Brio-colloquium – 11 december 2009 Brio-colloquium – 11 december 2009 Samenleven in een transculturele hoofdstadSamenleven in een transculturele hoofdstad

OBSERVATOIRE

DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL

BRUXELLES

OBSERVATORIUM

VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN

BRUSSEL

Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en

gezondheidsbeleid in het Brussels Gewest

Truus ROESEMS en Peter VERDUYCKTObservatorium voor Gezondheid en Welzijn

www.observatbru.be

Knelpunten en uitdagingen voor het Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in welzijns- en gezondheidsbeleid in

BrusselBrussel

Vraagstelling• Balans van het gevoerde beleid• Uitdagingen voor de toekomst

Welzijns- en gezondheidsbeleid• transversale thema’s• iedere overheid is bevoegd

Bron: T. Lahaye, Cocof 2009

Knelpunten en uitdagingen voor het Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in welzijns- en gezondheidsbeleid in

BrusselBrusselDeze uiteenzetting• Geen les in de bevoegdheidsverdelingen• Geen analyse van het beleid van alle bevoegde

overheden• Wel een visie op het welzijns- en gezondheidsbeleid

vanuit de werkzaamheden van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn

Inhoud1. Situering van het Observatorium en de GGC2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en

gezondheidsbeleid3. Expertise in de richting van een gecoördineerde en

geïntegreerde aanpak4. Pistes voor de toekomst

•Persoonsgebonden aangelegenheden die

niet tot een bepaalde gemeenschap behoren

•Coördinatie tussen gemeenschappen

•in tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad

1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn1. Observatorium voor Gezondheid en WelzijnStudiedienst van de Gemeenschappelijke Studiedienst van de Gemeenschappelijke GemeenschapscommissieGemeenschapscommissie

Gezondheid en bijstand aan personen

*Bicommunautaire privé-instellingen en openbare diensten die per definitie tweetalig zijn*Maatregelen die rechtstreeks op personen toepasselijk zijn

Coordinatie Brussels gezondheids- en armoedebeleidBv. Overlegcomité thuislozenbeleid

Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC)

1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn1. Observatorium voor Gezondheid en WelzijnStudiedienst van de Gemeenschappelijke Studiedienst van de Gemeenschappelijke GemeenschapscommissieGemeenschapscommissie

Opdracht

Informatie verzamelen, analyseren en verspreiden in functie van de uitbouw van een gecoördineerd gezondheids- en armoedebeleid op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

→ beleidsondersteunende functie

Grondgebied = bevolking die er verblijft, actoren die er werken, fysische, economische en sociale omgeving

Actoren ophet werk-

veld

Beleid

Weten-schappers

Observatorium

1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn1. Observatorium voor Gezondheid en WelzijnStudiedienst van de Gemeenschappelijke Studiedienst van de Gemeenschappelijke GemeenschapscommissieGemeenschapscommissie

»

Bron: Rijksregister 2008

2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleidgezondheidsbeleid

»

2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleidgezondheidsbeleid

- 15 000

- 10 000

- 5 000

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

aa

nta

l in

wo

ne

rs

natuurlijk saldo migratiesaldo

intern migratiesaldo extern migratiesaldo

ArmoederisicogrensAlleenstaande€ 878Alleenstaande met 2 kinderen€ 1 142Koppel met 2 kinderen€ 1 845

ArmoederisicopercentageVolledige bevolking16,3 - 40,1 %Actieve leeftijd22,0 - 27,3 %Werklozen40,8 - 50,0 %

2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleidgezondheidsbeleid

Subjectieve gezondheid (gestandaardiseerdvoor leeftijden geslacht)

Gestandaardiseerde index

Brussels Gewest: 1,00

Bron: Welzijns- en Gezondheidsatlas , 2006

De noden van de bevolking nemen toe• De bevolking groeit, verjongt, kleurt• Steeds nieuwe instroom van kwetsbare groepen• Brussel creërt veel rijkdom, maar ’huisvest’ veel armen• Grote sociale ongelijkheid binnen het Brussels gewest

Nood aan gecoördineerde en geïntegreerde aanpak• Samenwerking vele bevoegde overheden

– vanuit welke beleidsvisie?

• Samenwerking werkveld en politiek– binnen welke kaders?

• Welk Brussels beleid binnen Vlaamse, Belgische, Europese, mondiale context?

2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleidgezondheidsbeleid

Welzijn & Gezondheid• Observatorium voor Gezondheid en Welzijn• Centrum voor maatschappelijke

documentatie en coördinatie (CMDC-CDCS)

• Atlas thuiswonen na je 65ste• …

Gezondheid• Gezondheidsindicatoren• Brussel Gezond Stadsgewest• …

Welzijn• Armoederapporten• La strada – Steunpunt thuislozenzorg

Brussel• …

3. Expertise in de richting van een gecoördineerde 3. Expertise in de richting van een gecoördineerde en geïntegreerde aanpaken geïntegreerde aanpak

“Participatie van bewoners”-“Transversaal”-“strikt bottom-up”-”lokale projecten”-”laboratorium”

-> Gezonde steden netwerk WGO -> brede invulling van gezondheid

-> gesubsidieerd door VGC, GGC, COCOF én gewest-> 2 projectoproepen: 8 lokale projecten met bewoners (bv educatieve tuin, vorming van bewoners, internationale uitwisseling, …)-> Technisch comité: Logo, CLPS, BIM, Question Santé, administratie COCOF, gewestelijke plandienst, Observatorium, bewoners, ... afhankelijk van lokale projecten bijkomende partners in TC

-> Healthy Urban Plan: “bewegen” -> vanuit ervaringen in lokale projecten voorstellen doen die opgenomen kunnen worden in gewestelijke beleidsinstrumenten (vb GEWOP)

Moeilijkheden: geen gedeelde prioritaire doelstellingen –> alles vertrekt van lokale behoeften en vragen => opbrengsten voor subsidiegevers niet evident (eindeloze strijd voor overleving)

3. Expertise : Brussel Gezond Stadsgewest3. Expertise : Brussel Gezond Stadsgewest

• Ordonnantie 20.07.2006 « betreffende het opstellen van het armoederapport van het BHG »

1. Welzijnsbarometer2. Thematisch rapport3. Gekruiste blikken4. Brussels actieplan

armoedebestrijding5. Synthese van de rondetafel

• Coördinatie door GGC

3. Expertise :3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleidcoördinatie van het armoedebeleid

• Protocol tussen de Gewest en Gemeenschapscommissies (04-09)

– Verenigd College GGC overleg- en coördinatieorgaan tussen beide gemeenschappen

– Ontwikkeling van inclusief, globaal en gecoördineerd beleid

– Permanente interkabinettenwerkgroep met vertegenwoordigers van alle leden van de Brusselse Regering en van de drie gemeenschapscomissies

3. Expertise :3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleidcoördinatie van het armoedebeleid

• Inhoud– Gedetailleerd overzicht van

acties in 07-08 met als doel bestrijden van armoede

– Databank: fiches met gedetailleerde beschrijving van acties (waaronder ingezette financiële middelen)

– Synthese: categorisering van de acties volgens thema

3. Expertise :3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleidcoördinatie van het armoedebeleid

• Onevenwichten en onvolledigheden

– Ontbreken van geïntegreerd beleidsplan: wat is armoede? Armoedebestrijding?

– « Gewicht » van de fiches– Acties van Communauté

française, Vlaamse Gemeenschap, Federale Overheid, gemeenten en OCMW’s ontbreken

– Ongelijke bevoegdheden COCOF/VGC

3. Expertise :3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleidcoördinatie van het armoedebeleid

Op zoek naar beleidskaders:• Welke beleidsondersteuning?• Bottum up – top down

– Bv. Project Reductie van sociale gezondheidskloof

• Analyse noden versus aanbod• Bv. Brussel sociaal online• Bv. Actieplan armoedebestrijding 2010

• Welke impact is mogelijk vanuit Brussels beleid?

Aanzetten voor gecoördineerd en geintegreerd beleid in beleidsverklaringen

4. Pistes voor de toekomst4. Pistes voor de toekomst

“Reductie van de sociale gezondheidskloof”-“Ondersteuning van lokale good practices”

- Observatorium voor KBS evidente partner (GGC; Gezondheid én Welzijn; goede naam in werkveld)

- Kwalitatieve evaluatie van enkele lokale praktijken (effecten, hindernissen, ondersteuningsnoden, beperkingen,...)

- Ontwikkeling van een instrument voor de bevordering van de kwaliteit v projecten

- Oprichting gewestelijke ondersteuningsstructuur (voorlopig Logo, CLPS, BGS, Obs)

- Projectoproep door KBS in 2010- Elk gewest eigen aanpak + uitwisseling- Bottom-up + Top-down

Moeilijkheden: doelstellingen KBS lopen niet altijd gelijk met lokale doelstellingen/praktijken

Uitdaging: gemeenschappelijke ondersteuning en samenwerking zonder bestaande werkingen te bedreigen

4. Pistes voor de toekomst4. Pistes voor de toekomst : Project Koning Project Koning BoudewijnstichtingBoudewijnstichting

4. Pistes voor de toekomst4. Pistes voor de toekomst : Beleidsverklaringen Beleidsverklaringen 2009 - 2009 - 20142014

Gewest en COCOF:• Strijd tegen dualisering en armoede

VGC:

“constructief meewerken aan de uitwerking van een gecoördineerd Brussels armoedebeleid, in nauwe samenwerking met de betrokkenen, hun verenigingen en de overheden”

Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie:

• Beleid inzake armoedebestrijding rond 3 actielijnen:

– Uitwerken van een geïntegreerd plan ter bestrijding van armoede

– Communicatie en informeren van de betrokken sectoren en doelgroepen

– Het verzamelen van informatie

• Strijd tegen dakloosheid• Strijd tegen schuldenoverlast• Aanpakken van sociale

gezondheidsongelijkheden

4. Pistes voor de toekomst4. Pistes voor de toekomst : Beleidsverklaringen Beleidsverklaringen 2009 - 2009 - 20142014

Interministeriële conferenties welzijn en gezondheid:

– Armoedebestrijding– Kinderen en jongeren– Bijstand en verzorging van

bejaarde personen

4. Pistes voor de toekomst4. Pistes voor de toekomst : Beleidsverklaringen Beleidsverklaringen 2009 - 2009 - 20142014