Jaarverslag 2011

2

Goed onderwijs voor elk kind

Jaarverslag 2011

Belangen en bondgenoten

Vereniging van schoolbesturen

Voorwaarden voor goed onderwijs

Kwaliteit staat voorop

Belangen en bondgenoten 61

Kwaliteit staat voorop 10

Voorwaarden voor goed onderwijs 14

Vereniging van schoolbesturen 18

2

3

4

5

Voorwoord

Voor u ligt de compacte versie van het jaarverslag

van de PO-Raad. De uitgebreide versie staat op

onze website, poraad.nl/content/jaarverslag-2011.

Het jaarverslag is traditioneel een terugblik, maar

in deze brochure koppelen we deze terugblik

graag aan een visie op het heden en de toekomst.

Het roerige jaar 2011 leent zich daar uitstekend

voor. Het jaar gaat heftig van start met acties tegen

de bezuinigingen op Passend onderwijs. De hele

sector laat van zich horen middels een grote mani-

festatie, een petitie en vele lokale acties. Inmiddels

stelt de PO-Raad verheugd vast dat de bezuiniging

op Passend onderwijs helemaal geschrapt wordt.

De PO-Raad en haar leden hebben hoge ambities

op het gebied van verhoging van de onderwijsop-

brengsten en versterking van de professionaliteit.

Daartoe sluiten we een bestuursakkoord met de

bewindslieden van het ministerie van Onderwijs,

Cultuur en Wetenschap (OCW). Het akkoord geeft

de schoolbesturen ruimte en vertrouwen om eigen

keuzes te maken in het versterken van de kwaliteit

en zich vervolgens daarover te verantwoorden.

OCW stel financiële middelen beschikbaar in een

prestatiebox.

Met dit bestuursakkoord toont de PO-Raad zich

de gezaghebbende belangenbehartiger van de

sector primair onderwijs. Ook door het uitbreiden

en verbeteren van de lobby-activiteiten en com-

municatiekanalen kunnen we de belangen van

onze leden nog beter behartigen én zichtbaarder

maken: een verbeterde website en de lancering

van het digitale magazine podium krijgen een

hoge waardering.

In deze economisch turbulente tijden moeten

we er extra alert op zijn dat de kwaliteit van het on-

derwijs altijd voorop blijft staan. Daarmee zijn niet

alleen de leerlingen van onze scholen gebaat, maar

ook de toekomst van ons land. Daarom blijven wij

ons inzetten voor goed onderwijs voor elk kind.

Het bestuur van de PO-Raad

Kete Kervezee, voorzitter

Simone Walvisch

Wim Ludeke

Ga naar poraad.nl voor

het uitgebreide jaarverslag

6

1

Belangen en bondgenoten

7

SectorHet primair onderwijs komt tegemoet

aan verschillen en wensen: onze sector is

omvangrijk en divers. 1,65 miljoen leerlingen

bezoeken het reguliere basisonderwijs of het

speciaal onderwijs. Behalve onderwijsinstel-

lingen zijn basisscholen levendige ontmoe-

tingsplaatsen in de buurt. De PO-Raad wil

de belangen van alle schoolbesturen in het

primair onderwijs behartigen. Op dit moment

is 76 procent van de schoolbesturen in het

primair onderwijs aangesloten bij de PO-Raad.

BezuinigingenDe PO-Raad komt in 2011 in het geweer tegen

de stapeling van bezuinigingen. De stijgende

werkgeverslasten en kosten voor materiaal en

energie worden onvoldoende gecompenseerd

door de rijksvergoedingen. Tegen de voor-

genomen bezuiniging op Passend onderwijs

voeren we samen met vakbonden en de

VO-raad stevig actie. De acties bewijzen dat het

onderwijsveld inhoudelijk op een lijn zit en dat

samenwerken goede resultaten oplevert: de

bezuinigingen zijn van de baan.

De PO-Raad blijft groeien. We verte-

genwoordigen ruim driekwart van

de schoolbesturen - ruim 90% van de

leerlingen en het personeel - en daar-

mee kunnen we in Den Haag een stevig

geluid laten horen. Dat doet de PO-Raad

onder meer in het dossier Passend on-

derwijs. Onze invloed is ook zichtbaar in

het wetsvoorstel Toetsing in het primair

onderwijs. Het bestuursakkoord dat er

nu ligt, vormt een goede basis voor de

verwezenlijking van onze ambities.

Primair onderwijs

1,63 miljoen leerlingen

6.807 basisscholen

304 scholen voor speciaal basisonderwijs

324 scholen voor speciaal onderwijs

187.000 medewerkers

1.177 schoolbesturen

Oktober 2011

8

AmbitiesDe PO-Raad wil vooruitkijken en ambities uit

ons manifest In tien jaar naar de top verwezen-

lijken. Het bestuursakkoord dat het primair

onderwijs heeft gesloten met het ministerie

van OCW is hiertoe een middel. Met het

vastleggen van een aantal heldere afspraken

krijgen schoolbesturen ruimte en vertrou-

wen. Uitgangspunten zijn verhoging van de

onderwijsopbrengsten en het vergroten van

de professionaliteit. Schoolbesturen kunnen

hier naar eigen inzicht en met extra middelen

invulling aan geven.

Lobby en mediaDe PO-Raad intensiveert haar lobbyactivitei-

ten. De politieke en maatschappelijk belan-

genbehartiging is een van onze kerntaken en

werpt steeds meer vruchten af. Kamerleden

pakken thema’s op die de PO-Raad inbrengt

en hun fractiemedewerkers benaderen de

PO-Raad voor informatie over belangrijke

onderwerpen. Voor de minister van OCW

zijn we dé gesprekspartner voor het primair

onderwijs. Dankzij onze invloed in Den Haag

is bijvoorbeeld in het wetsvoorstel Toetsing

in het primair onderwijs opgenomen dat de

afsluitende toets verschoven wordt naar het

einde van groep 8. Hiervoor wordt het school-

advies leidend bij de overstap naar vo.

Ook de media weten ons te vinden. De

PO-Raad draagt hier actief aan bij met persbe-

richten, een actuele website, effectief gebruik

van sociale media en het blad podium. De

Cito-eindtoets, het bestuursakkoord, huisves-

ting, krimp en grote klassen zijn voorbeelden

van thema’s die de media oppikken. Uiteraard

heeft de PO-Raad ook directe lijntjes met de

pers.

Belangen en bondgenoten

SamenwerkingDe PO-Raad werkt binnen en buiten de sector

intensief samen om gestelde doelen te berei-

ken. De PO-Raad is een van de KIA-partners

(Kennis en Innovatie Agenda). Samen met

AVS, AOb, CNV Onderwijs en CMHF richt de

PO-Raad het arbeidsmarktplatform PO op. De

overgang van primair naar voortgezet onder-

wijs vraagt om samenwerking met de VO-raad.

Andere samenwerkingspartners zijn HBO raad

(pabo’s), AVS, VNG, profi el- en ouderorganisa-

ties.

9

OuderbetrokkenheidOuderbetrokkenheid krijgt steeds meer

aandacht. De minister heeft plannen die

de ouderbetrokkenheid moeten vergroten.

De PO-Raad streeft ernaar om ouders maxi-

maal te betrekken bij het onderwijs. Het komt

de leerprestaties en de maatschappelijke

ontwikkeling van leerlingen ten goede.

Partnerschap is volgens de PO-Raad geen

doel, maar een middel. Samen met landelijke

ouderorganisaties heeft de PO-Raad een

projectplan geschreven: Partnerschap tussen

ouders en school: ontwikkelings- en resultaat-

gericht.

Ga naar poraad.nl voor

het uitgebreide jaarverslag

10

Kwaliteit staat voorop

2

11

Opbrengstgericht leiderschap Opbrengstgericht leiderschap en profes-

sionalisering zijn voorwaarden voor een

gecoördineerde aanpak van opbrengstge-

richt werken. Deze visie sluit aan bij de code

Goed bestuur (zie hoofdstuk 3). De PO-Raad

organiseert samen met AVS bijeenkomsten

rond opbrengstgericht leiderschap. Daarnaast

steunt de PO-Raad een onderzoeksproject

van de drie Landelijke Pedagogische Centra

(APS, CPS en KPC Groep) over dit thema.

Het primair onderwijs werkt al jaren aan

kwaliteitsverbetering van het onderwijs,

met succes. De PO-Raad focust op de

schoolbesturen als voorwaarde voor

goed onderwijs. De PO-Raad zet zich

daar bij in voor de verdere afname van

het aantal zeer zwakke scholen, een

soepele overgang van het primair naar

het voortgezet onderwijs en opbrengst-

gericht leiderschap.

Passend onderwijs De PO-Raad is een voorstander van Passend

onderwijs. Het uitgangspunt daarbij is het aan-

boren en benutten van talenten van leerlingen

en ze zoveel mogelijk samen te laten leren en

opgroeien. De PO-Raad heeft samen met de

andere sectorraden een referentiekader Pas-

send onderwijs ontwikkeld en biedt nu en de

komende jaren ondersteuning. Onder andere

met regiobijeenkomsten en een ‘Instrumenta-

rium Passend onderwijs’: een reeks brochures,

tools, checklists en goede voorbeelden.

Taal en rekenenDe PO-Raad ondersteunt de schoolbesturen

bij de verbetering van taal- en rekenonderwijs.

Uit onderzoek blijkt dat de resultaten van

begrijpend lezen en rekenen zijn verbeterd. Nu

de uitvoering van de verbetertrajecten (School

aan Zet) op verzoek van de PO-Raad elders

belegd worden, zoomen we zelf verder in op

opbrengstgericht werken; de referentieniveaus

zijn daartoe een mooi instrument. Scholen

moeten de niveaus dan wel kunnen toetsen en

dat kan nog niet. De PO-Raad brengt dit punt

herhaaldelijk onder de aandacht.

12

ExcellentieHet beste onderwijs voor elk kind vereist

volgens de PO-Raad maatwerk. Daarom start

– vanuit het project Scholen voor Morgen – in

2008 het stimuleringsprogramma Excellentie

in het basisonderwijs. De PO-Raad draagt hier

aan bij door de opgedane kennis te delen en

een aantal conferenties te organiseren. 2011 is

het laatste jaar dat dit excellentieprogramma

draait. Maar de sector blijft zich – met steun

van het ministerie – inzetten voor hoogbe-

gaafde leerlingen.

Kwaliteit staat voorop

Overgang naar voortgezet onderwijs PO-Raad, VO-raad en AVS hebben de minister

geadviseerd de Cito-eindtoets te verplaatsen.

Het later afnemen van deze toets levert meer

effectieve leertijd op en daarmee een soepe-

lere overgang naar het voortgezet onderwijs.

De minister neemt het advies over in het

wetsvoorstel Toetsing in het primair onderwijs.

Het wetsvoorstel behelst een invoering van

een verplichte centrale eindtoets voor taal en

rekenen in het primair onderwijs. Daarnaast

moeten alle basisscholen gaan werken met

een leerling- en onderwijsvolgsysteem (lovs).

Ons uitgangspunt is een optimaal onderwijs-

leerproces, met toetsen als hulpmiddel bij op-

brengstgericht werken. Leerkrachten kunnen

hiermee ontwikkelingen volgen. Dit uitgangs-

punt komt misschien in gevaar bij het wettelijk

vastleggen van toetsmomenten. De PO-Raad is

geen voorstander van de koppeling van toets-

uitslagen en een predicaat ‘goed presterende

school’ of prestatiebeloning. De PO-Raad is wel

positief over het lovs, omdat het bijdraagt aan

opbrengstgericht werken en daarmee aan de

kwaliteit van het onderwijs.

13

Onderzoek en ontwikkelingDe PO-Raad krijgt in 2011 de beschikking over

de middelen voor onderzoek en ontwikkeling.

We spelen een faciliterende rol bij de verdeling

daarvan. De PO-Raad vindt dat deze vrijgeval-

len SLOA-middelen de onderzoek- en ontwik-

kelfunctie van scholen moeten versterken.

Dat kan via praktijkgericht, wetenschappelijk

onderzoek waar scholen behoefte aan hebben

en waar ze eigenaar van zijn. Het kabinet heeft

met ingang van 2012 de vrijvallende SLOA-

middelen geschrapt. De PO-Raad heeft zich

hiertegen verzet.

Zeer zwakke scholen Het programma Goed worden en goed blijven

is succesvol: het aantal zeer zwakke scholen

blijft afnemen. In 2010 was het nog 1,5 pro-

cent. De teller staat in april 2012 op 32 van de

7.104 scholen. De PO-Raad blijft schoolbestu-

ren in elk geval de komende twee schooljaren

op verschillende manieren ondersteunen:

met een grondige analyse, een bestuursaudit

of de inzet van de Vliegende Brigade. Dat

zijn deskundige adviseurs die zeer zwakke

scholen kunnen begeleiden.

14

Voorwaarden voor goed onderwijs

3

15

Code Goed bestuurSinds 1 augustus 2010 moeten alle school-

besturen zich houden aan de code Goed

bestuur. Schoolbesturen, verenigd in de

PO-Raad, hebben de code opgesteld. In 2011

organiseert de PO-Raad werkconferenties en

bezoeken schoolbesturen elkaar (proefvisi-

taties). De invoering van de code is van groot

belang: het takenpakket van schoolbesturen

groeit. De kwaliteit van bestuurlijk handelen is

van grote invloed op de kwaliteit van het on-

derwijs. De code Goed bestuur is ons kompas.

ArbeidsvoorwaardenDe PO-Raad behartigt de belangen van de

werkgevers. We willen graag onderhandelen

over het hele pakket arbeidsvoorwaarden,

omdat dit meer ruimte voor maatwerk

oplevert. Dit vraagt om decentralisatie van

de primaire arbeidsvoorwaarden. Hierover

onderhandelt de minister van Onderwijs nu

direct met de vakbonden. De Tweede Kamer

is akkoord gegaan met het wetsvoorstel over

de decentralisatie. Maar pas als er weer loon-

ruimte is, treedt de wet in werking.

Gemeenschappelijke professionaliseringsagenda Professionalisering van leraar, schoolleiding

en schoolbestuur is nodig om het onderwijs

naar een hoger niveau te tillen. Daarom wil de

PO-Raad starten met een grootschalig profes-

sionaliseringsplan: leerkrachten en teams

moeten zich continu bij- of nascholen. Daarbij

komt er een register met daarin de bevoegd-

heid en bekwaamheid van alle leerkrachten.

In 2020 is benchmarking een vertrouwd

instrument voor schoolbesturen.

De PO-Raad blijft zich inzetten voor

goed onderwijs en de daarbij horende

voorwaarden. Ons vertrekpunt is goed

bestuur; we zetten in op de ontwikke-

ling en versterking van schoolbesturen.

Maximaal toegeruste schoolbesturen en

schoolleiders zijn een voorwaarde voor

goed werkgeverschap en kwaliteit. Het

schoolbestuur is immers verantwoorde-

lijk voor de juiste inzet van mensen en

middelen. Goed bestuur is cruciaal voor

goed onderwijs!

16

HuisvestingScholen financieren hun huisvesting gedeelte-

lijk via de lumpsum. Daarnaast is de gemeente

verantwoordelijk voor onderhoud aan de bui-

tenkant, nieuwbouw, uitbreiding en tijdelijke

huisvesting enzovoort. Volgens de PO-Raad

kan deze financiering een stuk beter als scho-

len zelf de regie hebben. De Tweede Kamer

is – mede door inzet van PO-Raad, VO-raad en

AVS – inmiddels ook voor decentralisatie. De

noodzaak is groot: de kwaliteit van de gebou-

wen en het binnenmilieu is vaak slecht.

Voorwaarden voor goed onderwijs

FunctiemixMet de invoering van de functiemix in 2010

hebben leerkrachten in het primair onder-

wijs een breder loopbaanperspectief. Ze

worden uitgedaagd tot ontwikkeling. Een

mooi instrument voor functiedifferentiatie.

De PO-Raad ondersteunt de invoering ervan

op verschillende manieren. Zo hebben we

een gratis instrument ontwikkeld waarmee

schoolbesturen de financiële gevolgen van

de functiemix per school of bestuur kunnen

berekenen.

Financieel management De PO-Raad is gestart met het driejarige

project Eerst kiezen, dan delen. Centraal in dit

project staat de koppeling tussen onder-

wijskundig en financieel beleid. De PO-Raad

ondersteunt schoobesturen de komende

jaren op verschillende manieren en vervult

daarnaast een verbindende rol. Dit is hard no-

dig: het verschil tussen kosten en bekostiging

blijft groeien. Alle informatie en ontwik-

kelingen – scholing, conferenties, artikelen,

voorbeelden, instrumenten enzovoort – zijn

te vinden op eerstkiezen.poraad.nl.

Servicecentrum Scholenbouw De behoefte aan kennis over huisvesting blijft

onverminderd groot. Zowel bij gemeenten

als bij schoolbesturen. Het Servicecentrum

Scholenbouw (SCS) voorziet in die behoefte.

Het ministerie van OCW subsidieert het

kenniscentrum helaas niet meer. PO-Raad,

VO-raad en VNG zetten zich succesvol in

voor voortzetting. Sinds 1 april 2012 is er een

nieuw kenniscentrum: een samenwerkings-

verband van Waarborgfonds Kinderopvang in

Eindhoven, VNG, VO-raad en PO-Raad.

17

Eigen risico De PO-Raad maakt zich sterk voor de afschaf-

fi ng van verplichte aansluiting bij het Vervan-

gingsfonds. Dit fonds betaalt de kosten voor

vervangers – bij ziekte of afwezigheid van

personeel. Verplichte aansluiting past niet bij

de lumpsumbekostiging. De bewindslieden

zijn overtuigd: zij willen de verplichte aan-

sluiting afschaffen. De PO-Raad onderzoekt

de mogelijkheden op de verzekeringsmarkt,

rekening houdend met kleine besturen. In

2012 informeren we het ministerie over onze

onderzoeksbevindingen.

Vensters primair onderwijs Januari 2012 start de PO-Raad met het project

Vensters primair onderwijs. Doel: scholen en

schoolbesturen presenteren hun gegevens

op een breed toegankelijke manier. Aan de

sector, maar ook aan individuele besturen,

scholen en ouders. De PO-Raad werkt bij de

ontwikkeling van Vensters primair onderwijs

samen met de VO-raad. Voor de uitvoering

hebben wij samen de stichting SchoolInfo

opgericht.

18

Vereniging van schoolbesturen

4

19

Algemene ledenvergadering De PO-Raad is een vereniging van schoolbe-

sturen, waarin de algemene ledenvergadering

(ALV) het beleid bepaalt. Minimaal twee keer

per jaar organiseert de PO-Raad een ALV.

Ieder lid kan in dit hoogste orgaan van de

vereniging meepraten, over het meerjarenbe-

leidsplan en de bijbehorende begroting. Ook

stelt de ALV de contributie vast, benoemen

bestuurders en leden van de Raad van Toe-

zicht en behandelen de jaarrekening en het

jaarverslag.

De PO-Raad is er voor haar leden. Als

belangenbehartiger, maar ook als

verbinder en dienstverlener. Deze drie

kerntaken voeren we volgens onze

leden naar behoren uit, zo blijkt uit

een evaluatie van vier jaar PO-Raad.

We betrekken onze leden actief bij het

bepalen van het beleid en de standpun-

ten die we innemen. Want: ‘de PO-Raad,

dat zijn wij.’

Thematisch netwerken Buiten de ALV’s ontmoeten deelnemende

schoolbesturen elkaar in verschillende netwer-

ken. Rondom thema’s als Passend onderwijs,

huisvesting, bekostiging en professionalise-

ring. Deze netwerken spelen een belangrijke

rol bij de standpuntbepaling van het bestuur:

leden ontmoeten elkaar en vertegenwoordi-

gers van het bestuur en wisselen kennis en

ervaring uit. De thematische bijeenkomsten

vinden één of meerdere keren per jaar plaats,

op verschillende plaatsen in het land.

2008 2009 2010 2011

35

64 62

78 76

91 90

52

76

Aansluiting PO-Raad Op 31 december 2011 heeft de PO-Raad 894

aangesloten schoolbesturen. Dit is 76 procent

van het totale aantal. Onze leden vertegen-

woordigen:

• 1,5 miljoen leerlingen (91%)

• 169.220 medewerkers (90%)

• 6.753 scholen (90%)

% aangesloten schoolbesturen

% leerlingen

% scholen

20

OrganisatieDe dagelijkse leiding van de PO-Raad berust

bij een driehoofdig collegiaal bestuur:

voorzitter Kete Kervezee , Wim Ludeke en

Simone Walvisch. De bestuursleden worden

bijgestaan door een slagvaardig bureau

met 38 medewerkers. De Raad van Toezicht

beoordeelt het functioneren van het bestuur

volgens een toezichtskader en ziet toe op

de algemene gang van zaken in de vereni-

ging. Eind 2011 neemt de Raad van Toezicht

afscheid van Gert Schutte. Voormalig minister

Jeugd en Gezin André Rouvoet volgt hem op.

De PO-Raad beschikt met Rouvoet over een

ervaren bestuurder met goede banden in

politiek Den Haag.

Naast een Raad van Toezicht kent de ver-

eniging ook een adviesraad, die het bestuur

van de PO-Raad adviseert over het strate-

gisch beleid en over de verbetering van de

onderwijskwaliteit in al haar aspecten. Beide

raden zijn divers samengesteld en vormen

een goede afspiegeling van de sector en de

verschillende maatschappelijke belangen die

samenkomen in het primair onderwijs.

InfodeskVanaf haar oprichting beschikt de PO-Raad

over een infodesk. Sinds 2010 wordt deze,

in samenwerking met de VO-raad, bemenst

door eigen medewerkers en steeds vaker

bezocht door leden. De waardering is hoog.

De infodesk is er voor vragen over arbeids-

voorwaarden, personeelsbeleid, bekosti-

ging, huisvesting en de hoofdlijnen van het

onderwijsbeleid. U kunt de infodesk via www.

poraad.nl een formulier sturen of mailen naar

infodesk@poraad.nl. Bellen kan op werkdagen

van 9.00 tot 12.30 uur. Tel. (030) 31 00 933.

Vereniging van schoolbesturen

Ga naar poraad.nl voor

het uitgebreide jaarverslag

21

Tot slotDe sector primair onderwijs is in rap tempo

volwassen geworden: Schoolbesturen krijgen

steeds meer ruimte om de goede dingen te

doen. De randvoorwaarden moeten dan wel

aanwezig zijn. Om dat te bereiken geeft de

PO-Raad ondersteuning. De PO-Raad blijft

zich inzetten voor de beste toekomst voor

elke leerling: goed onderwijs voor elk kind.

poraad.nlDe vernieuwde website van de PO-Raad is een

van de belangrijkste communicatiemiddelen

van de vereniging. Leden vinden hier nieuws,

agenda-items, standpunten en een uitgebreide

toolbox met verschillende hulpmiddelen. Aan-

bieders van collectiviteitsvoordeel voor leden

staat ook op de website. De website en de digi-

tale nieuwsbrief krijgen in 2011 gezelschap van

een nieuw digitaal tijdschrift: podium. Hierin

vinden de leden meningen, ideeën, problemen

en oplossingen uit de onderwijspraktijk.

22

ColofonDit is een uitgave van de PO-Raad.

Postadres:Postbus 85246

3508 AE Utrecht

Bezoekadres:Varrolaan 60

3584 BW Utrecht

T (030) 31 00 933

E info@poraad.nl

W www.poraad.nl

Tekst, redactie en productieRavestein & Zwart, Nijmegen

VormgevingLauwers-C, Nijmegen

DrukwerkThoben Offset Nijmegen, Malden

FotografieRob Nelisse, Hedel

Oplage3.000

Met dank aan alle leerlingen, leerkrachten en

ouders van De Kameleon (Den Bosch), Oscar Carré

(Amsterdam) en De Klimroos (Utrecht).

Niets uit deze uitgave mag worden verveel-

voudigd, overgenomen of openbaar gemaakt

zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

van de PO-Raad.

Juni 2012

Ga naar poraad.nl

voor het uitgebreide jaarverslag

23

Goed onderwijs voor elk kind