“Er bEstaat niEt zoiEts als EEn broodfonds-typE”

Drie interviews door Mirjam van Driel

1

“Er bEstaat niEt zoiEts als EEn broodfonds-typE”In 2005 zagen drie personen van Vereniging Solidair dat veel ZZP´ers geen arbeidson-geschiktheids-verzekering (AOV) hadden. Zij besloten te gaan kijken naar een alternatief. Zo ontstond het broodfonds. Nu, zo’n vijf jaar later, is het tijd om naar de eerste ervaringen te kijken. Ik sprak drie ZZP’ers: André Jonkers, die vanaf het begin betrokken is bij deze nieuwe ontwikkeling, Hilde Spille, al drie jaar lid van de eerste broodfondsgroep, en Ruud Zandbergen, net begonnen met de tweede broodfonds-groep in Nederland. Drie boeiende gesprekken over vertrouwen, risico’s en brood-fonds-types.

Het broodfonds is een simpel concept. Een groepje van 20 tot 40 zelfstandigen legt een geldbedrag in waarvan een deel wordt uitgekeerd op het moment dat één van hen ziek wordt. “In oude tijden gebeurde dit ook, de gemeenschap ondersteunt elkaar.”, zegt André.

Er zijn op het moment twee broodfondsgroepen in Nederland. De eerste groep bestaat zo’n vijf jaar en heeft iets meer dan 40 leden. De tweede groep is pas net gestart en telt meer dan 20 leden. Ruud: “De eerste stortingen zijn gedaan. Bij het opzetten van de groep is ook André betrokken geweest als ervaringsdeskundige.”

ziEk zijn Twee jaar geleden maakte Hilde wegens ziekte gebruik van een schenking van het broodfonds. “Ik kon voor een deel niet werken en heb hiervoor ondersteuning van het broodfonds gekregen. Dat hielp enorm, als ik was doorgegaan was ik waarschijnlijk voor 100% arbeidsongeschikt geworden.” Hoe verliep die ziekteperiode binnen het brood-fonds? “Het is heel anders dan een verzekering. Er is een groot sociaal gevoel tussen de deelnemers. Toen ik ziek was heb ik de rest regelmatig met updates geïnformeerd over de voortgang. Daar kreeg ik hele fijne reacties op.”

VoordElEn En nadElEnEen verzekering is duur, daar waren de ZZP’ers die ik interviewde het over eens. Ruud: “Het broodfonds is een goed en betaalbaar eerste vangnet. Het nadeel is dat je met een relatief kleine groep bent. Als er bij een net opgestarte broodfondsgroep opeens veel mensen tegelijk flink ziek zijn, dan kan het zijn dat er nog niet voldoende geld in kas is. Die buffer bouw je op en de kans is klein dat het gebeurt. Maar als het gebeurt, dan is er bij langdurige ziekte sprake van een lagere uitkering. Dat zal bij verzekeringen niet voorkomen: daar is die pot veel groter.”

Hilde: “Ik zeg niet dat het voor iedereen een oplossing is, maar mijn ervaringen zijn alleen positief. Als je twijfelt aan de integriteit van een deelnemer, dan spreek je hem aan en heb je erover met elkaar.” André: ”Je hebt zelf invloed, je kunt het zo moeilijk maken als je wilt. Je hoeft voor het broodfonds geen pakket met regeltjes door te nemen. We willen het eenvoudig houden, dat werkt het best. “

De regels

Elk broodfonds kent zijn eigen regels

over de hoogte van de schenking die

je maandelijks ontvangt als je ziek

bent, of de wachtperiode voordat je

recht hebt op de schenking

(bijvoorbeeld 14 dagen of een

maand) . Binnen het broodfonds kun

je je ook voor een bepaald

percentage ziekmelden.

“ik hEb niEts tEgEn VErzEkEraars”

2

Is het systeem nIet gevoelIg voor mIsbruIk, omdat er weInIg regels zIjn? Hilde: ““Misbruik maken kan haast niet omdat iedereen elkaar kent. Door deze sociale controle schaam je je al snel om hulp te vragen, laat staan misbruik ervan te maken.” Maar wat als iemand niet echt heel ziek is, maar wel erg goed in de groep ligt. Wordt er dan nog wel objectief gekeken? André: “Je neemt gezamenlijk een besluit, als iemand van de groep ertegen is dan gaat het niet door. Een groep van veertig mensen is hier ruim genoeg voor. Bij een kleine groep kunnen persoonlijke voorkeuren vaker een rol spelen.”

broodfonds VErsus VErzEkEring Wat zijn belangrijke verschillen om te weten als je een keuze wilt maken? André: “Mensen met bepaalde chronische ziektes of een burn-out worden uitgesloten van de basis-AOV, omdat verzekeraars lijsten met allerlei voorwaarden kennen. Of het kan wel, maar dan is je verzekering opeens veel duurder. Bij het broodfonds is hier geen sprake van.”

Is je aansluIten bIj een broodfonds mIsschIen ook een prIncIpekwestIe? “Nou, nee”, zegt Ruud, “Ik heb niets tegen verzekeraars. Ik heb gewoon het beste alternatief gekozen voor mij.” Hilde sluit zich daarbij aan: “Ik vind het broodfonds een leukere en elegantere oplossing.” André: “Bij verzekeraars mis ik de openheid over wat en wanneer ze uitkeren. Ook vind ik de premies vaak ondoorzichtig. Bij het broodfonds doe je alles met mensen binnen je eigen netwerk. Dat is meteen ook een nadeel aan het broodfonds, mensen met klein netwerk maken minder kans zich bij zo’n groep aan te sluiten.“

Van links naar rechts:

Ruud Zandbergen,

Hilde Spille en

André Jonkers

3

hoE ga jE om mEt dE risico’s?Je mag dus aan een broodfonds deelnemen als je chronisch ziek bent. Is dat wel slim? André: “Een voorwaarde om lid te worden is dat je je eigen bedrijf draaiende houdt. Je moet kunnen laten zien dat je kan leven van je eigen bedrijf. Of je chronisch ziek bent maakt dan niet uit. Het kan wel zijn dat de één vaker ziek is dan de ander, maar dat vang je gezamenlijk op. Natuurlijk moet je wel uitkijken dat je geen groep start met enkel chronisch zieken, want dan kan het zijn dat de groep het niet kan dragen. Dat zijn dingen waar je openlijk met elkaar over moet kunnen praten. “

en wat nu als je langer dan de twee jaar zIek bent dan het broodfonds uItkeert? Hilde vraagt zich af of je na twee jaar ziekte je bedrijf nog wel kunt oppakken. “Als je echt lang ziek blijft, zul je moeten overwegen te stoppen met je onderneming en naar andere mogelijkheden te kijken.” André vult aan: “Je moet je afvragen of ZZP’er blijven wel zin heeft. Het is overigens niet zo dat een broodfondsgroep standaard twee jaar uitkeert. Dat verschilt per groep, die regels maak je zelf. Er moet een balans zijn tussen hoeveel mensen kunnen of willen inleggen en hoeveel jaar je kunt uitkeren aan een zieke.”

Ruud overweegt om voor de zekerheid naast het broodfonds aanvullend een AOV af te sluiten die ingaat na twee jaar ziekte. “De premies zijn dan veel lager. Maar de kans is klein dat ik zo lang ziek zal zijn, dus ik weet nog niet of ik het doe.”

is Er EEn ‘broodfonds-typE’?“Nee”, zeg Hilde, “Zo simpel is het niet. Het broodfonds is er voor hen die zich aange-trokken voelen tot deze vorm. Pas las ik dat iemand schreef: ‘ik moet er niet aan denken, die sociale controle als ik ziek ben.’ Haar zou ik wel eerder een AOV dan het broodfonds aanraden.” André: “Als jij ziek bent, dan weten veertig anderen dat ook. Openheid is belangrijk, dat moet je wel liggen.”

Ruud is het met de andere twee eens. “Ik denk niet dat je een bepaald persoon moet zijn. Wij hebben een hele diverse groep. Of je nu IT-specialist bent of creatief schrijver, daar zijn geen voorwaarden voor. Je moet het leuk vinden. Natuurlijk zijn er mensen die er moeite mee hebben, met het onderlinge vertrouwen. Er is bij ons iemand afgehaakt omdat ze het geen prettig idee vond om inzicht te geven in haar financiële situatie.”

hoE ziEn julliE dE toEkomst?Ruud: “We zijn nu net gestart. Het is verstandig en leuk om de groep gaandeweg uit te breiden. Elk halfjaar is er een instap- en uitstapmoment. Een wat grotere groep kan meer hebben. Het is financieel verstandig om het risico te spreiden.”

Omdat er veel belangstelling is, schat André in dat er nog meer broodfondsen komen, maar geen tientallen. “Er zijn beperkingen. Met name jonge ondernemers zien er minder in, die blijven vaak geheel onverzekerd. Bovendien heeft de politiek ook invloed. Op het moment wordt vanuit de Tweede Kamer gesuggereerd om ZZP’ers verplicht tegen arbeidsongeschiktheid te laten verzekeren.”

Is het eIgenlIjk nIet apart, dat het broodfonds In tIjden van controle en wantrouwen Is ontstaan? “Juist door de toename van allerlei regeltjes, wantrouwen en controle is er behoefte aan een systeem als het broodfonds. Je ziet dat ZZP’ers steeds meer samenwerken met elkaar en op elkaar vertrouwen.”, zegt André.

Historie

Het broodfondssysteem is hoe grote

verzekeraars ooit begonnen zijn. In

de middeleeuwen begonnen mensen

collectief geld in te zamelen om nare

gebeurtenissen op te kunnen

vangen. Met de opkomst van de

handel en industrie groeide dat uit

tot wat we nu kennen. Verschillende

verzekeraars bieden vandaag de dag

een AOV voor ondernemers aan. Je

verzekert je daarmee voor verlies

van inkomen door ziekte of ongeluk

en betaalt een maandelijkse premie.

Goed genoeg

Is het dan óf AOV óf broodfonds? Zo

zwart-wit is het nu ook weer niet. Er

bestaan ook tussenvormen, zoals

Goed Genoeg. Dat is een betaalbare

verzekeringsvorm waarbij je je

alleen verzekert voor de

belangrijkste risico’s (ernstig ziek

worden en doodgaan). Deze

verzekering is een co-creatie met

leden van de Myler community.

4

Hilde ziet ook op andere gebieden het onderlinge vertrouwen toenemen. “Wantrouwen ontstaat uit anonimisering en versnippering in maatschappij. Daarop ontstaan tegenstromingen. Een voorbeeld: voor managers zie je steeds meer publicaties over authenticiteit. Over wie je echt bent en hoe je je je betrokkenheid naar voren kunt laten komen. Het gaat erom dat mensen zich willen inzetten om vertrouwen te creëren.”

mEEr informatiE• Hilde Spille, Paperclip Agency [ www.paperclip-agency.com ]. Twitter @HildeSpille• Ruud Zandbergen [ www.linkedin.com/in/ruudzandbergen ]. Twitter @RuudZ• André Jonkers, De Verandering [ www.deverandering.com ]. Twitter @andrejonkers• Vereniging Solidair [ www.solidair.nl ]• Broodfonds [ www.broodfonds.nl ] • Productwijzer AOV van het verbond van verzekeraars (pdf) [ www.verzekeraars.nl/

UserFiles/Image/Productwijzer%20individuele%20Arbeidsongeschiktheidsverze-kering%20AOV_2011(2).pdf ]

• Goed Genoeg [ www.goedgenoeg.nl ]

VErdEr lEzEn• Broodfonds voor kleine zelfstandigen – Elsevier, april 2011 [ www.elsevier.nl/web/

Nieuws/Economie/294578/Broodfonds-voor-kleine-zelfstandigen.htm ] • Nieuwe verzekering voor ondernemers - Sprout, september 2011 [ www.sprout.

nl/87/34632/bedrijfsvoering/nieuwe-verzekering-voor-ondernemers.html ]• Broodfonds alternatief voor AOV? – Goed Genoeg, augustus 2011 [ http://weblog.

goedgenoeg.nl/broodfonds-alternatief-voor-aov ]

“als jij ziEk bEnt wEtEn VEErtig andErEn dat ook”

© 2011, Myler

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm, of enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door foto-kopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Myler.