Brochure 2009

Good Design Enables, Bad Design DisablesDesign for [Every]ONE is een interdisciplinair onder-zoeksdomein met als roots het Industrial Design Center in Kortrijk . Binnen de zorgsector heerst een grote behoefte aan ergonomisch verantwoorde hulpmiddelen voor mensen met specifieke beper-kingen . Alhoewel geen enkele persoon en geen en-kele beperking dezelfde is, hebben deze gebruikers toch slechts de keuze uit een klein aanbod van uni-versele hulpmiddelen. Daardoor wordt hun beper-king eerder gestigmatiseerd dan gepersonaliseerd. Deze low-tech tools hebben als doel de levenskwa-liteit te bevorderen maar schieten voor bepaalde specifieke patiënten qua gebruiksgemak op dit vlak vaak te kort.

CROSS-FERTILIZATION

De krijtlijnen rond dit onderzoeksdomein zijn ont-staan door een reeds vruchtbare samenwerking tussen de HOWEST opleidingen Industrieel Ontwer-pen (IO) en Ergotherapie, Protolab en In-HAM; het Belgisch innovatiecentrum rond bouwen woon-technologie voor personen met functiebeperkingen en ouderen. Dit academiejaar worden er opnieuw een aantal reële cases uit het werkveld geselecteerd en toe-gekend aan teams van bachelorstudenten ergo-therapie en masterstudenten industrieel ontwer-pen. Beiden werken samen in teamverband om de dagdagelijkse levenskwaliteit van een specifieke patiënt te verbeteren aan de hand van op maat gemaakte low-tech applicaties. Het resultaat is steeds een aantal concrete productconcepten dievia een mini-beurs aan de sector getoond en geva-lideerd worden.

USER-CENTERED

Design for [Every]ONE heeft enerzijds als doelstel-ling de brug te slaan tussen ergotherapeuten en in-dustrieel ontwerpers. Tussen beide disciplines zijn heel wat raakvlakken maar ook contradicties. Er-gotherapeuten gaan van nature uit heel user-cen-tered te werk, de patiënt staat centraal, vanuit zijn perspectief wordt het gebruiksgemak proefonder-vindelijk geanalyseerd. De industrieel ontwerper gaat op zijn beurt ook heel iteratief te werk maar vertrekt vrij vaak vanuit bestaande technologieën,

waarbij niet het product maar het functie-denken centraal staat. Het is deze kruisbestuiving die leidt tot nieuwe invalshoeken en product innovaties. Voor een industrieel ontwerper is dit ook een nieu-we ontwerpaanpak, in tegenstelling tot het ontwer-pen voor een grote doelgroep (Design for all).

Anderzijds is er ook de intentie om een stap verder te gaan. Welke ontwerpmethodieken en industri-ele productietechnieken stellen ons in staat om op een economisch verantwoorde manier toch kleine betaalbare series te produceren en die tot op een zeker niveau afstembaar zijn op die unieke eindge-bruiker? Hoe en wanneer integreren we deze ge-bruiker in het totale ontwerpproces? Dit zijn enkele concrete vragen die het onderzoeksdomein onder-bouwen.

ERGONOMIC SHIFT

Industrieel ontwerpers zijn voor het ergonomisch aspect steeds getraind in het maken van produc-ten voor een zo breed mogelijke doelgroep. Daarbij maken ze gebruik van bestaande antropometrische tabellen en proberen ze via spreidingen de eisen voor hun doelgroep te bepalen. Maar...in realiteit is geen mens dezelfde. In dit onderzoeksdomein pro-beren we juist heel duidelijk die shift van “design for all” naar “Design for [Every]ONE” te maken. Dit heeft als voordeel dat de ontwerper opnieuw heel dicht bij de eindgebruiker staat. Steekproeven zijn niet meer noodzakelijk, wat zijn verwachtingen zijn en hoe hij het product ervaart, nemen we als ont-werper zelf waar. Hij wordt als het ware onderdeel van het ontwerpteam en kan voor een groot stuk zijn eigen product meehelpen co-creëren.THE FUTURE IS MAKING LESS OF MORE.

FABLAB

Deze trend is echter niet nieuw. Vandaag de dag kent mass-customization volop zijn opgang in al-lerhande sectoren. Deze markt van specifieke pro-ducten zal eveneens nog groter worden door een steeds ouder wordende bevolking met steeds meer lichamelijke en cognitieve beperkingen.De klas-sieke massa productie zoals we ze vandaag de dag kennen zit min of meer op het einde van z’n groei.

2009

Good Design Enables, Bad Design DisablesVandaag de dag zijn consumenten niet meer onder te verdelen in homogene groepen, als ze dat zelfs ooit geweest zijn. Bedrijven als Levi’s, Adidas en Nike hebben reeds unieke projecten achter de rug waarbij consumenten begeleid worden in het cre-eren van hun eigen unieke producten. Dankzij al-lerhande rapid manufacturing processen kunnen we perfect op deze behoefte inspelen. CNC-frezen, lasercutting, 3D-printing, enzo…zijn productie tech-nieken die ons in staat stellen om lage series te produceren met lage opstartkosten. The future is making less of more.

WHATIF?

Als in extremis de gebruiker alles zelf kan ontwer-pen, wat is dan nog de rol van de ontwerper in de toekomst? Zoals daarnet al even aangehaald wordt de consument in dit proces begeleid. Er moeten dus routes bedacht en uitgestippeld worden. Er-gens moeten er ook grenzen getrokken worden, te-veel keuzemogelijkheden brengen gebruikers in de war. Het woord product architectuur zal opnieuw zijn intrede maken met modulariteit als basis fun-dament. We moeten ook verder durven kijken…wel-ke verbindingstechnieken en materialen kunnen we gebruiken zodat eens de producten op einde van hun levenscyclus eveneens recycleerbaar zijn.Naast de user centered benadering zal ook op het vlak van productielogistiek nog heel wat research verricht moeten worden. Kunnen we een soort neighborhood productie netwerk opzetten, waar-bij we verscheidene onderdelen verstuurd worden naar werktuigen en machines die gedurende be-paalde periodes binnen regionale KMO’s toch stil staan wegens te hoge opstartkosten? Wat als elk modaal gezin binnen dit en 20 jaar een personal home 3D printer in huis staan heeft?

Dit zijn nog maar een aantal van de vele uitdagin-gen waar als ontwerpers vandaag de dag binnen deze thematiek voor staan. Als industrieel ontwer-pers maken we ons stilaan ook klaar voor de shift... namelijk die van product design naar process de-sign.

2009

TEAM

Industrieel ontwerpen :[email protected]@howest.be

Ergotherapie :[email protected]

Thanks to : Jan Detand, Carl Grimmelprez, Peter Deboutte, Frederik D’hulster, Magda Van Soom, Hilde van Maele, alle clienten, mantelverzorgers en juryleden.

WEB

www.industrialdesigncenter.bewww.howest.bewww.in-ham.be

IJSJESHULP 1.12Iedereen lust wel eens een verfrissend ijsje op een zwoele zomerdag. Denk maar aan de ijs-venter op het strand die roept: ‘frisco, frisco!’, kin-deren die het muziekje van mijlenver herkennen en niet kunnen wachten tot de crèmekar in hun straat passeert, mensen op terrasjes die zich te-goeddoen aan een gigan-tische coupe verse aard-beien.

Zo ook S.D. Liefst van al eet hij het alom beken-de romige vanille-ijs op een stokje, omhuld met melkchocolade: Mag-num. Sinds enkele ja-ren is dit kleine pleziertje (lees: groot genot) voor hem niet meer vanzelf-sprekend. Door een onge-luk zit hij in een rolstoel en heeft hij verminderde spierkracht en motoriek in zijn armen en handen. Bijgevolg heeft hij twee mogelijkheden om een ijsje te eten: ofwel heel snel maar dan krijgt hij hoofdpijn van de koude, ofwel gewoon maar dan valt het om en smelt op zijn hand.

De ijsjeshulp is speciaal voor hem en zijn favoriete ijs ontwikkeld, zodat hij terug zorgeloos kan ge-nieten van iets wat hem dierbaar is: een ijsje eten waar en wanneer hij wil, zonder geknoei en zonder opvallende hulpmiddelen.

De ijsjeshulp is een ring met aan de binnenkant een kleine houder waar verschillende stokjes in passen. De houder is zo ontworpen dat er geen precisiewerk nodig is om het ijsje erin te steken. S.D. kan zijn Magnum erin laten vallen, de ijsjeshulp doet de rest en zorgt voor de juiste klemming om het ijsje rechtop te hou-den.

Het product is vervaar-digd door 3D printtech-niek in titanium. Zo is het duurzaam, makkelijk af-wasbaar, en ziet het eruit als een juweel. Door de eenvoud en kleine afme-tingen kan S.D. de ijsjes-hulp makkelijk meene-men in zijn broekzak, of zelfs gewoon aanhouden.

TEAM

CLIENT : SebastianIO : Wim Magette, Birgitt Deckers

ERGO : Isabelle Swalus, Lieze Coulembier

PROCESS

http://ijsjeshulp2009.blogspot.com/

2009

SPRAAKCOMPUTER 1.7Aline is 8 jaar oud. Eind 2003 werd vastgesteld dat het meisje lijdt aan het syndroom van Rett. Deze ziekte gaat gepaard met de achteruitgang van motorische bewegingen en een afname van het spraakvermogen.

Dit heeft als gevolg dat Aline niet meer kan pra-ten en dus moeilijk kan communiceren met haar omgeving. Om het meisje toch de mogelijkheid te geven om de meest rudi-mentaire boodschappen over te brengen commu-niceert ze nu door middel van praatknoppen. Dit zijn een reeks drukknoppen die elk een andere bood-schap bevatten. Door de juiste knop in te drukken kan Aline aan haar om-geving laten weten wat ze nodig heeft.

Bij het gebruik van losse knoppen kwamen enkele praktische problemen aan het licht. Aline heeft grijp-grage handjes. Al spelen-de belanden de knoppen snel op de grond. Daarom is het belangrijk dat alle knoppen samen worden

gehouden. Aline gaat re-gelmatig naar het MPI of op vakantie met de fa-milie. Om de reis aange-namer te maken zou het leuk zijn als de knoppen makkelijk transporteer-baar zijn en ook tijdens de rit gebruikt kunnen wor-den.

Een team van ontwerpers bedacht een nieuwe op-lossing voor Aline. Ze ont-wierpen een boek waarin de praatknoppen verstopt zitten. Als het boek ge-sloten is ziet het er uit als een leuk kinderboek. Dit boek kan gemakkelijk op-geborgen worden in een handtas bovendien is het zeer licht en compact. Als we het boek openslaan kan Aline de praatknop-pen bedienen of kan de moeder de knoppen ver-vangen. Het geheel kan gemakkelijk bevestigd worden aan tafel of bug-gy. Met deze oplossing hopen we Aline en haar familie een duwtje in de rug te kunnen geven.

TEAM

CLIENT : Aline IO : Wannes Van den Bossche, Kenneth Coene,Thomas De RyckeERGO : Liselotte Callens, Frauke De Boe

Dank aan de mama van Aline.

PROCESS

http://spraakcomputer2009.blogspot.com/

2009

MP3 SPELER 1.4Stefanie is een meisje dat bij haar geboorte aan infantiele encepalopa-thie leed met spastische quadriparese tot gevolg. Concreet betekent dit dat ze heel wat beperkingen kent en ze zich zonder rolstoel bijvoorbeeld niet kan verplaatsen, ook mist ze veel kracht in haar spieren waardoor een-voudige bewegingen voor haar een hele uitdaging worden.

Net zoals iedereen houdt Stefanie van muziek en gaat ze graag door het le-ven met een leuk deuntje op de achtergrond. In de instelling waar Stefanie verblijft is dit echter niet zo vanzelfsprekend, ze kan namelijk geen inge-wikkelde operaties met een radio uitvoeren en voor de begeleiders zou dit nog eens een extra zorg betekenen. Als op-lossing werden een au-toradio en luidsprekers op Stefanie’s rolstoel ge-monteerd.. sindsdien ge-niet ze dagelijks van haar liedjes en ook haar mede-bewoners appreciëren deze nieuwe toepassing.

Het succes van de radio op de rolstoel inspireerde tot het implementeren van een dergelijk systeem op allerhande rolstoelen.

Het resultaat is een op-zetstuk dat op de hoofd-steun wordt gemonteerd, door dezelfde materialen en kleuren te hanteren verdwijnt het ontwerp in het gehele plaatje. Het doet dienst als docking-station van de mp3-speler en herbergt eveneens 2 luidsprekers van 2 Watt. De begeleider kan met-een aan de mp3-speler wanneer hij het nodig acht terwijl deze ten allen tijde van regen en weer-sinvloeden beschermd blijft. Ook vinden we er een aan/uit-knop die het mogelijk maakt om snel even wat anders aan Ste-fanie te vragen of uit te leggen. Ook Stefanie be-schikt over een dergelijke Aan/uit-knop aan haar linkerkant, zo kan ook zij de muziek afzetten wan-neer er eens iets drin-gends voorkomt. .

TEAM

CLIENT : StefanieIO : Devenyns Stijn, Verhelst Ruben, Abid YassineERGO : Stefanie Bodyn, Angelo Dhont, Simon Meersman

Afdeling Orthopedie van de WAAG (Mariasteen) te Gits CONTACT: Dirk Deweer

PROCESS

http://rolstoelmp32009.blogspot.com/

2009

OPZETTAFEL 1.9Binnen het project de-sign for [every]ONE trach-ten we een opzettafeltje te ontwerpen voor Freddy, een rolstoelpatiënt met ataxie en atrofie. Doel-gerichte bewegingen van de armen zijn ongecon-troleerd, tijdens het eten stoot Freddy dus mak-kelijk voorwerpen van ta-fel. Aangezien Freddy aan een vorm van atrofie lijdt, vermindert ook de func-tie van de kleine handen voetspieren.

Freddy’s huidige opzet-tafeltje werd onderwor-pen aan een redesign om zowel aan de noden van Freddy als aan die van de begeleiders tegemoet te komen. Het nieuwe op-zettafeltje is makkelijk te transporteren, het tafeltje kan met eenvoudige be-wegingen ge(de)monteerd worden en samen met bestek en eetkomme-tje in de rugzak gestoken worden. Gedemonteerd is het tafeltje een compact reisobject, gemonteerd een functioneel ontwerp. Het tafeltje heeft een aan-gepaste hoogte, de af-stand tussen de mond en

het eten wordt verkleind waardoor ook de kans op morsen afneemt.

Door een aangepaste vormgeving, in combina-tie met antislipmateriaal, wordt het eetkommetje en de beker vastgehou-den. Er werd gestreefd naar een minimum aantal onderdelen en weinig ma-teriaalgebruik.

Als materiaal is gekozen voor Polypropyleen. Dit materiaal sluit aan bij het kunststof-eetkommetjedat Freddy altijd gebruikt en zorgt er bovendien voor dat het geheel vaat-wasbestendig is.

TEAM

CLIENT : FreddyIO : Nathalie De Beer, Ruben SerruysERGO : Hanne Dezegher, Lisselotte Scherpereel

Dominiek Savio Instituut

CONTACT : Jan Seynaeve

PROCESS

http://opzettafel2009.blogspot.com/

2009

HANDSFREE KRUK 1.8De handsfree kruk is een product voor gebruikers die zich verplaatsen met krukken. Deze doelgroep kan niet recht blijven staan zonder het gebruik van kruk of steunvlak. Bij handelingen waar het noodzakelijk is om de krukken los te laten, wor-den ‘moeilijkheden’ erva-ren bij het plaatsen van de krukken: de krukken wor-den ergens tegen gezet en hebben daarbij kans om op de grond te vallen of de gebruiker tracht de twee krukken vast te hou-den met één hand. Beide scenario’s zorgen voor onhandige situaties.

Er werd gestreefd naar een kruk die zelfstandig kan blijven staan wanneer deze door de gebruiker wordt losgelaten.Bij het ontwerpen van het systeem werd gepro-beerd om een evenwicht te vinden tussen de tech-nische en de esthetische functie van het geheel. Naast een stabiel, licht en goed werkend prin-cipe moest ook rekening gehouden worden met de vormgeving van het sy-

steem. Het uiteindelijk product gaat uit van een uitklapbare driepoot.

In rusttoestand worden twee benen door mag-neten tegen de kruk ge-duwd. Door middel van een eenvoudige knijpbe-weging valt de magneti-sche koppeling weg. Wan-neer men vervolgens de kruk laat kantelen klap-pen de twee extra be-nen uit waardoor men 3 steunpunten en een sta-biel geheel bekomt. Bij vertrek klappen de benen in en worden deze op-nieuw vergrendeld. Het product kan op een stan-daard kruk gemonteerd worden en valt door zijn beperkte afmetingen niet op.

TEAM

CLIENT : SharonIO : Karen De Potter, Michaël ColsonERGO : Esther Declercq, Tille Vanrobaeys

Onderwijsafdeling van het Dominiek Savio Instituut

CONTACT : Dirk Deweer

PROCESS

http://handsfreekrukken2009.blogspot.com/

2009

SERVEERHULP 1.12De serveerhulp is ont-worpen om mensen met een lichte motorische beperking te helpen bij het opdienen van drank tijdens feesten en re-cepties. Het doel van de serveerhulp is om op een esthetische manier te verhinderen dat de glazen omvallen tijdens het opdienen. De ont-worpen serveerhulp kan op twee verschillende manieren in alle stan-daard plateaus worden gelegd. Hierdoor kan de gebruiker de plateau naar wens opdelen in verschillende comparti-menten met een hogere opstaande wand. Hier-door kunnen de glazen dichter bij elkaar ge-zet worden en zullen de glazen dus ook minder snel omvallen.

De serveerhulp heeft bovendien een speci-fieke vorm zodat de ge-bruiker ook minder ge-makkelijk drank over zich zal krijgen wanneer er toch glazen omvallen. De serveerhulp werd zo-

danig ontworpen dat er verschillende soorten drank en dus ook zeer verschillende vormen van glazen opgediend kunnen worden. De ser-veerhulp is bovendien zo ontworpen dat deze glazen eenvoudig op de plateau gezet kun-nen worden en er ook even eenvoudig van kun-nen worden afgenomen, zonder extra handelin-gen.

Daardoor kunnen nu ook mensen met een lichte motorische beperking drank aanbieden op re-cepties en kunnen ze de klanten hun drank zelf van de plateau laten nemen. Tenslotte werd er ook gewerkt aan een product dat de gebrui-kers ook zelf op een eenvoudige en goedkope manier zouden kunnen maken en in elkaar ste-ken. Zo wordt er een op-lossing aangeboden die onmiddellijk in gebruik kan worden genomen.

TEAM

CLIENT : De Oude MelkerijIO : Jef Peeters, Ruben De BaereERGO : Sofie Duhem, Silvia Dumazy



PROCESS

http://serveerhulp2009.blogspot.com/

2009

DRINKHULP 1.5Deze bekerhouder is er gekomen als oplos-sing voor een persoon met dwarslaesie. Omdat deze persoon tot aan de nek verlamd is brengt hij het grootste deel van de dag door in bed. Zelfstandig drinken was vroeger niet mogelijk omdat hij niet over de mogelijkheden beschikt om een beker naar zijn mond te brengen.

Met deze oplossing heb-ben we ervoor gezorgd dat de drinkmogelijk-heid altijd in de directe nabijheid van zijn mond is, zodat hij door kleine nekbewegingen het riet-je in de mond kan ne-men om zelfstandig te drinken. Veel aandacht ging uit naar het vermij-den van ongemakken. Het product bevindt zich niet in zijn gezichtsveld en er is geen ongewens-te aanraking in rusttoe-stand.

Omdat men nooit in exact dezelfde positie in het bed ligt is het rietje

flexibel zonder de in-gestelde positie te ver-liezen. Hierdoor kan de bekerhouder vast ge-monteerd kan worden waarna het rietje wordt aangepast aan de positie van de gebruiker.

Het product is zodanig ontworpen dat het, mits aanpassing van enke-le parameters, in ver-schillende toepassin-gen, door verschillende personen gebruikt kan worden. Bekerafmetin-gen en houdermogelijk-heden kunnen eenvou-dig ingevoerd worden in het computermo-del. Door het 3d printen als productiemethode wordt zonder veel ex-tra werk een professio-neel ogend, gepersona-liseerd en functioneel product verkregen. Ook met de emotionele band met de gebruiker wordt rekening gehouden door kleurkeuze en een eigen logo mogelijk te maken.

TEAM

CLIENT : BertIO : Maarten Dufourmont, Bart Vaneeckhout

ERGO : Fien Vens, Valerie Stragier

PROCESS

http://drinkhulp2009.blogspot.com/

2009

RUGZAKHULP 1.11Mathias is 15 jaar en heeft een licht motorische en mentale handicap. Zijn bovenlichaam bewegen lukt, maar zijn benen vor-men het probleem. Stap-pen is moeilijk waardoor Mathias zich al jaren in een rolstoel verplaatst. Om spullen te verplaat-sen maakt Mathias zo-als iedereen gebruik van een rugzak. Deze hangt hij met de riemen over de leuning van zijn rolstoel, zodat hij alle ruimte voor zich vrij heeft en ziet wat hij doet.

Het op die manier ver-voeren van zijn rugzak brengt echter heel wat problemen met zich mee. Zo sleept de rugzak bij hellingen over de grond, schommelt hij wanneer Mathias zich verplaatst en drukken de riemen in Ma-thias’ rug. Bovendien kan hij, wanneer hij iets nodig heeft uit zijn rugzak, dit niet bemachtigen zonder daarbij de hulp van een externe persoon in te roe-pen!

Twee ontwerpers gingen op zoek naar een systeem

om deze problemen op te lossen. De ‘Mybag!’maakt het mogelijk om op een snelle en eenvou-dige manier bagage op te bergen en terug te voor-schijn te toveren. Een sta-len frame biedt steun aan een hippe rekbare kuip-tas waarin Mathias al zijn spullen kan opbergen.

De ‘Mybag!’ is met slechts twee scharnieren aan de rolstoel bevestigd. Door het frame zijdelings vast te grijpen draait Mathias zijn ‘Mybag!’ eenvoudig en snel naar zich toe. Op-bergen doet hij door het frame op dezelfde wijze terug te draaien. Hierdoor heeft hij op elk moment de volledige controle over z’n ‘Mybag!’.

Bovendien fungeert de kuiptas als een perso-nalisatie doordat deze in ieders favoriete kleu-ren kan worden gemaakt waardoor de tas een heel eigentijds karakter heeft.

TEAM

CLIENT : MathiasIO : Robbe Vanneste, Florian NachtergaeleERGO : Sara Page, Ruth Valcke, Jolien Vanwettere



PROCESS

http://rolstoeltas2009.blogspot.com/

2009

GITAARHULP 2.7Gitaar spelen, een kunst maar zeker niet voor ie-dereen vanzelfsprekend. CAN2 is speciaal ont-worpen voor personen met een motorische be-perking die deze muzi-kale uitdaging aan dur-ven gaan.

Gitaar spelen vereist van de muzikant dat hij/zij een aantal handelingen uitvoert om daadwer-kelijk muziek te maken. CAN2 biedt de muzi-kant die moeite heeft met krachtdosering, mobiliteit en coördina-tie ondersteuning bij die functies waar kracht-dosering, mobiliteit en coördinatie net een ver-eiste zijn om muziek te maken.

Het compacte CAN2 sy-steem kan op eenvoudige wijze op elke akoestische gitaar bevestigd wor-den. Het systeem bestaat uit een geleiding langs de gitaarhals waarover een terugverende hand-greep beweegt tussen twee instelbare buffers. De handgreep is afneem-

baar en wordt voor elke muzikant specifiek vorm-gegeven naar zijn wensen en noden. In het CAN2 pakket is eveneens een gitaarhalssteun opge-nomen. Deze kan in een handomdraai in hoogte versteld worden en moet voorkomen dat de gitaar zou kantelen tijdens het spelen.

De productie van de hand-greep en andere CAN2 onderdelen gebeurt door middel van Selectief La-ser Sinteren, een rapid prototypingtechniek die geschikt is voor de pro-ductie van kleine series.Afhankelijk van de kracht van de muzikant kan de terugvering van de hand-greep ingesteld worden. De terugvering zorgt er-voor dat in rusttoestand geen snaren afgeklemd worden. Zodoende kan men vrij bewegen over de frets.

In samenwerking met Venture Rapid Technolo-gies en Industrial Design Center.

TEAM

CLIENT : Karla en NielIPO : Wouter Vanderhoydonk



PROCESS

Eindwerk Wouter Vanderhoydonk

2009

Brochure 2009

Design

Transcript of Brochure 2009