Landschapsbiografie Súdwesthoeke

Mar & Klif bezoekerscentrum Nationaal Landschap Zuidwest-Fryslân

gemeente Súdwest-Fryslân gemeente De Fryske Marren

Organisatie

Cultuurland Advies

(landschap & cultuurhistorie) (grafische vormgeving / webontwerp)

Tweede lezer

(RUG/Kenniscentrum Landschap)

Gebiedspanel

Werkgroep

Mar & Klif

Súdwest-Fryslân

De Fryske Marren

Producten

De Landschapsbiografie (De Storymap): Digitale tijdsvensters/website

Toegankelijk voor een breed publiek

Gebruiker ‘kijkt uit het raam en ziet…’

Koppeling cultuurhistorische inventarisatie & waardering (GIS-kaarten):

Detailniveau 1 : 1.000 (BGT)

Digitale GIS-viewer

Koppeling met gemeentelijke kaarten voor beheerwerkzaamheden

Doel en status

Bouwsteen voor diverse ruimtelijke plannen

bijvoorbeeld voor de omgevingsvisie waarbij het principe geldt ‘omgevingskwaliteiten als ontwerpbasis’

Basis voor eigen gemeentelijke cultuurhistorische kaart Naslagwerk over cultuurhistorische en landschappelijke waarden

van het gebied

voor burgers en toeristen

Onderlegger voor diverse vraagstukken die spelen binnen de gemeente,

bijvoorbeeld voor onderhoud en beheer of de RES

In het Bro (Besluit Ruimtelijke Ordening) is opgenomen dat ‘er rekening gehouden dient te worden met cultuurhistorische waarden’ en dat ‘cultuurhistorische waarden uitdrukkelijk meegenomen dienen te worden in ruimtelijke plannen’. De cultuurhistorische waardenkaart zelf is vormvrij en kent geen wettelijke status

Opbouw Storymap

Storytelling

Verbinding tussen het tekstuele verhaal en geografische informatie (GIS)

Interactieve kaarten, afbeeldingen en filmpjes ter ondersteuning van het verhaal

Tijdlijn aansluitend op de Wordingsgeschiedenis van Fryslân.

Voorbeeld Thema 1

Voorbeeld Thema 4

Voorbeeld Thema 6

Kaarten zoeken op locatie

Waardering Wat: Eendenkooien (vlak en punt)

Spoor- en tramwegen (lijn)

Stationsgebouwen (punt)

Kerken (vlak en punt)

Oude kerkhoven (vlak en punt)

Dijken (vlak en lijn)

Sloten (vlak en lijn)

Wegen (lijn)

Vaarwegen (vlak en lijn)

Nederzettingsvormen (punt)

Vestingwerken (vlak en lijn)

Stinzen en states (vlak)

Beschermde landgoederen (vlak)

Oude paden nieuwe wegen (lijn)

Kloosters (punt)

Uithoven (punt)

Boerderijplaatsen (punt)

Haventjes (punt)

Groenelementen

Hoe:

Ensemblewaarde: Aanwezigheid van de landschappelijke

omgeving waarin of waarmee de cultuurhistorische structuren en elementen tot stand zijn gekomen en/of aanwezigheid van een ontginningsstructuur.

Kenmerkendheid: Mate waarin het elementen of gebied

kenmerkend (c.q. herkenbaar) is of was voor zijn elementtype of omgeving.

Gaafheid: Mate van intactheid van het element, gebied

en/of verkaveling ten opzichte van de beginsituatie.

Zeldzaamheid: Mate van voorkomen van een het element of

gebied in Fryslân.

Onverwachte ontdekkingen 1

Van een aantal stinzen zijn nog relicten aanwezig.

Zo ligt er een stukje land met de naam ‘de Pampus’ dat omsloten is door het Hegemer Far, de Jeltesleat, de Sânsleat en de Wide Wimerts.

Op de kaart die de hoogte van het maaiveld weergeeft (AHN) zijn hier nog duidelijk de contouren te zien van een oud bouwwerk.

In het land zelf zijn kloostermoppen gevonden en vermoed wordt dat op deze strategische plek een stins heeft gestaan.

Van hieruit kon de scheepvaart van en naar Sneek en Bolsward of in de richting van Holland via Sloten en Tacozijl worden gecontroleerd.

Onverwachte ontdekkingen 2

Een voorbeeld uit het stinsrijke Gaasterland. In de Schotanus atlas is in het midden van de ‘Wilde Merkt’ en de ‘Ruygehuyster Zee’ een naamloze stins ingetekend. En precies daar, grenzend aan de Boekesingel in het Starnumanbos, troffen wij een tot dusver onbekend stinsterrein aan. Het omgrachte vierkante terrein toont veel gelijkenissen met dat van de Sytzama’s. Ook hier vinden we een kleine uitsparing, allicht de locatie van een oude met water omgeven torenstins?