Bewijslast
1
2 Tijdschrift voor praktijkondersteuning februari 2014 | nr 1 Evidence based medicine, practice based evidence, best practice: populaire termen. En terecht, want willen we niet allemaal de best mogelijke zorg bieden, vol- gens modellen die zich bewezen hebben? Daarom wil Tijdschrift voor praktijkondersteuning zich profile- ren met wetenschappelijk goed onderbouwde arti- kelen en verslaglegging van onderzoek. Onderzoek wordt tegen het licht gehouden en waar nodig voorzien van commentaar, zoals in onze ‘jour- naaltjes’, waar we opmerkelijk onderzoek binnen ons vakgebied uitlichten. Als lezer ben je nadrukkelijk uitgenodigd om op- of aanmerkingen bij onze artike- len kenbaar te maken bij de redactie. We willen jullie prikkelen tot nadenken, tot kritisch lezen. Elk onderzoek kent zijn beperkingen. Gevolgtrekkin- gen zijn dan ook vaak pas te maken aan de hand van de uitkomsten van vele onderzoeken, de zogenaamde meta-analyses. Tijdschrift voor praktijkondersteuning (TPO) wordt uitgegeven door het Nederlands Huis- artsen Genootschap, dat verantwoordelijk is voor de standaarden. Deze standaarden zijn gebaseerd op gedegen onderzoek en zijn als zodanig een voorbeeld van evidence based medicine. We zijn blij dat we zo dicht bij het vuur zitten en dit met onze lezers kun- nen delen. Wanneer er een nieuwe standaard uit- komt, kan TPO er meteen een artikel aan wijden. Zo schrijft Andrew Oostindjer in dit nummer over de nieuwe NHG-Standaard Perifeer arterieel vaatlijden. Evidence based medicine (‘geneeskunde op basis van bewijs’) is meer dan handelen volgens wetenschappe- lijk bewezen modellen. Het is zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruikmaken van het beste bewijs- materiaal om, samen met patiënten, beslissingen te nemen over verbetering van de zorgverlening. 1 Daar- bij dienen we rekening te houden met individuele voorkeur, verwachtingen, eigenschappen en vaardig- heden van de patiënt. Situaties en mensen zijn immers zo uniek dat geen enkel onderzoek kan dicte- ren welke handelwijze per situatie de beste is. We zul- len ons handelen dus moeten aanpassen aan de speci- fieke mens die tegenover ons zit, elke keer weer. Gelukkig maar, want dat houdt ons scherp. Practice based evidence (bewijs gebaseerd op resulta- ten uit de praktijk’) legt de nadruk op ervaringsken- nis van zorgverlener en patiënt. 2 Als je ziet dat een bepaalde aanpak werkt, gebruik die ervaringskennis dan als basis voor verder handelen. De patiënt en de zorgverlener zijn allebei experts op hun eigen terrein. Door het bundelen van deze expertise kan er iets moois ontstaan: een (zelf)beproefde, efficiënte behan- delmethode. Vanuit deze manier van werken ontstaan best practi- ces: methodes die aantoonbaar efficiënt zijn gebleken en in vergelijkbare omstandigheden zowel binnen als buiten de eigen praktijk bruikbaar zijn. 3 Persoonlijke talenten Natuurlijk is het heel belangrijk om zorg te baseren op bewijs en ervaring. Toch mis ik naast al deze ‘bewijslast’ één ding: Niet alleen de patiënt, maar ook iedere praktijkondersteuner neemt haar eigen talen- ten, voorkeuren en overtuigingen mee. De één gaat heel makkelijk een persoonlijke band aan met patiën- ten, de ander is misschien een kei in het systematisch uitvragen van klachten, de volgende werkt weer meer intuïtief. Ik zou er dan ook voor willen pleiten om, naast alle voorgeschreven richtlijnen, methodes, pro- tocollen en standaarden, goed te kijken naar wat je zelf in huis hebt. Wat zijn jouw specifieke talenten? Hoe kun je die optimaal inzetten en ontwikkelen om je patiënten zo goed te mogelijk helpen? Diep liever je bestaande talenten verder uit dan dat je middelma- tig wordt in heel veel andere werkwijzen. Ik verwacht dat de patiënt daar alleen maar voordeel van zal ondervinden. 1 Cox K, De Louw D, Verhoef JAC, Kuiper CHZ (redactie). Evidence-based practice voor verpleegkundigen. Methodiek en toepassing. Den Haag: Boom Lemma, 2012. 2 Smeijsters H. Onderzoek in en door de praktijk en practice based evidence in de lerende organisatie. Thema Hoger Onderwijs 1, Instondo, Dordrecht, 2009. 3 www.academia.edu/3594264/Paper_Fusie_in_de_les_leren_van_ inzichten_uit_best_practice_factoren REDACTIONEEL Bewijslast Paola Gerritsen
Transcript of Bewijslast
2 Tijdschrif t voor prakti jkondersteuning februari 2014 | nr 1
Evidence based medicine, practice based evidence, best practice: populaire termen. En terecht, want willen we niet allemaal de best mogelijke zorg bieden, vol-gens modellen die zich bewezen hebben? Daarom wil Tijdschrift voor praktijkondersteuning zich profile-ren met wetenschappelijk goed onderbouwde arti-kelen en verslaglegging van onderzoek.
Onderzoek wordt tegen het licht gehouden en waar nodig voorzien van commentaar, zoals in onze ‘jour-naaltjes’, waar we opmerkelijk onderzoek binnen ons vakgebied uitlichten. Als lezer ben je nadrukkelijk uitgenodigd om op- of aanmerkingen bij onze artike-len kenbaar te maken bij de redactie. We willen jullie prikkelen tot nadenken, tot kritisch lezen.Elk onderzoek kent zijn beperkingen. Gevolgtrekkin-gen zijn dan ook vaak pas te maken aan de hand van de uitkomsten van vele onderzoeken, de zogenaamde meta-analyses. Tijdschrift voor praktijkondersteuning (TPO) wordt uitgegeven door het Nederlands Huis-artsen Genootschap, dat verantwoordelijk is voor de standaarden. Deze standaarden zijn gebaseerd op gedegen onderzoek en zijn als zodanig een voorbeeld van evidence based medicine. We zijn blij dat we zo dicht bij het vuur zitten en dit met onze lezers kun-nen delen. Wanneer er een nieuwe standaard uit-komt, kan TPO er meteen een artikel aan wijden. Zo schrijft Andrew Oostindjer in dit nummer over de nieuwe NHG-Standaard Perifeer arterieel vaatlijden.Evidence based medicine (‘geneeskunde op basis van bewijs’) is meer dan handelen volgens wetenschappe-lijk bewezen modellen. Het is zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruikmaken van het beste bewijs-materiaal om, samen met patiënten, beslissingen te nemen over verbetering van de zorgverlening.1 Daar-bij dienen we rekening te houden met individuele voorkeur, verwachtingen, eigenschappen en vaardig-heden van de patiënt. Situaties en mensen zijn immers zo uniek dat geen enkel onderzoek kan dicte-ren welke handelwijze per situatie de beste is. We zul-len ons handelen dus moeten aanpassen aan de speci-fieke mens die tegenover ons zit, elke keer weer. Gelukkig maar, want dat houdt ons scherp.Practice based evidence (bewijs gebaseerd op resulta-ten uit de praktijk’) legt de nadruk op ervaringsken-
nis van zorgverlener en patiënt.2 Als je ziet dat een bepaalde aanpak werkt, gebruik die ervaringskennis dan als basis voor verder handelen. De patiënt en de zorgverlener zijn allebei experts op hun eigen terrein. Door het bundelen van deze expertise kan er iets moois ontstaan: een (zelf)beproefde, efficiënte behan-delmethode.Vanuit deze manier van werken ontstaan best practi-ces: methodes die aantoonbaar efficiënt zijn gebleken en in vergelijkbare omstandigheden zowel binnen als buiten de eigen praktijk bruikbaar zijn.3
Persoonlijke talentenNatuurlijk is het heel belangrijk om zorg te baseren op bewijs en ervaring. Toch mis ik naast al deze ‘bewijslast’ één ding: Niet alleen de patiënt, maar ook iedere praktijkondersteuner neemt haar eigen talen-ten, voorkeuren en overtuigingen mee. De één gaat heel makkelijk een persoonlijke band aan met patiën-ten, de ander is misschien een kei in het systematisch uitvragen van klachten, de volgende werkt weer meer intuïtief. Ik zou er dan ook voor willen pleiten om, naast alle voorgeschreven richtlijnen, methodes, pro-tocollen en standaarden, goed te kijken naar wat je zelf in huis hebt. Wat zijn jouw specifieke talenten? Hoe kun je die optimaal inzetten en ontwikkelen om je patiënten zo goed te mogelijk helpen? Diep liever je bestaande talenten verder uit dan dat je middelma-tig wordt in heel veel andere werkwijzen. Ik verwacht dat de patiënt daar alleen maar voordeel van zal ondervinden.
1 Cox K, De Louw D, Verhoef JAC, Kuiper CHZ (redactie). Evidence-based practice voor verpleegkundigen. Methodiek en toepassing. Den Haag: Boom Lemma, 2012.
2 Smeijsters H. Onderzoek in en door de praktijk en practice based evidence in de lerende organisatie. Thema Hoger Onderwijs 1, Instondo, Dordrecht, 2009.
3 www.academia.edu/3594264/Paper_Fusie_in_de_les_leren_van_inzichten_uit_best_practice_factoren
R E D A C T I O n E E L
BewijslastPaola Gerritsen
