Boskrant 2

36
België PB gent X 3/2207 Afgiftekantoor gent X erkenningsnummer P303157 toelating gesloten verpakking gent X – erknr. BC 6365 de BoskrAnt de Boskrant, onmisbaar voor elke bosliefhebber VU: BART MUYS – Geraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrode (Melle) tel. 09-264 90 50 – fax 09-264 90 92 – [email protected] verschijnt 5 x per jaar: feb-april-juni-sept-dec 39ste jaargang nr. 2 2009 april De VBV speelt mee tijdens de Derby in het Jan Breydelstadion van Brugge

Transcript of Boskrant 2

Page 1: Boskrant 2

BelgiëPB

gent X3/2207

Afgiftekantoor gent X

erkenningsnummer P303157

toelating gesloten verpakkinggent X – erknr. BC 6365

de BoskrAntde Boskrant, onmisbaar voor elke bosliefhebber

VU: Bart MUys – Geraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrode (Melle)tel. 09-264 90 50 – fax 09-264 90 92 – [email protected]

verschijnt 5 x per jaar: feb-april-juni-sept-dec39ste jaargang nr. 2

2009april

De VBV speelt mee tijdens de Derby in het Jan Breydelstadion van Brugge

Page 2: Boskrant 2

Werkten mee aan Dit nummerBert De Somviele, Lotte Van Nevel, Lut Slembrouck, Griet Beckers, Johnny Cornelis, Vanessa Debruyne, Eliza Romeijn-Peeters, Marlies Vanlerberghe, Lore Provoost, Emma Denorme, Lotte Meuleman, Wilfried Emmerechts, Liselot Ledene

reDactieLotte Van Nevel, Liselot Ledene, Bert De Somviele, Wilfried Emmerechts, Griet Beckers, Vanessa Debruyne

artikels en BerichtenHeeft u een idee voor een artikel? Of heeft u iets geschreven dat voor de Boskrant interessant kan zijn? Dan mag u dat mailen naar [email protected] of opsturen naar Geraardsbergsesteenweg 267 in 9090 Gontrode. Uw voorstel zal voor publicatie aan de redactieraad worden voorgelegd.

BiJDrageLidgeld + Boskrant: 1 15,00Lidgeld + Boskrant + Bosrevue: 1 25,00Lidgeld student (Boskrant): 1 10,00Lidgeld student (Boskrant + Bosrevue): 1 18,00Te storten op rekening 448-3605351-56met vermelding ‘Lidgeld vbv 2009’

aDVertentietarieVenWilt u een advertentie plaatsen in de Boskrant en daarmee een boodschap sturen naar alle enthousiaste bosliefhebbers in Vlaanderen? Dat kan al vanaf 100 euro voor een kwartpagina en 400 euro voor een volledige pagina. En voor 200 tot 800 euro, kunt u zelfs 5 keer per jaar in onze Boskrant adverteren. Meer info: [email protected]

VormgeVingMagelaan, Gent

DrukWerkDruk in de Weer, GentGedrukt op chloorvrij gebleekt kringlooppapier

foto Voorpagina© Lotte Van Nevel

openingsuren VBV-secretariaat Van maandag t.e.m. vrijdag doorlopend van 9 tot 16 uur.

De door u meegedeelde en op het verzendetiket afgedrukte persoonsgegevens, werden opgeslagen in een bestand dat be heerd wordt door onze vereniging. Ze worden uitsluitend ge bruikt voor verzending van onze tijdschriften, documentatie en informatie m.b.t. onze vereniging. U heeft recht op inzage van uw persoonlijke gegevens en kunt hiervan altijd verbetering vragen. Bij het openbaar register kan altijd aanvullende informatie worden bekomen.Wet van 8/12/92 ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

Ledentijdschrift van ‘Vereniging voor Bos in Vlaanderen’ vzwGeraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrodetel. 09-264 90 50 i fax 09-264 90 [email protected] i www.vbv.be i IssN 0773 137 X

inhoud 1 Edito

Wat een maand! 2 Van Boom tot EVEnaar

De wraak van het klimaat en tropische biokauwgom

5 VBV actiEf

De bosereprijs en de kruidenwandeling 7 hEt Bosjargon ondEr dE loEp

Wat is een Ferrariskaart? 8 dE Boomhut

Het bos spreekwoordelijk 10 Bos actua

Acht nieuwe bossen voor Vlaanderen 12 wEEk Van hEt Bos

Zaad met pit! 13 wandElEn En fiEtsEn

De Reebokwandeling in het Hallerbos 18 projEct in dE kijkEr

Kom op tegen kanker 24 mErkwaardigE BomEn

Merkwaardige bomen in Vlaanderen en omstreken

25 praatstoEl

Gesprek met Rollin Verlinde, natuurfotograaf

30 wat Vooraf ging…

Onze erfgoedwandeling het Meerdaalwoud 31 Bos/klimaat/gEzondhEid

Wanneer de bossen branden

Page 3: Boskrant 2

1

Wat een maanD!

“Tast wat dieper in je hart”. Met dit aanstekelijk refreintje spoorden de Cappaert sisters en voetballers Philippe Clement en Kristof Snelders ons de voorbije maanden aan om een duit in het zakje te doen tegen kanker en voor het bos. In onze VBV-kantoren is het inmiddels een echte meezinger geworden. Maar die oproep viel ook bij u niet in dovemansoren: met duizenden was u erbij om maar liefst 53.000 nieuwe boompjes te komen planten,

op vijf locaties in Vlaanderen. In zes jaar tijd heeft u op die manier al dertig (30!) Kom op tegen Kankerbossen geplant, samen goed voor honderdachtentachtig (188!) hectare nieuw, toegankelijk bos, oftewel meer dan driehonderdduizend (300.000!) bomen. Bovendien halen die boompjes ook nog eens gigantische hoeveelheden fijn stof uit de lucht, wel 100 ton per jaar. De link tussen onze gezondheid en een groene omgeving is dus gauw gelegd, dat benadrukt ook weerman Frank Deboosere, het boegbeeld van deze actie. Kinderen die in een groene omgeving wonen, hebben veel minder last van astma of andere aandoeningen aan de luchtwegen, een mooi bewijs dat bomen en groenvoorzieningen rondom ons er écht toe doen.Hoog tijd dus voor VBV om Kom op tegen Kanker in de bloemetjes te zetten: op 23 april reiken we op onze algemene vergadering de Bosereprijs 2009 uit aan hun voorzitter Frank Deboosere, en met hem eigenlijk ook aan iedereen die elk jaar dit Boompjesweekend helpt waarmaken. Wil je erbij zijn, blader dan snel door naar de rubriek VBV Actief voor meer informatie.De maand maart is zoals gewoonlijk heel bijzonder geweest, want er werden niet enkel 5 Kom Op Tegen Kanker bossen aangeplant, maar ook 2 vredesbossen in Boechout en Ieper en samen met het bedrijf Recticel Insulation een nieuw speelbos in Ingelmunster. Stap voor stap blijven we dus werk maken van meer en beter bos voor Vlaanderen. Voor u ligt opnieuw een Boskrant vol interessante rubrieken: een boel verse weetjes over het bos in Vlaanderen en de wereld, een fijne wandeling (Hallerbos!), een boeiend interview (topnatuurfotograaf Rollin Verlinde!), een hele mooie merkwaardige boom en uiteraard de verslagen van het Boompjesweekend, en alles wat u wilde weten over het fenomeen van bosbranden. Geniet van deze nieuwe lente, en van de oude en ook nieuwe bossen rondom u!

Bert De SomvieleDirecteur VBV

Page 4: Boskrant 2

2

Van Boom tot eVenaar

te zetten om nieuwe boompjes te planten. Het resultaat na 10 jaar intensief aanplanten mag er wezen: in 2008 werden 740 000 boompjes geplant, wat het totaal op 4 miljoen brengt! Een fantastische zaak voor de monarchvlinders dus.

meer… AmericanForestsMagazine–

Winter2009

De Wraak Van het klimaat Dat het Amazonewoud CO2 absorbeert en zo het broeikaseffect tempert, is bekend. Maar wat gebeurt er als dat hele ecosysteem uit evenwicht geraakt? In 2005 gebeurde dit al: een plotse scherpe droogte zorgde ervoor dat het Amazonewoud een tijdelijke CO2-uitstoter werd. Dit verschijnsel is gelukkig nog maar één jaar waargenomen, maar als droogtes fre-quenter worden, zal het daar niet bij blijven. Het voorkomen van deze droogtes is jammer genoeg net wat men verwacht in onze opwar-mende wereld. Toen de krachtige droogte in 2005 aanbrak, haastten de onderzoekers zich door het regenwoud om zoveel mogelijk me-tingen te doen. Hun resultaten konden ze vergelijken met monitoringgegevens van de afgelopen 25 jaar. Ze moesten vaststellen dat het percentage afge-storven bomen onder invloed van de droogte-stress verdubbeld was en dat de omvang van de levende stammen niet meer toenam. Daardoor stockeerde nog maar de helft van de percelen CO2, in de andere helft kwam er door afbraak-processen koolstof vrij. In totaal stootte het gigantische Amazonewoud door de ongewone droogte zo’n 3 miljard ton CO2 uit, terwijl het in andere omstandigheden net 2 miljard ton aan de atmosfeer onttrekt. Dat verschil van 5 miljard ton komt overeen

Bomen Voor De monarchVlinDers

Terwijl wij ons ’s winters gezellig voor het haardvuur vlijen, kruipen miljoenen monarch-vlinders dicht opeen in hun overwinterings-plaatsen in de Mexicaanse bossen. Elk jaar in de herfst trekken deze grote dagvlinders vanuit Canada zuidwaarts naar Mexico, om vervol-gens in de lente terug te keren. De Mexicaanse bossen beschermen de vlinders wanneer ze het meest kwetsbaar zijn. De hele Noord-Amerikaanse populatie concentreert er zich gedurende 4 à 5 maanden in een relatief klein gebied, wat dan ook cruciaal is voor de overle-vingskansen van deze bijzondere vlinders.In 1986 stelde de Mexicaanse regering het ‘Monarch Biosphere Reserve’ in, om de over-winteringshabitat van deze insecten te be-schermen. Maar helaas, illegale kappingen ondermijnden dit initiatief en stelden zelfs het hele migratiefenomeen van de monarch-vlinder op de proef. Een lokale boomkweker die dit leed niet kon aanzien, besloot om samen met de plaatselijke bevolking tot actie over te gaan en iedereen aan

Een massale plantactie in Mexico

kon de Monarchvlinder redden

© S

ue S

ill, A

mer

ican

For

ests

Mag

azin

e

Page 5: Boskrant 2

3

Van Boom tot eVenaar

niet alleen het Midden-Amerikaans regenwoud wordt er beter van, ook het schoonmaakperso-neel van openbare ruimtes zal tevreden zijn. Natuurlijke kauwgom is immers al na enkele weken afgebroken, de synthetische kauwgom-men daarentegen blijven wel 25 jaar aan de on-derkant van je stoel kleven.

meer… MagazinePuur–Maart2009

WilDe ringtonesHeb jij ook genoeg van die polyfone ringto-nes, die Beyonce of een symfonie van Liszt uit je gsm doen schallen? Dan heeft het Ameri-kaanse Centrum voor Biologische Diversiteit dé oplossing voor jou. Laat je voortaan opbel-len met de schreeuw van de Mexicaanse grijze wolf, ontvang een berichtje met het geluid van een Afrikaanse olifant of word wakker met het gegrom van een wasbeer. Allerhande ringto-nes van bedreigde diersoorten kan je gratis downloaden op de website! Over de hele we-reld rinkelen reeds duizenden gsm’s met een bedreigde kreet uit het wild. Bovendien heeft

met de jaarlijkse menselijke uitstoot in Europa en Japan samen! Een regelrechte ramp dus: als onze natuurlijke CO2-opslagorganen trager gaan werken of zelfs omgekeerd gaan draaien, zullen de CO2-concentraties in de atmosfeer nóg sneller stij-gen. Aangezien tropische regenwouden hun eigen waterhuishouding draaiende houden (immense verdamping door de bomen brengt heel veel water in de atmosfeer, wat nadien in de vorm van neerslag terugvalt), moeten we dus absoluut blijven strijden voor het behoud van deze groene longen op aarde.

meer… DeMorgen,09/03/2009

VakbladScience:Phillipsetal.(2009).

DroughtsensitivityoftheAmazon

rainforest.Science,323,1344-1347.

tropische BiokauWgom“Moeter iemand‘eenchic’hebben?” Altijd ge-dacht dat enkel Vlamingen dit zo sappig kon-den vragen. Maar in werkelijkheid stammen ‘chicletten’ van véél verder op de wereldbol af dan Vlaanderen… Voor de jaren vijftig werd immers alle kauwgom gemaakt van ‘chicle’, het rubberachtige sap van een tropische boom die in het Midden-Amerikaans regenwoud groeit. Daarna deden goedkopere synthetische substituten hun intrede. Een coöperatie van kleinschalige Mexicaanse boeren heeft nu echter de traditie van het oog-sten van chicle nieuw leven ingeblazen. Daar maakt een Britse supermarktketen gebruik van om een biologische gecertificeerde kauwgom op de markt te brengen, gemaakt van chicle. Door het sap duurzaam te oogsten, krijgt het regenwoud meer economische waarde, wat bij-draagt aan het behoud van deze bossen. Maar

Bijkomend voordeel is dat de natuurlijke kauwgom

al na enkele weken is afgebroken. De synthetische

variant kan tot 25 jaar blijven plakken.

© Is

tock

phot

o

Page 6: Boskrant 2

4

Van Boom tot eVenaar

De wetenschappers voerden het onderzoek in boreale wouden (naaldbossen in noordelijke streken zoals Scandinavië, Rusland en Cana-da). Hun computermodellen toonden aan dat de dikte van de wolken boven de onderzochte bossen verdubbelde. Hierdoor wordt meer zonlicht gereflecteerd, wat dan weer een koe-lend effect heeft op onze planeet. Ook andere boomsoorten produceren terpenen, dus het verkoelend proces zou ook in andere streken op aarde voorkomen, zoals in de tropische re-genwouden. Deze ontdekking zet nogmaals het belang van bossen als klimaatregelaars in de verf: naast CO2-opslagorganen fungeren ze dus ook als gigantische, duurzame airco’s. Het onderzoeksteam besluit dat ontbossing de klimaatsopwarming nog meer zou kunnen versnellen dan tot nu toe gedacht wordt, en dat bosbehoud één van de doeltreffendste manieren is om dit globale probleem aan te pakken.

meer… Cofordnieuwsbrief–december2008

elk dier op de webstek z’n eigen ‘steekkaart’, waar je meer kan lezen over de levenswijze en de redenen waarom het dier bedreigd is. Een originele manier om biodiversiteit als ge-spreksonderwerp te introduceren!

meer… www.rareearthtones.org/ringtones/

index.html

VerkoelenDe BomenBomen scheiden chemische stoffen af die kunnen bijdragen tot het afkoelen van onze planeet. Terpenen heten deze weldoeners. Hun bestaan was reeds langer bekend – ze bezorgen dennenbossen hun kenmerkende geur- maar experts discussiëren al jaren over de specifieke functie ervan. Een team weten-schappers ontdekte nu dat die terpenen in de lucht reageren tot minuscule partikeltjes, die er op hun beurt voor zorgen dat waterdamp omgezet wordt in wolken.

© iS

tock

phot

o

Laat je telefoon vanaf nu rinkelen met het geluid

van een bedreigde diersoort.

Onderzoek in Canada, Scandinavië en Rusland toont

aan dat bossen een verkoelend effect hebben op

de aarde.©

Mar

lies

Vanl

erbe

rghe

Page 7: Boskrant 2

5

VBV-actief

17 aprilDemonstratienamiDDagDoornik zwemt er warmpjes bij dankzij korteomloophoutDe stad Doornik kiest resoluut voor groene energie om het stedelijk zwembad te verwar-men en van elektriciteit te voorzien: in een vergassingsinstallatie wordt elk jaar met 1350 ton houtige biomassa door warmtekrachtkop-peling (WKK) omgezet tot warmte en elek-triciteit. Als voortrekker in het gebruik van korteomloophout willen zij graag als voor-beeld dienen voor anderen. Vanaf 13u is ie-dereen welkom in het stadhuis van Doornik, Rue Saint Martin 52. Deelname is gratis, maar inschrijven is verplicht. Dat kan via e-mail ([email protected]) of tel. (051 27 33 85).

VBV-actief

17 aprilfuif tropisch Bos in De VooruitDe VBV bouwt een feestje in de balzaal van de Vooruit ten voordele van een herbebos-singsproject in Ethiopië. Van 22u tot 23u is er happy hour. We hopen jullie allemaal op de dansvloer te mogen ontmoeten!

21 aprilinfo-aVonD oVer De rol Van Bos Voor gezonDheiDBossen zijn fundamenteel voor fijn stof, ons kli-maat, onze groene omgeving en ter reductie van stress. In samenwerking met Natuurpunt orga-niseren we in Brakel daarover een info-avond.

meer [email protected] of 09 264 90 57

Vrijdag 17 aprilBalzaal Vooruit, Sint-Pietersnieuwstraat, GentStudenten 4€ (3€ VVK)Niet studenten 6€ (5€ VVK)Happy hour 22-23u00TVV Tropisch Bos

Een initiatief van de werkgroep Tropisch Bos van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw

Vu: Bart Muys, Geraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrode

TRO

PISCH BOSFUIF 20

09

Hout is niet fout, integendeel. Maar koop hout én papier bewust, kies voor producten met het FSC label.

www.fsc.be

Verantwoord Kappen

WWF ondersteunt FSC

® FSC, A.C. All rights reserved FSC-SECR-0045

Page 8: Boskrant 2

6

VBV-actief

16 mei kruiDenWanDeling met proeVertJes

Moderne heks Renata Bruggeman neemt je mee door het West-Vlaam-se heuvelland en verklapt allerlei

natuurgeheimen. ‘Ordinaire’ planten als de vlier of de brandnetel zul je na deze wande-ling heel anders bekijken! Na de wandeling is er een workshop ‘Koken met Kruiden’. Deel-name aan deze smakelijke VBV-activiteit kost 6 euro.

Afspraak op zaterdag 16 mei om 14u in de Kalissestraat 16 in Loker.

[email protected] of 09 264 90 49

23 aprilalgemene VergaDering De bosereprijs gaat naar kom op tegen kanker

Op donderdag 23 april ontvangen we met VBV graag onze leden op de Algemene Vergadering 2009. Zoals

elk jaar wordt bij de AV ook de Bosereprijs uitgereikt. Deze gaat dit jaar naar Kom op tegen Kanker. Als mede-organisator van het jaarlijkse Boompjesweekend is Kom op te-gen Kanker immers een voortrekker voor de Vlaamse bosuitbreiding geworden.De voorbije 5 jaar zijn er maar liefst 153 hec-tare nieuwe Kom-op-tegen-Kankerbossen ge-realiseerd. Dit jaar alleen kwamen er daar nog eens 35 hectare bij! Voorzitter van de Vlaamse Liga tegen Kanker Frank Deboosere komt in eigen persoon onze Bosereprijs in ontvangst nemen. Of is het voor deze ene keer de Boosereprijs? Een boeiende avond dus waarop je al die en-thousiaste leden van je vereniging kunt leren kennen. Aan alle aanwezigen wordt een koud buffet en een gezellige receptie aangeboden.

Op donderdagavond 23 april vanaf 18u30 in het Gemeenschapscentrum Ten Weyngaert, Bondgenotenstraat 54 in Vorst.

Inschrijven is verplicht. Voor de klei-ne bijdrage van 10 euro, geniet je mee van een smakelijk buffet.

meer [email protected] of via 09 264 90 57

© Lotte Van Nevel

Page 9: Boskrant 2

7

het BosJargon onDer De loep

oorspronkelijke landschap in een bepaalde regio. Voor bosbeheerders is het één van de referentiepunten om te weten of ze een ‘oud’ bos in beheer hebben. Andere referenties zijn de kaart van Vandermaelen (1846-1854) en de topografische kaart van 1910-1940. In-dien een huidig bos ook al was ingetekend als bos op de drie andere kaarten, kan je er-van uitgaan dat het bos er al van voor 1775 is. Dergelijke oude bossen worden ook ‘Fer-rarisbossen’ genoemd. En er werd in Brussel ook een groot kantoorgebouw naar de graaf genoemd. In dit Graaf de Ferrarisgebouw is het departement Leefmilieu, Natuur en Energie gehuisvest.

De Ferrarisbossen zijn zeer waardevol omdat ze een specifieke en gespecialiseerde fauna en flora bevatten. Globaal is in Vlaanderen slechts 15 % van het totale bosareaal perma-nent bebost gebleven sinds 1775.

G raaf de Ferraris (Lunéville, 20 april 1726 – Wenen, 1 april 1814) was een generaal bij de Oostenrijkse artillerie

en veldmaarschalk in de Oostenrijkse Neder-landen. Cartografie was in die tijd voor de Oostenrijkse regering enorm belangrijk aan het worden. In 1767 legde de Graaf zich dan ook meer dan een jaar toe op het maken van een topografische kaart van het Zoniënwoud en omgeving en van het domein Mariemont.

Deze ervaring kwam goed van pas bij de volgende opdracht die hij van keizerin Ma-ria Theresia en keizer Jozef II kreeg om de volledige Oostenrijkse Nederlanden in kaart te brengen. Met behulp van opmetingen en waarnemingen ter plaatse organiseerde Graaf de Ferraris tussen 1771 en 1778 het opmaken van deze zogeheten Kabinetskaart (Carte-de-Cabinet). De gebruikte schaal was 1:11.520. Vandaag zijn deze kaarten gekend als de Fer-rariskaarten. Er zijn 3 originelen bewaard van gebleven. Eén daarvan ligt in het Kriegsarchiv te Wenen, een ander exemplaar is in het Rijks-archief van Den Haag te vinden en tenslotte ligt er ook bij ons nog eentje in de Koninklijke Bibliotheek van België.

De Ferrariskaarten zijn de eerste weerslag van het bodemgebruik in onze streken rond 1775. Ze vormen dan ook een belangrijk referentiepunt bij het achterhalen van het

BosBouWBegrip

Wat is een ferrariskaart?GrIet Beckers

© N

GI

Page 10: Boskrant 2

8

De boomhutLUt sLeMBroUck

Het bos spreekwoordelijk

Spreekwoorden en gezegden zijn een weerspiegeling van onze geschiedenis. Vaak zijn ze dan ook een uiting van volkswijsheid en ervaring. In deze boomhut kun je je spreekwoordenkennis testen. Als alles goed gaat kun je met de gesprokkelde letters een nieuw spreekwoord vormen. Veel succes!

De valt niet ver van de

5 9

De uit het halen.

8 3 1 18

Wie vreest, moet uit het blijven.

14

Je moet niet zo !

2 22

Hij is omgedraaid als het van een

4

Page 11: Boskrant 2

9

Zijn aan de hangen.

12 19 21 20

Een kan geen voortbrengen

7 10 17 23

Een valt niet bij de eerste

16

De schoonste geven de mooiste niet.

6 13

Elke grote is ooit een geweest

15Oplossing

D1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 2223

De uitkomst is danAPPELBOOM

59

KASTANJESVUUR83118

BRAMENBOS14

ZWAMMEN222

BLADBOOM4

FIETSWILGEN12192120

APPELBOOMPEREN71017 23

BOOMSLAG16

BOMENVRUCHTEN613

EIKEIKEL15

VAN DE HAK OP DE TAK SPRINGEN

Page 12: Boskrant 2

10

We Waren op tV!Enkele weken geleden stond onze campag-

ne voor 1 miljoen bomen in de kijker op Eén. De VBV pakte namelijk uit met een formida-bel reclamespotje op de nationale zender. De VRT schonk ons gratis zendtijd om op die ma-nier onze werking te ondersteunen. Wie nog op zoek was naar de miljoen-en-eenste reden om bomen te planten, moet zeker eens een kijkje gaan nemen op www.1miljoenbomen.be. Daar kun je op de blog het filmpje nog eens herbeleven. Intus-sen staan er ook al meer dan 250.000 bomen op de teller en in Vlaanderen. Langzaam maar zeker kleuren we de bosarmste regio van Eu-ropa groener.

hof ter linDen gereD, of toch niet?Goed nieuws uit Schilde waar er plannen

waren om het bos rondom kasteel ter Linden te herverkavelen tot een gatedcommunity, een soort afgesloten villawijk. Op maandag 16 fe-bruari werd deze aanvraag verworpen door het Schepencollege. De gemeenteraad vroeg bovendien om de mogelijkheden tot bestem-mingswijziging van woonparkgebied Hof ter Linden naar bosgebied te onderzoeken. On-der het motto ‘als het goed is, zeggen we het ook’: proficiat Schilde! Ondertussen is echter de projectontwikkelaar tegen deze beslissing in beroep gegaan bij de bestendige deputatie. Dus het dossier is niet van de baan. De bal ligt in het kamp van de Provincie Antwerpen dus: nemen zij de juiste beslissing?

WiJ helpen u om De Bossen reDDen!Eén op vier bossen in Vlaanderen zijn zo-

nevreemd. Dat maakt ze bijzonder kwetsbaar.

De maanD maart: acht nieuWe Bossen Voor VlaanDerenVBV werkte mee aan maar liefst 8 nieuwe

bossen deze maand! Op zondag 22 maart waren we er opnieuw bij voor de jaarlijk-se hoogmis van de bosuitbreiding: de vijf nieuwe bossen van Kom op tegen Kanker in Zoersel/Zandhoven, Herk de Stad, Geetbets, Knesselare en Zedelgem. Daarnaast werden er ook nog twee vredesbossen aangeplant in Boechout en in Ieper en werden de eerste boompjes voor het speelbos in Ingelmunster in de grond gestoken. Op die laatste plantac-tie waren het de klanten en het personeel van Recticel Insulation die de spades in de hand hielden. Recticel Insulation is het eerste be-drijf dat op de kar springt van onze campagne voor 1 miljoen bomen.

Bos actua

Bos actua

© L

otte

Van

Nev

el

Page 13: Boskrant 2

11

het anB in een nieuW JasJeHet Agentschap voor Natuur en Bos pakte

vorige maand uit met een redelijk fantastische nieuwe website. Aangezien zij onze partner zijn in tal van projecten en wij de informatie op hun website heel vaak gebruiken, zijn wij bij de VBV heel blij met de vernieuwing.

Voor alle nieuwsgierige bosliefhebbers, één adres: www.bosengroen.be

fsc-Bos in VlaanDeren BoomtDuurzaam en verantwoord bosbeheer

staat hoog op de agenda van het Agentschap voor Natuur en Bos. Het ANB wenst haar verantwoordelijkheid op te nemen door op een structurele manier boscertificering in Vlaanderen haalbaar te maken via haar FSC-groepscertificaat. Hierdoor krijgen zowel openbare als private boseigenaars de kans om in het verhaal mee te stappen. Vlaande-ren telt vandaag bijna 10.000 hectare aan FSC gecertificeerd bos. Via het groepscon-cept steeg de oppervlakte FSC-bos in Vlaan-deren de afgelopen maanden met ruim 1.700 hectare.

BiJna 2000 Bomen Voor het parkBos gentOp vrijdagmorgen 6 maart werden er in

Sint-Martens-Latem bijna 2000 bomen ge-plant door ruim 1000 schoolkinderen uit de buurt. De plantactie kadert binnen de reali-satie van het Parkbos Gent, waarvoor de VBV ook al jaren aan het ijveren is. Wij hopen dat we heel binnenkort een nog veel grotere plantactie kunnen aankondigen in het kader van dit project.

Wij doen ons best om ze allemaal te behou-den. Maakt u zich ook zorgen om een bos in uw buurt? Contacteer ons en we zullen ons best doen u te helpen voor het behoud ervan: [email protected], [email protected], 09 264 90 56 of 09 264 90 49.

ecuaDor: VooraanstaanDe natuur-ngo Buiten De Wet gestelD In onze meest recente Boskrant waren we

nog vol lof over Ecuador, en zijn baanbrekende nieuwe grondwet. Nu moeten we constateren dat niet alles er op rolletjes loopt. Recent ver-bood president Rafael Correa er de vooraan-staande ngo Accion Ecologica, een organisatie die onder meer samenwerkt met ons eigen Broederlijk Delen en Catapa. Meer info op www.catapa.be. Door het massale lokale en in-ternationale protest is inmiddels de rechtsper-soon van Acción Ecológica tijdelijk hersteld.

Bos actua

© U

MSA

Page 14: Boskrant 2

12

Maar niet alle bomen produceren ieder jaar even veel zaad. Zaadproductie vereist een re-serve aan voedingsstoffen. Bomen die grote zaden produceren, zoals bijvoorbeeld eiken en beuken, hebben daarom slechts om de vier tot acht jaar een overvloedige oogst. Bosbou-wers noemen dit een mastjaar.

Meer weten over Zaad met pit!? Kruis dan alvast 11-18 oktober 2009 aan in je agenda. De Week van het Bos biedt dan weer een aanlokkelijk aanbod van bosactiviteiten. Houd het in de gaten op www.weekvanhetbos.be

De verscheidenheid van de zaden is groot. Elzen zaad is bijvoorbeeld heel klein, zo’n 3 mm. Deze bruine ‘noot-

jes’ zitten knus bijeen in een elzenpropje. Het zaad van de eik, de eikels, zijn veel groter. Ze worden 2 tot 3 cm lang en zitten in een napje. En de lijsterbes verpakt haar zaadjes dan weer in een scharlakenrode bes.De vorm van het zaad bepaalt de verspreidings-wijze ervan. Lichte zaden, zoals bijvoorbeeld bij els, worden door de wind verspreid. Fel ge-kleurde bessen, denk maar aan lijsterbes of mei-doorn, worden met de hulp van vogels verspreid. Beukennootjes zijn dan weer geliefd bij de eek-hoorns. Op weg naar hun overwinterplaats laten ze er hier en daar ook enkele vallen…

De Week Van het Bos 11-18 oktoBer 2009

zaad met pit!Vredebossen, CO2-bossen, stadsbossen, geboortebossen, … we heten ze allen welkom.

Maar van waar komen al deze nieuwe boompjes? Allemaal komen ze voort uit de ontwikkeling

van een kiemkrachtig zaadje!

© E

mm

a D

enor

me

Page 15: Boskrant 2

13

WanDelen & fietsen

vervolgens de Habsburgers door erfenis hun deel in dit bosdomein.

In 1648 schonk Filips IV van Spanje de stad Halle, samen met het Hallerbos, aan de hertog van Arenberg, als onderpand voor zijn schuld. Toen de koning zijn schuld op de gestelde ter-mijn niet kon inlossen, verwierf de hertog van Arenberg in 1652 twee derde van het Haller-bos, op dat ogenblik nog 1125 ha groot. Na een periode van gemeenschappelijk beheer rezen er moeilijkheden tussen beide eigenaars, respectievelijk het kapittel van Bergen en de hertogen van Arenberg, zodat men besloot uit onverdeeldheid te treden. In 1779 werden

een stukJe geschieDenisBij het begin van onze tijdrekening maakte

het Hallerbos nog deel uit van het uitgestrekte Kolenwoud, dat vanaf de Romeinse tijd lang-zaam verbrokkelde en waaruit onder meer het Zoniënwoud ontstond. Het Hallerbos werd voor het eerst vermeld in 686 toen Sint-Waltrudis dit bosdomein aan het kapittel van Bergen naliet. Omdat de monniken niet bij machte waren dit afgelegen bos te beheren, werd het in 1229 onder de voogdij van de He-ren van Brussel geplaatst. Als tegenprestatie ontvingen de Heren eerst een derde en later twee derden van de opbrengst van het bos. La-ter verkregen de hertogen van Bourgondië en

De reebokwandeling in het hallerbos afstanD: 7,5 km

JohNNy corNeLIs

Het Hallerbos is vooral gekend omwille van de uitgestrekte tapijten wilde hyacint die het bos van

halverwege april tot halverwege mei volledig paars kleuren. Toch zijn er nog heel wat andere

elementen die een bezoek aan dit bos het hele jaar door meer dan de moeite waard maken.

© Route You, TeleAtlas, GoogleMaps

Page 16: Boskrant 2

14

WanDelen & fietsen

de plaatselijke bodemkwaliteit. Er werd voor een uitgebreid aantal boomsoorten gekozen waardoor op sommige plaatsen een mozaïek-achtige bosstructuur tot stand kwam. Op de drogere zandbodems is de boomsoortenkeu-ze beperkt tot den en lork. Op de rijkere en vochtigere leem- en zandleembodems is een grote verscheidenheid aan loofbomen (vooral beuk, maar ook eik, es, esdoorn en linde) aan-wezig.

De onteigeningen voor de aanleg van snelweg Brussel-Parijs (E19) in 1974 deden de opper-vlakte van het Hallerbos nog eens met 25 ha krimpen. Als gevolg van de regionalisering in 1983 werd het bosbeheer opgesplitst tussen het Vlaamse Gewest met 511 ha (op grondge-bied van Halle) en het Waalse Gewest met 48 ha (op grondgebied van Woutersbrakel). De laatste jaren werd het bos met enkele ha uit-gebreid door nieuwe aanplantingen.

er 24 piramidevormige grenspalen geplaatst met de opschriften SW (Sint-Waltrudis) en AR (Arenberg). De totale oppervlakte van het bos was toen al verminderd tot 644 ha we-gens de omvorming van delen van het bos tot landbouwgronden. Ten gevolge van de Franse revolutie werd het kapittel van Bergen in 1797 opgeheven en werden de hertogen van Aren-berg volledig eigenaar van het Hallerbos.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kapte de Duitse bezetter zo goed als alle grote bomen. Na de oorlog werd het bos onder sekwester geplaatst en in 1930 kwam het Hallerbos (toen nog 584 ha) in het bezit van de Belgi-sche Staat bij wijze van oorlogsschadevergoe-ding. Vanaf dan tot 1950 werd het bos, op en-kele jonge bosbestanden na, door beplanting bijna volledig herbebost. Dat verklaart het jonge karakter van het bos. De herbebossin-gen zijn grotendeels uitgevoerd in functie van

14

© Jo

hnny

Cor

nelis

Een prachtig tapijt van Bosananoon en Wilde Hyacint.

Page 17: Boskrant 2

15

WanDelen & fietsen

Net voor het jachtpaviljoen sla je links af en begint de wandeling in een dreef die afge-boord is met Reuzenlevensbomen en Califor-nische cipressen. Beide boomsoorten worden vaak in tuinen als haag of windscherm aan-geplant. Op het eerste drevenkruispunt ga je rechtdoor, even verderop sla je rechts een smaller paadje in. Een infobord waarschuwt dat je een integraal bosreservaat betreedt. Dit is een gedeelte van het bos waar de natuur spontaan kan evolue-ren. Er worden geen bomen meer gekapt of geruimd, tenzij langs de wandelpaden wan-neer ze een gevaar zouden vormen voor de wandelaar. Op termijn zullen hier dus heel wat dode bomen en dood hout bijkomen. Je wandelt over een bosweg met rechts een hoge berm van dalkruid en een mooie varen: dubbelloof. Aan de linkerkant in de diepte is er een zeer nat gebied. Het is het brongebied van de Kapittelbeek. In het voorjaar zie je hier

op stap

praktischstart: parking aan de Vlasmarktdreef, dit is de straat tegenover café ‘De Vlas-markt’ op de Nijvelsesteenweg (N28 Halle – Nijvel) op de grens van Halle en Braine-le-Chäteau. Je kan doorrij-den tot over de E19.lengte: ca. 7,5 km.Markering: houten paaltjes die een veertigtal cm boven de grond uitsteken en waarvan de kop geel is geverfd.Moeilijkheid: niet toegankelijk voor minder mobiele mensen. Er is voor hen wel een aangepast wandelpad van 1,5 km voorzien (de Achtdrevenwande-ling) die op dezelfde plaats start.Honden: honden zijn toegelaten aan de leiband.openbaar vervoer: Van Halle station neem je bus 114 naar Braine-L’Alleud. Je stapt af op 20 meter van de start van de wandeling.Je kan deze route raadplegen op www.routeyou.com (zoeken op ‘VBV’)

De Reebokwandeling brengt je naar de mooi-ste plekken in het Hallerbos. Deze wande-ling start aan het Jachtpaviljoen dat gelegen is langs de Vlasmarktdreef. Je loopt vanaf de parking steeds rechtdoor en zien het Jachtpa-viljoen aan de linkerkant voor ons opduiken. Dit paviljoen werd meer dan 100 jaar geleden gebouwd door de Prinsen van Arenberg als uitvalsbasis voor wanneer ze gingen jagen. Omheen het jachtpaviljoen werd een klein ar-boretum aangeplant met een aantal uitheem-se boomsoorten zoals tulpenboom, Japanse ceder en mammoetboom.

© Jo

hnny

Cor

nelis

Een mooie varen aan het begin

van de wandeling: dubbelloof.

Page 18: Boskrant 2

16

WanDelen & fietsen

Na het Tranendal steek je een asfaltbaantje over en kom je op een rechte bosweg waar-langs nog een viertal grenspalen staan. Deze werden destijds geplaatst na een betwisting over het eigendomsrecht tussen de abdij van Sint-Waltrudis en de prinsen van Arenberg. De grenspalen in de vorm van een afgeknotte piramide dragen aan de ene kant de letters AR (kant van de Arenbergs) en aan de andere kant de letters SW (kant van de Sint-Waltru-disabdij). Op het einde van deze weg kom je even aan de rand van het bos. Daar staat aan je rechterkant een oude Robinia waarin verschillende spechtengaten zitten. Je slaat rechts af opnieuw het bos in. Het pad dat je nu volgt brengt je naar de vallei van de Hal-lebeek. Je komt voorbij een aanplanting met Corsicaanse dennen. Deze hebben opvallend donkere stammen, in tegenstelling tot de gro-

de groengele kleuren van het goudveil. De bronnen en beekjes van het Hallerbos heb-ben nog zuiver water, maar eens buiten het bos gaat de kwaliteit ervan snel achteruit. Dat hier beken en bronnen voorkomen ligt aan de geologische onderbouw van de streek: in de ondergrond zit Ieperiaanse klei, een kleverige klei die een ondoorlaatbare laag vormt voor het water.

Je volgt het pad tot aan de Kapittelvijver. Deze vijver werd kunstmatig aangelegd en is een broedplaats voor allerlei amfibieën. Je slaat rechtsaf en komt in het mooie Tranendal, misschien wel zo genoemd omdat hier in de 14de eeuw een boosdoener zou onthoofd zijn omdat hij twee kluizenaars had vermoord. In het voorjaar is het blauwe tapijt van de wilde hyacint hier op zijn mooist.

© Jo

hnny

Cor

nelis

Langs deze Zoniënbosbeek ligt ook de taalgrens van België.

Page 19: Boskrant 2

17

WanDelen & fietsen

een honderd meter van de weg af, maar is te herkennen aan zijn omvang. Het blad heeft insnijdingen die breder zijn dan de lobben.

Daarna neem je het eerste bospad rechts en kom je na een haakse bocht uit op de Rode Amerikaanse eikendreef. Deze loopt langs een aanplanting van fijnsparren. Dit is de naaldboom die als kerstboom wordt ge-bruikt. Een dergelijke aanplanting mist alle ondergroei, omdat onvoldoende licht wordt doorgelaten.

Even later kom je aan een kruispunt van ver-schillende wegen. Het zijn er zes, vandaar de naam Zesdreven. Je blijft de Rode Amerikaan-se eikendreef volgen en bereikt zo opnieuw het jachtpaviljoen waar je vertrokken bent.

ve den waarvan de stammen naar boven toe lichtbruin kleuren.

Je steekt een heuvelkam over en daalt dan af naar de vallei van de Zoniënbosbeek, één van de vier grote beken die hun oorsprong vinden op het plateau waarop het Hallerbos gelegen is. Je volgt het pad naast de beek. Deze beek vormt hier bovendien de taalgrens: aan de overkant ligt het bos van Zevenbronnen, een privaat domein op grondgebied van Eigenbra-kel (Braine L’Alleud).

Je slaat rechtsaf en dwarst de Dreef naar Ei-genbrakel. Op het volgende T-kruispunt sla je rechtsaf en vervolgens neem je links de Veertigbundersdreef. Hier kom je voorbij de enige Moeraseik van het Hallerbos. Hij staat

In 1779 werd het Hallerbos verdeeld en kwamen er 24 grenspalen met daarop de naam van de eigenaar :

SW (Sint-Waltrudis) of AR (Arenberg).

© Jo

hnny

Cor

nelis

Page 20: Boskrant 2

18

kom op tegen kanker: vijf nieuwe bossen!De 300.000ste Boom tegen kanker is geplant!

Voor het zesde jaar op rij bundelde uw vereniging de krachten met Kom op tegen Kanker en het

Agentschap voor Natuur en Bos voor de organisatie van het Boomjesweekend. Dit jaar werden

er op zondag 22 maart 53.000 bomen geplant. Vlaanderen werd opnieuw een stukje groener

en gezonder.

De kaarsjesverkoop en de plantacties werden dit jaar getrokken door de gemeenten Zandhoven en Zoersel,

Geetbets, Knesselare, Zedelgem en Herk-de-Stad. Iedereen werd opgeroepen om de han-den uit de mouwen te steken: gemeentedien-sten, verenigingen, scholen, lokale bedrijven, sportclubs, jeugdbewegingen en zowat alle in-woners. Op elke locatie ging er ook minstens een bekende peter of meter mee de straat op.

Op zes jaar tijd heeft de terugkerende actie al voor 188 hectare nieuw bos gezorgd. We heb-ben berekend dat alle Kom op tegen Kanker-bomen samen zowat 100 ton fijn stof per jaar uit onze lucht halen. En dat is belangrijk voor onze gezondheid en de strijd tegen kanker. Bomen nemen immers fijn stof op en zuive-ren zo de lucht. Blootstelling aan fijn stof kan leiden tot chronische luchtwegenaandoenin-gen, hart- en vaatziekten en ook kanker. Fijn stof wordt veroorzaakt door verbrandingspro-cessen, vooral uit het verkeer, de industrie en de landbouw.

De opbrengst van de kaarsjesverkoop en de plantacties op 22 maart gaat naar de projecten van Kom op tegen Kanker: preventiecampag-nes, palliatieve zorgverlening, psychosociale ondersteuning van patiënten en hun omge-

ving, vakantiekampen voor kinderen en ado-lescenten, wetenschappelijk onderzoek...

Iedere ‘boomeigenaar’ kan zijn of haar eigen boom (laten) planten. Met behulp van het la-bel dat men bij de aankoop van het kaarsje kreeg, krijgt elke boom de naam of een bood-schap van de eigenaar.

Op de stand van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen kon je een strookje indienen om kans te maken op een mooie prijs uit de prij-zenpot. Je kon ook meedoen met onze pu-blieksquiz of naar de fee komen luisteren in de sprookjestent. De zon was er dit jaar ook bij. En de planters straalden natuurlijk ook. Want zij mochten samen met ons een bos aanleggen.

proJect in De kiJker

Page 21: Boskrant 2

19

proJect in De kiJker

Een trotse grootvader vertelde dat maar liefst twee kleindochters het podium betraden in de grote tent: kleindochter Cynthia Reeckmans praatte de dag aan elkaar en haar nichtje Axelle Lyon liet het publiek genieten van haar zangtalent. Ook Tessie en de L&M Band ga-ven het beste van zichzelf.

De bosfee las sprookjes voor aan haar jonge vriendjes, een clown maakte ballonnen zwaar-den voor de jongens en hartjes voor de meis-jes en de volledige KSJ-ploeg nam enthousiast deel aan de VBV quiz.

Het Agentschap voor Natuur en Bos beheert aan de Muggenhoek in Schulen een 35 hec-tare groot gebied met een oude boskern van eikenhooghout, een elzenbroekbos en open gebieden. In de open gebieden is plaats voor 50.000 nieuwe boompjes. In deze eerste fase worden 25.000 inheemse bomen aangeplant: Zomereik, es, Boskers en Zwarte els, esdoorn, Tamme kastanje, beuk en Haagbeuk.

In de aanloop naar het boompjesweekend in Herk-de-Stad verkochten enthousiaste vrijwilligers meer dan 10.000 boompjes!

Zo kan meer dan 70.000 euro aan de Vlaam-se Liga Tegen Kanker geschonken worden.

Op 22 maart gaf Burgemeester Paul Buekers het startschot voor het planten en voegde zelf de daad bij het woord door samen met gouverneur Steve Stevaert en TVL-gezicht Cynthia Reekmans, peter en meter van het nieuwe bos, en Bert Vanholen, directeur van het Agentschap voor Natuur en Bos in Lim-burg, een Tamme kastanje te planten. Daarna kwamen ook nog heel wat buren, verenigin-gen, jeugdbeweginen en symphatisanten hun boompje planten. De stralende lentezon lokte meer dan 2500 planters.

Wie van al dat planten honger kreeg, kon zich aansterken met een kom verse soep, een wafel in de vorm van een boom of een lekker friet-je. Ook de opbrengst van deze verkoop wordt doorgestort aan Kom Op Tegen Kanker.

Wie kans wilde maken op enkele leuke prij-zen, bijvoorbeeld een stère brandhout, een box met fietskaarten of cinematickets kon zijn antwoorden op de prijsvragen binnenbrengen bij de VBV-stand.

Onze enthousiaste stagiair Sarah Geers was

de hele dag niet uit haar boomkostuum te krijgen.

© L

otte

Meu

lem

an

Page 22: Boskrant 2

20

of eik te planten. Ook Bob Peeters en Wivina De Meester hadden voor de gelegenheid hun laarzen aangetrokken. Onder de alziende ogen van een schare boswachters werden de boompjes keurig in de plantgaten geplant.

Uiteraard was VBV ook weer van de partij. De boomkostuums werden voor de gelegenheid aangetrokken om de planters aan te moedi-gen. Enkele bosslimmeriken namen ook deel aan de vernieuwde bosquiz. Iedereen rende van hot naar her om toch maar die fles FSC-jenever in de wacht te slepen. Helaas nekte de vraag “Hoe heet de olifant in Jungle Book” heel wat mensen (Hathi, nvdr).

Tot slot zat ook de bosfee weer trouw op post. In haar sprookjestent nam ze de kinderen mee naar de wereld van nevelige wouden, mysteri-eus struikgewas en sprekende bomen…

Op zondag 22 maart plantten de ge-meenten Zoersel en Zandhoven samen een nieuw Kom Op Tegen

Kanker-bos aan. Het nieuwe bos, dat op de grens tussen beide gemeenten ligt, is net geen 2,5 hectare groot.

Bij een fris maar zonnig lenteweertje zak-ten meer dan 1000 plantlustigen af naar de plantweide om er een trilpopulier, Zwarte els

Sommige jonge knapen waren enorm onder de indruk van de bosfee

© L

otte

Van

Nev

el

proJect in De kiJker

Page 23: Boskrant 2

21

zingen op klassiekers zoals Vliegmachine, Shangai en Marktkramer. Ultreya deed met zijn Middeleeuwse muziek de planters weg-dromen naar een tijd van kastelen, ridders en prinsessen. En, onze bosquiz zorgde voor veel plezier bij de jonge én oudere deelnemers. En ondertussen werd er geplant … heel veel ge-plant.

Ook in Knesselare zorgde VBV voor bos-sprookjes. Maar hier werden ze niet verteld door een bosfee, maar door een ware bosheld. De bosheld was een heel bijzondere verteller. De kinderen kozen zelf het onderwerp en de bosheld verzon ter plekke fascinerende bos-sprookjes. De kinderen hingen aan zijn lippen terwijl hij vertelde over de wind, populieren, bijen, en wat ze maar konden verzinnen.

Dankzij deze plantactie hebben velen er een mooie herinnering bij, werd het Drongen-goed in Knesselare groter en ontving Kom Op Tegen Kanker een mooi bedrag voor het kankeronderzoek! Meer dan 1 reden dus om vrolijk terug naar huis te keren.

Het kostte weinig moeite om Eddy Wally en de duathlete Miek Vyncke te overtuigen om het peter- en me-

terschap van het Boompjesweekend in Knes-selare op zich te nemen. Al tijdens de voor-bereidende weken kon de gemeente rekenen op hun hulp. Eddy Wally gebruikte al zijn charmes tijdens een huis-aan-huis verkoop met enkele jeugdverenigingen en leden van het schepencollege. Miek Vyncke deed een sportieve bijdrage.

De fanfare ‘Willen is Kunnen’ zorgde voor een gezellige sfeer tijdens de opening en begeleidde Miek Vyncke bij het planten van haar boom. Eddy Wally deed de hele tent mee-

proJect in De kiJker

Een boom vol boompjes

© W

ard

Stul

ens

Page 24: Boskrant 2

22

plantactie aangeplant. Regiobeheerder Frank won de fles jenever op de kwis. In de sprook-jestent hingen de kindjes aan de lippen van bosfee Liny en op het terrein zelf gaven Tom en Jeroen in boomkostuum instructies aan de planters. De zon scheen, er was taart en er was een nieuw bos. Je kon niet anders doen dan glim-lachen.

Geetbets sprong dit jaar op de kar van Kom Op Tegen Kanker. In hun deel-gemeente Rummen kon heel wat

plaats gemaakt worden voor een groot nieuw bos, waarvoor op 22 maart de eerste boompjes werden aangeplant.

De gemeente begon aan de campagne met knikkende knietjes. Met zo weinig inwoners en zo dicht bij de Limburgse plantlocatie dachten ze dat ze het nooit gingen halen. Maar niets was natuurlijk minder waar. Het terrein waar de boompjes werden aan-geplant, bevindt zich achter het voetballokaal KSK Rummen. En daar hadden zowel VTM-hoofdredacteur Stef Wauters als Anderlecht-doelman Davy Schollen ooit hun eerste bal-letjes getrapt. De één natuurlijk al wat beter dan de ander.De twee bekende Geetbetsenaren schaarden zich vol enthousiasme achter de campagne en kwamen naar de Fata Morgana en de Spitlam-pentocht die ten voordele van Kom op tegen Kanker werd georganiseerd. Paul Pans com-poneerde voor het kinder- en jeugdkoor Cha-noeka het ‘Kom Op Tegen Kankerlied’ en de seniorenbond voegde een stoempavond aan het programma toe.Al dat enthousiasme wierp vruchten af en dui-zenden boompjes werden de zondag van de

© M

arlie

s Va

nler

berg

he

‘Duizenden boompjes gingen in Geetbets

de grond in. Het begin van een prachtig bos.’

proJect in De kiJker

Page 25: Boskrant 2

23

Onze levende VBV-bomen liepen tussen al dat plantgewoel en zagen dat goed was: duizenden kleine broertjes en zusjes fluks de grond zien ingaan en aarde rond hun worteltjes krijgen, dat vinden VBV-bomen namelijk bijzonder fijn. En met de wetenschap dat dit nieuwe bos met boswachter Luc en zijn collega’s in heel, héél goede handen is, konden alle planters met een tevreden hart en een gerust gemoed huiswaarts keren.

Ook in Zedelgem was het Boompjes-weekend een schot in de roos. De Zedelgemnaars leverden dan ook

een ware knalprestatie door bijna de monster-verkoop van grote buur Brugge van het vorige jaar te evenaren. Maar liefst 16.794 boompjes verkochten de ijverige vrijwilligers van het Kom op tegen Kanker verkoopsteam.

Voetballers Philippe Clement en Kristof Snelders gaven zich als peter van de actie volledig. Ze lieten zelfs een beroep doen op hun stembanden als achtergrondzangers bij het nummer ‘Kom op!’ dat de bevallige me-ters van het Zedelgemse Boompjesweekend, de zusjes Annelies en Saartje Cappaert, opna-men ten voordele van het Boompjesweekend. Een echte meezinger is het geworden!

Net als in de andere locaties had de voorzit-ter van Kom op tegen Kanker, onze weerman en allround fijne mens Frank Deboosere voor prachtig weer gezorgd. Frank benadrukte nog eens het grote potentieel dat bomen heb-ben op onze gezondheid: bossen vangen heel veel fijn stof op, waardoor de omwonenden dus letterlijk schonere lucht inademen en ge-zonder leven.

Waneer een voetballer en een weerman

samenwerken om een boom te planten,

kan het natuurlijk niet mis gaan!

© B

ert D

e So

mvi

ele

proJect in De kiJker

Page 26: Boskrant 2

24

merkWaarDige Bomen

zij zijn decimetersdikke vezelige schors is hij brandbestendig. Wist je dat het Onderzoekscentrum van het Afrikamuseum ook een cel voor houttechnolo-gie herbergt? In het xylarium worden gedocu-menteerde specimens van enkele duizenden houtsoorten, waaronder natuurlijk vele tro-pische, bewaard in de vorm van microchips. Mocht er in je buurt toevallig een exemplaar van een zeldzame boomsoort sneuvelen, dan kun je de specialisten van het xylarium wel-licht met een stamschijf plezier doen.

Stuur jouw boomfoto en verhaal naar de redactie, hetzij via de post naar VBV, Geraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrode of via e-mail naar [email protected].

De mammoetboom is een populaire gast in parken en kasteeldomeinen die aangelegd werden in de 19de

eeuw. Naast het Afrikamuseum in Tervuren staat een kanjer van een Bergmammoetboom of Sequoiadendron, afkomstig uit de Sierra Nevada in California. Bij de reuzenfamilie van de mammoetbomen horen ook nog de Amerikaanse Sequoia of Kustmammoetboom en de Chinese Metase-quoia of Watercypres, waarvan pas midden 20ste eeuw een relictpopulatie, een groepje overlevers dus, is ontdekt. In Europa zijn de aanverwante lokale sequoia’s ten tijde van de dinosaurussen uitgestorven. Deze machtige Tervurenaar met zijn 2,68 m diameter op borsthoogte is eigenlijk nog een baby. Om hem in zijn volle glorie te bewon-deren, tot 9 m dik en 90 m hoog, zouden we een paar duizend jaar moeten wachten. Niet alleen zijn omvang maakt hem onaantastbaar. Ondanks zijn lichte sponzige hout is hij on-gevoelig voor ziekten en parasieten en dank-

merkwaardige bomen in Vlaanderen en omstreken

WILfrIed eMMerechts

Toen kwam er onder de mammoetboom toevallig

een kudde olifanten langs

© W

ilfri

ed E

mm

erec

hts

© W

ilfri

ed E

mm

erec

hts

Page 27: Boskrant 2

25

praatstoel

verkennen samen het bos. Al snel vindt hij een tapijtje Lenteklokjes die mogelijkheden bieden voor een mooie foto. Rollin nestelt zich op de grond en haalt zijn fotomateriaal boven, ik vind een plekje op een omgevallen boomstam.

rollin, vertel eens, waar komt die passie van natuur-

fotografie vandaan?

Al van toen ik een duim groot was, wist ik wat ik wou worden: boswachter! Ik ben im-mers van kindsbeen af bezeten door alles wat leeft en beweegt en boswachter leek me het beroep bij uitstek om daar mee bezig te zijn. Maar toen we op de middelbare school advies kregen over onze latere mogelijke studierich-tingen, en ik mijn boswachterdroom mee-deelde aan de consulent, verwees hij me – uit

Wie op zoek is naar een mooi natuur-beeld komt tegenwoordig vaak op www.vildaphoto.net terecht, een

initiatief van natuurfotografen Rollin Verlinde en Yves Adams. Wees wel gewaarschuwd: wie naar Vildaphoto surft om op een kwartiertje een foto uit te kiezen komt bedrogen uit. De schoonheid van de beelden werkt betoverend, en meestal log je uren later pas uit, met een pak ander werk dat is blijven liggen, maar gelukkig ook met het zalige besef dat de natuur iets over-weldigend moois is, en dat de heren van Vilda het fantastisch weten vast te leggen. Het oor-spronkelijke duo is inmiddels uitgegroeid tot een kwartet, want ook Misjel Decleer en Ludo Goossens vervoegden Vildaphoto en bieden via dit kanaal hun mooiste foto’s aan.Een gesprek met Rollin Verlinde, één van Vlaanderens beste natuurfotografen. We spreken af aan het bos Ter Rijst in Herne. Rollin wil van de gelegenheid gebruik maken om even snel de voorjaarsflora te komen be-kijken. Hij trekt een zware rugzak aan en we

praatstoel

gesprek met rollin Verlinde, natuurfotograaf

identikitNaam: Rollin Verlinde

Leeftijd: 39

Woont met Anneleen in Herne,

het Pajottenland.

Bio-ingenieur Land- en Bosbeheer,

natuurfotograaf, docent faunabeheer en

ecologie bij het opleidingscentrum Inverde.

Meer informatie:

www.natuurfotografie.be,

www.natuurfotografen.org,

www.vildaphoto.net

© w

ww

.vild

apho

to.n

et

Twee uur voor een bloem liggen en opgaan in

de observatie ervan, dat is wat ik echt graag doe.

Page 28: Boskrant 2

26

praatstoel

niet zo gauw gezet. Ik vind overigens van me-zelf dat ik niet bijzonder getalenteerd ben als fotograaf, maar een gezonde dosis koppigheid en vooral meer dan 10.000 uren hard werk laten me vandaag toe om degelijke foto’s te nemen.

sta me toe om je gebrek aan talent toch enigszins te

relativeren. Je foto’s zijn fenomenaal!

Maar toch zijn ze vooral de vrucht van jaren-lang bijna dwangmatig bezig zijn met foto-grafie. Met ups en downs. Want er zijn ook periodes geweest dat ik het niet meer zag zitten, omdat ik geen vooruitgang zag. Maar altijd opnieuw trok die natuur me naar zich toe, en kwamen die camera’s weer uit de kast. Een scharniermoment was een reis naar Zwe-den. Op technisch vlak was ik toen al een vrij geoefend fotograaf, maar naar mijn mening misten mijn toenmalige foto’s nog persoon-lijkheid. Bij het observeren van een korhoen heb ik daar de durf gevonden om risico’s te nemen, om ‘andere’ foto’s te nemen. Een fo-toreeks die ik nog steeds heel erg koester. Weet je wat natuurfotografie voor mij echt betekent? Twee dingen: het laat me toe om helemaal in een bepaald onderwerp ‘te krui-pen’. Twee uur voor een bloem liggen en op-gaan in de observatie ervan, dat is wat ik echt graag doe. Een tip trouwens voor al wie wel eens foto’s trekt: ga eens op je buik liggen met je camera. De wereld zal er helemaal anders uitzien. Fotografie is – tot wanhoop van mijn vrouw Anneleen soms – voor mij dan ook een ideaal ‘excuus’ om nog wat langer naar die li-bel te blijven kijken, en te genieten van de for-midabele schoonheid van zo’n beestje.

onwetendheid allicht – door naar de richting bio-ingenieur. Een aantal jaren later moest ik tot mijn verbazing vaststellen dat ik met dat diploma ‘overgekwalificeerd’ zou zijn voor het beroep van boswachter.

oei, een flinke tegenvaller?

Eigenlijk viel dat best mee, want ook als bio-in-genieur bosbouw kon ik van natuur natuurlijk mijn beroep maken. Aanvankelijk wou ik de onderzoekswereld in, maar uiteindelijk vond ik een goeie stek bij het opleidingscentrum Inverde, waar ik deeltijds werk als docent fau-nabeheer en ecologie. Die job heeft twee grote voordelen: in de eerste plaats laat het me toe om mensen kennis en appreciatie voor natuur bij te brengen, wat ik nu al dertien jaar met bijzonder veel plezier en enthousiasme doe. Daarnaast heeft dat deeltijds werken me de tijd gegeven om me echt verder te bekwamen in die natuurfotografie. Van jongsaf loop ik al foto’s te trekken in de natuur – mijn eerste ca-meraatje kreeg ik van mijn ouders bij één van mijn schaarse goede rapporten – maar de stap naar professionele fotokwaliteit is natuurlijk

De ‘vrucht’ van ons interview: twee lenteklokjes van heel dichtbij

© w

ww

.vild

apho

to.n

et

‘ik Ben niet BiJzonDer getalenteerD als fotograaf’

Page 29: Boskrant 2

27

praatstoel

Vleermuizen: een onbekende, verborgen

maar o zo boeiende leefwereld

Nadien liep ik mensen tegen het lijf die gepas-sioneerd waren door de vleermuis, toen nog een ondergewaardeerde diersoort. En zo werd ik langzaam meegezogen in een onbekende, verborgen maar o zo boeiende leefwereld. Ze op een goede manier fotograferen was echter een ander paar mouwen: bloed, zweet en tra-nen heeft het me gekost, maar vandaag denk ik te kunnen stellen dat die mooie foto’s echt wel bijdragen tot meer interesse en respect voor deze ongelooflijke diersoort.

Er is nog een tweede belangrijke reden waar-om ik aan natuurfotografie doe: door middel van kwaliteitsvolle, professionele beelden kan je mensen echt tonen hoe mooi de natuur is en hoe belangrijk het is dat we ze bescher-men. Een beeld zegt meer dan 1000 woor-den, vandaar dat ik het zo belangrijk vind dat onze foto’s ook echt gebruikt worden. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het gebruik van goede natuurbeelden is. Uit on-derzoek blijkt immers dat teksten en artikels die begeleid worden door fraaie foto’s meer gelezen en beter onthouden worden. Toch wel een goede reden om hier voldoende aandacht aan te besteden.

Naarmate je vakkennis groeit, ga je ambitieu-zere projecten realiseren. Het fotograferen van vleermuizen of vissen of de biodiversiteit van grotten op gevoelige pixel vastleggen: het zijn uitdagingen die heel goed moeten voor-bereid worden. Zowel technisch – hoe ga ik dit in godsnaam aanpakken? – als ecologisch – wat leeft er allemaal in zo’n Sloveense grot? – slepen die onderwerpen me volledig mee.

Je bent bekend voor het fotograferen van vleermui-

zen. hoe ben je bij dat – ongetwijfeld zeer moei-

lijke – onderwerp gekomen?

Eigenlijk was dat toch wel een beetje toeval. Mijn eerste kamp met de Jeugdbond voor Na-tuur en Milieu (nvdr:JNMiseenjeugdbeweging

diezichtoespitstopnatuurkennisen-beheeren

eenmilieuvriendelijkelevenshouding;www.jnm.

be) was toevallig een zoogdierenkamp, en die hebben me sindsdien nooit meer losgelaten.

© w

ww

.vild

apho

to.n

et

‘ga eens plat op Je Buik in het Bos: De WerelD ziet er helemaal anDers uit’

Page 30: Boskrant 2

28

praatstoel

schapsfotograaf Marc Adamus is zo iemand wiens werk me wel inspireert. En wie ik zeker niet wil vergeten is mijn collega en mede-Vil-da-stichter Yves Adams. Een puur talent, zeer gedreven, en iemand die op jonge leeftijd al héél ver staat als natuurfotograaf. Onder mijn eigen foto’s heb ik geen echte fa-vorieten, want het zijn allemaal ‘mijn kindjes’. Soms kan ik wel fier zijn als ik een mooie foto van mezelf opmerk in een tijdschrift, die echt mooi illustreert waarover het verhaal gaat. In dat opzicht vind ik dat goede natuurfotografie nog steeds wat ondergewaardeerd en onderbe-taald wordt, al gaat het de goede richting uit.

natuurfotografie is een beroep waarvan velen den-

ken: dat zou ik ook wel willen doen. maar ik kan

me voorstellen dat het niet allemaal rozengeur en

maneschijn is.

hoe kijk je naar je eigen foto’s en die van anderen?

heb je favorieten? zijn er andere natuurfotografen

naar wie je opkijkt?

Ik bekijk tegenwoordig eigenlijk niet zo veel foto’s meer van anderen. Door er al zo lang en zo intensief mee bezig te zijn, is de onbe-vangenheid grotendeels weg en kan ik niet an-ders dan op een heel technische manier naar foto’s kijken: hoe is een beeld genomen, met welke materialen en werkwijze? Mijn herse-nen werken dan in termen van sluitertijden, diafragma’s, compositie, filters en lichtsterk-tes. In die zin is foto’s kijken toch ook wel een beetje werk geworden.Anderzijds blijf ik oog hebben voor iemands benadering van een onderwerp, en de durf, fantasie en creativiteit die uitgaan van een beeld. Er zijn dus zeker natuurfotografen die ik echt kan smaken. De Amerikaanse land-

De Wilde narcis tiert welig tussen het hakhout van bos Ter Rijst. Mooi!

© w

ww

.vild

apho

to.n

et

Page 31: Boskrant 2

29

praatstoel

echt goed kennen en begrijpen. Vandaar dat mijn fotografiewerk zich – voorlopig, want zeg nooit nooit – beperkt tot Europa. Al zal je ’t me geen twee keer moeten vragen om een aantal nationale parken in Noord-Amerika te bezoeken. Eens een enorme kudde bizons kunnen fotograferen, daar heb ik wel zin in…

het wordt wat later. We ronden af, want rollin

moet nu echt naar zijn volgende afspraak. Wanneer

we op de terugweg echter een landschapje met

gele tapijtjes Wilde narcis ontwaren, doorspekt

met stammetjes dood hout, is zijn aandacht

getrokken. ‘heb je nog een kwartiertje?’ ‘maar

natuurlijk, rollin.’ De ‘call of nature’ neemt bij

een man als rollin duidelijk altijd een belangrijke

plaats in. mooi om te zien, rollin, en bedankt voor

een boeiende babbel.

Zoals ik daarnet al zei, is het in de eerste plaats al helemaal niet zo eenvoudig om van natuur-fotografie te leven. Maar los daarvan moet je je natuurlijk aanpassen aan het ritme en de levensomstandigheden van je onderwerp, en aan de randvoorwaarden die de fotografie je oplegt. Zo ga je maandenlang voor dag en dauw je bed uit om in goede lichtomstandig-heden te kunnen werken, vertoef je weken in een ijskoud schuilhutje of zit je tientallen meters diep in de grotten. Ik vind dat meestal helemaal niet erg, integendeel. Ik kan genie-ten van wat ik op die onherbergzame plaatsen beleef. En als je dan een serie fraaie foto’s mee naar huis brengt, neem je die ‘ongemakken’ er graag bij.

heel veel natuurfotografie spitst zich toe op de vaak

spectaculaire natuurvormen uit de tropen. Van jou

hebben we nog geen tropische foto’s gezien. staat

dat op het programma?

Niet echt. De rijkdom zit hem voor mij toch in de combinatie van twee aspecten: begrij-pen waar ik naar kijk, en dan de poging om dat zo mooi mogelijk vast te leggen. Dát is wat ik wil. Mijn kennis over de ecosystemen in het tropisch regenwoud is zeer beperkt, waardoor dat evenwicht zou scheefgetrokken worden.

komaan, rollin, het tropisch regenwoud moet voor

jou (en voor je fotografenoog) toch ook een fantas-

tisch esthetische ervaring zijn?

Uiteraard. Maar het gaat me echt niet alleen om de pracht van een beeld, ik wil ook dat het juist zit, dat ik mijn onderwerp in de juiste omgeving en met respect fotografeer, dat ik series maak die iets verduidelijken over de levenswijze van de plant of het dier voor mijn lens. En daarvoor moet je je onderwerp dus

rollins toontjeVanaf de volgende Boskrant zal Rol-lin ons telkens een goeie tip geven om betere foto’s in het bos te nemen. Niet makkelijk, dat weet iedereen die wel eens een camera ter hand neemt in het bos, maar dankzij Rollin komt daar gauw beterschap in. De nieuwe rubriek Rollins Toontje is bij deze geboren!

Op www.vildaphoto.net en www.natuurfotografen.org vind je al heel wat informatie en advies.

Page 32: Boskrant 2

30

“Archeologen duiken wel eens op in span-nende verhalen zoals die van Kuifje, Indiana Jones of Lara Croft. De praktijk valt meestal wat alledaagser uit, maar het klopt wel dat we de strijd met het onbekende aangaan.” Zo steekt onze gids veelbelovend van wal aan de jachthut van het Meerdaalwoud.

Tijdens de wandeling spreekt ze over de spo-ren die de vroege veetelers en landbouwers vanaf de jonge steentijd hebben achtergela-ten. We bekijken hoe de doden in de metaal-tijden werden begraven en we krijgen ook te zien hoe de Romeinen het gebied begonnen uit te baten.

Oude bossen zoals het Meerdaalwoud en het Heverleebos hebben de archeologie heel wat te bieden. De talrijke, nog aanwezige voor-middeleeuwse structuren als wegen, ontgin-ningskuilen en kleine grafheuvels zijn in de bossen intact kunnen blijven. Elders in de streek zijn ze bijna volledig uit het landschap verdwenen. Nog een reden dus om de bossen in Vlaanderen te koesteren.

Bosgeschiedenis is al lang geen saaie opsomming van feiten meer. Er zijn tal van historische verhalen in het bos

te vinden en Sara Adriaenssens kan die goed vertellen. Met behulp van zelfgemaakte info-borden die tonen hoe mensen in de verschil-lende tijdperken leefden en met tekeningen van hoe het landschap er toen uitzag. Om het verhaal ook tastbaar te maken, had ze enkele archeologische vondsten bij zoals speerpun-ten en scherven.

Wat Vooraf ging…

onze erfgoedwandeling in het meerdaalwoud Een VBV-wandeling met een historische inslag. Sara Adriaenssens is onze gids van dienst:

een archeologe die zich al enkele jaren toelegt op bosgeschiedenis en archeologische sporen

in het bos. Een echte specialiste dus, waarvoor meer dan zestig geïnteresseerde historici,

wandelaars en VBV-leden op zondag 8 februari naar het Meerdaalwoud trokken.

Archeologe Sara Adriaenssens neemt ons

in het Meerdaalwoud mee doorheen alle tijden.

© S

ara

Adr

iaen

ssen

s

Page 33: Boskrant 2

31

Bos/klimaat/gezonDheiD

meer Droogte, meer BranDenHet voorbije decennium ontziet het vuur

echter geen enkel bos. Het idee dat sporadisch optredende branden noodzakelijk zijn voor het voortbestaan van het bos, houdt steeds moeilijker stand. Dat bosbranden totaal ver-schillende bosecosystemen in sterk uiteenlig-gende klimaatzones treft, voedt het vermoeden dat klimaatverandering hierin een belangrijke rol zou kunnen spelen. Als we er de weten-schappelijke literatuur op naslaan, dan blijkt dat gelijkaardig onderzoek in verschillende bosgebieden wereldwijd hierover verrassend eenduidig is: bosbranden komen wel degelijk steeds vaker voor en ze zijn hoofdzakelijk ge-dreven door de klimaatverandering!

Alle gebieden die getroffen worden door bos-branden, (Australië, het Westen van de Ver-enigde Staten, de boreale bossen in Canada en Siberië en de mediterrane bossen in Grieken-land, Spanje en Portugal) hebben een aantal klimatologische aspecten gemeen: (extreem) hoge temperaturen in combinatie met sterke droge wind, de bondgenoten van een stevig woekerend vuur.

meer BranDstof in onze BossenDe klimaatverandering zorgt wereldwijd

voor steeds hogere temperaturen. Dit resul-

Een bosbrand is een natuurlijk feno-meen dat eigen is aan de dynamiek van bosecosystemen maar steeds vaker lij-

ken ze wereldwijd talloze hectares bos in de as te leggen. Is er hier meer aan de hand? Speelt de klimaatverandering ook hier een rol?

een natuurliJk proces Van Vallen en opstaanHet verval van een bos, veroorzaakt door

natuurlijke verstoringen van het ecosysteem zoals insectenplagen, windstoten, bosbran-den na blikseminslag, veroudering en lawi-nes, kan het instorten van een bos in gang zetten. Deze fase is noodzakelijk en nuttig voor het voortbestaan van het bos, omdat er dan plaats wordt gemaakt voor nieuwe, jonge vegetatie.

Door een bosbrand worden er bijzonder veel voedingsstoffen beschikbaar gesteld voor de verjonging. Maar het periodiek optreden van bosbranden brengt een aanzienlijke ‘selectie-druk’ met zich mee: net die planten die goed aan het vuur kunnen weerstaan of er voorde-len weten uit te slaan, zullen na een brand de open ruimte koloniseren en verder evolueren. De samenstelling van de vegetatie en de struc-tuur van het bos wordt dus volledig door de bosbranden bepaald.

Wanneer de bossen brandenLIseLot LedeNe

‘Australië: een overweldigende brok natuur vol unieke fauna en flora, een puur en onbezoedeld

land met een bijzonder gastvrije bevolking’. Zo wordt het oudste continent met zijn grenzeloze

natuurparken steevast gepromoot in reisbrochures. Maar de laatste jaren bereiken steeds

meer onheilspellende berichten het vasteland: de enorme droogte van 2008, de apocalyptische

bosbranden van 2009. Australië lijkt eerder het land van de superlatieven te worden.

Page 34: Boskrant 2

32

Bos/klimaat/gezonDheiD

nog meer co2 in De luchtDoor bosbranden gaat ook de koolstofre-

servoir-functie van bossen verloren: bomen en planten nemen CO2 op uit de lucht en slaan dit op in hun biomassa. Legt een brand het bos in de as, dan wordt de opgeslagen koolstof terug als CO2 de lucht in geblazen. Als het afgebran-de bos nadien niet de ruimte krijgt om opnieuw te groeien dan was het proces van CO2-vastleg-ging een maat voor niets. Dit is vaak het geval bij de ontbossing van grote lappen regenwoud. Uit onderzoek weten we ondertussen dat één hectare gemiddeld gematigd bos voorzichtig geschat 150 ton koolstof in de biomassa (de bo-dem, de vegetatie, de bomen zelf, …) bevat. Niet enkel de vegetatie speelt een belangrijke rol in de koolstofopslag, ook de bosbodem is vaak een zeer belangrijk reservoir. De uit-stoot van bodem-CO2 wordt na brand sterk bevorderd aangezien de zon veel makkelijker de bosbodem kan opwarmen en zo de ontbin-dingsprocessen kan versnellen. Bosbranden verstoren de koolstofbalans dus aanzienlijk.

teert in een veel langer groeiseizoen (de lente start nu al gemiddeld 2,5 dag eerder dan dit voor 1980 het geval was) maar ook in meer en langere droogteperiodes. Het effect van dergelijk weer op bosbranden is overduide-lijk: warme temperaturen, droge lucht, weinig neerslag en hoge windsnelheden bepalen hoe snel en hoe vlot brandbare materialen in het bos ontbranden en hoe snel een vuurhaard zich kan verspreiden.

Meer dan vroeger is er ook veel ‘brandstof’ aanwezig in het bos: door onze veranderende levensstijl maar ironisch genoeg ook door een verbeterde brandbestrijding en andere kli-maatgedreven impacts zoals insectenplagen, ziektes en windval is er veel droog hout in het bos aanwezig. Hierdoor lopen bossen wereld-wijd steeds vaker het risico door bosbrand geteisterd te worden. Waar een natuurlijk gematigd bos de voorbije eeuwen gemiddeld elke 100 jaar in de as gelegd werd, keert de bosbrand nu elke 65 jaar terug.

De klimaatsverandering zorgt voor meer en heviger bosbranden. In plaats van om de 100 jaar wordt een bos

nu gemiddeld om de 65 jaar door brand verwoest.

© iS

tock

phot

o

Page 35: Boskrant 2

33

gaat, de helft van de wereldwijde uitstoot, stuurt het klimaat en moedigt klimaatverandering aan, wat op zijn beurt bosbranden aanmoedigt. We komen in een vicieuze cirkel terecht en de re-servoirfunctie van bossen komt in het gedrang. Of bossen in de toekomst CO2 zullen blijven opnemen dan wel zullen uitstoten, is nog on-zeker. Wat we u wel al kunnen meegeven is dat we voor één van de belangrijkste uitdagingen in de menselijke geschiedenis staan en dat het alle hens aan dek zal vragen om deze verande-ringen het hoofd te kunnen bieden.

Bronnen• FAO• WWF• ‘Bosbrand en klimaatverandering’

Mart-Jan Schelhaas, Alterra en Marco Moriondo, University of Florence

Zo aanzienlijk zelfs dat men eraan twijfelt of het bos in de toekomst nog in staat zal zijn om als belangrijk koolstofreservoir dienst te doen. Dit zal in belangrijke mate afhangen van de capaciteit van onze bossen om zich aan te pas-sen aan of te herstellen van zowel bosbrand als klimaatverandering.

het tiJ kerenOnderzoek heeft onmiskenbaar aange-

toond dat klimaatverandering een belangrijke rol speelt in het ontstaan van bosbranden. Het inzetten van satellietbeelden heeft dan weer duidelijk gemaakt dat bosbranden een veel groter probleem voor het klimaat zijn dan tot nu werd aangenomen. De Wereldvoedselorga-nisatie (FAO) meldt dat jaarlijks ongeveer 350 miljoen hectare vegetatie in rook opgaat (dit is een gebied tien keer zo groot als Duitsland). De gigantische CO2 uitstoot die hiermee gepaard

Bos/klimaat/gezonDheiD

Page 36: Boskrant 2

72507VLACO_ADVlente.indd 1 11-12-2007 13:29:40