15 april 2015

Biobouwers – overzicht lopende

projecten

Luca van Duren

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 2

Inventarisatie (Myra van der Meulen)

Projecten met een focus op biobouwers

Basis: interviews

• Inventarisatie is nooit compleet!

• Inventarisatie is altijd een momentopname

Presentatie per regio (met Nederlandse deelnemers)

• Wadden

• Nederland

• Europa

• Internationaal

Doel:

• impressie wie doet wat?

• gaten en overlap

→

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 3

Waddengebied

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 4

Restoratie projecten + toegepast

Schelpdieren

• Waddensleutels

• Mosselwad

Zeegras

• Grootschalig herstel

zeegras Waddenzee

Position paper slib

• Hele (internationale

Waddenzee)

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 5

Perifere projecten (niet specifiek biobouwers)

Deltaprogramma Wadden

Kustlijnzorg ecologie

Wettelijke Onderzoeks Taken

• Mosselbanken (visserij)

• Mosselbanken (natuur)

• Referentiegebied Rottum

Oestervoorkomens Waddenzee

SIBES meetnet

+

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 6

Onderzoek / gepland

Wadden Engine

Slibstromen & Biobouwers

Mossel-dominantie -

Wormendominanite

De Waddenzee

abiotiek (slib)

ecologie

mens

De Waddenzee

abiotiek (slib)

ecologie

mens

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 7

Nederland (rest)

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 8

Restoratie + mitigatieprojecten

Proeven met verplaatsen van klein zeegras

Zostera noltii in de Oosterschelde:

mitigatiemaatregel bij toekomstige dijk

werkzaamheden

ANT Oosterschelde

Building with Nature

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 9

Toegepast onderzoek

Draagkracht Oosterschelde

• Deltakennis

• Draagkracht voor MZI’s

• Draagkracht kom

Building with Nature Markermeer

• Proeven golfreductie

drijvende rietmoerassen

Noordwaard

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 10

Fundamenteel model – biota onderzoek

AiO projecten Ecomorfologie van

estuaria en getijdebassins

Muds & biota interacties

Patroonvorming – ecosystem

engineers

Biogeomorfologie

AiO projecten dynamiek

pionierzones schorren +

biobouweffecten zeegras

benthos in modellen

uncovering inherent

dynamics in coupled

biogeomorphodynamic

systems offshore

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 11

Internationaal

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 12

Europa

Voornamelijk gericht op onderzoeksinfrastructuur

• HydraLab III (afgerond)

• HydraLab IV (PISCES)

THESEUS

Hoe ga je met

organismen om in

hydro-experimenten in

gootfaciliteiten op

intermediaire schaal?

+30 other partners

Innovative

technologies for safer

European coasts in a

changing climate

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 13

Singapore

Innovatieve coastal protection

Rehabilitation of eroding mangrove

mud-coasts/’mud-engine’

Joint Singapore Marine Program

(JSMP)

• Effect sediment op zeegras en

koraal

• Mangrove vestiging

Impacts van sediment op gevoelige

ecosystemen

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 14

Indonesië, China

Rehabilitation of eroding mangrove mud-coasts/’mud-engine’

Zeegras begrazing door Schildpadden

Effects of human activities on the eco-morphology of rivers & estuaries (Yangtze estuary)

Gebruik maken van

kweldertechnieken uit de

Wadden op tropische

locaties om erosie tegen te

gaan

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 15

Biobouwersprojecten in Nederland

Overzichtelijk

• Klein aantal onderzoeksgroepen

• Relatief klein aantal mensen

• Zeer veel kruisverbanden

Toegepaste programma’s

• Ecoshape / Building with Nature (www.ecoshape.nl)

• WINN programma (www.innoverenmetwater.nl)

Mensen

• Wetenschappers zijn opportunistisch

• Wetenschappers zijn geïnteresseerd in nieuwe ideeën / concepten

Het veld is niet sterk gefragmenteerd en er gebeurt niet veel

onderzoek dubbel

Externe coördinatie vanuit programma’s kan beperkt

Facilitering van ecosystem engineering / biogeomorphology

platform prima

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 16

Groepen organismen

Sterk vertegenwoordigd

• Kwelders

• Epibenthische schelpdierbanken (Nederland mosselbanken,

buitenland Oesters (Crassostrea)

• Zeegras

Minder vertegenwoordigd

• Diatomeeën

• Endobenthos

• Wormen

Niet vertegenwoordigd

• Sertularia, Sabellaria

Veel fysische slib modellen hebben bodem in simpele vorm

geparametriseerd – processen in de bodem niet altijd

gemakkelijk in te brengen

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 17

Onderzoek: Verwachtingen van Biobouwers

Meer gebruik maken van modelexercities

Simpele analytische modellen

Extreme gebiedsmodellen: Voorbeeld Thijs van Kessel:

• locale verhoging / verlaging geeft effecten op de bodem, maar doet weinig in de waterkolom op kombergingsniveau

• veranderingen kritische schuifspanning heeft groot effect, maar effect verdwijnt na 10 jaar

– referentie

– 2x concentratie

rand

– halvering tcrit

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 18

Biobouwerfuncties

Invloed op de abiotiek (m.n.

sediment) dominant

Effect van structuurvorming

(rifbouwers, aquatische

planten) op habitat

(biodiversiteit,

voedselbeschikbaarheid)

duidelijk minder nadruk

15 april 2015Biobouwers projectoverzicht 19

Beleidsgerelateerde projecten

Restoratie projecten vaak nationaal of lokaal gericht; monitoring gericht op soorten, niet op functies

Programma Rijke Waddenzee: “Bevorderen van sedimentstabiliserende biobouwers”

Waarschuwing C. virginica reef restoration: balans hele ecosysteem in de gaten houden. Op een aantal plaatsten is dit proces te ver doorgeschoten (Pers. comm. Nils Volkenborn, Sally Woodin)

Uitgangspunt moet zijn ecosysteem functioneren. Mogelijk nog beter lessen te trekken van ervaringen elders.