COOL Speciaal:INZICHT IN DE VAARDIG-HEDEN VAN UW LEERLINGEN

o n d e r w ij s l o o p b a n e no h o r t o n d e r z o e k o h o r t o n d e r z o e k

SpeciaalSpeciaalSpec

COOL Speciaal is een landelijke monitor voor het speciaal basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs, ontwikkeld in opdracht van het ministerie van OCW. De monitor is voor scholen, besturen, koepelorganisaties, exper-tisecentra en de landelijke overheid een bron van waardevolle informatie. De monitor bun-delt gegevens van leerlingen en scholen en vergelijkt die met elkaar. Dit levert inzicht op in cognitieve prestaties, onderwijsloopbanen, psychosociale ontwikkeling, typen zorgleerlin-gen en meer. In deze brochure leest u hoe uw school hiervan kan profi teren.

COOL Speciaal in het kort Hoe wordt er gemeten?COOL Speciaal in het kort

-Cito-toetsen-Vragenlijst leer-lingen, docentenen ouders

Zorgkenmerkenen onderwijs-bijzonderheden

Achtergrond-gegevens leerlingen

SchoolrapportSep - Okt 2014

Sep

Okt

Nov

Dec

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Schooljaar 2013-2014:

• Belangrijk onderzoek voor overheid, weten-schap, scholen en schoolbesturen in het speciaal basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs in cluster 2, 3 en 4.

• Meten van vaardigheden van leerlingen door de tijd heen.

• Prestaties voor taal, lezen en rekenen/wiskunde.

• Informatie over psychosociale kenmerken. • Inzicht in verschillende typen zorgleerlin-

gen en hun specifi eke onderwijsbehoeften.• Scores per leerling, per leeftijdsgroep en

vergelijkingen met overeenkomstige leerlingen en scholen.

• Ook vergelijkingen met zorgleerlingen in het reguliere onderwijs.

• Financiële vergoeding voor alle deel-nemende scholen.

• Iedere 3 jaar is er een meting van COOL Speciaal. De volgende meting is in school-jaar 2013-2014.

• Het onderzoek betreft alle leerlingen van 10, 13 en 16 jaar op de deelnemende scholen.

• COOL Speciaal gebruikt deels bestaande informatie: scores op toetsen van het Cito LOVS en VVO.

• Ook wordt informatie verzameld via vragenlijsten voor leerlingen, leerkrachten en ouders.

• Zml-kinderen vullen geen toetsen ofvragenlijsten in, maar worden wel op andere wijze onderzocht.

• Opvragen van gegevens gebeurt zo veel mogelijk digitaal, om de belasting van scholen te beperken.

Wat wordt er verzameld?

Scores op Cito-toetsenVoor optimale aansluiting met de schoolpraktijk benut COOL Speciaal Cito-toetsen voor taal, lezen en rekenen/wiskunde. Deze komen uit het Volgsysteem Primair Onderwijs (LOVS) en het Volgysteem Voortgezet Onderwijs (VVO). U bepaalt steeds zelf per leerling of deze de toetsen kan maken en op welk niveau. Ontbrekende toetsen krijgt u gratis van ons. Zml-kinderen worden niet getoetst; we vragen de docent om een inschatting van hun prestatieniveau.

Psychosociale kenmerkenVia vragenlijsten voor leerlingen en docenten brengen we psychosociale kenmerken van leerlingen in kaart, zoals werkhouding, zelfvertrouwen, motivatie en gedrag. Leerlingen die daartoe niet in staat zijn, zoals zml-kinderen, hoeven geen vragenlijst in te vullen. Als extra optie kunt u bij 13- en 16-jarigen ook een vragenlijst over burgerschapscompetentie laten afnemen.

Zorgkenmerken en onderwijsbijzonderhedenBij docenten vragen we informatie op over de aard en ernst van de beperkingen van de leerlingen, de IQ-score en de specifieke onderwijsbehoeften. Van 13- en 16-jarigen verzamelen we ook gegevens over de overgang PO-VO.

OudersOuders wordt gevraagd naar informatie over het gezin, zoals aantal kinderen, thuistaal en onderwijsondersteunend gedrag.

Wat levert het uw school op?Na het onderzoek ontvangt u een uitgebreid maar handzaam schoolrapport. Met het rapport kunt u op concrete punten schoolbeleid maken of bijsturen. Hoe langer uw school meedoet aan COOL Speciaal, hoe waardevoller de gegevens doordat dan ook ontwikkelingen zichtbaar worden. Het rapport geeft een eerlijk beeld: de prestaties en psychosociale vaardigheden van uw leerlingen en school worden vergeleken met leerlingen in dezelfde IQ-categorie en scholen van hetzelfde type. Door de komst van Passend onderwijs hebben veel scholen in SBO en (V)SO behoefte aan een vergelijking met de zorgleerlingen in het reguliere onderwijs. Ook hieraan besteden wij in het schoolrapport aandacht.

Uw gegevens worden discreet behandeldHet schoolrapport is vertrouwelijk en alleen bedoeld voor uw school. U kunt natuurlijk zelf besluiten om het te delen met anderen, zoals ouders, het schoolbestuur of de inspectie.

Financiële vergoedingVoor het afnemen van vragenlijsten en het aanleveren van toetsscores en andere gegevens ontvangt uw school een financiële vergoeding van € 300 tot € 500, afhankelijk van het aantal onderzoeksleerlingen.

De achtergrond van COOL SpeciaalCOOL Speciaal is opgezet in opdracht van het ministerie van OCW en wordt gecoördineerd door de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Het wordt uitgevoerd door het Kohnstamm Instituut van de Universiteit van Amsterdam en het ITS van de Radboud Universiteit Nijmegen. Deze instituten zijn ook betrokken bij COOL5-18, de landelijke onderwijsmonitor in het reguliere basis- en voortgezet onderwijs. Aan COOL Speciaal doen scholen voor speciaal basisonderwijs mee en scholen voor speciaal (voortgezet) onderwijs in cluster 2, 3 en 4. Meer informatie over COOL Speciaal kunt u vinden op de website www.cool5-18.nl.

Voorbeelden uit het schoolrapport van

COOL Speciaal

ZorgleerlingenIn de grafi ek is het percentage leerlingen met internaliserende gedragsproblemen (zoals faal-angst, gebrek aan weerbaarheid of een negatief zelfbeeld) op deze deelnemende SBO-school vergeleken met het gemiddelde in het basis-onderwijs, SBO en SO. Zorgleerlingen in het basisonderwijs hebben het minst te kampen met dergelijke problemen. In het SBO is het percen-tage lager dan op SO-scholen in cluster 2, 3 en 4.

Op deze SBO-school zitten meer leerlingen met internaliserende gedragsproblemen dan gemid-deld in het SBO. Dit kan van invloed zijn op de toetsscores. Het kan ook aanleiding zijn voor een onderzoek binnen het onderwijsteam: is er behoefte aan meer kennis en vaardigheden bij de omgang met deze kinderen?

Woordenschat 10-jarigen naar IQ-scoreAlle onderzochte 10-jarigen zijn ingedeeld in vijf categorieën op basis van hun IQ-score. In de grafi ek gaat het om de categorie met een IQ tussen 81 en 100. De deelnemende school in cluster 2 heeft vijf leerlingen in deze categorie. De grafi ek laat hun score op de toets Woordenschat zien.

De leerlingen van deze school met een IQ-categorie tussen 81 en 100 scoren samen beter dan het landelijk gemiddelde. Maar er zijn ook twee leerlingen met een woordenschatscore (ver) onder het gemiddelde.

Trendscores 13-jarigen cluster 4 Deze school in cluster 4 heeft twee maal meegedaan met COOL Speciaal. De scores van de 13-jarigen bij die twee metingen zijn vergeleken met andere onderzoeksscholen in cluster 4.

De school scoort twee metingen op rij bovengemiddeld (3) op woorden-schat. Het begrijpend lezen van de 13-jarigen is verbeterd en is in de laatste meting ook bovengemiddeld (van 2 naar 3). Alleen het rekenniveau is in beide metingen lager dan verwacht (1). Het kan voor dit schoolteam reden zijn om het rekenonderwijs eens tegen het licht te houden.

0

20

40

60

80

100

SO-cluster 4

SO-cluster 3

SO-cluster 2

SBOBaODezeSBO-school

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Landelijk gemiddelde IQ-categorie 81-100

Gemiddelde IQ-categorie 81-100

Leerling E

Leerling D

Leerling C

Leerling B

Leerling A

Score woordenschat leerling IQ 81-100

1

2

3

Rekenen/WiskundeBegrijpend LezenWoordenschat

13-jarigen 2010-2011

13-jarigen 2013-2014

1: Onder landelijk gemiddelde cluster 42: Op landelijk gemiddelde cluster 43: Boven landelijk gemiddelde cluster 4