Beweeg!Magazine voor 50+-ers in Arnhem - voorjaar 2013

Meer vitamine D met de wandel- en fietsroutes

Sporten en bewegen in de Arnhemse parken

Annemarie van Velzen en haar reizende tuinwinkel

Parkbeheerder aan het woord

Ontdek Arnhem op de fiets

Wandelfeest

Reizende tuinwinkel

6

8

12

18

4 Wandelen rondom Arnhem

10 Leefstijlcoaches 1 jaar later

13 Er op uit!

14 Verenigingen uitgelicht

16 Weetjes

17 Actief op je 96e

17 Mag Olga deze dans van u?

19 Puzzel en infokaart

20 Windmill Combifit

Inhoud

2 Beweeg!

Voorwoord

Verandering biedt kansen

We horen het dagelijks op het werk. Tientallen schrijvers hebben er over geschreven, er worden lezingen over gehouden, je er kunt studies voor volgen. We moeten VERANDEREN! De organisatie, de werkwijze, onze functie, de bedrijfscultuur, de structuur, alles verandert. Soms is het moeilijk, frustrerend en soms lukt het gewoon niet. Maar daarnaast biedt het ook veel kansen en mogelijkheden, het kan lucht en inspiratie geven en het kan grenzen verleggen. Uiteindelijk zijn wij het die voor deze verandering verantwoordelijk zijn. Ook Sportbedrijf Arnhem, onderdeel van de gemeente Arnhem, verlegt haar grenzen. Samen met andere gemeentes uit de regio wordt er gekeken naar mogelijkheden om samen te werken.

Met de gemeente Rheden wordt er al voorzichtig een eerste stap gezet in de samenwerking. Marjan Begemann van TV Beekhuizen, Carin Swartjes van Sportbedrijf Rheden en Jeanette Scholtens van Sport-bedrijf Arnhem hebben elkaar hierin al gevonden met een activiteit voor senioren: Windmill Combifit. Op de achterpagina leest u daar meer over. Zo hopen we in de toekomst meer voor elkaar te kunnen beteke-nen op het gebied van sport, bewegen en leefstijl in de regio. Dat biedt kansen voor ons en nog belangrijker voor ú.

Marjan Begemann, Carin Swartjes en Jeanette Scholtens Beweeg! 3

Wandel mee met

do 4 apr 9,5 of 7 km (nr. 15)Route: Huissen, Holthuizen, ImmerlooStart: Huissen, parkeerplaats sporthal De BrinkOV: buslijn 33, 300, halte GrevenveldNavigatie: 6852 EH, Sportdreef 16

start: 13.45 uur

do 21 feb 10 of 8 km (nr. 60b)Route: Schaarsbergen, Warnsborn, MaasbergsebosStart: Schaarsbergen, Dorpshuis, Kemperbergerweg 804OV: buslijn 9, halte Museum ‘40-’45Navigatie: 6816 RX, Kemperbergerweg 804

koffie om 10.30 uur in Dorpshuis (achter de kerk)start: 11.15 uur

zo 3 mrt 13 of 9 km (nr. 70)Route: Beekhuizen, Schaapskooi, Posbank, EmmapyramideStart: Velp, hoek Biesdelselaan/AlteveerOV: buslijn 9, halte BiesdelselaanNavigatie: 6881 CD, Biesdelselaan 89

start: 11.00 uur

do 25 apr 10 of 8 km (nr. 32) Route: Mariëndaal, Rosandepolder, HemelsebergStart: Oosterbeek/Arnhem, Mariëndaal achter spoorviaductOV: buslijn 1, 51, 52, halte MariëndaalNavigatie: 6861 WN, Mariëndaal 8

start: 13.45 uur

zo 24 mrt 14 of 9 km (nr. 30)Route: Onzalige bossen, CarolinahoeveStart: Rheden/de Steeg, RozenbosOV: buslijn 43, halte RozenbosNavigatie: 6991 JS, Rozenbos 1

start: 11.15 uur

zo 14 apr 16 of 8 km (nr. 113)Route: Noord Ginkel, Edesche heideVerzamelen: Arnhem, Pinoccio, Amsterdamseweg 467 Vanaf daar rijden we samen naar de startplaatsOV: buslijn 105, halte De Leeren DoedelNavigatie: 6816 VK, Amsterdamseweg 467

start: 11.00 uur

zo 5 mei 15 of 8 km (nr. 124)Route: Wolfheze, KlompenpadStart: Wolfheze, noordzijde NS stationOV: NS stoptrein Arnhem-Utrecht, station WolfhezeNavigatie: 6874 CD, Johannahoeveweg 2

start: 11.15 uur

openings-

wandeling

do 14 mrt 9 of 7 km (nr. 48)Route: Regina Pacis, Bronbeek, Monnikenhuizen, PresikhaafStart: Arnhem, Intratuin, Beverweerdlaan 1OV: buslijn 6, halte Elsweide, HANNavigatie: 6825 AE, Beverweerdlaan 1

start: 13.30 uur

Vindt u het ook zo lekker om buiten te zijn en met an-deren iets te ondernemen? Loop dan een keer mee met DoorLopen(d) Fit door de mooie omgeving van Arnhem. Dit wandelseizoen loopt van februari tot half december. U kunt meestal kiezen voor een korte of een lange route.

4 Beweeg!

Deelname aan een wandeling• Meld je aan bij het startpunt. Dit kan van dertig tot uiterlijk vijf minuten voor de start.• Per wandeling betaalt u € 1,50. Voor en na de zomerstop (28 juni t/m 7 aug.) betaalt u € 10,- voor 13 wandelingen. • De startpunten zijn goed te bereiken met de auto en vaak ook met het openbaar vervoer.• Wacht op het startsein van het inschrijfteam. Bij de splitsing van de lange en korte route wachten we op elkaar.• Om hinder zoveel mogelijk te voorkomen mogen honden niet mee. Nordic walking stokken mogen niet gebruikt worden.• Iedere deelnemer krijgt bij de eerste inschrijving een stempelkaart en bij elke wandeling een stempel. Vanaf 10 stempels per seizoen krijgt u een mooie herinnering mee aan een geslaagd wandelseizoen.

do 6 jun 11 of 7 km (nr. 98)Route: Mariëndaal, Laag- en Hoog Oorsprong, HartensteinStart: Oosterbeek/Arnhem, Mariëndaal achter spoorviaductOV: buslijn 1, 51, 52, halte MariëndaalNavigatie: 6861 WN, Mariëndaal 8

start: 13.45 uur

do 16 mei 10 of 8 km (nr. 42) Route: Rozendaal, StadsbosStart: Arnhem, hoek Moslaan/HeidewegOV: buslijn 8 en 9, halte LarikshofNavigatie: 6823 JP, Moslaan 2

start: 13.30 uur

zo 26 mei 7,5 of 5 km (nr. 92)Route: Natuurwandeling N70, Beek-Ubbergen, Duivelsberg, KabouterboomVerzamelen: Arnhem, parkeerterrein bij Rijnhal/Olympus Vanaf daar rijden we samen naar de startplaatsOV: buslijn 4, 8, 14, halte De Grote Koppel buslijn 7, 31, halte RijnhalNavigatie: 6832 EL, Olympus 27

start: 11.00 uur

zo 16 jun 13 of 7 km (nr. 81b)Route: Beekbergen, Het Leesten, Ugchelen, Spelderholt, Marry’s kruidentuinStart: Beekbergen, parkeren t.o. Hotel Smittenberg Arnhemseweg 542OV: buslijn 91, halte De SmittenbergNavigatie: 7361 CJ, Arnhemseweg 542

start: 11.00 uur

do 27 jun 11,5 of 9,5 km (nr. 27)Route: Noord GinkelStart: Arnhem, Pinoccio, Amsterdamseweg 467 Vanaf daar rijden we samen naar de startplaatsOV: buslijn 105, halte De Leeren DoedelNavigatie: 6816 VK, Amsterdamseweg 467

start: 13.30 uur

DoorLopen(d) Fit

Het wandelprogramma is een initiatief van Sportbedrijf Arnhem en DoorLopen(d) Fit.Meer informatie: (026) 377 57 57www.sportinarnhem.nl/senioren

Beweeg! 5

Jeroen Glissenaar:

Bekend alsparkbeheerder Arnhem

Leeftijd40

Jeroen is al sinds 2000 als parkbeheerder verantwoorde-lijk voor parken Sonsbeek, Zypendaal, Gulden Bodem, Angerenstein, Presikhaaf en Sacre Coeur. Hij weet als geen ander wat er gebeurt op het gebied van sport en bewegen in de parken.

Jeroen: “Veel mensen vinden het lekker om in het park te zijn. In het weekend bijvoorbeeld, bezoeken zo’n 8.000 tot 9.000 mensen de parken. Ze ontmoeten er vrienden of wandelen een stukje. Zelf woon ik in park Sonsbeek. Als ik wakker word en uit het raam kijk, zie ik de steile tuin. Een geweldige locatie natuurlijk. En als ik om half 6 ’s morgens met mijn honden daar loop, dan heb ik het park voor mezelf. Elk uur heeft zo z’n eigen groep mensen. De hondenuitlaters zijn er al heel vroeg, de senioren zie je vooral overdag en ’s avonds lopen mensen hard.

De buitenruimte als sportlocatieDe groene openbare ruimte, zoals parken, moet ge-bruikt worden. Ons motto is ‘schoon, heel en netjes’. Als de parken er schoon, heel en netjes uitzien, voelen mensen zich er prettig en veiliger. Dat stimuleert om er te blijven komen. Het is eigenlijk een gratis sportloca-tie. Het biedt veel mogelijkheden voor allerlei soorten van sport en recreatie. Mensen zoeken deze ruimte ook steeds meer op. Dit is begonnen sinds de invoering van de euro. Daardoor werd alles duurder. Een wijntje dronk je niet meer in het café, maar kocht je in de winkel.

Je ging met vrienden naar het park om het daar op te drinken. Iets drinken, picknicken, je zag steeds meer mensen in het park. Ze gingen er ook meer sporten. En dat is zo gebleven. Buiten zijn is weer ‘in’. Kinde-ren worden ook meer naar buiten gelokt. Natuur-monumenten speelt hier op in met OERRR. Met hulp van uitdagende kaarten laten ze kinderen de natuur ontdekken.

Activiteiten in het parkIk zie allerlei sporten in de parken. Dat gaat van yoga, t’ai chi en voetbal tot hardlopen met een zandzak om je heen. Fietsers worden gedoogd in het park, maar mountainbikers zie je eigenlijk niet. Ik denk dat de bossen meer uitdaging bieden.

Interview

6 Beweeg!

Elke woensdag komt een jeu de boules-club. Al sinds ik dit werk doe, nu ruim 12 jaar, doen ze dit. De vrouwen spelen op de jeu de boules baan in de steile tuin van het Sonsbeekpark. De mannen zoeken een wat meer uitdagende locatie op het terrein van de Blokhut in park Zypendaal. Op zondagochtend zie je in Sonsbeek een groep Chinese mensen bezig met t’ai chi. Er staat dan een transistorradio aan met bijpassende muziek. Het is geen cursus, zij doen dit als levenswijze. Het leuke is dat ze ook mensen aantrekken die komen kijken, dat stoort blijkbaar niet.

Als je het hebt over ouderen die in het park sporten, dan valt het nordic walken op. ‘Nordic Talken’ (praten) noemen we dat wel eens. Je hoort aan het tikken van de stokken en het praten dat ze er aan komen. Deze sport heeft een groot sociaal aspect. Dat is ook heel belang-rijk. Het haalt mensen uit het isolement, omdat ze het samen doen. Het is gezellig en goed voor je gezondheid. Samen sporten is natuurlijk goed voor alle leeftijden.

Wat doe je zelf aan sportEen aantal jaren geleden was ik te zwaar. Met een personal trainer ben ik aan de gang gegaan om dat overgewicht te verminderen. Ik begon met het rustig opbouwen met hardlopen. Mijn loophouding was niet goed. Toen dat beter ging, gingen de afstanden ook vooruit, van 5 km naar 10 km. Ik loop nog steeds veel hard en train 3 keer in de week in een sportschool. Mijn buikspieren waren een probleem, liever gezegd, het ontbreken van getrainde buikspieren. Nu zit ik meer in een ritme en vind ik het lekker om zoveel bezig te zijn met mijn conditie. Als parkbeheerder ben ik veel buiten, maar van het ene naar het andere park gaan doe ik toch snel met de auto.

ToekomstIn de jaren ’80 werden overal trimparcoursen aangelegd. Dat is niet meer van deze tijd. Tegenwoordig gebruik je de natuur om je heen. We moeten open blijven staan voor nieuwe ontwikkelingen. En zorgen dat het schoon, heel en netjes blijft.

De parken zijn voor iedereen. Wij bieden de ruimte, maar de mensen moeten zelf komen.”

ARNHEMSE PARKEN

Behalve de bekende parken, zoals Sonsbeek, Zypendaal en Gulden Bodem, kent Arnhem tal van andere parken en landgoederen die zeker de moeite waard zijn.

Presikhaaf•

Sacre Coeur•

Angerenstein•

Malburgen West•

Lingezegen •

Westerveld•

Immerloo•

Klarenbeek•

Meinerswijk •

Wilt u hier meer weten over weten?Bezoek de website van de gemeente Arnhem: www.arnhem.nl en kijk bij Bezoek de stad.

Beweeg! 7

Ontdek Arnhem en

Georganiseerde fietstochten rond Arnhem

De tochten kunt u individueel fietsen of in groepsver-band. We starten vanaf alledrie de SWOA-steunpunten en eindigen er ook. De start van de individuele fietsers is tussen 9.00 en 10.00 uur. De groep vertrekt om 9.30 uur. De openingsrit wijkt hiervan af.

Inschrijven Van 8.30 - 9.00 uur bij elk startpunt.U betaalt € 2,- per rit of € 12,- voor 12-ritten.

Voorinschrijving kan al op woensdag 8 mei tussen 10.00 en 12.00 uur bij de SWOA-steunpunten.

SWOA Steunpunt ‘De Gaanderij’Driemondplein 1 (Elderveld)026 – 381 02 65

SWOA Steunpunt ‘De Petersborg’Slochterenweg 40 (Vredenburg)026 – 323 08 50

SWOA Steunpunt ‘De Weldam’Middachtensingel 39 (Presikhaaf)026 – 361 17 41

2e route 29 mei Westelijk van Arnhem, boven en onder de Rijn: Oosterbeek - Wolfheze - Renkum - Randwijk - Homoet - DrielDeze heuvelachtige en daarna vlakke route voert door bebouw-de kommen, maar ook over buitenwegen, bos- en tuinbouwge-bieden. U vaart met het Lexkesveer over de Rijn.

1e route 22 mei * Openingsrit *Zuidelijk van Arnhem: Elden - Elst - Valburg - Slijk Ewijk -Valburg - ElstVlakke route door dorpjes, de weidse Betuwe en langs de mooie plassen van Slijk Ewijk.Let op: 9.00 uur gezamenlijke start vanaf De Gaanderij!

4e route 12 juni Noordoostelijk van Arnhem (Veluwe): Velp - Rheden - De Steeg - Laag Soeren - Dieren - Spankeren - Ellecom - De Steeg - Rheden - VelpHeuvelachtige route gaat voornamelijk door natuurgebieden van de Veluwe. We doen ook de Carolinahoeve aan.

3e route 5 juni Zuidwestelijk van Arnhem: Westervoort - Loo - Pannerden - Aerdt - Herwen - Pannerden - Duiven - WestervoortVlakke route door bovengenoemde dorpen, over dijken en door landbouw- en weidegebieden. Vanaf de dijken is een prachtig uitzicht over de rivier en de uiterwaarden.

Fietsen is gezond en zorgt ervoor dat u langer fit en mobiel blijft. Samen fietsen is ook een sociale activiteit, waaraan u juist veel gezelligheid ontleent. Op de volgende pagina’s vindt u weer twaalf mooie fietsroutes in en rond Arnhem. Fiets een keer mee! Dat kan in een groep maar ook individueel.

8 Beweeg!

8e route 10 juli Noordelijk van Arnhem (Veluwezoom): Terlet - Groenendaal - Loenermark - Loenense bos - Loenermark - Groenendaal - TerletDeze heuvelachtige route voert over een mooi deel van de Veluwe met veel bos en heide.

7e route 3 juli Zuidoostelijk van Arnhem (Liemers): Westervoort - Duiven - Ooy - Oud-Zevenaar - Babberich (Duitsland) - Oud-Dijk - Zevenaar - Duiven - WestervoortVlakke route door genoemde dorpen, langs het Rijnstrangen natuurgebied en door een mooi stukje Duitsland

10e route 24 juli Noordwestelijk van Arnhem: Warnsborn - Oud Reemst - Ginkel - Renkum - Heelsum - Heveadorp - Oosterbeek laagHeuvelachtige route door o.a. bos- en heidevelden met verras-sende doorsteken, o.a. tunneltje onder de snelweg. Het laatste stuk van de route gaat langs de Rijn en kasteel Doorwerth.

9e route 17 juli Zuidelijk van Arnhem (Liemers en Betuwe): Huissen - Haalderen - Lent - Oosterhout - Ewijk - Valburg - ElstVlakke route door een onbekend parkje in Huissen, langs een kapelletje, een groot stuk langs de Waal, onder de bruggen naar Nijmegen en vervolgens rond de plassen van Slijk-Ewijk.

12e route 7 augustus * Afsluitende rit * Westelijk van Arnhem: Oosterbeek en omgevingHeuvelachtige route door landgoederen en parken. Het is een kortere route dan gebruikelijk. Neem daarom de tijd om de omgeving goed te bekijken en te genieten.Finish bij De Gaanderij voor een feestelijke seizoensafsluiting.

11e route 31 juli Zuidelijk van Arnhem (Betuwe): Elden - Driel - Elst - Ewijk - Val-burg - Elst - EldenDeze vlakke route heeft molens als thema. U zult verrast zijn hoeveel molens er staan vlak bij Arnhem.

6e route 26 juni Noordwestelijk van Arnhem (Veluwe): Papendal - Wolfheze - Quadenoord - Heelsum - Boshoeve - Wolfheze - OosterbeekDeze heuvelachtige route gaat door bossen en heidevelden. De gratis toegankelijke beeldentuin op landgoed Quadenoord is een aanrader.

5e route 19 juni Zuidoostelijk van Arnhem (Liemers): Westervoort - Duiven - Groessen - Zevenaar - Duiven - WestervoortVlakke route voert door bovengenoemde dorpen, langs lande-lijke wegen en weggetjes.

omstreken op de fiets

Beweeg! 9

Leefstijlcoaches

Brenda: “Ik hoor regelmatig dat deelnemers het moeilijk vinden om meer te gaan bewegen omdat het te veel kost. Het blijkt dat er toch wel mogelijkheden zijn die binnen elk budget passen. Daarnaast kun je ook mak-kelijk activiteiten in en rond het huis bedenken die niets kosten, maar waarbij je wel meer gaat bewegen. Trap lopen, wandelingetje na de lunch, op de fiets wat kleine boodschappen doen. Een halte eerder uit de bus stap-pen en de rest lopen, in de tuin werken.”

Melissa: “Een coachingstraject kan ook heel lastig zijn. Mensen met chronische ziektes hebben veel klachten waardoor bewegen soms al moeilijk is. Ze willen wel graag, maar is er veel weerstand om te starten. Men voelt zich soms niet goed genoeg, verwacht dat andere mensen heel strak in het vel zitten, dat ze misschien niet in een groep passen of dat ze het niet leuk vinden. Vrijwel altijd vinden we wel een leuke activiteit die ze lang volhouden.”

Arnhem heeft twee leefstijlcoaches: Brenda de Wolf en Melissa Davina. Zij begeleiden mensen met (chronische) gezondheidsproblemen. Het doel is dat de deelnemers zich uiteindelijk fitter en gezonder gaan voelen. Ze zijn nu een jaar actief. Hoe zijn hun ervaringen tot nu toe?

FEITEN70% van de deelnemers vindt een leuke • activiteit en beweegt daardoor beter

steeds meer jongere deelnemers doen • een beroep op de leefstijlcoaches

verenigingen geven tot 50% korting • met de Gelre Pas

10 Beweeg!

Melissa: “Een succesverhaal is van een man die graag wilde afvallen. Hij had last van gespannen kuiten en kon daardoor niet lang wandelen. Hij wilde graag fitnessen voor meer conditie en minder medicijngebruik. Een-maal aan het sporten werd hij echt fanatiek. De benen zijn niet meer zo gespannen en het medicijngebruik is gedaald.”

Brenda: “Ik heb het meegemaakt dat een deelneem-ster zei: je hoeft niet persé met me mee te gaan naar de proefles, ik ben oud en wijs genoeg. Uiteindelijk heb ik toch de afspraak voor haar gemaakt en ben ik mee geweest. Naderhand zei ze dat het toch wel erg prettig was, omdat je anders alleen bij een groep mensen moet proberen aan te sluiten.”

Fit en gezond met de coaches in 3 stappen

Wilt u meer weten over het werk van Brenda en Melissa, of wilt u een afspraak maken? Vul de kaart in achter in deze Beweeg! of bel 026 – 377 57 57.

Ga naar uw huisarts, diëtist, praktijkondersteu-ner, verpleegkundige of fysiotherapeut en vraag om een verwijzing naar de leefstijlcoach of neem direct contact met ons op.

Maak een afspraak met Melissa of Brenda. Ze proberen een goed beeld te krijgen van wie u bent en wat uw structuur is. Op basis daarvan maken jullie samen een beweeg/leefstijlplan.

Start met de gekozen sportieve activiteit. Als dit een drempel vormt, dan is het mogelijk dat ze de eerste keer met u meegaan.

De stap naar een gezonder en fitter leven is gezet.

stap 1

stap 2

stap 3

1 jaar later

Beweeg! 11

Wandelfeest‘Een sportief feest!’. Deze definitie past bij het Wan-delfeest. Een muzikale wandeltocht voor iedereen met en zonder lichamelijke en/of verstandelijke beperking. Genieten van bekende Nederlandse artiesten terwijl men gezellig wandelt door het prachtige natuurgebied in Arnhem. Dit is waar deze dag voor staat.

Mix van wandelaarsOp zaterdag 20 april 2013 wordt alweer de derde editie van het succesvolle Wandelfeest georganiseerd, vanaf locatie Papendal in Arnhem. Terwijl deelnemers hier een route van 5, 10 of 20 kilometer wandelen, worden zij op muzikale wijze aangemoedigd door optredens van verschillende bekende Nederlandse artiesten als Dean Saunders en Danny Froger. Op deze leuke en gezellige familiedag finisht iedereen in zijn of haar eigen tempo. ‘De mix van wandelaars met en zonder beperking is erg bijzonder. Dit draagt bij aan het doel wat de organisatie nastreeft ‘meedoen mogelijk maken’’, zegt vrijwilligster Marieke Hoving. Zij hielp mee aan het Wandelfeest in 2012 en kijkt terug op een geslaagde dag met een heel goede sfeer.

Bijzonder evenementIedereen is welkom op het Wandelfeest. Jong en oud, groot en klein, met en zonder beperking. Samen ont- moeten en ondersteunen zij elkaar en zetten zij zich wandelend in voor mensen met een meervoudige beperking. “Het is een mooi gegeven dat de deelne-mers zo divers zijn en allemaal op hun eigen manier

een steentje bijdragen”, zegt Pauline Siemers. Door haar gehandicapte zusje weet zij als geen ander hoe leuk en bijzonder het voor haar is om aan dit evenement deel te nemen. ‘Zij heeft de afgelopen twee jaar ook meegewandeld. Ik weet hoe zij geniet en hoeveel plezier zij beleeft aan dit soort evene-menten’.

Goede doelHet Wandelfeest is bedoeld om zoveel mogelijk geld op te halen voor het Revalidatiefonds en Fonds verstan-delijk gehandicapten. Dit jaar komt de opbrengst ten goede aan een toegankelijke natuur voor iedereen en wandelen deelnemers voor een speciaal project op Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Met behulp van onder andere deze opbrengst kunnen mensen met een licha-melijke of verstandelijke beperking blijven genieten van de natuur. “Iedere deelnemer leverde zijn eigen presta-tie waar hij of zij ook echt heel erg trots op was.”

InschrijvenVoor slechts € 9,50 kunt u zich op 20 april ook sportief inzetten voor het goede doel, genieten van optredens van bekende Nederlandse artiesten en samen met alle andere deelnemers ook een leuke dag beleven in het mooie natuurgebied rondom Papendal. Kortom, een belevenis die u niet wil missen. Schrijf u nu in op www.wandelfeest.nl.

Tekst: Maxine van Burken

foto: Wim Haze

12 Beweeg!

Er op uit! tip

1

tip

2

tip

3

tip

4

14-17 augustus, RhedenRhedense fiets 4-daagse

www.fiets4daagserheden.nl

5 juni, RozendaalBedriegertjesloop

www.bedriegertjeslopers.nl

19 mei, Elden Westerveld fair

www.westerveldfair-elden.nl

14 april, ArnhemSonsbeek en de wereld van Maurits Escher www.bezoekerscentrumsonsbeek.nl

Nationale Molendag Zaterdag 11 en zondag 12 mei zet-ten molenaars van ruim 900 molens, verspreid over het hele land, één of beide dagen de deuren van hun molen open voor het publiek. Het is een ideale gelegenheid voor jong en oud om deze werktuigen, die zo’n belangrijke rol hebben gespeeld bij de ontwikkeling van Nederland, van nabij te bekijken en te beleven. www.nationalemolendag.nl

Kasteelfair MiddachtenOp landgoed Middachten is alles te vinden wat het leven mooi maakt. Rondom het sfeervolle kasteel is een outdoor- en lifestyle fair en er zijn demonstraties met bordercol-lies en roofvogels. Voor wie van paarden houdt, is Outdoor Gelder-land echt een must met dressuur, mennen en springen. De fair is van29 mei t/m 2 juni, 10.00-20.00 uur.www.middachten.nl

Millinger TheetuinEen prachtige wandeling van 2 km brengt u vanaf het kerkje in Keker-dom naar de Theetuin. Het ligt mid-den in het prachtige natuurgebied ‘De Millingerwaard’, waar kuddes gallowayrunderen en konikpaarden rondlopen. De Millinger Theetuin ademt een tropische sfeer door de beplanting en waterpartijen. www.millingertheetuin.nl

agendatips

Beweeg! 13

Verenigingen

BUITEN SPORTENBuiten sporten is meer dan wandelen en fietsen. Nordic walken is bewegen met meer techniek. Dat geldt ook voor golfen en tennis. Geniet van lek-ker buiten bewegen. Het is goed voor lichaam en geest.

Calluna Nordic WalkenBakenbergseweg 2566816 PB Arnhem Informatie:06 - 543 769 26www.callunanordicwalking.nl

Golfclub Landgoed WelderenGrote Molenstraat 173 6661 NH Elst Informatie:0481 - 35 17 05www.golfenopeenlandgoed.nl

Tennisvereniging MalburgenHuissensestraat 2856833 JK ArnhemInformatie:026 - 321 88 40www.tvmalburgen.nl

WATERSPORTENIn Arnhem is er veel water om in te recreëren of te sporten. In de meeste zwembaden kun je het hele jaar terecht voor zwemmen of duiken. Op het buitenwater zijn er mogelijkheden voor roeien en zeilen.

Duikvereniging OSV HippocampusOlympus 29 6832 EL Arnhem Informatie:www.osv-hippocampus.nl

Roei- en zeil en kanovereniging JasonWestervoortsedijk 92 6827 AW Arnhem Informatie:026 - 442 77 74www.rzvjason.nl

14 Beweeg!

AVONTUURLIJK SPORTENJe grenzen verleggen door iets te doen wat je niet vaak of zelfs nog nooit hebt gedaan. Arnhem biedt diverse outdoor mogelijkheden. Denk eens aan mountainbiken, handboogschieten of skeeleren.

UNIEK SPORTENIn Arnhem zijn ruim 30 sportaanbieders die een aanbod hebben voor mensen met een beperking. Hieronder noemen we er een paar. Op de website www.sportinarnhem.nl vindt u onder ‘aangepast sporten’ de hele lijst met sportaanbieders.

uitgelicht

Wielervereniging RETODaam Fockemalaan 1 (‘t Cranevelt)6815 DL Arnhem Informatie:026 - 442 00 87 www.reto-arnhem.nl

Handboogschieten ABC TaxusHuissensestraat 287 (Bakenhof)6833 JK Arnhem Informatie:026 - 321 61 15www.abctaxus.nl

A.IJ.C. Thialf Skeeleren, skatenDaam Fockemalaan 1 (‘t Cranevelt)6815 DL Arnhem Informatie:www.aijcthialf.nl

Zintens Fitness Heijenoordseweg 5 6833 GG, Arnhem Informatie:026 - 352 62 59 (tijdens kantooruren) www.zintens-beweegt.nl

Boccia - Scholengemeenschap MariëndaelHeijenoordseweg 96813 GG ArnhemInformatie:026 - 381 01 61www.isva.nl

Manege Trainingstal SmitsMerkenhorststraat 186674 AH HerveldInformatie:0481 - 42 32 74www.deKluproosjes.nl

Beweeg! 15

Tijd gaat sneller als je ouder wordtEr zijn nogal wat ver-schillen tussen de tijd die we subjectief waarnemen en de objectief meetbare tijd. Want hoewel de dag voor ieder-een 24 uur telt, ervaart iedereen de tijd op zijn eigen manier. Onderzoekers hebben ontdekt dat er in onze hersens geen cellen zijn die het tempo van de tijd kunnen meten. Daarom is je inschatting van de tijd afgeleid van de geestelijke concentratie die geëist wordt. Van-daar dat de tijd langzamer lijkt te gaan als je veel nieuwe indrukken moet verwerken. Ben je bezig met vertrouwde indrukken en routine, dan gaat de tijd veel sneller. Dat is ook de oorzaak dat de tijd steeds sneller lijkt te gaan naarmate je ouder wordt. Veel dingen zijn al door je hersenen geregistreerd en hoeven dus niet opnieuw opgeslagen te worden.

(Bron: www.senioren.rubriek.nl)

WeetjesZijn vrouwen leniger dan mannen?U herkent vast het volgende voorbeeld wel: Bij een sportles moet je voorover buigen en proberen de grond aan te raken. Bij wie gaat dit het beste af? Een Zweeds onderzoek toont aan dat vooral oudere vrouwen verder kunnen buigen, strekken of bukken dan hun mannelijke leeftijdsgenoten. Tot je 30e is het verschil verwaarloosbaar, maar daarna gaat het snel. Lenigheid is erfelijk en vooral vrouwen lijken deze eigenschap van hun ouders te krijgen. Vrouwen hebben over het algemeen iets lichter bindweef-sel rond hun scharnierende delen, zoals je knie, en kunnen zo makkelijker buigen zonder te barsten.

(Bron: Quest)

Gezond ouder worden in de volkstuinVolkstuinbezitters van 62 jaar en ouder zijn gezon-der dan hun leeftijdsgenoten zonder volkstuin. Voor dit onderzoek zijn 121 bezitters van een volkstuin ondervraagd over hun gezondheid, welzijn en be-wegingspatroon. We hebben dezelfde vragen ook gesteld aan een controle groep van 63 mensen die in dezelfde straten woonden als de tuinders maar zelf geen volkstuin hadden. Tuinders van 62 jaar en ou-der scoren op alle maten voor gezondheid en welzijn beter dan hun leeftijdsgenoten zonder volkstuin. Zo

gaan zij minder vaak naar de huisarts, zijn zij meer tevreden met hun leven en voelen

zij zich minder eenzaam.

(Bron: www.agnesvanden-berg.nl)

Omdat je met een groot wiel harder

kon fietsenIn de tijd dat de fiets-

ketting nog niet be-stond, zaten de trappers

direct aan het wiel vast. Een rondje van de trappers stond

daardoor gelijk aan een rondje van het wiel. De grootte van het wiel be-

paalde dus hoe hard je kon fietsen. Hoe groter, hoe harder. Het achterwiel was er voor de stabiliteit. Als je die groter maakte, gaf je de fiets alleen maar meer ballast. Logisch dus dat de ‘hoge bi’ (‘bi’ stond voor bicyclette, Frans voor tweewieler) er kwam, met een heel groot voorwiel en een heel klein ach-terwiel. Het werd onthuld op de Wereldtentoonstel-ling in Parijs in 1867. Je kon er 40 kilometer per uur mee halen. Het zadel bovenop het wiel maakte de hoge bi wel gevaarlijk: een plotselinge stop lan-ceerde berijders vaak over het stuur. Het grootste exemplaar had een diameter van 213 centimeter.

(Bron: Quest)

16 Beweeg!

Dat je nog tot op latere leeftijd door kunt gaan met sporten, dat is bekend. Maar dat je pas op je 80ste begint, dat zijn er maar weinig. Tijdens het Sportgala van de Gelderse Sport Federatie op 12 december 2012, werd de oudste sporter van Gelderland geëerd: Jan Geurkink, 96 jaar en woonachtig in Winterswijk.

Vol energie Op deze leeftijd is hij nog heel actief. Elke donderdag vind je hem in zwembad Jaspers in Winterswijk. Tussen de ‘jonkies’ doet hij mee met aquajoggen. In de winter-maanden speelt hij wekelijks koersbal met andere oude-ren uit zijn woonplaats. “Dat is binnen. Het water in het zwembad is dan veel te koud”, aldus de heer Geurkink.

Hoe het begonTijdens een vakantie in Spanje, zo’n 20 jaar geleden, ontmoette hij Paul Nienhuis. Tijdens diverse reizen ontstond een hechte vriendschap. Nadat Jan in een hotel in Spanje voor het eerst in een zwembad ging, ontdekte Paul dat Jan niet kon zwemmen. Hij gaf hem bij terugkomst gelijk op voor zwemles. Jan: “Dit ging natuurlijk niet zo snel als bij jongere mensen, maar ik ben een doorzetter.”

DoorzetterDat hij een doorzetter is bewijst zijn levensstijl. Met de fiets komt hij overal. En niet alleen in de buurt. Fiets-tochten van 30 tot 40 km zijn geen uitzondering. “Het is belangrijk om ook op hoge leeftijd te blijven bewegen. Zo blijf je fit”.

Hij woont alleen in zijn ouderlijk huis en doet zoveel mogelijk zelf. Bij het huishouden krijgt hij hulp. De tuin onderhoudt hij zelf: “Behalve grasmaaien. Dat duwen van de grasmaaier kan ik niet meer”. Een paar jaar terug ging hij nog de boom in om takken te snoeien. Paul vond dat onverantwoord, dus daar is hij mee gestopt. “Ik voel me nog fit, maar ik merk dat mijn kracht minder wordt; tillen is moeilijk. Ik moet iets vaker gaan zitten en ik hoor niet zo goed mee. Maar ik ben gezegend met een goede gezondheid. Ik gebruik geen medicijnen. Wat ik doe om gezond te blijven? Veel groente en fruit eten en bewegen in de buitenlucht. Ik doe maar gewoon”.

Actief op je 96e

foto: Mathilde Dusol

Mag Olga deze dans van u?

Arnhem heeft de ‘Mag ik deze dans van u?’-Award 2012 gewonnen! Als prijs zal Olga Commandeur (bekend van het tv-programma Nederland in Beweging) aanwezig zijn bij een aantal dansfeesten in Arnhem op 1 oktober 2013. Want deze dag staat Arnhem wederom in het teken van Mag ik deze dans van u?

Vorig jaar werden op 14 locaties in Arnhem dansfeesten voor ouderen georganiseerd. Een kleine 600 ouderen hebben gekeken, meegezongen, meegedanst en vooral genoten. Dit jaar maken we er weer een groot feest van!

Hou de website www.sportinarnhem.nl in de gaten voor een dansactiviteit bij u in de buurt.

Beweeg! 17

Iedere zes weken staat een ander thema in de aandacht, zoals bijvoorbeeld vlinders en dieren in de tuin, bollen en wilde planten in de natuur of bodemonderzoek. Ook staat Tebuiten elke eerste zondag van de maand op de Sonsbeekmarkt bij het bezoekerscentrum.

Het leuke van deze tijd is dat steeds meer mensen hun eigen groenten en kruiden gaan kweken. Dat kan al in een houten kratje of een bloempot. Er zijn vierkante-meter-tuinen, kruidentuintjes in een wijnkistje of zelfs hele kwekerijen in fruitkratten.

YIMBYEen project dat hier op inspringt is Yimby (Yes In My BackYard). Yimby is de roepnaam van het project dat een mobiele moestuin maakt met en voor bewoners van onder andere wijk, school, bedrijf of zorginstelling. Het is tot stand gekomen in een samenwerking tussen Zorgboerderij & Theeschenkerij Hoeve Klein Mariendaal en inwoners van Arnhem en omgeving. Voor dit idee hebben ze een cheque gewonnen van het Oranjefonds en de Postcodeloterij in het kader van Groen Dichterbij. Yimby brengt ‘Groen-ten Dichterbij’. Er zijn drie types mobiele moestuinbakken en/of moestuintafels: op geur, op kleur en op smaak. Kies je bijvoorbeeld voor smaak, dan heb je ingrediënten voor soep, salades of stamppot snel bij de hand. Het is een mooie manier om groenten dichtbij en verantwoord te kweken. Je weet waar het vandaan komt, het is milieuvriendelijk en je hebt het zelf gedaan. Voor die mensen wil Annemarie een inspiratie-bron zijn, een plek waar je informatie kunt halen.

Wilt u weten waar je Tebuiten dit jaar tegenkomt? Kijk op haar website www.tebuiten.nl.

Reizende tuinwinkelNaar buiten bij de eerste zonnestralen, wie doet dat niet graag? Wandelen, fiet-sen of lekker met je handen in de aarde bezig zijn. Of het nu in de bossen is of in een netjes aangeharkt park, dat maakt niet zoveel uit. Je humeur knapt op in de natuur. En de beweging is nog eens goed voor je gezondheid ook.

Iemand die iedere dag naar buiten gaat is Annemarie van Velzen. Met haar reizende tuinwinkel maakt ze mensen bewust van de natuur om hen heen: Tebuiten. Ze organiseert activiteiten over eetbare en natuurlijke tuinen en geeft tips over mooie routes in de omgeving van Arnhem.

Het interview vindt plaats op een plek waar ze graag komt: Hoeve Klein Mariëndaal bij Het Dorp. Een oase in een mooi wandel- en fietsgebied. Sinds de zomer van 2012 is deze zorgboerderij vanuit Oosterbeek hier naar-toe verhuisd. Vanuit een eeuwenoude boerderij bieden ze een werkplek aan mensen met een beperking. Ook hebben ze een theeschenkerij voor bezoekers van het landgoed. Je kunt er genieten van grotendeels biologi-sche drankjes en een gezonde lunch met producten uit eigen tuin. De cappuccino is er trouwens ook heerlijk!

Thema-workshops Twee keer per seizoen is Tebuiten op verschillende plek-ken in de stad aanwezig met informatie en workshops.

foto: Annie Beugel

18 Beweeg!

foto: Annie Beugel

De oplossing van deze puzzel is:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Naam : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Adres : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postcode/woonplaats : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Telefoon/e-mail : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ik wil graag meer informatie over:

O leefstijlcoaches, neem contact met mij op

O Sportbedrijf Arnhem

O iets anders, nl: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(kruis aan wat van toepassing is, meer kruisjes is mogelijk)

kijk ook eens op www.sportinarnhem.nl/senioren voor al onze activiteiten.

Stuur de oplossing via onderstaand kaartje. Mailen kan ook: sportweb@arnhem.nl Vergeet niet uw naam en adres te vermelden.

Puzzel 4xkans

Actie loopt van maart t/m augustus 2013. Prijzen worden niet in geld uitgekeerd. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.

Maak kans op een wandeling met een gids in park Sonsbeek. U mag 9 vrienden/bekenden/familie meenemen. U wordt ontvangen met een kopje koffie en een gebakje. Datum wandeling is in overleg.

De winnaars van vorige keer: N. Coenen, H. Bakker, L. Wecke-Becker, mw. Snelders. Gefeliciteerd allemaal.

1. Wat is de titel van pagina 16?

2. Waar gaat het Wandelfeest van start?

3. Welke maand wandel je naar Marry’s kruidentuin?

4. Wie komt op 1 oktober naar Arnhem (achternaam)

5. In welk park woont de parkbeheerder?

6. Wat is de kleur van de Colofon?

7. Welke sport kun je doen bij Zintens?

8. Waar eindigt route 11 van het fietsoverzicht?

9. Waar is de Bedriegertjesloop?

10. De leefstijlcoaches heten Brenda en ....?

11. Hoe heet de reizende tuinwinkel?

Alle antwoorden van deze puzzel staan in dit magazine. De letters in de gekleurde vakjes vormen van boven naar beneden de oplossing.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

Beweeg! 19

Sportbedrijf ArnhemT.a.v. Beweeg!Antwoordnummer 12146800 VB Arnhem

postzegelniet nodig

COLOFON

Beweeg! is een halfjaarlijkse uitgave van Sportbedrijf Arnhem.

Eindredactie: Petra de Kramer

Sportbedrijf ArnhemEusebiusbuitensingel 53, Postbus 52836802 EG Arnhem

T (026) 377 57 57 E info@sportinarnhem.nlW www.sportinarnhem.nl

Voor sommige mensen is het lastig de eerste stap te zetten om te gaan be-wegen. Vooral voor ouderen blijkt de drempel om naar een sportvereniging of beweegactiviteit te gaan, vaak te hoog. Op tennispark Beekhuizen in Velp hebben ze juist voor deze groep mensen een nieuw initiatief ontwikkeld: Windmill Combifit voor 55+.

In 10 lessen maak je kennis met diverse sporten. Dat kan bijvoorbeeld variëren van nordic walken, volleybal en badmin-ton tot pilates, fitness en jeu de boules. Tennispark Beekhuizen is steeds het vertrekpunt van een les. Zo ervaar je verschillende sporten zonder er gelijk aan vast te zitten.

Heb je na deze 10 lessen zin om met een bepaalde sport door te gaan, dan is die stap makkelijker.

Initiatiefnemers Dorien Everaars en Marjan Begemann denken dat deze op-zet goed werkt voor iedereen. Mensen maken op een laagdrempelige manier kennis met diverse sporten. De vereni-gingen die hieraan meewerken kun-nen goed laten zien waar hun sport om draait. Je ervaart het plezier van samen sporten en het is gezellig.Een nieuwe serie Combifit start in april.

Meer informatie:windmillcombifit@gmail.com of bel 06 - 26 22 03 60.

Windmill Combifit