BOUWEN DOEN WE SAMEN!

Deze brochure is een gezamenlijke publicatie van Bouwend Nederland, CNV Vakmensen en FNV

BOUWEN DOEN WE SAMEN!Nederland staat voor grote maatschappelijke opgaven …

Nederland is nog lang niet af. We willen wonen in kwalitatief goede, betaalbare woningen in aantrekkelijke wijken, dorpen en steden. We willen ons veilig en betrouwbaar kunnen verplaatsen van A naar B. We willen de CO2-uitstoot terugdringen en ons energieverbruik verlagen. We worden ouder en willen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. We willen dat onze kinderen les krijgen in goede en gezonde scholen. We willen dat onze gebouwde omgeving veilig is voor de gevolgen van klimaatverandering.

Wat betekenen deze wensen en doelstellingen voor de opgaven in de gebouwde omgeving in de komende jaren? Het Economisch Instituut voor de Bouw heeft in een aantal studies1 in kaart gebracht welke opgaven er in de periode 2015-2030 zijn en welke (extra) investeringen er nodig zijn om die opgaven te realiseren.

Om alle opgaven de komende jaren voortvarend te kunnen realiseren is een extra inspanning nodig van alle relevante partijen: overheden, marktpartijen, corporaties, maatschappelijke organisaties, investeerders, onderwijsinstellingen en andere stakeholders. En er zijn extra investeringen nodig voor deze realisatie. Als we dat niet doen zullen de komende jaren in toenemende mate nadelige effecten ontstaan door een oplopend tekort aan goede, betaalbare woningen, worden de energiedoelstellingen niet gehaald, ontstaat er steeds meer congestie op onze wegennet en komt de veiligheid van onze infrastructuur en leefomgeving in het geding. Dat zet dan ook de internationale positie van Nederland als aantrekkelijk vestigingsland onder druk. Niets doen is dus geen optie! Het is noodzakelijk dat alle partijen gezamenlijk de uitdagingen aan gaan en samenwerken aan het voortvarend realiseren daarvan. Alleen dan kunnen we ervoor zorgen dat Nederland een aantrekkelijk land blijft om in te wonen, werken en leven.

De bouwsector kan en wil graag een bijdrage leveren aan het realiseren van de opgaven waar we voor staan. We willen dat doen met een vernieuwende aanpak, door slim gebruik te maken van nieuwe technieken en materialen, andere vormen van samenwerking, door te investeringen in kennis, procesverbetering en een innovatieve aanpak en te investeren in (de opleiding van) mensen, want om de opgaven te kunnen realiseren is er veel extra menskracht nodig.

Ook voor wat betreft de component arbeid is vernieuwing nodig. Thema’s als duurzame inzetbaarheid, veilig-heid & gezondheid, fl exibel & vast, opleiden & ontwikkelen en sociale innovatie zijn en blijven zeer actueel.

Op verzoek van Bouwend Nederland heeft het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in kaart gebracht wat de benodigde investeringsopgave is en vervolgens is door Bouwend Nederland berekend hoeveel extra werkgelegenheid dat globaal oplevert. De conclusie is dat de investeringsopgave 130.000 extra banen in de bouw oplevert.

GLOBALE INVESTERINGSOPGAVE VOOR NEDERLAND

• Vanwege de groei van het aantal huishoudens moeten er tot 2030 maar liefst 900.000 woningen bijgebouwd worden.

• Vanwege de staat waarin zij verkeren moeten 350.000 woningen worden gesloopt en vervangen. Bij 1,3 miljoen woningen is grootscheepse kwaliteitsverbetering nodig.

• In Nederland ligt voor 137.000 kilometer aan wegen, 6.200 kilometer aan vaarwegen, 6.000 kilometer aan spoorlijnen, 2.100 kilometer aan dijken, 1,8 miljoen kilometer aan kabels en leidingen en vele duizenden viaducten, bruggen, sluizen en stuwen. Dat alles moet onderhouden, vervangen, gereconstrueerd en zo nodig (op)nieuw gebouwd worden.

• Op het gebied van verduurzaming is nog het nodige te doen. Om de huidige woningvoorraad op het niveau te krijgen van energielabel A++, is een investering nodig van 150 miljard euro. Ruim de helft van alle kantoren heeft een energielabel D of slechter. Veel van de ongeveer 7.000 basisscholen in Nederland hebben een ondermaats binnenklimaat en een te hoog energieverbruik: gemiddeld gezien hebben onderwijsgebouwen een energielabel E.

• Om de aardbevingsschade in Noord-Nederland te herstellen, alle daken in Nederland vóór 2024 asbestvrij te krijgen en de funderingsproblematiek in de kustprovincies aan te pakken, is zo’n 5 miljard euro nodig.

1 ‘Investeren in Nederland’ (2015), ‘Investeren in de Nederlandse woningmarkt’ (2016), ‘Investeren in de infrastructuur’ (2016), ‘Verplicht energielabel voor kantoren’ (2016)

3

• Investeren in mensen: Fiscale faciliteiten zijn nodig om investeringen in duurzame inzetbaarheid positief te prikkelen. Verdere intensivering van de aandacht voor tech-nisch onderwijs, versterking van de doorlopende leerlijn vmbo-mbo-hbo en meer bouwtechniek op het vmbo. Niet alleen de bouw en infra, maar de hele BV Nederland heeft een impuls nodig die ertoe leidt dat investeren in je eigen loopbaan en/of die van je medewerkers, aantoonbaar loont.

• Veiligheid en gezondheid: Een streng en rechtvaardig lik-op-stuk beleid van de Inspectie SZW, waarbij het beginsel ‘gelijke monniken, gelijke kappen’ consequent wordt toegepast.

• Eerlijke spelregels in Europa: Goede regelgeving die bijdraagt aan eerlijke concurrentieverhoudingen en een verantwoorde werkomgeving staat of valt met effectieve handhaving. Het is belangrijk dat de Inspectie SZW over voldoende menskracht beschikt om dat adequaat en in goede samenwerking met de ons omringende landen te doen. Vorm de huidige A1-verklaring om tot een geheel van maatregelen waardoor een situatie ontstaat waarin o.a. door correcte afdracht van sociale premies sprake is van een gelijk speelveld.

• Sociale wet- en regelgeving: Een eerlijk speelveld op de arbeidsmarkt is van levensbelang, juist nu de economische bedrijvig-

heid toeneemt en de krapte op de arbeidsmarkt weer zichtbaar wordt. Bestrijd schijnzelfstandig-heid, stimuleer zelfstandigen om voorzieningen te treffen voor arbeidsongeschiktheid en pensio-nering en pas de huidige loondoorbetalingsregels bij ziekte aan. Sociale partners in de bouw en infra zouden graag zien dat er meer mogelijk-heden komen om met 55-plussers een vrijwillige vertrekregeling af te spreken.

• Sociaal verantwoord opdrachtgeverschap: Bevorder dat innovatie een veel grotere rol moet spelen bij aanbestedingen. Alleen met ruimte voor innovatie kunnen de opgaven waarvoor Nederland gesteld staat kosteneffectief, vernieuwend én veilig worden uitgevoerd. Daar hoort ook bij dat er aandacht is voor verantwoorde tariefstelling, naleving van de cao en een gedeelde verantwoor-delijkheid voor veilig werken. Geef als overheid het goede voorbeeld.

In deze brochure belichten we een aantal beleidsvelden waar we als sector veel tijd, geld en energie in investeren omdat het voor ons randvoorwaarden zijn om goed te kunnen presteren: Investeren in mensen Veiligheid en gezondheid Sociale wet- en regelgeving Eerlijke spelregels in Europa Sociaal verantwoord aanbesteden

Werkgevers en werknemers in de bouw en infra weten elkaar niet alleen te vinden als het gaat om arbeidsmarktaangelegenheden en oneerlijke concurrentie, ook als het gaat om sociaal verantwoord opdrachtgeverschap en aanbesteden wordt in toenemende mate samen opgetrokken. Een gezonde bouw-sector is in ons aller belang.

130.000 banen in de bouw, hoeveel is dat?• In 2015 telde het UWV2 300.000

banen in de bouwnijverheid (3,8% van de totale werkgelegen-heid in Nederland). In 2008 waren dat er nog 401.000 (5,0% van de totale werkgelegenheid).

• De bouw gerelateerde werkgelegen-heid kromp daarmee in de periode 2008-2015 het meest van alle sectoren (-25%). De bouw werd op de voet gevolgd door de fi nan-ciële dienstverlening (-15%) en de verhuur en handel van onroerend goed (-14%).

• Het aantal medewerkers onder de Cao voor de Bouw & Infra liep nog veel harder terug: van 170.000 begin 2009 tot rond de 100.000 in 2016.

Overheid en bouwsector stellen samen Bouwagenda 2017-2021 op

De Taskforce Bouw stelt onder leiding van Bernard Wientjes de

Bouwagenda op. De agenda voor 2017-2021 wordt in het voorjaar

van 2017 gepresenteerd. Eén van de uitdagingen is het verduurzamen

van woningen en bedrijfspanden. Bedrijven, kennisinstellingen en

overheden gaan werken aan een 100% energie-neutrale woningvoorraad

in 2050, het verbeteren van het hernieuwbare grondsto� enverbruik

met 50% en het verder laten stijgen van de productiviteit in de sector.

In de toekomst is een groei van ca. 1 miljoen extra woningen voorzien.

De uitdagingen worden gerealiseerd door binnen de bouwsector te

innoveren en belemmeringen door bijvoorbeeld regelgeving waar

mogelijk weg te nemen.

Ook sociale partners in de Bouw & Infra hebben aanbevelingen voor

de Bouwagenda geformuleerd. Deze hebben geen betrekking op de

kwaliteit en kwantiteit van de bouwopgave, maar wel op de wijze

waarop deze gerealiseerd moet worden. Daarbij benadrukken sociale

partners het volgende:• Het belang van deskundige vakmensen. Dus aandacht voor het

opleiden van nieuwe instromers, zij-instromers, huidige medewerkers

en om- her- en bijscholing in het algemeen.

• Het belang van innovatie. Dus aandacht voor de diverse

randvoorwaarden die innovatie bevorderen. Denk hierbij aan

wet- en regelgeving, smart technology en circulaire stromen in

het gebruik van grondsto� en.

• Het belang van andere wijzen van samenwerking tussen opdracht-

gevers, bouwers en innovatiepartners.

Alleen als we op basis van vertrouwen en kennisdeling kunnen

samenwerken, is het mogelijk om stap voor stap te komen tot een

bouwsector waar innovatie loont.

Sociale partners zouden graag zien dat er per bouwopgave concrete

ambities en doelen worden geformuleerd voor bovengenoemde

ontwikkeldoelen.

Sociale partners in de bouw- en infrasector doen veel op sociaal-maatschappelijk gebied. Soms opereren we zelfstandig, maar vaak doen wij dingen samen. Daarover gaat deze brochure. Wij zijn prima in staat om een aantal zaken zelf goed te regelen. Maar we kunnen niet alles zelf; voor sommige dingen hebben we de overheid nodig. Wij hebben faciliteiten en wetgeving nodig om ons werk goed te kunnen doen. Niet alleen in technische zin, ook in sociaal-maatschappelijke zin. Wat vragen sociale partners in de bouw- en infrasector van het nieuwe kabinet?

1

2

3

4

5

2 Arbeidsmarktprognose 2016-2017 (UWV, 2016)

WAT VRAGEN WIJ AAN HET NIEUWE KABINET

54

Bouw investeert in onderwijs Goed onderwijs is een voorwaarde voor een gezonde sector. Zeker in de bouw, waar op het moment veel verandert. We vinden het belangrijk dat het lesmateriaal up-to-date is, dat er gewerkt wordt met moderne methodes, materialen en technieken en dat studenten worden gestimuleerd om hun sociale vaardig-heden te ontwikkelen. Kwalitatief goed onderwijs krijgen we alleen van de grond als onderwijs en bedrijfsleven – op alle niveaus – de handen ineen slaan. Dat doen we, zowel van werknemers- als van werkgeverszijde, onder andere in SBB-verband en in de sectorkamers. Veel leden van Bouwend Nederland leveren een belangrijke bijdrage aan de praktijkcomponent van het onderwijs: ze organiseren excursies, verzorgen gastcolleges, treden op in panels, leveren een bijdrage aan beroepenwedstrijden en bieden natuurlijk ook interessante stageplaatsen en leerwerkplekken aan.

Jongeren laten kennismaken met techniek via TecwijzerLiefde voor techniek ontstaat vaak al op jonge

leeftijd. Maar die vonk slaat alleen over als je ook echt kunt ruiken en proeven aan techniek. Om dat voor elkaar te krijgen is in het Techniek-pact afgesproken dat in 2020 alle scholen structureel aandacht besteden aan wetenschap en technologie. TecWijzer gaat daar 7000 basis-scholen en 635 middelbare scholen bij onder-steunen. Niet door zelf les te geven, wel door bedrijven en scholen met elkaar te verbinden, een digitaal loket te ontwikkelen en bestaande netwerken uit te bouwen en te professionaliseren. Bouwend Nederland ondersteunt TecWijzer in fi nanciële zin. Leden van Bouwend Nederland dragen bij door gastlessen, workshops, excursies en open dagen.

Dag van de bouwOp de Dag van de Bouw laten leden van Bouwend Nederland, UNETO-VNI, de Aannemersfederatie en VNconstructeurs zien tot welke hoogstandjes zij in staat zijn. Zij zijn trots op hun prestaties en willen dat delen met heel Nederland op de Dag van de Bouw, op zaterdag 20 mei 2017. Met de dag van de bouw worden 100.000 mensen geënthousiasmeerd voor de sector.

1.INVESTEREN IN MENSENMensen maken het verschil, zeker in de bouw en infra. We zijn niet alleen trots op onze mensen, we zijn er ook zuinig op. Daarom vinden we een goede opleiding belangrijk. Daarbij gaat het niet alleen om vakman worden, maar ook om vakman

blijven. Je ontwikkelen in je werk, doorgroeien in het bedrijf en alles eruit halen wat er in zit. Veilig en gezond werken is de norm. Nadenken over duurzame inzetbaarheid wordt dat steeds meer. Kortom, goed werkgeverschap én goed werknemerschap. Daar werken we hard aan.

Investeren in instroomBouwend Nederland heeft berekend dat – uitgaande van een bescheiden groeiscenario – de sector de komende 5 jaar zo’n 40.000 nieuwe instromers nodig heeft. Daarom investeert Bouwend Nederland in een meerjarenplan instroom, om meer jongeren te interesseren voor een opleiding of beroep in de bouw.

Opleidingsbedrijven in de bouw en infra: startpunt voor jongerenWat zou de bouw en infra zijn zonder opleidingsbedrijven? Opleidingsbedrijven zijn altijd op zoek naar jongeren die belangstelling hebben voor een toekomst in de bouw en infra. Ze bieden ze een leerbaan of een stage aan, leiden ze samen met het ROC en het leerbedrijf op en begeleiden ze naar vakvolwassenheid. Steeds meer opleidingsbedrijven breiden hun dienstenpakket uit: ze bieden cursussen aan en ondersteunen bouw- en infrabedrijven bij opleiding & ontwikkeling, werving & selectie-, detacherings- en uitzendvraagstukken. Daarnaast organiseren ze o.a. techniekmiddagen voor basisscholen, leveren een bijdrage aan open dagen van middelbare scholen en maken mensen en middelen vrij voor deelname aan regionale, nationale en internationale beroepenwedstrijden. En last but not least: ze leveren een belangrijke bijdrage aan het bouwonderwijs op het vmbo.

Individueel budget voor duurzame inzetbaarheidSinds 1 januari 2016 hebben alle medewerkers die onder de cao voor de bouw & infra vallen, een individueel budget om in te zetten voor hun eigen duurzame inzetbaarheid. Hierbij gaat het er om dat de werknemer gezond en gemotiveerd kan blijven werken. Bijvoorbeeld door het volgen van extra opleidingen naar keuze.

Loopbaantrajecten in de bouw en infraBouwopleiders Vakmanschap in de bouw is belangrijk. Niet alleen vakman worden, maar ook vakman blijven. Sinds een jaar werken de belangrijkste opleidings-instituten in de bouw en infra met elkaar samen binnen Bouwopleiders: BOB, Bouwcirkel, Bouwend Nederland Academy, Bouwmensen, Betonvereniging, Civilion, KOB, Bouwcirkel en Soma Bedrijfsopleidingen. Eén loket voor loopbaanadvies. Eén platform voor het vinden van de juiste opleiding of training in de bouw en infra. Eén logo. Samen bundelen zij de krachten om een samenhangend, overzichtelijk en kwalitatief sterk trainings- en opleidingsaanbod te verzorgen voor alle lagen van de bedrijfskolom, van vakman tot projectleider en directeur. Bouwopleiders wijst bouwbedrijven de weg in duurzame ontwikkeling en professionalisering. Bouwopleiders is een werkgeversinitiatief.

76

op een vaste dag in het jaar is er extra aandacht voor veiligheid. Want in de bouw en infra komen nog steeds relatief veel ongelukken voor en dat wil niemand. Bewust Veilig biedt alle keten-partners de gelegenheid om in de aanloop naar én op deze veilig-heidsdag de focus te leggen op veiligheidsgedrag en -cultuur. Ook een veilige en gezonde bouwplaats maken we samen!

Volandis: kennis- en advies-centrum voor duurzame inzetbaarheid in de bouwDe bouw en infra wordt vaak genoemd als één van de sectoren waarbij het lastig kan zijn om tot je 68e door te werken. Daar zijn wij ons goed van bewust. Om die reden hebben we dan ook sinds 1 juli 2016 ons eigen kennis- en adviescentrum voor duurzame inzetbaarheid: Volandis. En daar zijn we trots op. Volandis ondersteunt werkgevers en werknemers bij hun invulling van duurzame inzetbaarheid en

dagen ze uit daar zelf mee aan de slag te gaan. Zo heeft iedere werknemer ieder vier

jaar recht op een DIA: duurzame inzetbaarheidsanalyse. Daarna

kan de werknemer terecht bij een van de professionele

loopbaanbegeleiders van werkgevers en

werknemers. Tenslotte biedt Volandis de sector informatie over veilig en gezond werken (volandis.nl).

Veilig en verantwoord doorwerken, het hele jaar doorOm ervoor te zorgen dat er ook bij extreme weersomstandigheden veilig gewerkt wordt, hebben sociale partners het bureau Weerverletbestrijding opgericht.

Dit bureau geeft informatie en advies aan ondernemers en werknemers in de bouw & infra. (vorstverlet.nl) Jaarlijks brengt Bouwend Nederland de Weerspecial uit. Deze is beschikbaar voor de hele sector en is bedoeld om bedrijven in de bouw- en infrasector te ondersteunen bij het ondervangen van risico’s die samenhangen met het weer. In deze special wordt daarom veel aandacht besteed aan (achtergrond) informatie en praktische tips die van pas kunnen komen in periodes met extreem weer, zodat er in zomer en winter veilig en verantwoord doorgebouwd kan worden.

FNV Bouw opende in 2016 het meldpunt Veiligheid in de bouwFNV Bouw vindt dat opdrachtgevers, aannemers en onderaannemers te weinig doen om het aantal ongevallen in de bouw terug te dringen. Daarom heeft FNV Bouw een campagne opgezet waar het meldpunt Veiligheid in de Bouw een belangrijk onderdeel van is. In extreme gevallen wordt de Inspectie SZW ingeschakeld. De campagne van FNV is er vooral op gericht het gedrag rond veiligheid te veranderen en de bewustwording van de risico’s te vergroten.

FNV Bouw ontwikkelt app om veiliger te werkenDeze app, ontwikkeld door FNV, is een praktische tool om veilig en gezond te werken. De app is er voor alle werknemers en zzp-ers in de bouw, infra en afbouw. De app is gemakkelijk en overzichtelijk. Hij presenteert informatie uit de Arbocatalogi bouwnijverheid, met handige checklists en een overzicht van risico’s en maatregelen.

OP DE BOUWPLAATS ZODAT IEDEREEN VEILIG ZIJN WERK KAN DOEN!

MELD ONVEILIGE SITUATIES

Stuur de kaart met je melding. Of laat het ons weten via 088 575 77 00

of ga naar fnvbouw.nl/meldpuntveiligheid

HEB JIJ HET LEF OM VEILIG TE WERKEN?

Te veel dodelijke ongelukken in de bouw en infraIn de periode 2010-2013 vielen er in de bouw en infra 82 dodelijke slachtoffers. De sector zorgde daarmee in die periode voor 30% van alle dodelijke arbeidsongelukken in Nederland. De cijfers over de periode 2013 -2016 waren bij het ter perse gaan van deze brochure nog niet door SZW gepubliceerd, maar de Cobouw had er al wel de hand op weten te leggen: het aantal dodelijke slachtoffers nam ten opzichte van 2015 met 77% toe. Dat moet anders,

dat kan anders en dat willen we anders.

Bewust Veilig: derde vrijdag in maartDe derde vrijdag in maart is door Bouwend Nederland en Uneto–VNI uitgeroepen tot een jaarlijks terugkerende veiligheidsdag. Het overkoepelende thema is BEWUST VEILIG. Iedereen mag mee-doen. Veilig werken is altijd en overal belangrijk, maar

Mijn LoopbaancoachMijn Loopbaancoach is onderdeel van FNV Bouwen en Wonen. Mijn Loopbaancoach helpt leden van FNV Bouwen en Wonen met het maken van concrete vervolgstappen in loopbaan en werk. Dat kan gaan om een inventarisatie van loopbaanmogelijkheden, maar ook om een concreet opleidingsadvies. Maar het kan ook gaan over vragen over hoe je je werkplezier kunt verhogen of hoe je het gesprek aan kunt gaan met je werkgever. Een coach maakt een voorstel voor een loopbaantraject. Dit traject brengt een deelnemer van de huidige situatie naar de toekomstige situatie: van werkelijkheid naar wens. Altijd individueel en op maat om de mooiste individuele kansen uit te wer-ken en in de praktijk te laten slagen. Dit gebeurt aan de hand van coaching- en adviesgesprekken, loopbaanscans en een toekomstplan.

JamesJames is onderdeel van CNV Vakmensen. James helpt mensen op weg om hun mogelijkheden in loopbaanontwikkeling op een rij te zetten en eerste stappen te maken. Afhankelijk van de vraag wordt een coachings-traject-op-maat ingericht. Bij James kunnen mensen terecht met alle vragen over werk en loopbaan, zoals:• Ik wil een stap maken binnen of buiten mijn bedrijf

en wil advies over hoe ik dat kan aanpakken.• Ik wil een beter beeld krijgen van waar ik goed

in ben, zodat ik mijzelf goed kan presenteren.• Ik heb weinig plezier in mijn werk en wil

daar iets aan doen.• Ik denk erover om iets heel anders te gaan

doen en wil weten welke opleiding ik daarvoor nodig heb.

2.VEILIGHEID EN GEZONDHEIDVeilig en gezond werken is belangrijk. Zeker in de bouw- en infrasector. Iedereen wil aan het eind van de dag weer veilig en gezond naar huis en aan het eind van z’n loopbaan gezond en fi t met pensioen. Daarom is het

zaak om ongelukken en arbeidsongeschiktheid te voorkomen én om faciliteiten te bieden zodat mensen duurzaam inzetbaar blijven. Sociale partners in de sector hebben de verantwoordelijkheid voor praktische informatie over noodzakelijke voorzieningen, persoonlijke beschermingsmiddelen, toolboxen en andere sectorspecifi eke informatie over veiligheid en gezondheid ondergebracht bij Volandis, het instituut voor duurzame inzetbaarheid.

James is onderdeel van CNV Vakmensen.James helpt mensen op weg om hun

Dodelijke ongelukken in de bouw en infra 2012 2013 2014 2015 2016Alg. burgerlijke en utiliteitsbouw en projectontwikkeling 5 6 5 2 8Grond-, water- en wegenbouw (geen grondverzet) 1 2 1 2 3Gespecialiseerde werkzaamheden in de bouw 11 17 14 5 5

Bouwnijverheid totaal 17 25 20 9 16

Bron: Cobouw, 17 maart 2017

98

Social returnSocial return afspraken hebben als doel een bijdrage te leveren aan het vergroten van de arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dergelijke afspraken zijn voor bouwbedrijven geen eenvoudige opgave, maar de wil en de mogelijkheden om tot een be-vredigend resultaat te komen zijn er wel degelijk. En dat heeft de afgelopen jaren een aantal crea-tieve initiatieven opgeleverd. Initiatieven die voor alle partijen aanvaardbaar zijn: met betere garanties en opleiding voor social return kandi-daten, met minder rompslomp voor bedrijven en met minder verdringing.

Meer lezen Download de brochure “SROI en de Participatie-wet, creatieve initiatieven uit de praktijk” op bouwendnederland.nl

De bouw en de banenafspraak Kabinet en werkgevers hebben in het sociaal akkoord van 2013 afgesproken dat er extra banen komen voor mensen met een ziekte of handicap. Werkgevers moeten tot 2026 in totaal 100.000 banen realiseren voor mensen met een ziekte of handicap. De overheid doet dit voor 25.000 mensen met een ziekte of handicap. Dit wordt de banen-afspraak genoemd. Sociale partners in de bouw en infra hebben een bijdrage geleverd aan deze afspraak en hebben daar afspraken over gemaakt in de cao. Doel is om 295 mensen met een arbeidsbeperking duurzaam aan werk te helpen.

Meer informatie wieklaartdeklus.nl

Vrijwillige vertrekregeling voor 55-plussers niet altijd beboetenSociale partners in de bouw & infra zouden graag zien dat er meer mogelijkheden komen om met 55-plussers een vrijwillige vertrekregeling af te spreken, zonder dat er sprake is van een boete voor de werkgever.

Op dit moment is het nog zo dat als een werkgever met een oudere werknemer een overbruggings-regeling afspreekt tot aan de ingangsdatum van de pensioen- of AOW regeling, de werkgever een strafheffi ng moet betalen van 52% van het uitge-keerde bedrag. Zo’n overbruggingsregeling wordt een Regeling Vervroegd Uittreden genoemd. De boete is ingevoerd omdat de overheid doorwerken tot aan de pensioengerechtigde leeftijd wil stimuleren.

Sociale partners in de bouw zijn van mening dat het niet voor iedereen mogelijk is om tot de pensioengerechtigde leeftijd werkzaam te zijn in een zwaar beroep of tijdig omgeschoold te worden.

Maak vaste banen weer aantrekkelijk!Het EIB verwacht3 dat in 2021 130.000 van de 476.000 banen worden ingevuld door zzp-ers. Dat is zo’n 13% meer dan nu. Bouwend Nederland krijgt regelmatig signalen waaruit blijkt dat bouwbedrijven medewerkers het liefst een vast contract willen aanbieden en slechts een kleine fl exibele schil willen hebben. Maar op dit moment durven zij dat niet: de risico’s zijn nog te groot. Zo kunnen werkgevers maar liefst 12 jaar lang de fi nanciële gevolgen ondervinden van zieke en arbeidsongeschikte werknemers, ook als deze inmiddels niet meer bij hen in dienst zijn. Anderzijds is er een ongelijk speelveld omdat veel zzp-ers geen verzekering bij arbeidsongeschiktheid hebben afgesloten en dus ook geen premiekosten hebben. Werkgevers- en werknemersorganisaties hopen dat het beleid van het nieuwe kabinet bevordert dat ook werkgevers in de bouw meer gebruik gaan maken van vaste dienstverbanden.

3.SOCIALE WET- EN REGELGEVINGWet- en regelgeving in Nederland is vanzelfsprekend ook op de bouw en infra van toepassing. Daar waar sociale partners dat wenselijk vinden worden in de cao aanvullende afspraken gemaakt om sectorspecifi eke situaties op een

rechtvaardige manier het hoofd te kunnen bieden. Dat neemt niet weg dat landelijk geldende afspraken de sector aardig in de weg kunnen zitten. Daar wordt dan ook samen in opgetrokken richting de landelijke overheid.

3 Verwachtingen Bouwproductie en Werkgelegenheid (EIB, 2016)

ProjectinformatieWie klaart de klus is een project van partijen bij de cao Bouw &

Infra: de vakbonden FNV Bouw en CNV Vakmensen en de

werkgeversorganisaties Bouwend Nederland, Aannemersfede-

ratie Nederland (AFNL), NVB (Vereniging voor Ontwikkelaars

& Bouwondernemers) en Vereniging voor Waterbouwers.

Doel van het project is om vóór 31 januari 2017 295 zogeheten

doelgroepdeelnemers aan een garantiebaan te helpen bij werk-

gevers die onder de cao Bouw & Infra vallen. De cao-afspraak in

de bouw is gemaakt in het kader van de Banenafspraak uit het

landelijk sociaal akkoord.

Daarin staat dat er in de periode 2014-2026 100 duizend extra

banen voor deze doelgroepmedewerkers in het bedrijfsleven

moeten komen.

Projectleiding: JoeJan Advies, Joep Jansen, Amersfoort.

: info@wieklaartdeklus.nl

: www.wieklaartdeklus.nl

: www.facebook.com/wieklaartdeklus

: @wieklaartdeklus

Cao-afspraak over werk in de bouw en infra

voor mensen met een beperking

Wieklaart de klus

Colo

fon:

Tek

st: M

ons.n

u, M

ichi

el M

ons -

Vor

mge

ving

en

druk

: KD

R C

ompa

ny, Z

aand

am -

Opl

age:

5.0

00 -

Febr

uari

201

6

Meer informatieBent u voorlopig alleen op zoek naar meer

informatie? U vindt alle informatie op onze

website: www.wieklaartdeklus.nl. Daar kunt

u zich ook kosteloos inschrijven voor

onze tweemaandelijkse nieuwsbrief om

op de hoogte te blijven. Volg ons verder op

Facebook.com/wieklaartdeklus en Twitter

(@wieklaartdeklus).

Wie klaart de klus werkt samen met:Opnaarde100000.nl

www.uwv.nl

Onbeperkt aan de slag in de bOuW

“Wij kiezen er bewust voor om kwetsbare jongeren die net iets meer ondersteuning nodig hebben, dat extraatje

te geven.”klink-nijland gWW raalte heeft meer dan tien

jongeren met een beperking in dienst.

IDF1206-WieKlaartDeKlus-Brochure230x320mm.indd 4-1 22-02-16 17:45

vredigend resultaat te komen zijn er wel degelijk.

SROI en de ParticipatiewetCreatieve initiatieven uit de praktijk

1110

“Pak als voorzitter van de Europese Unie de oneerlijke concurrentie aan.” Dat was de bood-schap die minister Asscher eind 2015 meekreeg van de Europese werkgevers en werknemers in de bouwsector. In een gesprek met de minister verwoordde Bouwend Nederland-voorzitter Maxime Verhagen deze gezamenlijke oproep. Europese werknemers en werkgevers in de bouw willen een ‘eerlijk speelveld’ in Europa. Zij zijn het erover eens dat sociale fraude en oneerlijke concurrentie effectief aangepakt moet worden, door strengere handhaving van de al bestaande Detacheringsrichtlijn. Daarin worden de arbeidsvoorwaarden voor grensvoverschrijdende arbeid geregeld. Ook bepleiten Europese werknemers en werk-gevers een goede implementatie van de Handhavings-richtlijn; deze moet zorgen voor een betere uitvoering en handhaving van de Detacheringsrichtlijn. Daarnaast willen sociale partners het A1-formulier fraudebestendig maken.

Europees 6 punten-plan tegen oneerlijke concurrentie in de bouw en infra In de zomer van 2016 heeft Bouwend Nederland, na afstemming met de Europese collega werkgevers-organi-saties, de Tweede Kamercommissie van Sociale Zaken een 6-punten plan aangeboden om oneerlijke concurrentie in onze sector beter te bestrijden.

DEZE 6 PUNTEN ZIJN: Introductie van een meldingsplicht als uitvloeisel

van de Handhavingsrichtlijn Samenwerking tussen inspectiediensten van lid-

staten als uitvloeisel van de Handhavingsrichtlijn Versterken van controles door uitbreiding

capaciteit controlerende instanties Het tegengaan van sociale dumping

onderdeel maken van publieke aanbestedingen

Bilaterale akkoorden over innen en door-storten van sociale zekerheidspremies Gezamenlijke en gelijktijdige sensibilise-ringscampagne bij overheden en burgers

Inspectiediensten moeten met de extra capaciteit straks samen beter kunnen nagaan of wetten en regels worden nageleefd, bijvoorbeeld rond de inzet van buitenlandse werknemers op bouw- en infraprojecten. Vooral internati-onaal opererende malafi de partijen gaan veel last krijgen van dergelijke grensoverschrijdende controles, verwach-ten de werkgevers. Het volledige 6-puntenplan is te vinden op de website van Bouwend Nederland.

Europese dienstenkaart lost volgens sociale partners niets opDe Europese Commissie heeft stappen gezet naar de introductie van een Europese dienstenkaart. Zo’n kaart beoogt het vrije verkeer van diensten binnen de EU verder te faciliteren. De Europese sociale partners in de bouw en infra (FIEC en EFBWW) hebben de voor- en nadelen van een dergelijke kaart uitgebreid besproken en hebben geconcludeerd geen enkele toegevoegde waarde te zien in een dergelijke kaart. De échte problemen rondom grensoverschrijdende arbeid worden er niet mee op-ge-lost. Dat lukt alleen met strengere handhaving van de bestaande regelgeving.

Pak A1-verklaring aanToepassing van de A1-verklaring bij het detacheren van vooral bouwplaatsmedewerkers uit Midden- en Oost-Europa is van faciliteit voor werknemers verworden tot een verdienmodel. Dit model prijst Nederlandse werknemers uit de markt, ondermijnt het sociale zekerheidstelsel van de zendende landen en verkleint het draagvlak voor Europa. De politiek kan deze praktijk op nationaal en Europees niveau aanpakken door de huidige A1-verklaring om te vormen tot een geheel van maatregelen waardoor een situatie ontstaat waarin o.a. door correcte afdracht van sociale premies sprake is van een gelijk speelveld.

Sociale partners in de bouw en infra hebben een voorlichtende taakWerkgevers- en werknemersorganisaties in de bouw en infra zijn tegen oneerlijke concurrentie en voorstander van een gelijk speelveld voor iedereen.

In Europa en dus ook in Nederland. Op con-currentievervalsing zit niemand te wachten. Daar hoort bij dat er afspraken worden gemaakt en dat van alle spelers wordt verwacht dat zij zich aan die af-spraken houden. Als we in eigen land de situatie niet op orde hebben, hebben we in Europa ook geen recht van spreken.

Cao-partijen in Nederland hebben hier een actieve voorlichtende taak in en publiceren dan ook regelmatig brochures en artikelen over dit onderwerp. Ook zetten sociale partners gezamenlijk specifi eke acties in. Bijvoorbeeld een onderzoek naar payrolling in de bouw. Of een onderzoek naar de mogelijkheden en gevolgen van een eventuele meldingsplicht voor buitenlandse arbeidskrachten.

Het Ministerie van SZW ondersteunt sociale partners bij de sectorale aanpak van concurrentievervalsing.

Daarnaast heeft SZW ook haar eigen campagnes om fraude met beloning en arbeidsonveiligheid tegen te gaan.

Sector ziet er in eigen land ook zelf op toe dat afspraken worden nageleefdSociale partners in de bouw en infra vinden een gelijk speelveld belangrijk en zijn het erover eens dat concurrentievervalsing bestreden moet worden. Dat betekent dat de afspraken die in de Cao voor de Bouw en Infra gemaakt worden, ordentelijk nageleefd moeten worden. Helaas is dat niet altijd vanzelfsprekend. Daarom hebben sociale partners het bureau Naleving opgezet.

DE BELANGRIJKSTE TAKEN VAN HET BUREAU ZIJN:• Nagaan of de Cao voor de

Bouw en Infra van toepassing is;• Controleren of de Cao voor

de Bouw en Infra wordt nageleefd;• Bij geschillen tussen werkgever

en werknemer adviseren over de interpretatie of toepassing van de Cao;

• Het behandelen van dispensatieverzoeken.

Het bureau komt niet zomaar in actie. Er moeten voldoende signalen zijn die er op wijzen dat er iets aan de hand zou kunnen zijn. Dat kan van alles zijn. De zwaarte van de vermoedens – uitgedrukt in geld – loopt uiteen van enkele duizenden tot enkele miljoenen euro’s. Eind 2016 had het bureau 135 dossiers onderhanden. Elk jaar komen er zo’n 30-35 nieuwe dossiers bij en worden er zo’n 30-35 afgerond.

Het ontwikkelen van de Bouwplaats ID is een voorbeeld van een project waar sociale partners in de bouw gezamenlijk oneerlijke concurrentie bestrijden. Ook zal de Bouwplaats-ID antwoord gaan geven op een aantal wezenlijke aspecten die verband houden met de verplichtingen van ketenschakels in de Wet Aanpak Schijnconstruc-ties (WAS) die sinds 1 juli 2015 van kracht is.

11

Een publicatie over aanpakken van concurrentievervalsing

GELIJK AANDE STREEP

1

2

3

4

5

6

4.EERLIJKE SPELREGELS, OOK IN EUROPAWet- en regelgeving komt in toenemende mate op Europees niveau tot stand. Uitgangspunt daarbij is een vrij verkeer van personen en diensten en een eerlijk speelveld. Maar zolang niet alle Europese landen de regelgeving op dezelfde

manier uitleggen en handhaven, is daar helaas nog steeds geen sprake van. En dat is een doorn in het oog van de Nederlandse werkgevers- en werknemersorganisaties in de bouw en infra.

1312

Aanbestedingsinstituut bewaakt de kwaliteit van aanbestedingen in de bouw en infraHet Aanbestedingsinstituut is een initiatief van Bouwend Nederland maar opereert uitdrukkelijk als een onafhankelijke stichting ten behoeve van de gehele branche. Het instituut bewaakt de kwaliteit van de aanbestedingen in de bouw en infra door:• Alle aankondigingen van aanbestedingen in

de Bouw & Infra te registreren en te controleren.• Probleempunten onder de aandacht van

de aanbestedende dienst te brengen.• Terechte klachten van ondernemingen

anoniem aan de orde te stellen.• Oplossingen voor te stellen die bijdragen

aan een goed verloop van de procedure.• Gebruik te maken van haar bevoegdheid een

klacht in te stellen als een opdrachtgever weigert mee te werken, terwijl er een aparte schending van de aanbestedingsregels is.

Wordt er in Nederland innovatie-bevorderend aanbesteed? In de inleiding schreven wij dat Nederland de komende jaren voor een fors aantal maatschappelijke opgaven staat, die om innovatieve oplossingen vragen en waar de bouw en infra graag over meedenkt. Nu horen wij vaak dat innovaties nauwelijks een kans krijgen bij de meeste aanbestedingen. De technische oplossing is vaak al zover voorgekookt, dat innovatie nauwelijks mogelijk is. Sterker nog – als de inschrijver met een innovatieve oplossing inschrijft, riskeert hij een uitsluiting. Hij heeft dan immers niet bestekconform ingeschreven.

Het Aanbestedingsinstituut heeft op 4 dimensies gekeken in hoeverre technische innovatie bij openbaar aangekondigde aanbestedingen een kans krijgt en heeft het volgende geconcludeerd:

EMVI wordt als gunningscriterium weliswaar vaak gebruikt, maar slechts in ruim een kwart van de gevallen is met EMVI ook echt het onderscheid te maken. Zonder voldoende onderscheid loont het voor bedrijven onvoldoende om innovaties aan te bieden.

Geïntegreerde contracten, mits juist toegepast, hebben het in zich om innovatie mogelijk te maken doordat ontwerp én uitvoering bij één partij liggen. Met nog 77% traditionele contracten blijven hier kansen liggen.

Om veiligheid effi ciënt op te pakken, is niet alleen bewegingsvrijheid nodig, maar ook de juiste informatie over projectspecifi eke risico’s. Op dit laatste punt ontbreekt het fors. Slechts 16% van de onderzochte V&G plannen voldoet aan de vereisten. De overige 84% van de plannen zijn ‘standaardplannen’ waarin geen rekening wordt gehouden met projectspecifi eke risico’s. Dat maakt dat innovatieve oplossingen met een goed resultaat op veiligheid bij voorbaat al geen kans krijgen.

Duurzaamheid is bij uitstek het domein van inno-vatieve oplossingen. Het valt ons dan ook tegen dat duurzaamheid zo weinig meetelt bij zowel de selectie van partijen als bij de gunning.

Tot slot merken wij nog op dat de laatste jaren bij enkele gemeenten succesvolle resultaten zijn ge-boekt met de keuze van een bouwteamovereenkomst.

1

2

3

4

SOCIAAL VERANTWOORD AANBESTEDENEen constructief aanbestedingstraject vormt vaak een vertrouwenwekkende start van een bouwproces en kiezen voor de goedkoopste inschrijver is nog geen garantie voor lage kosten op lange termijn. Opdrachtgevers laten nog veel kansen liggen. Kansen die wél benut zouden worden als het de aanbesteding anders ingestoken zou worden.

5.

Aanbesteden en contracteren mag van Bouwend Nederland het hele jaar doorVoor bouwbedrijven is het verkrijgen van opdrachten essentieel voor het voortbestaan van de onderneming. Discontinuïteit in de opdrachtenstroom is een bedreiging voor het bouwbedrijf. Gelijkmatig aanbesteden zorgt voor een betere spreiding van projecten en minder pieken in het werkaanbod. Werken kunnen effi ciënter en slimmer gepland worden. Zowel in de voorbereiding als in de uitvoering van een project. Dan hoeven er geen mensen ontslagen te worden en hoeft er geen gebruik gemaakt te worden van de WW. Onnodige onrust en onzekerheid voor werkgevers én werknemers wordt daarmee voorkomen.

14

Deze brochure is een gezamenlijke publicatie van Bouwend Nederland, CNV Vakmensen en FNV