Bijlage Themaweek Hoezo Armoede?

Solidaridad: 2050 armoede opgelost

Wereldwijd lijdt een opde zeven mensen honger

Wat kun je zelf doen

Armoede in Nederland

Bijlage bij de Themaweek Hoezo Armoede? van de Publieke Omroep 25 november - 2 december 2012

STAP OVER OP EEN OHRA ZORGVERZEKERING EN RED EEN LEVEN

Stap over vóór 1 januari. Word onze iReporter in Tanzania. En laat zien wat onze rechtstreekse hulp betekent voor het leven van een weeskind.

Maak kans op een reis naar Tanzania!

Jij Zorg = Zij Zorg

Stap over op ONEforONE.nl

Jouw zorgverzekering is een leven waard. Als je een OHRA Zorgverzekering afsluit via ONEforONE betaal je niet alleen een zeer lage premie, je geeft een weeskind in Tanzania óók een zorgverzekering. Één op één. Dat helpt.

Daarom overstappen via ONEforONE:

√ OHRA Zorgverzekering met 7% korting√ Een weeskind in Tanzania óók een zorgverzekering√ Vrije keuze zorgverleners

3

Waar komt dit idee vandaan?‘Hoezo armoede? is een onderdeel van de wereldwijde themaweek Why poverty? en is ontstaan bij de EBU, het samen-werkingsverband van Europese publieke omroepen. In 2007 is bij Why democracy? voor het eerst op deze manier door alle publieke omroepen samenge-werkt. Het biedt de mogelijk-heid om internationale top-documentaires te produceren en ook vergroten we zo de aandacht voor een belang-rijk maatschappelijk thema. En daarvoor is de publieke omroep.’

Het NPO-persbericht spreekt van een oplosbaar probleem.‘Dat is de Nederlandse invals-hoek. Niet problematiseren maar aandacht voor wat je zelf kunt doen.’

Why democracy? was een suc-ces. Waarom pas vijf jaar later een ‘vervolg’?‘Bij een dergelijk groot interna-tionaal project duurt het eerst een tijd voordat er overeen-stemming is over het onder-werp, en daarna moet je nog een week plannen waarin ieder-een kan. Dat is net zo moeilijk.’

De commerciële omroepen doen niet mee.‘In Europa niet, omdat het een EBU-initiatief is. Maar ze mogen meedoen, zeker, al wordt het organiseren dan nog lastiger. Alle 22 publieke zendgemach-tigden in Nederland doen wel mee. Complimenten voor Doke Romeijn, Stefanie de Brouwer en hun VPRO-team. Zij hebben iedereen overtuigd van het be-lang van dit thema.’

Wanneer is het geslaagd?‘Als ik zie wat er allemaal al tot stand is gekomen vind ik het nu al geslaagd. Maar dat is het pas echt als dit tot maatschap-pelijk en politiek debat leidt.’

Zelf ooit arm geweest?‘Nee, mijn moeder wel. Maar van familieleden die bij de Voedsel-bank werken hoor ik daar wel bijna dagelijks verhalen over.’

HUGO HOES

Colofon

Deze bijlage is een gezamenlijke

uitgave van de omroepbladen van

Avro, EO, KRO, NCRV, Tros, Vara en

VPRO.

Hoofdredactie Hugo Blom, Arne

Leffring (adj.)

Eindredactie Maarten van Bracht

Beeld Carla van Thijn

Vormgeving Frederik Vorderhake

Bladcoördinatie Gabrielle

Hagedorn

Acquisitie AdNovus B.V.

Lithografi e Sarah Tames

Drukwerk Roularta, Roeselare (B)

3 • Vooraf: Ruurd Bierman5 • Tabitha Gerrets over ontwikkelingshulp6 • Nico Roozen, directeur Solidaridad10 • Creatief met luiers 11 • Armoede in NL (1)12 • Documentaires 14 • Voedselbank in Bos en Lommer17 • Stadspas in soorten en maten19 • Armoede in NL (2)20 • Wat u zelf kunt doen21 • Armoede in NL (3)23 • Kick-off Hoezo Armnoede? in Utrecht

STAP OVER OP EEN OHRA ZORGVERZEKERING EN RED EEN LEVEN

Stap over vóór 1 januari. Word onze iReporter in Tanzania. En laat zien wat onze rechtstreekse hulp betekent voor het leven van een weeskind.

Maak kans op een reis naar Tanzania!

Jij Zorg = Zij Zorg

Stap over op ONEforONE.nl

Jouw zorgverzekering is een leven waard. Als je een OHRA Zorgverzekering afsluit via ONEforONE betaal je niet alleen een zeer lage premie, je geeft een weeskind in Tanzania óók een zorgverzekering. Één op één. Dat helpt.

Daarom overstappen via ONEforONE:

√ OHRA Zorgverzekering met 7% korting√ Een weeskind in Tanzania óók een zorgverzekering√ Vrije keuze zorgverleners

VoorafInhoud

Ruurd Biermanraad van bestuur NPO

Kijk voor de volledige programmering op www.hoezoarmoede.nl

Bestel nu: www.maf.nl/webshop

TijdelijkGRATISbezorging!

Verstuur uw post met MAF postzegels

10 postzegels = 1 liter brandstof voor de vliegtuigen!

• 10 MAF postzegels € 6,50

• 100 MAF postzegels op rol € 65,-

www.m

af.nl

MAF vliegt voorGezondheidszorg in arme landen

Het CNV steunt vakbonden in ontwikkelingslanden. Via Fatsoenlijk Werk kunnen werknemers de armoedespiraal doorbreken. Op 21 november a.s. komen vakbondsmensen uit de hele wereld naar Soesterberg en vertellen over hun werk. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Geef u dus snel op via [email protected] en vermeld uw naam en adresgegevens.

www.cnvinternationaal.nl Giften: 12 55 300

Het CNV steunt vakbonden in

CNVI-1012-advertentieARMOE.indd 1 24-10-2012 16:14:44

De IKON heeft een boodschap

aan armoede!

www.ikon.nl

Bestel nu: www.maf.nl/webshop

TijdelijkGRATISbezorging!

Verstuur uw post met MAF postzegels

10 postzegels = 1 liter brandstof voor de vliegtuigen!

• 10 MAF postzegels € 6,50

• 100 MAF postzegels op rol € 65,-

www.m

af.nl

MAF vliegt voorGezondheidszorg in arme landen

Het CNV steunt vakbonden in ontwikkelingslanden. Via Fatsoenlijk Werk kunnen werknemers de armoedespiraal doorbreken. Op 21 november a.s. komen vakbondsmensen uit de hele wereld naar Soesterberg en vertellen over hun werk. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Geef u dus snel op via [email protected] en vermeld uw naam en adresgegevens.

www.cnvinternationaal.nl Giften: 12 55 300

Het CNV steunt vakbonden in

CNVI-1012-advertentieARMOE.indd 1 24-10-2012 16:14:44

De IKON heeft een boodschap

aan armoede!

www.ikon.nl

5

Tabitha gerrets: ‘Drie jaar geleden maakte ik de overstap naar ontwikke-

lingssamenwerking. Ik was af-gestudeerd cultureel antropo-loog en had eerst allerlei baan-tjes gehad. In de ontwikkelings-sector heb ik echt het gevoel dat ik inhoudelijk een bijdrage kan leveren. Maar er viel me wel iets op. Ik merkte dat de sector geen duidelijk beeld van zich-zelf weet te scheppen. Veel Ne-derlanders hebben een roman-tisch beeld van ontwikkelings-samenwerking: goed doen door arme, hulpeloze mensen

te helpen. Dat beeld kwam on-der druk te staan door verhalen van corruptie en geldverspil-ling. Geen van beide doet de werkelijkheid recht. Wat ont-wikkelingssamenwerking dan wel precies inhoudt, komt niet

aan bij “gewone mensen”.Om iets te doen aan de beeldvorming ben ik vorig jaar ID-Leaks begonnen, een platform van burgers en mensen uit de ontwikke-lingssector die de dialoog met de rest van Nederland opzoeken. Niet om mensen te overtuigen van het nut van ontwikkelingswerk, maar om duidelijke infor-matie te geven. We heb-

ben een Facebookgroep, geven presentaties en reageren op internetfora. Ook mensen bin-nen de sector willen we wakker schudden; je kunt mensen niet bereiken met alleen reclame-campagnes, je moet ook uitleg-gen wat je precies doet.Met mijn presentatie op het kick-off evenement van Hoezo Armoede? wil ik mythes over ontwikkelingshulp ontrafelen. De Telegraaf kopte laatst dat er twintig miljard bezuinigd zou moeten worden op ontwikke-lingssamenwerking. Maar we besteden er in totaal nog geen 4,5 miljard per jaar aan. Men denkt vaak dat het heel veel kost, maar met mijn salaris be-steed ik maar vijftig cent per dag aan internationale armoe-debestrijding. En we verwach-ten heel wat van dat geld. Haïti is een van de armste landen van de wereld. Toch was men teleurgesteld toen twee jaar na de aardbeving het land niet he-lemaal op de rit was. Kijk eens hoeveel tijd en geld het kost om bijvoorbeeld Rotterdam CS te verbouwen, zeg ik dan. Ik wil zaken in perspectief plaatsen, maar ook laten zien wat er con-creet gebeurt. In Mozambique bestaat een project waarbij wa-terbedrijven, overheid en ngo’s samenwerken om de bevolking van veilig drinkwater te voor-zien. Ik geloof in grootschalige samenwerking. Nederlanders zijn er goed in, samen kunnen wij internationaal een enorme bijdrage leveren.’

Zondag 25 november

Kick-off Utrecht

ZIE PAGINA 22 / > WWW.HOEZOARMOEDE.NL

Het heeft wel degelijk nutWat zijn de feiten over ontwikkelingssamen-werking en wat zijn de misverstanden? Tabitha Gerrets wil duidelijkheid scheppen en richtte ID-Leaks op.door elja looijestijn

LE

ON

AR

D F

AU

ST

LE

Om de armoede uit de wereld te helpen zet Solidaridad in op samenwerking met internationale bedrijven en producenten in derdewereldlanden. Directeur Nico Roozen legt uit. door emmi van den boom

foto roger cremers

6

‘Het is eenvoudig op te lossen’

7

Deze week staan we wereldwijd tegelijker-tijd stil bij het armoe-

devraagstuk. Waarom is dat nodig?Nico Roozen: ‘De cijfers zeg-gen genoeg; van de bijna zeven miljard mensen op de wereld leven zo’n achthonderd mil-joen mensen onder de armoe-degrens van 1,25 dollar per dag. Nog eens twee miljard moet rondkomen van tussen de 1,25 en 3 dollar per dag. Het is een omvangrijk probleem, en dat moeten we serieus aanpakken.’

Wat verstaat u onder armoede?‘Iemand die arm is heeft geen toegang tot gevarieerde voe-ding, een slecht huis, heeft geen vaste baan of heeft een te laag inkomen en werkt in on-menselijke omstandigheden. Daarnaast heeft hij of zij geen toegang tot gezondheidszorg en onderwijs.’

Hoe kan het dat armoede nog steeds bestaat terwijl er we-reldwijd zo veel geld in is geïnvesteerd? ‘In de afgelopen jaren hebben we gezien dat vele miljarden aan ontwikkelingsgeld onvol-doende concrete resultaten hebben opgeleverd. Je zou kun-nen zeggen dat internationale organisaties hebben gefaald. Ik zie meer in de werkwijze van ontwikkelingsorganisaties zo-als Solidaridad die de nadruk leggen op samenwerking tus-sen internationale bedrijven en producenten in derdewereld-landen. Volgens Solidaridad moet er meer gebruik worden gemaakt van de potenties die

mensen hebben en die de aarde ons biedt. Wij geloven erg in de mogelijkheden van mensen als ze de kans krijgen om mee te doen in de wereldeconomie. Daarnaast moeten we de aarde slimmer en beter gebruiken. Door andere productiewijzen kan er op dezelfde grond twee tot drie keer meer voedsel wor-den verbouwd. Het kappen van meer regenwoud is dan niet nodig.’

Hoe gaat Solidaridad te werk?‘Solidaridad helpt om de pro-ductiviteit van boeren in bij-voorbeeld Afrika te optima-liseren. Boeren kunnen twee tot drie keer meer verbouwen op hetzelfde stuk grond wan-neer ze de productiemethode veranderen. Ook leren we ze de kwaliteit van hun produc-ten te verbeteren en de kosten terug te brengen. Het is nodig dat de productie stijgt omdat er in 2050 zeker negen miljard mensen op de wereld zullen zijn. Bovendien raken fossiele brandstoffen op. Agrarische producten worden een grond-stof voor de industrie en ener-gie. Dezelfde boer moet ook deze producten gaan verbou-wen. Hij of zij moet dus meer

produceren, maar met minder vervuiling. En dat kan.’

De aarde kan het dus aan om negen miljard mensen een waardig leven te geven?‘Daar is geen twijfel over mo-gelijk. Maar dan moet het wel goed georganiseerd worden. We moeten prioriteiten stellen en ieder mens laten deelnemen aan de wereldeconomie.’

Waarom stappen grote bedrij-ven in projecten met kleine boeren?‘Een bedrijf zoals Mars begrijpt dat als je de cacao-industrie niet verduurzaamt er straks geen cacao meer beschikbaar is omdat de grond is uitgeput. Het is ook in hun belang mi-lieuvriendelijk te produceren.’

Hoe verduurzaam je die productie?‘Solidaridad leert een boer of boerin de bedrijfsvoering te verbeteren. Training is gericht op het beter snoeien van strui-ken en verbetering van de bo-demvruchtbaarheid, beplan-tingschema’s, oogsttechnieken en het slimmer omgaan met kunstmest en pesticiden. Daar-door zien boeren hun oogst elk

Solidaridad is een ontwikkelingsorganisatie die werkt aan ver-

duurzaming van de hele productieketen, met als doel meer

voedsel te produceren om de groeiende wereldbevolking te

voeden en de wereld te voorzien van een alternatief voor fos-

siele brandstoffen. Dit kan zonder extra landbouwgrond.

Hiervoor werkt Solidaridad nauw samen met bedrijven en boe-

ren – van klein tot groot – in ontwikkelingslanden. Solidaridad

is actief in onder andere palmolie, suikerriet, cacao en koffie en

bekend van keurmerken als Max Havelaar en Utz Certified.

>

Skanfonds versterkt eigen kracht van mensen in armoede

Armoede ontneemt mensen de kans om – net als alle

anderen – mee te doen in de samenleving. Daarom

steunt Skanfonds kleinschalige initiatieven die mensen

de kans biedt aan armoede te ontsnappen. Initiatieven

die ondersteuning geven bij het op orde krijgen van

de financiën. Die helpen om sociale contacten aan

te gaan en te onderhouden, zodat sociaal isolement

voorkomen of doorbroken wordt. Projecten die steun

geven bij solliciteren en het vinden van een baan of

vrijwilligerswerk. Allemaal initiatieven die erop gericht

zijn om weer overzicht en vertrouwen te krijgen. Om

zo op eigen kracht de armoedespiraal te doorbreken.

Of daar in ieder geval een begin mee te maken.

paars: PMS 2425�oranje: PMS 166

Skanfonds maakt zich

sterk voor mensen in

kwetsbare situaties.

Met geld en advies

helpen we initiatieven

op weg die de weer

baarheid en eigen

kracht van mensen

vergroten.

DressforSuccess, Amsterdam Schuldhulpmaatje, Lelystad Super Sociaal, Helmond

Kijk op www.skanfonds.nl/armoede welke bijzondere

en soms heel vernieuwende projecten ter bestrijding van

armoede door Skanfonds worden gesteund.

foto

: Die

ter S

chüt

te

foto

: Nor

bert

Waa

lboe

r

Skanfonds-Ad-HoezoArmoede-v2.indd 1 26-10-12 16:09

jaar met 25 à 30 procent groei-en. Het milieu wordt minder belast en de productie groeit.’

Welk effect heeft dat op de armoede?‘In een periode van drie tot vijf jaar kan het inkomen van een ondernemende boer groeien van ongeveer duizend naar zo’n 3000 dollar per jaar. De meeste boeren steken hun geld als eer-ste in onderwijs voor kinderen. Ook investeert men in verbete-ring van de leefomgeving. Het huis wordt opgeknapt en de boer schaft bijvoorbeeld kip-pen aan, waardoor de familie een evenwichtiger dieet krijgt.’

Kunnen alle boeren meedoen aan jullie programma?‘Ja, maar de toelating is stren-ger geworden. Wij kunnen ons

geld maar één keer uitgeven. Solidaridad investeert in arme, maar kansrijke boeren die on-dernemend zijn en kansen zien in een betere toekomst.’

Wat gebeurt er dan met de an-dere boeren?‘Als je geen kansen wilt pak-ken, mis je de boot. Ik ben daar nuchterder in geworden, zo hard is de wereld nu een-maal. Ik geloof er niet in dat je iemand in zijn nekvel kunt grijpen en zeggen: “Nu ga je in-vesteren.” Boeren die niet mee willen doen zullen misschien hun grond verkopen aan een kansrijke boer die daarmee zijn productie kan vergroten. Kleinschalig is niet altijd mooi en garandeert geen leefbaar in-komen. Maar goede voorbeel-den krijgen navolging.’

Maar zo verliest zo’n boer toch zijn inkomen?‘Het gaat vaak om oude boeren die toch al willen stoppen.’

Wanneer is volgens u armoede de wereld uit?‘Solidaridad wil in 2050 de ar-moede opgelost hebben. In de komende jaren moet het gebeuren. We moeten de snel stijgende vraag naar voedsel en het krimpende aanbod van fossiele brandstoffen op een duurzame manier aanpakken. Als we het niet samen oplossen, krijgen we een onbeheersbaar probleem. Verbazingwekkend dat we het zo lang laten voort-duren terwijl het relatief een-voudig op te lossen is. Maar we moeten dat wel samen doen. Alleen dan kan armoede de we-reld uit geholpen worden.’

Giro 1090400

Medische Comité Nederland Vietnam

www.mcnv.nl

foto Jan Banning

Geef de meest arme families inVietnam een kans

Y

Skanfonds versterkt eigen kracht van mensen in armoede

Armoede ontneemt mensen de kans om – net als alle

anderen – mee te doen in de samenleving. Daarom

steunt Skanfonds kleinschalige initiatieven die mensen

de kans biedt aan armoede te ontsnappen. Initiatieven

die ondersteuning geven bij het op orde krijgen van

de financiën. Die helpen om sociale contacten aan

te gaan en te onderhouden, zodat sociaal isolement

voorkomen of doorbroken wordt. Projecten die steun

geven bij solliciteren en het vinden van een baan of

vrijwilligerswerk. Allemaal initiatieven die erop gericht

zijn om weer overzicht en vertrouwen te krijgen. Om

zo op eigen kracht de armoedespiraal te doorbreken.

Of daar in ieder geval een begin mee te maken.

paars: PMS 2425�oranje: PMS 166

Skanfonds maakt zich

sterk voor mensen in

kwetsbare situaties.

Met geld en advies

helpen we initiatieven

op weg die de weer

baarheid en eigen

kracht van mensen

vergroten.

DressforSuccess, Amsterdam Schuldhulpmaatje, Lelystad Super Sociaal, Helmond

Kijk op www.skanfonds.nl/armoede welke bijzondere

en soms heel vernieuwende projecten ter bestrijding van

armoede door Skanfonds worden gesteund.

foto

: Die

ter S

chüt

te

foto

: Nor

bert

Waa

lboe

r

Skanfonds-Ad-HoezoArmoede-v2.indd 1 26-10-12 16:09

Je ziet het tegenwoordig steeds vaker: koop je een bepaald product, een fl esje water, of in dit geval een

pak luiers, en dan doet de fabri-kant een duit in het goededoe-lenzakje. Is het echt zo goed, of is het puur marketing? In juni stortte Keuringsdienst van Waarde zich voor het eerst op de Pampers. Per pak doneert Pampers, een merk van een van de grootste en machtigste levensmiddelenconcerns ter wereld, Procter & Gamble, vijf cent aan Unicef, de kosten van een tetanusvaccin voor moe-ders en baby’s in derdewereld-landen. Pampers claimt dat ze hiermee al honderd miljoen le-vens hebben gered. Maar deze claim blijkt toch niet zo hard, ontdekte de Keuringsdienst. De makers spraken met Procter & Gamble in Genève, belandden in een vaccinfabriek in Bulga-

rije en reisden in het spoor van Unicef af naar Ethiopië om te zien hoe zo’n vaccinatieactie toegaat, waarbij 400.000 vrou-wen tegelijk moeten worden ingeënt. Dan blijkt dat er nogal wat haken en ogen zitten aan het verhaal. Om te beginnen lijkt het, praktisch gezien, een huzarenstukje om in een actie zoveel vrouwen tegelijk te wil-len inenten. ‘Op z’n minst is het heel ambiteus,’ zegt eindredac-teur Harm Jan Kinkhorst. ‘We hebben het hier over een on-toegankelijk gebied in de bui-tengewesten van Ethiopië waar veel vluchtelingenkampen zijn.’ In de uitzending zien we de bevindingen van de came-raploeg van de Keuringsdienst. De claim op zich heeft ook de nodige haken en ogen. Kink-horst: ‘Dat vaccin van vijf cent per spuitje moet worden ver-voerd vanuit Europa en vervol-

gens binnen Afrika, en worden toegediend door vakkundig personeel. Drie keer, want je moet drie keer worden ingeënt wil het werken. En dan kost het ineens niet meer vijf cent, maar 1,35 euro per persoon. Toch echt een ander verhaal dan “1 pak = 1 vaccin”.’Maurice Dekkers, Keurings-dienstman van het eerste uur, heeft nog andere bedenkingen bij de actie. ‘Op het hoofdkan-toor van Pampers is precies bekend wanneer een pak van hun luiers wordt verkocht hier op Terschelling; dat wordt alle-maal bijgehouden. Dat vinden ze logisch. Maar als het gaat om Afrika, en je vraagt hoeveel in-jecties ze vandaag hebben ge-geven, kan niemand dat precies vertellen. Want dat is Afrika. Afrika staat voor “het maakt

Wie een pak Pampers koopt, redt een baby:‘1 pak = 1 vaccin’ staat er op. Een ’levensred-dend’ vaccin, welteverstaan. Hoe zit dat? Keuringsdienst van Waarde zoekt het uit.door Ilse van der Velden

Creatief met luiers

10

Je ziet het tegenwoordig steeds vaker: koop je een bepaald product, een fl esje water, of in dit geval een

pak luiers, en dan doet de fabri-kant een duit in het goededoe-lenzakje. Is het echt zo goed, of is het puur marketing? In juni stortte Keuringsdienst van Waarde zich voor het eerst op de Pampers. Per pak doneert Pampers, een merk van een van de grootste en machtigste levensmiddelenconcerns ter wereld, Procter & Gamble, vijf cent aan Unicef, de kosten van een tetanusvaccin voor moe-ders en baby’s in derdewereld-landen. Pampers claimt dat ze hiermee al honderd miljoen le-vens hebben gered. Maar deze claim blijkt toch niet zo hard, ontdekte de Keuringsdienst. De makers spraken met Procter & Gamble in Genève, belandden in een vaccinfabriek in Bulga-

rije en reisden in het spoor van Unicef af naar Ethiopië om te zien hoe zo’n vaccinatieactie toegaat, waarbij 400.000 vrou-wen tegelijk moeten worden ingeënt. Dan blijkt dat er nogal wat haken en ogen zitten aan het verhaal. Om te beginnen lijkt het, praktisch gezien, een huzarenstukje om in een actie zoveel vrouwen tegelijk te wil-len inenten. ‘Op z’n minst is het heel ambiteus,’ zegt eindredac-teur Harm Jan Kinkhorst. ‘We hebben het hier over een on-toegankelijk gebied in de bui-tengewesten van Ethiopië waar veel vluchtelingenkampen zijn.’ In de uitzending zien we de bevindingen van de came-raploeg van de Keuringsdienst. De claim op zich heeft ook de nodige haken en ogen. Kink-horst: ‘Dat vaccin van vijf cent per spuitje moet worden ver-voerd vanuit Europa en vervol-

gens binnen Afrika, en worden toegediend door vakkundig personeel. Drie keer, want je moet drie keer worden ingeënt wil het werken. En dan kost het ineens niet meer vijf cent, maar 1,35 euro per persoon. Toch echt een ander verhaal dan “1 pak = 1 vaccin”.’Maurice Dekkers, Keurings-dienstman van het eerste uur, heeft nog andere bedenkingen bij de actie. ‘Op het hoofdkan-toor van Pampers is precies bekend wanneer een pak van hun luiers wordt verkocht hier op Terschelling; dat wordt alle-maal bijgehouden. Dat vinden ze logisch. Maar als het gaat om Afrika, en je vraagt hoeveel in-jecties ze vandaag hebben ge-geven, kan niemand dat precies vertellen. Want dat is Afrika. Afrika staat voor “het maakt

Wie een pak Pampers koopt, redt een baby:‘1 pak = 1 vaccin’ staat er op. Een ’levensred-dend’ vaccin, welteverstaan. Hoe zit dat? Keuringsdienst van Waarde zoekt het uit.door Ilse van der Velden

Creatief met luiers

10

Creatief met luiersgeen reet uit”. Ja, zegt men dan, maar in Afrika is dat een stuk lastiger. Dat zal best. Maar pas als Procter & Gamble dezelfde hoogwaardige techniek aan-wendt om de resultaten te me-ten van die actie in Afrika, en er bij iedere injectie een lampje gaat branden op het hoofd-kantoor, dan geloof ik ze. Ik sprak laatst een arts, die zei: als je hier bloed laat prikken, heb je de uitslag binnen een dag. In Afrika duurt het zeven weken. Na zeven weken komt de uit-slag, maar vind dan de patiënt nog maar eens. In plaats dat ze dat nu eens aanpakken – daar zouden mensen veel meer aan hebben. Maar dat gebeurt niet.’Iets anders is de wat nare bij-smaak van de actie zelf, zeggen Dekkers en Kinkhorst. ‘We zijn niet op voorhand tegen. Maar het heeft iets onaangenaams: met Pampers red je een leven, en als je een ander merk koopt red je dat leven dus niet. Naar idee. In plaats van dat je in de winkel kijkt welke luiers het goedkoopst zijn, of vertrouwd, komt er in de overwegingen die je moet maken ineens een

babyleven bij kijken.’ Procter & Gamble doet een oneigen-lijk moreel beroep op de con-sument, en zet die zo aan tot kopen. Hoogleraar Ingrid Robeyns van de Erasmus Universiteit, ook gast in de uitzending, voegt daar een rekensom aan toe: koop je luiers van een huismerk, dan bespaar je veel meer geld dan vijf cent; een euro misschien wel. Als die euro wordt gedoneerd aan Unicef, zijn dat twintig vaccins. Heel wat meer. Met de luieractie, die al langere tijd loopt, zijn tot nu toe hon-derd miljoen vrouwen gered. Kinkhorst: ‘Dat heeft Procter & Gamble tot nu toe vijftien mil-joen euro gekost. De schatting is dat de kosten voor de recla-mecampagne voor de actie een veelvoud zijn van de opbrengst ervan voor het goede doel. En hoe verhouden de kosten zich tot de netto jaarwinst? Dat zoeken we allemaal uit.’

Keuringsdienst van Waarde

DONDERDAG 29 NOVEMBER >

NEDERLAND 3, 20.20-20.55 UUR

Armoede in NLELS GROENEWEGEN

64 jaar, alleenstaand

‘De minachting is het

ergste,’ zegt Els

Groenewegen. Zij kwam als

alt viooldocente op 42-jarige

leeftijd in de bijstand te-

recht. ‘Natuurlijk ging ik na

het opheffen van mijn baan

langs bij het arbeidsbureau.

Daar werd mij doodleuk me-

degedeeld dat ik maar aan

het idee moest wennen dat

ik nooit meer aan het werk

zou komen. En dat bleek in-

derdaad de realiteit. Ik moet

rondkomen van 30 à 40 euro

in de week.

Het ergste daarvan is dat ik

overal “nee” tegen moet

zeggen. Met veel dingen doe

ik niet mee omdat ik het niet

kan betalen.’

Els Groenewegen benadrukt

dat materiële problemen

belastend zijn, maar dat im-

materiële veel zwaarder we-

gen. ‘Bijstand wordt meteen

geassocieerd met fraudeurs

en profi teurs. Daardoor kij-

ken mensen je met de nek

aan en dat vind ik heel erg.

Tenslotte was een bijstands-

uitkering niet mijn vrije

keus.’ Groenewegen kijkt

reikhalzend uit naar haar

AOW, die ze volgend jaar

gaat ontvangen. ‘Niet alleen

ga ik er zo’n 120 euro per

maand op vooruit, maar dan

ben ik ook uit de bijstand.

Dat voelt als rehabilitatie.’

MARIËTTE VAN HAREN

11

12

Welcome to the world Is het erger om arm

geboren te worden of

om arm te sterven?

Welcome to the world vergelijkt de invloed van

plaats, tijd en omstandigheden waarin een kind

geboren wordt in drie verschillende landen:

Sierra Leone, Cambodja en de Verenigde Staten.

Regie: Brian Hill.

WOENSDAG 28 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 22.55-23.52 UUR >

Land rushIn de strijd om kost-

bare landbouwgrond

worden boeren in

Mali verdreven van hun land door multinatio-

nals uit China en Saoedi-Arabië. Wat kunnen de

boeren doen om voedseltekorten tegen te gaan

en hun land te behouden?

Regie: Hugo Berkeley en Osvalde Lewat-Hallade.

WOENSDAG, 28 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 23.55-0.40 UUR >

Acht internationaal geproduceerde documentaires

vormen de kern van de themaweek Hoezo armoede?

Volgens Barbara Truyen, hoofd Documentaire VPRO, het

resultaat van jarenlange samenwerking. ‘Regelmatig

ontmoet ik op festivals en beurzen buitenlandse col-

lega’s en daardoor weet je welke omroepen ongeveer

hetzelfde willen. Dan ligt het voor de hand om met deze

coalition of the willing producenten en regisseurs te vra-

gen. Nu voor acht prachtige fi lms rond hetzelfde thema.

Daar kijken straks mischien wel achthonderd miljoen

mensen naar. Mogen we best trots op zijn.’

Samensterk

Park Avenue –Money, power and the American DreamOp Park Avenue in New York woont de rijkste

één procent van de rijkste één procent van de

Verenigde Staten. Tien minuten noordelijker, op

de gelijknamige Park Avenue in de Bronx, leeft

de helft van de bevolking van de voedselbank.

Waarom is de Amerikaanse Droom alleen nog

haalbaar voor de rijken?

Regie: Alex Gibney.

VRIJDAG 30 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 23. 10-0.00 UUR >

13

Education, educationOnderwijs lijkt in

China de enige ma-

nier om uit de armoe-

de te komen. Dus steken Chinese ouders zich

diep in de schulden om hun kind een goede op-

leiding te kunnen geven, het liefst aan een uni-

versiteit. Maar vaak komen ze bedrogen uit.

Onderwijs is niet altijd de beste weg uit armoe-

de, een hoge opleiding blijkt geen garantie voor

een goede baan. Regie: Weijun Chen.

MAANDAG 26 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 23.00-23.55 UUR >

Poor us: The animated history of povertyHoe zijn we door de

eeuwen heen met armoede omgegaan en wat

hebben we geleerd? In een zoektocht vol ani-

matie, archiefmateriaal en interviews wordt

met humor en provocatie gekeken naar de

strijd tegen armoede, vanaf de Middeleeuwen

tot nu.

Regie: Ben Lewis.

ZONDAG 25 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 20.30-21 .20 UUR >

Solar mamasRafea, vrouw van een

werkloze bedoeïen

uit Jordanië, reist af

naar India om daar een opleiding tot zonne-

ingenieur te volgen. Rafea’s dorpsgenoten steu-

nen haar; zij zien elektriciteit uit zonne-energie

wel zitten, maar Rafea’s echtgenoot wil dat ze

meteen naar huis komt.

Regie: Mona Eldaief en Jehane Noujaim.

DINSDAG 27 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 20.25-21 . 10 UUR >

Stealing AfricaZambia is arm, on-

danks de enorme ko-

perreserves van het

land. De overheid deed de kopermijnen goed-

koop van de hand aan buitenlandse bedrijven.

Toen de koperprijzen omhoog schoten, vloeide

alle winst naar het buitenland. Stealing Africa

laat zien waarom geld en grondstoffen maar

één kant op stromen.

Regie: Christoffer Guldbransen.

DINSDAG 27 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 22.55-23.45 UUR >

Give us the moneyLiefdadigheid is pas-

sé, maar wat is het al-

ternatief? Bono en

Bob Geldof zijn bekende activisten in de strijd

tegen armoede. Ze worden gevolgd tijdens het

bewerken van beroemdheden, rijkaards en poli-

tici. Daarin zijn ze steeds effectiever geworden.

Maar hebben hun concerten en campagnes nu

echt geholpen?

Regie: Bosse Lindquist.

MAANDAG 26 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 21 .00-21 .45 UUR >

13

Education, educationOnderwijs lijkt in

China de enige ma-

nier om uit de armoe-

de te komen. Dus steken Chinese ouders zich

diep in de schulden om hun kind een goede op-

leiding te kunnen geven, het liefst aan een uni-

versiteit. Maar vaak komen ze bedrogen uit.

Onderwijs is niet altijd de beste weg uit armoe-

de, een hoge opleiding blijkt geen garantie voor

een goede baan. Regie: Weijun Chen.

MAANDAG 26 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 23.00-23.55 UUR >

Poor us: The animated history of povertyHoe zijn we door de

eeuwen heen met armoede omgegaan en wat

hebben we geleerd? In een zoektocht vol ani-

matie, archiefmateriaal en interviews wordt

met humor en provocatie gekeken naar de

strijd tegen armoede, vanaf de Middeleeuwen

tot nu.

Regie: Ben Lewis.

ZONDAG 25 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 20.30-21 .20 UUR >

Solar mamasRafea, vrouw van een

werkloze bedoeïen

uit Jordanië, reist af

naar India om daar een opleiding tot zonne-

ingenieur te volgen. Rafea’s dorpsgenoten steu-

nen haar; zij zien elektriciteit uit zonne-energie

wel zitten, maar Rafea’s echtgenoot wil dat ze

meteen naar huis komt.

Regie: Mona Eldaief en Jehane Noujaim.

DINSDAG 27 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 20.25-21 . 10 UUR >

Stealing AfricaZambia is arm, on-

danks de enorme ko-

perreserves van het

land. De overheid deed de kopermijnen goed-

koop van de hand aan buitenlandse bedrijven.

Toen de koperprijzen omhoog schoten, vloeide

alle winst naar het buitenland. Stealing Africa

laat zien waarom geld en grondstoffen maar

één kant op stromen.

Regie: Christoffer Guldbransen.

DINSDAG 27 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 22.55-23.45 UUR >

Give us the moneyLiefdadigheid is pas-

sé, maar wat is het al-

ternatief? Bono en

Bob Geldof zijn bekende activisten in de strijd

tegen armoede. Ze worden gevolgd tijdens het

bewerken van beroemdheden, rijkaards en poli-

tici. Daarin zijn ze steeds effectiever geworden.

Maar hebben hun concerten en campagnes nu

echt geholpen?

Regie: Bosse Lindquist.

MAANDAG 26 NOVEMBER, NEDERLAND 2, 21 .00-21 .45 UUR >

1414

In Amsterdam krijgen wekelijks 3500 mensen een pakket van de voedselbank. In de wijk Bos en Lommer maken vrijwilligers de brood-nodige pakketten klaar voor hun buurtgeno-ten. Door de crisis is er niet altijd voldoende en goed voedsel.

door maarten nota

foto’s marjan van der meer

Een wekelijkse dosishoop en vitaminesHet NCRV-programma

Altijd wat volgt bewoners uit achterstandsbuurt Heechterp-Schieringen in Leeuwarden die na twintig jaar falend overheidsbeleid het heft in eigen hand ne-men en de buurt weer leef-baar maken.

Altijd wat

DINSDAG 27 NOVEMBER >

NEDERLAND 2, 21 . 15-21 .45 UUR

1515

Ze is een kind van Bos en Lommer, zag de wijk opgebouwd worden en maakte er de oorlog mee. Inmid-dels is Bep 86 en fi etst ze twee keer per week naar de voedselbank. Voor haar een grote vanzelfsprekendheid. ‘Of ik er niet te oud voor ben? Wel-nee, ik wil wat zinnigs blijven doen.’

Stanley is een vrolijke pensionado. In plaats van te genieten van zijn rust, zet hij zich met een grote glimlach in voor de armen in zijn wijk.

Lilian is 53 jaar, maar voelt zich oud en versleten. ‘Lichamelijk ben ik een wrak en ik heb veel te veel meegemaakt in mijn leven. Maar ik ga door en huilen kan ik toch niet meer.’ Lilian krijgt wekelijks een voedselpakket. ‘Ik merk dat de voedsel-bank het lastig heeft. Brood is er genoeg en dat is het enige wat ik ’s avonds eet. Gelukkig krijg ik elders twee keer per week een warme maaltijd.’

>

>

>

Wedding bustersPlan komt op voor meisjes die worden uitgehuwelijkt. Een meisje als Rehana (13), bijvoorbeeld, uit Bangladesh. Op een dag was een matchmaker bij haar moeder op bezoek en ze wist meteen dat haar grootste nachtmerrie was uitgekomen. Op school had ze de verhalen ge-hoord over meisjes die moesten trouwen. Ze konden hun school niet afmaken en moesten seks hebben met een wildvreemde man. Maar Rehana had ook gehoord over de de ‘wedding busters’, een door Plan geïnitieerde be-weging van jongeren, die in haar dorp campagne voert tegen kindhuwelijken. De wedding busters werden Rehana’s redders. Ze gingen praten met haar moeder

en overtuigden haar ervan dat school voor Rehana de veiligste plek is. En dat niet alleen. School geeft haar de grootste kans op een betere toekomst. Rehana is niet uitgehuwelijkt. Onderwijs is de oplossingPlan vecht wereldwijd voor betere kwaliteit van het onderwijs en een schoolopleiding van minimaal negen jaar voor alle kinderen. Opgeleide meisjes staan ster-ker in hun schoenen, weten beter wat hun rechten zijn, hebben meer kansen en kunnen later beter voorzien in hun levensonderhoud. Plan geeft voorlichting over de rechten van meisjes en de schade van kindhuwelijken en benadrukt bij ouders, dorpshoofden en lokale organisa-ties het belang van onderwijs en het respecteren van de rechten van meisjes. Bovendien lobbyt Plan bij overhe-den om wetgeving over de minimumhuwelijksleeftijd te handhaven of aan te scherpen. Dankzij de inspanningen van Plan en de weddding busterszijn in het district waar Rehana woont al vijf dorpen helemaal kindhuwelijkvrij.

Rehana (13) ontsnapte aan een gedwongen huwelijk Elke drie seconden wordt er ergens in de wereld een meisje gedwongen te trouwen. Een op de zeven kindbruidjes is nog geen 15! De meisjes worden meegegeven aan een wildvreemde, vaak veel oudere man, ze moeten van school en krijgen kinderen als hun lichaam nog helemaal niet klaar is voor een zwangerschap en een bevalling. Het risico dat moeder of kind sterft, is hierdoor groot.

Wil je meer weten over kindhuwelijken of Plan steunen in haar strijd, ga dan naar plannederland.nl

advertentie-kindhuwelijk-TV-magazines.indd 1 29-10-12 11:53

17

Een groot aantal gemeen-ten geeft in het kader van gemeentelijk armoede-

beleid stadspassen uit. Die pas-sen hebben allemaal verschil-lende namen en worden met fraaie reclameslogans onderde aandacht gebracht. Of beter gezegd: in de markt gezet. InDen Haag heet hij Ooievaars-pas (‘Handiger dan je denkt’), Groningen heeft de Stadjerspas (‘Gewoon goedkoper’), Amster-dam de Stadspas, Utrecht de U-pas, en waar de AlkmaarPas (‘Iedereen voordeel’) en Rot-terdampas (‘Wat gaan we doen vandaag?’) vandaan komen, spreekt voor zich.Iedereen met een inkomen tot maximaal 110 procent van het wettelijk sociaal minimum kan in aanmerking komen voor deze categoriale inkomens-regeling. Die strikte grens is dit jaar door het kabinet vast-

gesteld, en wie daarboven zit is sindsdien offi cieel niet meer arm. Zo zijn in een klap tien-duizenden mensen uit de ar-moede gehaald, althans op papier.De meeste stadspassen zijn gratis, maar in sommige ge-meenten moet er een klein be-drag voor worden neergeteld. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Rotterdampas, die overigens zelfs door de miljonairs van de stad kan worden aangeschaft. Volgens Erik Reitsma, direc-teur Rotterdampas, heeft dat een groot voordeel. ‘Minima betalen vijf euro, hun kinde-ren niets. Voor studenten en 65-plussers gelden speciale tarieven en de rest betaalt zes-tig euro. De pas is er dus voor

iedereen. Mede daardoor is het gebruik voor niemand stigma-tiserend. Men heeft dezelfde pas en is er trots op.’In Amsterdam is allang geen sprake meer van schaamte om de Stadspas aan te vragen of te tonen, zegt business mana-ger Stadspas Douwe Veenstra ‘Dat is echt niet meer aan de orde. Onze pas bestaat 24 jaar en is de oudste in Nederland. Stadspas is een soortnaam ge-worden, net als Maggi. Ruim 150.000 Amsterdammers heb-ben er een, en dat aantal groeit.’ Over een eventueel stigmati-serende werking blijkt men in Nijmegen echter nog altijd anders te denken. Daar was dat recent nog een van de overwe-gingen van het stadsbestuur om geen pas in te voeren.

Van pas013366505Dhr. V. Voorbeeld

01/1946/CE

2013

0000

61

013366505Dhr. V. Voorbeeld

2013201320132013

Het voordeel van arm zijn is dat je in veel gemeen-ten in aanmerking komt voor een gratis stadspas. Die biedt tal van voorde-len, al ben je er niet altijd goedkoper mee uit. ‘Wij zijn een léuke pas’.door hugo hoes

>

Wedding bustersPlan komt op voor meisjes die worden uitgehuwelijkt. Een meisje als Rehana (13), bijvoorbeeld, uit Bangladesh. Op een dag was een matchmaker bij haar moeder op bezoek en ze wist meteen dat haar grootste nachtmerrie was uitgekomen. Op school had ze de verhalen ge-hoord over meisjes die moesten trouwen. Ze konden hun school niet afmaken en moesten seks hebben met een wildvreemde man. Maar Rehana had ook gehoord over de de ‘wedding busters’, een door Plan geïnitieerde be-weging van jongeren, die in haar dorp campagne voert tegen kindhuwelijken. De wedding busters werden Rehana’s redders. Ze gingen praten met haar moeder

en overtuigden haar ervan dat school voor Rehana de veiligste plek is. En dat niet alleen. School geeft haar de grootste kans op een betere toekomst. Rehana is niet uitgehuwelijkt. Onderwijs is de oplossingPlan vecht wereldwijd voor betere kwaliteit van het onderwijs en een schoolopleiding van minimaal negen jaar voor alle kinderen. Opgeleide meisjes staan ster-ker in hun schoenen, weten beter wat hun rechten zijn, hebben meer kansen en kunnen later beter voorzien in hun levensonderhoud. Plan geeft voorlichting over de rechten van meisjes en de schade van kindhuwelijken en benadrukt bij ouders, dorpshoofden en lokale organisa-ties het belang van onderwijs en het respecteren van de rechten van meisjes. Bovendien lobbyt Plan bij overhe-den om wetgeving over de minimumhuwelijksleeftijd te handhaven of aan te scherpen. Dankzij de inspanningen van Plan en de weddding busterszijn in het district waar Rehana woont al vijf dorpen helemaal kindhuwelijkvrij.

Rehana (13) ontsnapte aan een gedwongen huwelijk Elke drie seconden wordt er ergens in de wereld een meisje gedwongen te trouwen. Een op de zeven kindbruidjes is nog geen 15! De meisjes worden meegegeven aan een wildvreemde, vaak veel oudere man, ze moeten van school en krijgen kinderen als hun lichaam nog helemaal niet klaar is voor een zwangerschap en een bevalling. Het risico dat moeder of kind sterft, is hierdoor groot.

Wil je meer weten over kindhuwelijken of Plan steunen in haar strijd, ga dan naar plannederland.nl

advertentie-kindhuwelijk-TV-magazines.indd 1 29-10-12 11:53

Hoezo armoede? Steun VSO

Steun VSO. Dankzij jouw steun geven we een kind noodzakelijke medische zorg. Per SMS doneer je eenmalig € 2,50. Kijk voor meer informatie op www.vso.nl/armoede

Geef een kind vandaag nog medische zorg.

SMS nu Armoede naar 4333

Wat doe jij tegen armoede?

VSO_09_zeven OmroepbladenE_142,5b x 210h.indd 1 26-10-12 14:06

1919

Tot het ‘basispakket’ van de passen behoort korting bij sportclubs, bibliotheken, cur-sussen en bijvoorbeeld het zwembad. Het ‘extra pakket’ kent grote verschillen per ge-meente. Zo kunnen armen in Amstelveen gratis gebruik ma-ken van de ongediertebestrij-ding en, al net zo curieus, twee keer per maand een kubieke meter afval laten ophalen. Nieuwsgekken zijn het beste af met de Waalwijkse PasWij-zer. Daarmee krijg je voor half geld zes dagen per week BN DeStem op de mat. Die zevende dag ga je lekker met je goed-kope seizoenkaart naar RKC. Datzelfde voordeel genieten de voetbalminnende minima met hun BredaPas bij NAC. Wordt meer waarde gehecht aan bling bling, dan moet je in Alkmaar zijn. Wie daar een glinsterende Swarovski-ketting koopt van 87euro en even met de Alkmaar-Pas zwaait krijgt een set oorbel-len ter waarde van 19 euro ca-deau. Cinefi elen zijn het beste af in buurgemeente Heerhugo-waard. Daar ontvangt men bij de Huygenpas twee bioscoop-bonnen. En bestaat je mini-mumgezin uit vijf personen, dan ontvang je er tien. ‘Die mag men ook cadeau doen. Gaan we echt niet controle-ren,’ licht een vriendelijke woordvoerster van de gemeente toe. Dat dit ook voor de bio-scoopexploitant een goede deal is moge duidelijk zijn. De Huygen-pas geeft ook vijf

tientjes korting op sportkle-ding, mits het inschrijfbewijs van een sportvereniging ge-toond wordt.Het spreekt voor zich dat bijna elk gebruik van stadspassen ex-tra kosten met zich meebrengt. Want wie naar de fi lm gaat wil een colaatje, voor zwemmen heb je een badpak nodig en een avondje NAC zonder biertje be-staat niet. En Swarovski is nooit gratis.Rotterdampas-directeur Reitsma geeft dat volmondig toe. ‘Al was hij zo bedoeld, ik zie dit niet als armoede-, maar als participatiepas waar je leuke dingen mee kunt doen. Wij zijn een léuke pas, en het gebruik levert geen geld op. Wie een Rotterdampas heeft gaat mis-schien naar Blijdorp. Eet daar nog een ijsje, wellicht een pa-tatje en dan ben je meer geld kwijt dan wanneer je niet was geweest. Minima zonder pas gaan niet, minima met pas wél. Heb je een mooie dag. Maar per saldo ben je meer kwijt.’

Hoezo armoede? Steun VSO

Steun VSO. Dankzij jouw steun geven we een kind noodzakelijke medische zorg. Per SMS doneer je eenmalig € 2,50. Kijk voor meer informatie op www.vso.nl/armoede

Geef een kind vandaag nog medische zorg.

SMS nu Armoede naar 4333

Wat doe jij tegen armoede?

VSO_09_zeven OmroepbladenE_142,5b x 210h.indd 1 26-10-12 14:06

Y

Armoede in NLNATHALIE, studente,

21 jaar, thuiswonend

Nathalie leefde vroeger

een ander leven. Haar

vader had een eigen bedrijf

en geld was geen probleem.

Maar haar beide ouders wer-

den werkloos en kwamen

zelfs in de schuldsanering

terecht, waardoor ze een

beroep moeten doen op de

voedselbank.

‘Een enorme omschakeling

was dat. Van alles kunnen

kopen naar helemaal niets

meer. Met minder toe moe-

ten is niet altijd slecht, maar

het schiet niet echt op. Ik

heb daarom toch maar een

lening afgesloten, omdat ik

het gevoel had dat ik geen

student kon zijn. Nu voel ik

me wat vrijer, omdat ik niet

steeds zenuwachtig hoef te

zijn of ik wel met leuke din-

gen mee kan doen. En ik kan

mijn ouders kostgeld beta-

len. Ik hang niet aan de grote

klok dat we geen geld heb-

ben. Niet uit schaamte, maar

omdat het lastig uit te leg-

gen is aan leeftijdgenoten. Ik

ben wel wantrouwender ge-

maakt. Als je arm bent, gaan

mensen liever niet meer

met je om en raak je vrien-

den kwijt. Ook ben ik er in-

middels achter dat ook in

Nederland veel verborgen

armoede is. Het kan zomaar

je buurman zijn die afhanke-

lijk is van de voedselbank.’

MARIËTTE VAN HAREN

20

Alle beetjes helpenU kunt zelf iets doen tegen armoede. Heus, onze keuzes doen ertoe. Tips voor een druppeloffensief tegen de gloeiende plaat van de armoede.door ans van strien

illustraties eva burema

Een jongen in Burundi heeft honger omdat de oogst van zijn dorp voor

de vierde keer verdroogd is. Jarenlange boskap eist zijn tol. Een twaalfjarig meisje uit Zuid-India maakt lange dagen in een spinnerij, waardoor ze niet naar school kan. En een boer in Colombia weet niet waar hij van moet leven nu hij van zijn land is verjaagd door produ-centen van biobrandstof. Samen met een miljard lotge-noten ervaren deze mensen da-gelijks wat extreme armoede is. Zij zijn slachtoffer van politieke en economische systemen die alleen naar winstcijfers kijken. Helpen lijkt onbegonnen werk. Hoewel? Een vrouw in Haarlem zit te internetbankieren. Ze ziet de afschrijving van een goed doel waarvan zij donateur is. Gaat haar bank eigenlijk net zo zorgvuldig met haar geld om als zijzelf doet? Ze checkt de Eerlijkebankwijzer. Een man in Apeldoorn doet boodschappen. Bij de vis moet hij denken aan wat hij net gele-zen heeft over West-Afrikaanse vissers die tot de bedelstaf ra-

4,7 hectare. Hoe verkleint u uw ‘mondiale voetafdruk’?

Bespaar op energie. Zet de •verwarming een graadje la-ger, isoleer uw huis goed, zet de boiler uit tijdens de

vakantie.Wees zuinig met water. •

Gebruik een waterbespa-rende douchekop, repa-reer een lekkende kraan

(een druppelende kraan kan 15000 liter water per

jaar verkwisten), zet de kraan uit bij het tanden poetsen.Eet bewust. Maak een bood-•schappenlijstje en houd u zich daaraan. Dan blijkt u in de praktijk 40 procent minder weg te gooien. En we gooien veel weg: jaarlijks gaat gemiddeld 19 procent van ons voedsel ongebruikt de vuilnis- of biobak in. Koop groenten van het seizoen en kies voor producten die niet ingevlogen zijn. Met de Superwijzer-app kunt u in de supermarkt meer dan 15.000 producten met vlees, ei en zuivel scannen op de effec-

ten op onder meer milieu en klimaat.

Word ‘flexitariër’ Veeteelt is verantwoorde-

lijk voor 18 procent van de uitstoot van alle broeikasgas-

sen. Het is de belangrijkste oor-zaak van de ontbossing van het Amazonewoud.

Zet eens iets anders op tafel •dan vlees. Als alle Nederlan-ders drie dagen per week geen vlees zouden eten, zou de hoeveelheid broeikasgas-sen in ons land evenveel af-nemen als bij het van de weg

ken door overbevissing van Europese megatrawlers en concludeert: we doen van-avond een scholletje met MSC-keurmerk bij de broccoli.Wij hoeven niet machteloos toe te zien bij alle ellende in de wereld. Met kleine gedrags-veranderingen in ons energie-gebruik, ons eetpatroon, onze kleding of in de keuze voor een bank, helpen we de wereld ver-der. Verantwoord consumen-tengedrag dwingt verandering af. Tips voor een druppelof-fensief tegen de gloeiende plaat van de armoede.

Verklein uw ‘aardebelasting’We moeten op onze aarde met steeds meer men-sen leven van een be-perkte hoeveelheid grondstof-fen, landbouwgrond, schone lucht en zuiver water. Dat bete-kent dat we deze schaarse goe-deren eerlijker moeten verde-len dan tot nu toe. Op het ogen-blik is er voor elke wereldbur-ger 1,7 hectare aardoppervlak beschikbaar. Maar een gemid-delde Nederlander gebruikt

21

halen van drie miljoen auto’s. Let bij vis op het •MSC-keurmerk, zodat u er niet aan meewerkt dat vissers in ont-wikkelingslanden brodeloos worden door het leegvissen van ‘hun’ zee door Europese megatrawlers.

Kies een eerlijke bankVorig jaar bleek uit onderzoek van de Eerlijkebankwijzer dat sommige Nederlandse banken en verzekeringsmaatschap- pijen nog steeds investeren in oliemaatschappijen die Afri-kaanse dorpen vervuilen en mijnbouwondernemingen die mensenrechten aan hun laars lappen. Onder het motto ‘Ver-

beter de wereld, begin bij uw bank’ stelden

Oxfam Novib, Am-nesty Internatio-nal, Milieudefensie, FNV Mondiaal, Dierenbescher-ming en IKV Pax

Christi deze Eerlij-kebankwijzer op. Hoe

komt uw bank uit de test?

Winkel bewustVraag u af of u echt iets no-•dig heeft voor u iets nieuws koopt. Er zijn heel veel (on-line) winkels waar u tweede-hands spullen kunt kopen, van meubels tot mode.Neem eigen tassen mee, zo- •dat u niet met de zoveelste plastic tas thuiskomt. Infor-meer u over hoe ‘eerlijk’ de producten zijn. Let op keur-merken voor duurzaamheid als Max Havelaar (levensmid-

delen), FSC (hout) en EKO (katoen).

Doe alle sjouw-•bare inkopen op

de fiets.Lees de krant, want sommige •kledingketens maken zich nog altijd schuldig aan kin-derarbeid. En kinderen zou-den maar op één plek moe-ten werken: op school. Goed onderwijs is een van de beste wapens tegen armoede.

Laat de auto eens staanWat heeft autorijden met het wereldvoedselprobleem te maken? Steeds meer. Strenge milieuregels beperken de CO2-uitstoot waardoor het voor rijke landen lucratiever wordt biobrandstoffen te produceren. Zij hebben voor biodiesel en bio-ethanol palmolie en suiker-riet uit de Derde Wereld nodig. Hiervoor jagen zij lokale boe-ren van hun land en stijgen de wereldvoedselprijzen.

Kijk voor een test van goede en foute suikerfabrikanten naarRadar

maandag 26 november >

nederLand 1 , 20.30-21 .00 uur

bewuster consumeren?www.debeterewereld.nlwww.eerlijkebankwijzer.nlwww.eerlijkwinkelen.nlwww.etenisomopteeten.nlwww.fairfood.orgwww.flexitarier.nlwww.keurmerken.infowww.milieucentraal.nlwww.schonekleren.nlwww.superwijzer.comwww.wnf.nl/voetafdruktest

armoede in nLCatelijne Bosman

37 jaar, alleenstaande

moeder

Van tachtig euro leefgeld

per week voorziet

Catelijne Bosman in haar ei-

gen levensonderhoud en

dat van haar vijf kinderen

van vijf tot veertien jaar.

‘Drie jaar geleden ben ik on-

der financieel bewind ge-

steld, omdat ik ontzettend

veel schulden heb. Die zijn

ontstaan uit een chaotische

thuissituatie met huiselijk

geweld en achterstallige be-

talingen. Op zich gaat het

goed. Mijn familie springt bij

als ik het niet red.

Als mijn kinderen nieuwe

schoenen nodig hebben en

ze moeten wachten tot ik

die kan kopen, voel ik me

wel eens arm. Maar meestal

niet: ik ben tevreden met

wat ik nu heb. Ik heb andere

manieren gevonden om ge-

lukkig te zijn. We gaan niet

naar dure pretparken of de

bioscoop, maar wandelen of

bakken koekjes. Ik zie de

toekomst zonnig in. Ik hoop

dat ik een baan vind, mijn

schulden kan aflossen en dat

mijn kinderen hun diploma

halen.’

kIM VAn Der Meulen

Catelijne Bosman en haar

gezin zijn te zien in

De rekening van Catelijne

donderdag 29 november >

nederLand 2, 22.50-23.45 uur

OPLOSSINGEN

ANTWOORDEN

VRAGEM

OPLOSSINGENOPLOSSINGEN

ANTWOORDENANTWOORDEN

VRAGENVRAGEM

WWW.HOEZOARMOEDE.NL

Vanaf 25 november tot 2 december bij de Publieke Omroep.

OPLOSSINGEN

ANTWOORDEN

VRAGEM



VRAGENVRAGEM

WWW.HOEZOARMOEDE.NL


OPLOSSINGEN

ANTWOORDEN

VRAGEM



VRAGENVRAGEM

WWW.HOEZOARMOEDE.NL


1-1 142,5 x 210 VPRO armoede.indd 1 25-10-12 15:39

23

REISBUREAU ARMOE TROEFGa aan de hand van de speciale reisgids zelf op pad of start bij Reisbureau Armoe Troef in de Winkel van Sinkel. Via survival-tochten, bezinningstrips, his-torische expedities en kinders-afari’s kan de hele dag door een fl inke duik genomen worden in de toekomst van de eigen armoede. En voor wie armoede liever op afstand houdt biedt Club Mad hét alternatief.

LIVE televisieBuitenhof, Vrije Geluiden, Boeken vanuit het Geld-museum

LIVE radioDe Perstribune, Schepper & Co vanuit het Academie-gebouw

ZIENSan Francisco een crisisko-medieGrootheidswaanzin met z’n allen tegen ons allen!Bed, Brood en Bedevaart wie is de dakloze, de hulpverlener, de toeschouwer…Geld & Genoeg haarscherpe spoedcursus economie van Dette Glashouwer

Culturele Zondag Hoezo Armoede? Op meer dan dertig locaties in Utrecht voe-ren live-uitzendingen, fi lms, voorstellingen, muziek, workshops en debatten u mee in de wondere wereld van armoede. Wellicht ziet u het avontuur van een wereld met minder geld.

Zondag25 november 2012in Utrecht kick-off van landelijke week Hoezo Armoede? op radio, televi-sie en internet

Overal Spullen Judith de LeeuwTegenlicht altijd rake docu-mentaires in Louis Hartlooper Complex, makers beantwoor-den vragenAcht indrukwekkende docu-mentaires van het internatio-nale project Why Poverty? op het grote doek van ’t HoogtWat maakt jou rijk? Finale fi lmwedstrijd scholieren

HORENArmoede Anno 2012 acht prikkelende lezingen, presen-tatie Anna DrijverHet Grote Armoededebat met o.a. Hans Wijers, Feike Sijbesma, Maurice Dekkers, presentatie Jort KelderMarjolijn van Heemstra het arme leven van de rijke westerlingCaptains of Industry dansba-re sound tot laat in de avond

ERVARENDress for Succes advies en modeshowEconomytransformers er-vaar de nieuwe economie!Intake Stadgeldbeheer in 15 minuten je fi nanciële zelfstan-digheid kwijt

De Mensenbieb kies een ‘boek’ en ervaar een verhaal

DOENRuilen op stand in het StadhuisOver-datum-koken wat wel, wat beslist nietKapittelen net zolang luiste-ren als spreken!De Grote Afvalrace race naar de Dom met zelfgebouwde zeepkistenKlaar, af, kook! wedstrijd met voedselpakketten o.l.v. chefkoksPoverty Pitch Café in no time het armoedeprobleem opgelostDe Grote Armoedequiz met Maxim Hartman

WAAR & WANNEERZie voor het volledige program-ma, locaties en tijden:culturelezondagen.nlhoezoarmoede.nl

De meeste programmaonder-delen van Hoezo armoede? zijn gratis toegankelijk.Bij een aantal onderdelen wordt reserveren aanbevolen.

Culturele Zondag Hoezo Armoede? Op meer dan dertig locaties in Utrecht voe-ren live-uitzendingen, fi lms, voorstellingen, muziek, workshops en debatten u mee in

OPLOSSINGEN

ANTWOORDEN

VRAGEM



VRAGENVRAGEM

WWW.HOEZOARMOEDE.NL


OPLOSSINGEN

ANTWOORDEN

VRAGEM



VRAGENVRAGEM

WWW.HOEZOARMOEDE.NL


OPLOSSINGEN

ANTWOORDEN

VRAGEM



VRAGENVRAGEM

WWW.HOEZOARMOEDE.NL


1-1 142,5 x 210 VPRO armoede.indd 1 25-10-12 15:39

De ASN Bank is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en heeft een vergunning van de Nederlandsche Bank N.V. Op tegoeden van klanten bij de ASN Bank is het wettelijke depositogarantiestelsel van toepassing.

Nu nog een bank die bij je past.Weet u wat uw bank doet met uw geld? Bij de ASN Bank weet u dat wel. De ASN Bank investeertuw geld duurzaam. In eerlijke handel en groene energie, bijvoorbeeld. En juist niet in kinder-arbeid en wapenindustrie. Wie voor de ASN Bank kiest, weet wat er met zijn geld gebeurt. En u kunt er prima sparen, beleggen en betalen. Daarnaast staan we bekend om onze goede service. Kies daarom voor een bank die bij u past.Meer weten? Kijk op: asnbank.nl of bel gratis 0800-0380 (ma/vr).

Goed bezig!Nu nog een bank die bij je past.

‘Ik kijk altijd even of er fair trade op staat.’

9880_ASN_GB_FairTrade_WP_142x210.indd 1 11-10-12 13:18

Bijlage Themaweek Hoezo Armoede?

Documents

Transcript of Bijlage Themaweek Hoezo Armoede?