1. mei 1996 jaargang 7 nr. 33 booostin 9nieuwsbrief stichting industrieel bouwen nederland , tell:emItO()rdiie over een nieuwe I>erler.;,riel daardoor beter kunnen aanpassen interactief zijn met hun omgeving. In de hedendaagse beeldende L .J

2. r PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MA , 14:00 Ontvangst 14: 15 Inleiding over het gebruik van Artificial door ir Eric Vreedenburgh. ontwerper 14:45 Tape Imnstmatige intelligentie 15:00 'Algoritmische ontwerp en componeerstrategien' door Victor Wmting. componist gespecialiseerd in electronische muziek . 15:30 Computer demonstratie/installatie 15: 15 'ArtificiaI: algoritmisch ontwerpen' door Profdr ir Rnnko Scha, hoogleraar A1pha-informatica Universiteit van Amsterdam 15:45 Demonstratie 'ArtificiaI' 16:00 Pauze 16: 15 'De implicatie van Artificial in de huidige praktijk van een 'tekenkamer" door ir Jeroen Grosfll4. computerdeskundige 16:45 Discussie over en experiment met 'ArtificiaI' 17:30 Borrel en afsluiting De deelnamekosten bedragen f 500.00 (ex B.T.W.) per persoon per middag. Boooscingieden krijgen f 250,00 korting. Per dag kunnen maximaal 14 personen deelnemen. Inschrijven kan via de antwoordkaart en na overmaking van het bedrag op ABN-AMRO rekeningnummer 42 2756512 r.n.v. Booosting Internal o.v.v. Poool Algoritme op 24 6f 31 mei. (Giromummer van de bank 3054.) Na aanmelding en betaling ontvangt u separaat een factuur. Genteresseerd in deelname? Inschrijving via deze antwoordkaart.

3. , Verslag van het plaatsen van de torens gemaakt tijdens de workshop Architectuur Maken 111 op de TU Delft, Faculteit der Bouwkunde De Even nog dreigde de vorst roet in het eten te torens gooien. Maar ach, konden we en passant nog een 'wetenschappelijk' empirisch experiment uit- geopend voeren. Dat je betOn pas na dertig dagen uitharden mag belasten, was al een tijdje achterhaald. Vijf dagen dus? Nee meneer de constructeur: twee dagen! Of was het misschien toch maar goed dat ons geen voorjaarsstorm(pje) stond te wachten, die eerste maart? Want toen stonden de rorens dan eindelijk te jubelen van plezier. Sommigen onder ons mompelden nog wat over 'roratiestabiliteit' en 'speling op de verbindingen', anderen meenden dat het pannenbier wel erg snel naar hun hoofd was gestegen.. Maar toen Jan Brouweren Mick Eekhout ider een tOren hadden beklommen, stonden volgens mij de tOrens ons van puur genot toe te wuiven. BETREDEN OP EIGEN RISICO! dus. Maar eenmaal naar boven geklauterd bleek het allemaal nogal mee te vallen. Mick Eekhout demonstreerde ons dat het 'kraaiennest' in de ronde tOren wel degelijk kon draaien, zelfs met vier mensen erin. En successievelijk kon dan tOch iedereen een keertje naar boven, de volle 10 meter. Even dachten we aan de toren van de Jamboree dit jaar, ruim 65 meter - 10 meter hoger dan het Bouwkundegebouw - gemaakt van aan elkaar geknoopte houtjes. Volgend jaar misschien? Nee, volgend jaar tOch weer wat anders. Was het dan wel een geslaagde workshop? Wat ons betreft wel. Er is een srukje opmerkelijke 'architecruur' gerealiseerd - iedereen die langs de Berlageweg rijdt remt af of stopt zelfs om te kijken. En de srudenren hebben het zelf 'gemaald. Daarmee is het doel van de workshop, het 'Architecruur Maken ' zeker bereikt. Jammer is, dat de inbreng van de Booostingieden in aantal beperkt bleef. Maar de leden die deelnamen zijn er dan door de studenten ten volle bij betrokken, hetzij voor materialen, voor advies of voor hulp bij het fabriceren. Aan hen zijn we dan ook grote dank verschuldigd. Volgend jaar - eigenlijk dit kalenderjaar - organiseren we gewoon weer een workshop. Alleen anders, zodat we wellicht alle leden weer enthousiast kunnen maken. Jaco Haartsen De torens zijn tot medio juni te bezichtigen en te beklimmen! L .J 03

4. 11 , Aankondiging themamiddag onderwijs-bedrijfsleven op woensdag 12 juni 1996. van 13.30 tot 17 . 00 uur. TU Delft. faculteit der Bouwkunde. Berlageweg 1 bul baan Aan de TU te Delft, Faculteit der Bouwkunde, bestaat sinds enige jaren de opleiding Bouw- technologie. In tegenstelling tot de TU Eindhoven, waar mer de opleiding Bouwprodukrie en Uitvoering al veel meer elvaring is opgedaan. Tijdens hun afstuderen ondelvinden studenten 'aan den lijve' wat de praluijk v~n hun verwacht. En bedrijven kunnen een inschatting malymposillll Pioneers of te P....t, Professional, of the Present op de TU re Eindhoven me, ... personen. (zir p"g. 05-06) En heeft her bedrag van f 25,00/175,00/325,00 'p.p. (ex B.T.W.) overgemaakt op bovenstaand bankrekeningnummer o.v.v. Sympostum TUE 2S juni. Handtekening: " doorhalen wat niet van toepassing is o Ontvangt graag inform~uie over participatie bij Booosring. L .J

5. , Aankondiging symposium over het prototype als prelude tot een nieuwe bouwwijze op dinsdag 25 juni 1996 op de TU Eindhoven. Den Dolech 2 HEIIIO FOKKER SHE l L CECA [SB HYBUNJT 1 IWO FOKKE R SH Ell CEC A [SB !NBUN JT HE IWO FOKKER SH ELL CECA 1E ISB HYBU NIT HE JIO FOKKER SIiElL CECA ISB IYBUNIT HEHIO FOKKER SHEU ( ECA ISB Y BUNIT HE II~O FOKK ER Pi oneers of the Past Professi onal s of the Present CECA-huis 1954 1 ~;. ""!",),, c::==== ",' van der l1eeren & Leon Pa 7m Wanneer het goed gaat met de samenlev ing wordt de bouwwijze bevroren. De drang naar vernieuwing ontbreekt. De noodzaak om te experimenteren met andere bouwwijzen en woonvormen verswmt. Er is geen reden voor protocypen. Er is nauwelijks ruimte voor hobbyisten. laat staan voor pioniers. De regels worden angstvallig bewaakt. de subsidies verdeeld en iedereen lijkt gelukkig. Wanneer de nood hoog is en de gevestigde verhoudingen zijn ontregeld. vindt elke suggestie die wijst in de richting van een oplossing een gewillig oor. Voor ontwerper en ontwikkelaar zijn barre tijden gouden tijden. Illustere voorbeelden uit perioden waarin de maatschappelijke problemen als gevolg van oorlog of natuurramp moeten worden opgelost. laten zien dat onder druk van de context het experiment wordt gewaardeerd. Aan de Technische Universiteit Eindhoven heeft de industrialisatie van de bouwen daarmee de belangstelling voor de bijzondere bouwwijze een belangrijke rol gespeeld. Dat korm onder andere tot uiting in het onderwijs waar de spraakmakende exemplaren uit het verleden een prominente plaats innemen. Veel afstudeeerders kiezen momenteel (weer) voor een onderwerp dat terug te voeren is op de nimmer aflatende speurtocht van de professionals naar een verbeterde. vernieuwende bouwwijze. Pioniers. prowcypen en onvervalste experimenten vieren geen hoogtij meer. Tegenwoordig wordt het experiment keurig in een bouwstroom van meer buitenissige uitingen geplaatst. En soms steekt de onderzoeksinstelling de nek uit met een pleidooi voor een andere bouwwijze. Het beeld is uiterst verwarrend . Technologie staat hoog in het vaandel. Milieu en w ekomst worden aan elkaar geknoopt. Eenvoudige aanpasbaar11eid en demontage worden gepropageerd. Dja Vu? Back to the Future? Het verleden te verhelderen. de verwachtingen te toetsen. Het leek me een interessante confrontatie. De pioniers van weleer en de professionals van deze tijd met elkaar in contact te brengen. Voor zover mij bekend zijn de pioniers niet eerder rechtstreeks met elkaar in aanvaring gekomen. Een gemiste kans. ... L .J

6. Langzamerhand dreigen de protOtypen van destijds te verdwijnen in plichtmatige opsommingen in verhandelingen die opnieuw het industrile bouwen aankaarren. En dat telwijl de geestelijke vaders nog vrij rondlopen en sommige protOtypen nog steeds in gebruik zijn. Zij wuden in hun tOelichting kunnen terug kijken op het experiment en de uitgangspunten en beweegredenen kunnen evalueren. Tegdijkerrijd lijkt er onder druk van de omstandigheden een nieuwe lichting andere bOllwwijzen aangedragen te worden. Het zijn pogingen van een andere aard, hetgeen al ras blijkt uit de naamgeving van de projecten waarin de naam van de industrile onderneming ontbreekt. Deze nieuwkomers op de markt wuden hun tegenwoordige aspiraties kenbaar kunnen maken. Het kan een bijeenkomst worden waarvan de uitkomst als lesmateriaal voor volgende pogingen dient waarin de intrinsieke waarde van de experimenten wordt getoetst die bovenal het fenomeen waardeert en koestert en die verbroedert in de strijd tegen de gangbare oplossing. PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MA 09:00 Koffie en registr:atie 09:30 Welkom 09:35 ('":B::-a-c"7"k--:-to---:t-;"h-e----;:-F-ut,-u-r-e-"""') j. WeJtm: pregnante pogingen 10:00 ( Fokker vs Shell j. Schepers: de Fokker woning 10:30 M. Zwarts: de Shell woning 11:00 Pauze 11:30 --:-;--;---.-;---.-;-;:-;,--------...,) j. W')'bauw: de Wyb-unit woning . ( Wyb-unit vs ISB . 12:00 J Lichtenberg: de ISB-woning 12:30 Bezoek aan de ISB-woning gevolgd door openluchclunch inlrond de woning 14.30 ( Dj a Vu ) j. Engkbert 15:00 (CECA vs Heiwo j. Pesman/M. Collen: de Heiwo woning 15:30 W v.d. Meeren IR. MOldijk: de CECA woning 16:00 Pauze 16.15 Cr:H 7"e-:-t---;:-Pe-r-s-p-e"""'ct:-:i:-e-=f-----) Waar blijft het defterotype? ProtOtypen ujn eenmalig, maar bedoeld om uiteindelijk cen gedegen produktie tC bewerk- stelligen. De geschiedenis leert dar een tweede (deftero) laat taan meerdere exemplaren in om.e markt niet haalbaar bleken en lijken. Hoe staan de pioniers van destijds en de ontwikkelaars van tt:genwoordige bouwwijzen/prototypen daar tegenover? 17:15 Einde De kosten bedragen f 25,00 (ex B.T.W.) voor studenten (max. 40), f 175,00 (ex B.T.W.) voor aangeslotenen van Booosring en TUE-medewerkers en f 325,00 (ex B.T.X!.) voor niet aangeslotenen en kunnen worden overgelllaakt op ABN-AMRO bankrekeningnummer 42 27 56 512 t.n.v. Booosring Inrernal o.v.v. Syposium TUE 25/6. (Gironummer van de bank is 3054.) HEI ,IO FOKKER SHELL CECA ISO fJ YOUILT HEI NO FOKKER SHE LL CECA ISB HYOUNLT HEIWO FOKKER SIIELL CECA lSB HYBUNlT HEl l,O FO KK ER SHELL CECA lSB flYBUNlT HEn O FOKKER SHELL CECA ISB iJYBUNlT HEli-JO FOKKER Genteresseerd in deelname? Inscnrijving via de antwoordkaart. Slordige fouI : In de Booosling nieuwsbrief nr. 32 op pagina 05 en 06 zijn op de folO en tekeningen natuurlijk de L huizen van Abb Pierre van Jean Prouv te zien. .J

7. , Verslag van de Booosting-bijeenkomst bij de kalkzandsteenfabriek Hoogdonk te Liessel Op de set bij CVK Er ZlJn niet veel fabrieken waaraan je al in de verte kunt zien hoe de afgelopen winter is geweest. Wel als je de kalkzandsteen- fabriek Hoogdonk nadert vanuit het Brabantse land. Een maisveld vol met pallets kalkzandsteenblokken wachten op de lente. Tussen huizenhoge rijen blokken staat een tent waar aan ongeveer 20 Booosting leden de laatste stand van zaken in de kalkzandsteen- industrie getoond zal worden. Nadat deze leden door middel van een spotprent was verteld dat ze hun hoofd eens uit het zand zouden moeten trekken als ze zich met produktontwikkeling wensen bezig te houden (CVK is nog niet zo lang aangesloten bij Booosting), volgde een rondleiding door de fabriek. Nou ja fabriek, meer een set voor een thriller met Jean-Paul Belmondo of een andere held uit de film-noir. Een enorme plas water van peilloze diepte waar een grijper telkens 5 ton fossielen en zand naar boven haalt, inclusief een lijk natuurlijk. Waarna een adltervolging begint over eindeloze transportbanden: Belmondo ontsnapt door in een mixer te duiken waar zand en kalk worden gemengd en juist voordat de hydraulische pers zich sluit om weer 20 elementen te vormen, glipt de gangster weg door op een trillingsvrij treintje vol waalformaat te springen. Hij weet zijn tegenstanders een autoclaaf in te lokken die zich vervolgens sissend sluit om vellingblokl< tot keiharde steen te koken. Een gillend volledig en geautomatiseerde vormzaag overStemt geweerschoten van een rivaliserende bende VNC beton boeren die zich schuilhouden russen drie maanden productie roze gevelsteen. Nadat we in een gescheurd kalkzandsteenblok nog meenden de gefossilleerde resten te ontwaren van een onwillig Booostinglid, keerden we terug naar de demonsrrarierenr. L ..J 07

8. r , Hier vonden we in het midden een kallo..andsteen gebouwtje in permanenre staat van afbouw, met daaromheen allerlei produkten die kallo..andsteen maken tot een industrieel produkt. Van isolatie- platen tot reparatiemortels (?), maar vooral veel handige beugeltjes, klemmetjes, ankertjes en ander ijzerwerk dat in combinatie met kalkzandsteen bijna een basis vormt voor een bouwsystematiek van fundering tot dak (waar blijven de dakpannen van klkzndsrn?). Zo'n beugeltje dat een randkist van een breedplaatberonvloer vasthoudt, briljanr! Dhr.Ongering leidde ons door het verhaal klkzndsrn: vanaf de start in 1906 via gestapelde gebouwen van 17 verdiepingen in Keulen en onwillige bouwparrners die de succesvolle op-maat-elementen helemaal niet zagen zi tten, naar een oproep aan Booosting om maar eens te komen vertellen hoe het dan wel moet met klkzndsrn. Velvolgens bracht Dhr. Berkers van het ReK ons op de hoogte van de laatste onderzoeksresultaten die moeten leiden rot complete gevelelementen van kalkbetonpuinsteen. Nico Hendrik, die in de tegenlezing vr was, wist door middel van een op een muziekstuk gelijkende grafiek aan te tonen dat de broer van Schuberr allang wist dat kalkzandsteen bij een geveUengte van minder dan 8 meter zeker niet zou scheuren. Vooroordelen over het materiaal werden met geheime formules voor eeuwig uit de wereld geholpen en wie dat niet wilde aannemen, werd uitgenodigd om zich op de TU Eindhoven door wetenschappelijk bewijs alsnog te overtuigen. Uiteindelijk eindigde de avond zoals dat bij de Zuid-Nederlandse Booosting bedrijven gebruikelijk is, gezellig met een goed glas wijn en een voortreffelijk buffet. Henk van Laarhoven L .J

9. , Verslag van de tweede Booosting External bijeenkomst in het Forum-gebouw van het Energie Centrum Nederland (ECN) lecchnolog]ie(QJ@g] . In het teken van energle o :~ . j~ '.: , , , . . , . glas op het zuiden warmte-opname Dit onderwerp is bijzonder actueel, gezien de recente invoering van de zogenaamde Energie Prestatie Norm, waarbij in verhoogde mate in het ontwerp van gebouwen rekening gehouden moet worden met een gunstig(er) energiegebruik. Zo'n zestig (60) personen namen dan ook de moeite om naar het prachtig in de duinen bij Petten gelegen EeN complex te komen. Ge'en de doelstelling van deze serie bijeen-komsten (technologie-overdracht naar de bouw) was het verheugend om te kunnen constateren dat de samenstelling van de respondenten zeer divers was: architecten, bouwers, ingenieurs-bureaus. leveranciers, energie- en milieu-adviseurs en onderzoekers. Onder de bezielende leiding van dag-voorzitter Hans Kamphuis betraden een keur aan specia-listen het spreekgesroelte. De lezingen waren van bijzonder hoog gehalte: Profdr ir RH van den Kroonenberg gaf een perfecte analyse van de ervaringen opgedaan met kennis- transfer van kennisinstituten naar (met name) het Midden- en Klein Bedrijf (MKB). Kern van de problematiek is het ontbreken van kennisdragers in het MKB; hiertoe zijn inmiddels van overheidswege een aantal regelingen ingevoerd die tegemoet komen aan de financile last van (dure) academici en HBO-ers. 'Ken nis moet stromen' was het parool en daartoe moet het achterhaalde lineaire transfermodel omgezet worden in een gesloten nerwerkmodel. En dat is nu precies waar Booosting nu alweer 8 (!) jaar voor staat. Ir C Zydeveld gaf op beeldende wijze aan dat energie beheersing kan beginnen met uiterst eenvoudige middelen, beginnend in het stedebouwkundige plan: orintatie van gebouwen, bereikbaarheid, materiaalgebruik in relatie rot de orintatie op de zon. Onduidelijk is of de zo door EeN gepropageerde massaliteit van gebouwen de enige juiste oplossing is: vanuit de diverse experts in de zaal werd hierover genuanceerder gedacht. L

10. r energie water ~ezelS , ~stromen matenaal verkeer atval strengen lijn structuurplan ""~~,~. J wO~~~~~~i~~ ~~~gebieden~~,~ . gebouw ,,~'%~~~~~~~~~~ ~duurzaam bouwen mteneur ..,',':~ ~~actoren bestuurders ambtenaren ~~'" ontwerpers realisatoren bouwers bewoners Ing. FA. TM. Ligthartverzorgde een toelichting op het 'energie-zuinigste gebouw van Nederland': het nieuwe kanroorgebouw van het EeN. Tijdens deze toelichting bleek zelfs dat het gebouw zo aangenaam werkt dat zowel Ligthart als Zydeveld regelmatig dit kanroorgebouw als woning gebruikt. Bij het omwikkelen van het gebouw is met name gelet op een ideale vorm (de kubus, die het dichtst de bol benadert), de indeling (werkruimten aan de gevel) en het gebruik van materialen (massaal dus!). Prof ir CA} Duyvestein, directeur van Buro voor Onderzoek en Ontwerp voor het Milieu (BOOM) re Delft, maal(re de toehoorders duidelijk dat her probleem inregraal en middels de strengen srromen, gebieden en acroren (rezamen een lijn vormend) aangepakt dienr te worden. In een zeer inspirerend betoog tilde hij het ondetwerp op een hoger abstractieniveau om vervolgens mer een aantal uirermare pral

11. Activiteiten 1996 24 mei Poool Algoritme te Den Haag 31 mei Poool Algoritme te Den Haag juni &tema! 'Ondergronds Bouwen' 12 juni 'Via bul naar baan' themamiddag TUD 25 juni Symposium 'Pioneers of the Past, Professionals of the Present' TUE 29 augustus Trespa International te Weert 24 september 'De toekomst van het kantoor' te Leiden In mei 1988 is de Stichting Industrieel Bouwen Nederland, booosting stichting Booosting, opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van industrie, ontwerpers en architecten. De voornaamste doelstelling industrieel van Booosting is het bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onderzoeken en bouwen toepassen van industrieel te vervaardigen bouwprodukten en gebouwdelen, ter verhoging nederland van de kwaliteit van de gebouwde omgeving. Op de antwoordkaart kunt u aangeven of u genteresseerd bent in meer informatie over de activiteiten van Booosting. : ... Booosting Hoogmadestraat 57 telefoon 010 4156304 colofon postbus 10197 telefax 010 4157409 3004 AD Rotterdam Contactpersoon Joia/ula Steenhouwer Redactie: Jo/anda Steenhouwer Vormgeving: Patricia Brouwer Design Druk: Drukkerij Hans Truijen Met bijdragen van: Eduard B"htlingk, Jaco Haartsen, Hans Kamphuis, Henk van Laathoven, Jos Lichtenberg, Pauline Padberg, Eelke Pouwer, .. Eric Roscam Abbing, Eric Vreedenburgh, Jan West1"tl Voorzitter ir Jan Westra Vice voorzitterir Eric Vreedenburgh TU Eindhoven Archipel Ontwerpers Secretaris ir Jouke Post Post Ter Avest Architecten Penningmeester ir Johan Riezebos Rockwool Lid ir Jos Lichtenberg Buro A+ Lid Henk van Laarhoven Hubert-Jan Henket Architecten Lid ir J=p Koning Brouwer en Koning L .J 11

12. , Nieuwe participanten 1996 Flex Deve l opment bv Contactpersonen: ir E. Roscam Abbing ir H. Boomsma Flex developmem is gevesrigd re Del fr en heefr momenteel 14 (fel( development bv medewerkers. Kernactiviteir is het adviseren en uitvoeren inzake Drie Akersstraat 7 resultaatgerichte produkronrwikl

13. , mOOOi: Is er toekomst voor systematisch versieren? Her versieren van gebouwen als toevoeging op een srructuur is uir. Gebouwen moeren een heldere, functionele Structuur hebben, welke nier gecamoufleerd wordr door ornamentele of andere versieringen. Indien men versiering aanbrengr, gebeurt dir mer mare en mer srrald

14. r , Denk nier dar Gaud zijn gang kon gaan mer onbeperkte budgetten. Gaud had juist regelmatig hieromtrent problemen met z'n opdrachtgevers. Verschillende broodheren haalden Gaud ook van de opdracht af en lieten de projecten door andere 'bouwmeesters' afbouwen. Soms met desastreus resultaat, omdat men de consrrucrieve uitgangspunten van hun voorganger onvoldoende beheerste. lnsrorringen zijn meerdere malen het gevolg geweest. Het geld voor versiering was er kennelijk dus ook toen niet. In ieder geval niet bij elke opdracht. Toch was er een elite die het zich kon permirreren. Barcelona heeft er nu z'n gezicht voor een groot deel aan te danken. Als je de toeristische zuigkracht met alle economische aspecten van dien meerekent, is het Gaud-oeuvre waarschijnlijk zelfs een uirstekende diepte-investering geweest, ook al zijn de investeringen nauwelijks door de srad Barcelona zeJf gedragen. De vraag resteen nu wanneer de volgende versierder zich aandient. Waarschijnlijk vormt de angst kitsch of follies hierbij een rem. Wanneer er echter origineel en integer versierd wordt, bestaat dat gevaar niet. Hier ligt een uitdaging voor indusn'ie en onrwerpers. Er is moed nodig voor anti-modieuze ideen, Er is meer behoefte aan Booosten. L .J

15. , Nieuw krediet voor Milieugerichte ProduktOntwikkling (MPO) Er komt een nieuwe kredietregeling voor milieu- De bedrijfsactiviteiten moeten in een B.v. ofN.v. gerichte produktOntwikkeling. De kredietregeling worden uitgeoefend en de onderneming mag niet milieuvriendelijke pwduktOntwikkeling (MPO) is langer dan 3 1/2 jaar bestaan. bedoeld voor het stimuleren van de ontwikkeling van Tevens dient de onderneming door middel van een nieuwe produkten die minder milieubelastend zijn accountantsVerklaring aan te kunnen tOnen dat er een dan vergelijkbare produkten in dezelfde markt. fiscale tegemoetkoming is omvangen in het kader van Hierbij wordt gedacht aan een vermindering van de de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk milieubelasting met 20%. Het is van belang dat het (WSBO). nieuwe produkt minder energie gebruikt in Met behulp van een ondernemingsplan moet combinatie met minder materiaalgebruik. Voor deze duidelijk gemaal

16. Eduard Bhtlingk wint met De Markies publieksprijs Designprijs Rotterdam Y;jj VW In de Kunsthal in Rotterdam werd op zaterdag 2 maart de winnaar van de Designprijs Rotterdam, de belangrijkste prijs in Nederland op het gebied van Vormgeving, bekend gemaakt. Aan een internationale jury waren 17 nominaties voorgelegd uit een kleine 300 inzendingen. De produkten waren zeer divers: wals de nieuwe ANWB praatpaal, verschillende modecollecties waarvan n op CD- Rom, vierkante kalebasverpal

17. Ik ben genteresseerd in deelname aan de themadag 'Ondergronds Bouwen' op 26 juni a.s. in de Academie Bouwkunst te Rotterdam. De kosten van deelname bedragen voor Booosting-ieden f 145,- en voor niet Booosti leden f 295,- per persoon (exclusief BTW) . Mijn bedrijf is (tevens) genteresseerd om zich middels een stand te presenteren tijdens 'Ondergronds Bouwen'. kosten voor een stand bedragen f 500,- (exclusief BTW). U krijgt hiervoor de beschikking over een eenvouclige inclusief een tafel , rwee scoelen en een elecrriciteirsaansluiting. Wij gaan er van uit dar u zlf beschikt over modulaire stand I (achter)wand. De factuur wordt u coegestuurd . .... ... ............................................. ........ ....... ................................ ................................ (m I v) ........................ ........ ....... .................................. .. ........ ........ ....... ..... ... .... ........ ............. (m I v) ......................................................................................................... .... ... ................... (m Iv) en Plaars : .... ...... ............ ........ ..... ....... ................................................... .. .......... ... .......... ... ......... ...... ... ................. .. elefoonnummer : .................. ..... .. ............. .. ......... .. ........... ................ ....... ........ ......... .. ... ......... ............ .................... . . (voor het Technologieboek) Geef een korre omschrijving van uw bedrijf (care business, omzet en personeelsgrootte). Welke technologien, diensten of produkten biedt uw bedrijf (o.g.v. ondergronds bouwen)? Uw belangrijkste klanrengroepen zijn: Handtekening: ? U kunt dit inscnrijfformulier vr 17 juni sturen of faxen naar: Booosting External, Pauline Padberg-Gijsberti HodenpijlAntwoordnummer 84270, 2508 WE Den Haag, tel 070 - 350 71 71, fax 070 - 350 43 27. Na ontvangst van uw aanmelding zenden wij u een bevesriging.

18. Technologie bijeenkomst Booosting External jaargang 2 bijeenkomst 3 ~evC:r~~~~~~ L ___ eX_ _e_enal_~ . in de bouw , A. P. Sprekers Prof Ir E. Horvat (dagvoorzitter) - Sectie OndeIgfOnds Bouwen TU Delft Ir HJ.8.Z. Trimhos - TU Delft Ir S.F. d~ Ronde - Cenuum OndeIgfOnds Bouwen Ir H. Reijtukn - Holland Railconsult Ir D.P. Roggntmt - Architekten Cic van &~k - Atelier Pro L

19. , PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MA 10:00 Registratie en koffie 10:30 Welkomstwoord en korte inleiding ProfIr E. Horvat, Sectie Ondergronds Bouwen TU Delft 10:40 Een visie op ondergrondse gebouwen in mondiaal perspectief Ir HJ.B.Z. Trimbos, TU Delft 11:00 Onder-Jbovengronds, een wereld van verschil? Ir S.F. de Rtmtle, Centrum Ondergronds Bouwen 11:20 Koffiepauze/Individuele afspraken 11:50 Station Blaak: een overzicht voor de reiziger in een ondergronds station Ir H. ReijntIers, Holland Railconsult 12:10 Beursplein Ir D.P. Roggeveen, Architelaen Cie 12:30 Laakhaven: parkeertuooel of onuluitingswetr. H. van Beek, architekt A VBIBNA, Atelier Pro 12:50 Lunch Individuele afspraken 14:30 Rondleiding Station Blaak c ir ca 15:30 Einde v okwerkb oo Metro-tunnel 2 (LiBBOOBE= sBoo~ --- - - - - - - - - - -- - -- --- - - ------ - - - - - --------- - - - -----------------------~- =~=========:= '= - ~ lan gsdoors nede Station Blaak. Rotterdam ~

20. At(]E:MENE:- NfeRMA-i- TE , _~J.I.I"iild ____E_x_t_e_r_n_a_l__-, Technologieboek en een persoonlijk gesprek op maat Als u zich inschrijft voor 'Ondergronds Bouwen' ontvangt u een Technologieboek met daarin het profiel van alle deelnemende bedrijven en organisaties. Ook uw eigen bedrijf of organisatie wordt in dit waardevolle naslagwerk opgenomen. Aan de hand van de profielen in dit Technologieboek kunt u -van te voren- een gesprek 'op maat' aanvragen met n of meerdere deelnemende bedrijven. Uw persoonlijke gespreks-agenda ontvangt u tijdens de registratie op 26 juni. Tijdens de themadag zlf kunt u natuurlijk ook op eigen initiatief -of via onze informatiebalie- in contact treden met voor u interessante bedrijven. Standruimte Booosting biedt uw bedrijf of organisatie de mogelijkheid om zich tijdens 'Ondergronds Bouwen' te presenteren middels een informatie-stand. Voor wie is deze themadag bestemd? In een land waar ruimte een knellende factor is, is het niet meer dan logisch dat men kijkt naar de mogelijkheden die ondergronds bouwen ons biedt. Het is een ruimtebesparend en milieuvriendelijk alternatief, die bovendien weinig (geluids)overlast veroorzaakt, voor bovengronds bouwen. Niet alleen voor infrastructurele voorzieningen, maar ook voor opslag en menselijke activiteiten op het gebied van produktie, diStributie en verblijf, kan meetvoudig grondgebruik door 'onder gronds te gaan' d oplossing zijn in ons roekomstig ruimtebeleid. Een typisch Nederlandse complicatie vormt echter de slappe bodem. Ook is ondergronds bouwen nog relatief duur. Korrom, bij de afweging tussen ondergronds en bovengronds bouwen is het telkens weer noodzakelijk om een integrale afweging te maken tussen planologische, technologische, economische en milieu- kundige belangen. Tijdens de themadag 'Ondergronds Bouwen' krijgen de deelnemers aan de hand van recente, spraak- makende voorbeelden uit de pral~tijk een duidelijk beeld van de verschillende aspecten die met dit thema te maken hebben. De themadag is bestemd voor architecten en alle partijen in de bouw die met ondergronds bouwen te mal(en hebben: aannemers, adviesbureaus, brancheverenigingen, de overheid, alsmede bedrijven die produkten en diensten aanbieden op het gebied van ondergronds bouwen.