De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Het realiseren van waterveiligheid in Overijssel is een cruciale opgave. De samenwerkende

partners in Overijssel nemen hun verantwoordelijkheid en zullen in de komende periode met

urgentie het verhogen van de waterveiligheid vorm geven. De Deltacommissie, onder leiding

van professor Veerman noemt de opgave voor waterveiligheid in Nederland:

“niet acuut, maar wel urgent!”.

De klimaatscenario’s van het KNMI (juli 2009) en de aanbevelingen van de Deltacommissie

hebben waterveiligheid in Nederland definitief op de kaart gezet. Overijssel neemt deze

ontwikkelingen serieus en wil voorop lopen in de ontwikkeling naar een waterveilige regio.

Inleiding

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Dit betekent dat we het advies van de Deltacommissie concreet gaan maken voor de regio.

We willen antwoord op de vragen:

wanneer is het veilig genoeg? Welke maatregelen horen daarbij? Hoe gaan we die in de praktijk realiseren?

We zorgen ervoor dat wonen, werken en recreëren in Overijssel niet worden belemmerd

door onveilige situaties met water. De “Beleidsnota Waterveiligheid” bij het ontwerp Nationaal

Waterplan (april 2009) geeft aan hoe we Nederland waterveilig gaan maken. In Overijssel

volgen we dit beleid, waarin veiligheid in drie lagen centraal staat.

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Bij het waterveilig maken gaan we uit van drie lagen

1. Overstromingen voorkomen staat voorop.

Waterkeren staat hierbij centraal, waarbij het perspectief breder is geworden. We gaan toekomst­

gericht toetsen en ontwerpen en zoeken naar innovatieve oplossingen (deltadijk of klimaatdijk).

Het rijk (voor primaire keringen), provincie (voor regionale keringen) en de waterschappen dragen

in deze laag de primaire verantwoordelijkheid.

2. Naar een duurzame ruimtelijke inrichting.

Risico’s voor burgers, waaronder overstromingsrisico’s, zijn leidend bij de ruimtelijke inrichting.

Hierdoor is het mogelijk om de risico’s te beperken. Dit vraagt om een gebiedsgerichte benadering

waarbij betrokkenen optimaal invulling geven aan waterveiligheid in hun eigen gebied. Voorbeel­

den in deze benadering zijn aangepast bouwen of het aanleggen van evacuatieroutes, maar ook

het beschermen van vitale functies (zoals telecom of drinkwater). De primaire verantwoordelijkheid

in deze laag ligt bij de provincie en de gemeenten; waterschappen adviseren.

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

3. Rampenbeheersing overstromingen op orde.

Het accent bij het op orde krijgen ligt bij de organisatorische voorbereiding. De eindrap­

portage van de Taskforce Management Overstromingen (TMO) zal hierbij worden benut. De

primaire verantwoordelijkheid in deze laag ligt bij de veiligheidsregio’s. In samenwerking met

de waterbeheerders werken zij de organisatorische voorbereiding uit.

Deze drie lagen staan niet los van elkaar. Voor een optimale

waterveiligheid is het van belang dat deze drie lagen in onder­

linge samenhang vorm krijgen. Tussen de lagen is behoefte aan

samenwerking, afstemming en informatie uitwisseling. Op basis

van haar verantwoordelijkheid, zoals vastgelegd in de Omge­

vingsvisie (2009), neemt de provincie de coördinerende rol op

zich.

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Ambitie Waterveiligheid Overijssel

Bescherming tegen overstromingen

De ambitie in Overijssel is om voorop te lopen in de

ontwikkeling naar een waterveilige regio.

Door bevolkingstoename en economische ontwikkelin­

gen is datgene wat we willen beschermen in waarde

toegenomen en is het risico (kans x gevolg) groter

geworden. Ten aanzien van het keren van water zijn al

de nodige projecten gestart (Bypass Kampen, Veilig­

heid Nederland in Kaart e.a.) en door een extra impuls

bouwen we nu verder uit.

Ambiti Water Overijs

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Duurzame ruimtelijke inrichting

Overijssel is een mooie provincie en water is een onlos­

makelijk onderdeel van haar identiteit. De Regge en

de Dinkel in Twente, het Sallandse coulisselandschap

omzoomd door de IJssel en de Vecht, maar ook het

Nationaal Park Weerribben­Wieden in de kop van Over­

ijssel zijn bepalende elementen. Werken aan waterveilig­

heid biedt de mogelijkheid om deze identiteit te

versterken. Niet alleen waterkeren, maar juist ook water

inpassen als element van ruimtelijke kwaliteit. We willen

wonen, werken en recreëren in een mooi, duurzaam en

robuust gebied. We willen ook een gezond economisch

perspectief. Door de ontwikkelingen die daarbij horen,

zoals woningbouw, landbouw en natuur, te combineren

met maatregelen voor waterveiligheid en klimaatadap­

tatie, bereiken we een duurzame en robuuste situatie.

Ambitie Waterveiligheid Overijssel

Ambiti Water Overijs

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Ambiti Water Overijs

We zetten stevig in op het leren leven in een verande­

rend klimaat. Hierdoor zijn we in staat om niet alleen

met een teveel aan water om te gaan, maar juist ook

met een tekort. De watervoorziening voor mens, plant

en dier in tijden van droogte gaan we als regio nadruk­

kelijk op de agenda zetten. We doen dit niet alleen,

maar zoeken de samenwerking met onze buurprovin­

cies. Ook ontwikkelen we samen het met Rijk passende

oplossingen binnen een landelijke uitwerking in het

kader van het Deltaprogramma.

Ambitie Waterveiligheid Overijssel

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Rampen beheersen

De ambities kunnen per gebied verschillen. In de IJssel­

en Vechtdelta is verhoging van het beschermingsniveau

leidend. In Twente is dit door de fysieke ligging minder

aan de orde en ligt het accent juist op de mogelijk­

heid om als opvanggebied van evacués te fungeren.

Daarbij kijken we over de grenzen van Overijssel heen.

In de komende jaren worden, in het kader van de

Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s, beheerplannen

voor overstromingsrisico’s opgesteld. De samenhang

met ingrepen in de ruimtelijke ordening is daarin een

belangrijk onderwerp. De veiligheidsregio’s zijn hiervoor

primair aan zet, maar afstemming met de andere acties

in het kader van waterveiligheid is van belang.

Ambitie Waterveiligheid Overijssel

Ambiti Water Overijs

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Zo

dan

ig d

at.... Zodanig dat….

Om deze ambitie te realiseren werken we samen. We kijken naar het belang van de regio,

maar ook naar aangrenzende gebieden. Anticiperen op de toekomst betekent breed kijken

en pro­actief handelen. Daarom mengen we ons in de discussies die sturing geven aan

ontwikkelingen in Overijssel. Als er nagedacht wordt over bijvoorbeeld de ontwikkeling

van het IJsselmeergebied of Twente als opvanggebied, willen we daar vanuit Overijssel bij

zijn. Het is ons belang dat aan de orde is. Met onze ambities en de manier waarop we die

nastreven zijn we in Overijssel een voorbeeld waar andere regio’s in Nederland van kunnen

profiteren. We nodigen het kabinet van harte uit zich bij ons aan te sluiten om samen de

waterveiligheid te verhogen.

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Zo

dan

ig d

at.... Bij het realiseren van onze ambities hanteren we een aantal uitgangspunten.

We doen het zodanig dat we:

• klimaatgerichtanticiperenopdetoekomst;

• nietschuiveninformeleverantwoordelijkheden;

• optimaalsamenwerkenengeennieuweorganisatievormcreëren;

• extrabestuurlijkebesluitvormingzoveelmogelijkvoorkomen;

• optimaalgebruikmakenvanonzeeigenspecifiekekennisencapaciteit;

• maximaalgebruikmakenvandefinanciëlebronnen(Europeesennationaal);

• lopendeprojectennietverstoren;

• zoveelmogelijkdecentraaluitvoeren;

• consistentzijnmetEuropees,nationaal,regionaalenlokaalbeleid.

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

Droge voeten en voldoende waterOverijssel droog?! Regionale uitwerkingen van het Deltaprogramma

In 2008 bracht de tweede Deltacommissie haar advies uit. Nederland neemt de voorspellingen

met betrekking tot klimaateffecten terecht serieus. Met verregaande adviezen over de afvoer

langs grote rivieren en waterberging op het IJsselmeer heeft de commissie de discussie over

waterveiligheid in een stroomversnelling gebracht. Ook de verwachte zoetwater­ en droogte­

problematiek is duidelijk in beeld en vergt de nodige aandacht. Deze twee zaken, droge voeten

en te weinig water, raken Overijssel direct. Overijssel sluit zich als regio aan bij de ambitie om de

waterveiligheid en zoetwatervoorziening op een goede manier vorm te geven. Door de samen­

werkende partners bij het Overijssels water wordt de ambitie uitgesproken om de adviezen van de

Deltacommissie te concretiseren in de regio.

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

De samenhang binnen het Deltaprogramma wordt niet alleen op het nationale niveau gezien en

ervaren. In de IJssel­ en Vechtdelta komen de generieke deelprogramma´s zoetwatervoorziening,

veiligheid, buitendijkse gebieden en nieuwbouwplannen en de gebiedsgerichte deelprogramma´s

voor het IJsselmeer en de Rivieren samen.

Wat betekent dit concreet? In de IJssel­ en Vechtdelta gaat het bijvoorbeeld om:

• meerdan160kilometerwaterkeringenmetdedaarbijhorendesluizen,gemalenenstuwen;

• dehistorischekernenvanbijvoorbeeldZwolle,HasseltenKampen;

• honderdenhectarennatuurgebiedmetbijzondereenuniekewaarden;

• HetNationaalParkdeWeerribben-WiedenenNationaalLandschapIJsseldelta;

• Vinex-locaties;

• buitendijksebedrijvigheidenwoningen;

• landbouwenkassen.

Droge voeten en voldoende water

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

In Overijssel hebben we al vroeg het belang ingezien van een integrale aanpak van zaken als

waterveiligheid, ruimtelijke ordening, natuurbehoud en –ontwikkeling en de aansluiting van het

regionale watersysteem op het hoofdwatersysteem. Met programma´s als Ruimte voor de Rivier

en Ruimte voor de Vecht is en wordt ruime praktijkervaring opgedaan met de vertaling van

integrale wateropgaven naar gedragen uitvoering. Graag kijken we vooruit naar twee uitdagin­

gen waarin we deze ervaring gaan toepassen.

IJssel-Vecht Delta

De Deltacommissie heeft de IJssel­ en Vechtdelta gemarkeerd als een gebied waar haar voor­

stellen grote gevolgen kunnen hebben, waarvan de omvang echter nog niet te overzien is. De

adviezen met betrekking tot het IJsselmeer hebben een sterk accent gelegd op een mogelijke

peilverhoging. Op dit moment worden er vervolgstappen gezet in het proces rond het IJsselmeer.

Een brede verkenning en probleemanalyse is daarbij de insteek.

Droge voeten en voldoende water

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

In deze benadering is ruimte voor verschillende oplossingen die mogelijk zijn en wordt niet

alleen gekeken naar een peilverhoging.Ons regionaal belang is groot en onze regionale kennis is

onontbeerlijk om de gevolgen en de invulling van de ambities vorm en inhoud te geven. In het

kader van waterveiligheid kiezen we vanuit de regio een brede benadering. Wij bieden aan om

gezamenlijk met het Rijk op zoek te gaan naar een optimale invulling van de ambities, zoals deze

zijn neergelegd door de Deltacommissie en vastgelegd in het Nationaal Waterplan.

Zoetwatervoorziening

Ook vanuit de zoetwatervoorziening is de relatie tussen het IJsselmeer, de afvoer over de rivieren,

en de waterinlaat naar de achterliggende gebieden in Noord en Oost Nederland van groot

belang. Dit accent ontbreekt in het advies van de Deltacommissie en dient in het generieke

deelprogrammaZoetwatervoorzieningvoldoendeinbeeldgebrachtteworden.Graagleverenwij

specifieke kennis en kunde voor dit programma.

Droge voeten en voldoende water

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

We ondernemen zelf al actie. Watervoorziening is voor Overijssel een erg belangrijk thema.

De diversiteit in ons landschap en in onze regionale watersysteem vertaalt zich in samenhangen­

de belangen met landbouw, natuur, cultuur, recreatie en toerisme.

Belangrijkeeconomischepeilersenbelangrijkeaspectenvooronzesamenleving.In2010starten

we verkenningen naar de gevolgen van en oplossingen voor klimaatverandering en droogte.

We kijken binnen en buiten onze regio, samen met de waterschappen en andere provincies. We

verzamelen hiermee nieuwe kennis en inzichten, niet alleen voor onszelf maar ook voor de plan­

vorming op nationale schaal.

Wij nodigen het Rijk uit om met ons in gesprek te gaan om samen de uitwerking van het

Deltaprogramma in de regio vorm te geven. Wij willen ons daarvoor graag aansluiten bij de acties

die, in het kader van het Deltaprogramma, nu worden vormgegeven en daarvoor de benodigde

kennis en ervaring beschikbaar stellen.

Droge voeten en voldoende water

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel

ColofonUitgave provincie Overijssel

Vorm en drukwerk: team communicatie

Februari2010

De regionale partners in Overijssel.Provincie Overijssel

25 Overijsselse gemeenten

5 Overijsselse waterschappen

Veiligheidsregio IJsselland

Veiligheidsregio Twente

De Overijsselse ambitie op de langere termijn:

Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel