwer heeft h i j in"De Eik" gewerkt tot i n 1929. Eenmaal in Cap-

pellen gevestigd nam hi j d e b r o u w e r i j o v e r e n l i et

hij de oude brouwerijgebouwen slopen.

(Foto genomen naast de gedeeltelijk afgebroken brouwerij.)Lossen van kolen door het personeel. Wie herkent wie?

Het nieuwe bedrijf werd opgericht in het gebouw dat dienst gedaan had als afirekkerij. Ookhet woonhuis der familie Veraart werd helemaal vernieuwd In de plaats kwam café "DeHoorn" ( zie foto biz 22) en een nieuw woonhuis.

Bekende .fi g u r en u i t K a pe l le n w er kt en in de brouwer ij "Den Hoorn": Jef Verbist was

meestergast, Sus Somers, destijds beter bekend als duivenmelker, zorgde samen met zijnbroer Louis voor de uitvoer van de bieren met paard en kar, Jaak Wouters, alias "fa t& deJip" reed met de camion naar de diverse klanten, Rik Lemmens, die café hield nabij hetstation, zorgde voor de aanbreng van nieuwe klanten.

Bruggeske jg 29 - !matt 1997 - nr 1. 2 1

22

Café " De Hoorn ".

Op deze foto genomen in 1930, zien wij brouwer Cornelis samen met zijn brou-wersgasten en enkele metselaars die veranderingswerken in de brouwerijuitvoerden. Van links naar rechts: 2de Charel De Wit , 3 de Rik Hermans,4de Jaak Masculus, 5de brouwer Cornelis, 7de Sus Moons, 8de Nelles Somers,10de Jef Verbist, 11de Rik Lemmens en 12de Louis Somers.

't Bruggeske jg 29 - maart 1967 - nr 1.

1Y:

Voortaan werden alleen nog hoge-gistingsbieren gebrouwen, o.a. Bock en Blond. Lage-gistings-bieren kwamen van brouwerij "Het Sas" en later van brouwerij "Wielemans".

De mobilisatieperiode (1938-1940) bracht heel wat leven in het dorp. Daar Kapellen eengrensgemeente was waren hier heel wat troepen gelegent Zo moest de camion van debrouwerij er ook aan geloven. Hi j werd vervangen door paard en kar.

Ook een van de bijgebouwen van de brouwerij werd door het leger in gebruik genomen.Het moest dienen als zogenaamde "Corps de Garde". Soldaten die wat mispeuterd haddenmoesten er enkele dagen verblijven. Een echte gevangenis was het niet, de gestraftenmochten zelfs vrij rondlopen op de wed' van de brouwerij. Aileen was het hun verboden destraat op te gaan.

De oorlog 40-45 was voor iedereen een stille 4 4 Schaarste was er op alle gebied en dathad ook zijn weerslag op het bedrijfsleven. De nodige grondstoffen waren soms moeilijk teverkrijgen en de kwaliteit ervan was meestal alles behalve. E r werd alleen zogenaamdVluiijesbier" gebrouwen.

De maanden september en oktober 1944 zal iedereen die toen in Kapellen woonde zich noggoed herinneren. Na de beschietingen werden wij begin oktober bevrijd. De aangerichteschade was enorm. Ook brouwerij "Den Hoorn" kreeg het hard te verduren. Heel watmateriaal was onbruikbaar geworden.

Met brouwen werd definitief gestopt. Aileen de voortverkoop van de bieren van debrouwerijen "Wielemans" en "Van Roy" ging verder. D e toekomst zag er voor de kleinebrouwerijen niet rooskleurig uit. Meestal bij gebrek aan middelen en vooral vanwege deconcurrentie van grotere -kapitaalkrachtiger - bedrijven verdween het merendeel van dedorpsbrouwertjen.

Brouwerij "Den Hoorn" werd helemaal verbouwd en in de plaats kwam in 1949 Café-Hotel"De Draak".

't Bruggeske ig 29 - maart 1997 n r 1 23

Op 22 februari 1977 overleed mijn vader. D e bierhandel, waarin ik hem was opgevolgd,bleef bestaan tot in 1990. Het was het einde van een meer dan honderdjarige bedrijvigheid

Vele van de hier vertelde feiten en anekdoten heb ik vernomen van wijlen mevrouw JeanneVeraart, medestichtster van Heemkring HOGHESCOTE Allen die haar gekend hebbenweten hoe boeiend zij kon vertellen. Haar uitstekend geheugen liet haar daarbij zelden inde steek Dank zij haar weten wij nog veel over het oude Kapellen.

Praatje bij een plaatje.

24

Robert Cornelisdecember 1996.

Bovenstaand een foto aan de grens te Putte genomen in de late dertiger jaren. Personen opde voorgrond rechts:

- de heer Moeneclaey, (douanier blootshoofds) vader van wijlen mevrouw Florent VanDyck, onderwijzeres te Putte en vader van de heer Marcel Moeneclaey, de vroegeredirecteur van de Douanenschool en het Douanen-centrum in de Kapelsestraat te Kapellen.2 - de heer J ef Michielsen, (douanier met kepi) vroeger wonende in de Ertbrandstraat,tegenover graanhandel De Schutter.De persoon op de voorgrond links is de heer Louis Feyen, zoon van de weduwe TrienFeyen, die een kruidenierszaak en café uitbaatte op de hoek van de Leempad (thans A. C.Swinnesstraat) Later werd Louis Feyen horlogemaker en juwelier te Putte.Personen in het midden van de straatweg:1 - Jean Teysen, die de zoon van Eu geen Teysen, slager en cqfébaas op de hoek van deGrensstraat; Eu geen Teysen was jarenlang de inr ichter van de Grote Sluitingsprijs tergelegenheid van Putte kermis.2 - Geleund tegen de paal links staat ondergetekende.

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1

Van de personen op en met de fiets ben ik niet zeker. Evenmin van de jongeman met demats.Nog op te merken:1 - zie het opschrift "charcuterie " o p het gesloten rolluik van de slagerij en scfé Teysen -De Cnop.2 - bemerk het opschrift " Vergunning " op de gevel van café" Van der Giessen " en op degevel van café " Grenszicht " langs de Nederlandse kant van de grens.3 - de ijzeren afs luiting langs de straatkant met de grenspaal aan de eerste woning rechtsop Hollands grondgebied. Deze grenspaal staat thans aan de overzijde. Het café "Grens-zicht" werd in de dertiger jaren uitgebaat door de zuster van Pol Peeters, die zelf eenvermerzaak met camion "dr eef4 - voorgrond links: de slagvensters met de kleuren rood-wit van Graaf Moretus aan hethuis, waar de .fi n n i l i e F e y e n h u n z aa k h ad de n te w et en k r ui d en i er s za a k en café "De

Klok ".

Bekijk ten slotte ondestaande foto om te zien wat overbleef eind mei 1940, nadat dewaanzin van de oorlog aanleiding was geweest tot het laten ontploffen van een paarduizend kilo dynamiet. Om de Duitse opmars te stoppen.

't Bruggeske Jg 29 - maart 1997 - nr 1

A.M. Jennes.D

25

Industriële activiteiten in Putte tijdens de 1 9de eeuw.

Deel 2

De windmolen van Putte-Kapel len.

De windmolen van Putte-Kapellen, gelegen langsheen de Ertbrandstraat, werd in 1771gebouwd door Maximiliaan, prins van Salm-Salm. De familie Salin-Salin behoorde tot eenzeer oud Duits gr a fe li jk , v o r s t e l i j k e n r i j k s v o rs t e l i j k h u is , me t v e r ta k k in g e n in v e rs c hi l l en d e

landen.

De molen van Putte - Kapellen.

De afstammelingen van voornoemde familie werden als gevolg van het huwelijk van MariaGabriela van Lalaing ( + 1709) met de r ijngraqf Karel Florenfijn van Salm in 1659, Heervan de Heer lijkheid Ekeren, waartoe ook Hoevenen, Kapellen, Brasschaat en PutteErtbrand behoorden.

Hun kleinzoon, Niklaas Leopold van Salm huwde zijn nicht, prinses Dorothea van Salm.H ij kon zich derhalve voortaan noemen: Niklaas Leopold van Salm-Salm ( + 1770). H i jwerd i n 1726 als gr aaf van Hoogstraten e n Heer van Ekeren t e Ekeren plechtigingehuldigd Op 6 januari 1740 werd hij Hertog van Hoogstraten en prins van het H. R ijkDe daaropvolgende Heer van Ekeren was prins Maximiliaan van Salm-Saint ( + 1773), detweede-oudste zoon van de hertog Niklaas.

De laatste Heer van Hoogstraten en Ekeren was Constantijn van Salin-Salin ( + 1828).Immers met de Franse Revolutie verloren de Salin-Salin 's al hun gebieden in ons land Demolen van Ertbrand bled' evenwel in hun bezit en dit zeker tot het jaar 1821.

26 ' t Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1.

In het bouwjaar 1 771 werd de molen voor 6000 gulden verpacht aan Joannes JosephusPhilips, molenaar te Stabroek en diens echtgenote Jacobus Deckers.

In 1821 kwam de molen in het bezit van diens zoon Petrus Philips, geboren te Hoevenen op20 maart 1791. Op 15 september 1818 huwde hij te Stabroek met Joanna Mar ia De Bie,aldaar geboren en gedoopt op 3 apr il 1796. Z i j was de dochter van de landbouwer PetrusJoannes De Bie. Haar moeder, Anna Isabella Domus, heeft ze nooit gekend, daar deze tweedagen na, en naar alle waarschijnlijkheid ten gevolge van de geboorte, te Stabroek op 5april 1 796 overleed. De doopregisters van de Ste.-Catharinaparochie vermelden inderdaaddat ze thuis geboren en dezelfde dag "sub conditione", d it is onder voorwaarde, gedooptwerd

Uit het huwelijk ontsproten 7 kinderen:

- Jacoba Philips, geboren te Stabroek op 5 ju l i 1819 en overleden te Cappellen op 20augustus 1901.- Mar ia Cornelia Philips, geboren te Stabroek op 19 ju l i 1822 en te Putte-Cappellenoverleden op 9 mei 1894.- Mar ia Francisca Philips, geboren te Stabroek op 19 juli 1823.- Carolus Philips, geboren te Stabroek op 13 oktober 1824 en overleden te Cappellen op 27januari 1904.- Ludovicus Philips, geboren te Stabroek op 10 juni 1829 en later benoemd tot notaris. H i jwas gehuwd met Joanna Brinck- Catharina Philips, geboren te Stabroek op 6 september 1833 en overleden te Cappellen op4 juli 1892.- Petrus Franciscus Philips, geboren te Cappellen op 10 januar i 1835 en overleden teCappellen op 24 mei 1904.

De bevolkingsregisters van de gemeente Kapellen vermelden voor de periode 1865-1880 dathet gezin, samengesteld uit Jacoba, huishoudster, Mar ia C or ne l i a e n C a t h a r i n a , b e i d e n

zonder beroep, Carolus en Petrus Franciscus, maalders en Ludovicus, kandidaat-notaris,verbleef in de Ertbrandstraat, 14. Deze laatste werd in de gemeente ingeschreven op 7 juli1870 en vertrok naar Stabroek op 8 november 1871, alwaar h i j op 25 december 1893overfeed

Op 14 mei 1855 hadden de zonen Carolus en Ludovicus, de notarisklerk te Stabroek, dedroevige opdracht, aangifte te doen van het o v e r li jd e n v a n h u n m o e d e r . J o a n n a s t i e r f i n d e

ouderdom van 58 jaar ten huize van eerst-genoemde, in den Ertbrand, wijk D nr 14. Envier jaar later sloeg het noodlot opnieuw toe in deze molenaarsfamilie, toen de vader PetrusJoan nes zelf overfeed op 21 april 1859 in nr 13 van dezelfde wijk

Nu waren het de kinderen Philips samen, die de molen verder draaiende moesten houden.Carolus was toen 35 en Petrus Franciscus 24 jaar oud D e oudste 40-jarige dochterberedderde het huishouden zoals we uit de bevolkingsregisters kunnen opmaken.

Dat hebben ze dan schijnbaar gedurende 28 jaar volgehouden. "Schijnbaar" schreven we,want in het jaar 1887, om precies te z ijn, op 12 janauri, verkopen de kinderen Jacoba,Maria Cornelia, Catharina en Petrus Franciscus hun deel aan hun broeder Carolus, dienu i n de akte van de Kapelse notaris, meester Prudentius Kennis, genoteerd staat als"steenbakker".

't Bruggeske Jg 29 m aar t 1997 n r 1 27

28

, • • • • , ; • " _ -

• • • • • • =0,

. 0 "

•

't Bmggeske jg 29 - maart 1997 n r 1

Waarschijnlijk hebben de k inderen v anaf een niet terug te v inden datum hun molenverpacht aan Franciscus Sprangers. I n voornoemde ak te s taat Carolus vernield alssteenbakker en de andere kinderen als "grondeigenaars". Vast staat evenwel dat Carolusenkele dagen later op 19 januar i 1887 voor dezelfde notaris, de molen doorverkoopt aanvoornoemde Franciscus Sprangers, "moolenaar te Cappellen". D e koopsom bedroeg11.000 BET' waarvan 1.000 BEF voor het ondertekenen en de overige 10.000 BEF bijvoorrecht gehypotikeerd blijven voor 10 jaar aan 4,5 % 's jaars, betaalbaar per half jaar ,telkens de eerste januari en de eerste jun.

In elk geval blijft de molen draaien want in deze laatste verkoopakte staat vernield: "eenhouten graanwindrnolen met a l Zijne staande en draaiende werken, huis , h o f en etf ,staande en gelegen te Cappellen ter streek "Raeymakersbosch", ter kadaster bekend wijk A269d en 270 geheel en deel van 269c, groot 34 a en 35 ca.

Franciscus Sprangers werd geboren te Wouw, in Noord Brabant, op 4 ju li 1833. B i j z ijnhuwelijk niet Petronella Augustijns, geboren te Wouw op 15 november 1824, oefende h ijreeds het beroep van "niaalder" uit.

Het huwelijk werd gezegend niet 7 kinderen:- Sprangers Cornelius Petrus, geboren te Wouw in 1859. H i j was eveneens madder enverhuisde op 28 november 1898 naar Borgerhout, Turnhoutsebaan, n r 238. H i j wasgehuwd niet De Ruysseleer Mar ia Mathilda, geboren te Marchienne au Pont op 11 jun i1860.- Sprangers Anne Frederica, geboren te Wouw op 17 april 1861 en overleden t e Cappellenop 6 januar i 1892,1) Sprangers Cornelius Franciscus, geboren te Putte in 1881. H i jverhuisde op 3 maart 1899 terug naar Putte.- Sprangers Josephus Carolus, geboren te Antwerpen in 1883 en hij verhuisde s amen metzijn broer Cornelius Franciscus op 3 maart 1899 naar Putte.- Sprangers Albertus Petrus, geboren te Cappellen op 29 augustus 1894. Ook h i j verhuisdeop 28 november 1898 naar Borgerhout.- Sprangers Antoinetta Mar ia, geboren te Cappellen op 30 deceniber 1895, verhuisdeeveneens in 1898 naar Borgerhout.- Sprangers Philomena, geboren te Cappellen op 17 februari 1898 en verhuisde eveneensnaar Borgerhout.

In het jaar 1900 zou Franciscus Sprangers een aanvraag ingediend hebben om eenuitbatingsvergunning te bekomen voor zijn nwlen. Deze aanvraag is echter nergens terugte vinden in de archieven. We l weten w i j dat burgemeester Eduard Biar t het onderzoekcommode en incommode opstartte door de aanvraag van de molenaar uit te hangen op devoorgeschreven plaatsen in de gemeente en dit tijdens de periode van 28 apr il 1900 tot enniet 14 mei 1900.

Bij het opmaken van z ijn verslag op 14 mei 1900 stelde de burgervader vast dat er geenenkele klacht ingekomen was. Het schepencollege, samengesteld uit burgemeester EduardBiart, G. Bruynincloc, schepen en A. Bogaerts, secretaris, gaf dan ook op 14 mei 1900 eengunstig advies terzake.

De aanvraag bleef dan nog enkele weken liggen op het gemeentehuis en op 31 mei 1900vroeg het schepencollege aan de Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen omgoedkeuring te verlenen aan de ingediende aanvraag van Franciscus Sprangers.

't Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1. 29

30 Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1,

,̒1Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1 31

Ook de hoofdingenieur van de Technische Dienst van het Provinciebestuur gaf op 21 juni1900 met document 15.004 een positief advies aan de Gouverneur indien: "de molen altoosin goeden staat van reinheid en onderhoud zou bewaard worden". O p 29 jun i 1900bekwam de aanvrager de langverwachte vergunning. Deze werd verleend voor een periodevan 30 jaar.

Na het o v e r li jd e n v a n z i j n e c h tg e n ot e , P e tr o ne l la A ug us t ij ns , op 19 april 1907, vertrok ook

de molenaar Franciscus Sprangers op 6 juni 1907 om zich b ij z ijn kinderen te voegen inBorgerhout

De molen werd verkocht aan de heer Joannes Antonius Peeters, molenaar te Zandvlietwelke op 3 juli 1907 zich kwam vestigen in de Ertbrandstraat nr 52 te Kapellen. De nieuweeigenaar van de molen was geboren te Wouw op 20 december 1879. H i j huwde te Zandvlietop 26 juni 1907 met De Bruyn Emma Mar ia Joanna, geboren te Zandvliet op 8 maart1881. Na hun huwelijk vestigden z ij zich te Zandvleit, Ho/enen Noordlandstraat, 7-16. Hetgezin telde 3 kinderen:- Peeters Maria Josepha Elisabeth, geboren te Cappellen op 5 mei 1908,- Peeters Anna Catharina Victorina, geboren te Cappellen op 24 april 1912,- Peeters Constantinus Joannes Cornelis, geboren te Cappellen op 11 november 1913.

32

Foto genomen in de Ertbrandstraat op de plaats waar destijds de molen stond.

Peeters Joannes had geen geluk met de molen gezien hi j d e z e i n 1 9 1 4 d i e n t t e s l o p e n o m d a t

het bouwwerk in het geschutsveld van het for t van Er tbrand gelegen was. D e .f a m i l i ePeeters verhuisde op 19 april 1919 terug naar Zandvliet, Molenstraat, 96.

Bronnen:1. Bresseleers en Kanora: "Portret van Ekeren".2. Holemans en Lemmens: "Molens van de Voorkempen en van Groot Antwerpen".3. Laureyssen C.: "De molens van het Grastschap en het Hertogdom Hoogstraten.4. Piet Veulemans: "Molenaarsfamilies te Kapellen" in " 't Bruggeske " mei 1985.

Roger Balbaert.

Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1

Wij lazen voor 14 in de k ra n t .

Met de artikeienreeks "Wij lazen voor U in de k rant" willen wij korte teksten weergevenwelke vroeger in diverse k ranten z i jn verschenen.Sommige verhaaltje zullen b i j Umisschien oude herinneringen oproepen o f vragen doen W e n s t U dat w i j bepaaldeonderwerpen verder uitdiepen dan mag U ons alt ijd een seintje geven. In de mate vanhet mogelijke willen wij LI helpen.

GAZET VAN ANTWERPEN : VRIJ DAG 5 FEBRUARI 1897.

LOTING: De loting van Cappellen had gisteren plaats. Onze wakkere gendarmen vanPutte hadden geen werkt te verrichten wat pleit ten voordele onzer jongelingsschap.Hetlaagste nummer is getrokken door Antoon De Win te r v an Stabroek, he t hoogstenummer 299 d o o r Wesenbeek v a n Stabroek.Nog ie ts opmerkenswaardig. T w eekameraden, de genaamden Carolus D e Nys en Cons tant Buelens, trokken de enenummer 259 en de andere 258. Beiden wonen deur over deur in de Cappeischestraat tePutte.

GAZET VAN ANTWERPEN: 23 JUNI 1907.

KAPELLENBOS: Studie van Notaris Alfons Cols, Willem Tellstraat, 3 te Antwerpen enPancrace Vermoelen te Hoboken.Villagronden der "Domeinen van Cappellenbosch",nabij de statie van Heide Caimpthout. Openbare verkoping op vrijdagen 5 en 19 ju l i1907, telkens om 1 uur klokslag namiddag, onmiddellijk na de aankomst van de trein uitAntwerpen, vertrekkende te 12u02, ter herberge "De Zwaan" te Heide Statie, met winstvan verdieren, v an verscheidene percelen allerbeste v illagronden, voordelig gelegenonder de gemeente Cappellen, tegen den ijzerenweg van Antwerpen naar Holland, nabijde statie van Heide Caimpthout, groot 28 ha 65 a 80 ca en verdeeld in 117 loten.Plans terbeschikking bij de notarissen A. Cols Antwerpen, P. Vermoeien Hoboken en Theodoorde Marbaix te Schoten.

ANTWERPSCHE COURANT: 30 MEI 1917.

GROTE BOSBRAND: Zondagmorgen onstond rond 8 uur bezijden de Sneppendreef ineen aan d e heer Va n D am t e Heide toebehorende eigendom een bosbrand d ieonmiddellijk grote uitbreiding nam.Een dertigtal soldaten der bezetting hebben tot laatin de namiddag aan het blussen geholpen. Nochtans z ijn meer dan 5 ha de prooi dervlammen geworden. De schade bedraagt, na men ons na een oppervlakkige schattingmededeelt, rond de 10.000 BEF en dit ten nadele van de heer Van Dam en de firma vanden Bucike en Co.

GAZET VAN ANTWERPEN 30 J ULI 1927.

TENTOONSTELLING. D e tentoons telling v an schilder ijen i n "O nz e K r i n g " t eCappellen trekt waar lijk de aandacht der ideurenliefhebbers. Enige kunstenaars van dieschilderachtige gemeente en omstreken hebben de goede gedachte opgevat hun werkente verzamelen met een liefdadig doel. W i l t ge enige namen? Rosier met z ijn kranig"Boerinnenportret".

't Bmggeske jg 29 - maart 1997 - nr l . 33

Ge z iet e r den v irage in , i n k op en schouder. Luy ten, met "Bloemen", machtiggeschilderd. U i t z i j n mals e v e r f weet h i j schaduw en licht te trekken, "Dreef vanberkenbomen", waarin fi jne tinten de lucht tussen het lover hangt. Geelhand, die op z ijnGee'hand's schildert, maar toch de natuur weergeeft met haar pracht van ontelbarekleuren. F ijn en teergevoelig weet h ij de schoonste hoekskens uit te kiezen en voor tetoveren, niet gelijk kubisten waarvan men vragen moet of het schilderen is o f kletsen.Verschueren, breed en groots in z ijn onderwerpen. Van Kerckhoven, persoonlijk in z ijnkleurige kermiskens en poëtische hoekskens, gepenseeld op haar rare verlofdagen o fzondags na de Mis. Proost, een is geen, zegt men. Hier is het er zeker een, machtig vannatuurschoon, goed begrepen en meesterlijk uitgevoerd. De Beuckelaer, in z ijn zonnigepanneeltjes, wat kr ijterachtig, toch zonnig. In z ijn "Por tret", meesterlijk getekend, eenecht portret. Heel De School van Essen, die van goede w il getuigt, doch ongelukkig teveel hetzelfde voortbrengt. Juffrouw Douwe die veel belooft. De Van Doorens, d iereuzenstappen doen in de kunst. De Mets, met z ijn moeilijke kinderkoppekens in pastel.Mevrouw De Harven, "Chr is tus Lijdend onder z ijn k ruis ". H ier zet Bender in eenheerlijk stralende overwinning der zon over de nevelen van de vroege morgen een"Koppel Korenpikkers" te werk in een goudgeel korenveld. waar wij naar verven zoekenvinden wij slechts licht. D it heeft de schilder gewild en daarom is hij zo goed geslaagd.De schilder Bender weet ons te boeien, maar z ijn heftige natuurtaferelen matten ons af.Wij zoeken rust en v inden haar bij een der volgende schilderstukken "O p den Oever","Voor de Bosv ijver " v an d e pastoor-schilder A . VANDENHO UDT. D e waterplasschemert nog fl auw i n de sprookjesachtige lichten v an d e weerschijn ener reedsweggedoken zon. D it schilderstuk mag er z ijn als een welgeslaagde idy lle toegewijd aande avond. W i j zouden de schilder evenwel niet dankbaar z ijn voor de melancholiekestemming waarin h i j ons bracht, indien h ij in een paar andere, meer v rolijke stukjes,ons niet wist op te beuren, zo vb. in het "Parkgezicht", waar de zon hoogtij v iert op grasen bomen en water. Verder in het midden der goedverluchte zaal, toegepaste kunst, dievelen zal doen nadenken wat men in ledige uren meer kan doen.Zondag en maandag isdit alles nog te zien met de werken der St.-Lucasschool.

GAZET VAN ANTWERPEN: 23 JULI 1937.

VIERING VAN DE NAT IO NALE FEESTDAG. De Nationale Feestdag werd d it jaareensgezind en algemeen gevierd o p het kasteel "Dennenburg" alhier waar te d iergelegenheid een luis ter r ijk avondfeest door heer en mevrouw graaf en grav in Henr iCornet de Ways-Ruart gegeven werd. Het hof was prachtig verlicht en rond 20u30verdrong z ic h een z eer ta lr i jk e menigte r ondom h e t kasteel. D e 4 plaatselijkemuziekmaatschappijen waren aanwezig. Voor het kasteel, waar de genodigden enoverheden hadden plaatgs genomen, werden liederen-uitvoeringen ten gehore gebracht,waarna de turnk r ing "Patr ia" het publiek op enkele prachtige nummers vergastte.Iedere vereniging k reeg haar beur t om een nummer u i t t e voeren. Benevens deafgevaardigden v an de verschillende maatschappijen waren daar aanwezig: bar onHolvoet, gouverneur van de provincie Antwerpen, mevrouw Holvoet, heer en mevrouwgraaf en gravin Henr i Cornet de Ways-Ruart, burgemeester Speth, schepen De Backer,heren Jacobs, Andr e, D e Rooy , Meeus en Verbeeck, gemeenteraadsleden, Bareel,notaris, Van de Perck, dokter en W. Speth. De inrichters van deze schone dag halen alleeer van hun werk, nooit zagen wij in onze gemeente zoveel eensgezindheid in de vieringvan een feest zoals nu bij de viering van ons nationaal feest.

34 't Bmggeske jg 29 - maart 1997 - nr l .

ALG EMEEN WEEKBLAD VOOR POLDER EN KEMPEN 9 AUGUSTUS 1947.

PUTTE. De waterleiding is op komst en verleden week werden de eerste buizen op Putsgrondgebied in de grond gestoken. Als de hoofdlijn al maar l ig t dan zullen de aftakkin-gen rap gebeurd z ijn.

DE POLDER 19 MEI 1957.

EERSTE LUSTRUMVIERING AZ ALEA TAFELTENNISCLUB. Op zondag 26 mei te15 uur in de feestzaal 'De Zwaan', Antwerpsesteenweg, 20, zal er een internationaaltafeltennis festival plaats hebben ter v ier ing van d i t eerste lustrum. Volgende zekeredeelnemers zal men te bewonderen k r ijgen: 1. V i l im Harangozo (Yougoslavie), oud-wereldkampioen, 7 maal kampioen van Yougoslavie, 2. Walter Dujardin, Belgisch spelermet meerdere internationale overwinningen, 3. Wally Van Ganzen (Firenze), 4. JeanCeusterman (Antwerp), 5. Gust Malcorps (Antwerp), 6. Bob Op de Beeck (Boechout).

Hiermede besluiten wij onze eerste bloemlezing, overgenomen uit diverse kranten. In devolgende nummers van " ' t Bruggeske " geven wij u andere artikels telkens uit de jareneindigend op een 7.

ZOEKPLAATJE

Roger Balbaert

Kan iemand van onze lezers ons een tip geven waar de hier-boven afgebeelde hoeve in onze gemeente staat of stond ?

Bmggeske jg 29 - maart 1997 - nr 1 3 5

KRUISWOORDRAADSEL N R 4 .

KRUISWOORDRAADSEL N R 5

De oplossing van het kruiswoordraadsel nr 4, verschenen in " ' t Bruggeske " van demaand december 1996 is als volgt:Horizontaal, 1) Hoevenen 2) Ooievaar 3) Br; darg; er 4) Bel; levi 5) Sluier 6) Ia; es; aas7) Akker; stal 8) Eikel; opa 9) Green 10) Sn; Essen,Verticaal, 1) Hobonia; ga 2) Oor - aker 3) Ei - bs - kies 4) Vedel - eken 5) Evalueren 6)Nar; is 7) Eagle; as 8) Mr; erato 9) Ev; aap 10) Larikslaan.

Wij ontv ingen 1 1 antwoorden waarvan 1 fou t ie f was ingevuld. D e onschuldigekinderhand duidde als winnaar aan: Tuur Wouters, Peedreef, 15 te Kapellen,De pr ijswordt eerstdaags aan de winnaar overhandigd.

HORIZONTAAL. 1) Kapelse kunstschilder wiens werken door Hoghescote tentoongesteldworden in apr il/mei 1997. 2) Adelijke t itel tussen marquis en viscount; voorhistorischetijd. 3) Scheikundige afkorting van Radon; sportman. 4 ) Amsterdam. 5) Bijbelse bozegeest; Kapelse schrijver en kunstcriticus, 6) Muzieknoot; voorname genodigde. 7) Productverkregen door destillatie van organische producten. 8) Man; gemeente in Brabant. 9)Radio-en TV-ster welke door Hoghescote in Kapellen uitgenodigd wordt op 21 maart1997; grove wollen stof uit Arabië, 10) Papieren geld tijdens de Franse Revolutie.

VERTICAAL. 1) Vroegere brouwersfamilie in Kapellen; zeldzaam aardmetaal met atoom-nummer 62. 2) Voorzetsel; geen riviervis. 3) Nummer; moeder; r iv ier in Duitsland. 4)Onderdeel van een liter ; kaap in Azatisch Rusland, 5) Onderdeel van het wapenschildvan Ekeren; tegenover. 6) Verslag van een vergadering; niet genoemde (latijnse afkorting).7) ..,..straat ( in Kapellen); autokenletters van de V.S. 8 ) Scandinavische munt 1/100kroon; gemeente in Henegouwen. 9 ) Baarmoeder; huisdier. 10) Tijds tip (omgekeerd);officier; getijde. 11) TD - denkbeeldige lijn waarom een hemellichaam wentelt; roeier diehet dichtst bij de stuurman z it en het tempo aangeeft.

De oplossingen van kruiswoordraadsel n r 5 worden verwacht voor 15 apr il 1997 b i jRoger Balbaert, Parkweg, 2, 2950 Kapellen. Wij wensen u veel puzzelgenoegens

36 ' t Bruggeske jg 29 m aar t 1997 - tir 1.

ELECTRABEL

Gas

en

electric iteit

i I 1 I 1 i i I 1 1I . ! i i • 1p t i f 1 . 1

I 1 1 1 1

i . 1 1 I I I 1 1 '

1

1 .Il i '

' ii- Kif T ir ;, Kt ir 'Xi. : 4 ' I

I ,!

i'• i' . ,- ' I !! I

' ! f

. . .t ! ! r

r t : ;•$ :•; : l

Uw kantoor in Kapellen

Stationsstraat 34

Tel: 330 03 03

1

-7

2

Bruggeske jg 29 - maart 1997 n r 1

KRUISWOORDRAADSEL NR 5.

9 10 11

Uw naam•

Uw adres-

37

- ALGEMENE AANNEMINGEN - RUWBOUWWERKENSCHRIJNWERKERIJ - MEUBELMAKERIJ

KEUKENINRICHTINGEN -

STARRENHOPLAAN 5 - 2950 KAPELLEN T e l : (03) 660.14.20

Wat cultuur doetvoor Vlaanderen,

doet de Kredietbankvoor cultuur.

P A R TN E R S I N C U L T U U R

Grote kunstenaars hebben door de eeuwen heen aan Vlaanderen

internationale bekendheid gegeven. Op haar beurt wil de

Kredietbank meehelpen om onze kunstenaars de bekendheid te

geven die ze verdienen. Daarom steunen wij de cultuur in de ruim-

ste zin van het woord. Dat kan gaan van het sponsoren van klein-

schalige projecten tot het optreden als volwaardige partner bij

belangrijke initiatieven. Zo steunt de Kredietbank onder meer het

Kaaitheater, het Festival van Vlaanderen, de Vlaamse Opera en

Radio 3. Onze cultuur heeft die steun nodig.