Boek & expositie Woenselse Poort | GGzE

| 13 PORTRETTEN

| Kunstproject De Woenselse Poort met kunstenares Carolien de Brouwer |

‘Every drawing tells a story’Een kunstproject in het kader

van het Internationale tekenfestival The Big Draw Eindhoven 2015

De Woenselse Poort | Dr. Poletlaan 40 | Postbus 909

5600 AX | Eindhoven | T 040 297 09 70

www.dewoenselsepoort.nl

Every draw

ing tells a story | Kunstproject D

e Woenselse P

oort met kunstenares C

arolien de Brouw

er | 2015

| VOORWOORD

| Voorwoord door Algemeen Directeur De Woenselse Poort - Lucian van Heumen |

EVERY DRAWING TELLS A STORY | DE WOENSELSE POORT

Dit prachtige boek is een uitdrukking van de creativiteit van bijzondere mensen. Hoewel ik geloof dat ieder mens bijzonder is, verstaat niet iedereen de kunst om met potlood en het penseel uitdrukking te geven aan het innerlijke leven. Deze mensen hadden de moed om te gaan zitten voor het doek en hebben met hun handen uitdrukking gegeven aan dat wat er leefde in hun hart.

De handen zijn het verlengstuk van het hart en deze mensen hebben hun hart open gezet en een kijkje genomen in wie ze werkelijk zijn en dit toevertrouwd aan het doek. Daarmee stel je je kwetsbaar op maar wordt meteen de kracht hiervan voelbaar.

Als je jong bent zijn illusies drijfveren, op weg naar geluk. Gaandeweg het leven leer je je illusies aan te passen aan de realiteit. En dan heet het levenservaring. Levenservaring en illusies zijn dus twee kanten van dezelfde medaille. Wanneer je naar de portretten kijkt van deze levenskunstenaars, voel je een diep respect en tevens ook herkenning, want in ieder mens is een donkere en een lichte kant aanwezig. Zonder licht is er immers geen schaduw. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille.

Ontvang de portretten met een open hart en neem ze moeiteloos mee voorbij de grens van droom en werkelijkheid. Het is de kunst van het leven, hoe mooi kan het zijn!

Alg. Directeur De Woenselse PoortLucian van Heumen

ALS KIND WAS JIJ NOG CREATIEFKOM ZEI MAMA, KINDJE VAN ME, TEKEN IETS

LEER IN JE KRACHT TE STAANHET LEUKE IN DE DINGEN TE ZIEN, ALS EEN ACHTBAAN

LINKS? OF RECHTS? DAT GEEFT JE HART AAN

Fragment uit ‘Wilskracht’

We delen de inspirerende woorden van Wilskracht; onderdeel van Woensel Supertoll!, een project van kunstenaar Tijs Rooijakkers

en sociaal ontwerpcollectief Tante Netty, in samenwerking met Fresku, het Van Abbemuseum en de

Eindhovense wijk Woensel.

| 13 PORTRETTEN


| WEES TROUW AAN HET KIND IN JEZELF |

WIE HAD JE ALTIJD AL WILLEN WORDEN?

| CAROLIEN DE BROUWER

Kunstenares Carolien de Brouwer begeleidde in het voorjaar van 2015 negen clienten en vier begeleiders van De Woenselse Poort in het maken van ‘het zelfportret’. Dit kunstproject is een onderdeel van het internationale tekenfestival THE BIG DRAW EINDHOVEN 2015. Opdracht: kijk in de spiegel, schilder of teken ‘wie je was, of wie je bent, of wilt zijn ….’. Teken een donkere kant van jezelf en/of teken een lichte kant. De kunstenares ging in gesprek, zocht naar thema’s die de cliënt en begeleider aanspreken, waardoor ze iets van zichzelf konden ontdekken. Na deze creatieve zoektocht schreven de deelnemers zelf hun verhaal. Carolien de Brouwer (Eindhoven 1964) is sinds het jaar 2000 actief als kunstenares. Haar werk is sterk autobiografisch en ze schildert dan ook hoofdzakelijk vrouwfiguren.Haar schilderijen vormen het beeldverhaal van haar innerlijke leven. Met deze figuratieve beeldtaal kan ze haar werkelijkheid beter begrijpen en op een eigen manier laten zien.Wilt u meer werk zien van Carolien de Brouwer? Ga naar www.caroliendebrouwer.nl.

EstherHET VERHAAL VAN ESTHER, 44 JAAR

De titel van mijn schilderij is ‘mijn tweede ik’. En het verhaal dat ik wil overbrengen is dat iedereen kwaliteiten heeft om trots op te zijn, ‘elk mens is waardevol’.

En dit ben ik, de herkenning zit in de contouren, het zijn mijn ogen, haren, mijn neus en mond. De ingetogen blik, het teruggetrokkene.

Ik verbaas me dat het schilderij zo op mij lijkt, want ik heb de opzet ‘blind’ getekend, heel spontaan. Het portret ‘groeide’ als het ware onder mijn handen.

Er zitten symbolen in mijn werk. Bijvoorbeeld de landkaarten. Ik voel me een wereldburger en ik heb recht op mijn plekje in de zon. Daarom heb ik goud erin verwerkt, het symboliseert ‘licht’ en ‘zonnestralen’,maar goud en koper doet me ook denken aan standbeelden.

Dit schilderij bestaat uit vlakken, het gezicht uit onderdelen. Het is een abstract werk. De kleuren zijn zeegroen, blauw/grijs, paars, huidskleur, lila, goud, koper, bruin. De rode kleur hoort voor mij bij ‘leven’. En paars is een lievelingskleur van mij.

Er zit een herinnering in mijn werk. Maar die hou ik voor mezelf.

FennyHET VERHAAL VAN FENNY, 45 JAAR

In dit schilderij vind je mijn vrolijke kant, maar ook de donkere kant van mijn persoonlijkheid. Het was best lastig, moet ik bekennen. In het begin schilderde ik heel spontaan. Maar je gaat ook nadenken hoe je jezelf symbolisch wilt uitdrukken. De vraag was immers om een donkere en lichte kant van mezelf te laten zien.

Mijn minder mooie kant is mijn prikkelbaarheid en op welke manier ik soms explosief kan reageren. Symbolisch is daarom het prikkeldraad rondom een zijde van mijn gezicht, wat staat voor die prikkelbaarheid.

Als ik er goed over nadenk vind ik het wel grappig dat ik het oog zo heb geschilderd. Dat is mijn luie oog, waar ik me altijd een beetje voor schaam. Ik schilderde een open mond, omdat ik makkelijk praat en heel open kan zijn. Dat is een leerpunt. Want ik overschrijd dan vaak grenzen en doe toezeggingen die ik niet kan waarmaken.

Ik herken mezelf in dit portret, door de symbolen en de kleuren. Oranje staat voor vrolijkheid, het is een warme kleur. Geel is rustig, blond is mijn haarkleur. Het zwart geeft een duidelijke begrenzing tussen de vlakken. Grijs heeft niet mijn persoonlijke voorkeur, maar was wel noodzakelijk voor het schilderij. En roze maakt het zacht en was nodig voor het gezicht.

Ik vond dit erg leuk om te doen, het heeft me aan het denken gezet.De titel is ‘morgenstond heeft prikkeldraad in de mond’.

HET VERHAAL VAN CEES, 51 JAAR

Wat deze kleuren voor mij betekenen? Even nadenken hoor. Als ik dat moet uitleggen besef ik dat rood voor mij symbool staat voor passie. En het blauw staat voor mijn verdriet.

Zilver staat voor vertrouwen. Het bruin en het goud voor mijn onechte kant. Wit en zwart zijn geen kleuren.

Ik zie veel hectiek in dit portret.De hectiek van mijn leven.

Ik herken mezelf in de oneffenheid en drukte van de vormen. Het schilderij is bijna net zo chaotisch als ik, maar ook berekenend.

Het is niet zo dat ik perse een verhaal wilde overbrengen. Ik ging aan de slag, het was niet denken maar doen en het resultaat is gewoon wat het is.

Ik heb er plezier in gehad, maar heb het idee dat het iets eenmaligs blijft. De titel van mijn schilderij is ‘zelfportret van iemand anders’.

Cees

HennanHET VERHAAL VAN HENNAN, 28 JAAR

Ik heb gekozen voor rood, paars, geel, goud, blauw, oranje, zwart, rose en wit. Als je vraagt waarom ik mezelf zo geschilderd heb, kan ik alleen maar eerlijk antwoorden dat ik op dat moment niets moois aan mezelf zag. Wat je ziet zijn cirkels, slagtanden, bogen en een halve gouden maan. Waarom? Ik moest denken aan een Indonesisch demonen masker.

In het dagelijks leven probeer ik voor iedereen lief te zijn en behulpzaam. Maar het leven valt me zwaar. Ik heb tijdens het schilderen geprobeerd heel eerlijk over mezelf te zijn en op doek te zetten wie ik ben en ook ‘waar ik me achter verschuil’.

Dat is het jokerachtige gezicht. Die clown is het duistere gevoel dat mij probeert te overheersen. Ik heb al heel erg lang last van depressies, zo lang dat het inmiddels een vaste plaats heeft in mijn leven.

Tijdens het schilderen heb ik iets ontdekt. Ik besef dat ik een omwenteling moet maken, omdat ik anders kans loop dat ik verstrikt raak in zelfdestructief gedrag.

Ik heb gewoon behoefte aan kleur en gevoel in mijn leven. Dat kun je in dit werk wel zien. Wat de titel is van mijn zelfportret?‘hyper obscure drommel nar’.

EvaHET VERHAAL VAN EVA, 24 JAAR

De titel van mijn zelfportret is ‘angel & demon’. Om mijn hals hangt een kettinkje met de E van Eva.

Ik laat zien hoe ik was, hoe ik verander en wie ik aan het worden ben. De goede Eva in mij, heeft verdriet om de dingen die ze heeft gedaan, daarom zie je tranen over mijn wang lopen. Het aureooltje staat voor mijn lieve zorgzame kant, die ik de laatste jaren was verloren maar die nu in volle kracht terugkeert.

De kleuren roze, rood, zwart, bruin, goud en blauw koos ik spontaan en hebben niet echt een betekenis. Ik schilderde bewust een zwarte achtergrond omdat het portret dan als het ware naar voren komt.

Zoals je ziet heb ik hoorntjes op mijn hoofd. Je kunt raden waarom. Hoewel de ‘slechte’ Eva geleidelijk verdwijnt, heb ik net als iedereen soms een beetje een duveltje in me.

Of ik bij mijn gevoel kon komen? Ja, helemaal. Het was leerzaam.Dit schilderij laat nog een klein beetje de Eva zien, die ik was, maar vooral de nieuwe Eva die ik aan het worden ben.

ArwenHET VERHAAL VAN ARWEN, 36 JAAR

Ik herken mezelf duidelijk. Ik heb twee foto’s van mezelf gebruikt en heb twee kanten van mezelf geprobeerd te laten zien. De linker ‘foto’ is genomen nadat ik terugkwam van verre reizen. Ik was erg gelukkig los en ontspannen en dat straalt mijn gezicht ook wel uit. De rechter ‘foto’ is eerder strak en gecontroleerd.

Groen is een van mijn favoriete kleuren en doet me denken aan rust en natuur. Zwart vind ik mooi voor de lijnen, zodat ze mooi uitkomen. Rood en oranje contrasteren met het groene basisdoek.

Ik heb veel nagedacht tijdens het maken van het werk. Ik zit vol met ideeën. Het is voor mij niet makkelijk om mijn gedachtenstroom eens los te laten, om de controle los te laten of plannen aan te passen.

Typisch zijn die harde lijnen, patronen, structuren. Zo ben ik wel. Mijn ‘twee gezichten’ heb ik gestileerd gehouden, zodat ze eruit springen.De haren heb ik in een patroon getekend. Ook dat is mijn stijl.

Het was erg prettig om creatief bezig te zijn. Op een gegeven moment kon ik de spanning loslaten en schilderde ik spontaan.

De titel van mijn schilderij is: ‘both sides of life’.

SandraHET VERHAAL VAN SANDRA, 48 JAAR

Nee, deze twee schilderijen vertellen geen verhaal, maar ze laten wel zien dat ik me gelukkig voel. Het schilderij links heeft bloemen en de rechter heeft strepen.

Ik ben impulsief. Ik heb heel spontaan geschilderd en heb er niet veel over nagedacht. Alhoewel. Ik heb wel vaker dit soort gezichten geschilderd, zelfs mooier dan deze.

Tijdens het schilderen voelde ik me heel prettig. Oranje, blauw, rose, rood, geel, paars, turqise, groen en zwart. Ik hou van veel kleuren. Mijn hele kamer heb ik ingericht vol kleur.

Eén schilderij heb ik nageschilderd, de ander heb ik verzonnen. Ik lijk er niet op maar de herkenning zit ‘m in de vrolijkheid.

De titels van mijn werken zijn ‘the flower’ en ‘de clown’.Waarom ik zo schilder? Dit past bij mij, kleurrijk en heel spontaan!

CorHET VERHAAL VAN COR, 70 JAAR

Het titel van dit schilderij? Gewoon..... ‘ik’.Geen symbolen, er is geen verhaal dat ik zo nodig moet vertellen, er zit ook geen herinnering in mijn werk.Wat ik herken van mezelf is het smalle gezicht, de bril.Verder heb ik vlakken in verschillende kleuren geschilderd. Rood, blauw, geel, huidskleur.

Een soort van Picasso.Schilderen geeft me gewoon rust.

PeterHET VERHAAL VAN PETER, 50 JAAR

Herken ik mezelf? Nee, behalve misschien het chaotische. Ik vind dat ik er niet goed in ben, maar ik vind het wel erg leuk om te schilderen.

Ik ben nogal spontaan te werk gegaan. En er zitten best veel symbolen, vormen, patronen en kleuren in mijn schilderij, valt mij op. Geel, groen, oranje, blauw, bruin en zwart. De kleuren van de vrolijkheid?

Of er een herinnering in mijn werk zit? Niet echt. Wat belangrijker voor me was, is dat ik een paar technieken kon uitproberen.

De titel van mijn schilderij is ‘drukte’.

JohanHET VERHAAL VAN JOHAN, 64 JAAR

Ik ben begeleider dagbesteding. Ik wil altijd snel resultaat boeken, ga meteen aan de slag. Ik heb tijdens dit project geleerd dat dit soms ten kostte gaat van de zorgvuldigheid.

Zoals je ziet, ik gebruik veel groen. Groen is voor mij de kleur van de achtergrond, van de natuur. Groen is ook complementair aan rood. Samen met geel zijn het de kleuren die mij aanspreken.

Met geel en blauw lukt het me om veel tinten te maken, van vrolijk tot somber. Ik heb er veel over nagedacht en wllde getrouw de vorm en realiteit uitdrukken.

Ik herken mijn dromerigheid, hoe ik op een afstandelijke manier tal van verwarrende emoties beleef waardoor ze beter te hanteren zijn.Ik voel me vaak een buitenstaander, alsof ik er niet bij betrokken ben.

De manier waarop ik dit schilderde is wel typerend voor mij. Tijdens het schilderen van mijn zelfportret is het me opgevallen dat ik een blik in mijn ogen heb die moeilijk te doorgronden is. Er zit een stukje chaos in dit werk. Maar ook iets van ‘loslaten’.

De titel van mijn werk is ‘stilstaan’.

LindaHET VERHAAL VAN LINDA, 34 JAAR

Ik ben begeleider dagbesteding. We vonden het heel bijzonder om samen met kunstenares Carolien de Brouwer aan dit Big Draw project deel te nemen. We hebben echt plezier gehad tijdens de schilderles. Niet alleen cliënten maar ook ikzelf en collega’s konden meedoen.

Voordat ik startte met schilderen van mijn zelfportret heb ik veel nagedacht. Wie ben ik, wat wil ik uitdrukken met mijn schilderij?

Eerlijk en open, zo wil ik zijn. Maar ik heb ook zeker een introverte kant. In mij schuilt een dromer, een persoon die zich niet zo snel laat zien. In mijn droomwereld ben ik stil en teruggetrokken.

Tijdens het schilderen werd ik mij heel bewust van mezelf. Net als ieder mens heb ik een persoonlijkheid met hele verschillende kanten.Het schilderij heeft donkere tinten en veel groen. Dat geeft me rust.

Als ik nu kijk naar hoe mijn schilderij is geworden, herken ik mezelfen de precieze manier van schilderen, mijn gezicht en de detaillering. Het werken met verf op linnen doek is eigenlijk zo ontspannend geweest, dat ik het vaker wil doen.

Of ik met de schilderijen een verhaal wilde overbrengen? Meer een gevoel dan een verhaal. Het schilderij geef ik de titel ‘inside’.

AnikaHET VERHAAL VAN ANIKA, 29 JAAR

Ik ben begeleider dagbesteding. Ik heb bewust gekozen voor een strakke lijntekening. De sfeer en stijl van dit werk weerspiegelt wie ik ben. De nopjes en streepjes in het shirt, draag ik in het echt vaak. De lijnen van mijn haar, kaak en mond zijn goed, daar ben ik tevreden over.

Omdat ik geneigd ben te piekeren, heb ik tijdens het schilderen geprobeerd om snel en spontaan te werken. Dat is deels gelukt.Ik merk dat ik heel precies en secuur toewerk naar een idee wat ik in mijn hoofd heb.

Mijn gevoel wordt wel zichtbaar op het doek. Of ik mezelf erin herken? Zeker. Ik vind het ook erg grappig dat anderen mij erin herkennen.

Ik koos voor frisse waterverfkleuren en bij het tweede werk voor paars voor een donkerder effect.

Wat ik heb ontdekt tijdens het schilderen is, dat het wat mij betreft bij het schilderen vooral gaat om het schilderen zelf, in plaats van het eindresultaat. Ik heb er plezier aan beleefd en dat telt voor mij.

Ik heb mezelf zo geschilderd, omdat ik mezelf zo zie.Daarom is de titel van mijn werk ‘spiegelbeeld’.

ChristelHET VERHAAL VAN CHRISTEL, 39 JAAR

Ik ben begeleider dagbesteding. Ik moet wel toegeven dat deze schilderopdracht niet zo eenvoudig voor mij was. We gaan samen aan de slag als groep. Er is best veel afleiding in het atelier en dan kost het me gewoon moeite om me te concentreren. Bij elke keuze tijdens het schilderen, heb ik wel getwijfeld.

Wat ik van mezelf herken in dit werk zijn eigenlijk de vele gezichten en de georganiseerde chaos. Het patroonpapier dat ik heb verwerkt heb ik altijd al mooi gevonden. Het ziet er zo interssant uit en lijkt wel geheimtaal met al die verborgen vormen en fijne lijntjes kriskras die door elkaar heen lopen.

Ik had vanaf het begin het gevoel dat ik vanzelf wel bij een zelfportret zou uitkomen. Uiteindelijk heb ik verschillende gezichten getekend zonder te kijken. Ik probeerde de contouren van mijn gezicht te voelen en de lijnen ervan te volgen en die te tekenen op het doek. Ik heb niet heel erg mijn best gedaan om een lijkend portret te maken. Ik vond het heel prettig om abstract te werken.

Het knippen en plakken doe ik vaker en een collage maken is iets wat ik graag doe. Het resultaat van dat ‘verbinden van losse onderdelen’is verrassend, al zeg ik het zelf.

Het kostte wat moeite om bij mijn gevoel te komen maar deze stijl zegt toch wel iets over mij. Het is mijn techniek en het zijn kleuren die mij aanspreken. De titel van dit schilderij is daarom: ‘ikke, ikke en mij’.

MET DANK AAN HET TEAM VAN DE WOENSELSE POORT

| Kunstproject De Woenselse Poort in samenwerking met het team |I

Als coördinator binnen De Woenselse Poort heb ik de opdracht om herstel ondersteunende zorg te implementeren. Ik geloof in mensen. Met een heel team aan professionals leren wij mensen de regie over het leven terug te winnen. We begeleiden hen bij de ontwikkeling van nieuwe vaardigheden en innerlijke kracht. Het Big Draw kunstproject ‘Every drawing tells a story’ in samenwerking met de kunstenares Carolien de Brouwer gaf De Woenselse Poort een kans om cliënten hun talent te laten ontdekken en hen te laten werken aan hun persoonlijke weg naar herstel. Het project heeft veel betekent voor het team en de deelnemende cliënten in hun herstelproces. Jezelf portretteren en je tonen aan de wereld, daar is kracht voor nodig. Alle deelnemers hebben die kracht laten zien.

Mijn ogen zijn ver opengegaan. Zoveel indrukwekkend werk van allebetrokken deelnemers. Dat had ik niet verwacht!

Het was een bijzondere ervaring en leerzaam om te zien hoe lief en geduldig Carolien de cliënten benaderde. Ik ben extra blij met dit boekje, omdat we hiermee samen een tastbare herinnering overhouden.

Met dit project hebben we mensen zichzelf laten verrassen, omdat zijvan te voren niet konden bedenken dat ze zo’n mooi werk zouden maken. Kleine successen kun je groots vieren. En daar ben ik heel trots op!

Toen ik hoorde van dit project was ik direct enthousiast. De cliënten kennis laten maken met nieuwe mensen en hen in contact brengen met nieuwe, creatieve ideeën is heel gezond naar mijn idee.

Dit jaar wilde ik graag een activiteit organiseren voor en met cliënten wiens stem vaak niet of onvoldoende worden gehoord. De organisator van The Big Draw en kunstenares Carolien de Brouwer die ook werkt bij Boeiende Kunst van GGzE stelden voor om een aantal dagen intern, binnen de poorten, met cliënten te schilderen. Dat klonk als een goed plan. Het resultaat is indrukwekkend. We gaan een mooie expositie organiseren. Het project wat nu afgerond is, middels dit boekje geeft mijns inziens uitstekend weer waar het vooral om gaat bij The Big Draw, namelijk ‘tekenen om gedachten te uiten en ideeën te communiceren’. Prachtig hoe cliënten en medewerkers van De Woenselse Poort dit dankzij het internationale tekenfestival The Big Draw hebben kunnen vormgeven.

Matty TimmermansCoördinator

Johan CoenjaertsBegeleider dagbesteding

Linda van der LindenBegeleider dagbesteding

Anika EtmanBegeleider dagbesteding

Christel LindeijerBegeleider dagbesteding

Hans MarechalRelatiebeheerder GGzE

| 13 PORTRETTEN


‘Every drawing tells a story’Een kunstproject in het kader

van het Internationale tekenfestival The Big Draw Eindhoven 2015

De Woenselse Poort | Dr. Poletlaan 40 | Postbus 909

5600 AX | Eindhoven | T 040 297 09 70

www.dewoenselsepoort.nl

Every draw

ing tells a story | Kunstproject D

e Woenselse P

oort met kunstenares C

arolien de Brouw

er | 2015

Boek & expositie Woenselse Poort | GGzE

Documents

Transcript of Boek & expositie Woenselse Poort | GGzE