Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

48
Kunstwerken Imagine the result Colofon ARCADIS Nederland BV Piet Mondriaanlaan 26 3812 GV Amersfoort Postbus 220 3800 AE Amersfoort Tel. 033 477 1000 Fax 033 477 2000 E-mail: [email protected] www.arcadis.nl

description

ARCADIS Brochure met tunnels, bruggen en stationswerken die ons bureau heeft ontworpen.

Transcript of Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

Page 1: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

Kunstwerken

Imagine the result

ColofonARCADIS Nederland BV

Piet Mondriaanlaan 263812 GV AmersfoortPostbus 2203800 AE Amersfoort

Tel. 033 477 1000Fax 033 477 2000E-mail: [email protected]

Page 2: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

3ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken2 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

5 VanVisienaarOntwerp

7 Duurzaam

9 Beschikbaar

10 Bruggen 12 BrugoverhetVanStarkenborghkanaalGroningen 15 HangtrogbrugTerneuzen 17 Utrechtboog 20 BrugoverhetWilhelminakanaalTilburg 22 VoetgangersbrugHalteKrommenie-Assendelft 25 Fiets-envoetgangersbrugAlphen-Chaam 27 LangzaamverkeerbrugDilsen-StokkemBelgië 28 BrugoverdeTillegemstraatBruggeBelgië 33 BeweegbarebrugoverRijn-SchiekanaalLeiden

34 Aquaducten 37 AquaductGalamadammen 38 AquaductHoukesloot 40 AquaductJeltesloot 43 AquaductAbcoude

44 Ecoducten 47 NatuurbrugZanderijCrailoHilversum 51 NatuurbrugHetGroeneWoud 52 FaunapassageElst

54 Tunnels 57 OndertunnelingA2Maastricht 58 TweedeCoentunnel 60 Noord-ZuidlijnAmsterdam 63 AmsterdamIJSEI 65 OverkappingA2Utrecht-LeidscheRijn 66 TunnelPannerdenschKanaal 68 SijtwendetunnelLeidschendam-Voorburg

70 Viaductenenonderdoorgangen 73 KunstwerkenBetuweroute 74 OnderdoorgangKoggelaanZwolle 76 StationspassageHilversum 79 OnderdoorgangStationAlphenaandenRijn 81 HaltePijnackerVerdiept 82 OnderdoorgangBerkelenRodenrijs

84 Lifecyclemanagement 87 RenovatieVelserspoortunnel 89 RenovatiespoorbrugbijRavenstein 90 RenovatiebrugoverNederrijn 93 RenovatieVlaketunnel 94 WatkuntuvanARCADISverwachten?

ARCADIS is een internationale onderneming die advies, ontwerp-, ingenieurs- en managementdiensten levert op de

gebieden infrastructuur, water, milieu en gebouwen. We werken aan de verbetering van mobiliteit, duurzaamheid en

de kwaliteit van leven door balans aan te brengen tussen de gebouwde en natuurlijke leefomgeving.

ARCADIS ontwikkelt, ontwerpt, implementeert, onderhoudt en exploiteert projecten voor bedrijven en overheden.

Met zo’n 3.000 medewerkers in Nederland en 15.000 wereldwijd heeft de onderneming een uitgebreid internationaal

netwerk dat steunt op sterke lokale marktposities. www.arcadis.nl.

Inhoud

Page 3: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

4 5

Vanvisienaarontwerp

ARCADIS ontwerpt kunstwerken in multidisciplinaire teams van ingenieurs, architecten, landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen. Onze ontwerpkracht is gebaseerd op ontwerpen vanuit de bestaande context en beantwoording van de vragen van morgen.

ARCADISneemtinhaarontwerpendeverantwoordelijkheidvooreenduurzameleefomgevingenruimtelijkekwaliteit.Voornu,maarnogbelangrijker,ookvoordetoekomst.Iedervraagstuk,vanvisietotbeheer,zienwijdanookalseenbijzondereopdrachtdievraagtommaatwerkvanhetontwerpproces.Ditmaatwerkvertaaltzichineenontwerpdattoegesnedenisopdespecifiekesituatie.Inonsprocesbrengenwecontinuïteitaan,doordatwijdevoorbereidingsfaseenopleveringsfasenaadloosopelkaarlatenaansluiten.ARCADISheeftjarenlangeervaringmetsamenwerkingtussenarchitecteneningenieurs.Eenintegraalontwerpontstaatdoordatspecialistenmetverschillendeachtergrondensamenaanhetprojectwerken.Ontwerpteamswordenopbredebasisgevormdomzohetmaximaleuiteenvraagstuktekunnenhalen.DeontwerpersvanARCADISzijnaltijdopzoeknaarinnovatieveenduur-zameoplossingenvoordewereldvanmorgen.

Hetcomplexeontwerpprocesisopdezepaginaverbeeldvanafhetbegintotdeopleveringvaneenbrug.Doorhetgebruikenvan3D-modellenkanARCADIShetontwerpinelkefasevisualiserenentoetsen.Deafgebeeldefiets-envoetgangersbrugisgelokaliseerdinDilsen-StokkeminBelgië.HetontwerpiseensamenwerkingvandeARCADISarchitecteninNederlandendeingenieursvanARCADISBelgiëenNederland.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 4: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

6 7

Duurzaam

ARCADIS levert al ruim 120 jaar een belangrijke bijdrage aan de duurzame kwaliteit van de omgeving waarin we wonen, werken, reizen en recreëren. We doen dit niet alleen op het gebied van water en milieu, maar ook op dat van mobiliteit, ruimtelijke ontwikkeling en bebouwde omgeving.

Duurzaamheid zit in ons dagelijks werk. We passen haar toe op vele fronten met vooruitstrevende oplossingen die haalbaar zijn, zowel technisch als financieel. Duurzaamheid begint bij ARCADIS al vóór het ontwerp. Zij start bij de voorbereiding en blijft centraal staan tijdens het proces. We staan er namelijk continu bij stil en vragen ons af of een project nog duurzamer kan en of er nieuwe kansen of toepassingen zijn. ARCADIS gaat uit van ‘Sustainability bij Design©’. Wij zijn er van overtuigd dat je alleen op deze manier een echte maatschappelijke bijdrage levert. Onze projecten bewijzen dat.

ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 5: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

8 9

Beschikbaar

Staat u aan de lat om de bereikbaarheid en doorstroming tijdens bouwwerkzaamheden te waarborgen? Moet u ervoor zorgen dat de overlast voor de weggebruikers en omwonenden tot het minimum wordt beperkt? ARCADIS kunt u daarbij helpen. Wij kunnen volledige mobiliteitsplannen voor u opstellen, innovatieve maatregelen ontwikkelen en implementeren. Minder hinder binnen een beperkte tijdsplanning is één van de specialismen van ARCADIS. Al jaren faseren wij de meest complexe bouwprojecten zodanig dat het verkeer zoveel mogelijk doorgang kan vinden. Als het echt niet mogelijk is, zorgt ARCADIS ervoor dat de sluiting van de weg of het spoor zo kort mogelijk is. Hiervoor gebruikt ARCADIS verschillende methoden, afhankelijk van de aard van het werk:• het inschuiven van dekconstructies• het inpersen van tunnels• het gefaseerd uitvoeren van een project

Wij zijn in staat maatregelen met verkeersmodellen door te rekenen en een inschatting te maken van de gewenste effecten. Beschikbaarheid is en blijft ons uitgangspunt.

ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 6: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

10 11

Bruggen

Al eeuwen zijn bruggen het onderwerp van gemeenschappelijke trots en staan vaak symbool voor hun omgeving. Bruggen met een dergelijke status geven een stuk historie weer of zijn van uitzonderlijke vormgeving.

BijARCADISdelengerenommeerdebruggenbouwexperts,constructeursenontwerpersdevisiedathetontwerpenvanbruggeneenintegraleencreatievesamenwerkingvereisttussenhetconstructiefontwerpenendearchitectonischevormgeving.Wijzijnervanovertuigddateensolideontwerp,dattegelijkertijdvoldoetaanesthetischeenfunctioneleeisen,nietperdefinitiesynoniemisaanhogekostenenbudgetoverschrijdingen.

Wijzijnjuistvanmeningdateensuperieurengeoptimaliseerdconstructiefontwerpalsvanzelfleidttotspraakmakendeprojecten.Doorrekeningtehoudenmetdeleefomgeving,vormgeving,hetbudgetenduurzaamheid,staanwijvooreenprocesdatleidttotadembenemendeenfunctioneleiconendiedetanddestijdskunnendoorstaan.

Onzebrugspecialistenvolgendeontwikkelingenophetgebiedvanconstructie-methodenen-materialenopdevoet.Innauwesamenwerkingmetarchitecten,internationaleconsultantsenaannemersuithettopsegmenthebbenwijprojectenvanformaatafgeleverd,zoalsdeUtrechtboogofdespoorbrugoverhetVanStarkenborghkanaal.Onzeprofessionalsvertegenwoordigenuiteenlopendedisciplines,zoalscivieletechniek,ecologie,geotechniek,kostenmanagementenarchitectuur,maarvoelenzichverbondeninhunvisieenpassievoorbruggen.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 7: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

12 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 13ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Brug over het Van Starkenborghkanaal Groningen

Resultaat De doorgaande beweging van het landschap is doorgezet in de horizontale belijning van de boogbrug. De bogen zijn onderling verschoven waardoor een dynamisch beeld ontstaat: de bogen lijken steeds weer op een andere manier in elkaar over te gaan. Het spoortracé kruist het kanaal onder een hoek van 45 graden wat in de vormgeving is benut en geaccentueerd.

UitdagingDoordespoorverdubbelingvanhettrajectGroningen–SauwerdmoestdespoorburgoverhetVanStarkenborghkanaalwordenaangepastofvervangen.OpdatmomentleefdebijRijkswaterstaatdewensdedoorvaartbreedteendoorvaarthoogtevanhetVanStarkenborghkanaaltevergroten.Hetbleekdatdebestaandespoorbrugnietmeervoldeedenvervangenmoestworden.

AanpakARCADISontwierpeennieuwedubbelsporigeboogbrugmeteenoverspanningvan90meter.

OmdatdebrugvanuithetweidseGroningselandschapvangroteafstandistezien,envooreendeeldeaanblikvandestadbepaalt,koosdearchitectervooromnadrukkelijkintespelenopdelandschappelijkekenmerken.

Facts Ontwerp: 1997

Oplevering: 2005

Architect: Jaap van der Steeg

Page 8: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

14 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 15ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Hangtrogbrug Terneuzen

UitdagingDeaanlegvandeWesterscheldetunnelinZeeuwsch-VlaanderenwasaanleidingvoordebouwvandehangtrogbruginTerneuzen.DenieuwetoeleidendewegnaardetunnelkruistenamelijkdegoederenspoorlijntussenSluiskilenhetindustrieterreinDow-Benelux.Ermoestdaaromeenongelijkvloersekruisingkomen.

AanpakDewegkruistdebestaandegoederenspoorlijnondereenhoekvanongeveer21°.Gekozenisvooreenbetonnenhangtrogbrugmetstalenportalen.Doordekleinekruisings-hoekwordtdetotalelengtevandebrugcirca124meterUitverkennendeberekeningenblijktdatdemaximale

overspanningvoortrogbruggen(metspoorinballast)circa50tot55meterbedraagt.Omdatdetoekomstigeautosnelwegbreedzouworden,beperkteditdeplaatsingsmogelijkhedenvoorkolommenonderdebalkenvandetrogbrug.Ditisonder-vangendooreenportaaltegebruikenwaaraandetrogbrugwordtopgehangen.Doorhetgebruikvanhangportalenkaneenextratussensteunpuntwordengecreëerdenkandemaximaleoverspanningwordengereduceerdtot52,4meter

Facts Ontwerp: 1996

Oplevering: 2002

Architect: Jan van Belkum

Resultaat De hangtrogbrug is, ook wat vorm betreft, een fraai voorbeeld van de bijzondere combinatie van beton met staal; een richting met grote mogelijkheden. Dankzij een intensieve samenwerking tussen constructeurs en architect is een unieke combinatie van constructieve optimalisatie en een sprekende vormgeving tot stand gebracht.

Page 9: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

16 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 17ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Utrechtboog

UitdagingTussenAmsterdam-Utrechtishetspoorverdubbeld.OmdeaansluitingmetSchiphol(zuidtak)terealiseren,isdeUtrechtboogaangelegd.Dezeaftakkingkruistbestaandespoorlijnenensnelwegen.

AanpakHetspoorligt15meterbovenhetmaaiveldoptweeenkelsporigebetonnenfly-oversvanelk1,5kilometerlengte.Demaximaletreinsnelheidindebuitensteboogis160kilometer/uurenindebinnenste140kilometer/uur.

HetprojectUtrechtboogomvatookdeaanlegvanruim2kilometervandespoorverdubbelingAmsterdam-UtrechtterhoogtevandeBijlmer,inclusief16wissels.Hiervoorzijndebaanlichamenverbreed,enzijn10viaductenenonderdoor-gangenuitgebreidengeluidsschermengeplaatst.

Facts Ontwerp: 1994

Oplevering: 2008

Architect: Jaap van der Steeg

.

Resultaat De Utrechtboog maakt rechtstreekse treinverbindingen mogelijk tussen Utrecht en Schiphol, zonder dat de reizigers hoeven over te stappen op station Duivendrecht. ARCADIS was verantwoordelijk voor het ontwerp, het integraal projectmanagement, de bouwprocesleiding en de directievoering.

Page 10: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

18 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 19ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

MMS

Voor het bouwen van de fly-overs is een voor Nederland nieuwe

technologie toegepast: het “Movable Scaffolding System” (MSS).

Dit systeem bestaat uit een 140 meter lange stalen ligger waaraan de

bekistingen zijn bevestigd. De machine rust op de definitieve

kolommen - zodat er geen tijdelijke ondersteuning nodig is - en kan

zichzelf over de kolommen verplaatsen. Met de kistconstructie kan de

gehele horizontale en verticale uitlijning van de boog worden

gemaakt. In Nederland is nog niet eerder gebruik gemaakt van MSS.

Page 11: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

20 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 21ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Brug over het Wilhelminakanaal Tilburg

UitdagingDooreentoenamevanhetwegverkeerisopdebestaandeverkeersbrugoverhetWilhelminakanaal,indeBurgemeesterBaronvanVoorsttotVoorstwegteTilburg,eennieuweindelingvanderijbanengemaakt.Hierdoorwasergeenplaatsmeervoordeopdebrugaanwezigefiets-envoetpaden.ARCADISontvingvandeGemeenteTilburghetverzoekomhettrajectvanplanstudie,architectonischontwerptotenmetdebegeleidingvandebouwteverzorgen.

AanpakBesloteniseennieuwelangzaamverkeerbrugtebouwendirectnaastdebestaandebrug.Geziendelengtevande

overspanning(57,5meter)heeftARCADISgekozenvooreensymmetrischeboogbrugmettweebogennaasthetbrugdek.Detotalebrugisrecht,hoewelhetbrugdekzowelhorizontaalalsverticaallichtgekromdis.Hetbrugdekisafgewerktmetaluminiumlightdeck-delendiezijnvoorzienvangekleurdrubbergranulaat.

Facts Ontwerp: 2004

Oplevering: 2007

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat De fietsbrug over het Wilhelminakanaal vormt een nieuwe schakel in de verbinding tussen het industrieterrein Vossenberg en de wijk Reeshof. Bijzonder aan de brug is de verlichting die is geïntegreerd in de handregel van de leuningconstructie. ’s Avonds vormt de brug dan ook een bijzonder verlicht icoon in de omgeving.

Page 12: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

22 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 23ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Voetgangersbrug Halte Krommenie-Assendelft

UitdagingHalteKrommenie-AssendelftiseenbelangrijkevoorzieningindenieuwewijkSaendelft.DeingenieursvanARCADIShebbendezebijzonderehalteontworpenenvoorzienvaneenstalenkapeneenstalentraverse.Deuitdagingzatinhetbouweninenbovenhetspoormetbehoudvanfunctionaliteit.

AanpakDesamenwerkingtussenarchitectenstaalconstructeursheeftgeleidtoteenverrassendenlichtontwerpvandetraverseinstaal.Deloopbrugisuitgevoerdingeperforeerdestaalplaten.

Degeslotenenopendelenwisselenelkaarafengevendeeenvoudigebasiseenbeweeglijkkarakter.Deoverlappenindegeperforeerdestaalplatentoneneenvoortdurendveranderendsilhouet,waardebezoekerookstaat.

Facts Ontwerp: 2004

Oplevering: 2008

Architect: Jeroen Eulderink

Resultaat De traverse verbindt het Park & Ride-terrein met beide perrons en staat als een poort boven de sporen. De kortst mogelijke oversteek over het spoor bepaalde de S-vorm van de traverse. De uitkragende bordessen roepen het beeld op van een geheel dat zichzelf in evenwicht houdt. Een duidelijke toegangspoort voor de bewoners en bezoekers van Saendelft.

Page 13: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

24 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 25ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Fiets- en voetgangersbrug Alphen-Chaam

UitdagingDagelijksredencirca10.000auto’soverdeprovincialewegdiemiddendoorhetcentrumvanAlphenliep.Ditveroorzaakte(verkeers)problemenindekernvanhetdorp.OmdieredenbenaderdedegemeenteAlphen-ChaamARCADIS.Eennieuwerondwegbooduitkomst.Hierdoorisergeentweedelingmeerinhetdorpdoorhetveleverkeerdaterdoorrijdt,maarkonhetcentrumalseenheidwordenbehouden.

AanpakDankzijeendoordachtprocesplan,gezamenlijkoptredenvandegemeente,deprovincieenARCADISeneen

gedegenvoorbereiding,verliephetverdereprocesvoorspoedig.Naeenvariantenstudieeneendegelijkenut-ennoodzaak-analysekwamuiteenmilieueffectrapportéénontwerpalsbestenaarvoren.

Facts Ontwerp: 1997

Oplevering: 2005

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat De nieuw ontwikkelde rondweg Alphen bestaat uit 2,5 kilometer weg met twee rotondes, een houten fietsbrug en een tunnelbak met viaduct. De architect heeft samen met de ecologen de weg in de bestaande omgeving ingepast. Bij het ontwerp van de tunnel is in de vormgeving rekening gehouden met de landschappelijke situatie. De ornamenten op de tunnelwanden verwijzen naar de nederzettingen van de Tempelieren, waarvan naast de tunnelbak een archeologische uitgraving gevonden is. De boogvorm van de fietsbrug refereert aan de boogbruggen zoals je die vroeger zag in spoorlijnen. Inmiddels is de weg naar volle tevredenheid in gebruik.

Page 14: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

26 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 27ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Langzaamverkeerbrug Dilsen-Stokkem België

UitdagingDestadDilsen-StokkeminBelgiëwildedeindustriezoneLanklaar(circa100hagroot)opwaarderen.Bijdeherwaarderingspeeldeverkeersveiligheideencentralerol,inhetbijzondertenaanzienvandevoetgangersenfietsers.Ditvertaaldezichindeaanlegvannieuweveiligefietspadeneneennieuwefiets-envoetgangersbrugoverdeZuid-Willemsvaart,zodatereendirectewoon-werk-verbindingwerdgerealiseerdtussendekernvanLanklaarendeindustriezone.

AanpakVoordenieuwebrugkoosdegemeentevooreendoorARCADISontworpenasymmetrischetuibrug.

Meteenoverspanningvancirca77meterkruistdebrugdeZuid-Willemsvaartondereenhoekvan77°.Aanbeidezijdenvandebrugiseentrapopganggeplaatstmeteenzeerflauwehelling.Detrapopgangenzijnvoorzienvanrijwielgoten,waardoorhetmogelijkismetdefietsaandehandboven/benedentekomen.Debrugisaandeachter-zijdeafgespannenopeenenormbetonblok.

Facts Ontwerp: 2005

Oplevering: 2008

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat Opvallend is de pyloon van de brug. Deze heeft de vorm van een omgekeerde hoofdletter Y en is licht achterover gekromd. De combinatie van hout, staal en schanskorven geven het geheel een ‘natuurlijke’ uitstraling. De brug vormt hiermee een icoon in het landschap en biedt voetgangers en fietsers een veilige oversteek.

Page 15: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

28 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 29ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Brug over de Tillegemstraat Brugge België

UitdagingDeN31inBruggeinBelgiëiseenbelangrijkeverkeersader.InhetRuimtelijkStructuurplanVlaanderenstaatdeN31ingekleurdalseen‘primaire’wegvanhettypeI.DithoudtindatoptermijnallekruispuntenongelijkvloersmoetenwordenomeenvlottedoorstromingengrotereveiligheidopdeN31tegaranderen.EenvandemaatregelenwaseenveiligeenduurzameoversteektemakenvoorvoetgangersenfietsersterhoogtevandeTillegemstraat.

AanpakARCADISontwierpinopdrachtvanhetVlaamsAgentschapWegenenVerkeereen‘luiebrug’,eencombinatievaneenfietstrapenbrug.Detrapis‘verlopend’toegepastendetredenhebbenonderlingverschillendeafmetingen.

DeconstructievandebrugiseenstalenkokerdieineengegolfdevormoverdeN31loopt.Bijdevormgevingvandesteunpuntenisvoorstalenkolommengekozendiedoorhunaantal,schuin-standenschijnbaarwilkeurigeplaatsingeeneigendynamiekhebben.Destalenkokerisoverdehelelengtegehuldineengevouwenstalengeperforeerdeplaatdiealsbalustradefungeert.Debreedtevandebrugbedraagt4meterenderuimteonderdebrugvoorhetverkeeris5,50meter.

Facts Ontwerp: 2009

Oplevering: 2010

Architect: Beate Vlaanderen en Jeroen Eulderink

Resultaat De brug vormt een herkenningspunt in de N31. De fietsers moeten hun fiets aan de hand nemen om over de trap de brug over te steken. Om dat op een vlotte manier te kunnen doen, is de brug naar Nederlands voorbeeld van een geleidingsgreppel of fietsgoot voorzien waarin mensen hun fiets kunnen plaatsen. De brug is één van zeven bruggen over de N31 die ARCADIS heeft ontworpen.

Page 16: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

30 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 31ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Brug over de Tillegemstraat Brugge België

Page 17: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

32 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 33ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Beweegbare brug over Rijn-Schiekanaal Leiden

UitdagingHetprojectRijnGouwelijn(RGL)heefttotdoelGoudaviaAlphenaandenRijnenLeidenteverbindenmetKatwijkenNoordwijk.DeRGLmaaktvooreendeelgebruikvandebestaanderailinfrastructuurwaaroverzowel‘gewone’treinenalslightrail-voertuigenzullenrijden.BijLeidenkruistdeRGLhetRijn-Schiekanaal.InopdrachtvanProRailheeftARCADISeenontwerpgemaaktvooreenbeweegbarebrugoverditkanaal.Eencomplexproject,onderanderedoordeomgevingmetveelbebouwing,hetaantalbetrokkenenendehogeeisenvoorvormgevingenplanning.

AanpakOverdenieuwebrug,meteendoorvaarthoogtevan6,6metereneendoorvaartbreedtevan12meter,komennaasteen‘gewoon’spoortweelightrail-sporentelopen.Detweebestaandegelijkvloersekruisingenopdeaanliggendedijkenwordenongelijkvloers.Omdatdekruisingmethetkanaalzeerscheefishebbendevallendevormvaneenparallellogramomdeoverspanningendusdeconstructiehoogtezoveelmogelijktebeperken.

Facts Ontwerp: 2007

Oplevering: nog onbekend

Architect: Jos van den Hende

Resultaat Het Bureau Spoorbouwmeester heeft aangegeven dat ARCADIS overtuigend vorm heeft gegeven aan de brug. De integratie van vormgeving en techniek hebben in optima forma geleid tot een zeer bijzonder ontwerp. Het geëiste hoge architectonische ambitieniveau is op overtuigende wijze vertaald in twee bruggen die er minimalistisch en elegant uitzien en goed tegemoet komen aan de geëiste transparantie op weg- en waterniveau. De kwaliteit van het ontwerp komt volgens het Bureau Spoorbouwmeester voort uit de ogenschijnlijke eenvoud en subtiliteit waarmee de complexe geometrie is vormgegeven.

Page 18: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

34 35

Aquaducten

Nederland als waterland kent een rijke historie. De aanleg van kanalen en vaarten heeft ons land gevormd. In de zomermaanden bieden deze vaarwegen uitgebreide mogelijkheden voor de pleziervaart. Keerzijde is dat de kruisende infrastructuur in toenemende mate wordt belemmerd. Regionale en lokale overheden kiezen er daarom voor de verkeersstromen te scheiden en vrije kruisingen aan te leggen via aquaducten. Bij de aanleg van deze bijzondere bouwwerken is het van belang om langdurige stremmingen te vermijden. ARCADIS heeft jarenlange ervaring met diverse bouwtechnieken en zorgt dat de aanleg plaatsvindt met minimale hinder en stremmingen.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 19: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

36 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 37ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Aquaduct Galamadammen

UitdagingGalamadammenligtindezuidwesthoekvanFriesland.DerecreatievaartophetJohanFrisokanaalmet60.000vaartuigenperjaarendeN359met6000voertuigenperdagkruistenelkaar.Hierdoorstonddebrugoverhetkanaalvaakenlangopen.AlsonderdeelvanhetFriesemerenprojectwildedeprovincieFrieslanddekruisingvandeN359enhetJohanFrisokanaalobstakelvrijmaken.ARCADISwondoormiddelvaneenprijsvraagdeopdrachtomeenaquaductteontwerpen.

AanpakDebouwvanhetaquaductmochthetvaarverkeerendewaterafvoerniethinderen.Daaromisgekozenomdetunnelnietmiddeninhetkanaaltebouwen,maarishettunnelelementvoorgebouwdopdezuidelijketoerit.Ditvaarwegkruisendedeelisals70meterlangzinkelement

uitgevoerd.Hiervoorzijnonderwaterbeton,constructiebeton,trekpalenentijdelijkedamwandengebruikt.

Omdathetdoordeboezemfunctievanhetkanaalnietmogelijkwashetkanaallangerdanenkeledagentestremmen,ishetelementinééndagopgedreveneninhetkanaalgevaren.Vervolgensishetelementonderwaterbevestigdoplandhoofdenbuitendevaargeul.DitzijnU-vormigeconstructiesopverdieptepuntenbijbeideopritten.DewaterdichtheidvandeaansluitingenisgegarandeerddoordetoepassingvantijdelijkepneumatischerubberprofielenenlaterdoorOmega-profielen.

Facts Ontwerp: 2002

Oplevering: 2007

Architect: Luc Veeger

Resultaat Met het aquaduct Galamadammen heeft Friesland de vlotte doorstroom van vrachtvaart, recreatie vaart, wegverkeer en grof wild aanzienlijk verbeterd. Opvallend in het ontwerp zijn de heldere kleuren en de grootte van de naam Galamadammen op de waterbak. Bijzonder karakteristiek is de zigzagvorm van de tussenwand. Deze vorm creëert een zekere dynamiek en door de openingen ontstaat in de tunnel een prettig gevoel van ruimtelijkheid. Uniek bij Galamadammen is de combinatie van het aquaduct met een ecoduct: met het doortrekken van de natte oever aan de zuid-zijde. Hierdoor zijn twee grofwildgebieden met elkaar verbonden. Zo biedt het aquaduct een veilige oversteek voor zowel mens als dier.

Page 20: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

38 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 39ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Aquaduct Houkesloot

UitdagingSneekkanbeschouwdwordenalsdewatersport-hoofdstadvanNederland.DeHoukeslootisdeverbindingtussenhetSneekermeerenSneek.DekruisingmetdeHoukeslootisdeontbrekendeschakelinderondwegvanSneek.Gezienhetbelangvanderecreatievaartwasdeaanlegvaneenbeweegbarebrugongewenst.Degemeentewildeeenaquaductaanleggen.Hierbijvormdentweezakeneengroteuitdaging:definanciëlehaalbaarheidendeeisdatdeHoukeslootaltijdopenmoestblijventijdensdebouw.

AanpakARCADISheefteenontwerpgemaaktvooreenaquaductdatbinnenhetbeschikbarebudgetviel.HiervoorheeftARCADISeenbodemanalyseuitgevoerdwaaruitbleekdatterplaatsevanhetaquaducteenharde

waterdichteleemlaagaanwezigiswaardoorineendrogebouwkuipgewerktkonworden.Ditscheeldeaanzienlijkindekosten.OmdeHoukeslootteallentijdeopentehoudenisdeHoukeslootvoordebouwvanhettunneldeeltijdelijkverlegd.Hetaquaductzelfisopgebouwduiteenbetonnenbak,waar-binnendeHoukeslootligt.Detoerittenbestaanuitbetonnenopenbakkendiedeelszijnvoorzienvanstalenstempels.Deondiepedelenzijnuitgevoerdmeteenfolieconstructie,eenzeereconomischeoplossing,waardooreengroenevloeiendeovergangontstaattussenderondwegenhetaquaduct.

Facts Ontwerp: 2000

Oplevering: 2003

Architect: Jan van Belkum

Resultaat Met de komst van het aquaduct is de rondweg van Sneek af. Het verkeer hoeft niet meer door de binnenstad van Sneek en kan nu de rondweg nemen. Het historische centrum van Sneek is verlost van de grote verkeersdruk waarmee bovendien de leefbaarheid van de binnenstad is vergroot. Ter plaatse waar de Houkesloot is verlegd, is een aantrekkelijke recreatieplaats gerealiseerd.

Page 21: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

40 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 41ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Aquaduct Jeltesloot

UitdagingAlsonderdeelvanhetFriesemeren-projectmoestdekruisingvandeN354(ongeveer10.000voertuigenperdag)endeJeltesloot(circa100.000recreatievaartuigenperjaar)obstakelvrijwordengemaakt.Naasthetrealiserenvangoedeaansluitingenopdeprovincialeweg,wasookhetontsluitenvanparticuliereenbedrijventerreineneenbelangrijkeopgave.Bovendienmoestrekeningwordengehoudenmethetzichtopdebedrijvenvanhetlangsrijdendeverkeer.Tijdensdebouwdiendehetweg-envaarverkeerdoortegaan.

AanpakARCADISheefteenaquaductontworpenwaarbijdoorgefaseerdbouwenhetvaar-enwegverkeeraltijddoorgangkonvinden.Bijdebouwisoptimaalgebruikgemaaktvande

geologischeondergrond.Detoerittenzijndeelsvoorzienvankunststoffoliedie,metzandalsballast,hetgrondwaterbuitenhoudt.Deze‘groenekuipen’zijnopenconstructiesdievrijzichtopdenaastgelegenbedrijvigheidbieden.Deondiepedelenvandetoerittenzijnuitgevoerdalsbetonnen,gestempeldeopenbakken.Voorhetallerdiepstedeelvanhetaquaductisgebruikgemaaktvaneenbouwputmeteenverankerdeonderwaterbetonvloer.Opdezeplekwasdekleilaagonvoldoendedik.

Facts Ontwerp: 2003

Oplevering: 2007

Architect:: Luc Veeger

Resultaat Het aquaduct is niet alleen geschikt voor de recreatievaart, maar ook voor binnenschepen met een diepgang tot maximaal 3,5 meter. Het lokale gemotoriseerde en fietsverkeer kan ongehinderd doorgang vinden. Er is speciaal aandacht besteed aan veiligheid door adequate verlichting en het scheiden van gemotoriseerd en niet- gemotoriseerd verkeer. Dankzij dit aquaduct is een obstakelvrij watersportgebied in Zuidwest-Friesland ontstaan. Ook is het aquaduct een belangrijke schakel in de ontsluiting van Zuidwest-Friesland.

Page 22: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

42 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 43ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Aquaduct Abcoude

UitdagingDespoorlijntussenAmsterdamenUtrechtiséénvandedrukstevanNederlandenhaddegrenzenvanhaarcapaciteitbereikt.Dagelijksrijdenerruim300treinenoverhetcirca30kilometerlangetraject.Inhetkadervancapaciteits-vergrotingophetbaanvakAmsterdam-Utrechtisdaarombeslotendebestaandeinfrastructuurteverdubbelenvantweenaarviersporen.DitspoorleiddeoverhetriviertjeHetGeinenkruistebovendientweetoeleidendewegen.

AanpakNaeengrondigevoorbereidinghebbenProRail,GemeenteAbcoudeenProvincieUtrechtuiteindelijkvooreen

verdiepteligginggekozen.DaarwaarhetriviertjehetGeinenhetspoorelkaarontmoeten,verdwijnthetspooronderdegrond.Eriseenaquaductgebouwdmeteenlengtevancirca850meter,inclusiefop-enafritten.Eentunnelbakzorgtdathetwegverkeerdesporenongehinderdkankruisen.Spoor-enwegverkeerzijnvanelkaargescheidenendaarmeeverdwenendetweeoverwegen.

Facts Ontwerp: 2001

Oplevering: 2008

Architect: Jaap van Steeg

Resultaat Het aquaduct zorgt voor een veilige situatie. In de nieuwe situatie is er een veilige wegverbinding voor autoverkeer ontstaan tussen het oostelijke en westelijke gedeelte van de bebouwing van Abcoude. Ook Het Gein en het landschappelijke karakter rond Abcoude zijn door de aanleg van dit aquaduct behouden voor de toekomst.

Page 23: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

44 45

Ecoducten

Ecologische verbindingszones, de ‘verbindingswegen voor plant en dier’, zijn essentiële onderdelen van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Ze zorgen er immers voor dat dieren van het ene natuurgebied naar het andere kunnen migreren. Zonder de verbindingszones is de kans groot dat dier-populaties in de geïsoleerde natuurgebieden onvoldoende met andere groepen en genetisch materiaal worden aangevuld en dat ze er vroeg of laat uitsterven. Zo zou het natuurgebied langzaam in waarde achteruitgaan. Voor planten geldt in beginsel hetzelfde, al verloopt de migratie daar via de verspreiding van zaad.

Mede door de aanleg van wegen, kanalen, spoorwegen en andere obstakels wordt het leefgebied van veel dieren doorbroken en ingeperkt. Met de aanleg van ecopassages wordt aan de flora & fauna in gescheiden natuurgebieden weer vrij baan gegeven. Er zijn twee varianten denkbaar: een passage die over het obstakel heen gaat (ecoduct) of een passage die onder het obstakel door gaat. De verschijningsvorm en de situering van een ecopassage hangen sterk af van het type flora & fauna. De ecopassage moet in balans staan met de mens en natuur.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 24: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

46 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 47ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Natuurbrug Zanderij Crailo Hilversum

UitdagingDoorvoortdurendebebouwing,deaanlegvansporenenwegenrakennatuurgebiedensteedsmeervanelkaargescheiden.ZoookinhetGooischNatuurreservaat.Planten,maarvooralookdierenkondendebarrièrevanhetspoorendewegtussendeBussumerheideenhetlandgoedSpaanderswoudnietmeernemen.Alin1995ontstondhetplanombijCrailoeenecoductaandeleggenomdetoenemendedreigingvanversnipperingvandeHeuvelrugenhetGooieenhalttoeteroepen.

AanpakInopdrachtvanhetGooischNatuurreser-vaat,deProvincieNoord-HollandenProRailheeftARCADISindegemeenteHilversumeennatuur-brugontworpen.

Denatuurbrugmoestvierobstakelsnemen:dedrukkeprovincialeNaarderweg(N524),despoorlijnHilversum-Bussum,eenparticulierrailproductiebedrijfenSportparkCrailoo.Eenmultidisciplinairteamvanarchitecten,civiel-technici,landschapsarchitectenenecologenhebbendehandenineengeslagenenhetvolledigetrajectverzorgdvanhetopstellenvanhetprogrammavaneisen,enhetontwerptotenmetdeuitvoerings-begeleiding.

Facts Ontwerp: 1999

Oplevering: 2006

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat Natuurbrug Zanderij is een onmisbare schakel om de samenhang tussen de natuurgebieden op de Heuvelrug en het Gooi te herstellen. Ook verenigt dit ecoduct de ecologische en recreatieve doeleinden; op de brug bevindt zich zowel de mitigatiezone als ook een fiets- en voetpad. De natuurbrug is totaal 800 meter lang en daarmee waarschijnlijk de langste natuurbrug ter wereld.

Page 25: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

48 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 49ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Natuurbrug Zanderij Crailo Hilversum

Page 26: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

50 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 51ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Natuurbrug Het Groene Woud

UitdagingDeProvincialeStatenvanNoord-BrabantwezendeRijkswegA2aanalsdelocatiewaarheteersteecoductvanBrabantmoestkomen.DezenatuurbrugvormteenbelangrijkonderdeelvanhetnatuurontwikkelingsplanHetGroeneWoudaandeoostzijdevandegemeenteBoxtel.Doordeaaneenschakelingvanbestaandenatuurgebiedenindeomgevingiseengebiedvancirca7.500hectareontstaan,waarinverschillendedier-enplanten-soortenzichthuisvoelen.AanpakARCADISontvingvanBallastNedamB.V.deopdrachtvoorhetontwerp.Bijzonderisdathetecoductnietopdezelfdehoogteligtalshetomringendegebied.

Desnelwegligtopmaaiveldniveau,terwijlhetecoductindevormvaneenbetonnenviaductomhoogisgebracht.Vanwegededrassigeomgevingzoueendrogeoverbruggingvandesnelwegveeldierenvandeoverstapkunnenweerhouden.Daaromisbeslotenopdenatuurbrugeenkunstmatigegrondwaterspiegelaantebrengen.Omeentesnelleafstromingvanhetopgepomptegrondwatertevoorkomenisdeonderbouwvandetaludstrapsgewijsvormgegeven.Hierdoorisdetotalelengteruim50metergeworden.

Facts Ontwerp: 2003

Oplevering: 2005

Architect: Luc Veeger

Resultaat Het eerste ecoduct met een continu vochtige plasdraszone is het resultaat: een brede brug met natte route. Aansprekende diersoorten als de kamsalamander, de das en de ree gebruiken deze brug waarmee hun leefomgeving aanzienlijk groter is geworden. Bovendien is deze natuurbrug uniek, omdat op het dek een volledig regelbare schijngrondwaterspiegel is gerealiseerd door de aanvoer van grondwater uit de directe omgeving.

Page 27: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

52 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 53ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Faunapassage Elst

UitdagingDeProvincieUtrecht,samenmethetUtrechtsLandschapendeBeheerscommissieNationaalParkDeUtrechtseHeuvelrugwildendebarrièrewerkingvandeN225verminderen.DezeprovincialewegvormdeeenobstakelvoordierenomvrijtebewegentussendeUtrechtseHeuvelrugendeRijnuiterwaarden.

AanpakOmdateenruimemaatvoeringenvorm-gevingvangrootvanbelangzijnvooreenvrijetoegangvandieren,isgestreefdnaareenmaximaleopenheidvandefaunapassage.Zoisergekozen

vooreenzodunmogelijkdekeneenzogrootmogelijkeafstandtussendekolommen.Indevormgevingkomtditaspectterugdoordathetkunstwerkisvoorzienvanslankekolommenrijenomdaarmeeeenoptimaleopenheiden‘transparantie’teverkrijgen.Bijzonderaandeconstructieisdatdedraagbalknietzichtbaaris.

Facts Ontwerp: 2005

Oplevering: 2009

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat De faunapassage fungeert als migratiezone voor vele verschillende diersoorten die vanaf de Utrechtse Heuvelrug op zoek gaan naar de waterrijke uiterwaarden. Ook vanaf de brug is aandacht besteed aan de natuurbeleving van de mens. De houten geluidsschermen zijn zodanig laag dat een fietser eroverheen kan kijken.

Page 28: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

54 55

TunnelsExtra capaciteitLangefilesvoortunnelszijnhelaaseenbekendverschijnsel.Optrajectenwaardeuitbreidingvanrijstrokenplaatsvindt,isdetunnelvaakdeflessenhals.Uitbreidingvandecapaciteitvantunnelsisdaaromnodig.EenvandevoorbeeldenisdeaanlegvandeSchipholtunnel,TweedeBeneluxenTweedeCoentunnel.

Multifunctioneel ruimtegebruikHetleefklimaatindichtbevolktegebiedenstaatnietzeldenterdiscussiedoordeaanwezigheidvanwegen.Geluidsoverlastofteveeluitstootvanuitlaatgassenisvooroverhedenaanleidingomtekiezenvoordeaanlegvanlandtunnels.Doordeaanlegvandergelijkeoverkappingenontstaatmeerruimteopmaaiveldniveauenwordtoverlastvanhetverkeersterkgereduceerd.ARCADISheeftbijvoorbeeldmethetontwerpvandelandtunnelindeA2bijUtrecht,SijtwendetunnelendeondertunnelingA2bijMaastrichtveelkennisenervaringopgedaanmethetprincipevanmultifunctioneelruimtegebruik.

VeiligheidTunnelveiligheidheeftbetrekkingopdeveiligheidvanpersonendiegebruikvanmakenvaneentunnel,dezogenaamdeinterneveiligheid.EenaantalincidentenintunnelsinEuropavormdedeaanleidingvoorhetopstellenvanwetgevingophetgebiedvantunnelveiligheid.Indezenieuwewetgevingzijnverscherptetechnische,proces-enorganisatorischeeisenvastgelegd.Ookiseenaantalleidradenopgesteldvoorhetuitvoerenvandebenodigdeonderzoeken,risico-enscenarioanalysesendedocumentatiehiervan.ARCADISheeftdeafgelopenjarenveelkennisenervaringopgedaanmetprojectenophetgebiedvantunnelveiligheid,zowelvanspoor-,metro-,enwegtunnelsgedurendealleprojectfasen.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 29: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

56 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 57ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Ondertunneling A2 Maastricht

UitdagingBijdegemeenteMaastrichtendeProvincieLimburgleefdedebehoefteaaneenbeterebereikbaarheidvanMaastrichteneenbeteredoorstromingopdesnelwegA2.Bovendienwildedegemeentedeverkeersveiligheidenleefbaarheidvandeomliggendebuurtenverbeteren.Nieuwekansenbiedenvoordewijkenendebarrièreswegnemenwarenaanleidingomdrieconsortiauittenodigenvoorhetmakenvaneenplan.HetconsortiumAvenue2,bestaandeuitBallastNedamenStrukton,wonmethetwinnendevoorstelde‘GroeneLoper’.

AanpakARCADISisdoorhetconsortiumAvenue2gevraagddeadviseursrolopzichtenemen.Samenmeteenteamvanecologen,civielingenieurs,architectenenlandschapsarchitectenzijndeeerstecontourengemaaktvoorde‘GroeneLoper’endeondertunnelingvandeA2.

Facts Ontwerp: 2009

Oplevering: 2016

Beelden: Avenue2

Resultaat Met het plan de ‘Groene Loper’ zal de leefkwaliteit in Maastricht-Oost totaal veranderen. Tweeduizend lindebomen aan een slingerend lint verbinden het Céramiqueterrein, de Parklaan, het Geusseltpark en de Landgoederenzone. Het hart van de Groene Loper vormt de Parklaan, de langgerekte bomenlaan boven op de gestapelde tunnel. Deze gestapelde tunnel leidt de A2 straks onder de stad door en zorgt ondergronds voor een veilige en vlotte verkeersdoorstroming. De bovenste tunnelbuizen zijn voor het locale verkeer, de onderste buizen voor het doorgaande verkeer.

Page 30: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

58 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 59ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Tweede Coentunnel

UitdagingIederedagmakenruimhonderdduizendauto-mobilistengebruikvandeCoentunnel.Datisteveelvoorditsnelweggedeelte,waarhettracéovergaatvandrierijstrokennaareentweebaansweg.KnooppuntCoenplein,oftewel‘deflessenhals’,hoortdanookaljarenthuisindeNederlandsefiletop10.Eenprobleemdat,wanneerernietsaangedaanwordt,steedsmeerstagnatieszalopleverenopdegeheleAmsterdamseringendetoeleidendewegen.

AanpakDeoplossingvanditprobleem?Capaciteitcreëren.Eenuitbreidingvanhetaantalrijstroken,inclusiefdeaanlegvaneenTweedeCoentunnelmetwisselstrokentussendeA8endeA10,moetdeveiligedoorstromingvanhetverkeerweeropgangbrengen.

DeconcessiehouderCoentunnelCompanyBVheeftdevoorbereiding,uitvoeringenhetonderhoudvandeeerste5jaaruitbesteedaanCoentunnelConstructionVOF.ARCADISisalsadviseurwerkzaamvoorCoentunnelConstructionVOFenleverteenbelangrijkebijdrageaandetotstandkomingvanhetintegraleontwerpvandetunnels,deoverigekunstwerkenendewegen.GedurendedeaanbestedingsprocedureheeftARCADISeenbijdragegeleverdaanhetopstellenenuitwerkenvandeaanbieding.NaastdetechnischeinbrenginhetontwerpheeftARCADISmedehetmanagementsysteemvandeconcessiehouderCoentunnelCompanyBVontwikkeld.

Facts Ontwerp: 2007

Oplevering: 2013

Resultaat Met de komst van de tunnel is de noordelijke Randstad beter bereikbaar. De doorstroming van het verkeer zal verbeteren en de verkeersdruk bij andere tunnels onder het Noordzeekanaal afnemen. Ook het westelijk havengebied zal beter bereikbaar zijn. Door de aanleg van nieuwe natuurgebieden en dierentunnels wordt optimaal rekening gehouden met natuur en milieu.

Page 31: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

60 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 61ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Noord-Zuidlijn Amsterdam UitdagingDeNoord-ZuidlijniseennieuwonderdeelvanhetAmsterdamsemetronetwerk.DelijnkruisthetCentraalStation.OmdeoverstapvanallereizigerssoepeltelatenverlopenkoosdegemeenteAmsterdamvooreenmetrostationonderhetstation.DerealisatievandepassagevandeNoord-ZuidlijnmethetmonumentaleCentraalStationiseengroteuitdaging.Belangrijkerandvoorwaardeisdatdeaanleggeenschadeaanhetstationsgebouw,eenrijksmonument,magveroorzaken.Ookmoetenhettreinverkeerendereizigersstroomongehinderdkunnendoorgaan.Ditvraagtomeeninventieveoplossing.

AanpakVanwegedeliggingaanhetIJisgekozenvoorhetbaggerenvaneensleufonderhetstation,waarindeNoord-Zuidlijnindevormvaneenafgezonkentunnelwordtgerealiseerd.

Voorzoverbekend,wordtdezeoplossingvoorheteerstterwereldondereengebouwtoegepast.Omdestabiliteitvanhetstationtewaarborgenkrijgtdesleufeendakwaarophetstationsgebouwendesporenrusten.Voorhetmakenvandebouwputwandenenhetdakisechtereenuiterstgeringewerkhoogtevancirca3meterbeschikbaar.Bijzonderisdatonderhetstationsgebouwisgekozenvooreen‘sandwichwand’,bestaandeuiteensamenwerkingtussenstalenbuizenenjetgrout.

Facts Ontwerp: 2000

Oplevering: 2013

Resultaat Het resultaat is een zinksleuf waarin de zinktunnel voor de Noord-Zuidlijn afgezonken kan worden, zonder dat er schade ontstaat aan het monumentale station. In zowel technisch als logistiek opzicht is dit een van de meest complexe delen van de lijn.

Page 32: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

62 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 63ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Amsterdam IJSEI

UitdagingAmsterdamCentraalStationstaatopeeneilanddataanheteindvande19deeeuwinhetIJisaangelegd:hetStationseiland.HetiséénvandegrootsteoverstapstationsvanNederlandenzalindenabijetoekomstuitgroeiennaar300.000reizigersperdag.Omaandezetoenemendecapaciteits-vraagtekunnenblijvenvoldoen,isuitbreidingnoodzakelijk.VOFDeRuijterkade,eensamenwerkingsverbandtussenARCADISenMovares,ontwerptdeherinrichtinginopdrachtvandegemeenteAmsterdam.

AanpakEénvandemaatregelenomdeoverstapeffectievertemaken,ishetgedeeltelijkherinrichtenvanhetStationseiland.

DaarvoorverhuizendebushaltesvandestadszijdevanhetstationsgebouwnaardeIJ-zijdeStationseiland(IJSEI)enkomtonderdePrinsHendrikkadeeennieuweautotunnel.

Facts Ontwerp: 2001

Oplevering: 2013

Technisch ontwerp, constructies, bouwbegeleiding:

VOF De Ruyterkade

Architectonisch ontwerp: Benthem Crouwel Architecten

Resultaat Langs het IJ en onder de hal van het busstation is een ongeveer 300 meter lange wegtunnel aangelegd die de automobilist een vlotte doorstroming zal bieden. Het autoverkeer gaat in twee tunnelbuizen met elk twee rijstroken ondergronds, waarmee de kruising met het langzaam verkeer wordt opgeheven. Feitelijk wordt het verkeer van de Prins Hendrikkade, aan de stadskant van het Amsterdam Centraal Station, verlegd naar deze nieuwe wegtunnel aan de IJ-zijde.

Page 33: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

64 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 65ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Overkapping A2 Utrecht-Leidsche Rijn

UitdagingGemeenteUtrechtenRijkwaterstaatwildendebarrièrewerkingvandeA2tussendeoudestadenLeidscheRijnopheffen.Ookmoestereenoplossingkomenvoordegeluids-overlastenluchtvervuilinginhetnieuwestadsdeel.DeoplossingisgezochtineenoverkappingvandeA2terhoogtevanLeidscheRijnovereenlengtevan1,6kilometer.Deoverkappingmoetruimtebiedenaanrecreatievedoeleindenenbebouwing.

AanpakHetprojectisindevormvaneenDesign&Construct-contractopdemarktgezet.Samenmetdeopdrachtgever,aannemerscombinatieDODO,heeftARCADISeenoptimaalontwerpvoordelandtunnelmetdienstengebouwengemaakt.Deoverkappingheeftviertunnelbuizenmeteentotalebreedte

vancirca80meter.Tussentweebuizeninéénrichtingbevindtzicheenmiddentunnelkanaaldatkandienenalsvluchtwegenalseentechnischedienstgang.Zeerinnovatiefisdetoepassingvaneenbetonmengselmetpolypropyleenvezels.DezeoplossingmaakthetmogelijktevoldoenaandebrandwerendheidseisenvanRijkswaterstaatzonderdatapartebrandwerendebeplatingnodigis.DitdoorARCADISgemaakteontwerpisnasuccesvolverlopenbrand-proevenbijTNOvrijgegevenvoorgebruik.

Facts Ontwerp: 2005

Oplevering: 2011

Architect: Quist Wintermans Architekten

Resultaat De integrale benaderingswijze en de brede kennis en ervaring van ARCADIS op het gebied van tunnels hebben een uiterst efficiënt ontwerp opgeleverd. Wanneer dit ontwerp is gerealiseerd, ontstaat een volledig nieuw gebied dat de oude stad verbindt met de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn over de A2.

Page 34: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

66 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 67ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Tunnel Pannerdensch Kanaal

UitdagingDeBetuweroutekruistvlakbijArnhemhetPannerdenschKanaal.Omdezekruisingtemakenzijnverschillendebouwmethodenonderzochtzoalseenbrug,eenzinktunneleneenboortunnel.OmdatdeBetuweroutedeverbindingvormttussendeRotterdamsehavensenDuitslandmoestmethetoogopdetoekomstdetunnelgeschiktzijnvoordouble-stackcontainervervoer.ARCADISontvingvandeProjectorganisatieBetuweroutedeopdrachtvoorhetontwerpvandetunnel.

AanpakNaeenuitgebreideafwegingisdekeuzegevallenopderealisatievaneengeboordetunnelmettweetunnelbuizen.

Hetontwerpvandetunnelwerdinsterkematebepaalddoordeinvloedvanderivier,deslechtegrondslagendebelastingvandebestaandebebouwing.Ditmaaktehetnoodzakelijkomdetoegepastebetonnensegmentenverderteontwikkelenomdetunnelteverstevigen.Omeeneventueleoverstromingvandetunnelendeachterliggendepolderstevoorkomen,zijndeurenaangebrachtdiekunnenwordengesloten.Dezezogenaamdecoupurekeringenbevindenzichindetweebedieningsgebouwen,waarinookdetunneltechnischeinstallatieszijnondergebracht.

Facts Ontwerp: 1995

Oplevering: 2003

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat De tunnel onder het Pannerdensch Kanaal is één van de belangrijkste schakels in de Betuweroute. De tunnel heeft een lengte van 2,5 kilometer, waarvan 1615 meter als geboorde tunnel is uitgevoerd. Elke tunnelbuis heeft een binnendiameter van 8,65 meter en is voorzien van een tweetal dwarsverbindingen. Bijzonder is dat deze tunnel onder het natuurgebied Rij-Strange doorloopt, waardoor veel natuurschoon bewaard is gebleven.

Page 35: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

68 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 69ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Sijtwendetunnel Leidschendam-Voorburg

UitdagingOpdegrenstussenVoorburgenLeidschendamisdeNoordelijkeRandwegvanDenHaagaangelegd.DezeverbindtScheveningenenDenHaagviaRijksweg14metdesnelweg-verbindingtussenAmsterdamenDenHaag.DetoenmaligegemeenteVoorburghadbezwarentegenhetoorspronkelijkeplanvoordeN14,waaroveralsindsdejaren‘30werdgesprokenenkwammeteenplandatisontwikkeldineenpubliek/privatesamenwerking.ARCADISontvingvanbouwbedrijfVanHattumenBlankevoortdeopdrachtdetunnelteontwerpen.

AanpakDeinsteekwasominplaatsvaneenwegalsbarrièreeenverbindingtemakentussendetweewoongebiedenaan

weerszijdenvandeweg.Doordewegineentunnelteleggenofteoverkappenkwamergrondbeschikbaardieontwikkeldkonwordenalswoonwijk.Deopbrengstvandevastgoed-ontwikkelingwerdgebruiktomeendeelvandemeerkostenvandetunneltefinancieren.ZowerdhetprojectfinancieelhaalbaarenVoorburgeenmooiewoonwijkrijker.

Facts Ontwerp: 1995

Oplevering: 2002

Architect: Jaap van der Steeg (tramhalte)

Resultaat Met de aanleg van de Sijtwendetunnel heeft Voorburg in plaats van een drukke snelweg door de gemeente een mooie woonwijk gekregen. De Sijtwendetunnel bestaat uit drie achter elkaar gelegen autotunnels met elk twee tunnelbuizen. De meest oostelijke tunnel is met 1200 meter de langste tunnel. Parallel aan de oostelijke tunnel is ook een tramtunnel gerealiseerd, inclusief ondergrondse halte in de woonwijk Sijtwende. Deze tunnel wordt gebruikt door HTM-tramlijn 19, die Leidschendam met Delft verbindt en daarbij ook Leidschenveen en Ypenburg aandoet. Deze tramtunnel is in 2010 in gebruik genomen.

Page 36: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

70 71

ViaductenenonderdoorgangenLange rijen voor dichte spoorbomen, opstoppingen in het verkeer, fietsers die nog net even over willen steken. Door het toenemende spoor- en wegverkeer neemt het aantal onveilige situaties op kruisingen toe. Viaducten en onderdoorgangen zijn veilige alternatieven. Auto’s, treinen, metro’s, trams, fietsers en voetgangers kunnen hierdoor – gescheiden van elkaar – veilig gebruik maken van het spoor of de openbare weg.

‘Zien en gezien worden’ bepalen de gevoelens van sociale en fysieke veiligheid bij viaducten en onderdoorgangen. Daarom is de manier waarop de in- en uitgang, de oriëntatie en (dag)lichttoetreding zijn georganiseerd al in de ontwerp-fase van wezenlijk belang, net als kleur- en materiaalgebruik. De ontwerpers van ARCADIS zorgen voor een veilige en prettige omgeving.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 37: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

72 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 73ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Kunstwerken Betuweroute

UitdagingDeBetuwerouteisderailverbindingdiedehavenvanRotterdammethetEuropeseachterlandverbindt.DeaanlegversterktdepositievanNederlandalsdistributie-entransportland.DeverbindingbehoortsamenmetdeHSLZuidtotdegrootstenationaleinfrastructuurprojecten.DaaromwerdtussendeRotterdamsehavenenhetEuropeseachterlandeen160kilometerlange,tweesporigelijnvooruitsluitendgoederenvervoeraangelegd.InhettrajectValburgtotZevenaarbevondzicheengrootaantalobstakels.Ermoesteenlangetunnelen25viaductenwordenaangelegd.

AanpakARCADISontwierpdebaan,kruisendewegen,benodigdekunstwerkenendeboortunnelonderhetPannerdenschkanaal.DaarbijverplaatsteARCADISdebiotoopvanverschillendedierenindeuiterwaardenvanhetPannerdenschkanaal.ARCADISverzorgdeookdevoorbereidingvanvergunningen,milieukundigeadviseringenhetverleggenvanallekabelsenleidingen,inclusiefhetmakenvandebijbehorendebestekken.Daarbijsteldenwijookderisicoanalysesenveiligheids-engezondheidsplannenop.

Facts Ontwerp: 1995

Opleving: 2005

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat Het tracé vormt de ruggengraat van het Nederlandse goederenstransport per spoor en is één van de hoofdassen van het Europese netwerk. Vormgeving speelde een grote rol. ARCADIS heeft voor twaalf kunstwerken voor de kruisende infrastructuur het architectonisch ontwerp verzorgd. Kenmerkend voor de kunstwerken is de slanke vormgeving en eenvoud die harmonieert met het omringende rivierenlandschap.

Page 38: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

74 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 75ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Onderdoorgang Koggelaan Zwolle

UitdagingBijdeKoggelaanvlakbijhetemplacementZwollekruistendagelijksvelefietsers–vooralscholieren–envoetgangershetspoor.DeoverwegbijhetdrukberedenspoortussenZwolleenAmersfoortwasechtervaakenlanggesloten.Hierdoorontstondengevaarlijkesituaties.DeGemeenteZwolleenProRailwildendezeoverwegvervangendooreensociaalveiligeonderdoorgang.Debouwvanonderdoorgangkendeeenaantaluitdagingen,waaronderdekruisingmetviersporeneneenparallelweg.Bovendienmoestendetreinentijdensdebouwblijvenrijden.Hetgrondwatermaakthetgeheelextracomplex;aandelinkerkantvandeonderdoorgangbevondzichvervuildgrondwatermetbenzeenenaanderechterkantisdedrinkwatervoorzieningvoordestad.

AanpakARCADISontvingdeopdrachtvoorhetvolledigeprojectenbedachteenintelligentefasering,zodathettreinverkeerongehinderddoorkongaanendeoverwegingebruikkonblijven,ondankshetfeitdatdeonderdoorgangopdelocatievandeoverwegwasgepositioneerd.OmhetdrinkwatervanZwollenietingevaartebrengenisoptimaalgebruikgemaaktvaneen(bestaand)luchtbelschermdathetvervuildegrondwaterafschermdevanhetdrinkwater.

Facts Ontwerp: 2001

Oplevering: 2004

Architect: Jaap van der Steeg

Resultaat Het resultaat van de integrale aanpak is een veilige situatie voor fietsers en voetgangers.Fietsers van het nabijgelegen scholencomplex kunnen nu veilig en ongehinderd het spoor kruisen. ARCADIS verzorgde ook het architectonisch ontwerp. In het ontwerp is veel aandacht besteed aan doorzicht. Door de scheidingswanden schuin uit te voeren is het mogelijk om in één keer door de gehele onderdoorgang te kijken.

Page 39: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

76 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 77ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Stationspassage Hilversum

UitdagingHetemplacementmetzevensporenbijStationHilversumvormdeeensteedsgroterebarrièretussenhetoostelijkeenhetwestelijkedeelvandestad.De‘grotespoor-bomen’vandeoverwegnaasthetstationwarengemiddeld48minutenperuurgesloten,wateenergerniswasvoordeweggebruikers.Bovendienwasdezeonoverzichtelijkeoversteek-plaatsgevaarlijkvooroverstekendefietsersenvoetgangers.ProRailbeslootdaarom,samenmetzijnprojectpartnersdegemeenteHilversumenNSPoort,hetstationgrondigaantepakken.Degelijkvloersekruisingwerdvervangendooreenonderdoorgangvoorlangzaamverkeeronderhetopstaalgefundeerdestationsgebouw.

AanpakSamenmetProRailvattendeingenieursvanARCADIShetverbeterenvanhetstationendeomgevingopalseenintegraleopgave.Bijzonderaanhetontwerpisdesamenwerkingtussendearchitectdeconstructeureninstallatietechniciwatbetreftdedoorbraakonderhetstationsgebouwenhetcreërenvaneenveiligeenoverzichtelijketransferruimte.Derealisatieverliepbinneneenzeerkrappeplanningendeuitvoeringwascomplex.Debouwfaseringenhetgaranderenvandetransfertijdensderealisatiewarenbelangrijkeuitgangspuntenvoorhetontwerpteam.

Facts Ontwerp: 2005

Oplevering: 2009

Architect: Beate Vlaanderen, opwaardering station, tunnel, perrons,

pleinen.

Resultaat Met de komst van de passage is Station Hilversum weer een belangrijk intercity-knooppunt geworden. De tunnel verbindt bovendien de stadsdelen aan weerszijden van het spoor. De vele ‘zichtlijnen’ en de integratie van de fietsstalling in de passage verhogen het gevoel van veiligheid. Ook is de toegang tot de perrons verbeterd doordat ze ook bereikbaar zijn via de nieuwe fiets- en voetgangerstunnel.

Page 40: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

78 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 79ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Onderdoorgang Station Alphen aan den RijnUitdagingDestationsomgevinginAlphenaandenRijnishetvisitekaartjevandestad,maareenbetereeenheideneenhelderoverzichtwarennoodzakelijk.Degelijkvloerseoverwegoverhetspoorwaseengevaarlijkknelpuntvoorfietsersenvoetgangers.BovendienvormtdespoorlijneenbarrièretussenOost-enWest-Alphen.Inhetkadervanhetnieuwesteden-bouwkundigplanomhetstationsgebiedteverbeterenisARCADISgevraagdeenintegraalontwerptemakenvoorhetstationendevoorpleinen.

AanpakDegemeenteAlphenaandenRijnenProRailkozenervoorhetoudestationsgebouw(1879)tevervangenendewachtruimtesopdeperronsterealiseren.Ookwildedegemeenteeennieuwedoorgangonderhetspooromeenveiligereverkeerssituatietecreëren.Deontwikkelingenrondhetstationvroegenomeenhoogwaardigeuitstralingvandepleinenendetunnel.Omdereizigeruittenodigendetunneltegebruikengingdearchitectinzijnontwerpuitvangoedeoriëntatiepunten,duidelijkezichtlijnenentransparantie.

Facts Ontwerp: 2007

Oplevering:2010

Architect: Beate Vlaanderen

Resultaat Bij het nieuwe station staat veiligheid centraal. Alle reizigerstromen concentreren zich zoveel mogelijk via één centrale in- en uitgang. De verlaagde pleinen aan weerzijden van de tunnel geven de passant ruim zicht in de tunnel. De vides in de perrons bij de trappen scheppen een ruime lichtinval in de tunnel. Hierdoor is zichtcontact mogelijk tussen de passanten in de tunnel en de reizigers op de perrons. ‘Zien en gezien worden’ vormt de basis voor de sociale veiligheid en oriëntatie van de gebruiker.

Page 41: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

80 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 81ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Halte Pijnacker Verdiept

UitdagingMetdekomstvanRandstadRailmoestdeoverwegOostlaaninhetcentrumvanPijnackervervangenwordendooreenonderdoorgang.Hierbijisdespoorbaanineentunnelbakonderdewegdoorgelegd.DegemeentePijnacker-NootdorpheeftARCADISalsontwerpervandezebetonbakookgevraagdde(verdiepte)nieuwehaltePijnackerCentrumvormtegeven.

AanpakHetprojectbestonduithetmakenvaneenoppalengefundeerdebetonnenU-vormigebak,mettweeingelijmdesporengeschiktvoorRandstadRail-voertuigen.OphetdiepstepuntligthetbredebetondekvandeOostlaan,metaande

zuidzijdevandezewegkruisingdebeideperronsvandenieuwehalte.Dezezijnruimeropgezetdanvooreenhaltestriktnoodzakelijkwas.Hetprojectwerduitgevoerdinbinnenstedelijkgebied.Veelaandachtvooreengoedecommunicatiemetdeomgevingwasnoodzakelijkendatheeftervoorgezorgddatdewerkzaamhedeningoedeharmoniemetdeomgevinghebbenplaatsgevonden.

Facts Ontwerp: 2004

Oplevering: 2007

Resultaat Het nieuwe station lijkt op een soort amfitheater: de hoge betonwanden zijn (visueel) vervangen door groene taluds, waarin een groot aantal trappen naar het maaiveld is opgenomen. De nieuwe onderdoorgang met de verdiepte halte biedt reizigers een prettige reisomgeving.

Page 42: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

82 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 83ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Onderdoorgang Berkel en Rodenrijs

UitdagingBinnendegemeenteLansingerlandzijntweeVinexlocatiesrondomhetspoorvandeErasmuslijnaangelegd.Degemeentestondvoordeuitdagingomdebarrièrewerkingvandezelijnzoveelmogelijktebeperkeneneensnelleverbindingmethetcentrumvandegemeenteterealiseren.BovendienmoestdewijkwordenvoorzienvaneennieuwehaltevandeErasmuslijn.DeuitdagingwasomdebeideVinexwijken,doorkruistdoordeErasmuslijn,zointegraalmogelijkaanelkaartekoppelen.

AanpakDeoplossingwasomopdrieplaatsenhetverkeeronderhetspoordoortelatengaan.Bijtweekruisingenisookeen

combinatiegemaaktmetwatergangen.ARCADISheeftvoordegemeenteeenvoorstudieverzorgdwaarindedrieonderdoor-gangenindeZilvergracht,StationssingelenRandBolwerkzijnuitgewerkt.VervolgenswasARCADISverantwoordelijkvoorhetgeheletrajectvanarchitectonischontwerptotenmetuitvoerings-begeleiding.Doordezeonderdoorgangenmetveeldoorzichtteontwerpen,isookinhogematevoldaanaandesocialeveiligheid.

Facts Ontwerp: 2004

Oplevering: 2008

Architect: Jaap van der Steeg

Resultaat Het resultaat is dat de inwoners van beide Vinexwijken zich ongehinderd en veilig binnen de beide wijken en naar het centrum kunnen verplaatsen. Bij de onderdoorgang in de Stationssingel is ook een halte gerealiseerd. Bovendien viel de ontwikkeling van de Vinexwijken gedeeltelijk parallel met de bouw van de kunstwerken. De afstemming van deze verschillende plannen was van groot belang. Voor beide werken trad de gemeente zelf op als coördinator op en verzorgde ook de raakvlakken. ARCADIS heeft de gemeente hierin bijgestaan.

Page 43: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

84 85

LifecyclemanagementDe samenleving stelt steeds hogere eisen aan de beschikbaarheid van infrastructuur. Om ervoor te zorgen dat deze infrastructuur blijft voldoen aan de nieuwe eisen, moet deze op een adequate wijze worden ontworpen, gebouwd, beheerd en onderhouden.

Het ontwerp en de uitvoering zijn in hoge mate verantwoordelijk voor het benodigde onderhoud in de beheersfase. ARCADIS houdt in haar ontwerpen dan ook altijd rekening met het gehele bouwproces van initiatief tot sloop, Lifecyclemanagement.

Door de toenemende onderhoudsbehoefte stijgt echter ook het gewenste onderhoudsbudget. ARCADIS adviseert haar klanten bij het maken van de afweging of de kosten voor het onderhoud nog opwegen tegen het verlengen van de technische levensduur. Anderzijds kunnen door het tijdig uitvoeren van onderhoud de totale instandhoudingskosten worden geminimaliseerd gedurende de economische levensduur van het object. ARCADIS voert de regie in dit proces en staat u graag bij in de wijze waarop het proces wordt ingevuld, geïmplementeerd en tot uitvoering wordt gebracht.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Page 44: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

86 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 87ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Renovatie Velserspoortunnel

UitdagingDeuit1957stammendeVelserspoortunnelvoldeedopeengrootaantalpuntennietmeeraandehuidigeveiligheids-regelgeving.NainspectiekwamdetunnelalséénvandeonveiligstevanNederlanduitdebus.Zoontbrakhetaangedegenverlichtingvandeevacuatiepaden,dateerdedenoodliftennoguithetjaarvandeopleveringenbeschiktehetbrandblussysteemoverslechtséénstandpijp.

AanpakARCADISontvingsamenmetdeBAMopdrachtomineenmaandtijddevolledigerenovatieterealiseren.

Despoorstavenendwarsliggerszijnvernieuwd,hetgrindbedvervangenenbijnaalletechnischesystemenzijnvandelaatstegeneratie.Deoudespoorstavenhebbeneentweedelevengekregenendienennualsgeleidingingevalvanontsporing.Dezichtbaarsteaanpassingisdeplaatsingvanverhoogdelooppadenaanweerzijdevandesporen.Ingevalvaneencalamiteithoevenreizigersnietmeertespringen,maarkunnenzijgewoonuitstappen.Ookduidelijkzichtbaarzijnde61camera’slangsdewanden.

Resultaat De 2100 meter lange spoorverbinding onder het Noordzeekanaal beschikt nu over nieuwe rails en een up-to-date veiligheidssysteem. Alle informatie komt uiteindelijk terecht bij twee controlepanelen in de dienstgebouwen. In geval van een calamiteit beschikt de brandweer hier direct over alle essentiële informatie. De Velserspoortunnel is hiermee klaar voor de toekomst.

Page 45: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

88 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 89ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Renovatie spoorbrug bij Ravenstein

UitdagingDebrugoverdeMaasbijRavensteinligtindespoorlijnNijmegen-DenBosch.DitgrotendeelsdubbelsporigetrajectkruistdeMaasdoormiddelvaneenenkelsporigebrug.Dezewerdin1875metEngelskapitaalgebouwd.In1937werddeoverbruggingvervangendooreennieuwe:vierverstijfdestaafbogeneneenvollewandliggerbrugovertweeopeningen.In1940en1943werddeoverbruggingdooroorlogshandelingenvernield.In1948volgdehetdefinitieveherstel.Medio2009wasvoordeopdebrugaanwezigespoorstavenenhoutenbrugdwarsliggers(bovenbouwconstructie)heteindevande

levensduurbereikt.ARCADISontvingvanProRailopdrachtomteonderzoekenwelkemogelijkhedenerwarentervervangingvandebovenbouwconstructie.

AanpakARCADISonderzochtwelkemogelijkhedenerwaren.Alsdetweebruikbaarstevariantenkwamennaarvoren:1 Hetvervangendoordezelfdebovenbouwconstructie,maar

meteikeninplaatsvanazobébrugdwarsliggers2 Hetvervangendooreeningegotenspoorconstructie,

hetstillebrugprincipe.

Resultaat ProRail koos voor de tweede variant. Deze is weliswaar in aanleg duurder, maar de samenwerking van de ingegoten spoorconstructie met de bestaande langsliggers van de overbrugging zorgt dat de levensduur van de totale stalen brug toeneemt van 24 jaar (bij variant 1) naar 80 jaar. Rekening houdend met de totale levensduur van de brug is variant 2 hierdoor economisch veel voordeliger dan variant 1. Met dit project heeft de vooroorlogse brug bij Ravenstein weer een nieuw leven gekregen.

Page 46: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

90 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 91ARCADIS | Mobiliteit | KunstwerkenARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Inleiding

Renovatie brug over Nederrijn

Uitdaging‘Alsikmetdeautonaarmijnwerkga,staikaltijdopdezelfdeplekindefile.’Hetiseenherkenbaardagelijksprobleemvoorduizendenweggebruikers.DoorRijkswaterstaatisdaaromhetzogenoemde‘fileplanZSM’-programmaopgezetomdegrootsteknelpuntenoptelossen.ZSMstaatvoor:Zichtbaar,Slim,Meetbaar.DeversterkingvandeNederrijnbrugisonderdeelvanhetZSMII-project.TussendeknooppuntenValburgenGrijssoordwordthetaantalbanenopdebrugvergrootvan2x2naar2x3rijstroken.OmdenieuwebelastingtekunnendragenheeftARCADISditkunstwerkgetoetstopdeconstructieveveiligheid.Uitdeherberekeningbleekdatdedwarskrachtcapaciteitinhetrijdekterplaatsevandesteunpuntenniettoereikendwas.

AanpakOmdeNederrijnbrugwelvoldoendeconstructieveveiligheidtegevenvoordetoekomst,ontvingARCADISopdrachteenreferentieontwerptemaken.Probleembijhetbeoordelenvandebestaandeconstructiewasdateenbrandindebouwkeettentijdevandeopleveringvandetoenmaligebrugdeoriginelerevisietekeningenhadvernietigd.DeversterkingsmaatregelenvoordebrugzijnalsverplichtinginhetD&C-contractvoordeaannemeropgenomen.InderealisatiefasevandeversterkingaandebrugisARCADISbetrokkenalstoetser.

Resultaat De versterking richt zich op het aanbrengen van een uitwendige voorspanning in de kokers van de brug. Met deze versteviging kan de brug een extra rijstrook en zwaardere belasting dragen. De brug kan weer 100 jaar mee.

Page 47: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

92 ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken 93ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken

Renovatie Vlaketunnel

UitdagingDeVlaketunnelligtophettrajectvandeA58vanBergenopZoomnaarVlissingen,ophetpuntwaardezesnelweghetKanaaldoorZuid-Bevelandkruist.Deinstallatiesindetunnelwarenverouderdenvoldedennietmeeraandenieuwetunnelwetgeving,zodatdetunneltoewasaaneengrondigerenovatie.Eénvandeeisenvoorderenovatiewasdatdetunnelaltijdopenmoestblijven.Bovendienisdetunneleenbelangrijkedoorgangvoorvakantiegangers,dusmochtenergeenwerkzaamhedenindezomerplaatsvinden.

AanpakARCADISontvingvanRijkswaterstaatopdrachtvoorhetschrijvenvanhettechnischegedeeltevanhetcontractvoorderenovatie,zodatdetunnelweervoldoetaanEuropeseregelgeving.Deverlichting,noodstroomvoorziening,bedienings-centrale,wegsignalering,ongevaldetectie,hetcamerasysteemendebrandblusinstallatiezijnvervangen.BijzonderisdatdeverlichtingisvervangendoorLED.

Resultaat Deze LED-verlichting is het paradepaardje van de tunnel. De Vlaketunnel is namelijk de eerste tunnel ter wereld die volledig is voorzien van LED-verlichting. Met de toepassing van LED-verlichting wordt tot wel vijftig procent energie bespaard.

Page 48: Brochure kunstwerken (tunnels en bruggen)

94 95

WatkuntuvanARCADISverwachten?De uitvoering van multidisciplinaire uitvoeringsprojecten vergt bijzondere aandacht en deskundigheid. De dienstverlening van ARCADIS op dit vlak omvat zowel advies als dienstverlening en wordt ingeroepen in alle fasen en voor alle (traditionele én innovatieve) contractvormen.

IntegraalTijdensdeontwerpfasewordtARCADISintegraalbetrokkenbijallefasenvanhetopstellenvanhetbestekofuitvoeringscontract.Indecontractfasebrengenonzedeskundigenadviesuitbijhetopstellenentotuitvoeringbrengenvandeoptimalecontractvorm:innovatiefinalzijnvariantenoftraditioneel.Doordirectievoering,inspectieentoezicht(UAV)oftoetsingenauditsopbasisvanrisicoanalyse(UAV-Gc)ziendeexpertsvanARCADISertijdensdeuitvoeringoptoedatdebouwerzijnverplichtingennakomtendathetprojectenderealisatiehiervanvoldoetaandeinhetcontractgesteldeeisenenaandevigerendewet-enregelgeving.

Veiligheid, gezondheid en milieuARCADISheeftveiligheidhooginhetvaandelstaanenfocustopeensystematischeaanpakvanveiligheidsrisico’s.ARCADISheeftinstrumententerondersteuningvandetotstandkomingvanhetV&G-planindeontwerpfaseentijdensdeuitvoeringmetbehulpvanbouwplaatsinspecties.Onzemedewerkerszijngecertificeerdenbeschikkenoverdebenodigdekennisenopleiding,zoalsVOLVCAenveiligheidlangshetspoor.Wijzorgendatveiligheid,gezondheidenmilieuinalleonderdelenvandeprojectorganisatieenhetprojectzijngewaarborgd.

Informatie en communicatieHetuitvoeringsmanagementzorgttijdensdeuitvoeringvooreengoedeadministratieveorganisatiemeteengoedetoegankelijkheidenoverdraagbaarheidvaninformatie.Wijrapporterenutijdensderealisatiedoormiddelvanvoortgangsrapportages,volgensvoorafafgesprokenformatsoptechnischenfinancieelgebied.Ookkanhetuitvoeringsmanagementbijexternecommunicatieeenbelangrijkerolvervullen.Uitonzeervaringblijktdateengoedecommunicatiemetbetrokkenenenomwonendeneengrotetoegevoegdewaardeheeft.Hetiscruciaalvoorhetwelslagenvaneenproject.

ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken ARCADIS | Mobiliteit | Kunstwerken