Biodanza; IIPersoonlijke groeidoor dans en contactll

Biodanza. Heb je daar wel eens vangehoord? Hoe komt het dat honderdenmensen, jong en oud, wekelijks in kleinegroepen en grote groepèn naar harten-lust met elkaar dansen? Dat er meer dan150geregistreerde Biodanzadocenten inNederland zijn die in een goed georga-niseerde beroepsvereniging waken overde kwaliteit van hun lessen? Dat er we-reldwijd congressen zijn waar duizendenmensen aan meedoen? Dat er in Brazi-lië, Italië, Zwitserland, Spanje Frankrijk,Duitsland, Engeland en de laatste jarenook in Nederland steeds meer mensenaan meedoen?

"Let's make the planet dance.'''Het begon allemaal bij Rolando Toro, een Chi-leense antropoloog die in de 60-er jaren hetdanssysteem samenstelde. Hij ontdekte datmuziek en beweging een directe toegang heefttot het gevoelscentrum en het welbevinden. Hetdanssysteem biedt een tegenwicht aan onzemanier van leven waar we te vaak uitgedaagdworden dingen te doen die eigenlijk niet gezondvoor ons zijn. Zijn missie is om de wereld te latendansen, en daar lijkt hij aardig in te slagen. Hijnoemt Biodanza "de dans van het leven". Eenbewegingssysteem waarbij het dagelijks levenuitgebeeld wordt in de dans, in de vorm vangesymboliseerde, verstilde of meer uitbundigeoefeningen.

Ikzelf kwam er 10 jaar geleden mee in aanrakingtoen mijn partner Carolien me meetrok naar eenBiodanza-introductie. In een mum van tijd danste

ik hand in hand mee in een kring met 20 vrolijkemensen. Alsof we dat al jaren gewend waren. Hetwerkte ontspannend en het gaf me veel energieen plezier om de week op deze wijze verder in tegaan. Wat was er gebeurd? Niets moeilijks, heelsimpel. Gewoon een paar momenten van opgaanin de beweging. Mezelf over kunnen geven aanhet ritme en de melodie van de muziek. Ik reali-seerde mij dat er iets wezenlijks was gebeurd ...In dit artikel zal ik uitleggen wat er was gebeurden waardoor de Biodanza zo aanslaat.

Even voorstellen, nieuwe BiodanzagroepEven iets over mijzelf. Ik ben getrouwd, 52 jaar enheb 2 volwassen kinderen. In het dagelijks levenben ik landschapsarchitect bij een groot ingeni-eursbureau. Het is een zakelijke wereld waar detucht van de markt heerst. Dat werk ligt mij aanhet hart en ik laat me er, zoals zoveel mensendie van hun werk houden, ook als een lichtelijkvakidioot door meeslepen. Om balans te houdentussen gevoel en verstand ben ik gaan zorgenvoor voldoende zogenaamde "meditatieve uren".Daarom maak ik schilderijen en gebruik ik deBiodanza als een vorm van meditatieve fitness.Het vertragen en het beoefenen van lichaams-werk zijn voor mij onlosmakelijke tegenhangersvoor de haastige en zittende levensstijl die wijhebben.De afgelopen 4 jaar heb ik mijn Biodanza-opleiding gevolgd aan de Biodanzaschool Mid-den-Nederland in Utrecht van Antoinette Lor-raine en Robert de Jong. Aan de school gavenveel buitenlandse docenten gast lessen. Daarmeewerd de Biodanza in een internationaal perspec-tief gezet. Onder supervisie ben ik samen metmijn partner Carolien een eigen Biodanzagroepgestart in Enschede.

Inhoudelijk werk ik samen met mijn studiegenoteJhari Schovers uit Winterswijk. Mijn groep be-staat nu uit circa 1S mensen waaronder studen-ten, leraren, verpleegsters, beleidsmedewerkers,koks en kunstenaars. Een gemêleerde groep dus.Jong en oud. Soepel en stram. We dansen in eensfeervolle locatie die verbonden is aan het te x-tielverleden van Enschede: het industrieel erf-goed "de Spinnerij Rigtersbleek". Een bedrijfs-verzamelgebouw met kleine creatieve bedrijven.

De biodanza blijkt de positieveeigenschappen te versterkenen daardoor verdwijnen deeigenschappen die zijn ontwikkeldop basis van de stress van alledag

Persoonlijke ontwikkeling.trots en waarderingIk ben enkele maanden aan de gang en ik merknu al dat de groepsleden een duidelijke persoon-lijke ontwikkeling doormaken. Ze raken ontspan-nen, gaan gemakkelijker met hun omgeving om,worden vitaler en hebben minder last van bles-sures. Ze voelen zich duidelijk fitter. Ze stekenelkaar aan in het beleven van emotie, plezier enuiting van beweging. De Biodanza blijkt de po-sitieve eigenschappen te versterken en daardoorverdwijnen de eigenschappen die zijn ontwikkeldop basis van de stress van alledag. De Biodan-

zagroep blijkt een veilig toneel, laboratorium ofplatform te zijn waar ieder zichzelf kan zijn en ei-gen belevingen kan hebben om die vervolgens teintegreren in het dagelijks leven. De belangrijk-ste beleving is die van affectiviteit. Het waarde-ren van jezelf door de trots die de dans opwekten het waarderen van de ander doordat anderenzich ook kwetsbaar opstellen in de dans en con-tactoefeningen.Het resultaat geeft mij veel voldoening omsteeds weer nieuwe workshops te creëren. Hetplezier van de groep werkt ook door in het ple-zier in de relatie met mijn partner, kinderen, fami-lieleden, collega's en vrienden. Biodanza heeft bijmij daardoor een brede werking.

Het geheim van BiodanzaIk zal ingaan op de methode en de werkendeprincipes zoals ik die in mijn Biodanza opleidingheb leren kennen.Het doel van de Biodanza is stimulatie van hetvermogen om bij jezelf naar binnen te gaan. Hetgevoelig worden voor de schoonheid van de be-weging en de poëzie van de ontmoeting. Omvoorbij je ego opnieuw contact te leggen metde andere dansers in de groep. Het gaat dan omhet beleven van plezier, geluk en een hernieuwdcontact met jezelf en de ander. Daarvan gaat eenverrassende positieve werking uit op zowel jezelfals op je omgeving.

Het danssysteem bestaat uit wel 100 verschil-lende dans- en contactoefeningen. Voor de oe-feningen is met grote zorgvuldigheid door eeninternationale commissie speciale muziek gese-lecteerd op basis van de emotionele beleving

van het ritme en de melodie. Het hart van de Bio-danzamuziek is Afro- Braziliaans. Daaromheen isklassieke muziek, rock, blues en pop toegevoegd.Een Biodanza workshop duurt ca 2 uur. Het eer-ste deel bestaat uit oefeningen die de identiteitversterken. Ritme en "in het lijfkomen" staan dancentraal alsook het afstemmen op het ritme vande andere dansers. In dit deel wordt het para-sympathisch zenuwstelsel geactiveerd.In het tweede deel van de workshop gaan meerontspannen. Hier werken wij met oefeningenwaar wij meer naar binnen gaan, zowel alleen alssoms met een partner of een groep. In dit deelwordt het (para) sympathische zenuwstelsel ge-activeerd.

Trance en vivenciaHet belangrijkste moment in de Biodanza zit inde lichte trance die je krijgt als je geheel opgaatin de muziek en de dans. Iedereen kent zo'n mo-ment wel. Het is blijkbaar een moment dat je metgrote intensiteit beleefd. Het laat stress verdwij-nen. Het is een moment van in het hier en nu tezijn. Het is dan duidelijk een flow-moment. Datmoment wordt in de Biodanza de vivencia ge-noemd. Het is een spaans woord voor "beleving".De vivencia is de intense waarneming in het "hier-en-nu" te leven. (Het woord vivencia wordt ge-bruikt voor dit trance-achtige moment maar ookals naam voor een Biodanzaworkhop als geheel).

Genetisch potentieelDoor de meer affectieve houding ten opzichtevan jezelf en je omgeving blijken de kleine herse-nen te worden geactiveerd. Dat is ook de redendat er in een Biodanzaworkshop tijdens de oefe-ningen niet wordt gepraat. Het spraakcentrumzetelt namelijk in de grote hersenen (de cortex).Het denken, dat ons gevoel afschermt. (Op zichis dat voor mij een verademing. Eindelijk een plekwaar ik in contact met anderen kan zijn zonderdat er voortdurend wordt gepraat). De kleinehersenen worden aangestuurd door onze instinc-ten. De opvatting in de Biodanza is dat het heelgezond is om die instincten meer ruimte te geven.We hebben het dan over instincten zoals affec-tief contact, nieuwsgierigheid, beweging en rust,seksualiteit en harmonie met de omgeving.Door het activeren van de kleine hersenen alsonderdeel van het zogenaamde hypothalamischesysteem wordt de hormoonhuishouding en hetklierstelsel, het endocriene systeem, beïnvloed.Daardoor wordt het lichaam vitaler, meer im-muun. Je kunt dan meer gebruik maken van jezogenaamde "genetisch potentieel". Dat zijn de

vermogens die een ieder diep in zich heeft en diebij een sterke identiteitsontwikkeling tot uitinggaan komen.

Identiteitsontwikkeling via vijf lijnenEnigszins vergelijkbaar met de behoeftepiramidevan Maslow loopt de persoonlijkheidsontwikke-ling in de Biodanza ook via vijf lijnen. Die lijnenvinden hun oorsprong in de allereerste behoef-ten van de pasgeboren mens. De Biodanza-oefeningen zijn systematisch geordend volgensde 5 lijnen.

Vitale lijn:Wordt gestimuleerd via dans. Het autonome ze-nuwstelsel (sympatisch: actie en para-sympatish:rust) wordt in stelling gebracht. Daardoor wordthet vitaal onderbewuste gestimuleerd. Stemmin-gen mogen er dan zijn. De beleving van het voe-len van beweging, activiteit en rust.

Seksuele lijn:Het spel in de dans van aantrekken en afstotendraagt bij aan de seksuele identiteit. Het stimu-leert het verlangen tot leven. Maar ook de wil omiets te realiseren. De beleving van het ervarenvan contact en spel.

Affectieve lijn:Respect voor de ander. Beoefenen van ontmoe-tingsceremoniën. Toegang tot vriendschap. Hetbeleven van het oeroude gevoel van liefde enwaardering.

Creatieve lijn:De prikkeling tot expressie en vernieuwing vanbewegingen. De neiging tot spel. De belevingvan nieuwsgierigheid.

Transcendente lijn:Verbinden van de deelnemers met de harmonievan de groep en de omgeving. Geen grens meervoelen tussen jezelf en de omgeving. Het is eenintegratie van de vorige vier lijnen. Het is het ge-voel van "flow", Het uitstijgen boven je ego.

Biodanza gaat ervan uit dat bepaalde lijnen beterontwikkeld zijn dan andere. Ieder is opgevoedmet andere omgevingsfactoren. Opvoeding, cul-turele omgeving, indringende gebeurtenissenzijn voor ieder weer anders. In de Biodanza-work-shop worden achtergestelde lijnen gestimuleerdom je daarmee een evenwichtiger en completerpersoon te kunnen voelen. Ik heb het dan over depersoonlijke ontwikkeling van de identiteit.

De praktijk van mijn eigen groepTerug naar mijn eigen groep. Ik werk zoals ge-zegd inhoudelijk samen met Jhari Schovers uitWinterswijk. (www.biodanza-jharLnll. Wij ken-nen elkaar acht jaar en hebben samen de Biodan-za-opleiding in de Biodanza School Midden-Ne-derland in Utrecht gedaan. We vullen elkaar aanomdat wij twee verschillende werelden vertegen-woordigen. Jhari in de spirituele wereld en ikzelfin de bedrijfsmatige wereld. Wij enthousiasme-ren elkaar en zijn daarom gaan samenwerken.Wij hebben wekelijks twee eigen Biodanza groe-pen. Die vinden plaats in twee mooie danszalen:Jhari op haar eigen idyllische danslocatie in hetbuitengebied van Winterswijk en ikzelf in het mu-seale bedrijfsverzamelgebouw de Spinnerij in En-schede. Beide groepen worden door ons samenbegeleid. Bij de ene groep op donderdagavondin Enschede neem ik de leiding, bij de anderegroep op woensdagavond in Winterswijk neemtJhari de leiding.

Taalgebruik in onze Biodanza:Biodanza werkt met het onbewuste. Daaromkies ik voor een beeldrijk taalgebruik. Ik zal hetuitleggen waarom ik dat doe. De overgang vanhet bewuste naar het onbewuste wordt ook wel

het voorbewuste genoemd. Dit voorbewustewerkt via de rechterhersenhelft. In de rechter-hersenhelft wordt lateraal gedacht. Daar werkthet met associaties en toevallige gedachte-sprongen. De linkerhersenhelft is echter hetcentrum van de logica. Daar wordt doelgerichten lineair gedacht. Dat lineaire denken willen wein de vivencia's even laten voor wat het is. Detoegang tot het onbewuste werkt dus via asso-ciaties, beelden en metaforen. Daarom wordende thema's van de Biodanzaworkshops gecom-municeerd via associatief taalgebruik, poëzie,via het oproepen van beelden en metaforen(beeldspraak).

Thema'sElke week dansen wij rondom een actueel bezin-nend thema. Het thema is leidend voor de sa-menstelling van de oefeningen tot een workshop.In de Biodanza heet dit een vivencia. Jhari en ikdansen de vivencia voor en schaven net zolangtotdat de muzieknummers en de bewegings- encontactoefeningen voor ons een vloeiend geheelgaan vormen.De onderstaande vier themagroepen hebben wede afgelopen maanden gebruikt en ze geven eenindruk van de reikwijdte van onze Biodanza.

De eerste groep vivencia's gaan over thema's diete maken hebben met "verbinding en identiteit".\Zo is er een vivencia die gericht is op het accep-teren van jezelf. De integratie van je bewegingenen het spelenderwijs jezelf losgooien. Eenanderevivencia is gericht op het laten zien van je kracht)en creativiteit in de dans. Het verstevigt je eigenide\'titeit ten opzichte van de identiteit en eigen-heid van de andere dansers. De vivencia "Kleur-rijk palet" is een workshop waarbij we belevendat de ander de spiegel is voor je eigen kleuren.Wat we in de dans van de ander waarderen ligtdicht bij onszelf. De term "kleuren" is een meta-foor voor de facetten van je identiteit. Sommigekleuren zijn naar de achtergrond verschoven ensommige zijn naar de voorgrond getreden doorde opvoeding. Hoe we ons echte kleurenpaletgaan gebruiken en laten mengen met de kleurenvan de ander is aan ons. In de vivencia "De gratievan de beweging" gaat het om het oefenen metijle en lichte dansen. Het ontdekken van de bewe-ging die het meest bij je past. Het meebewegenmet de ijlheid en lichtheid van de lucht om onsheen. Groepsdansen waarbij de bewegingen opelkaar worden geïnspireerd. Waarbij we ervarendat we een geheel vormen met onze omgeving.

Een tweede groep vivencia's gaat over thema'sop het terrein van "expressie":Hier proberen we onszelf uit te drukken vanuitonze eigen stilte. Het beleven van de metafoordat ons leven te vergelijken is met een storm waarin het oog van de storm een diepe stilte heerst.Vanuit die stilte iets dansend vormgeven. In devivencia "Poezie van de aardse beweging" gaanwe de vitale kant benadrukken. Het plezier in debeweging in het hier en nu. Het voelen van je cre-

ativiteit, je autonomie en je vrijheid. In letterlijkezin, de ademhaling en je bewegingsapparaat. Infiguurlijke zin je innerlijke vrijheid van denkenen voelen. De vivencia "Aards genieten" is eeneen workshop waarbij we de vloer, de aarde, alsmetafoor gebruiken om fysieke en innerlijke ste-vigheid te voelen. Om van onszelf te genietenvia ons bekken en heupen. Samen te dansen ingroepsdansen en rumba-achtige dansontmoetin-gen in tweetallen.

Een derde groep vivencia's die we hebben gege-ven gaat over "acceptatie":Zo is de vivencia "Het bloeiend begin van de zo-mer" een workshop waarbij we oefenen ons overte geven aan de deining van het nu. Ons wezenblijft meestal diep verborgen. Soms ervaren weeen glimp als een vertrouwd rustig gevoel. Voorieder is dat anders. We staan in volle bloei en dei-nen op de golven van de oceaan van ons wezen.In "De schoonheid van de ontmoeting" maken wekennis met verschillende wijzen van ontmoeten.Een workshop waarbij we ons oefenen in het ge-ven van respect en aandacht naar de ander, maartegelijkertijd oefenen in het ontvangen en binnenlaten komen van de aandacht die de ander aanons geeft. We oefenen ook in Yin en Yang. In dekracht van tegenstellingen en het meebewegentussen de pool van yin zoals ontvankelijkheid,compassie en verstilling en de pool van yang zo-als actie, doelgerichtheid en uitbundigheid. Hiergaat het om de boodschap niet te blijven hangenin een gestolde emotie maar de beweeglijkheidvan geest en lichaam beleven. Met de vivencia"Delen in overvloed" gaat het om jezelf te latenzien door ge-woon te zijn. Tewonen in jezelf. Nietspeciaal aardig te doen. Het accepteren van alle

gevoelens die er in je zijn. Het voor elkaar dansenmet dat wat er is. Niets is dan vanzelfsprekenden daarom alles een geschenk. Een oefening inacceptatie.

De laatste groep vivencia's heeft het thema "ge-nieten en loslaten":In "De kunst van het genieten" staat het belevenvan de werkelijkheid onder een andere invalshoekcentraal. Elkaar in de dans anders te ontmoetendan we gewoon zijn. Het kunnen genieten vankleine en kwetsbare dansoefeningen. Bij de vi-vencia "Vitaal vuur" proberen we ons eigen vuurte dansen. Vlammende actie tentoonspreiden enhelemaal in rust kunnen gaan. Het.accepterenvan de kracht van jezelf en de kracht van de ander.Het beleven van soepelheid in judo-achtige dans-oefeningen. In de vivencia "Vitaliteit en water"geven we aan dat water symbool kan staan vooreen soepele levensopvatting en voor het soepelkunnen manoeuvreren van het bewegingsappa-raat. De beleving van niets hoeven, van loslaten.Opgaan in de muziek en dansend gevoelsma-tig opgaan in het grotere geheel van de groep.Kortom: een groot spectrum aan bewegingen engevoelens die waardevol en bruikbaar zijn in onsdagelijkse leven komen voorbij.

AfbeeldingenBij het samenstellen van de workshops gebruikik schilderijen ter inspiratie. De schilderijen druk-

ken Biodanzaoefeningen uit. Hiernaast staat eenafbeelding van een ritmische synchronisatie. Eeneenvoudige dans waarbij twee deelnemers op rit-mische muziek tot een gezamenlijk ritme (probe-ren te) komen. Het is een oefening in afstemmingop de ander en een metafoor om jezelf gewaarte zijn van het ritme van je omgeving. Het is eenvoorbeeld van het eerste en meest actieve deelvan de vivencia.

De andere afbeelding is een vrije improvisatie-dans waarbij de deelnemers ieder een eigen cre-atieve beweging maken en die gevoelsmatig af-gestemd hebben op elkaar. Het is een voorbeeldvan het al dansend opgaan in een groep.

Tot slotHet is lastig om de Biodanza te beschrijven. Hetis de kok die verteld hoe lekker een gerecht is.Je kunt de Biodanza daarom het beste beleven.Overal in Nederland zijn groepen actief. Kijkdaarvoor op de landelijke website van de Biodan-zavereniging.

Kijk voor meer info op: www.biodanzapietziel.nlen doe gerust een keer mee!

Het werkte ontspannenden het gaf me veel energieen plezier om de week opdeze wijze verder in te gaan.