Erfgoeddag 2013: Stop de tijd!

Wachten tot je duif die valt, minutieus de aankomst constateren, met veel geduld een duivenjong verzorgen en kweken tot een kampioen…Het mag duidelijk zijn dat de duivensport op veel vlakken te maken heeft met tijd. En omdat de volkse sport in de regio van Kempens Karakter bijzonder populair was maar nu dreigt te verdwijnen, is deze Erfgoeddag een uitgelezen kans om dit erfgoed in de kijker te zetten.

Bijzondere getuigen, prachtige objecten en fijne vondsten schitteren op de tentoonstelling ‘Tijd Vliegt’ waaraan de negen gemeenten, heemkringen, duivenbonden, vrijwilligers, … uit de regio meewerkten.

Maar ook Lier (met haar Zimmertoren) ontbreekt niet in het programma. Heel wat Lierse musea en organisaties verrassen je met rondleidingen, wandelingen, demonstraties en meer. Verder zijn er toffe activiteiten in Grobbendonk, Herentals en Kessel.

Wie dacht om het tijdens deze Erfgoeddag rustig aan te doen zoals het thema suggereert, heeft het volgens ons alvast mis.

We nodigen je van harte uit op al deze boeiende activiteiten.

Kardinaal Mercierplein | tentoonstelling Tand des tijds

Lookstraat | Tentoonstelling Stop(t) de tijd?

F. Van Cauwenberghstraat | Demonstratie Restaurator aan het werk

Grote Markt | Wandeling Torenwandeling

Zimmerplein | tentoonstelling De klok tikt

Berlaar | Tentoonstelling Tijd vliegt! Duivensport in de Kempen

Colofon

CoördinatieErfgoedcel Kempens Karakter

FotomateriaalErfgoedbank Kempens Karakter, Frank Van Konneghem, Frans Nauwelaers

VormgevingTop Creation

Druk Drukkerij Bulckens

Depotnummer en oplage D/2013/12.027/2

3000 ex

InfoErfgoedcel Kempens KarakterBegijnhof 27 | 2200 Herentals

+32 14 21 97 00info@kempenskarakter.bewww.kempenskarakter.be

v.u. Lieven Janssens, Begijnhof 27, 2200 Herentals

inVlaanderen.be

Beste erfgoedliefhebber,

“Sta even stil bij de tijd”.

De slogan van deze dertiende editie van Erfgoeddag is meer dan ooit een uitnodiging. Een uitnodiging om de dagelijkse race tegen de tijd even af te remmen, en stil te staan en te genieten van het werk van de vele duizenden erfgoedwerkers, vrijwilligers en professionelen, die dag na dag het duel aangaan met de tijd. De tijd heeft een geweldige impact op ons cultureel erfgoed: het dreigende materiële verval, de ontoegankelijkheid van heel wat gegevens (denk maar aan die oude cassetjes en floppies), het vergeten, veronderstellen of reconstrueren…

Met hun werk – vaak hun passie – proberen erfgoedwerkers de gevolgen van het verstrijken van de tijd naar best vermogen te stoppen. Hun inzet én uw interesse bieden de garantie dat wát we belangrijk en betekenisvol vinden, het cultureel erfgoed, aan de generaties na ons wordt doorgegeven. Het recente FARO-onderzoek ‘Vlamingen en het verleden. Een bevolkingsonderzoek naar erfgoedbeleving in Vlaanderen’ toonde aan dat er – gelukkig - een groot draagvlak bestaat voor cultureel erfgoed in onze samenleving. Het groeiend succes van deze jaarlijkse Erfgoeddag is er een illustratie van.

Op Erfgoeddag bent u eens te meer welkom bij meer dan 400 erfgoedinstellingen en –organisaties. Laat u verrassen door hun verscheidenheid, hun rijkdom en hun dynamiek. U zult het zien, horen en voelen: de erfgoedsector is in volle ontwikkeling en ze staat voor grote uitdagingen, op vlak van behoud en beheer, collectiemanagement, digitalisering en erfgoeddepots. Deze kansen en uitdagingen zijn globale ontwikkelingen die zich ook bij ons volop manifesteren. In en buiten de werelden van musea, archieven en erfgoedbibliotheken staan ze meer dan ooit op de agenda. Er ligt een boeiend traject voor ons. Alleen daarom al verdient deze editie van Erfgoeddag een stukje van uw kostbare tijd. Ik wens u een bijzonder interessante, boeiende en fijne dag toe!

Joke SchauvliegeVlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur

Berlaar

Erfgoedcel Kempens Karakter | +32 14 21 97 00info@kempenskarakter.be | www.kempenskarakter.be

zaterdag 20 april 2013 van 13 tot 18 uur en zondag van 10 tot 18 uur

Tentoonstelling: Tijd vliegt! Duivensport in de Kempeni.s.m. gemeenten en heemkringen van Berlaar, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Lier, Lille, Nijlen, Olen en Vorselaar, plaatselijke duivenbonden, Kweekstation Natural, KBDB en privéverzamelaars.Constateurs, looprecht, duivenwedstrijden… Uiteraard heeft de duivensport alles met tijd te maken, in de letterlijke zin. In de Kempen was de volkse sport jarenlang een van de meest populaire, maar verdwijnt nu stilaan. Daarom gingen we op zoek naar bijzondere getuigen, unieke foto’s en voorwerpen om het verhaal in beeld te brengen. Voor kinderen is er een interactieve zoektocht. Aan de hand van een doeboekje op maat gaan ze op verkenning door de tentoonstelling.

PraktischGemeentelijke basisschool Berlaar | Aarschotsebaan 60 | 2590 BerlaarDoorlopend open van 10 tot 18 uurLeuk voor kinderen

enkel zondag 21 april 2013 van 10 tot 18 uur

Tussen 11 en 12u | schrijfworkshop voor kinderen door studenten van KHK. Op een heel originele manier zal het jonge publiek een verhaal van tien regels schrijven (op rijm). Om 12u | vertrekken de duiven met de boodschappen richting Hoogstraten. In de Noorderkempen vullen kinderen het verhaal aan en sturen het via een telegraaf door. 14u30 | Beide versies worden in Berlaar geprojecteerd.

Grobbendonk

Diamantmuseum Provincie Antwerpen | +32 477 63 35 11info@diamant.provant.be | www.diamantmuseum.be

Demonstratie: Toen waren ze nog met 20.000i.s.m. Diamantmuseum GrobbendonkDe hoogdagen van de diamantbewerking komen vandaag terug tot leven in het Diamantmuseum te Grobbendonk. Tot het eind van de jaren 1960 telden Antwerpen en de Kempen 20.000 diamantslijpers. Sindsdien is het bewerken van diamant geëvolueerd naar een hoogtechnologische activiteit. Originele slijpmolens, zaagbanken en snijmachines worden voor één dag bediend door de diamantbewerkers van toen.

PraktischDiamantmuseum GrobbendonkKabienstraat 2a | 2280 Grobbendonkdoorlopend open van 10 tot 18 uur

Herentals

Stad Herentals | 014/21 97 00cultuurcentrum@herentals.be | www.schaliken.be

Wandeling: Plaatsnamen stoppen de tijdi.s.m. Natuurpunt en Natuurpunt EducatieGehuchten, dorpen of steden kregen vaak hun naam door de geografische verschijningsvorm, de persoon die er woonde of een gebeurtenis die er plaatsvond. Toponiemen vertellen zo een stuk geschiedenis. Door een dorp of landschap zijn naam te geven, zet je als het ware de tijd stil. Archiefstukken, foto’s en historische kaarten tonen hoe de plaatsnamen ontstonden.

PraktischBegijnhofBegijnhof 27 | 2200 HerentalsVertrek om 14 uur (duur: ca. 2 uur 30 min.), aangepast schoeisel is aan te raden (vooral bij regenweer), kinderwagens hebben plaatselijk moeilijke doorgang Workshop: Volksspelen in het BegijnhofOude volksspelen staan in schril contrast met de flitsende games en snelle competitiesporten die we nu kennen. We nemen de tijd om oude volksspelen te herbeleven. Kom langs en herontdek pagschieten, pudebak, slagwip, kegelen, bollen, tollen …

PraktischBegijnhof Begijnhof 27 | 2200 Herentalsdoorlopend open van 11 tot 17 uur

Lier

De Vrienden van de Sint-Gummaruskerk | +32 3 489 33 02karel.geenen@telenet.be | www.sintgummaruskerktelier.be

Tentoonstelling: Tand des tijdsDoorheen de jaren hebben de Vrienden zich ingezet voor het kerkpatrimonium en verschillende restauratiedossiers opgestart om het verval van de collectie tegen te gaan. Tijdens een speciale rondleiding komen enkel de gerestaureerde werken in de kerk aan bod, waaronder een werk van P.P. Rubens, en krijgt de bezoeker een uitgebreide toelichting over elk werk.

PraktischSint-GummaruskerkKardinaal Mercierplein 8 | 2500 LierDoorlopend open van 13 tot 18 uur

Het Looks | +32 496 12 25 41lookstraat14@gmail.com | www.lookstraat14.blogspot.com

Tentoonstelling: Stop(t) de tijd (?)Wanneer iemand overlijdt, stopt de tijd dan? Als iemand sterft, dan heeft dit een grote impact op het leven en de omgeving. Rituelen en gebruiken rond de dood - en hoe die evolueerden – worden getoond.

PraktischLookstraat 14 | 2500 LierDoorlopend open van 10 tot 18 uur

Stedelijk Museum Wuyts-Van Campen en baron Caroly+32 3 800 03 96 | musea@lier.be | www.bruegelland.be

Demonstratie: Restaurator aan het werkHet museum doet meer dan alleen zijn collectie tonen. Achter de schermen gebeurt er veel om objecten te bewaren voor de toekomst. Ontmoet een restaurator aan het werk.

PraktischF. Van Cauwenberghstraat 14 | 2500 Lierdoorlopend open van 10 tot 18 uur

Toerisme Lier | +32 3 800 05 55toerisme@lier.be | www.toerismelier.be

Wandeling: TorenwandelingEen gids neemt je mee langs het Belfort, de Zimmertoren en de toren van de Sint-Gummaruskerk. Tijdens de wandeling ligt de focus op de beiaarden, de klokken en tijd en de verhalen die ermee samenhangen. De beklimming van de Sint-Gummarustoren brengt je via de speeltrommel (sinds 2012 toegevoegd aan de Topstukkenlijst cultureel erfgoed) tot boven, een plek waar de torenwachter waakte over de stad.

PraktischBelfortGrote Markt | 2500 Lierom 11, 14, 15 en 16 uur (duur: 2 uur)Reservatie: toerisme@lier.be, +32 3 800 05 55maximum 4x20 plaatsen

Zimmertoren | +32 3 800 03 95musea@lier.be | www.toerismelier.be

Tentoonstelling: De klok tiktLouis Zimmer werd geboren te Lier op 8 september 1888 en overleed er op 12 december 1970. Hij was uurwerkmaker, autodidact in de astronomie en realisator van drie wereldberoemde werken: de Jubelklok, de Astronomische Studio en de Astronomische Wonderklok. In de toren zijn sinds 1930 de Jubelklok en de Astronomische Studio ondergebracht.

PraktischZimmerpaviljoenZimmerplein z/n | 2500 LierDoorlopend open van 10 tot 18 uur

Zie plan van Lier op de keerzijde.

Nijlen – Kessel

Amazone Mens Milieu Muziek vzw | +32 3 480 31 84mmmuziek@skynet.be | www.amazonemmm.be

Tentoonstelling: In het Netepaleis stopt de tijdIn en om het Netepaleis kan je onthaasten en de drukte vergeten. De bewaarde transportmiddelen van de tuinbouwsite worden op ludieke wijze tentoongesteld. Plukstoeltjes lijken wel zwaantjes en verwijzen naar het vroegere handwerk op het veld. Ondertussen kregen enkele oude transportmiddelen nieuw leven ingeblazen en dus ook een nieuwe functie. Kinderen kunnen hun eigen snelle-benen-mobiel maken.

PraktischHet NetepaleisBogaertsheide 16 | 2560 Nijlen - KesselDoorlopend open van 10 tot 20 uurLeuk voor kinderen

Spektakel: Liedcultuur in het NetepaleisKoren en zangersgroepjes krijgen hier de kans om een traditioneel lied te zingen over tijd. De muziek zelf doet je meteen teruggaan in de tijd en is een mooi voorbeeld van het doorgeven van erfgoed. Rondleidingen, optredens en een instrumentenmarkt met authentieke instrumenten zoals de draailier maken van de dag een unieke belevenis.

PraktischHet NetepaleisBogaertsheide 16 | 2560 Nijlen – Kesseldoorlopend open van 10 tot 20 uur, gelieve voor de zang te reserverenReservatie: mmmuziek@skynet.be, +32 3 480 31 84maximum 6x20 plaatsen