1

Mobility and Global CitizenshipAcademiejaar 2015-2016

Brochure vormingsaanbod hoger onderwijs

‘Global citizenship must be placed at the centre of education systems’

Second UNESCO Global Forum on GCED, Paris, January 2015

2

VOORSTELLINGUCOS

WAT?

UCOS wil samen met haar partners en haar doelpubliek werk maken van duurzame menselijke ontwikkeling door het stimuleren van mondiaal bewustzijn en actieve global citizenship, al dan niet in het kader van Internationale Mobiliteit.

HOE?

Dit doen we aan de hand van vormingen, trainingen, uitwisselingen en sensibiliseringscampagnes. UCOS bezit expertise in duurzame ontwikkeling, global citizenship en internationale mobiliteit en volgt de evoluties over de implementatie hiervan binnen het hoger onderwijs op de voet. In deze brochure belichten we ons vormingsaanbod voor studenten, docenten en verantwoordelijken internationalisering die verbonden zijn aan de Vlaamse hogeronderwijsinstellingen. We doen echter veel meer dan dat. Voor een blik op ons volledig aanbod, raadpleeg onze website: www.ucos.be.

3

Aanbod Studenten

Aanbod Docenten &

Verantwoordelijken internationalisering

Kwaliteitsverbetering van uitgaande mobiliteit naar het Zuiden

Omkadering van docenten bij hetimplementeren van GCED in onderwijspraktijk

Uitgaande mobiliteit

Inkomende mobiliteit

Vormingen op maat ikv Global Citizenship Education (GCED)

Werksessies op maat

Seminaries volgens aanbod

Train de trainer sessies over debriefing Zuidervaring

SAMENVATTING VORMINGSAANBOD

3

4

AANBOD VOOR STUDENTEN

WERELDBURGERSCHAPSCOMPETENTIES Competenties die in staat stellen om op actieve wijze een bijdrage te leveren aan recht-vaardige Noord-Zuidverhoudingen en aan een solidaire, duurzame wereld.Het gaat hier om competenties met betrekking tot mondiaal samenleven en solidariteit waarbij het verwerven en/of versterken van waarden, inzichten, visieontwikkeling en handelingsperspectieven centraal staat. Bij UCOS geven we de voorkeur aan de term Global Citizenship.

Global Citizenship refers to a sense of belonging to a broader community and commonhumanity. It emphasises political, economic, social and cultural interdependency andinterconnectedness between the local, the national and the global.Global Citizenship Education aims to be transformative, building the knowledge, skills,values and attitudes that learners need to be able to contribute to a more inclusive,just and peaceful world.

Uit: UNESCO, Global Citizenship Education, Topics and learning objectives, p. 14 en 15

!

5

1. Uitgaande mobiliteit UCOS begeleidt studenten die naar het Zuiden of elders in de wereld trekken met het oog op het ontwikkelen van bepaalde vaardigheden. Dit opdat het verblijf een meerwaarde biedt voor alle partijen. Een internationale ervaring is een uitstekende gelegenheid om wereldburgerschapscompetenties te versterken.

Zuidervaring: stage lopen/onderzoek voeren/ vrijwilligerswerk in het Zuiden

Voor studenten die naar het Zuiden trekken in het kader van een stage, onderzoek of vrijwilligerswerk biedt UCOS een voorbereidingsdag en een afsluitende debriefing aan. Voor het verblijf ter plaatse geeft UCOS hen een notebook mee waarmee ze aan de slag kunnen gaan en waardevolle tips en tricks kunnen vinden voor een boeiende en leerrijke ervaring in het buitenland. Deze inbreng maakt idealiter deel uit van een ruimer omkaderingstraject dat wordt aangeboden door de opleiding of de instelling.

1. Voorbereidingsdag

Hoe ziet zo’n voorbereidingsdag eruit? Centrale thema’s en vragen die aan bod komen zijn: het opbouwen van een intercultureel referentiekader, het reflecteren over de eigen bijdrage tijdens en na de Zuidervaring, het communiceren over en binnen een andere cultuur, de omgang met mensen binnen een andere socio-economische context, etc.

Aanpak: Aan de hand van concrete cases, oefeningen en groepsdiscussies krijgen de studenten ideeën, handvaten en tips mee voor een leerrijke ervaring in het Zuiden. Interculturele competenties worden ingeoefend aan de hand van interactieve methodieken.

Elke voorbereidingsdag wordt, in de mate van het mogelijke, thematisch aangepast met het oog op de gastlanden van de studenten. Concreet betekent dit dat naargelang de landen waar de deelnemers stage zullen lopen/onderzoek zullen voeren, aangepaste casussen en voorbeelden gebruikt worden die de theoretische inzichten verduidelijken.

Sommige dagen richten zich specifiek naar de clusters ‘gezondheidszorg’ en ‘onderwijs’.

De voorbereidingsdagen worden georganiseerd in samenwerking met Vlaamse instellingen van het hoger onderwijs en gaan door intra muros deze instellingen.

6

DATUM INSTELLING FOCUS* DATUM INSTELLING FOCUS*

15/sep VIVES onderwijs 2/feb Artevelde algemeen

16 /sep VIVES onderwijs Artevelde onderwijs

10/okt Artevelde algemeen 5/feb VIVES gezondheidszorg

Artevelde gezondheidszorg 6/feb UHasselt algemeen

17/okt UAntwerpen algemeen UHasselt onderwijs

UAntwerpen gezondheidszorg 13/feb VUB algemeen

24/okt Karel de Grote algemeen VUB algemeen

Karel de Grote onderwijs 12/mrt KULeuven algemeen

29/okt Ugent algemeen KULeuven onderwijs

Ugent gezondheidszorg 24/mrt HoGent algemeen

6/nov VIVES BIO/PMB HoGent gezondheidszorg

6/nov VIVES gezondheidszorg 5/apr UGent algemeen

14/nov AP algemeen UGent gezondheidszorg

AP gezondheidszorg 14/apr UGent algemeen

Howest algemeen UGent algemeen

21/nov Howest algemeen 16/apr KU Leuven algemeen

Howest algemeen KU Leuven algemeen

24/nov UGent algemeen 30/apr UAntwerpen algemeen

UGent algemeen UAntwerpen gezondheidszorg

28/nov UHasselt algemeen 21/mei UHasselt algemeen

UHasselt gezondheidszorg

3/dec HoGent algemeen

HoGent onderwijs

5/dec EhB algemeen

EhB onderwijs

8/dec KU Leuven algemeen

12/dec UGent algemeen

UGent algemeen

Eerste semester Tweede semester

7

Gezondheidszorg: geneeskunde, verpleegkunde, vroedkunde, ergotherapie, etc..

Onderwijs: lerarenopleidingen, orthopedagogie, pedagogische wetenschappen, educatiewetenschappen, pedagogie van het jonge kind, sociaal-cultureel werk, etc..

Algemeen: naargelang de sectoren waarin de studenten in het Zuiden aan de slag gaan, worden de oefeningen, voorbeelden en casussen die gebruikt worden op deze algemene voorbereidingsdag gedifferentieerd.

Per dag worden één of meerdere sessies georganiseerd.

Praktisch:

• 9u30 - 16u30 • Max. 25 deelnemers per groep • Voorbereiding + notebook: 15 euro per student + vervoersonkosten trainer (openbaar vervoer of 0,35 euro per km), gaat door vanaf 12 studenten • Het aanbod is flexibel opgesteld, zodat elke student een voorbereidingsdag kan kiezen die in zijn/haar buurt plaatsvindt, én die aansluit bij zijn/haar vertrekdatum.

Praktisch:

• 2,5u-3u • Op vraag en op maat komt UCOS debriefingsessies begeleiden. • Debriefing: 7 euro per student + vervoersonkosten trainer (openbaar vervoer of 0,35 euro per km), gaat door vanaf 6 studenten, max 15 studenten per trainer

7

UCOS organiseert ook train de trainer-sessies: hoe debrief je het interculturele luik van een Zuidervaring? (Zie aanbod docenten)

2. Tijdens het verblijf

De studenten werken op de voorbereidingsdag met een notebook, waarmee ze tijdens hun verblijf zelfstandig aan de slag zullen gaan. Het werkinstrument bevat inzichten, tips & tricks en oefeningen om interculturele vaardigheden onder de knie te krijgen.

3. Nawerking/debriefing

Het debriefingsmoment dient als afsluiter van het omkaderingstraject. Hier worden, opnieuw aan de hand van interactieve methodieken en het notebook, de opgedane wereldburgerschapscompetenties gevaloriseerd.

8

9

1.2. Zuidervaring: internationale studenten die in België studeren en stage lopen, onderzoek voeren, vrijwilligerswerk uitvoeren in het Zuiden

Naar analogie van de voorbereidingsdagen voor de Vlaamse studenten organiseert UCOS voorbereidingsdagen voor internationale studenten. Deze zijn op maat uitgewerkt (op basis van de gastlanden en activiteiten van de studenten) en worden op vraag in het Frans of Engels aangeboden.

1.3. Internationale ervaring: studeren in het buitenland*

Voor studenten die in het kader van hun studies een periode in het buitenland (buiten Europa) studeren, voorziet UCOS een voorbereiding op maat. Deze voorbereiding wordt in onderling overleg uitgewerkt en georganiseerd.

*Deze voorbereidingsdagen zijn niet bedoeld voor studenten binnen het Erasmusprogramma

2. Inkomende mobiliteit*

Op vraag en op maat biedt UCOS een interculturele omkadering aan voor studenten die een poos in België studeren. Hier versterken we de inter-culturele competenties van de studenten, met expliciete focus op het leven en werken in België. Deze vorming wordt in het Frans en het Engels aangeboden.

*Deze voorbereidingsdagen zijn niet bedoeld voor studenten binnen het Erasmusprogramma

3. Vormingen op maat in kader van Global Citizenship Education (GCED)

Op vraag en op maat biedt UCOS vormingen aan met betrekking tot thema’s als interculturele vaardigheden in het Zuiden, beeldvorming, zin en onzin van ontwikkelingssamenwerking, stereotypen en vooroordelen, armoede wereldburgerschap en ongelijkheid in het Zuiden, duurzame ontwikkeling, globalisering, etc. Het doel van deze vormingen is het versterken en stimuleren van visie en praktijk over Global Citizenship van studenten in het kader van hun opleiding.

10

AANBOD VOOR DOCENTEN EN MEDEWERKERS INTERNATIONALISERING

In het kader van het actieplan Brains on the move (2013) en de 20/20 doel-stelling*, wordt meer en meer ingezet op de ‘internationalisering’ van het hoger onderwijs. Het onderdeel Zuidmobiliteit wint aan belang. Medewerkers binnen het hoger onderwijs die op zoek zijn naar ondersteuning bij de visievorming, het uitwerken van omkaderingstrajecten voor studenten, beleid rond Zuidmobiliteit,… kunnen bij UCOS terecht.

*zie: http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/beleid/ActieplanMobiliteit/actieplan2013.pdf

1.1. Werksessies visieontwikkeling op vraag en op maat

Dit traject bestaat uit:

- Een intakegesprek (bepalen van doelen, gewenste output van het traject, plan van aanpak) - Werksessie(s) die bestaan uit begeleiding van een werkgroep d.m.v. intervisie. Elke werksessie wordt door de deelnemers grondig geëvalueerd, zodat de aanpak tijdens het traject kan bijgestuurd worden. - Inbreng van interne en indien nodig externe experten.

Onderwerp:

Visieontwikkeling: waarom kiest de instelling ervoor studenten naar het Zuiden te sturen, hoe kunnen we ervoor zorgen dat Zuidervaringen voor de onderwijsinstelling een meerwaarde bieden, welke doelstellingen zijn verbonden aan Zuidervaringen van studenten, hoe stimuleren we studenten om een Zuidervaring op te doen, etc.

1. Verbeteren van de kwaliteit van de uitgaande mobiliteit naar het Zuiden

11

1.2. Seminaries volgens aanbod

UCOS biedt een platform aan medewerkers binnen het hoger onderwijs om samen good practices uit te wisselen over thema’s die kaderen binnen de internationalisering van het hoger onderwijs en meer specifiek Zuidmobiliteit. Afhankelijk van het thema kiezen we voor input van interne en externe experten.

Colloquium: Education Needs Global Citizenship22/10/2015UCOS’ corebusiness bestaat erin de wereldburgerschapscompetenties van studenten uit het Vlaams hoger onderwijs te versterken. Internationalisering binnen het hoger onderwijs is nu meer dan ooit een hot topic. Nooit eerder gingen zoveel studenten naar het Zuiden om nieuwe ervaringen op te doen en nooit eerder waren de globale uitdagingen zo groot als vandaag. Reeds bevestigde sprekers: Alexander De Croo (vicepremier en minister van Ontwik-kelingssamenwerking, Digitale Agenda, Telecom en Post ), Eva Brems (hoogleraar mensenrechten aan de UGent), Jean Bossuyt (head of strategy ECDPM) en Shi Jian (hoogleraar Sichuan University, head of European Studies Centre, PR China)

Seminarie: Stages in Suriname: opportuniteiten en uitdagingen19/11/2015Steeds meer Vlaamse en Nederlandse studenten lopen stage in Suriname. Welke kansen brengt dit met zich mee voor de stagiairs en voor de lokale bevolking? Zijn er ook uitdagingen verbonden aan deze Zuidmobiliteit? Samen met Surinaamse, Nederlandse en Belgische partners gaan we op onderzoek.

Seminarie: Uitbouwen en onderhouden van duurzame partnerschappen met organisaties in het ZuidenDatum wordt nog meegedeeld (2e semester)Studenten motiveren om naar het Zuiden te trekken is meestal niet moeilijk. De vraag naar stageplaatsen is echter dikwijls een pak groter dan het aanbod. Studenten gaan bijgevolg zelf op zoek naar een stageplek, waardoor er minder controle is over de kwaliteit. Hoe ga je op zoek naar geschikte stageplaatsen? Aan welke criteria moet een partnerorganisatie voldoen? Hoe bouw je deze partnerschappen uit en hoe onderhoud je ze? Op welke manier kan je de samenwerking tussen de partnerorganisatie en je eigen instelling versterken?

12

13

1.3. Train de trainers: hoe debrief je het interculturele luik van een Zuidervaring

De visie van de Vlaamse overheid stelt naast taal en persoonlijke groei, de wereldburgerschapscompetenties intercultureel handelen en sociaal engagement als belangrijke leeruitkomst van Zuidmobiliteit voorop (actieplan Brains on the move). Uit onderzoek blijkt echter dat deze competenties niet louter door een Zuidervaring verworven worden. Een omkadering is noodzakelijk, waarbij het debriefingsonderdeel hét moment bij uitstek is om deze competenties te valoriseren. Tijdens deze training reiken we methodieken aan om het interculturele luik van een Zuidervaring te evalueren en te verdiepen. We trainen stageverantwoordelijken en docenten om zelf aan de slag te gaan om deze competenties bij de studenten te versterken.

Praktisch:

Eerste semester: donderdag 10 december 2015, 10u-13uInschrijven via Nathalie.Van.Laere@ucos.be Tweede semester: donderdag 21 april 2016, 10u-13uInschrijven via Nathalie.Van.Laere@ucos.be

14

15

2. Omkadering van docenten die wereldburgerschapseducatie willen implementeren in hun onderwijspraktijk: Global Citizenship Education (GCED)UCOS begeleidt docenten die op het niveau van de opleiding, maar ook ruimer, op het niveau van het departement/faculteit of instelling, GCED willen integreren in de onderwijspraktijk. Ook hier gaat het om trajecten op maat bestaande uit:

- Een intakegesprek (bepalen van doelen, gewenste output van het traject, plan van aanpak) - Werksessies die bestaan uit begeleiding van een werkgroep d.m.v. intervisie. Samen denken we na over: vanuit welke visie kiest de opleiding/ instelling voor wereldburgerschapseducatie? Met welke doelstellingen? Hoe wordt dit ingevuld/vertaald op niveau van de opleidingen? Elke werksessie wordt door de deelnemers grondig geëvalueerd, zodat de aanpak tijdens het traject kan bijgestuurd worden. - Vormingen op maat over interculturele vaardigheden, beeldvorming, zin en onzin van ontwikkelingssamenwerking, stereotypen en vooroordelen, Global Citizenship, armoede en ongelijkheid in het Zuiden, duurzame ontwikkeling, globalisering, etc.

Praktisch

Voor tarieven, aanvragen, vragen voor meer info, opmerkingen, kan je steeds terecht bij Nathalie.Van.Laere@ucos.be of op 02 614 81 63.

Wil je op de hoogte gehouden worden van het aanbod voor docenten en medewerkers internationalisering? Stuur dan een mailtje naar Nathalie en zij voegt je toe aan onze contactenlijst.

Foto’s © Bram Goots

16

CONTACT

UCOS vzw | Universitair Centrum voor OntwikkelingssamenwerkingKarel Van Miert Gebouw | Pleinlaan 5

1050 Brussel

Tel. 02 614 81 65contact@ucos.be

www.ucos.be

Met de steun van:

facebook.com/ucosfanpage?fref=ts