0

VORMING & BEGELEIDING

1 www.dewakkereburger.be

�������� VVoorrmmiinngg eenn bbeeggeelleeiiddiinngg oopp jjoouuww mmaaaatt

De Wakkere Burger vzw biedt vorming aan over participatie en lokale democratie. We

werken voor verschillende doelgroepen. De vorming organiseren wij steeds in

samenwerking met een partner. Deze aanvrager van de vorming kan een vormingsinstelling

zijn, een lokaal bestuur, een vereniging, … In samenspraak werken we een vormingsaanbod

op maat uit. In deze brochure geven we een overzicht van mogelijke thema’s.

We kunnen deze echter ook aanpassen. Centraal in onze focus staan volgende

werkterreinen: adviespraktijk, inspraak, participatie en beleidsbeïnvloeding, gemeentelijk

beleid, democratie en verkiezingen.

Als beweging voor participatie en lokale democratie, hechten we groot belang aan

participatieve en interactieve werkvormen. Alle deelnemers worden ten volle betrokken.

We komen steeds naar u toe en maken ons op afspraak graag vrij tijdens de kantooruren, ’s

avonds of in het weekend.

Daarnaast bieden wij ook begeleiding en advies op maat aan bij e-participatietrajecten.

Brussel, maart 2011

2 www.dewakkereburger.be

�������� ......oovveerr DDee WWaakkkkeerree BBuurrggeerr vvzzww

De Wakkere Burger vzw zet zich al meer dan 25 jaar in voor burgerschapsvorming en de

verbetering van inspraak en beleidsparticipatie, in de eerste plaats op lokaal niveau. Wij

doen dit onder meer via onze sensibiliserings- en vormingsactiviteiten, advies en

begeleiding, campagnes, publicaties, websites en ons documentatiecentrum.

De Wakkere Burger vzw heeft op vlak van vorming een ruime praktijkervaring ontwikkeld

en staat borg voor een deskundige en pluralistische aanpak en een onafhankelijke positie.

ADRES: Liedtsstraat 27-29, 1030 Brussel

SITE: www.dewakkereburger.be

MAIL: vorming@dewakkereburger.be

TEL: 02 - 240 95 25

FAX: 02 – 400 42 22

BANK: IBAN: BE41 4252 0748 4110 BIC: KREDBEBB

3 www.dewakkereburger.be

11]] SStteerrkkee aaddvviieezzeenn ffoorrmmuulleerreenn

Een lokale adviesraad heeft een specifieke functie in het lokale bestuur. De cultuurraad, de

jeugdraad, de seniorenadviesraad geeft advies aan de gemeenteraad. Dit advies kan

spontaan gegeven worden of het kan gevraagd worden door het bestuur. Hoe pakken we

deze advisering als gemeentelijke adviesraad best aan? Op welke manier komen we tot een

waardevol advies? Welke ’tips & tricks’ kunnen we daarbij gebruiken? In deze vorming

gaan we in op de mogelijkheden tot inspraak en participatie binnen de gemeentelijke

organisatie. We lichten een aantal kaders toe (participatieladder, inspraak en

participatietijdslijn, ..) We gaan ook over tot concrete aandachtspunten als het overleggen

over een advies, meningsvorming, informatieverzameling, het opstellen van een advies, de

voorwaarden van een goed advies. We gaan hierbij vooral in op de vragen die leven in je

eigen adviesraad. De vorming wordt in overleg voorbereid en aan de lokale noden

aangepast.

VOOR: Leden van een lokale adviesraad

DOEL: Impact van de advisering op het beleid verhogen

DUUR: 1 dagdeel, eventueel ook een langer begeleidingstraject

4 www.dewakkereburger.be

22]] JJee llookkaallee aaddvviieessrraaaadd eevvaalluueerreenn

Aan de hand van een uitgebreide vragenlijst overlopen we, individueel en in groep, de

werking van jouw gemeentelijke adviesraad. Dit is een diepgaande oefening voor alle leden

van een adviesorgaan: hoe zijn wij georganiseerd? Hoe gaan wij te werk? Hoe stellen wij

een advies op en waarom doen we dat zo? Met deze grondige zelfevaluatie bieden wij de

mogelijkheid even stil te staan bij de eigen werking en dit onder begeleiding van een

deskundige, externe medewerker.

Dit reflectiemoment geeft de adviesraad de kans vergeten taken terug op te nemen of de

bestaande werking te verbeteren. We geven aanknopingspunten om een aantal

werkpunten aan te pakken. Eventueel kan deze vorming, op vraag, gevolgd worden door

een of meerdere extra sessies waarin de werkpunten grondig aangepakt worden. Dit legt

een stevige basis voor de verbetering van de eigen werking.

VOOR: Leden van een lokale adviesraad

DOEL: sterke punten en werkpunten van eigen werking blootleggen

DUUR: 1 dagdeel (met mogelijke opvolging)

5 www.dewakkereburger.be

33]] BBeetteerr vveerrggaaddeerreenn:: bbeetteerr ppaarrttiicciippeerreenn

Binnen het wereldje van inspraak en participatie wordt heel wat vergaderd. Dat is uiteraard

nodig om tot een advies te komen en samen beslissingen te nemen, maar soms kan het

allemaal een beetje efficiënter. We bieden de leden van participatieorganen inzicht in het

vergaderproces en een aantal handige tips om dit proces te optimaliseren. Via een oefening

concretiseren we het inzicht in onze eigen vergaderpraktijk. Door beter te vergaderen, zal

de groep automatisch tot betere resultaten komen en meer invloed kunnen uitoefenen dan

tot nu toe.

Het verschil met andere cursussen vergadertechnieken zit in het feit dat we ons specifiek

richten op de leden van gemeentelijke participatieorganen. We werpen dan ook onze blik

op het bekomen van een goed advies. Welke voorwaarden stellen we hier zelf aan en hoe

vult de gemeentelijke overheid dit in?

VOOR: Leden van de lokale adviesraden

DOEL: Efficiënter en effectiever vergaderen

DUUR: 2 dagdelen

6 www.dewakkereburger.be

44]] AAddvviisseerreenn kkaann jjee lleerreenn

Vanuit ons engagement binnen de jeugdraad, sportraad, culturele raad, … hebben we

allemaal ervaring met adviesverstrekking. En daarvan zouden we allemaal moeten kunnen

profiteren. Door aan ervaringsuitwisseling te doen willen we dat mogelijk maken.

Onder begeleiding van een professionele medewerker van De Wakkere Burger kan je kiezen

voor twee formules: je leert van je andere raden binnen je gemeente of je leert van gelijke

raden in andere gemeenten. We brengen jullie samen, zorgen voor gespreksleiding, reiken

opties aan, …Het programma van de reeks wordt in overleg met de deelnemers vastgelegd,

zodat er effectief wordt ingespeeld op de vragen en noden die bij de deelnemers leven.

VOOR: Leden van lokale adviesraden

DOEL: Leren uit de praktijk van anderen

DUUR: 1 - 4 dagdelen

7 www.dewakkereburger.be

55]] VVrriijjwwiilllliiggeerrss mmoottiivveerreenn

We kennen allemaal het probleem: het is niet eenvoudig mensen bijeen te brengen voor

vergaderingen of het adviseren van het beleid. Laten we eerlijk zijn: soms is het ook niet de

meest motiverende bezigheid. En toch is het zo belangrijk dat er meer inwoners aan

participeren. Hoe bereik je die stille burgers? Hoe krijg je voldoende deskundigen in je

groep? Hoe zorg je dat ze naar je adviesraad komen, en nog belangrijker: blijven komen?

De Wakkere Burger zorgt voor begeleiding in het open stellen van je adviesraad naar

nieuwe leden, in het aantrekken van deze nieuwe leden en het behouden van je leden?

VOOR: adviesraden, begeleidende ambtenaren,….

DOEL: beleidsinvloed ontwikkelen via onderbouwd advieswerk

DUUR: 1-3 dagdelen

8 www.dewakkereburger.be

66]] HHooee wweerrkktt mmiijjnn ggeemmeeeennttee??

De gemeente voor beginners: samen leggen we de kaart van onze gemeente, niet alleen

geografisch, maar ook politiek en sociaal. Wie komt er allemaal bij kijken en wie heeft wat

te zeggen? Hoe komt men tot een beslissing en wat is mijn stem daarin waard?

• De kaart van mijn gemeente

• Gemeenteraadsverkiezingen

• De gemeenteraad en het college van burgemeester en schepenen

• Politieraad en politiecollege

• Het OCMW

• De gemeentefinanciën, …

• Inspraak en participatie in de gemeente (adviesraden, … )

• Beleidscycli

We beschikken ook over een formule toepasbaar binnen één gemeente, waarop

burgemeester en/of schepenen en/of het OCMW de gemeente uitgebreid voorstellen. Deze

formule beslaat dan eventueel meer dagdelen. Afhankelijk van de doelstellingen hanteren

we andere werkvormen: een informatieavond, een politiek café, een debat, …, waarbij de

deelnemers ook eigen bedenkingen en oplossingen kunnen voorleggen.

VOOR: adviesraden, begeleidende ambtenaren,….

DOEL: beleidsinvloed ontwikkelen via onderbouwd advieswerk

DUUR: 1-3 dagdelen

9 www.dewakkereburger.be

77]] DDeemmooccrraattiiee iinn ccrriissiiss??

We stellen het de laatste tijd meermalen vast: de democratie is niet volmaakt. Volgens

sommigen is er meer aan de hand: de democratie zou in crisis verkeren. Een kloof gaapt

tussen burger en beleid. Het vertrouwen van de burger in de instellingen is zoekgeraakt. De

kiezer ‘zapt’ meer en meer. Hij neemt zijn toevlucht tot ‘proteststemmen’. Gaan de politici

vrijuit? Houden zij de vinger aan de pols van de samenleving? Wat is de rol van de nieuwe

bestuurslagen, in het bijzonder de Europese Unie? Straalt het democratisch deficit af op het

nationale, zelfs op het lokale bestuur? Hoe gaat dat in zijn werk?

Aan de hand van geselecteerde teksten en uiteenzettingen schetsen wij een

probleemstelling. We bieden achtergrondinformatie, proberen te leiden tot inzichten, maar

de creatieve ideeën verwachten we evengoed van jullie!

VOOR: Het ruime publiek

DOEL: Inzicht in de werking van de democratie

DUUR: 2 dagdelen of meer

10 www.dewakkereburger.be

88]] VVeerrkkiieezziinnggeenn

Naar aanleiding van de verschillende verkiezingen stellen velen van ons zich de vraag hoe

dat eigenlijk allemaal verloopt in Vlaanderen, België, Europa of gewoon onze eigen

gemeente. Wie mag stemmen, wie mag of kan kandidaat zijn? Hoe verloopt de

stemprocedure en wat gebeurt er nadien met je stem? Wat is het verschil tussen de

Vlaamse en Federale verkiezingen?

Wij doen al het mogelijke om de verkiezingen voor iedereen zo duidelijk mogelijk te maken.

Bewuste burgers wachten uiteraard niet tot het laatste moment om zich te informeren.

Voor hen organiseren we ook in jaren zonder verkiezingen een korte cursus over de werking

van onze democratische instellingen.

VOOR: Het ruime publiek, geïnteresseerde, nieuwe kiezers (zoals 18-jarigen, nieuwe

Belgen, euroburgers met gemeentelijke stemrecht, ...)

DOEL: Kennis over werking democratie in de praktijk

DUUR: 1 dagdeel

11 www.dewakkereburger.be

�������� BBeeggeelleeiiddiinngg && AAddvviieess

Naast de concrete vormingsactiviteiten vergeet De Wakkere Burger haar rol als begeleider

en ondersteuner van de inspraakpraktijk niet. Hiermee bedoelen we intensieve

begeleidings- en adviesopdrachten. De Wakkere Burger stemt haar aanpak altijd af op de

plaatselijke realiteit en heeft daarbij bijzondere aandacht voor de procesmatige kant van de

zaak. Op die manier bieden we maximale garanties om de betrokkenen autonoom te laten

verder werken, ook na het vertrek van de begeleiders. Onze activiteiten op dit vlak zijn

uiteenlopend:

- Deskundige en neutrale gespreksleiding bij hoorzittingen, informatievergaderingen, …

- Communicatie- en inspraakadvies bij lokale beleidsprojecten

- Advies bij de opmaak van informatieve teksten, brochures, …

- Begeleiding bij start- of bijsturingprocessen van adviesorganen.

- …

12 www.dewakkereburger.be

�������� AAddvviieess bbiijj ee--ppaarrttiicciippaattiieettrraajjeecctteenn

Burgers hebben in Vlaanderen, België en Europa diverse mogelijkheden om een actieve

bijdrage te leveren aan het beleid. Dankzij de informatietechnologie kan die betrokkenheid

nu breder, sneller, efficiënter en effectiever georganiseerd/ondersteund worden. Heel wat

Angelsaksische landen, maar ook landen zoals Nederland, Duitsland, of Brazilië zijn volop

bezig om deze stap te nemen, of bijten zich reeds vast in het verfijnen van de diverse e-

participatie toepassingen. Ondanks verschillende inspirerende experimenten loopt

Vlaanderen achter op deze evolutie. De Wakkere Burger begeleidt daarom de komende

jaren beleidsverantwoordelijken bij overheden en het maatschappelijke middenveld tijdens

het opzetten van (e-)participatietrajecten.

De Wakkere Burger is geassocieerd lid van het Pan European eParticipation Network (PEP-

NET). Dit netwerk brengt organisaties, academici en firma’s samen die elkaar inspireren

over de inzet van ICT tijdens de organisatie van inspraak en participatie. Dankzij dit netwerk

brengen we u op de hoogte van state-of-the-art toepassingen en begeleiden we u tijdens

het maken van strategische keuzes.

Werkwijze

Inspiratie

We overlopen concrete voorbeelden om burgers dankzij ICT beter bij het beleid te

betrekken. Dit gebeurt aan de hand van de verschillende participatieniveaus (van optimale

transparantie tot een reële participatie) en de fasen binnen de beleidscyclus (van

beleidsvoorbereiding tot evaluatie).

13 www.dewakkereburger.be

Basisanalyse

Ga je ervoor of niet? Wat is de concrete

behoefte en is er een organisatorisch

draagvlak? Beleidsverantwoordelijken,

beleids-, communicatie en ict-

medewerkers worden op de rooster

gelegd.

Trajectdesign

De doelstelling wordt scherp gesteld en

het traject uitgetekend. Hierbij zorgen

we voor een evenwicht tussen fysieke en

digitale participatie.

Technische realisatie

We zorgen niet zelf voor de technische

realisatie. We wijzen u wel op het

bestaan van goed functionerende en betaalbare of gratis toepassingen. Indien de

toepassingen ontwikkeld moeten worden kunnen we zorgen voor begeleiding tijdens het

selecteren van softwareontwikkelaars en opvolging van de realisatie.

Burgerparticipatie

De Wakkere Burger kan indien nodig interne vorming geven over het gebruik en de

mogelijkheden van de toepassing. Het is echter niet de bedoeling om de inhoudelijke

verwerking van de participatie op onze schouders te nemen. We voorzien wel in

gespreksbegeleiders van de fysieke participatie

Evaluatie

De evaluatie gebeurt in samenspraak met de trajectmedewerkers en/of de participanten.

14 www.dewakkereburger.be

M A G A Z I N E

De Wakkere Burger vzw publiceert sinds 1983 het tijdschrift TerZake.

Het ‘praktijkblad’ TerZake houdt de vinger aan de pols van het lokale beleid,

de inspraakpraktijk en de samenlevingsopbouw. Actief burgerschap is daarbij

het uitgangspunt, met speciale aandacht voor kwetsbare bevolkingsgroepen.

Thema's zijn: beleidsparticipatie, leefbaarheid van buurten, werking van

adviesorganen, bewonersparticipatie, ...

TerZake wordt uitgegeven in samenwerking met Samenlevingsopbouw

Vlaanderen. Het telt 7 nummers per jaargang.

Voor informatie over abonnementen kan je terecht bij uitgeverij Die Keure

(Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge – tel.: 050/47.12.72)