BLIK OP DE SAMENLEVING

Derde generatie burgerparticipatie

Marie-José HijnekampMarijke HoubenTenda Hoffmans

Tympaan Instituut

9 december 2011

Waarom burgerparticipatie groen

• het thema leeft, zeker op wijkniveau

• draagt bij aan sociale cohesie en welzijn

• kans om aandacht te genereren voor natuur en milieu

• kans om mensen te betrekken bij beleid en activiteiten

• draagt bij aan bekendheid met en draagvlak voor natuur- en milieueducatie

Drie generaties burgerparticipatie

eerste generatie: inspraak (jaren 70)

tweede generatie: interactieve beleidsvorming en

coproductie (jaren 90)

derde generatie: burgerinitiatief (vanaf 2000)

Waarom burgerparticipatie als instrument

• effectiviteit van het beleid wordt verbeterd

• legitimiteit van het beleid wordt vergroot

• wetgeving (bijvoorbeeld Wmo)

burgerparticipatie is vaak opgenomen in collegeprogramma’s

Participatiekubus

burgersegment

Kenmerken derde generatie:

burgerinitiatief

• bottum-up participatie

• zelforganiserend vermogen burger

• logica van burger centraal in plaats van institutionele logica

• overheid geeft burger vertrouwen en ruimte

Rol overheid bij de derde generatie

burgerparticipatie

niet• terugtrekken en initiatieven afhankelijk

maken van wat in de samenleving tot stand komt

• beperkende maatregelen nemen (zoals papieren rompslomp)

• overnemen initiatief om het op te lossen

Rol overheid bij de derde generatie

burgerparticipatie wel• aansluiten bij bestaande initiatieven en actieve

burgers

• logica burger centraal

• kennis en kunde burgers benutten en vragen: wat heb je nodig?

• faciliteren en verbinden, luisteren en vragen

• proactief: ontluikende burgerinitiatieven ondersteunen

• balans tussen ruimte en richting geven

Goed idee?• aantoonbare behoefte en ondersteund door

meerdere mensen

• open structuur, iedereen kan meedoen

• doel (missie) is duidelijk

• het is duidelijk wat nodig is om het te kunnen uitvoeren

• niet in strijd met het beleid

• breed maatschappelijk belang, geen eigen belang

• publieke verantwoording, o.a. over besteding van geld

• voldoende continuïteit en een zekere representativiteit

Van goed idee tot initiatief• bepaal algemene doelen• positie op participatiekubus• heldere verdeling van de verantwoordelijkheden• verwachtingsmanagement• gevolgen voor besluitvormingsproces• gevolgen voor werking en planning van

gemeentelijke diensten• verkokerde organisatie: faciliteren door acties

binnen meerdere kokers• blootleggen onderliggende motieven

Valkuilen• onduidelijkheid: rollen, doelen, verwachtingen,

draagvlak• blindstaren op ‘representativiteit’• overgenomen door gemeente, aangepast

binnen beleidskaders• koppelen aan andere acties• van kastje naar de muur• werken met blauwdruk• als klacht behandelen• niet gehonoreerd vanwege beleidskaders en

budgetten• visie of bewuste strategie t.a.v.

burgerparticipatie ontbreekt• politieke weerstand tegen vormen van

burgerbestuur

Social media

• internetpagina’s, netwerkgroepen, facebook, twitter etc.

• mogelijkheden voor burgerparticipatie zijn eindeloos

www.tympaan.nl