30.01.13 | 20:00 | CONCERTZAAL

b'ROCkliedteksten ‘aminta e fillide’

de de

de

puur muziek

bistro

de

jong

de

Muziekcentrum Gent

de

manufactuur

pROgRAmmA uiTvOERdERs

Arcangelo Corelli (1653-1713)Concerto Grosso opus 6 nr. 2 in f

georg muffat (1653-1704)nobilis Juventus suite in d

georg philipp Telemann (1681-1767)suite in B - dur 'Volker-Ouverture' tWV B5:55

pAuZE

georg Friedrich Haendel (1685-1759)Cantate aminta e fillide HWV 83

barokorkest b'ROCkFrank Agsteribbe | dirigent

Lenneke Ruiten | sopraanRobin Johannsen | sopraan

Viool | Rodolfo Richter (concertmeester), sara deCorso, Varoujan doneyan, marie Haag, Jivka kaltcheva, maite larburu, liesbeth nijs, david Wish

Altviool | luc Gysbregts, manuela Bucher

Cello | Rebecca Rosen, kate Haynes

Contrabas | tom devaere

Hobo | Benoit laurent, stefaan Verdegem

Fagot | tomek Wesolowski

Luit | Wim maeseele

Klavecimbel | frank agsteribbe

bespreekbureau muziekcentrum de bijloke gentJ. kluyskensstraat 2, 9000 Gentdi - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00 | Za 13:00 - 17:0009 269 92 92 | tickets@debijloke.be | www.debijloke.be

ColofonVertaling | Johan Wijnantsv.u. | daan Bauwens© muziekcentrum de Bijloke Gent

muziekcentrum de Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent motors (www.gentmotors.be)

dit concert wordt opgenomen. klara zendt de opname uit in het programma 'in de loge' op maandag 25 februari 2013 om 20u.

3

b'ROCkliedteksten 'aminta e fillide'

AmiNTA E FiLLidEossia "Arresta il passo"

AmiNTAs EN pHYLLisofwel "Houd halt"

1 - OvERTuREAMINTAArresta il passo, ninfa,di questo cor empia tiranna!e se il duol che m'affannacome figlio d'amor udir non vuoi,soffri almen, spietata,come effetto crudel de scherni tuoi.

Houd halt, nimf,wrede tiran van dit hart!en als je het leed niet wil aanhorendat me treft als kind van Amor,lijd er dan maar onder, meedogenloze,dat is het wrede gevolg van jouw smalen.

2 - ARiAAMINTAFermati, non fuggir!lasciami pria morir,Fillide ingrata.

Stop, niet vluchten!laat me eerst sterven,ondankbare Phyllis.

Scorgi la mia costanza,poi, se rigor t'avanza,scacciami dal tuo sen,bella ostinata.

Ervaar mijn standvastigheid,en als je alsnog streng blijft,verjaag me dan uit je hart,stuurse schone.

RECiTATivOAMINTAQuesta sol volta almenoodi le mie querele,ascolta i miei sospiri.

Aanhoor toch tenminstedeze ene keer mijn klacht,luister naar mijn zuchten.

FILLIDETu mi chiami crudelesenz'avvederti ancoraquanto lontan dal giusto erri e deliri.

Jij noemt mij wreed,maar je wordt nog niet gewaarhoe ver jij van het rechte pad bent en dwaalt.

4

AMINTADunque l'amarti e l'adorarti, o cara, stimi una follia?

Dus jou beminnen en aanbidden, liefste,beschouw je als waanzin?

FILLIDESeguir chi fugge e chi l'amor disprezzaè proprio d'alma a delirare avvezza.

Mensen achtervolgen die vluchten en die de liefde minachten is typisch voor een geest die zichzelf nogal eens te buiten durft gaan.

3 - ARiAFILLIDEFiamma bella che al cielo s'invia, s'Euro infido gli nega l'affetto, cangia a forza l'usato sentier.

Een mooie vlam die zich naar de hemel richt, maar van de ontrouwe Euros (1) tegen-wind krijgt, verandert noodgedwongen haar pad.

Così ancora se cruda, se ria,te discaccio da questo mio petto volgi altrove l'amante pensier.

Zo vraag ik jou nu ook, omdat ik jou wreed en gewild uit mijn hart verjaag, om je liefdevolle gedachten elders te richten.

RECiTATivOFILLIDECredi a miei detti, Aminta,e lascia in pace me, che per genioe per costume anticoho troppo in odio l'amorosa face.

Geloof mijn woorden, Aminta, en laat mij met rust, want door mijn voorbestemming en de oude gebruiken heb ik een grote afkeer van het liefdesvuur.

AMINTACome in odio aver puoiquella face d'amor che ogni momento si vede sfavillar ne' lumi tuoi?

Hoe kan je haat koesterentegen de liefdesvlam die ik ieder momentkan zien flakkeren in je ogen?

5

4 - ARiAAMINTAForse che un giorno il dio d'amore potrebbe al core piaga formarti che sia mortal;

Misschien dat op een dagde liefdesgodin je hart een wondekan slaandie fataal blijkt.

Che bel mirartiallor languirepenar, soffrirel'aspre puntured'acuto stral.

Hoe mooi kan ik dan kijkenhoe je smacht,afziet, lijdt,bij het harde prikkenvan zijn scherpe pijl.

RECiTATivOFILLIDEIn vano, in van' presumi scuotere il mio pensier, ché di Cupido l'arco schernisco e dello stral mi rido.

Vergeefs, vergeefs probeer je me op andere gedachten te brengen, want ik versmaad de boog van Cupido en lach om zijn pijlen.

AMINTADeh! per pietà, rispondi, ninfa bella e crudele, se ti specchiasti mai nel rio, nel fonte, come amor non ascondi, di tua rara beltade; e se ami e se conosci del tuo volto gentil tutti i tesori, perché non brami ancor che altri l'adori?

Toe, alsjeblieft, antwoord, mooie en wrede nimf, als je ooit jezelf bekeken hebt in het beekje, in de bron, waarom houd je de liefde voor jouw zeldzame schoonheid dan niet ver-borgen?En als je ervan houdt en al de schatten van je lieve gezicht kent, waarom verlang je dan nog niet dat anderen het aanbidden?

FILLIDEPerché non vuò, pastor,che il fonte e il rios'accrescan coll'umor del pianto mio.

Omdat ik niet wil, herder,dat die bron en dat beekje moeten aan-zwellen met het vocht van mijn tranen.

6

5 - ARiAFILLIDEFu scherzo, fu gioco chi disse che il focodel nume di Gnido contento ci dà;

Het was een grapje, een spelletje,wie ooit beweerde dat het vuurvan de godheid van Knidos (2)ons tevreden stelt.

Quel cor che non pena nell'aspra catenacosì per dilettocantando sen và.

Een hart dat niet lijdtin harde ketenenkan zo voor zijn plezieral zingend heengaan.

RECiTATivOFILLIDELibero piè fugga dal laccio e i giorni coll'aura sol di libertà respiri.

Wie vrij is, moet vluchten voor die ketting, en in zijn leven enkel de lucht van de vrij-heid ademen.

AMINTAQuei che sembran martiri che han faccia di tormenti d'ogni amator nel seno,Fillide, in un balenosi cangiano in piaceri ed in contenti. Dunque se ciò t'affrenavieni pur lieta, o cara,incontro alla dolcissima catena.

Wat eerst een marteling lijkt, die aan iedere minnaareen vertrokken gezicht belooft,Phyllis, verandert in een flitsin plezier en voldoening.Dus als dat je tegenhoudt,treed dan nu opgewekt, liefste,de allerzachtste keten tegemoet.

FILLIDETaci pastor, non più! Zwijg, herder, geen woord meer!

AMINTACome? Dunque, crudele,più ascoltarmi non vuoi?

Wat? Wrede, je wil dusniet meer naar me luisteren?

FILLIDENo, perché han troppa forza i detti tuoi. Neen, omdat je woorden te veel kracht

hebben.

7

AMINTAAh! Barbara, inumana,se la giusta cagione dell'amor mionel mio parlar comprendi,come di pari ardor tu non t'accendi?

Ah, wreedaard, onmens,als je de juistheid van mijn liefdeuit mijn woorden begrijpt,waarom ontvlam jij dan niet in een zelfde vuur?

6 - ARiAAMINTASe vago riofra sassi frangel'amato argentoal fin contento posa nel mare…

Terwijl een helder beekje,dat zijn geliefde zilvertussen de stenen breekt,uiteindelijk tevredenin de zee tot rust komt…

il ciglio mio (3)che sempre piangenon trova seno che ponga freno al suo penare.

vinden mijn ogen,die immer wenen,nimmer een hartdat mijn lijdendoet stoppen.

RECiTATivOFILLIDED'un incognito fuocogià sento a poco a pocole vampe entro del seno.Mia cara pace, addio!vuol di me vendicarsi il cieco dio.

Ik voel onbekende vlammenal beetje bij beetjemijn hart in vuur zetten.Mijn lieve vrede, vaarwel!De blinde Amor wil zich op mij wreken.

7 - ARiAFILLIDESento che il dio bambincol strale suo divin m'ha il sen piagato;

Ik voel dat de kindgodmet zijn goddelijke pijlmijn hart verwond heeft;

e già questo mio corpiù non ricusa amored è cangiato.

en dit hart van mijwijst de liefde al niet meer afen is veranderd.

8

RECiTATivOAMINTAFelicissimo punto in cui nel senola mia fiamma ti giungee l'amoroso dardo il cor ti punge.

Wat een gelukkig moment, waarin mijn vuur tot jouw hart doordringten de liefdespijl daar prikt.

8 - ARiAAMINTAAl dispetto di sorte crudelecostante e fedelequest'alma sarà;

Ook als het lot wreed is,zal deze zielstandvastig en trouw zijn.

ché se Filli ad amarmi si muove son chiare le provedi sua fedeltà.

want als Phyllis zich roert om mij te beminnenzijn dat heldere bewijzenvan haar trouw.

RECiTATivOFILLIDEVincesti, Aminta, e l'amoroso affanno per dichiararmi affatodi libertade privagià nell' anima mia si fa tiranno;ma con tanta dolcezzausa i rigori che il rio martoro,quando mi giunge in seno,veste manto di gioia e di tesoro.

Je hebt gewonnen, Aminta, en het lief-desleedverklaart mij nu al volkomenvan alle vrijheid gespeenden heerst tiranniek over mijn ziel;maar de liefde wendt zijn gestrengheidmet zoveel zachtheid aan, dat het vrese-lijke lijden in mijn hart gehuld wordt in een mantel van vreugde en rijkdom.

9 - ARiAFILLIDEÈ un foco quel d'amoreche penetra nel corema come? Non si sa.

De liefde is een vuurdat binnendringt in het hart,maar hoe? Dat weet niemand.

9

S'accende a poco a pocoma poi non trova locoe consumar ti fa.

Het wakkert langzaam aan,maar heeft snel te weinig plaatsen verteert je helemaal.

RECiTATivOAMINTAGloria bella di Aminta mirar Fillide vaga dalla sua fedeltà costretta e vinta.

Wat een mooie voldoening dat Aminta nu kan zien hoe de bevallige Phyllisdoor zijn trouw gebonden en overwonnen is.

FILLIDESi, si, vincesti… Ja, ja, je hebt gewonnen...

AMINTA...ed io fedele amante... ...en ik ben je trouwe minnaar...

FILLIDE...ed io sempre costante... ...en ik zal standvastig zijn...

FILLIDE...dirò che non fu mai vana speranza vincer l'altrui rigor con la costanza.

...en zeggen dat het nooit ijdele hoop wasom andermans hardvochtigheid te over-winnen met standvastigheid.

AMINTARidir potrò che spargere querelenon fu mai vista indarno alma fedele.

En ik kan verklaren dat het voor een trouwe zielnooit zinloos gebleken is om zijn te beklag te doen.

10 - ARiAAMINTAChi ben ama non paventidi trovar un dì pietà;

Wie oprecht bemint mag gerust zijndat hij op een dag medelijden zal vinden;

ché ministre dei contentison costanza e fedeltà.

want de voorsprekers van tevredenheidzijn standvastigheid en liefdestrouw.

10

RECiTATivOAMINTAE pur Filli vezzosarisolvi di dar pace alle mie pene?

En zal je dan nu, bekoorlijke Phyllis, besluiten om mijn verlangens rust te schenken?

FILLIDELa mia gioia, il mio bene,altri non è che Aminta,e questo corearde tutto per te d'immenso amore.

Mijn vreugde, mijn goed,is niets anders dan Aminta,en dit hart brandt helemaal voor jou in immense liefde.

11 - ARiAFILLIDENon si può dar un corsì felice in amor come il cor mio.

In de liefde kan ergeen gelukkiger hartbestaan dan het mijne.

Quel bene che mi piace sente la stessa faceed hanno le nostre almeun sol desio.

Die schat die mij bevaltvoelt dezelfde vlamen onze zielen hebben maar één verlangen.

RECiTATivOAMINTA E FILLIDEO felice in amor dolce tormentose partorisce al fin gioie e contento!

O wat een zoete gelukkige liefdeskwelling,als ze uiteindelijk het leven schenktaan vreugde en tevredenheid!

12 - duETTOAMINTA E FILLIDEPer abbatter il rigored'un crudel spietato core forte scudo è la costanza e il valor di fedeltà.

Om de onwrikbaarheid van een wreed meedogenloos hart te ondergraven, vormen standvastigheid en trouw een sterk schild.

Volga al cielo i sguardi, ai numi chi al fulgor di quei bei lumi vuol nutrire la speranza di trovar un dì pietà.

Keer uw blikken naar de hemel en de goden,gij die in de schittering van die mooie ogende hoop wilt voeden om op een dag medelijden te vinden.

11

NOOT vAN dE vERTALER

(1) Euros is in de klassieke mythologie de god van de oostenwind, broer van Zep-hyros (westen), Boreas (noord) en Notos (zuiden). Hij werd geassocieerd met de herfst, met verandering en vernieling. Ovidius bijvoorbeeld noemt hem arro-gant en dreigend (Heroides XI, 9 en 14).

(2) Vermoedelijk wordt verwezen naar Aphrodite, godin van de liefde. Aan haar was een belangrijke tempel gewijd in de stad Knidos in het Griekenland van de Oudheid, tegenwoordig in Turkije. Met dergelijke mythologische raadseltjes werd het geleerde publiek uitgedaagd.

(3) Deze aria vormt het keerpunt in de cantate en bouwt op een vergelijking die in één zin een soort mini-sonnet vormt in de trant van Petrarca. Om de structuur van de da capo-aria te doen werken, voegt Haendel in het contrasterende B-deel het woordje "ma"  (maar) toe om de tegen-stelling in de verf te zetten, ook al werkt dan de tekst in zijn geheel niet meer. De herhaling van het A-deel eindigt bijgevolg met een betekenisvolle tekstuele suspens, die de ommekeer bij Phyllis aankondigt.

Vertaling: Johan Wijnants

12

programma van 20 tot en met 24 maart 2013

WO | 20.03.13 | 20:00Hermesenensemble, veenfabriek & Transparant, Wim Henderickx (compositie en muzikale leiding)medea

dO | 21.03.13 | 20:00 | kraakhuis | UitVeRkOCHtsweet Honey in the RockGospel met een scherp kantje

VR | 22.03.13 | 20:00Les muffattiCaldara's 'madalena ai Piedi di Christo'

Za | 22.03.13 | 15:00 | BibliotheekZO | 24.03.13 | 11:00 | BibliotheekNic balthazarmuzikale vertellingen voor kinderen

Za | 23.03.13 | 17:00 | kraakhuisZa | 23.03.13 | 20:00 | kraakhuisJoris blanckaertthe Wandering Womb

korting in museum dr. guislain & in de bijloke

met uw ticket van een concert tijdens de lamentatie-week 'Vrouwenleed' in muziekcentrum de Bijloke krijgt u het kortingstarief voor de tentoonstelling 'nerveuze vrouwen' in museum dr. Guislain. de tentoonstelling toont een zorgvuldig uitgekozen collectie waarin de blik op 'de hysterische vrouw' kritisch onder de loep wordt genomen. een thema dat naadloos aansluit bij de lamentatieweek 'Vrouwenleed' van de Bijloke.

deze kortingsactie werkt ook omgekeerd: gaat u naar de tentoonstelling 'nerveuze vrouwen' in museum dr. Guislain? Vraag dan een voucher aan de balie. Op vertoon ervan krijgt u in muziekcentrum de Bijloke het reductietarief op een ticket voor een concert naar keuze in de lamentatieweek 'Vrouwenleed'.

de lamentatieweek 'Vrouwenleed' in muziekcentrum de Bijloke loopt van 20 t.e.m. 24 maart 2013. de ten-toonstelling 'nerveuze vrouwen' loopt tot 26 mei 2013 in museum dr. Guislain.

biNNENkORT: LAmENTATiEWEEk 'vROuWENLEEd'

elk seizoen rond Pasen verdiepen we ons in artistieke projecten die verlies, dood en treurnis verwoorden, met dit jaar het thema 'Vrouwenleed'. We richten de blik op iconische, archetypische vrouwenfiguren als Medea, de Griekse koningsdochter die haar twee bloedeigen zoontjes doodde en Maria Magdalena, zondares par excellence, maar wel-licht ook de geliefde van Jezus. 'medea' inspireerde Peter Verhelst tot een fonkelnieuw verhaal en Wim Henderickx tot nieuwe muziek. muziektheaterensemble de Veenfabriek en muziektheater transparant zorgen voor de theatrale toets. Het wedervaren van maria magdalena, wenend tussen andere vrouwen aan de voet van het kruis, krijgt gestalte in het ontieglijk mooie, pakkende 18de-eeuwse oratorium 'maddalena ai piedi di Christo' van Caldara. een lang gekoesterde droom van de Bijloke wordt daarmee verwezenlijkt, dankzij les muffatti. Nic Balthazar, Joris Blanckaert en Sweet Honey in the Rock maken het plaatje compleet.