Binnenwerk NL 2005 0205 · 9 MILIEUASPECTEN 21. 10 VOORSCHRIFTEN EN ADVIEZEN VOOR MBI METSELWERK...

INHOUDSOPGAVE

1 INTRODUCTIE 5

2 MBI METSELPRODUCTEN VOOR SCHOONMETSELWERK 6 2.1 Enkelzijdig schone gevelstenen 7 2.1.1 Gevelstenen met deklaag 7 2.1.1.1 Gevelstenen geocolor 7 2.1.1.2 Gevelstenen structuur 7 2.1.1.3 Gevelstenen glad 7 2.1.2 Gevelstenen gebroken 7 2.2 Dubbelzijdig schone binnenmuurstenen 7 2.2.1 Binnenmuurstenen structuur 8 2.2.2 Binnenmuurstenen glad 8 2.2.3 Inbouw elektriciteitsleidingen 8 2.2.4 Vormstenen 8 2.3 Dubbelzijdig schone B2 blokken 8 2.3.1 B2 blokken structuur 8 2.3.2 B2 blokken fijnstructuur 8 2.3.3 B2 blokken glad 8 2.3.4 Inbouw elektriciteitsleidingen 8 2.4 Formaten en kleuren 8

3 MBI METSELPRODUCTEN VOOR SCHOONLIJMWERK 9

4 MBI METSELPRODUCTEN VOOR VUILMETSELWERK 10 4.1 Grindbeton vuilmetselwerkstenen 10 4.2 Grindbeton vuilmetselwerkblokken 10 4.3 Lichtbeton vuilmetselwerkblokken 10 4.4 Formaten

5 PRODUCTEIGENSCHAPPEN 11 5.1 Producteigenschappen van gevelstenen en binnenmuurstenen 11 5.2 Producteigenschappen van B2 blokken 12 5.3 Producteigenschappen van grindbeton vuilmetselwerkblokken 13 5.4 Overzicht 13 5.5 Vorst-/dooiweerstand 13

6 ONTWERPASPECTEN 14

7 BOUWFYSISCHE ASPECTEN 15 7.1 Dilatatievoegen 15 7.2 Luchtgeluidisolatie 17 7.3 Geluidabsorptie 17 7.4 Licht 18 7.5 Brandwerendheid 18

8 CONSTRUCTIEVE ASPECTEN 19 8.1 Druksterkte van metselwerk 19 8.2 Vuistregels ter bepaling van de maximale muurhoogte van binnenmuren 19 8.3 Verankeringen 19 8.4 Lateien 20 8.5 Metselverbanden 20 8.5.1 Halfsteensmuren 20 8.5.2 Steensmuren 20

9 MILIEUASPECTEN 21.

10 VOORSCHRIFTEN EN ADVIEZEN VOOR MBI METSELWERK 22.10.1 Productcode en samenstelling steenpakket 22.

10.2 Gebruik kleuraanduiding 22.

10.3 Controle levering 22.

10.4 Klachten 23.

10.5 Opslag en bescherming 23.

10.6 Metselmortel 23.

10.7 Metselen 24.

10.8 Knippen en zagen 24.

10.9 Reinigen van metselwerk 24.

10.10 Voegen van metselwerk 24.

11 VERLIJMEN VAN MBI METSELPRODUCTEN 25.11.1 Algemeen 25.

11.2 Aspecten verlijmde MBI metselproducten 25.11.2.1 Geveltextuur 25.11.2.2 Ontwerp 25.11.2.3 Materiaaleigenschappen 26.

11.2.3.1 Bouwfysische eigenschappen 26.11.2.3.2 Constructieve eigenschappen 26.

11.2.4 Uitvoering 26.11.2.5 Onderhoud 27.

11.3 Metselen met dun(bed)mortel 27.

12 BESTEK 28.12.1 Bestektekst voor metselwerk MBI gevelstenen met deklaag (geocolor) 28.

12.2 Bestektekst voor metselwerk MBI gevelstenen gebroken 30.

12.3 Bestektekst voor metselwerk MBI binnenmuurstenen structuur 32.

12.4 Bestektekst voor metselwerk MBI B2 blokken glad 33.

12.5 Bestektekst voor lijmwerk MBI gevelstenen gebroken 34.

13 DETAILS METSELWERKCONSTRUCTIES 36.Detail 1 Aanzicht buitengevel 37.

Detail 2 Fundering 38.

Detail 3 Woningscheidende ankerloze spouwmuur 39.

Detail 4 Fundering in water 40.

Detail 5 Halfsteens muur op fundering 41.

Detail 6 Raamdorpelsteen/waterslag 42.

Detail 7 Zelfdragende betonnen latei boven houten kozijn 43.

Detail 8 Zelfdragende betonnen latei boven aluminium/kunststof kozijn 44.

Detail 9 Samengestelde zelfdragende betonnen latei boven houten kozijn 45.

Detail 10 Stalen latei boven houten kozijn 46.

Detail 11 Gewapend metselwerk met rollaag boven houten kozijn 47.

Detail 12 Betonnen gevelband boven houten kozijn 48.

Detail 13 Stalen latei aan consoles boven houten kozijn 49.

3.

4.

Detail 14 Horizontale betonnen metselwerkondersteuning 50.

Detail 15 Horizontale stalen metselwerkondersteuning 51.

Detail 16 Aansluiting platdak tegen hoger opgaand metselwerk 52.

Detail 17 Metselwerk op zelfdragende betonnen vloer 53.

Detail 18 Muur op zelfdragende betonnen vloer 54.

Detail 19 Dakrandafwerking plat dak 55.

Detail 20 Dakrandafwerking hellend dak 56.

Detail 21 Hoger opgaand metselwerk 57.

Detail 22 Afdekking spouwmuur 58.

Detail 23 Schoorsteen 59.

Detail 24 Dilatatievoegtypen 60.

Detail 25 Dilatatievoeg in geluidisolerende wand 61.

Detail 26 Dilatatievoeg ter plaatse van hoek 62.

Detail 27 Ongedilateerde hoek in buitenspouwblad 63.

Detail 28 Brandwerende dilatatievoeg 64.

Detail 29 Starre aansluiting met stalen kolom 65.

Detail 30 Niet-starre aansluiting met stalen kolom 66.

Detail 31 Aansluiting met stalen ligger 67.

Detail 32 Starre en niet-starre aansluiting met betonnen kolom 68.

Detail A1 Metselwerk met raamkozijn, gewapend metselwerk als latei 69.

Detail A2 Metselwerk met deurkozijn en dilatatievoeg, gewapend metselwerk als latei 70.

Detail A3 Metselwerk met raamkozijn en dilatatievoeg, zelfdragende betonnen latei 71.

Detail A4 Metselwerk met raamkozijn en dilatatievoeg, stalen latei 72.

Detail A5 Metselwerk met raamkozijn en dilatatievoeg, zelfdragende betonnen latei 73.

Detail A6 Metselwerk met deurkozijn, samenwerkende betonnen latei 74.

Detail A7 Metselwerk met deurkozijn en dilatatievoeg, samenwerkende betonnen latei 75.

Detail A8 Uitkragend prefab betonnen balkon, dilatatievoeg aan voorzijde 76.

Detail A9 Uitkragend prefab betonnen balkon, dilatatievoeg aan balkonzijde 77.

MBI metselproducten worden gemaakt van zand, grind of andere granulaten, hoogovencement CEMIII A42,5 N en water dat tijdens het verhardingsproces wordt gebonden. Het natte, onverharde mengsel heeft eenlage water-cementfactor waardoor de drogingskrimp beperkt is.

MBI gevelstenen zijn opgebouwd uit een dikke laag beton en een dunne deklaag bestaande uit anorgani-sche pigmenten of gekleurde granulaten (gebroken natuursteen), zand en cement. Ook kan een gevelsteenbestaan uit een homogeen mengsel dat na verharding wordt gebroken. B2 blokken, binnenmuurstenen envuilmetselwerkproducten bestaan altijd uit een homogeen mengsel.

MBI metselproducten voldoen aan eisen van vorst-/dooiweerstand en hebben uitstekende brandwerendeeigenschappen.

MBI metselproducten worden geleverd onder KOMO® attest-met-productcertificaat.

Voor vragen betreffende de al dan niet in deze publicatie opgenomen informatie is MBI Veghel, afdeling Verkoop Gevel te bereiken onder telefoonnummer 0413-349400.

5.

1 . i n t r o d u c t i e

genormaliseerde gemiddelde droge druksterkte na 7 dagen 20 N/mm2

netto droge volumieke massa 1950 - 2200 kg/m3

vochtgedrag (krimp en zwelling) < 0,45 mm/m

warmtegeleidingscoëfficiënt � 1,00 - 1,24 W/(m.K)

diffusieweerstandsgetal � 5/15 - 30/100

Enkele eigenschappen van metselproducten conform NEN-EN 771-3 (de juiste waarden zijn afhankelijkvan het steen- of bloktype)

6.

2 . M B I m e t s e l w e r k p r o d u c t e n v o o r s c h o o n m e t s e l w e r k

MBI produceert stenen en blokken zowel voor metselwerk van buitengevels als voor metselwerk vanbinnenmuren. De juiste steen- of blokkeuze wordt bepaald aan de hand van de functie van de buitengevelof de binnenmuur. Door een zorgvuldige selectie kunnen stenen of blokken worden gekozen die aan voorafte stellen esthetische, mechanische en bouwfysische eisen voldoen.

MBI maakt onderscheid in stenen voor enkelzijdig schoonmetselwerk en stenen en blokken voor dubbelzij-dig schoonmetselwerk. Enkelzijdig schoonmetselwerk wordt over het algemeen toegepast als buitenspouw-blad van spouwmuren, maar kan ook voor binnenmuren worden gebruikt. Dubbelzijdig schoonmetselwerkwordt als regel alleen voor binnenmuren toegepast. Op basis van textuur is het navolgende overzicht opge-steld.

Voor enkelzijdig schoonmetselwerk van buitenspouwbladen zijn er de volgende keuzemogelijkheden:• enkelzijdig schone gevelstenen (2.1)

- gevelstenen met deklaag (2.1.1)- gevelstenen geocolor (2.1.1.1)- gevelstenen structuur (2.1.1.2)- gevelstenen glad (2.1.1.3)

- gevelstenen gebroken (2.1.2)

Voor dubbelzijdig schoonmetselwerk van binnenmuren zijn er de volgende keuzemogelijkheden:• dubbelzijdig schone binnenmuurstenen (2.2)

- binnenmuurstenen structuur (2.2.1)- binnenmuurstenen glad (2.2.2)

• dubbelzijdig schone B2 blokken (2.3)- B2 blokken structuur (2.3.1)- B2 blokken fijnstructuur (2.3.2)- B2 blokken glad (2.3.3)

Voor enkelzijdig schoonmetselwerk van binnenmuren zijn er de volgende keuzemogelijkheden:• enkelzijdig schone gevelstenen (2.1)• dubbelzijdig schone binnenmuurstenen (2.2) • dubbelzijdig schone B2 blokken (2.3)

LET OPTer voorkoming van verschillen in kleurnuancering, textuur en/of maat mogen in geen geval MBIgevelstenen en MBI binnenmuurstenen met dezelfde kleuraanduiding in de productcode in éénmuurvlak worden toegepast (géén combinatie van E- en D-stenen met dezelfde kleuraanduiding).

MBI produceert naast stenen en blokken voor schoonmetselwerk ook stenen en blokken voor vuilmetsel-werk (zie hoofdstuk 3).

7.

2.1 Enkelzijdig schone gevelstenen

2.1.1 Gevelstenen met deklaagGevelstenen met deklaag zijn enkelzijdig schone stenen die voorzien zijn van een speciale deklaagop een laag onderbeton. Door deze deklaagconstructie kunnen stenen worden samengesteld metverschillende soorten texturen en kleuren. Hoewel deze stenen, wat betreft uiterlijk verschillen, zijntoch de mechanische en bouwfysische eigenschappen onderling identiek waardoor ook de toepas-singsmogelijkheden van de typen gevelstenen met deklaag gelijk zijn. Dat maakt de keuzebepalingeenvoudiger.Gevelstenen met deklaag zijn aan de strekzijde voorzien van een vellingkant. Voor uitwendige hoe-ken en neggenkanten bij kozijnen wordt standaard een bepaald percentage kop-strekstenen bijge-leverd waarvan zowel de strek- als de kopzijde een identiek oppervlak hebben. Op speciaal verzoek kunnen van sommige steentypen, afhankelijk van het formaat ook kop-strek-kopstenenworden geleverd. Informeer hiernaar bij MBI Veghel, afdeling Verkoop Gevel. De kopzijde vertoontom productietechnische reden geringe afwijkingen (geen vellingkant, enigszins andere textuur) tenopzichte van de strekzijde. De afwijkingen, die inherent zijn aan de productie, zijn onopvallend.

2.1.1.1 Gevelstenen geocolorBijzondere en kleurrijke producten in het assortiment zijn de gevelstenen geocolor. Deze stenenontlenen hun kleur(vastheid) aan de natuurlijke materialen die in de deklaag zijn verwerkt. Door detoplaag te ‘wassen’ ontstaat een min of meer gestructureerd oppervlak.

2.1.1.2 Gevelstenen structuurDe stenen hebben een deklaag welke voornamelijk bestaat uit cementgebonden, gebroken natuursteen en zand met een zodanige samenstelling dat deze stenen een gestructureerd oppervlak hebben.

2.1.1.3 Gevelstenen gladDe stenen hebben een deklaag welke voornamelijk bestaat uit cementgebonden, gebroken natuursteen en zand met een zodanige samenstelling dat deze stenen een glad oppervlak endaardoor een bijzonder strak uiterlijk hebben.

2.1.2 Gevelstenen gebrokenIn het assortiment stenen nemen de gevelstenen gebroken een wel heel bijzondere plaats in. Degevelstenen gebroken worden in dubbele formaatbreedte geproduceerd en kunnen na minimaal 4weken verharding in tweeën worden geknipt. De doorgebroken toeslagmaterialen geven de gevel-stenen gebroken een bijzondere uitstraling. Het metselwerk verkrijgt hierdoor een geheel eigenkarakter.Deze stenen zijn kleurvast, dankzij de toepassing van natuurlijke materialen zoals noors marmer.

2.2 Dubbelzijdig schone binnenmuurstenenSpeciaal voor dubbelzijdig schoonmetselwerk zijn er dubbelzijdig schone binnenmuurstenen. Dezestenen zijn homogeen van samenstelling en hebben twee afgewerkte strekken en twee afgewerktekoppen. De dubbelzijdig schone binnenmuurstenen bieden de mogelijkheid tot het inbouwen vanelektriciteitsleidingen doordat een bepaald aantal van de te leveren stenen is voorzien van eenrandsparing om probleemloos en onzichtbaar leidingen door te voeren. In de steenpakketten zijnbovendien een aantal gekoppelde koppen opgenomen. Er is keuze uit binnenmuurstenen structuuren binnenmuurstenen glad.

8.

2.2.1 Binnenmuurstenen structuurDe stenen hebben goede geluidabsorberende maar beperkte geluidisolerende eigenschappen.

2.2.2 Binnenmuurstenen gladDe stenen hebben goede geluidisolerende eigenschappen maar beperkte geluidabsorberendeeigenschappen.

2.2.3 Inbouw elektriciteitsleidingenIn de steenpakketten van dubbelzijdig schone binnenmuurstenen zijn een aantal leidingstenen (D2)met een sparing aan de kopzijde (kopsparing) opgenomen waardoor het mogelijk is in een muurvan dubbelzijdig schoonmetselwerk zowel elektriciteitsleidingen als inbouwdozen op te nemen.Leidingstenen zitten in de steenpakketten en kunnen niet afzonderlijk geleverd worden. Opgavevan het aantal leidingstenen kan worden verstrekt door MBI Veghel, afdeling Verkoop Gevel. ABB HAF te Ede of Attema te Gorinchem leveren speciale inbouwdozen die geschikt zijn voor MBIbinnenmuurstenen.

2.2.4 VormstenenVan de dubbelzijdig schone binnenmuurstenen structuur en glad in maasformaat en moduulformaat90 heeft MBI een tweetal standaard vormstenen in het assortiment. Er is een steen waarvan eenkop is afgeschuind onder een hoek van 135° en een steen waarvan een hoek is afgerond met eenstraal van 80 mm.Van de dubbelzijdig schone binnenmuurstenen structuur en glad zijn in overleg met MBI voorbinnenmuurtoepassingen speciale vormstenen leverbaar volgens nader op te geven specificatie.Uitsluitend van de dubbelzijdig schone binnenmuurstenen glad zijn in overleg met MBI voor buiten-geveltoepassingen eveneens speciale vormstenen leverbaar volgens nader op te geven specificatie.

2.3 Dubbelzijdig schone B2 blokkenSpeciaal voor dubbelzijdig schoonmetselwerk zijn er dubbelzijdig schone B2 blokken. Deze blok-ken zijn homogeen van samenstelling en hebben twee afgewerkte zijden. De dubbelzijdig schoneB2 blokken bieden desgevraagd de mogelijkheid tot het inbouwen van elektriciteitsleidingen door-dat de te leveren blokken zijn voorzien van sparingen om probleemloos en onzichtbaar leidingendoor te voeren. Er is keuze uit B2 blokken glad, B2 blokken fijnstructuur en B2 blokken structuur.

2.3.1 B2 blokken structuurDe blokken hebben goede geluidabsorberende maar beperkte geluidisolerende eigenschappen.

2.3.2 B2 blokken fijnstructuurDe blokken hebben goede geluidisolerende eigenschappen en betere geluidabsorberende eigen-schappen dan B2 blokken glad.

2.3.3 B2 blokken gladDe blokken hebben goede geluidisolerende eigenschappen maar beperkte geluidabsorberendeeigenschappen.

2.3.4 Inbouw elektriciteitsleidingenIn de steenpakketten van dubbelzijdig schone B2 blokken zijn een aantal leidingblokken met eensparing (kernsparing) opgenomen waardoor het mogelijk is in een muur van dubbelzijdig schoon-metselwerk zowel elektriciteitsleidingen als inbouwdozen op te nemen. Leidingblokken zitten in desteenpakketten en kunnen niet afzonderlijk geleverd worden. Opgave van het aantal leidingblokkenkan worden verstrekt door MBI Veghel, afdeling Verkoop Gevel. ABB HAF te Ede of Attema teGorinchem leveren speciale inbouwdozen die geschikt zijn voor MBI B2 blokken.

2.4 Formaten en kleurenMBI stenen en B2 blokken zijn leverbaar in een groot aantal formaten en kleuren. Er is een aantalformaten waarvan de afmetingen inclusief voeg zijn afgestemd op een maatvoering met een basis-moduulmaat van 100 mm. Hierdoor is het mogelijk diverse afmetingen gecombineerd in één muur-vlak te gebruiken. Een volledig overzicht van leverbare formaten en kleuren is te vinden op onzewebsite www.mbi.nl en in het overzicht metselproducten. De afdeling Verkoop Gevel van MBIVeghel kan ook alle informatie geven.

9.

3 . M B I m e t s e l p r o d u c t e n v o o r s c h o o n l i j m w e r k

In principe zijn alle MBl gevelstenen, binnenmuurstenen en B2 blokken wegens de hoge vorm- en maat-vastheid uitermate geschikt om te worden verlijmd of te worden verwerkt met dun(bed)mortel. Voor meer gedetailleerde informatie over het verlijmen van MBI metselproducten zie hoofdstuk 11.

10.

Vuilmetselwerkstenen en vuilmetselwerkblokken worden onder andere toegepast in funderingen, inkruipruimtes, boven plafonds en voor muren die gestukadoord of betegeld worden. In vuilmetsel-werk hoeven in principe geen dilatatievoegen te worden toegepast. Haarscheurvorming is in datgeval te verwachten. Om die reden is het raadzaam nader te overleggen met MBI indien vuilmet-selwerk wordt gestukadoord of betegeld.

4.1 Grindbeton vuilmetselwerkstenenGrindbeton vuilmetselwerkstenen zijn homogeen van samenstelling, hebben een genormaliseerdegemiddelde droge druksterkte van 20 N/mm2 en zijn leverbaar in de kleur grijs/donkergrijs.

4.2 Grindbeton vuilmetselwerkblokkenGrindbeton vuilmetselwerkblokken zijn homogeen van samenstelling, hebben een genormaliseerdegemiddelde droge druksterkte van 20 N/mm2 en zijn leverbaar in de kleur grijs/donkergrijs.

4.3 Lichtbeton vuilmetselwerkblokkenLichtbeton vuilmetselwerkblokken zijn homogeen van samenstelling, hebben een genormaliseerde gemiddelde droge druksterkte van 15 N/mm2 en zijn leverbaar in de kleur grijs/donkergrijs.

4.4 FormatenVuilmetselwerkstenen en vuilmetselwerkblokken zijn leverbaar in een groot aantal formaten. Eenvolledig overzicht van leverbare formaten is te vinden op onze website www.mbi.nl en in het over-zicht metselproducten. De afdeling Verkoop Gevel van MBI Veghel kan ook alle informatie geven.

4 . M B I m e t s e l p r o d u c t e n v o o r v u i l m e t s e l w e r k

gevelstenen metdeklaag

gevelstenengebroken

binnenmuurstenenstructuur

binnenmuurstenenglad

steen

categorie(NEN-EN 1996-1-1)

l l l l

groep(NEN-EN 1996-1-1)

1 1 1 1

maatafwijkingenklassevlakheidvlakevenwijdigheid

D2< 2,0 mm< 1,0 mm

D2< 2,0 mm< 1,0 mm

D2< 2,0 mm< 1,0 mm

D2< 2,0 mm< 1,0 mm

droge druksterkte (⊥ legvlak)genormal. gem. na 7 dgenormal. gem. na 14 d

20 N/mm2

20 N/mm220 N/mm2 20 N/mm2

afschuifhechtsterkte 0,15 N/mm2 0,15 N/mm2 0,15 N/mm2 0,15 N/mm2

netto droge volumieke massa 2060 kg/m3 2200 kg/m3 1965 kg/m3 (gem.) 2100 kg/m3 (gem.)

vochtgedrag(krimp en zwelling)

< 0,45 mm/m < 0,45 mm/m < 0,45 mm/m < 0,45 mm/m

capillaire waterabsorptie < 9 g/(m2.s)(gem.) < 8 g/(m2.s) < 12 g/(m2.s) < 12 g/(m2.s)

diffusieweerstandsgetal � 5/15 30/100 5/15 5/15

warmtegeleidingscoëfficiënt � 1,11 W/(m.K) 1,24 W/(m.K) 1,00 W/(m.K) 1,11 W/(m.K)

vorst-/dooiweerstand(duurzaamheid)

voldoet voldoet voldoet voldoet

brandreactie Euroklasse A1 Euroklasse A1 Euroklasse A1 Euroklasse A1

gevaarlijke bestanddelen NPD NPD NPD NPD

11.

5 . p r o d u c t e i g e n s c h a p p e n

5.1 Producteigenschappen van gevelstenen en binnenmuurstenen

12.

5.2 Producteigenschappen van B2 blokken

B2 blokkenstructuur

B2 blokkenfijnstructuur

B2 blokkenglad

blok


l l l


1 1 1


D2< 2,0 mm< 1,0 mm

D2< 2,0 mm< 1,0 mm

D2< 2,0 mm< 1,0 mm

droge druksterkte (⊥ legvlak)genormal. gem. na 7 d 15 N/mm2 15 N/mm2 15 N/mm2

afschuifhechtsterkte 0,15 N/mm2 0,15 N/mm2 0,15 N/mm2

netto droge volumieke massa 1930 kg/m3 1930 kg/m3 2090 kg/m3


< 0,45 mm/m < 0,45 mm/m < 0,45 mm/m

capillaire waterabsorptie < 14 g/(m2.s) < 14 g/(m2.s) < 12 g/(m2.s)

diffusieweerstandsgetal � 5/15 5/15 5/15

warmtegeleidingscoëfficiënt � 1,00 W/(m.K) 1,00 W/(m.K) 1,11 W/(m.K)


voldoet voldoet voldoet

brandreactie Euroklasse A1 Euroklasse A1 Euroklasse A1

gevaarlijke bestanddelen NPD NPD NPD

13.

5.3 Producteigenschappen van grindbeton vuilmetselwerkblokken

blokkenglad

blok


l


1


D1< 2,0 mm< 1,0 mm

droge druksterkte (⊥ legvlak)genormal. gem. na 7 d 20 N/mm2

afschuifhechtsterkte 0,15 N/mm2

netto droge volumieke massa 2150 kg/m3 (gem.)


< 0,45 mm/m

capillaire waterabsorptie < 10 g/(m2.s) (gem.)

diffusieweerstandsgetal � 5/15

warmtegeleidingscoëfficiënt � 1,11 W/(m.K)


voldoet

brandreactie Euroklasse A1

gevaarlijke bestanddelen NPD

5.4 OverzichtEen volledig overzicht van alle belangrijke kenmerken van steen en muur, respectievelijk B2 blok en muur is te vinden op de productbladen en op onze website www.mbi.nl.

5.5 Vorst-/dooiweerstandTNO-onderzoek (rapportnummer B-84-1-434) heeft aangetoond dat MBI stenen en B2 blokken,toegepast in gevels met of zonder spouwisolatie alsmede in vrijstaande of grondkerende muren,vorstbestendig zijn. De vorst-/dooiweerstand heeft zich in de praktijk overigens ruimschoots bewezen;vorstschade komt niet voor!

14.

6 . o n t w e r p a s p e c t e n

Betonmetselstenen kunnen op verschillende wijzen worden toegepast. Conform tabel 1 van BRL 2340 wor-den betonmetselstenen op basis van mechanische belasting en/of vochtbelasting ingedeeld in 4 toepas-singsklassen:I Geen of zeer geringe mechanische belasting en/of vochtbelastingII Geringe mechanische belasting en/of vochtbelastingIII Normale mechanische belasting en/of vochtbelastingIV Hoge mechanische belasting en/of vochtbelasting.

Omschrijving toepassingsklassen

I Geen of zeer geringe mechanische belasting en/of vochtbelastingEr zijn geen constructieve of bouwfysische eisen.Voorbeeld:- metselwerk binnen, maar niet in publieke ruimten

II Geringe mechanische belasting en/ of vochtbelastingAfhankelijk van het toepassingsgebied kunnen constructieve of bouwfysische eisen worden gesteld.Voorbeelden:- metselwerk binnen, inclusief publieke ruimten- metselwerk onder een afdak- metselwerk in tunnels met uitzondering van voetgangers-/fietstunnels

Ill Normale mechanische belasting en/of vochtbelastingAfhankelijk van het toepassingsgebied kunnen constructieve of bouwfysische eisen worden gesteld.Voorbeelden:- metselwerk buiten waarbij geconcentreerd afstromen van hemelwater wordt vermeden- vrijstaand en bovendaks metselwerk en gemetselde schoorstenen die goed zijn afgedekt of

anderszins zodanig gedetailleerd dat geconcentreerd afstromen van hemelwater wordt ver-meden

- metselwerk waarbij de kans op veelvuldig bekladden gering is

IV Hoge mechanische belasting en/ of vochtbelastingAfhankelijk van bet toepassingsgebied kunnen constructieve of bouwfysische eisen worden gesteld.Voorbeelden:- metselwerk in waterkerende toepassingen- horizontaal metselwerk, inclusief de bovenkant van niet afgedekt metselwerkmetselwerk waarbij geconcentreerde afstroming van hemelwater moet worden verwacht- metselwerk waarbij kans op veelvuldig bekladden bestaat

15.

7 . b o u w f y s i s c h e a s p e c t e n

7.1 DilatatievoegenWanneer de trekspanningen die in een muur optreden, leiden tot overschrijding van de treksterktevan het samenstellende materiaal, dan ontstaat scheurvorming. Er zijn verschillende aspecten diehet ontstaan van deze spanningen beïnvloeden:• vervorming van de hoofddraagconstructie• zettingsverschillen in de fundering• het ontbreken van wapening onder en boven muuropeningen, zoals raam- en deurkozijnen• het ontbreken van een folie onder het metselwerk op ondersteuningen zoals funderingen,

balken, vloeren en lateien• vervorming ten gevolge van invloeden van temperatuur (verlenging en verkorting), vocht

(krimp en zwelling), kruip en relaxatie• belemmering van vervorming door aansluitende bouwdelen• onvoldoende stabiliteit van het metselwerk• het metselwerkverband• het gebruik van een metselmortel met een te hoge cementdosering

Ter voorkoming van scheurvorming moeten dilatatievoegen worden toegepast. De afstand tussenverticale dilatatievoegen is van een aantal factoren afhankelijk zoals kleur, formaat, druksterkte,mengselsamenstelling en metselwerkhoogte.

Uitgaande van halfsteensverband kunnen de onderstaande globale richtlijnen worden aangehoudenvoor de maximale ongedilateerde muurlengte Lr bij metselwerkhoogte h:

formaat, kleur Lr

grootformaat (steenhoogte > 100 mm) 5,0 h en maximaal 8,0 m

maas- en moduulformaat (steenhoogte < 100 mm) 4,5 h en maximaal 7,5 m

kleinere formaten en waalformaat 4,5 h en maximaal 7,0 m

donkere kleuren (alle formaten) 4,0 h en maximaal 6,0 m

Gevelstenen met deklaag, binnenmuurstenen structuur, binnenmuurstenen glad en B2 blokken

muren korter dan 2,5 m hoeven niet te worden gedilateerd.

formaat, kleur Lr

grootformaat (steenhoogte > 100 mm) 5,5 h en maximaal 9,0 m

maas- en moduulformaat (steenhoogte < 100 mm) 5,0 h en maximaal 8,0 m

kleinere formaten en waalformaat 4,5 h en maximaal 7,0 m

donkere kleuren (alle formaten) 4,0 h en maximaal 6,0 m

Gevelstenen gebroken

muren korter dan 3,0 m hoeven niet te worden gedilateerd.

16.

Voor lijmwerk moeten ongeveer 10% kleinere waarden voor Lr worden aangehouden.

Voor volledig gewapend tegelverband geldt: Lr = 4 h en maximaal 6,0 mDe wapeningsafstand bedraagt maximaal 400 mm.

Voor ongewapend tegelverband geldt: Lr = 3 h en maximaal 3,0 m

Op verzoek verstrekt MBI kostenloze dilatatieadviezen ter voorkoming van ongewenste scheurvor-ming in het metselwerk. De in een advies aangegeven dilatatievoegen moeten zorgvuldig wordenuitgevoerd. Positie en type van de aangegeven lintvoegwapening moeten strikt worden aangehou-den. Meer gedetailleerde regels zijn te vinden in Bijlage A4 van CUR-Aanbeveling 82 ‘Beheersingvan scheurvorming in steenconstructies’.

In metselwerk en lijmwerk worden door MBI verschillende dilatatievoegtypen met bijbehorendesymbolen geadviseerd.

Bouwfysische dilatatievoeg (in verband met de materiaaleigenschappen)Symbool: Indien geen aanvullende eisen worden gesteld, kunnen bouwfysische dilatatievoegen worden uitge-voerd als koude voeg. Uitvoering als gevulde voeg is eveneens mogelijk. Indien eisen wordengesteld aan de licht- en luchtdichtheid van metselwerk van binnenmuren dan moeten deze dilata-tievoegen worden uitgevoerd als gevulde voeg. Indien eisen worden gesteld met betrekking tot deluchtgeluidisolatie dan moeten deze dilatatievoegen eveneens worden uitgevoerd als gevulde voegmet een dieper aangezette kitvoeg op een rugvulling van 2 of 3 schuimbanden met gesloten cel-len.

Bouwtechnische dilatatievoeg (in verband met de bouwkundige of constructieve opzet)Symbool: Bouwtechnische dilatatievoegen moeten altijd worden uitgevoerd als gevulde voeg. Indien deondersteunende constructie niet doorbuigt en bij de opleggingen geen hoekverdraaiing optreedtdan mogen deze dilatatievoegen ook worden uitgevoerd als koude voeg. Glijankers mogen inbouwtechnische dilatatievoegen nooit worden toegepast.

Bouwtechnische dilatatievoeg die wordt gebruikt als bouwfysische dilatatievoegSymbool:

In dilatatieadviezen wordt de lintvoegwapening in blauw aangegeven.

Een verdiepingshoog kozijn (symbool V) of een gevelpui die het metselwerk verticaal geheel door-snijdt heeft de functie van ‘natuurlijke’ dilatatievoeg. Door hiermee rekening te houden tijdens hetontwerp kan het aantal zichtbare dilatatievoegen worden beperkt.

sticker MBI dilatatieadvies

koude of gevulde bouwfysische dilatatievoeggevulde bouwtechnische dilatatievoeggevulde bouwfysische en bouwtechnische dilatatievoeghorizontale metselwerkondersteuninglintvoegwapening op basis van staalverdiepingshoog kozijnpaneel o.g.

behoort bij rapport nr. paraaf gew. gew. d.d.

MO

VP

17.

Koude dilatatievoegDeze dilatatievoeg is alleen toepasbaar voor MBI gevelstenen en MBI B2 blokken. De stenen enblokken worden ter plaatse van de dilatatievoeg nagenoeg koud tegen elkaar geplaatst. De dilata-tievoeg behoeft geen verdere afwerking. Afhankelijk van het toegepaste isolatiemateriaal kan eenwaterwerende dpc-folie van bijvoorbeeld 300 mm breed noodzakelijk zijn.

Gevulde dilatatievoegDeze dilatatievoeg moet minimaal 10 mm breed zijn en kan worden afgewerkt met een teruglig-gende, elastisch blijvende, olievrije kit op rugvulling, met weerbestendige schuimband of met speciaalhiervoor ontwikkelde afdichtingsprofielen.

Alternatief voor een koude voeg in metselwerk van binnenmurenDe koude voeg kan ook worden uitgevoerd als loodvoeg zonder lintvoegwapening. De voegdieptebedraagt 30-40 mm. Deze dilatatievoeg moet in een zo laat mogelijk stadium worden nagevoegdnadat de eerste krimp is opgetreden. Haarscheurvorming in deze voeg is te verwachten en bij eenterugliggende voeg minder opvallend.

Alternatief voor een koude voeg in metselwerk van gevelstenenDe koude voeg kan ook worden uitgevoerd als een loodvoeg met een dikte van circa 10 mm. Deloodvoeg heeft als rugvulling een 40-50 mm terugliggende, vochtbestendige houten lat met, voorscheurgeleiding daartegen bevestigd, een dpc-folie of een gelijkwaardig product ter breedte vanruim de dikte van het buitenspouwblad. Deze dilatatievoeg moet in een zo laat mogelijk stadiumworden nagevoegd nadat de eerste krimp is opgetreden. Vervolgens kan de uitstekende dpc-folieworden afgesneden.

Bovenstaande dilatatievoegen zijn weergegeven in detail 24 van hoofdstuk 13.

Algemene uitgangspunten en aanbevelingen zijn te vinden in CUR-Aanbeveling 71 ‘Constructieveaspecten bij ontwerp, berekening en detaillering van gevels in metselwerk’ en in CUR-Aanbeveling 82‘Beheersing van scheurvorming in steenconstructies’.

7.2 LuchtgeluidisolatieDe luchtgeluidisolatie wordt in hoge mate bepaald door de kwaliteit van het metselwerk (‘vol en zat’)en door de detaillering. Voor scheidingsconstructies moet bovendien rekening worden gehoudenmet flankerende geluidoverdracht ter plaatse van aansluitende bouwdelen, met omloopgeluid viaverlaagde plafonds of leidingdoorvoeren en met de verhouding van de oppervlakte van de schei-dingsconstructie ten opzichte van de inhoud van de aangrenzende ruimte.Als aan een binnenmuur eisen worden gesteld met betrekking tot de luchtgeluidisolatie dan moeteen dilatatievoeg in die muur altijd worden uitgevoerd als gevulde dilatatievoeg met een dieper aan-gezette kit op een rugvulling van 2 of 3 schuimbanden met gesloten cellen.Wordt een binnenmuur uitgevoerd in dubbelzijdig schoonmetselwerk dan moet aan twee zijden eengevulde dilatatievoeg worden uitgevoerd.

7.3 GeluidabsorptieIn ruimten zoals sportruimten, bedrijfsruimten, gesloten galerijen en trappenhuizen waaraan bepaal-de eisen worden gesteld met betrekking tot geluidabsorptie kan toepassing van binnenmuurstenenstructuur een positieve bijdrage leveren aan het bereiken van de voorgeschreven geluidabsorptie.Toepassing van additionele voorzieningen kunnen daardoor worden beperkt of achterwege blijven.

Als zowel aan de luchtgeluidisolatie als aan de geluidabsorptie eisen worden gesteld dan kunnengevelstenen structuur worden toegepast. Naast goede geluidisolerende eigenschappen hebbendeze stenen ook relatief goede geluidabsorberende eigenschappen. Zowel van binnenmuurstenen structuur als van gevelstenen structuur zijn op aanvraag rapportenvan gemeten geluidabsorptiecoëfficiënten beschikbaar.

18.

7.4 LichtVan het totaal van alle grensvlakken van een ruimte in een bouwwerk hebben de wanden door-gaans de grootste oppervlakte. Licht wordt door donkere kleuren meer of minder geabsorbeerd.Lichte kleuren hebben een reflecterend karakter.

In onderstaande tabel zijn afhankelijk van de steenkleur lichtreflectiefactoren opgenomen. De facto-ren zijn mede afhankelijk van de textuur van de stenen en van de kleur, textuur en de vorm van hetvoegwerk.

7.5 BrandwerendheidVoor de rekenkundige bepaling van de brandwerendheid van metselwerk zijn Europese normen invoorbereiding. Ter bepaling van de brandwerendheid van metselwerk van betonsteen kan vooronbelaste muren echter gebruik worden gemaakt van de formule:

B = 0,9 x d2 x 10-2

B is de minimale brandwerendheid in minutend is de muurdikte in mm

steenkleur lichtreflectiefactor

antraciet 0,3

donkere kleuren 0,4 - 0,5

lichte kleuren 0,5 - 0,6

wit 0,6 - 0,7

muurdikte

dmm

schoonmetselwerk

Bminuten

vuilmetselwerk met 2 pleisterlagen

Bminuten

90 75 105

95-100 90 120

115 120 180

140 180 240

150 180 240

brandwerendheid

19.

8 . c o n s t r u c t i e v e a s p e c t e n

8.1 Druksterkte van metselwerkMetselwerk van MBI gevelsteen of MBI binnenmuursteen kan naast een scheidende functie ookeen constructieve functie vervullen.De karakteristieke druksterkte fk van ongewapend metselwerk kan worden bepaald door deze teberekenen volgens NEN 6790: 2005 Technische grondslagen voor bouwconstructies TGB 1990 -Steenconstructies - Basiseisen en bepalingsmethoden.

8.2 Vuistregels ter bepaling van de maximale muurhoogte van binnenmurenDe vuistregels ter bepaling van de maximale muurhoogte in m zijn geldig voor niet-dragendebinnenmuren. Ze zijn afhankelijk van de constructieve randvoorwaarden van de binnenmuren.

a = de afstand in m tussen verstijvende kolommen of dwarsmurend = de dikte van de muur

Met nadruk wordt erop gewezen dat het gebruik van bovenstaande vuistregels te allentijde onder de verantwoordelijkheid van de constructeur valt.

8.3 VerankeringenUit onderzoek naar de duurzaamheid van spouwankers is gebleken dat in geval van het optredenvan corrosie het spouwanker wordt aangetast ter plaatse van de overgang van buitenspouwbladnaar spouw. De mate van aantasting van het spouwanker is afhankelijk van het milieu waarin hetbouwwerk staat. Een te hoog gehalte aan chloriden in de lucht draagt in belangrijke mate bij aanhet corroderen van spouwankers. Geadviseerd wordt ter voorkoming van corrosie spouwankers toete passen van roestvast staal A4 (AISI 316).

Voor spouwmuren met een spouwbreedte tot en met 150 mm kan de volgende tabel worden aan-gehouden.

Voor een spouw die breder is dan 150 mm moet de spouwverankering worden berekend.

niet verstijfd

m

verstijfd door kolommenofdwarsmuren of afstand a

m

muur aan de bovenzijde gesteund 30 x d 60 x d - 0,5 x a

muur aan de bovenzijde nietgesteund

15 x d 60 x d - 0,9 x a

gebouwhoogte 0 -11 m 11 - 20 m

aantal spouwankers per m2 4 6

20.

8.4 LateienLateien worden toegepast boven gevelopeningen om het eigen gewicht van het bovenliggendemetselwerk te dragen. Bij toepassing van betonnen lateien moet rekening worden gehouden metdoorbuiging als gevolg van tijdsafhankelijke effecten zoals kruip en als gevolg van veranderlijkelasten. Bij toepassing van stalen lateien moet alleen rekening worden gehouden met doorbuigingals gevolg van veranderlijke lasten. Genoemde doorbuigingen mogen niet groter zijn dan 1/1000van de overspanning. Deze eis geldt overigens niet alleen voor metselwerk op lateien maar ookvoor metselwerk op balken, vloeren, balkons en galerijen.In het algemeen is het raadzaam om lateien ter plaatse van dilatatievoegen glijdend op te leggenzodat de latei en het metselwerk waarin de latei opligt vrij ten opzichte van elkaar kunnen vervor-men. Bovendien moet achter de beëindiging van de latei enkele millimeters ruimte worden gelaten.In de gevel kan de verticale voeg tussen latei en metselwerk worden uitgevoerd als kitvoeg op rug-vulling of open worden gelaten.

8.5 MetselverbandenDe mechanische sterkte van een gemetselde muur wordt enerzijds bepaald door de hechtsterktetussen mortel en steen en anderzijds door het metselverband dat ontstaat door het laten versprin-gen van boven elkaar liggende stootvoegen. Daarnaast dragen metselverbanden bij aan de esthe-tiek van een gevel. MBI stenen en B2 blokken kunnen altijd in een tevoren bepaald metselverbandworden verwerkt wegens de grote maatvastheid van stenen en blokken. Noodgedwongen toe-passing van wildverband als gevolg van maatonvastheid komt niet voor.

Een bijzonder metselverband is het modulair verband waarbij een viertal modulaire formaten gevel-stenen gebroken worden samengesteld tot een vrij te bepalen configuratie die steeds wordt her-haald.

8.5.1 HalfsteensmurenVoor halfsteensmuren van MBI stenen of B2 blokken is het halfsteensverband het meest geëigen-de verband.

8.5.2 SteensmurenSteensmuren kunnen met dubbelzijdig schone binnenmuurstenen in engels, noors, vlaams, staand,kruis- of koppenverband worden uitgevoerd.

21.

9 . m i l i e u a s p e c t e n M B I m e t s e l p r o d u c t e n

MBI heeft een onderzoek laten uitvoeren betreffende de milieubelasting die optreedt in de levenscyclus vanmetselwerk van MBI gevelstenen in vergelijking met de milieubelasting van metselwerk van andere materi-alen. Deze LevensCyclusAnalyse (LCA) is uitgevoerd door CREM, Consultancy and Research forEnvironmental Management te Amsterdam.Een LCA is een systematische manier om de milieueffecten van een bouwproduct te bepalen gedurende degehele levenscyclus. Hiermee wordt een objectief beeld verkregen van de milieubelasting van bouwproduc-ten.Metselwerk van MBI gevelsteen scoort in het bijzonder op de milieueffecten ‘uitputting’, ‘broeikaseffect’,‘aantasting van de ozonlaag’, ‘verzuring’ en ‘vermesting’ opmerkelijk gunstig.Een uitgebreid rapport is verkrijgbaar bij MBI.

10.1 Productcode en samenstelling steenpakketAlle MBI metselproducten zijn voorzien van een unieke productcode bestaande uit een combinatie van letters en cijfers (kleuraanduiding). Productcodes van (enkelzijdig schone) MBI gevelstenen beginnen met de letter E. Productcodes van (dubbelzijdig schone) MBI binnenmuurstenen begin-nen met de letter D. Productcodes van (dubbelzijdig schone) MBI B2 blokken beginnen met de letter F.Hoewel in de steenpakketten van gevelstenen structuur en gevelstenen glad in voldoende mate kop-strekstenen (E1) en gekoppelde halve stenen (E2) zijn opgenomen, wordt geadviseerd bij het afsluiten van een order voor deze gevelstenen in overleg met MBI steeds te controleren of de per productcode mee te leveren aantallen E1- en E2-stenen toereikend zijn om het metselwerk uit te voeren. Het is mogelijk eventueel extra kop-strek-kopstenen (E4) mee te leveren. Voor gevelstenengeocolor geldt dat per productcode steeds ongeveer 15 % kop-strek-kopstenen (E4) in afzonder-lijke steenpakketten standaard worden meegeleverd. Meeleveren van extra kop-strek-kopstenen is mogelijk. Voor MBI gevelstenen gebroken geldt eveneens dat per productcode steeds ongeveer 15 %kop-strekstenen (E1) in afzonderlijke steenpakketten standaard worden meegeleverd. Meeleveren van extra kop-strekstenen is mogelijk.In de steenpakketten van binnenmuurstenen structuur en binnenmuurstenen glad zijn voor een gemiddeld werk in voldoende mate gekoppelde halve stenen (D1) en leidingstenen met kopsparingen(D2) opgenomen. Leidingstenen maken het mogelijk in een muur van dubbelzijdig schoonmetselwerk elektriciteitsleidingen op te nemen.In de steenpakketten van B2 blokken zijn voor een gemiddeld werk in voldoende mate pasblokken1/2-1/2 (F1), pasblokken 1/3-2/3 (F2) en leidingblokken met kernsparingen (F3) opgenomen. Leidingblokken maken het mogelijk in een muur van dubbelzijdig schoonmetselwerk elektriciteitslei-dingen op te nemen.De in steenpakketten meegeleverde percentages E1-, E2-, D1-, D2-stenen en F1-, F2-, F3-blokkenkunnen per productcode verschillen. Nadere informatie hierover kan worden verkregen bij MBIVeghel, afdeling Verkoop Gevel.

Nadere informatie betreffende de producteigenschappen van de MBI metselproducten en demuur alsmede de verwerking is op de MBI website www.mbi.nl te vinden.

10.2 Gebruik kleuraanduidingTer voorkoming van verschillen in kleurnuancering, textuur en/of maat mogen in geen geval MBIgevelstenen en MBI binnenmuurstenen met dezelfde kleuraanduiding in de productcode in één muurvlak worden toegepast. Dus géén combinatie van E-en D-stenen met dezelfde kleuraanduiding.

10.3 Controle leveringBij levering moet direct na het lossen worden gecontroleerd of de MBI metselproducten voldoen aan de bestelspecificaties en de productspecificaties.Om de kans op verschillen in kleurnuancering, textuur en/of maat te verminderen moeten metsel -producten voor het gehele bouwwerk per productcode uit één productiecharge afkomstig zijn. Indien sprake is van levering uit meerdere productiecharges moet worden nagegaan of deze toege-past kunnen worden voor afzonderlijk te onderscheiden metselwerkvlakken. Omdat bij de productievan metselproducten gebruik wordt gemaakt van natuurlijke grondstoffen zijn geringe verschillen in kleurnuancering wegens het optreden van fluctuaties in de kleureigenschappen van de gebruikte natuurlijke grondstoffen niet uit te sluiten.

22.

1 0 . v o o r s c h r i f t e n e n a d v i e z e nv o o r M B I m e t s e l w e r k

23.

10.4 KlachtenIndien gebreken aan MBI metselproducten worden geconstateerd of, zonder nader onderzoek, redelijkerwijs hadden kunnen worden geconstateerd, dan moeten deze binnen 24 uur na aflevering(weekeinde, feestdagen en collectieve vrije dagen niet meegerekend) duidelijk omschreven aan de leverancier worden gemeld en uiterlijk binnen 5 werkdagen schriftelijk zijn bevestigd. De mogelijkheid van klachtmelding, zoals hier genoemd, vervalt in elk geval na verwerking van de metselpro -ducten. Verwerk dus in geen geval metselproducten met te grote verschillen in kleurnuancering, textuur en/of maat.Geringe afwijkingen in kleurnuancering, textuur, maat, ander klein gebrek en eventuele kalkuitslag kunnen geen reden zijn voor klachtmelding.

10.5 Opslag en beschermingMBI metselproducten moeten bij aflevering worden opgeslagen op een schone, vlakke, droge en waterdichte ondergrond (bij voorkeur op Stelcon® betonnen vloerplaten). De eventueel aanwezige, niet-waterdichte (!), transportfolie moet altijd, zo snel als mogelijk is, worden verwijderd om inwen-dige condensatie in de steenpakketten zoveel mogelijk te voorkomen. Opgesloten condensatievocht kan kalkuitslag veroorzaken die voornamelijk zichtbaar is op donkergekleurde metselproducten.Metselproducten, geleverd op pallets, mogen nooit op elkaar worden gestapeld om vervuiling (o.a. door indringing van houtsappen) te voorkomen.Metselproducten moeten na verwijdering van de eventueel aanwezige transportfolie door middel van schone, waterdichte dekzeilen afwaterend worden beschermd tegen regen en vervuiling waardoor wordt voorkomen dat (vervuild) regenwater over en tussen de metselproducten door kan lopen. Beluchting van de steenpakketten moet echter wel mogelijk zijn. Verwerk de opgeslagen metselproducten zo snel als mogelijk is. Verwerk in geen geval metselproducten die door wat voor oorzaak dan ook vuil zijn geworden of die uitslag vertonen als gevolg van in de steenpakketten binnengedrongen regenwater.

10.6 MetselmortelMetsel bij voorkeur met een seizoensgebonden prefab metselmortel (zonder vertragingsmiddel) dieonder KOMO® attest-met-productcertificaat wordt geleverd. Vraag aan de producent van de prefab metselmortel een gespecificeerd morteladvies waarin de voorwaarden zijn opgenomen voor de verwerking van de metselmortel in combinatie met de MBI metselproducten. Voor het op de bouwplaats vervaardigen van metselmortel kan gebruik worden gemaakt van metselcement (waaraan al plastificeerder is toegevoegd) en grof, scherp zand in een mengverhouding van 1 : 3.

10.7 MetselenMetsel met droge MBI metselproducten en met een zo droog mogelijke metselspecie zodat het smetten van metselspecie op het gerede metselwerk wordt voorkomen. Gebruik eventueel smetfolie.Bij het verwerken van antracietkleurige gevelstenen wordt geadviseerd een eventueel op kleur gebrachte metselspecie te gebruiken.Vers metselwerk moet aan de bovenzijde afdoende worden beschermd tegen indringing en afstroming van regenwater ter voorkoming van uitspoeling van kalk uit de metselmortel. Gebruik hiervoorgeen houten plank maar maak gebruik van een via de bouwmaterialenhandel verkrijgbaar lichtgewicht kunststof muurafdekprofiel. Dit profiel kan ook dienen als tijdelijke waterslag bij gevelopeningen.Het metselwerk moet worden uitgevoerd in overeenstemming met de Uitvoeringsrichtlijn Metselwerkconstructies uitgegeven door BKB onder publicatienummer PBL0357/98, datum uitgifte1998-08-01. Bij het metselen dient er rekening mee te worden gehouden, dat de spouwbreedte altijd een restwaarde heeft van minimaal 20 mm gerekend vanaf de meest uitstekende metselmor-telbaard of eventuele andere uitstekende muurdelen. Om een minimale luchtspouw van 20 mm te bereiken moet de ontwerpbreedte van de luchtspouw 40 mm zijn. Zorg ervoor dat op de juiste plaatsen in het metselwerk het vereiste aantal stootvoegen wordt open gehouden.Maak bij voorkeur gebruik van dubbele steigers waardoor het smetten van de gevel door spatten van vallende metselspecie kan worden voorkomen. Gebruik als stelprofielen géén onbehandelde houten profielen omdat deze op de steen vlekken kunnen veroorzaken die afkomstig zijn van hout-sappen. Gebruik bij voorkeur aluminium stelprofielen.Dilatatievoegen in het metselwerk moeten zorgvuldig worden uitgevoerd conform het door MBI te verstrekken dilatatieadvies.

24.

10.8 Knippen en zagenOm halve stenen en passtukken te maken heeft het gebruik van een steenknipper de voorkeur boven nat zagen. Stenen die nat worden gezaagd, moeten ter voorkoming van kleurverschillen altijd vóór het zagen met schoon water worden verzadigd en na het zagen worden afgespoeld en gedroogd. Gevelstenen gebroken zijn homogeen van samenstelling en kunnen daarom in iedere gewenste vorm worden geknipt.

10.9 Reinigen van metselwerkMetselspeciesmetten moeten vóór verharding van de metselspecie worden verwijderd met schoon water. Verregend vers metselwerk moet, indien mogelijk, alleen worden uitgekrabd en na het aantrekken van de metselspecie afhankelijk van de temperatuur, ’s zomers na 1 dag en ’s winters na 2 dagen, worden gereinigd met (warm) water opgebracht onder hoge druk (eventueel via een rote-rende kop indien het metselwerk ouder is dan enkele dagen).Om een fraai resultaat te bereiken, moet metselwerk van MBI gevelsteen geocolor vóór het voegen bijvoorkeur met behulp van een geschikt reinigingsmiddel worden behandeld. De behandeling moet worden uitgevoerd volgens voorschrift van de desbetreffende producent van het reinigingsmiddel.

10.10 Voegen van metselwerkVoegmortel alsmede uitvoering en controle van het voegen moeten voldoen aan CUR-Aanbeveling 61‘Het voegen van metselwerk’. (Gedeeltelijk) natte muren mogen ter voorkoming van uitspoeling van kalk uit de voegmortel niet worden gevoegd.

25.

1 1 . v e r l i j m e n v a n m e t s e l p r o d u c t e n

11.1 AlgemeenVerlijmen is een techniek voor het verwerken van MBI metselproducten met als voornaamste ken-merk dat de voeg tussen de stenen in vergelijking met een metselwerkvoeg relatief dun is. Ditwordt bereikt doordat MBI gevelstenen maatvast zijn en door het gebruik van een speciaal voor ditdoel samengestelde zand/cementmortel. Verlijmde MBI metselproducten hebben een aantal bijzon-dere kenmerken op het gebied van geveltextuur, ontwerp, materiaaleigenschappen, uitvoering enonderhoud.

Het voornaamste uiterlijke kenmerk van verlijmde MBI metselproducten is de dunne lijmvoegwaardoor een andere, van metselwerk afwijkende geveltextuur ontstaat. Voor de dikte van de lint-voeg en de stootvoeg kan 3 mm worden aangehouden. Uitgaande van een tolerantie op de afme-ting van -3 tot +1 mm kan de voegdikte variëren van 2 tot 6 mm. Deze variatie kan worden beperktdoor in de ontwerpfase de steenleverantie vast te leggen en te ontwerpen met de actuele matenvan die leverantie. Het ontwerpen met verlijmde MBI metselproducten stelt bepaalde eisen aan demaatvoering van de gevel. In materiaaltechnische zin bieden verlijmde MBI metselproducten opconstructief en bouwfysisch gebied mogelijkheden die met traditioneel metselwerk niet zijn te reali-seren. Verlijmen wijkt af van metselen omdat de lijmmortel in de meeste gevallen met een lijmspuitop de steen wordt aangebracht. In combinatie met MBI metselproducten ontwikkelt lijmmortel tenopzichte van metselmortel een relatief hoge hechtsterkte. Verlijmde MBI metselproducten zijnonderhoudsarm.

11.2 Aspecten verlijmde MBI metselproducten

11.2.1 GeveltextuurDoor het verlijmen van MBI metselproducten ontstaat een gevel waarin de kleur en de textuur vande steen domineren. Het formaat van de metselproducten is door het vrijwel visueel afwezig zijnvan de voegen van minder belang. Omdat het formaat minder beeldbepalend is, is de keuze vooreen groter formaat meer voor de hand liggend omdat de verwerkingskosten omgekeerd evenredigzijn met de formaatgrootte. Een bijzonder effect wordt bereikt door dunne, niet met lijmmortel gevul-de stootvoegen toe te passen.

De keuze voor de kleur van de lijmmortel is afhankelijk van de mate waarin de voeg wordt gevuld.Bij een vol en zat verlijmde voeg zijn esthetische overwegingen bepalend voor de kleurkeuze. Bijeen enigszins terugliggende voeg verdient een donkere lijmmortel de voorkeur boven een lichte.Een eventueel ongelijkmatig ligging van de lijmmortel wordt verhuld doordat het onderscheid ver-vaagt tussen de kleur van naar voren liggende lijmmortel en de schaduw van naar achteren liggen-de lijmmortel.

11.2.2 OntwerpOm een buitenhoek of een beëindiging ter plaatse van een kozijn in halfsteensverband uit te voerenmoeten gezaagde stenen worden toegepast.

De gevelmaatvoering van verlijmde MBI metselproducten moet nauwkeurig op tekening wordenaangegeven.

Wegens de mogelijkheid van een afwijkende dikte van het thermisch isolatiemateriaal, een afwij-kende breedte van de MBI metselproducten en/of een afwijkende plaatsing van het buitenspouw-blad, moet bij het ontwerpen van verlijmde MBI metselproducten in het buitenspouwblad wordenuitgegaan van een luchtspouw tussen thermisch isolatiemateriaal en buitenspouwblad van mini-maal 30 mm, waarbij rekening is gehouden met het vrijwel afwezig zijn van lijmmortelbaarden.

26.

Met de toepassing van prefab lijmmortels zijn goede ervaringen opgedaan.

Er zijn verankeringen op de markt die speciaal zijn afgestemd op het gebruik in gevels van ver-lijmde MBI metselproducten.

Om verlijmde MBI metselproducten probleemloos te laten functioneren is een door MBI opgestelddilatatieadvies noodzakelijk. Deze service wordt geboden ten behoeve van architect, aannemeren metselbedrijf. In het dilatatieadvies is het type en de plaats van de dilatatievoegen aangege-ven.

11.2.3 Materiaaleigenschappen

11.2.3.1 Bouwfysische eigenschappenUit een onderzoek dat is uitgevoerd door het Laboratorium Bouwfysica van het DepartementBurgerlijke Bouwkunde van de KU-Leuven naar de invloed van open stootvoegen op het hygrischgedrag van gevels van verlijmde betonsteen is naar voren gekomen dat een buitenspouwblad vanverlijmde betonsteen met open stootvoegen wat vochtdoorslag betreft beter presteert dan eenbuitenspouwblad van verlijmde betonsteen met gevulde stootvoegen. Dunne, open stootvoegenhebben dus geen nadelige invloed op het vochtdoorslaggedrag van een gevel van verlijmde MBImetselproducten.

11.2.3.2 Constructieve eigenschappenDe haalbare hechtsterkte van lijmmortel is ruim tweemaal de volgens NEN 6790 bepaalde hecht-sterkte voor metselmortels waarbij een hechtsterkte van 0,4 N/mm2 haalbaar is. Door deze eigen-schap van lijmmortel in combinatie met MBI metselproducten is het in principe mogelijk een dunner buitenspouwblad toe te passen en de stootvoegen open te laten.

De voegdikte tussen verlijmde MBI metselproducten is nominaal 3 mm. Deze waarde is gekozenop grond van de hoge maatvastheid van de MBI metselproducten.

Er bestaat geen stalen lintvoegwapening die geschikt is om constructief te worden toegepast ineen gevel van verlijmde MBI metselproducten. Er bestaat evenmin stalen lintvoegwapening dienoodzakelijk is om krimpspanningen boven en onder gevelopeningen op te nemen.

Verticale dilatatievoegen in gevels van verlijmde MBI metselproducten zijn nauwelijks opvallendomdat deze standaard worden uitgevoerd als koude voeg. Alternatieven zijn een 3 mm open ver-ticale dilatatievoeg. In sommige gevallen is het mogelijk om de verticale dilatatievoeg, voorzienvan dpc-folie, zigzag te laten verlopen volgens de voegen van het steenverband. In dat geval isde dilatatievoeg onzichtbaar.

11.2.4 UitvoeringVoor het aanbrengen van de lijmmortel op de steen kan gebruik worden gemaakt van een mortel-pomp. Voor niet te kleine gevelvlakken heeft het gebruik van een lijmpomp op grond van kosten-overwegingen de voorkeur boven handmatige verlijming.

27.

Steigersystemen:• Enkele steiger

Dwarsdragers liggen in het buitenspouwblad.• Dubbele steiger

Ten opzichte van de enkele steiger heeft de dubbele steiger het voordeel dat het nader-hand aanbrengen van stenen in de gevelsparingen voor de dwarsdragers vervalt.

• HefsteigerHet voordeel ten opzichte van de enkele steiger is hetzelfde als dat van de dubbele steiger.

Voor het uitvoeren van gevels van verlijmde MBI metselproducten hebben de dubbele steiger ende hefsteiger de voorkeur.

Gevels van verlijmde MBI metselproducten behoeven niet te worden gevoegd.

De verwerkingskosten kunnen worden gereduceerd door het toepassen van dunne, open stootvoe-gen.

Voor een goede uitvoering wordt verwezen naar VOORSCHRIFTEN EN ADVIEZEN VOOR MBIMETSELWERK (zie hoofdstuk 10), met uitzondering van het daarin vermelde aangaande metsel-mortels.

11.2.5 OnderhoudGevels van verlijmde MBI metselproducten zijn onderhoudsarm omdat ze niet behoeven te wordengevoegd. Het gevolg is een aanzienlijke besparing op de toekomstige onderhoudskosten.

11.3 Metselen met dun(bed)mortelVoor het verlijmen van MBI metselproducten bestaat een interessant alternatief in de vorm van hetmetselen met een dun(bed)mortel. De werkwijze respecteert enerzijds de traditionele vaardighedenvan de metselaar en anderzijds is het visuele resultaat van deze wijze van verwerken volledig ver-gelijkbaar met het resultaat van verlijmen.

Omdat er wordt gewerkt met een metselmortel in plaats van een lijmmortel is, zoals gebruikelijkvoor metselmortels, een hechtsterkte haalbaar van 0,4 N/mm2 bepaald volgens NEN 6980.

De voegdikte is evenals bij verlijmde MBI metselproducten nominaal 3 mm.

28.

1 2 . b e s t e k

Bij de voorbereiding van een bouwobject hoort een goed bestek. Hierna volgen een vijftal voorbeel-den van bestekteksten. Meer informatie is te vinden op onze website www.mbi.nl. De afdelingVerkoop Gevel van MBI Veghel kan ook alle informatie geven.

12.1 Bestektekst voor metselwerk MBI gevelstenen met deklaag (geocolor)Productcode EGGM565STABU-versie 2005/1

22 METSELWERK

22.33 BETONSTEEN MET MORTEL

22.33.12-a METSELWERK MET MORTEL, BETON METSELSTEEN0. SCHOON METSELWERK, METSELVERBANDMetselverband: halfsteens. Lagen- en koppemaat .....Oppervlaktegroep schoon-werkzijde(n) overeenkomstig STABU Standaard, hfst. 22, bijlage A: 1. Open stootvoeg h.o.h. ca. 66 cm, m.u.v. openstootvoegen boven waterkeringen: h.o.h. ca. 44 cm.1. BETON METSELSTEEN (NEN 7027-73)Fabrikaat: MBI.Type: MBI gevelsteen geocolor.Productcode: EGGM565.Kleur: 565 noors wit.Druksterkteklasse: 25.Afmetingen (mm): 210x100x52 (waalformaat).4. METSELMORTEL, CEMENTGEBONDEN (NEN 3835-91)- kwaliteit: M 7,5. - type: II. Bindmiddel:- cement (NEN-EN 197-1-00): CEM III/B 42,5 LH HS(hoogovencement).

Te verstrekken gegevens:- van de cement een bewijs van oorsprong..01 BUITENWAND0.00

T.p.v...... (\buitenwanden. \buitenspouwbladen.\.....) als aangegeven op tekening.....

22.72 VOEGWERK

22.72.10-a VOEGWERK0. VOEGWERK (CUR-AANBEV. 61-98)Voeghardheidsklasse: VH35, mechanisch verdicht.Voegtype:- platvol glad. 4. VOEGMORTEL, CEMENTGEBONDENBindmiddel:- cement: ..... (afhankelijk van de gewenste kleur)..01 BUITENWAND0.00


29.

22.81 WAPENING

22.81.20-a LINTVOEGWAPENING0. LINTVOEGWAPENINGFabrikaat: Bekaert Murfor.Type: ..... (\RND/E. \RND/302.).Breedte (mm): 50.Lengte (m): 3,05..01 BUITENWAND0.00

In het betonsteen metselwerk boven en onder deopeningen in de ...... (\buitenwanden.\buitenspouwbladen. \.....) als aangegeven opprincipedetails van MBI.

22.82 VERANKERINGEN EN OPVANGCONSTRUCTIES

22.82.21-a SPOUWANKER0. SPOUWANKERFabrikaat: .....Type: .....- materiaal: .....(\verzinkt staal. \corrosievaststaal)

Aantal: ..... stuks per m?.Toebehoren:- klemschuif..01 BUITENWAND0.00

Ten behoeve van de verankering van de gemetseldespouwbladen van buitengevels aan debinnenspouwbladen, als aangegeven op tekening.....

30.

12.2 Bestektekst voor metselwerk MBI gevelstenen gebrokenProductcode EMCK525STABU-versie 2005/1

22 METSELWERK


22.33.12-a METSELWERK MET MORTEL, BETON METSELSTEEN0. SCHOON METSELWERK, METSELVERBANDMetselverband: halfsteens. Lagen- en koppemaat .....Oppervlaktegroep schoon-werkzijde(n) overeenkomstig STABU Standaard, hfst. 22, bijlage A: 1. Open stootvoeg h.o.h. ca. 60 cm, m.u.v. openstootvoegen boven waterkeringen: h.o.h. ca. 40 cm.1. BETON METSELSTEEN (NEN 7027-73)Fabrikaat: MBI.Type: MBI gevelsteen gebroken.Productcode: EMCK525.Kleur: 525 noors wit.Druksterkteklasse: 30.Afmetingen (mm): 190x90x90 (moduulformaat).4. METSELMORTEL, CEMENTGEBONDEN (NEN 3835-91)Mortelkwaliteit en -type:- kwaliteit: M 7,5. - type: II. Bindmiddel:- cement (NEN-EN 197-1-00): CEM III/B 42,5 LH HS.(hoogovencement)

Te verstrekken gegevens:- van de cement een bewijs van oorsprong..01 BUITENWAND0.00


22.72 VOEGWERK

22.72.10-a VOEGWERK0. VOEGWERK (CUR-AANBEV. 61-98)Voeghardheidsklasse: VH45, mechanisch verdicht.Voegtype:- platvol glad. 4. VOEGMORTEL, CEMENTGEBONDENBindmiddel:- cement: ..... (afhankelijk van de gewenste kleur)..01 BUITENWAND0.00


31.

22.81 WAPENING

22.81.20-a LINTVOEGWAPENING0. LINTVOEGWAPENINGFabrikaat: Bekaert Murfor.Type: ..... (\RND/E. \RND/302.).Breedte (mm): 50.Lengte (m): 3,05..01 BUITENWAND0.00






32.

12.3 Bestektekst voor metselwerk MBI binnenmuurstenen structuurProductcode DBLM525STABU-versie 2005/1

22 METSELWERK


22.33.12-a METSELWERK MET MORTEL, BETON METSELSTEEN0. SCHOON METSELWERK, METSELVERBANDMetselverband: halfsteens. Lagen- en koppemaat.....Oppervlaktegroep schoon-werkzijde(n) overeenkomstig STABU Standaard, hfst. 22, bijlage A: 1. 1. BETON METSELSTEEN (NEN 7027-73)Fabrikaat: MBI.Type: MBI binnenmuursteen structuur.Productcode: DBLM525.Kleur: 525 noors wit.Druksterkteklasse: 25.Afmetingen (mm): 210x100x83 (maasformaat).4. METSELMORTEL, CEMENTGEBONDEN (NEN 3835-91)- kwaliteit: M 7,5. - type: IV.Bindmiddel:- cement (NEN-EN 197-1-00): CEM III/B 42,5 LH HS.(hoogovencement).

Te verstrekken gegevens:- van de cement een bewijs van oorsprong..01 BINNENWAND0.00

Dubbelzijdig schoon metselwerk t.p.v ....., alsaangegeven op tekening.....

22.72 VOEGWERK

22.72.10-a VOEGWERK0. VOEGWERK (CUR-AANBEV. 61-98)Voeghardheidsklasse: VH25.Voegtype:- platvol glad. 4. VOEGMORTEL, CEMENTGEBONDENBindmiddel:- cement: ..... (afhankelijk van de gewenste kleur)..01 BINNENWAND0.00

T.p.v. ....., als aangegeven op tekening.....

22.81 WAPENING

22.81.20-a LINTVOEGWAPENING0. LINTVOEGWAPENINGFabrikaat: Bekaert Murfor.Type: RND/Z.Materiaal: staal.Oppervlaktebehandeling: vuurverzinkt.Breedte (mm): 50.Lengte (m): 3,05..01 BINNENWAND0.00

In het betonsteen metselwerk boven en onder deopeningen in binnenwanden, als aangegeven opprincipedetails van MBI.

33.

12.4 Bestektekst voor metselwerk MBI B2 blokken gladProductcode FACM525STABU-versie 2005/1

22 METSELWERK


22.33.12-a METSELWERK MET MORTEL, BETON METSELSTEEN0. SCHOON METSELWERK, METSELVERBANDMetselverband: halfsteens. Lagen- en koppemaat.....Oppervlaktegroep schoon-werkzijde(n) overeenkomstig STABU Standaard, hfst. 22, bijlage A: 1. 1. BETON METSELSTEEN (NEN 7027-73)Fabrikaat: MBI.Type: MBI B2 blok glad.Productcode: FACM525.Kleur: 525 noors wit.Druksterkteklasse: 20.Afmetingen (mm): 290x90x190 (moduulformaat).4. METSELMORTEL, CEMENTGEBONDEN (NEN 3835-91)- kwaliteit: M 7,5. - type: IV.Bindmiddel:- cement (NEN-EN 197-1-00): CEM III/B 42,5 LH HS.(hoogovencement).

Te verstrekken gegevens:- van de cement een bewijs van oorsprong..01 BINNENWAND0.00

Dubbelzijdig schoon metselwerk t.p.v ....., alsaangegeven op tekening.....

22.72 VOEGWERK

22.72.10-a VOEGWERK0. VOEGWERK (CUR-AANBEV. 61-98)Voeghardheidsklasse: VH25.Voegtype:- platvol glad. 4. VOEGMORTEL, CEMENTGEBONDENBindmiddel:- cement: ..... (afhankelijk van de gewenste kleur)..01 BINNENWAND0.00

T.p.v. ....., als aangegeven op tekening.....

22.81 WAPENING

22.81.20-a LINTVOEGWAPENING0. LINTVOEGWAPENINGFabrikaat: Bekaert Murfor.Type: RND/Z.Materiaal: staal.Oppervlaktebehandeling: vuurverzinkt.Breedte (mm): 50.Lengte (m): 3,05..01 BINNENWAND0.00

In het betonsteen metselwerk boven en onder deopeningen in binnenwanden, als aangegeven opprincipedetails van MBI.

34.

12.5 Bestektekst voor lijmwerk MBI gevelstenen gebrokenProductcode EMCK525STABU-versie 2003/1

22METSELWERK

22.43BETONSTEEN, GELIJMD

22.43.20-aGELIJMD METSELWERK, BETON METSELSTEEN0. SCHOON GELIJMD METSELWERKMetselverband: halfsteens. Lagenmaat wordt in overleg met de directie in het werk bepaald.Oppervlaktegroep overeenkomstig STABU Standaard, hfst. 22, bijlage A: 7.Lijmmethode:- stootvoeg: gevuld- voegvulling: terugliggend1. BETON METSELSTEEN (NEN 7027-73)Fabrikaat: MBI.Type: MBI gevelsteen gebrokenProductcode: EMCK525Kleur: 525 noors witDruksterkteklasse: 30Afmetingen (mm): 190x90x90 (moduulformaat)3. LIJMMORTEL (BRL 1005-99)Type: voor betonsteen. Samenstelling:Kleur: witLijmmortel leveren onder KOMO-productcertificaat..01 BUITENWAND0.00


22.81WAPENING

22.81.20-bLINTVOEGWAPENING0. LINTVOEGWAPENINGFabrikaat: Bekaert Murfor.Type: BXR/S-50.Materiaal: roestvast staal.Breedte (mm): 50.Rollengte (m): 50..01 BUITENWAND0.00


35.





36.

1 3 . m e t s e l w e r k d e t a i l s

Het klimaat in Nederland vraagt om een scheidingsconstructie binnen-buiten die regen en wind kan weer-staan. De (geïsoleerde) spouwmuurconstructie is een scheidingsconstructie die aan deze eis voldoet. Hetbuitenblad van een spouwmuur is een soort regenjas die het binnenblad bescherming biedt tegen vocht-doorslag.Iedere gemetselde buitengevel laat regenwater door. Dit effect wordt versterkt wanneer er sprake is vanregenval met hoge windsnelheden. Bij het detailleren van gevels moet hiermee dan ook terdege rekeningworden gehouden door bijvoorbeeld waterkerende materialen voldoende hoog op te zetten. Voldoendeopen stootvoegen zijn noodzakelijk voor het afvoeren van het doorgeslagen regenwater. Als richtlijn geldtdat open stootvoegen (op een onderlinge afstand van circa 400 mm, minimaal 2 stuks en maximaal 10mm breed) moeten worden toegepast boven waterdichte lagen ter plaatse van de bovenzijde van gevelo-peningen.

In de details is uitgegaan van een vrije luchtspouw van 40 mm tussen het buitenspouwblad en het isolatie-materiaal. Er zijn een aantal redenen om een luchtspouw te maken.1 De metselaar heeft ruimte om de metselproducten handmatig correct te plaatsen.2 Het verse metselwerk kan gelijkmatiger en sneller drogen zodat de krimpvervorming van het bui-

tenspouwblad beperkt blijft.3 Eventueel voorkomende witte uitslag zal voor een deel aan de binnenzijde van het buitenspouw-

blad optreden.4 Doorgeslagen regenwater kan ongehinderd en snel naar beneden lopen en over de waterkeringen

door de open stootvoegen worden afgevoerd. 5 Het totale hygrische gedrag zal verbeteren. De mate waarin dat gebeurt, is wetenschappelijk overi-

gens omstreden.

Het is uiteraard van groot belang in een buitenspouwblad te kiezen voor een gevelsteen met een geringwaterdoorlatend vermogen. Alle MBI gevelstenen hebben deze eigenschap. In algemene zin is echter dekwaliteit van de metselen voegmortel in combinatie met een zorgvuldige uitvoering (‘vol en zat’ metselen)bepalend voor de regenwaterdoorslag van een gemetseld buitenspouwblad.TNO-onderzoek (rapportnummer B-84-279) heeft aangetoond dat de waterdoorlaatbaarheid van metsel-werk van MBI gevelstenen gering is ten opzichte van metselwerk van baksteen.

Op de volgende bladzijden worden algemene metselwerkdetails weergegeven. Bij de detaillering is uitge-gaan van bouwfysische en constructieve eigenschappen van de bouwmaterialen. Bovendien is veel zorgbesteed aan het zoveel mogelijk tegengaan van geconcentreerde vervuiling op een gemetselde gevel doorafstromend regenwater.

De maten zijn aangegeven in mm.

• Indien metselwerk lager dan 100 mm onder maaiveld wordt toegepast, moet de metselsteen vallen in categorie 1A van het Bouwstoffenbesluit.

• Open stootvoegen (h.o.h. ca. 400 mm, minimaal 2 stuks en maximaal 10 mm breed) moeten wordentoegepast boven de waterdichte laag op de fundering en boven de waterdichte laag ter plaatse van de bovenzijde van gevelopeningen (zie hiervoor de betreffende details).

• Open stootvoegen (h.o.h. ca. 600 mm en maximaal 10 mm breed) moeten worden toegepast vlak boven het maaiveld en ter plaatse van de beëindiging van het metselwerk onder kozijnopeningen en bijhet dak (zie hiervoor de betreffende details).

37.

Detail 1 : aanzicht buitengevel

• Luchtspouw van 40 mm.• Een waterdichte laag moet worden toegepast als vochtkering voor grondwater.• Voor eventuele ontluchting van de kruipruimte een vloerventilatiekoker toepassen.

38.

Detail 2 : fundering

• De ankerloze luchtspouw moet open zijn tot op de fundering.

39.

Detail 3 : woningscheidende ankerloze spouwmuur

• Luchtspouw van 40 mm.• Bij waterstanden die hoger zijn dan aangegeven in het detail of voor kademuren moet de metselwerk-

constructie worden uitgevoerd volgens opgave van de constructeur.• Een nadere bouwfysische beoordeling van de metselwerkconstructie kan wenselijk zijn afhankelijk van

de functie van de binnenruimte.

40.

Detail 4 : fundering in water

• De vrije ruimte tussen metselwerk en fundering is voorzien als vochtafvoer omdat voor bergingen con-form het Bouwbesluit het metselwerk waterdoorlatend mag zijn. Er mag echter geen water uitstromen over de vloer.

41.

Detail 5 : halfsteens muur op fundering

• Luchtspouw van 40 mm.• Raamdorpelstenen met eindstukken en waterslag met kopschotten moeten een helling hebben van

minimaal 15 graden en een overstek van 30 mm.

42.

Detail 6 : raamdorpelsteen / waterslag

• Luchtspouw van 40 mm.• Open stootvoegen (h.o.h. ca. 400 mm, minimaal 2 stuks en maximaal 10 mm breed) moeten worden

toegepast boven de waterdichte laag.• Blinde vuilwerklateien zijn voor toepassing in metselwerk niet geschikt.• Samenwerkende lateien mogen voor buitengevelmetselwerk niet worden toegepast.• Indien samenwerkende lateien voor binnenspouwbladen en (binnenmuren) worden toegepast, moet de

constructieve werking door de producent van de latei worden aangegeven.• Zie voor een kozijn in aluminium of kunststof detail 8.

43.

Detail 7 : zelfdragende betonnen latei boven houten kozijn


toegepast boven de waterdichte laag.• Blinde vuilwerklateien zijn voor toepassing in metselwerk niet geschikt.• Samenwerkende lateien mogen voor buitengevelmetselwerk niet worden toegepast. • Indien samenwerkende lateien voor binnenspouwbladen en (binnenmuren) worden toegepast, moet de

constructieve werking door de producent van de latei worden aangegeven.

44.

Detail 8 : zelfdragende betonnen latei boven aluminium / kunststof kozijn




45.

Detail 9 : samengestelde zelfdragende betonnen latei boven houten kozijn




46.

Detail 10 : stalen latei boven houten kozijn




47.

Detail 11 : gewapend metselwerk met rollaag boven houten kozijn


toegepast boven de waterdichte laag.• De maximale doorbuiging van de metselwerkondersteuning bedraagt voor betonsteen ná het

verwerken 1/1000 van de overspanning van de metselwerkondersteuning.• Zie voor een kozijn in aluminium of kunststof detail 8.

48.

Detail 12 : betonnen gevelband boven houten kozijn



verwerken 1/1000 van de overspanning van de metselwerkondersteuning.• Zie voor een kozijn in aluminium of kunststof detail 8.

49.

Detail 13 : stalen latei aan consoles boven houten kozijn



verwerken 1/1000 van de overspanning van de metselwerkondersteuning.

50.

Detail 14 : horizontale betonnen metselwerkondersteuning




51.

Detail 15 : horizontale stalen metselwerkondersteuning


toegepast boven de waterdichte laag.

52.

Detail 16 : aansluiting platdak tegen hoger opgaand metselwerk




53.

Detail 17 : metselwerk op zelfdragende betonnen vloer

• De maximale doorbuiging van de metselwerkondersteuning bedraagt voor betonsteen ná het verwerken 1/1000 van de overspanning van de metselwerkondersteuning.Indien de doorbuiging groter is dan 1/1000 van de overspanning dan moet de muur worden voorzien van extra lintvoegwapening en/of moeten er extra dilatatievoegen in de muur worden aangebracht.

54.

Detail 18 : muur op zelfdragende betonnen vloer

• Luchtspouw van 40 mm.• De dakrand boven het metselwerk moet een overstek hebben van 30 mm.• Open stootvoegen (h.o.h. ca. 600 mm en maximaal 10 mm breed) moeten worden toegepast ter

plaatse van de beëindiging van het metselwerk bij de dakrand.

55.

Detail 19 : dakrandafwerking plat dak

• Luchtspouw van 40 mm.• De dakrand boven het metselwerk moet een overstek hebben van 30 mm.• Open stootvoegen (h.o.h. ca. 600 mm en maximaal 10 mm breed) moeten worden toegepast ter

plaatse van de beëindiging van het metselwerk bij de dakrand.

56.

Detail 20 : dakrandafwerking hellend dak

• Luchtspouw van 40 mm.• De prefab afdekker van het metselwerk moet een zodanig overstek hebben dat de buitenrand van het

waterhol 30 mm buiten het metselwerk ligt.• Open stootvoegen (h.o.h. ca. 600 mm en maximaal 10 mm breed) moeten worden toegepast ter

plaatse van de beëindiging van het metselwerk onder de prefab afdekker.• Open stootvoegen (h.o.h. ca. 400 mm, minimaal 2 stuks en maximaal 10 mm breed) moeten worden

toegepast boven de waterdichte laag.

57.

Detail 21 : hoger opgaand metselwerk

• De bovenzijde van gemetselde rollagen bij voorkeur behandelen met een waterafstotend middel en extra dilateren.

• Een afdekker van metselwerk moet een overstek hebben van 30 mm.• Zie voor een prefab afdekker detail 21.

58.

Detail 22 : afdekking spouwmuur

• Een afdekker van een gemetselde schoorsteen moet een zodanig overstek hebben dat de buitenrand van het waterhol 30 mm buiten het metselwerk ligt.

59.

Detail 23 : schoorsteen

• Zie voor een nadere toelichting op het gebruik en de betekenis van dilatatievoegsymbolen CUR-Aanbeveling 71 Constructieve aspecten bij ontwerp, berekening en detaillering van gevels in metselwerk.

• Glijankers mogen alleen worden toegepast op aanwijzing van de constructeur.• In bouwtechnische dilatatievoegen mogen nooit glijankers worden toegepast.

60.

Detail 24 : dilatatievoegtypen

KOUDE DILATATIEVOEG (0 mm) (SYMBOOL )

GEVULDE DILATATIEVOEG (10 mm) (SYMBOOL of of )

• Glijankers mogen alleen worden toegepast op aanwijzing van de constructeur.• In bouwtechnische dilatatievoegen mogen nooit glijankers worden toegepast.• Om een effectieve geluiddichting te verkrijgen moeten eventueel 2 of 3 gesloten cellenbanden

(ethafoamkoorden) worden toegepast afhankelijk van de aan de metselwerkconstructie gestelde geluideis.

61.

Detail 25 : dilatatievoeg in geluidisolerende wand

• Luchtspouw van 40 mm.• Zie voor dilatatievoegtype detail 24.

62.

Detail 26 : dilatatievoeg ter plaatse van hoek

Maximaal driemaal de koppenmaat min voeg. Over deze lengte mogen de spouwankers nietin het buitenspouwblad worden opgenomen.

A IS KLEINER DAN DE HALVE DILATATIEAFSTANDIndien A = de halve dilatatieafstand, dan mogen de spouwankers over een lengte van 800 mm, gerekend vanaf dehoek, niet in het buitenspouwblad worden opgenomen.

• Luchtspouw van 40 mm.• Zie voor dilatatievoegtype detail 24.

63.

Detail 27 : ongedilateerde hoek in buitenspouwblad

64.

Detail 28 : brandwerende dilatatievoeg

• De afstand van het hart van de kolom tot de dilatatievoeg bedraagt de helft van de normale afstand tussen twee dilatatievoegen.

• De verankering van het metselwerk moet worden uitgevoerd volgens opgave van de constructeur.

65.

Detail 29 : starre aansluiting met stalen kolommen

DILATATIEVOEG DILATATIEVOEG



66.

Detail 30 : niet-starre aansluiting met stalen kolom

ALTERNATIEF: METSELWERK TEGEN DE FLENZEN VAN DE STALEN KOLOM AANSLUITEN

EVENTUEEL GLIJANKERS OF VEERANKERS

TUSSEN METSELWERK EN LIJF EVENTUEEL SAMENDRUKBAAR MATERIAAL AANBRENGEN,REST TERUGLIGGEND AFVOEGEN OF OPVULLEN MET BIJVOORBEELD EEN PASSENDE HOUTEN LAT

• Vrijstaande, niet-vloerdragende binnenspouwbladen en binnenmuren moeten altijd horizontaal worden gesteund.

67.

Detail 31 : aansluiting met stalen ligger

68.

Detail 32 : starre en niet-starre aansluiting met betonnen kolom


TERUGLIGGENDE MORTELVOEG

OPMERKING: - A IS DE HELFT VAN DE MAXIMALE ONGEDILATEERDE MUURLENGTE- VERANKERING VOLGENS OPGAVE CONSTRUCTEUR

STARRE AANSLUITING MET BETONNEN KOLOMMEN

NIET-STARRE AANSLUITING MET BETONNEN KOLOMMEN

69.

Detail A1 : metselwerk met raamkozijn, gewapend metselwerk als latei(constructieve wapening niet aangegeven)

600 600

• Zie voor dilatatievoegtype detail 24.

70.

Detail A2 : metselwerk met deurkozijn en dilatatievoeg, gewapend metselwerk als latei (constructieve wapening niet aangegeven)

600

GLIJANKERS HOH 200

ZIE OOK VOORSCHRIFTEN LATEIENPRODUCENT


71.

Detail A3 : metselwerk met raamkozijn en dilatatievoeg,zelfdragende betonnen latei

(GLIJ)FOLIE ONDER, VOOR EN BOVEN LATEI -OPLEGGING

GEKLISTE STENEN NIETHECHTEN AAN LATEI



72.

Detail A4 : metselwerk met raamkozijn en dilatatievoeg, stalen latei

(GLIJ)FOLIE ONDER EN BOVEN LATEI OPLEGGING

600



73.

Detail A5 : metselwerk met raamkozijn en dilatatievoeg,zelfdragende betonnen latei

(GLIJ)FOLIE ONDER LATEI OPLEGGING+ KITVOEG


74.

Detail A6 : metselwerk met deurkozijn, samenwerkende betonnen latei



75.

Detail A7 : metselwerk met deurkozijn en dilatatievoeg, samenwerkende betonnen latei

(GLIJ)FOLIE ONDER EN VOOR LATEI OPLEGGING + KITVOEG

GEKLISTE STENEN NIETHECHTEN AAN LATEI

• De maximale doorbuiging van de metselwerkondersteuning bedraagt voor betonsteen ná het verwerken 1/1000 van de overspanning van de metselwerkondersteuning.

76.

Detail A8 : uitkragend prefab betonnen balkon, dilatatievoeg aan voorzijde

WAPENING 600

DILATATIEVOEG AAN VOORZIJDE

BOUWTECHNISCHE DILATATIEVOEG

• De maximale doorbuiging van de metselwerkondersteuning bedraagt voor betonsteen ná het verwerken 1/1000 van de overspanning van de metselwerkondersteuning.

77.

Detail A9 : uitkragend prefab betonnen balkon, dilatatievoeg aan balkonzijde

DILATATIEVOEG AAN BALKONZIJDE

BOUWTECHNISCHE DILATATIEVOEG

Binnenwerk NL 2005 0205 · 9 MILIEUASPECTEN 21. 10 VOORSCHRIFTEN EN ADVIEZEN VOOR MBI METSELWERK...

Documents

Transcript of Binnenwerk NL 2005 0205 · 9 MILIEUASPECTEN 21. 10 VOORSCHRIFTEN EN ADVIEZEN VOOR MBI METSELWERK...