ar vast aan, ineert het nu nair wordt tij

r War bepaalr de rrends in resrauranrs en archirecruur, war is her verschil russen een

srerrenresrauranr en een middenklasser? Hoe verdien je een srer of een bouwprijs?

Kan een kok revens in de bediening sraan? Is de ontwerper revens de uirvoerder?

Hoe uir zich snobisme in beider branches? Welke rechnieken en indusrrialisarie zijn

verantwoord en war doer afbreuk aan de kwalireir? War is dar eigenlijk kwalireir?

Dir en nog veel meer komr op rafel rijdens deze bijeenkomsr, waarbij bijzondereculinaire hoog­

srandjes de papi llen en de geesr dienen re prikkelen om samen, u als Booosring aangeslorene mer uw

panner (!), antwoord re vinden op al deze vragen. De discussie wordr geleid door Joep Habets en Els Zijlstra, direcreur van Mareria, adviesbureau voor bijzondere marerialen en producren.

Reserveert u vast even: Donderdag 9 januari 2003 in de namiddag Nieuwjaarsborrel voor aangeslotenen van Booosting en hun partners.

Locatie nog nader te bepalen.

PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A ~. ' ~ :'. . ~ -

!- ., ' • .~ . . :: "~', . . ~: , , ' -" . , .. " , . ,

Geïnteresseerd in deelname? Inschrijving via deze antwoordkaart.

•••••••• ! ••• 0 n t wi k k e 1 n 9 I .,

Vernieuwing geremd door grondschaarste

AIs je op het laatste moment voor een belangrijke voetbal finale nog aan kaartj es probeert te komen

komt er vrijwel altijd een illegale straathandel op gang, waarbij kaartjes van € 75,- plotseling voor een

paar honderd Euro worden aangeboden. Na het overlijden van Prins C laus was al snel in het nieuws

dat op de markt van Delft ramen aan televisieploegen werden verhuurd voor € 1.500,- per raam. Bij

dit soort praktijken wordt over het algemeen heftig gereageerd. Grond kan zondermeer aan dit rijtje

worden toegevoegd.

Speculanten verwerven de grond van boeren, die daarmee hun pensioen veûig stellen. Gemeenten eten

vervolgens flink mee uit de ruif en de projectontwikkelaar confronteert uiteindelijk de consument met

de door gecumuleerde winsten en onduidelijke marges vrijwel onbetaalbare grond. Voor een vrije kavel

is het inmiddels gangbaar dat men al minimaal een Euroton of twee kwij t is en dan moet het bouwen

nog beginnen. We zijn dat nog normaal gaan vinden ook.

Stel je eens voor wat het betekent als bijvoorbeeld 75% van dat bedrag beschikbaar zou komen voor

het bouwen zelf. En waarom zou dat niet kunnen? Prijsvergelijkingen met andere locaties tonen di t

ook aan. Er is maar één factor die het grote verschil bepaalt en dat is de schaarste.

Bij grond zij n het in een bepaalde tegio vaak enkele grondbezitters die de dienst ui tmaken en in

principe de macht hebben om de markt te reguleren. Doot de grond gedoseerd aan te bieden en te

ontwikkelen, wordt de markt steeds afgeroomd. Zo is er ook ruimte om de hongerige gemeente,

oorspronkel ijke eigenaar en andere belanghebbenden mee te laten profiteren.

Je hoeft geen PVDA te stemmen om het absoluut onrechrvaa rdig en onnodig te vinden dat partijen

zich verrijken over de rug van de zich diep in de schulden stekende koper. En dat onder het toeziend

oog van de overheid. Sterker nog, de overheid profiteert driftig mee en spekt de gemeentekassen met

van woonconsumenten afkomstige middelen. Telwijl diezelfde overheid met subsidies, groen­

hypotheken en belastingvoordelen de consument verleidt om in dat stuk grond met stulp te investeren.

Een vreemde omweg om rijksgelden in de gemeentekas te krijgen.

Booosting staat voor versnelling van de vooruitgang en een gevolg van de genoemde schaarste is dat

het de vrije marktwerking, en daarmee veel latente innovaties, juist in de weg staat. H et helpen

opheffen van die barricade zou wel eens een veel grotere impact op het innovatieklimaat in de bouw

kunnen hebben dan alle concrete productontwikkelingsinsparmingen bij elkaar. Natuurlijk moeten

we daar vooral ook mee doorgaan, maar het geeft toch te denken.

Een licht overaanbod van grond zou een vrije marktwerking kunnen creëren. Dit kan uiteindelijk

leiden tot genormaliseerde prijzen en een situatie waarbij de betaler (de consument) ~an kiezen. De

consument heeft nu namelijk nauwelijks invloed op de woning waarvoor hij, na vele slapeloze nachten,

blijkt te zijn ingeloot. Meer vrije keuze en meer ruimte voor het bouwbudget leiden tot persoonlijke

wensen, waarop aanbieders actief kunnen inspelen. Over innovatieprikkels gesproken ...

Jos Lichtenberg, directeur A + I Voorzitter Booosting

V;fj 2002

Met het project BIO-DYNA-SCAPE-2001 heeft Moveyou de Studenrenstaalprijs 2002 in de

categorie 'architectuur op universitair niveau' gewonnen. Innovatieve toepassingen van staal in het

project zijn twee 120 meter hoge kern loze torens met Infra+ vloeren en wanden. Deze vloeren en

wanden, welke bestaan uit stalen liggers gecombineerd met een betonschil, reguleren de temperatuur

en de venrilatie van de torens. Dan zijn er de beweegbare kussen huiden van de sporrfaciliteiten. Als

NAAM

BEORIJF

I I AORES

de huid van een mens reguleren deze kussens de

vochtigheid, temperatuur en lichttoetreding

van het sportprogramma. Meer innovaties zijn

te vinden op de website.

zie ook Booostingnieuwsbrief 68, augustus 2002

? info

Jereoen van Nieuwenhuizen

I www.moveyou.nu

POSTCOOE WOONPLAATS

TELEFOON

E-MAIL

o komt op donderdag 9 januari naar de Nieuwjaarsborrel Going Culinair van 17.00 tot 20.00 uur met /zonder* partner. AVA (zie pag. 01-02)

o komt op woensdag 19 februari naar de 'TRIZ for Booosting' workshop van 14.00 tot 19.00 uur met personen. (zie pag. 04-05)

o onrvangt graag informatie over participatie bij Booosting.

*) doorhalen wat niet van toepassing is.

AVA staat voor ALLEEN VOOR AANGESLOTENEN L

Booosting Postbus 2600 AN

596 Delft

..J

Vl c <IJ Vl Vl :::> -""

•

L

."1i4:mM,,~i. 19 februari 2003

'~nk~ndiging van de Booosting TRIZ workshop op woensdag 19 februari 2003 van 14.00 tot 19.00 uur, op een nog nader te bepalen locatie in NL

~-------------,- -" - ,,- -~--,-~~---~~~~-~~

l~lil for Booosting Work s hop over het doorbreken van barrières bij bouwinnovaties

TRIZ i s een innovatiemethode uit Ru sla nd , welke aan een enorme opmars bezig i s in de technische di sc ipline s van het We ste r se bedrijfsleven .

TRIZ is ontstaan door het achterhalen van de principes welke (onbewust) tot succesvolle

probleemoplossingen en innovaties hebben geleid in velerlei technische disciplines, Deze principes

blijken universeel toepasbaar te zijn, en zijn omgezet tot een tooibox, Gebruik van deze tooibox leidt

tot het bewust toepassen van de complete set van innovatieprincipes en leidt daarmee tot identificatie

van het échte kernprobleem en het vinden van de beste oplossingsrichting hiervoor.

TRIZ heeft zijn waarde bewezen in het analyseren en oplossen van diverse complexe vraagstukken in

bijvoorbeeld de metaal-, vliegtuigbouw-, en consumentenproductenindustrie, als ook in de chemie,

Tijd dus voor een kennismaking met de bouwwereld" ,

Wat i s TRI Z? • TRIZ is een tooibox met 'alle' conceptuele oplossingen voor 'alle' problemen, opgebouwd door een

analyse van problemen en hun oplossingen in vele technische disciplines,

• TRIZ is een methodiek waarin gebruik wordt gemaakt van bestaande concepten achter inventieve

oplossingen voor complexe problemen en (design) vraagstukken uit velerlei disciplines; concepten die

identiek blijken ondanks de inhoudelijke verschillen tussen vakgebieden,

• Onderzoek aan generaties technische systemen heeft geleid tot de Trends van evolutie van

technische systemen, Deze trends hebben universele waarde bij het 'voorspellen' van de volgende

generatie van een proces, product of service,

11

u

'" E

,

Q) ..... Ul » V)

.J

r

L

• Kerngedachte van TRIZ is ideal iteit: zo hoog mogel ijke functionaliteit tegen de geringste kosten. Een

'ideaal' idee blijkt vaak een contradictie om op te lossen - tegenstrijdige eisen aan een product of

proces, bijvoorbeeld licht én sterk, snel én secuur etc .. Traditioneel zijn technici geneigd tot een

compromis (optimalisatie) maar middels de zogenaamde Inventieve Principes van TRIZ is er een

systematische weg naar compromisloze, dus bétere oplossingen.

• Wanneer we een goede formulering van doelstelling & randvoolwaarden hebben én de juiste

probleemdefinitie, kan deze tooIbox ons leiden van 'fuzzy' situatie naar het 'beste' idee!

TRIZ for Booosting Net als in vele bedrijfstakken zijn er in de bouwwereld paradigma's en technische problematiek welke

de doorbraak van proces- en productinnovaties in de weg staan. Een systematische analyse van de

huidige werkwijze in het algemeen, en van reeds herkende kernaspecten in het bijzonder, zoals

• Faalkostenreductie en productiviteitsverbetering,

• Agile en lean construction,

• Consumentgericht bouwen - hoe vertaal je een eigen of klantwens naar ontwerp en specificaties?

kan leiden tot het identificeren van nieuwe effectieve routes naar bouwprocesinnovatie.

De Booosting TRIZ workshop Booosting organiseert op woensdag 19 februari 2003, in samenwerking met Original Copy vof, een

half daagse workshop. Frank Agterberg en zijn collega Patrick Hendriks van Original Copy vof zullen

zorgdragen voor een goede facilitering.

De workshop biedt u een kennismaking met de TRIZ methodiek en bestaat uit een vier uurssessie

met twee onderdelen: Inleiding TRIZ, iets uitgebreidere kennismaking met twee TRIZ tools, waarin

een inleiding in T RIZ zal worden gepresenteerd waarin een tweetal TRIZ tools in meer detail wordt

behandeld: 'Contradicties en de veertig Innovatieve PrincipeS: en 'S-curve analyse en de Evo/utietrends:

De gefaciliteerde 'brainstorm' Het tweede deel bestaat uit een gefaciliteerde, zeer interactieve, discussie waarin een begin wordt

gemaakt met het herkennen van barrières bij bouwinnovaties en hoe TRIZ een toegevoegde waarde

zou kunnen hebben in het tackelen hiervan. Er zal een begin worden gemaakt met de identificatie van

wensen, de analyse van innovatiebelemmerende contradicties en het herkennen van innovatie­

mogelijkheden vanuit trends in de bouwwereld, gecombineerd met de TRIZ evolutietrends.

PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A

14:00 Ontvangst, op een nog nader te bepalen locatie 14:15 Deel 1 Inleiding TRIZ 15:00 Deel 2 Brainstormsessies 19:00 Evaluatie & borrel

Voorwaarden Deelname aan deze workshop is voor Booostingaangeslotenen gratis. Overige belangstellenden betalen

€ 25,- pIp. In verband met de verstrekking van een buffet en versnaperingen, zien wij graag uw

bevestiging vóór 3 februari 2003 tegemoet. Annuleringen zijn na deze datum niet meer mogelijk.

Vanzelfsprekend kunt u wel een collega voor u in de plaats laten komen.

Geïnteresseerd in deelname? Inschrijving via de antwoordkaart.

,

...I

•

L

, Verslag van de bijeenkomst bij Bayards Aluminium Constructies te

Nieuw Lekkenland over Drijvende Wegen op 30 mei

Drijvende wegen

Het was weer een zogenaamde Branchevreemde

activiteit; het zoeken naar noviteiten aan de

randen van de bouw. Eduard Böhtlingk geeft in

zijn inleiding een voorzet. Met een schets toont

hij aan dat eigenlijk alle wegen drijven en dat is

op weg naar Bayards goed te merken!

Militair werk Overste Theo van Wijk, Hoofd Kenniscentrum

van het Genie Opleidingscentrum van de

Koninklijke Landmacht (KL), wordt als

deskundig vader geïntroduceerd. Hij geeft ons

een overzicht van de defensiemiddelen door de

jaren heen. Er blijkt een groot verschil te zijn in

techniek en tactiek. Militairen werken met

verkeersklassen, die het gewicht aan geven dat

een brug of werk kan dragen. Tactiek en tijd zijn

zeer bepalend. Als een brug gelegd is, en gespot

is door de vijand aan gene zijde, moet die snel

zijn weg te halen. Kleur is, in verband met

radarreflectie, ook belangrijk. Criteria: onzink­

baar, mobiel, snel te repareren, easy to handle,

materiaal en bouwtijd. De aansluiting tussèn nat

en droog dient zo bedekt mogelijk te zijn.

De militaire bruggen blijken beschikbaar op

wiel- en pantservoertuigen. Er volgt een fraai

overzicht vanaf 1893. Met de meeste bekende

brug van Sir Henry Bailey uit 1943 rot steeds

flexibeler en snellere systemen die na WO II

beschikbaar kwamen door de Amerikanen. In

1962 wordt het 1 e aluminium type geïntrodu­

ceerd, voorheen was alles van staal. Nu zijn twee

operationele eenheden met 210 meter vouwbrug

in gebruik. Oefenen doet men met Baileys,

waarvan zo'n drie kilometer beschikbaar is.

'" " rugzakbrugje

",militaire drijvende brug M3

T

.J

r

L.

De ontwerpeisen aan militair werk zijn dus heel anders dan bij civiel werk: zo is 30 cm water maken

geen probleem. Voor de toekomst van de KL schetst Van Wijk een behoefte aan mobiele,

luchttransportabele systemen. Nieuwe systemen worden in internationaal verband ontwikkeld, binnen

de NATO en WEU, en in samenwerking met TNO.

De drijvende weg

Jan Brouwer, XX architecten, start met het juist aanduiden van het ontwerpteam van de winnende

drijvende weg 'De Bouwsteencombinatie (BSC)'. Naast hem, Bayards Aluminium Constructies, waar

we vandaag te gast zijn, TNO Bouwen DHV. 'Het monster van lighrness' gaat over de lichtheid in

de bouw, waar we volgens hem veel te zwaar aan ti llen. Lucht is een belangrijk constructiemiddel.

Carchitecture heeft de toekomst. Een ook van Jan een mooi overzicht, over de voorlopers van licht

bouwen: Buckminster FuUer, Jean Prouvé, Future Syrems met een weg op drijvers.

Doorsnede "C"

"0

l(U<l'.Htotoeln~~el\ e.eo~IIQef\lI)('tM·1I)boul~nIH2

I KO~t<IOO~IOOl'> ~" r---;t

.... ~ ... ,

. ~ . Ol , ., • basiselement van de brugsectie

Het Rijkswaterstaat (RWS)ptogramma 'Wegen van de toekomst' is een interessant programma. Naast

'geluidloze en modulaire wegen' was een ander onderdeel 'de drijvende weg'. De wegbreedte van 'De

Bouwsteencombinatie' is voor eenrichtings- en personenverkeer. De maximum toegestane snelheid

is 80 km/uur. Er is een te openen deel met standaardunits en verschillende typen elementen voor het

beweegbare deel en voor de aanlandingsdelen. Het basiselement is een aluminium doos die

eenvoudig te koppelen is met een specifiek wegdekprofiel. Deze container (L x B x H = 5,3 x 3,5 x

1 meter) is gevuld met polystyreen, daardoor dus onzinkbaar en simpel

te vervoeren. Omdat er zowel horizontaal als verticaal veel verschil is

in waterniveau, zijn er vier punten hydraulisch verankerd. De dozen

zijn stijf aan elkaar gekoppeld met speciale mechanische elementen.

A l umin i u m

Dick de Kluyver, commercieel directeur van Bayards Aluminium Constructies, benut zijn spreektijd

om weer eens wat te doen aan het imago van zijn favoriete materiaal, aluminium. Vanaf 1963 is

Bayards actief in een aantal sectoren; scheepsbouw, offshore, transport, tanks & vessels voor de

procesindustrie, defensie (het amfibiemateriaal van Overste van Wijk blijkt hier al jaren in

onderhoud) en civiele werken als bruggen of drijvende wegen. Met aluminium kan veel! Door extrusie

zijn alle vormen in principe mogelijk, ook grote afmetingen. Verschillende functies zijn in een profiel

te integreren. De optimale aluminiumconstructie begint op de tekentafel en wordt gerealiseerd in de

werkplaats; waar deskundig personeel, m.n. lassers, een must is. Nieuws in dit vakgebied is FSW

Friction Stir Welding, plat vertaald als 'roerlassen', waarbij in één keer twee materialen aan elkaar gelast

worden. Het fenomenale is dat het resultaat lijkt op een geheel vlakke plaat!

,

.J

r

Cl> ::> '­.0 0.

.s:: u V> ...

Andere pluspunten van aluminium: het roest niet, is goed recyclebaar, duurzaam, licht en sterk.

Matrijzen zijn echter duur, maar relateer je de kosten aan de arbeidskostenbesparing en de

mogelijkheden die het biedt aan functie-integratie, dan kom je positief uit. 'Het vooroordeel is nog

steeds dat aluminium duur is, daarom wordt er door weinig architecten in aluminium gedacht. Interactie

in een vroeg stadium tussen ontwerper en producent, waarbij een slimme combinatie tussen vorm,

techniek en gewicht wordt gemaakt, kan juist besparen' volgens De Kluyver.

EgonJamsen van TNO Bouw licht de constructie toe. Aluminium is drie maal lichter maar ook drie

maal slapper dan staal. Voor elke situatie dient een optimale legering gekozen te worden. Er blijken al

eerder drijvende wegen te zijn gemaakt, een schipbtug in Arnhem, een snelweg van betonnen pontons

in Seattle.

Eén op de tien elementen is op een buispaal geplaatst. Er is geen drempelvorming in het wegdek door

de toepassing van een aandraaispindel: een klauw die naar elkaar toedraait. De randconsttuctie vormt

een barrier voor de auto's. Voor wat betreft de verankering zijn spudpalen gebruikt. De palen worden

in een soort slobgat geplaatst; dit maakt beweging van de weg mogelijk, vooral ook bij warm weer als

er uitzetting van het materiaal optreedt, is dat van belang. De klapbrug heeft een doorvaart van tien

meter voor plezierscheepvaart. Zel&.oekende pennen in de brug zorgen voor een perfecte sluiting. Binnen

90 seconden kan het brugdeel open ·en dicht. De

onderkant van de elementen is geperforeerd, dit in

verband met buiswater. Het begin- en eindponton zijn

zwaarder uitgevoerd. De totale lengte is 500 meter.

Egon vetwacht dat er een markt voor drijvende wegen

zal ontstaan, hij denkt aan tijdelijke situaties als

brugonderhoud, een onder water gelopen gebied etc.

De 2 e drijvende weg Via Amfibia

In de tegenlezing komt Via Amfibia 0f A), de 2e drijvende weg aan bod. De staalbetonvariant van IV­

Infra en HBG Civiel-, staalbouw. Het vergelijken van twee geheel verschillende scenario's is voor Jeremy Augustijn van N-Infra lastig. Van een tegenlezing is dan ook niet echt sprake. VI wordt namelijk in een

te graven geul (twee meter diep, iets lager dan het maaiveld) gefundeerd op grondwater. Het is dus geen

tijdelijke maar permanente toepassing. VA heeft twee rijstroken en is toegankelijk voor vrachtverkeer

tot 15 ton, met 80 km/uur. Een bouwtijd van twee maanden, vindt Augustijn op zich een pluspunt,

maar durft het na de supertijden waarmee de Landmacht werkt bijna niet uit te spreken. Hier zijn het

gestaffelde drijvers onder de rijweg en hoofdliggers die de barrier vormen. De landhoofden bevinden

zich op de fundering en de draagconstructie zit aan de zijkant, in tegenstelling tot de BSC.

Een zeer leerzame branchevreemde-middag, waarbij maar weer duidelijk is gebleken dat we van elkaar

kunnen leren. Het leger ziet wel wat in de rugzakbrug: niet om het water over te steken maar om door

een mijnenveld kunnen lopen. En de ontwerpers moeten wat minder bevreesd zijn om in aluminium

te denken. Dat heeft Bayards ons laten zien.

Eduard Bóhtlingk, architect, bestuurslid Booosting & Jolanda Steenhouwer, secretariaat Booosting

,

•

.~. Bouwcontact Innovatieprijs 2002

Op dinsdag 5 november 2002 werd in Maastricht de Bouwcontact Innovatieprijs uitgereikt. De prijs

had een hoog Booostinggehalte. In de jury zaten namelijk twee Booostingieden; te weten Jos

Lichtenberg(voorzitter) en JooP Petitvan Snelder, Vola, Petit architecten.

Winnaar werd Waterblock uit Etten Leur met WatershelI, een systeem van verloren bekistings­

elementen, waarmee gewelven worden gevormd. Waterblock realiseert hiermee ondergrondse

wateropslag en buffers voor infiltratie .... ~ _ : 1I11~ ' ~IIIUL ' PIl.r#.~TI~~!j~:;;iI

Onder de genomineerden zat ook Octatube (Mick Eekhout / Karel Vollers) met 3-D gebogen

aluminium panelen voor toepassing in blobs. ~

De andere genomineerden waren ... Nathan - van

architectenbureau Humblé Neuhof - bouwdeel-activering

(in beton ingestorte slangen (Nathan import en exportals)

onderdeel van een energiebesparend installatieconcept voor

vetwarming en koeling) en Anyware BV uit Maastricht met

een e-business platform voor gestructureerde bedrijfs­

overschrijdende communicatie tijdens het bouwproces.

(zie ook pagina 14 van deze nieuwsbrief)

.L.

_~J.t.i."i"il'_,---__ ...ca:..:g,-e_n_d_a __ ----,

Activiteiten donderdag 9 januari 2003 Nieuwjaarsborrel Going Culinair (AVA) (zie pagina 01-02)

woensdag 19 februari 2003 TRIZ for Booosting, workshop over het doorbreken

van barrières bij bouwinnovaties (zie pagina 05-06)

(A VA) staat voor Alleen Voor Aangeslotenen van Booosting

_-=-="':"'::~::"":"''':'''':''':'':''::~-.J ____________ _

b t · Op 31 augustus 1988 is Booosting opgericht vanuit een o 0 0 5 I n 9 gecombineerd initiatief van industrie, industrieel ontwerpers en architecten. Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van

vernieuwing en verbetering in de bouw wezenlijk te versnellen; daarvoor wil zij ideeën en projecten op het gebied van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling initiëren en faciliteren. Door haar structuur en de stimulerende en activerende initiatieven die zij ontplooit heeft Booosting een unieke positie binnen de bouw verworven. Aangeslotenen wordt de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen, ideeën op te doen en banden aan te gaan met aanpalende disciplines. _________________ _

: ...

..

Booosting colofon

Delftechpark 22 Postbus 596 2600 AN Delft

telefoon 0152629033 telefax 015 2629034 E-mail booosting@ooo.nl

homepage www.booosting.nl

Contactpersoon: Jolanda Steenhouwer

bereikbaar ma en di van 9.00 tot 17. 00 uur en op wo van 9.00 tot 13.00 uur

Redactie: Jolanda Steenhouwer

Vormgeving: Patricia Brouwer Design

Druk: Drukkerij Hans Truijen

Met dank aan: Herbert van Arke/, Jeroen van Nieuwenhuizen, JooP Petit,

Dirk Jan Poste/, Paul Straeten

Voorzitter Jos Lichtenberg

Secretaris Maarten Willems

Penningmeester André Roelofien

Lid Tijs Verburg

Lid . Harm Boomsma

Lid NicoNoort

A+

TU Eindhoven

Neonis Designers

Verburg Hoogendijk architecten

Boomsma Innovations

Corus Colors

.J

IJ • , _~J.uuWiih._ participanten I

Nieuwe participanten Poly Products

lJü2J Poly Products Bruningsstraat 10 4251 DB Werkendam T 0183 503355 F 0183 503018 E info@polyproduct s .nl

www.polyproducts.nl

contactpersoon : Jan Schrama , direc teur

Poly Products is een sterk groeiende organisatie die zich al meer dan

dertig jaar richt op het ontwikkelen en produceren van objecten,

constructies en bekledingen van vezelversterkte kunststof. D e

organisatie heeft zich gespecialiseerd in het bedenken van oplossingen

op maat. Poly Products levert toepassingen in zeer verschillende

branches, waarbij het enerzijds technische toepassingen betreft en

anderzijds toepassingen waarbij de vormgeving centraal staat.

De laatste jaren was Poly Producrs betrokken bij een aantal

bouwprojecten waarbij de specifieke eigenschappen van vezel­

versterkte kunststof gebruikt worden om vrije vormgeving mogelijk te

maken. Zo maakte het bedrijf kunststofmallen voor de Rib-Cage

bruggen van XX architecten in Leidschenveen en is Poly Producrs nu betrokken bij de realisatie van

het futuristische busstation van Nio architecten in Hoofddorp. Poly Products wil binnen Booosring

haar bijdrage leveren aan innovatie op het gebied van vrije vormgeving. Booosting is daarentegen voor

Poly Products een platform om de bouwwereld beter te leren kennen.

,I • : • .

A + Bureau voor Bouwproduktontwikkeling

ABT AdviesbuTl!au voor Bouwtechniek Aldus bouwinnovatie BDA Groep Boomsma Innovations Corsmit RAadgevend Ingenieursbureau D3BNCl dgmr raadgeventk ingenieurs ing. Karel H. Dekker dorsserbksgraaf Filfade Consulting & Engineering GeNie Consult en Partners Kmlitz Adviezen Leylandi Consultancy Materia RGD, Directie Ontwerp & Techniek Schoontkrbeek & Partners Advies H. de Wit Consultancy Ingenieursbureau Zonneveld ..•• ;, : '0 Beamix BRS Staalwerken Bruynzeel Keukens en Kasten BSN

~ CVK Kalkzandsteen - ciJrus Colors ~ ,./;.~ is c: Ho<" ... ge en Janssen - Wayers :: Hoesch Bouwsystemen Nederland ~ Hokc Laagspanning . ä Holonite • Hunter Douglas

wco Zonwering L Limburg Kozijnen

Limburgia Deuren Limelight

'Mat Afbouw MBI De Meeuw Oirschot Octatube Space Structum Optifloor Oskomera Plastica Plaat

• Platinox Special Próducts Polyblock Polynorm Bruynzeel Poly Products RCSystem Rrynolds Architectuursystemen Rockwool SAB-Profiel Saint-Gobain Glass SBM Nederland Slavenburgs Bouwbedrijven Somfy Nederland Trespa International Ubbink Nederland UnicomNL VEBO Beton & Staal Wagenbouw Accommodaties Wentzei Ytong nl ZNS Van Dam Geveltechniek Zoontjens

: . Archipel Ontwerpers Architectenbureau Boesten-van Vliet Het Architecten Consort Arconiko Architecten

Böhtlingk architectenbureau Bul/horsr Architecten en Stedenbouwers CEPEZED COURAGE EGM Architecten Homan/Osorio Lobato Architecten Hubert-Jan Henket Architecten JMDS MUA, Maurer United Architects RPHS architecten Snelder Vola Petit Architecten Jan Timmers Tuns + Horsting Architecten Verburg Hoogeiulijk Architecten Van Waes, Buro voor Architektuur XX architecten en bouwmanagement Atelier Zeinstra, van der Pol

• • 0';.

Friso Kramer Koning Industrial Design Marcel Vroom Design (j- Technology Neonis Ind. Design (j- Corporate Graphics Robin Hood Produkties TNO Industrie ;" ,. Aedes, vereniging van woningcorporaties Bouwen met Staal Centrum Hout I I •

Hogeschool Brabant Saxion Hogeschool Enschede TU Delfi, vakgroep Bouwtechnologie TU Delft, Faiulteit Lucht- en

ruimtevaarttechniek TU Eindhoven, faculteit Bouwkunde .J

•

L

Het gebruik van de drie O's heb ik altijd wat melig en studentikoos gevonden. Lokt uit tot flauwe

constateringen wals: 'Beste Booostuurders: er was een enorme Booolangstelling ... '. Totdat ik ontdekte

wat de drie 0 's betekenen: Ontwerpen, Ontwikkelen en Onderzoeken. Het woord Booosting met

drie O's kon ik daarna wel waarderen als onderscheid van het Engelse woord 'boosting' (opjagen,

aanjagen, versterken). Ik vind dat Engelse woord nu zelfs al een beetje gek wnder drie O's.

Waarom zo'n woord ook met drie O's' Ook dat ben ik gaan begrijpen: Moooi is Booostingmooi.

Iets wat een echte Boooster mooi vind en dat is niet zomaar van alles. In deze rubriek zijn w gedurende

een aantal jaren diverse voorbeelden door leden gepresenteerd, die gezamenlijk het Booostingmooi

moeten vertegenwoordigen . Heb ik altijd met veel interesse gelezen.

www.moooi . cam Nu is er al een tijdje nog een andere Moooi en zelfs een www.moooi.com op de markt. Onze

voorzitter vertelde mij dat hij vanaf de rijksweg ons woord Moooi op een bedrijfspand had zien staan.

Dat bleek van Lensvelt te zijn en dat behoeft verklaring. Marcel Wanders, succesvol meubelontwerper

van het vroegere 'WandersWonders', heeft onze Moooi met drie O's geadopteerd om daarmee zijn

hele collectie interieurontwerpen te benoemen. Hij omschrijft Moooi als: "Eén van de redenen waarom

design bestaat, is dat mensen individuen willen zijn. Ze willen anders zijn dan de buren, ze willen hun

eigen keuze maken. Maar tegelijkertijd willen ze weten of ze de goede keuze gemaakt hebben. Dat

iemand, die bij hen op bewek komt, waardeert wat hij ziet en het niet alleen gek vindt. En dat lijkt

een verschrikkelijke tegenstelling waar je niet uitkomt. Maar voor mij is dat het goede nieuws. Volgens

mij moeten ontwerpers daar antwoorden op bedenken.' Als je zijn producten ziet, heb je deze

omschrijving niet eens nodig. Ze zijn Moooi.

Inmiddels heeft Wanders het zakelijke gedeelte van Moooi aan Lensvelt, een fabrikant van

kantoormeubilair, verkocht en treedt alleen nog op als creatief directeur. Daarom is Moooi nu ook

te lezen op de gevel van dit bedrijf. Gelukkig is het ook volgens onze Booostingbegrippen een Moooi

bedrijf, dus mag 'Moooi' er wat ons betreft op blijven staan.

11

,

.J

Anyware H et Internet biedt ongekende mogel ijk­

heden om te communiceren en samen te

werken. Daarom heeft JooP Petit van

Snelder Vola Petit architecten, het initiatief

genomen om, in opdracht van diverse grote

Nederlandse bouwbedrijven, Anyware te

ontwikkelen. Anyware is een professionele

webdienst voor documentenbeheer en -

distributie in een projectmatige omgeving.

Via de website, Any-ware.biz, kan binnen

enkele minuten een project startklaar zijn.

~lJondvIoetV'Ofm . deleh~e _ .... .-........- ......... . _..- ................. "

H et enige dat daarvoor nodig is, is een computer met in ternetaansluiting en een browser. Daarna

kunnen projectdeelnemers direct uitnodigd worden om informatie uit te wisselen.

Anyware' verkort dOOl'looptijden, reduceert administratieve rompslomp en met behulp van het

activiteitenrapport is de status van een document geheel duidelijk. Met behulp van Anyware is er altijd

en overal toegang tot cruciale projectinformatie.

Enkele voorbeelden van de tools en functies die in een Anyware zitten:

• Documentregi strati e H et aanleggen van documenren met behulp van een voorgedefinieerde

metastructuut waarop status, documentgroep, producentgegevens e.d. kunnen worden aangegeven.

• Document flow Hier kunnen diverse begeleidende schrijvens worden gegenereerd voor bepaalde

doelgroepen, met daaraan gekoppeld een retoureis. Dit is dus meer dan het doorgeven van een document.

Je zegt nu bijvoorbeeld ook: 'Ik wil hem over vijf dagen goedgekeurd terug' .

• Documentdi st ri but i e H et distribueren van fYs ieke documenten aan deelnemers, gekoppeld aan een

volledige geïntegreerd bestelsysteem. Via een on-line betalingssysteem kunnen afdrukken worden

besteld via het dichtstbijzijnde reprocenter. Zo is er geen afhankelijkheid meer van planningen van derden.

• Eventnot i fi cat i e In geval van wijzigingen kunnen participanten geïnformeerd worden via e-mail of SMS.

• Infosysteem Dit geeft de mogelijkheid om diverse voortgangrapportages te genereren ten behoeve van

bouwbesprekingen. Bijvoorbeeld: nog te ontvangen documenten voor goedkeuring, laatste stand van

revisie, laatste stand van plandatum per constructieonderdeel, totaal aantal reprokosten per gebruiker etc.

Anyware richt zich vooral op de ondersteuning van bedrijfsprocessen in de bouw en niet op PIM

(personal information manager) activiteiten. Deze zijn beter geregeld via Microsoftfuncties.

Anyware is platform onafhankelijk (Windows, U nix, Linux, MAC), stelt zeer hoge veiligheidseisen

en past de nieuwste versleutelingstechnieken toe om te voorkomen dat buitenstaanders ziçh toegang

verschaffen tot uw informatie.

? info

Anyware

PauL Straeten

T 043 32 33 793 E sales@myqps.com

& Snelder Vola Petit Architecten

Victor Laudy

T 043 32 19 341 E vlaudy@sneldervolapetit.com

Als sluitsteen in het stadshartplan zal in Alphen, aan de oever van de Rijn een theater-bioscoop

complex verrijzen. Dirk Jan Poste4 architect en directeur van Kraaijvanger Urbis, ontdekte al snel dat

het programma van eisen veel te zwaar was voor het kleine stuk grond dat beschikbaar was.

Ontwerp De eerste stap in het ontwerp was dan ook om ondergronds te gaan. De drie bioscoopzalen komen

onder de grond, de grote theaterzaal op de begane grond en de kleine zaal zal bereikbaar zijn op de

eerste verdieping. De tweede stap in het ontwerp was de toneel toren. Er is lang gezocht naar een

integratie van de toneelroren in het ontwerp. Door uitbreiding van deze ruimte met een inpandige

installatieruimte doet de compositie zich voor als een volume, en niet als onvermijdelijke toevoeging.

En dan het derde probleem: welke gevelplaat (voor de prijs van baksteen!) past bij die plek aan het

water en komt goed tot haar (of zijn? Misschien is deze gevelplaat inderdaad wel vrouwelijk) recht aan

het grote plein (40x60 meter; 1500 m').

Postel won advies in bij Materia en kreeg ideeën voor vier material·en: polyester versterkt beton,

polyester, staal of aluminium bewerkt door rubberpersen of explosief omvormen. Het gevelmateriaal

moest licht zijn, bij voorkeur een metalen uitdrukking hebben en een hoge vlamdovendheid kunnen

garanderen. Om diverse redenen viel de keuze op de laatste mogelijkheid van Exploform, het explosief

omvormen. Geïnspireerd door de natuur, een

vloedlijn, golven en misschien nog wel meer een

woestijnlandschap gevormd door een zandstorm, is

men uitgekomen op prachtige aluminium platen

met een golfpatroon, getiteld Desert Storm.

II Ontwi kkel i ngsbudget

Gestart in 1999 is her onrwerp nu (oktober 2002)

vastgelegd. 'Een onrwikkelingsrraject start bij de

onrwerper. Maar als er geen geld voor vrij wordt

gemaakt dan kun je nooit een experiment aangaan.

Vandaar dat in het totaalbudget een overigens zeer

bescheiden onrwikkelingsbudget werd opgenomen

voo r de gevelplaten. Exploform heeft voor de

proeven een bijdrage gekregen voor de mal kosten, en

het te onrwikkelen prototype. Indien het experiment

niet zou slagen, zouden de partijen uit elkaar gaan

zonder verdere verplichtingen', aldus Postel.

Er is getest met staal en aluminium. De keuze is gevallen op aluminium omdat dat op de knip niet

roest en rek beter aan kan dan staal. Na zo'n drie maanden onrwikkelen is 'de lijn nu mooi omfloerst"

volgens PosteI, 'de scherpte is goed en de vouw is mooi scherp met een kleine buigstraal'. Maar daar

is uiteraard nog wel wat aan vooraf gegalU1. Postel betreurt het achteraf dat voor het eerste experiment

geen goedkope mal is gemaakt waarmee verschillende gevelversies zouden kunnen worden vergeleken.

Exploform is gestart met het maken van een massief stalen mal. De computertekeningen van

Kraaijvanger Urbis werden omgezet naar CAM, van waaruit direct een stalen plaat werd gefreest. Het

uitsnijden leverde echter veel problemen op en dus was de proefplaat niet op tijd klaar om aan de

opdrachtgever te tonen. 'Nadeel is niet al leen de denkfout dat je in een keer een definitieve mal wilt

maken, maar met één exemplaar ontbreekt ook vergelijkingsmateriaal. Dergelijke technische haast is

funest voor een onrwerper'. In allerijl werd een rweede mal van MDF gemaakt, in schaal 1:2. De

golflengte die nu zes in plaats van rwaalf cm was, bleek echter veel mooier. Bij deze plaat is het

golfpatroon op grotere afstand niet direct duidelijk en 'onrwikkelt' de plaat zich naarmate men het

gebouw nadert.

Op basis van deze toevallige proef is nu een definitieve mal gemaakt, met een kleinere golflengte.

Hierop komt een iets te korte staalplaat. Indien de aluminiumplaten, vijf tegelijk, met de explosie

worden gevormd, is hiermee op simpele en slimme wijze, tegelijk een overloop (zgn. 'joggel') gemaakt.

Wens

PosteIs wens is om meer verschil in de vorm van de platen te kunnen aanbrengen. In dit project was

dat niet nodig, de diversiteit van het plein en de omgeving aan de Rijn, rechtvaardigen de

regelmatigheid van deze grote serie volledig. Maar de Exploformtechniek laat series van één toe en ook

het aanbrengen van meer natuurgetrouwe onregelmatigheden. Hij wil niet zozeer het resultaat van een

storm, maar de storm zélf kunnen verwerken. Méér van die gigantische jaarlijkse zandstormen en die

krachtige gigawind die zo'n supersuperlawaai maakt (doet Exploform ook) en die alle kanten op rolt

en dondert en maar doorraast, het landschap continue veranderend. Het is één groot levendig

krachtenspel van vorm, licht en schaduw. Meer aan toeval kunnen overlaten wat zou dat een

onrwerpperspectieven bieden! En nou niet gelijk zeggen dat toeval niet bestaat. We kunnen beter

werken aan de komst van flexibele mallen.

Eerste stap: 1999

? info

Kraaijvanger Urbis

Dirk Jan Postel Eerste proef: maart 2000 Start bouw: mei 2003 Oplevering: mei 2005

~.

(zie ook www.exploform.nl) T 010 498 9292

E info@kau-nl.com

I www.dirkjanpostel.nl