Katholieke Hogeschool Leuven Departement lerarenopleiding

Campus Naamsesteenweg 355 3100 Heverlee

Tel +32 16 37 56 00 Fax +32 16 37 56 99

Bieden tablets een meerwaarde

binnen de lessen aardrijkskunde? Een onderzoek naar leerwinsten

Promotor: Hannelore Verstappen Steven Verheyden

Academiejaar 2013-2014 Afstudeeronderzoek voor het

behalen van het diploma:

Bachelor in het secundair onderwijs

Aardrijkskunde Nederlands

2

Voorwoord

Met dit afstudeeronderzoek komt het afstuderen met rasse schreden dichterbij.

Iets waar ik al enorm lang naar uitkijk. Eindelijk de mogelijkheid om de geleerde

vakdidactische en inhoudelijke principes over te brengen naar de leerlingen. De

stages vormden hierbij een voorproefje en deden verlangen naar meer.

Doorheen de opleiding is mijn kijk op de wereld en in het bijzonder op onderwijs

verruimd.

Daarom wil ik iedereen bedanken die een grote rol heeft gespeeld in zowel mijn

opleiding als in mijn afstudeeronderzoek. In de eerste plaats alle lectoren,

vanwege hun inspiratie die ze met bravoure omzetten naar de leerkrachten van

de toekomst. In het bijzonder wens ik Hannelore Verstappen te bedanken, mijn

promotor, voor de vele tips die ze mij heeft gegeven en voor het breed houden

van mijn vizier. Door haar raadgevingen heb ik dit afstudeeronderzoek tot een

goed einde weten te brengen.

Daarnaast wil ik het Don Boscocollege in Hechtel bedanken om mij de

mogelijkheid te geven om mijn afstudeeronderzoek in hun school te laten doen.

Daarbij wens ik ook uitdrukkelijk Pieter Destoop en Vanessa Maes te bedanken

voor de vele tips.

Tot slot wil ik iedereen bedanken die er voor me was tijdens het schrijven van dit

afstudeeronderzoek. Niet in het minst mijn ouders, die me altijd zijn blijven

steunen. Zij hebben me de kans gegeven om deze opleiding te mogen genieten.

Ik vond het ontwikkelen van dit afstudeeronderzoek een uitermate boeiende

ervaring. Ik hoop dat dit gereflecteerd wordt in jullie leeservaringen.

Veel plezier!

Steven

3

Inhoud

Voorwoord............................................................................................... 2

Inhoud.....................................................................................................3

Inleiding...................................................................................................5

1. Welke soorten apps zijn bruikbaar binnen aardrijkskundeonderwijs? ......6

1.1 Ondersteunende apps.............................................................6

1.1.1 Dropbox..........................................................................7

1.1.2 Pinterest.........................................................................7

1.1.3 Twitter............................................................................8

1.1.4 Thinglink.........................................................................9

1.1.5 Simple Mind +.................................................................9

1.1.6 Prezi..............................................................................10

1.1.7 Book Creator...................................................................10

1.1.8 iMovie............................................................................11

1.1.9 QR-codes........................................................................11

1.1.10 Wordpress......................................................................12

1.1.11 Explain everything...........................................................12

1.1.12 Socrative........................................................................13

1.1.13 Facebook........................................................................15

1.1.14 Nearpod.........................................................................16

1.2 Vakgebonden apps................................................................18

1.2.1 Goole Earth.....................................................................18

1.2.2 Khan academy................................................................19

1.2.3 Nasa Visualization Explorer...............................................20

1.2.4 ArcGis............................................................................20

1.2.5 Universal Counters...........................................................21

1.2.6 UN Country Stats.............................................................21

1.2.7 World Bank Data Finder....................................................22

1.2.8 World in Figures..............................................................22

1.2.9 Thunder.........................................................................23

1.2.10 eQuake Map....................................................................23

1.2.11 Spotzi Atlas.....................................................................23

2. Welke mogelijkheden zijn er om tablets in je lessen te integreren?........24

2.1 Algemene info onderzoeksopstelling........................................24

2.2 Uitgevoerde lesconcepten met tablets......................................25

4

2.2.1 Test met behulp van Socrative...........................................25

2.2.2 Volledige les met behulp van Nearpod................................27

2.2.3 Niet-uitgevoerde mogelijkheden........................................29

2.2.4 Tabletgebruik binnen de lessen Nederlands.........................32

3. Biedt het gebruik van tablets leerwinst? ............................................33

3.1 Voor en nadelen van tabletgebruik in het onderwijs................33

3.1.1 Voordelen van tabletgebruik in het onderwijs.......................34

3.1.2 Nadelen van tabletgebruik in het onderwijs.........................35

3.2 Onderzoek naar leerwinst......................................................36

3.2.1 Onderzoeksopzet.............................................................36

3.2.2 Resultaten......................................................................37

3.2.3 Conclusies......................................................................37

3.2.4 Bevindingen leerlingen.....................................................38

Besluit....................................................................................................40

Literatuurlijst...........................................................................................41

Lijst met bijlagen......................................................................................44

5

Inleiding

Sinds 2010 is er de steile opmars van de tablet. Is het een hype? Of is het van

blijvende aard? Moet het onderwijs mee op de kar springen? En als het mee op

de kar springt, hoe moet het dan gentegreerd worden in de lessen?

Allemaal vragen die bij me opkwamen voor de start van dit afstudeeronderzoek

en waar ik een antwoord op probeer te vinden door na te gaan of het gebruiken

van tablets in de lessen aardrijkskunde tot een meerwaarde leidt voor de

leerlingen.

Langs de ene kant springen er een heel aantal scholen op de kar van de tablets,

zo is er bijvoorbeeld in Blankenberge een heuse iPad-school. Daar tegenover

staat dat er slechts in tien procent van de secundaire scholen meer dan tien

tablets ter beschikking zijn voor educatieve doeleinden.

Wanneer een school mee in de dans springt, waar moet dan aan voldaan

worden? Hoe kan je kwaliteitsvol onderwijs leveren met tablets?

Daarvoor heb ik een praktijkonderzoek gedaan binnen het vak aardrijkskunde. In

het eerste deel ga ik na welke soorten apps er bestaan en welke bruikbaar zijn

binnen aardrijkskunde onderwijs. Het tweede deel reikt mogelijkheden aan om

tablets te gebruiken binnen de lessen aardrijkskunde. In het laatste deel ga ik na

of tablets een meerwaarde kunnen betekenen voor de leerwinsten van de

leerlingen.

6

1. Welke soorten apps zijn bruikbaar binnen

aardrijkskunde onderwijs?

Vooreerst is er een belangrijk onderscheid te maken tussen de verschillende

apps. Wanneer je een eerste keer gaat zoeken naar apps die je in je les kan

integreren, geraak je in een warrig kluwen van apps en adviezen. Daarom

heb ik ervoor geopteerd om in mijn afstudeeronderzoek te verwijzen naar 2

soorten apps. Enerzijds de ondersteunende apps, anderzijds de vakspecifieke

apps. De grote valkuil van lessen organiseren op een tablet, is het gebruik

van louter vakspecifieke apps. 1 Dit is voornamelijk bruikbaar om grafieken

en tabellen te actualiseren. Daar tegenover staat dat de ondersteunende apps

multi-inzetbaar zijn in de klas.

1.1 Ondersteunende apps

Ondersteunende apps zijn apps waarmee de leerlingen hun leertaken tot een

goed einde kunnen brengen. Er zijn verschillende mogelijkheden om hiertoe

te komen. In eerste instantie kan je werkbladen ontwikkelen die de

leerlingen met behulp van een Dropbox-account kunnen downloaden. Het

grote voordeel hiervan is dat de leerli