Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015...

7
Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO Sector Advisory Roderick Vos | 06 13 00 10 44 Sectoranalist Industrie mei 2017 Mondiale markt zit in de lift Volgens onderzoeksinstituut Smithers Pira was de wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet in 2020 gegroeid zal zijn tot bijna 1 biljoen dollar. Een gemiddelde groei van 3,8% per jaar. Een enorme markt dus, waarin verpakkingen gemaakt van kunststof (43%) en papier en karton (31%) de grootste rol spelen. Zie figuur 1. Mondiaal belandt het grootste deel - zo’n 94% - van de verpakkingen bij de consument. De overige 6% is voor industrieel gebruik. Bijvoorbeeld pallets, vaten of folies voor de bouw en de industriële handel. Het zal niemand verbazen dat de grootste eindmarkt voor verpakkingen de wereldwijde voedings- en genot- middelenindustrie is. Bijna 70% van alle consumen- tenverpakkingen wordt gebruikt om voedsel of dranken in te verpakken. Ook de cosmetica en de farmaceutische industrie) zijn belangrijke eindmarkten voor de verpakkingsindustrie (zie figuur 2). Figuur 1: Omzetverdeling verpakkingen wereldwijd, naar materiaalsoort, 2015 Bron: Smithers Pira (2015) Smithers Pira verwacht dat vooral de rigid kunststof- verpakkingen (flessen en bakjes) een sterke groei zullen doormaken van 4,4% per jaar tot 2020. Deze groei wordt vooral veroorzaakt door de populariteit van PET als vervanging voor blik en glas en de stijgende vraag naar kleine kunststofverpakkingen. Figuur 2: Omzetverdeling consumenten- verpakkingen wereldwijd, naar eindmarkt, 2017 Bron: EY, bewerking ABN AMRO (2017) Ook is de verwachting dat de omzet van papier- en kartonindustrie blijft groeien door stijgende verkopen van webwinkels wereldwijd. Groei in de Nederland nog relatief beperkt De omzet in de Nederlandse verpakkingsindustrie is moeilijk in te schatten, want er zijn nauwelijks cijfers voorhanden. Wel houdt de Stichting Afvalfonds Ver- pakkingen jaarlijks bij hoeveel verpakkingen er op de Nederlandse markt terecht komen. Dit zijn producten die door Nederlandse verpakkingsfabrikanten zijn gemaakt, maar ook de verpakkingen van geïmpor- teerde producten zoals van voedingsmiddelen en consumentenelektronica. De verpakkingen die Neder- land produceert en daarna exporteert, worden in deze cijfers niet meegenomen. Omzet Nederlandse verpakkingsindustrie naar 6,5 miljard euro in 2018 De wereldwijde verpakkingsindustrie zit flink in de lift door de groeiende middenklasse en aantrekkende consumentenbestedingen. De groei is echter niet overal gelijk. Er wordt vooral sterke groei in Azië verwacht. Ook in Nederland verwachten wij groei, in lijn met de economische prognoses. Tegelijkertijd staat de industrie voor uitdagingen zoals behoud van winstgevendheid en het verlagen van de milieu-impact van verpakkingen. In deze analyse brengen wij de belangrijkste uitdagingen voor de verpakkingsindustrie in kaart en geven wij inzicht in de groeipotentieel van deze branche.

Transcript of Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015...

Page 1: Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet

Branche Update: VerpakkingsindustrieABN AMRO Sector Advisory

Roderick Vos | 06 13 00 10 44

Sectoranalist Industrie

mei 2017

Mondiale markt zit in de lift

Volgens onderzoeksinstituut Smithers Pira was de

wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed

voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat

de wereldwijde omzet in 2020 gegroeid zal zijn tot

bijna 1 biljoen dollar. Een gemiddelde groei van 3,8%

per jaar. Een enorme markt dus, waarin verpakkingen

gemaakt van kunststof (43%) en papier en karton

(31%) de grootste rol spelen. Zie figuur 1.

Mondiaal belandt het grootste deel - zo’n 94% - van

de verpakkingen bij de consument. De overige 6% is

voor industrieel gebruik. Bijvoorbeeld pallets, vaten of

folies voor de bouw en de industriële handel. Het zal

niemand verbazen dat de grootste eindmarkt voor

verpakkingen de wereldwijde voedings- en genot-

middelenindustrie is. Bijna 70% van alle consumen-

tenverpakkingen wordt gebruikt om voedsel of

dranken in te verpakken. Ook de cosmetica en de

farmaceutische industrie) zijn belangrijke eindmarkten

voor de verpakkingsindustrie (zie figuur 2).

Figuur 1: Omzetverdeling verpakkingen

wereldwijd, naar materiaalsoort, 2015

Bron: Smithers Pira (2015)

Smithers Pira verwacht dat vooral de rigid kunststof-

verpakkingen (flessen en bakjes) een sterke groei

zullen doormaken van 4,4% per jaar tot 2020. Deze

groei wordt vooral veroorzaakt door de populariteit

van PET als vervanging voor blik en glas en de

stijgende vraag naar kleine kunststofverpakkingen.

Figuur 2: Omzetverdeling consumenten-

verpakkingen wereldwijd, naar eindmarkt, 2017

Bron: EY, bewerking ABN AMRO (2017)

Ook is de verwachting dat de omzet van papier- en

kartonindustrie blijft groeien door stijgende verkopen

van webwinkels wereldwijd.

Groei in de Nederland nog relatief beperkt

De omzet in de Nederlandse verpakkingsindustrie is

moeilijk in te schatten, want er zijn nauwelijks cijfers

voorhanden. Wel houdt de Stichting Afvalfonds Ver-

pakkingen jaarlijks bij hoeveel verpakkingen er op de

Nederlandse markt terecht komen. Dit zijn producten

die door Nederlandse verpakkingsfabrikanten zijn

gemaakt, maar ook de verpakkingen van geïmpor-

teerde producten zoals van voedingsmiddelen en

consumentenelektronica. De verpakkingen die Neder-

land produceert en daarna exporteert, worden in deze

cijfers niet meegenomen.

Omzet Nederlandse verpakkingsindustrie naar 6,5 miljardeuro in 2018

De wereldwijde verpakkingsindustrie zit flink in de lift door de groeiende middenklasse

en aantrekkende consumentenbestedingen. De groei is echter niet overal gelijk. Er wordt

vooral sterke groei in Azië verwacht. Ook in Nederland verwachten wij groei, in lijn met

de economische prognoses. Tegelijkertijd staat de industrie voor uitdagingen zoals

behoud van winstgevendheid en het verlagen van de milieu-impact van verpakkingen. In

deze analyse brengen wij de belangrijkste uitdagingen voor de verpakkingsindustrie in

kaart en geven wij inzicht in de groeipotentieel van deze branche.

Page 2: Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet

Uit de Monitoring Verpakkingen van het Afvalfonds

Verpakkingen blijkt dat er in 2015 in Nederland bijna 3

miljoen ton verpakkingen op de markt zijn gebracht

(zie figuur 3).

Figuur 3: Het gewicht in verpakkingen dat op de

Nederlandse markt belandt (in Kton)

Bron: Monitoring Verpakkingen (2011 – 2016)

Wat als eerst opvalt is de sterke groei van houten ver-

pakkingen in 2015. Dit wordt vooral veroorzaakt door

een nieuwe meetmethode, waarbij gerepareerde pal-

lets worden geteld als een nieuw product. Als we hier-

voor corrigeren valt op dat het gewicht van verpakkin-

gen dat jaarlijks op de Nederlandse markt belandt

nauwelijks groeit. Ook is dan de verhouding tussen de

verschillende materiaalsoorten nauwelijks gewijzigd.

Dit betekent overigens niet dat de Nederlandse ver-

pakkingsindustrie stilstaat. De cijfers van het Afval-

fonds Verpakkingen geven bijvoorbeeld niet weer in

hoeverre Nederlandse producenten van verpakkingen

meer of minder exporteren.

Een andere belangrijke trend in de branche is het

verlagen van het gewicht van de verpakkingen (met

behoud van functionele specificaties). ‘Lightweighting’

staat al enige tijd op de agenda van de verpakkings-

industrie, want het biedt veel voordelen. Niet alleen is

kostenreductie een belangrijk argument, ook goed-

koper transport en milieu-overwegingen spelen een

rol. Zo is het gewicht van een gemiddelde glazen fles

met ongeveer 40% verlaagd in de afgelopen 30 jaar

(zie tabel 1).

Tabel 1: Gemiddelde gewichtsreductie van

verschillende verpakkingsmaterialen

Bron: PlasticsEurope, CPI, GPI, AAC

Ook het aantal kleinverpakkingen is in gebruik toege-

nomen door onder andere een toename in een-

persoonshuishoudens. Ondanks een beperkte toe-

name in gewicht is het aantal geproduceerde verpak-

kingen in Nederland daarom wel toegenomen,

Nederlandse omzet circa 6,3 miljard euro in 2016

Cijfers over de omzet van de Nederlandse verpak-

kingsindustrie zijn maar heel beperkt beschikbaar.

Door informatie van brancheverenigingen zoals NRK,

VNP en het Nederlands Verpakkingscentrum in de

verpakkingsindustrie te combineren met een optelsom

van de omzetten van verpakkingsproducenten en -

verwerkers, fabrikanten van labels en etiketten, dien-

sten en groothandels (gedeeltelijk) schatten we de

omvang van de totale Nederlandse verpakkings-

industrie op 6,3 miljard euro in 2016 (zie figuur 4).

Figuur 4: Geschatte verdeling verpakkingen in NL

naar gewicht en omzet (2016)

Bron: Afvalfonds Verpakkingen (2016), bewerking ABN

AMRO

Kunststoffen, verantwoordelijk voor 18% van het

gewicht van verpakkingen in Nederland, hebben met

43% een groot aandeel in de omzet. Dit komt overeen

met de wereldwijde verdeling (zie figuur 1). Vanwege

de enorme gewichtsreductie en continuë subsitutie

(bijvoorbeeld van soepblik naar stazak) is onze aan-

name dat de omzet uit kunststofverpakkingen de

afgelopen vijf jaar ten opzichte van andere materialen

het sterkst is gegroeid.

Kunststofverpakkers goed voor €2,8 mld omzet

Waar de Nederlandse papier & kartonproductie al een

grote, internationale consolidatieslag heeft onder-

gaan, is de kunststofverpakkingsindustrie nog relatief

verspreid. Deze industrie bestaat uit circa 150 onder-

nemingen met een omzet boven 1 miljoen euro. Veel

mkb, maar ook multinationals met honderden miljoen-

en omzet. ABN AMRO schat de omzet van de Neder-

landse kunststofverpakkingsindustrie op 2,7 miljard

Materiaal Gewichtsreductie Over de periode

Papier & karton Ca. 12% 10 jaar (2005 – 2015)

Glas Ca. 40% 30 jaar (1987 – 2017)

Kunststof Ca. 28% 10 jaar (2006 – 2016)

Metaal Ca. 30% 25 jaar (1992 – 2017)

Gewicht NL, 2016

(2,8 Mton)

Omzet NL, 2016

(€6,3 miljard)

Page 3: Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet

euro in 2016. De omzet van de groothandel en dienst-

verleners in kunststofverpakkingen is hierin deels op-

genomen. De totale productie van Nederlandse pro-

ducenten van kunststofverpakkingen schatten we op

circa 800 kiloton. Ongeveer 60% hiervan heeft de

Nederlandse markt als bestemming. De overige 40%

is export, vooral binnen de EU (figuur 5).

Figuur 5: Bestemming totale NL verpakkingen en

kunststofverpakkingen in 2016

Bron: ABN AMRO

‘Hot topics’ in verpakkingsland

Binnen de verpakkingsindustrie zien we een aantal

ontwikkelingen die de afgelopen jaren zijn ingezet en

de komende jaren de branche verder vorm zullen

geven. Het betreffen vooral veranderingen in de

demografie, technologie en circulariteit. Deze ont-

wikkelingen vereisen van ondernemers in de ver-

pakkingsindustrie dat ze continu investeren in nieuwe

productiemethoden, machines en materiaal- en pro-

ceskennis. Maar om deze innovaties door te voeren

en winstgevend te blijven is een zekere schaalgrootte

vereist. Niet alle Nederlandse verpakkingsproducen-

ten lukt het om door autonome groei voldoende

schaal te krijgen. Daarom is er de afgelopen jaren

een consolidatiegolf gestart, waarbij vooral grote

(buitenlandse) bedrijven en (private equity) inves-

teerders Nederlandse verpakkingsproducenten

hebben overgenomen. In tabel 2 staan een aantal

recente voorbeelden. De verwachting is dat de

consolidatieslag de komende jaren door blijft zetten.

Tabel 2: Recente overnames in de Nederlandse

verpakkingsindustrie

Bron: ABN AMRO

Demografie:

De consument verandert en de verpakking verandert

mee, geholpen door technologie. Sociaal-demogra-

fische ontwikkelingen hebben de verpakkingsindustrie

in grote mate beïnvloed en zullen dit ook in de toe-

komst doen. Onder andere in vorm, kwaliteit, en uiter-

lijk van de verpakking. Door de aanhoudende toe-

name van eenpersoons-huishoudens is de vraag naar

kleinverpakkingen bijvoorbeeld gegroeid. De vergrij-

zing vraagt daarnaast om verpakkingen die gemak-

kelijk te openen zijn. De trend om meer lokaal te

kopen dringt daarnaast steeds meer door in de indus-

trie. Lokaal inkopen zorgt voor meer flexibiliteit, kor-

tere levertijd en een lagere milieu-impact. Er liggen

daarom voldoende kansen voor verdere diversifiëring

van verpakkingsoplossingen. Dit is met name interes-

sant voor kleinere (regionale) fabrikanten en groot-

handels van verpakkingen.

Technologie:

Verpakkingen moeten steeds creatiever, esthetisch

aantrekkelijker en vooral persoonlijker worden. Het

aantal producten dat ieder jaar op de markt komt

groeit nog steeds dus het blijft belangrijk om als pro-

duct en merk zichtbaar te blijven. Coca Cola, Nutella

en Lay’s hebben de afgelopen jaren geëxperimen-

teerd met gepersonaliseerde verpakkingen. Nieuwe

technologie spelen hierin een nadrukkelijke rol. De

mogelijkheid om kleine oplages rendabel te drukken

is – bijvoorbeeld door de digitale bedrukking met

inkjet-printers – toegenomen. Dankzij toepassing van

Internet of Things (IoT) zijn producten en productie-

processen verder te flexibiliseren. ABN AMRO ver-

wacht dan ook dat de brede industriële trend rondom

productie van ‘high mix, low volume’ ook in de verpak-

kingen gemeengoed zal worden.

Door inzet van technologie proberen consumenten-

merken klanten meer aan zich te binden. Met online

platforms, apps en augmented reality proberen ze

een ervaring te creëren die verder gaat dan het pro-

duct. Ook de verpakking kan hierbij een rol spelen.

Met bijvoorbeeld Radio Frequency IDentification

(RFID) en Quick Response (QR) codes kan de ver-

pakking via een smartphone interactie tussen gebrui-

ker en product creëren. ABN AMRO verwacht daar-

naast dat IoT een grotere rol zal gaan spelen. Door

Target Koper Materiaal Jaar

AVI Volendam ACE Partners Kunststof mrt-17

SolidPack VPK Packaging Group Karton jan-17

Flexible Packaging Hld SAICA Group Kunststof jan-17

AMP API Group Papier/metaal jan-17

Jagtenberg Plastics RPC Group Kunststof nov-16

Clondalkin Egeria Capital Mgmt Kunststof sep-16

Rembrandt Verpakking Antilope Invest Karton jul-16

Altrif Label St-Luc Labels & Packaging Labels jul-16

Van de Gugten Rijnsburg Pacombi Karton GH jul-16

FlexPak Oerlemans Packaging Kunststof mei-16

VKI Thermoform Bliston Packaging Kunststof mei-16

HR Plastics Dijkstra Plastics Kunststof apr-16

CurTec Bencis Capital Partners Kunststof feb-16

Page 4: Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet

IoT toe te passen heeft Nederlandse start-up Ahrma

Pooling bijvoorbeeld een slimme pallet ontwikkeld

waarmee niet alleen de palletlocatie getraceerd kan

worden, maar ook de conditie van het pallet - en

straks ook de eindproducten op de pallet - gecontro-

leerd kan worden.

Circulariteit: recycling haalt doelstellingen bijna

Volgens het Afvalfonds Verpakkingen is in 2015 bijna

driekwart van alle verpakkingen gerecycled, waarmee

Nederland grotendeels voldoet aan de huidige Neder-

landse en Europese doelstellingen en toekomstige

doelstellingen voor 2021 (zie tabel 3). De verschillen

in recyclingpercentages variëren echter fors tussen

de verpakkingsmaterialen. Zo wordt vrijwel al het

metaal gerecycled, maar komt ‘slechts’ 51% van de

kunststofverpakkingen terug als (verpakkings)product.

Ter vergelijking: wereldwijd ligt dit percentage slechts

op 14%.

Tabel 3: Resultaten en doelstellingen voor

recyclen van verpakkingen naar materiaal (2015)

Bron: Afvalfonds Verpakkingen, 2015

Recycling van kunststof onder een vergrootglas

Beelden van zeeën vol verpakkingsafval (de ‘plastic

soup’), het verbod op gratis plastic tasjes en recente

inspanningen van gemeenten op het gebied van

scheiding van kunststofverpakkingsafval maken con-

sumenten in het bijzonder bewust van de milieu-

impact van kunststofverpakkingen en de recycling er-

van. Ook voor de verpakkingsindustrie is recycling in

toenemende mate waardevol omdat de vraag naar

granulaat van gerecycled kunststof (recyclaat) groeit

en de kwaliteit van het recyclaat steeds beter wordt.

Producenten van kunststofverpakkingen spelen hierin

een belangrijke rol omdat zij, samen met hun afnem-

ers, bepalen op welke manier kunststofverpakkingen

gemaakt worden.

Een studie van The Ellen MacArthur Foundation en

het World Economic Forum (2017) beschrijft grofweg

drie manieren waarop kunststofverpakkingen aange-

past kunnen worden waardoor zij na gebruik beter te

recyclen zijn en daarmee meer waarde kunnen toe-

voegen als nieuwe grondstof. Ook voor andere ver-

pakkingsmaterialen zijn dit waardevolle bevindingen.

1. Maak verpakkingen ‘designed for recycling’

Minimaliseer de productie van kleine verpakkingen

door hergebruiksystemen te stimuleren. Bijvoorbeeld

door andere labels en sluitingen te gebruiken, die het

hergebruik van een verpakking voor de consument

vergemakkelijken. Een andere mogelijkheid die zij

noemen is het toevoegen van materiaalindicatoren

(‘material markers’) aan de verpakking, waardoor ze

gemakkelijk te herkennen zijn in het recyclingstadium.

2. Kies alleen veelvoorkomende kunststofsoorten

Door alleen veelgebruikte polymeren te gebruiken

(PP, PE) en minder voorkomende soorten (PVC, PS,

EPS) en multimateriaal te vermijden ontstaan schaal-

voordelen bij productie en recycling en kan de conta-

minatie van recyclaat worden beperkt. Innovatie moet

bij voorkeur plaatsvinden op het gebied van PE en PP

polymeren. Bijvoorbeeld door het sterker en lichter

maken van kunststoffen of de ontwikkeling van com-

posteerbare en biobased polymeren.

3. Verminder gebruik van pigmenten en additieven

Door minder of geen kleurstoffen te gebruiken in de

productie van verpakkingen is het mogelijk om recy-

claat te produceren dat voor hoogwaardiger product-

en kan worden toegepast. Daarnaast voorkomt het

dat recyclaat van gemixte en gekleurde verpakkingen

snel tot een zwart recyclaat leidt. Met alleen berm-

paaltjes, speciekuipen en kleerhangers is het moeilijk

geld verdienen. Het toevoegen van additieven maakt

het eveneens moeilijker om te recyclen: het kan tot

verkleuring van het recyclaat leiden en daardoor de

waarde van het recyclaat verminderen (hetgeen leidt

tot ‘downcycling’).

Het eerder aangehaalde rapport van The Ellen Mac-

Arthur Foundation schat dat zo’n 85 tot 130 euro per

ton aan waarde kan worden teruggewonnen door het

materiaal en ontwerp van kunststofverpakkingen op

bovengenoemde manieren aan te passen. Wereldwijd

zou dit 1 tot 1,5 miljard euro per jaar moeten opleve-

ren. Dit komt in Nederland alleen al neer op 70 tot

105 miljoen euro per jaar.

Het rapport beschrijft verder dat bovengenoemde

inspanningen aan de productiezijde maximaal effect

hebben als ook de scheiding, inzameling en recycling

van kunststofverpakkingsafval wereldwijd verbeterd

wordt. Dit kan volgens het rapport bijvoorbeeld door:

MateriaalResultaat

2015Doelstelling

NL 2016Doelstelling

EU 2015Doelstelling

NL 2021Doelstelling

EU 2025

Glas 83% 90% 60% 90% 75%

Papier & karton 85% 75% 60% 75% 75%

Kunststof 51% 45% 23% 51% 55%

Metaal 95% 85% 50% 85% 75%

Hout 45% 31% 15% 43% 60%

Totaal 72% 55% 55% 70% 65%

Page 5: Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet

• Overal ter wereld dezelfde, en de bewezen beste

methoden in te zetten voor het scheiden en verza-

melen van afval

• In te zetten op grootschalige afvalscheidings- en

verwerkingsfabrieken om maximaal te profiteren van

schaalvoordelen en innovatieve technologie

Deze inspanningen zouden volgens het rapport leiden

tot een additioneel waardebehoud van 1,9 tot 2,8

miljard euro per jaar wereldwijd. Hoeveel dit voor

Nederland oplevert is moeilijk te bepalen. Vooral

omdat we, ten opzichte van grote delen van de

wereld, voorlopen op het machinaal en op grote

schaal scheiden en verwerken van kunststofverpak-

kingsafval. Wel is duidelijk dat de overgang naar meer

circulair gebruik van verpakkingen in Nederland in het

meest gunstige geval kan leiden tot een waarde-

behoud van enkele honderden miljoenen euro’s per

jaar.

Biobased verpakkingen: een snelgroeiende markt

Bedrijven worden tegenwoordig op verschillende

manieren gestimuleerd om na te denken over duur-

zame, circulaire verpakkingen in plaats van traditio-

nele, op olie gebaseerde kunststoffen. Aangescherpte

milieuwetgeving speelt daarbij een rol, bijvoorbeeld

het verbod op gratis plastic supermarkttasjes. Maar

ook steeds meer inkopers van grote multinationals

zoals Danone, Unilever en Mars vragen om duurzame

alternatieven. Hun afnemers, de consumenten,

vragen steeds vaker naar ‘groene’ verpakkingen.

Markt enthousiast over ‘drop-in’ biokunststoffen

Het zwaartepunt van de duurzaamheidsdiscussie

heeft zich geleidelijk verplaatst van einde levensfase

naar de herkomst van de grondstof. Is bioafbreek-

baarheid wel zo duurzaam? Waarom zou je al die

moeite doen om een materiaal te produceren, om er

vervolgens een product van te maken dat vergaat?

Bovendien gaat hierbij de energie-inhoud van het

kunststof verloren. Hergebruik wordt daarom steeds

meer als een duurzamere oplossing gezien. Daarom

zit momenteel grootste groei in het segment bio-

based, niet-biologisch afbreekbare ‘drop-in’ kunst-

stoffen zoals bio-PET, bio-PE en PEF. Deze nieuwe

generatie ‘drop-in’ biokunststoffen past moeiteloos in

bestaande (petrochemische) productie- en recycling-

processen. In tegenstelling tot fossiele grondstoffen is

biomassa hernieuwbaar: van uitputting is geen

sprake. Door de korte koolstofcyclus wordt biomassa

bovendien als CO2-neutraal gezien. Mede daardoor

heeft de markt de drop-in biokunststoffen enthousiast

omarmd.

Ondanks de toenemende vraag is het aandeel van

biogebaseerde (biobased) grondstof en biologisch

afbreekbare kunststoffen in de totale productie van

kunststoffen nog zeer klein. De nieuwste cijfers van

European Bioplastics (november 2016) voorspellen

weliswaar een flinke groei van 4,2 miljoen ton in 2016

naar 6,1 miljoen ton in 2021 in Europa. Op wereld-

niveau blijft dit een druppel op de gloeiende plaat. Al

jarenlang zweeft het percentage biokunststoffen rond

de 1% van de totale wereldwijde kunststofproductie.

Verpakkingen is met circa 39 procent (1,6 miljoen ton)

de grootste verbruiker van deze ‘drop-in’ bioplastics.

Van deze 1,6 miljoen ton wordt 1 miljoen ton gebruikt

voor het maken van ‘rigid’ verpakkingen. Bio-PET en

bio-PE zijn hiervoor de meest gebruikte biobased,

niet-biologisch afbreekbare kunststoffen. Folieverpak-

kingen zijn goed voor zo’n 551.000 ton, vooral op

zetmeel- en suikergebaseerde, biologisch afbreek-

bare kunststoffen.

Ook in 2017 en 2018 groei voor de Nederlandse

verpakkingsindustrie

De toekomst van de Nederlandse verpakkingsindus-

trie is zeer nauw verbonden met de groei van de

Nederlandse en Europese economie. Als het goed

gaat met de economie wordt er meer geconsumeerd

en dit zorgt voor een hogere vraag naar verpakking-

en. De vooruitzichten voor de Nederlandse economie

zijn positief. In zowel 2017 als 2018 wordt groei ver-

wacht, alhoewel het tempo van de groei in 2018

afzwakt. In beide jaren zullen zowel de export- en de

investeringsgroei als de groei van de consumenten-

bestedingen een positieve bijdrage leveren aan de

Nederlandse economie. Dit maakt dat de markt-

condities voor de Nederlandse verpakkingsindustrie

eveneens positief zijn.

Tabel 4: Verwachtingen Nederlandse economie in

2017 en 2018

Bron: ABN AMRO Economisch Bureau

2016 2017 2018

BBP 2,1 2,4 1,7

Particuliere consumptie 1,7 2,1 1,6

Overheidsconsumptie 1,0 1,0 1,2

Investeringen 4,8 4,0 3,0

Uitvoer 3,3 3,8 4,0

Invoer 3,6 4,1 4,2

Consumentenprijzen (CPI) 0,3 1,6 1,5

Lonen particuliere sector 1,7 1,8 2,2

Page 6: Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet

ABN AMRO verwacht dat de productie van de Neder-

landse verpakkingsindustrie in 2017 en 2018 met

respectievelijk 2,0% en 1,5% zal toenemen. Naast

groei in export en binnenlandse bestedingen zitten

hierachter een aantal drijvende krachten:

• Ruim 94% van alle verpakkingen is consument-

gerelateerd. Een recent ABN AMRO rapport becijfert

dat de online retail zal groeien met 16% in 2017 en

15% in 2018. Dit is goed nieuws voor de verpakkings-

industrie; voor al die aankopen via webwinkels zijn

stevige en betrouwbare verpakkingen nodig.

• Om de vraag naar verpakkingen op peil te houden

blijft R&D van groot belang en daar investeert de

branche ook de komende jaren verder in. De R&D

investeringen zijn niet alleen noodzakelijk om de con-

currentie een stap voor te blijven, maar ook om de

bedrijfscontinuïteit te waarborgen. Innovatie blijft dus

heel belangrijk en nieuwe verpakkingen volgen elkaar

steeds sneller op. Ook veroorzaakt substitutie van

materialen voor de nodige verschuivingen binnen de

verpakkingsmarkt. De verwachtingen over de investe-

ringen blijven dit jaar positief.

• Door de toename van het aantal eenpersoons-

huishoudens en de vergrijzing verandert de vraag

naar het type verpakking. Het aantal eenpersoons-

verpakkingen blijft toenemen en oudere consumenten

zoeken vooral naar gemak van verpakkingen.

• De afzetprijzen zullen de komende twee jaar toe-

nemen. Een belangrijke kostenpost voor de verpak-

kingsindustrie is grondstoffen. ABN AMRO onderzoek

geeft aan dat de grondstofprijzen voor de meeste ver-

pakkingsmaterialen zijn gestegen sinds de start van

2017 en voor de rest van dit jaar wordt uitgegaan van

verder aantrekkende grondstofprijzen. Kunststof-

prijzen trekken aan door een verder herstel in de olie-

prijs tot en met 2018. Ook de prijs voor papier en

karton zal stijgen door toenemende vraag wereldwijd,

en met name China. Ook voor metaal is de vraag uit

China van groot belang. Aangezien de verwachting is

dat de vraag naar metaal vanuit China op peil blijft,

zal de prijs van veel metalen stijgen. Het tempo van

de toename blijft echter relatief laag.

Vaak richten de kleine en middelgrote bedrijven zich

op niche segmenten binnen verpakkingen. Door de

hogere winstmarge zal de impact van hogere grond-

stofprijzen voor deze groep ondernemers beperkt

blijven. Maar voor de hoge volume fabrikanten zullen

stijgende grondstofprijzen en de hoge prijsgevoelig-

heid van grote afnemers de winstmarges verder

onder druk zetten.

ABN AMRO gaat ervan uit dat de markt voor kunst-

stofverpakkingen het sterkst zal groeien in 2017 en

2018 ten opzichte van de andere segmenten, met

respectievelijk 2,5% en 2,0%. De verwachting is dat

glasindustrie verder zal krimpen, door substitutie en

de aanstaande sluiting van één van de vestigingen

van glasproducent Owens-Illinois in Schiedam.

De verwachte groei van de verpakkingsindustrie loopt

echter iets achter bij het sectorgemiddelde. Voor de

industrie als geheel gaan wij uit van een groei van

2,0% in 2017 en 2,3% in 2018. De omzet van de

Nederlandse verpakkingsindustrie loopt op van 6,3

miljard euro in 2016 naar circa 6,5 miljard euro in

2018. De positieve verwachtingen voor de mondiale

economie en de wereldhandel over 2017 en 2018 zijn

gunstig voor de industrie.

Figuur 7: Volume verwachtingen Nederlandse

industrie (2017 vs 2018)

Bron: ABN AMRO

Met name de trends in de exportgroei zijn voor de

industrie van belang. In Nederland zullen zowel de

consumentenbestedingen, de export als de bedrijfs-

investeringen positief bijdragen aan de groei. Ook zijn

industriële ondernemers nog steeds tevreden over de

buitenlandse orderpositie. De export naar de VS kan

echter onder druk komen te staan door een toename

van protectionisme, maar daar is nog steeds veel

onduidelijkheid over. De impact van de Brexit kan

vanaf 2018 een rol gaan spelen.

Conclusies

ABN AMRO verwacht dat de productie van de Neder-

landse verpakkingsindustrie in 2017 en 2018 met

respectievelijk 2,0% en 1,5% zal groeien. De totale

omzet van de Nederlandse verpakkingsindustrie zal

uitkomen op circa 6,5 miljard euro in 2018 (2016: 6,2

Page 7: Branche Update: Verpakkingsindustrie ABN AMRO … AMRO...wereldwijde markt voor verpakkingen in 2015 goed voor 839 miljard dollar aan omzet. Zij verwachten dat de wereldwijde omzet

miljard euro). Belangrijke drijfveren hiervoor zijn de

aantrekkende consumentenbestedingen, de sterke

toename van de online retailverkopen en aanhou-

dende groei van de export. Om op te vallen voor de

consument moeten verpakkingen steeds mooier,

persoonlijker, interactiever én duurzamer worden. Met

deze nieuwe eisen aan retailverpakkingen zijn invest-

eringen in materiaalkennis en nieuwe machines door

verpakkingsproducenten cruciaal. Hierdoor is een

consolidatieslag gestart met veel buitenlandse

interesse. Door in te zetten op de circulaire economie

kunnen Nederlandse producenten van kunststof-

verpakkingen jaarlijks 70 tot 105 miljoen euro aan

grondstoffen besparen.

DisclaimerDeze publicatie wordt u ter informatie aangeboden. Voordat u investeert in enig product van ABN AMRO Bank N.V., dient u zich te informeren over mogelijke restricties die u als gevolg van de op u van toepassing zijnde wet- en regelgeving ondervindt. ABN AMRO Bank N.V. heeft alle redelijkerwijs mogelijke zorg besteed aan de betrouwbaarheid van dit materiaal, aanvaardt echter geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. ABN AMRO Bank N.V. behoudt zich het recht voor deze presentatie te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.

© ABN AMRO, 2017

Teksten zijn afgesloten op 8 mei 2017

Voor meer sectorkennis, zie abnamro.insights.nl en volg ons op Twitter via ABNAMROSectorkennis