1

Rapportnummer: LBF-2020-04 Auteur: A. van der Lee

Bevertelling Flevoland 2019

2

Geschiedenis

In de winter van 1990-1991 ontsnapten enkele bevers uit het omheinde beververblijf van

Natuurpark Lelystad. Na deze onofficiële introductie heeft de bever (Castor fiber) kans gezien om

buiten de omheining in leven te blijven en zich voort te planten. Vanaf 2000 worden de

Flevolandse bevers door vrijwilligers geteld.

Landschapsbeheer Flevoland werft en begeleidt vrijwilligers en houdt contact met

terreineigenaren, waterschap, gemeenten en de provincie over de ontwikkeling van de bever in

Flevoland. Het (extensief) volgen van de populatie is nodig om de bever de nodige bescherming te

kunnen bieden. Niet alleen worden bestaande burchten ontzien bij werkzaamheden; overleg

heeft er ook toe geleid dat op diverse plaatsen oevers bevervriendelijk worden ingericht. Dat deze

werkwijze zijn vruchten afwerpt blijkt uit de groeiende beverpopulatie. Langzamerhand heeft dit

prachtige dier zich in de polder een plaats weten te verwerven en verrijkt hij onze natuur. De

aantallen groeien nog steeds en de populatie verspreidt zich steeds meer over de polder. Omdat

de beste plekken inmiddels bezet zijn, trekken de bevers steeds meer richting de steden, de

tuinen in. Ze zullen daar ook eens burchten gaan bouwen.

Doel

Doel van de telling is tweeledig.

1. De locatie van een burcht is van belang voor de oeverbeheerder. De oeverbeheerders

willen graag bij het beheer van de oevers rekening houden met de beverburchten zodat

ze niet beschadigd raken.

2. Mensen vinden het leuk om bevers te zien en bevers te tellen. Het is een mooie belevenis

om bevers te zien die in de avondschemer hun burcht verlaten. Vandaar dat we nog op

enkele plekken met vrijwilligers bevers tellen. Deze telling is nu vooral bedoeld om

mensen een kans te geven om de bevers goed te bestuderen en om te leren of het aantal

dieren in een burcht te voorspellen is.

Dankwoord

Veel dank is verschuldigd aan al die mensen die de moeite nemen om waarnemingen van

burchten en bevers te melden.

Financiering

De coördinatie van de bevertelling wordt uitgevoerd in opdracht van:

Provincie Flevoland, waterschap Zuiderzeeland, Gemeente Almere en Gemeente Lelystad.

3

Verspreiding van de bever in 2019

De meldingen van de bever komen verspreid over heel Oostelijk en Zuidelijk Flevoland voor. In

bijlage 1 is per burcht aangegeven hoeveel dieren er in de burcht geteld zijn en zijn tevens de

coördinaten weergegeven. In bijlage 2 is de locatie van de verschillende beverburchten met

bijbehorend nummer weergegeven.

Bevers in de stad

In zowel Lelystad als Almere trekt de bever steeds verder de stad in. Naast het gebruik van de

brede vaarten worden ook de smallere watergangen steeds frequenter bezocht. Dit heeft tot

gevolg dat steeds meer mensen bevers zien. Sommige bewoners kijken er niet meer van op als ze

’s avonds tijdens een ommetje een bever tegenkomen.

Bevers weten inmiddels ook de bomen en struiken in tuinen te vinden en kunnen daar schade

aanrichten met hun geknaag. Middels voorlichting en met het nemen van preventieve

maatregelen is deze overlast goed te beperken.

Ook het ‘sturen’ van de vestiging van beverburchten is mogelijk. Bevers vestigen zich met

toenemende voorkeur:

Recht stuk oever met riet recht stuk oever met wilg kruising met wilg schiereiland met wilg

eiland met wilg.

Het aanbieden van een eiland (met wilg) zal ervoor zorgen dat de tuinen in een straal van 1 km

niet snel als vestigingsplaats gebruikt gaan worden.

Figuur 1: Bezette beverburchten in de periode 2010-2014 en 2015-2019. In en rond de bebouwing zijn er de laatste 5 jaar burchten in gebruik genomen.

Populatieontwikkeling in Flevoland

In het verleden werd de populatiegrootte in Flevoland op twee manieren bepaald: door het aantal

bevers te tellen dat de burcht verlaat in juni en juli, en door het aantal bezette burchten te

bepalen. Beide manieren lieten een sterke correlatie met elkaar zien. Reden om nu de telling

vooral te richten op het aantal bezette burchten.

Bij de tellingen werden 78 bezette burchten gevonden (figuur 1). De populatiegrootte wordt in

2019 n.a.v. het aantal bezette burchten geschat op 234 (figuur 2). Aangenomen wordt dat er

gemiddeld drie dieren per burcht leven.

4

Figuur 1: Aantal bezette burchten door de tijd

Figuur 2: Aantal geschatte (sub)adulte bevers op basis van aantal bezette burchten door de tijd

5

Toekomstverwachtingen

De populatie heeft de eerste 25 jaar na ontsnapping een exponentiele groei doorgemaakt. Voor

populaties in zijn algemeenheid geldt dat na een beginfase met exponentiele groei een fase met

lineaire groei volgt waarna de populatie stabiliseert.

In 2018 trad een dipje op in de ontwikkeling. Maar gezien de hernieuwde groei in 2019 is er nog

geen reden om aan te nemen dat de groei uit de populatie is.

Overlijdensberichten

Dit jaar zijn er vijf dode bevers gemeld.

juli 2019 Beatrixpark, Almere Bijzonderheden

juli 2019 Praamweg, Oostvaardersveld

juli 2019 Kievitslanden, Biddinghuizen juveniel

aug 2019 Gelderse Hout, Lelystad sept 2019 Ibisweg, Zeewolde verkeersslachtoffer

Dode bevers door de tijd heen.

Figuur 3: Aantal gemelde dode bevers (periode 2006-2019) per jaar in Flevoland.

Landschapsbeheer verzamelt en bundelt de meldingen van dode bevers. Enerzijds om een vinger

aan de pols te houden van plotselinge sterfte maar ook om inzicht te krijgen waar dieren

bijvoorbeeld overreden worden.

Globaal worden twee doodsoorzaken herkend: verkeersslachtoffers en dood gevonden dieren in

het water. De laatste categorie kan een groot aantal verschillende oorzaken hebben:

territoriumgevechten met de dood tot gevolg, uitbraak van ziekte of een fatale ontmoeting met

een schip. Aan de hand van het dode dier is daar zelden een harde uitspraak over te doen.

6

De daling in het aantal meldingen (figuur 3) heeft waarschijnlijk weinig te maken met de

daadwerkelijke hoeveelheid dode dieren, maar meer met de bereidwilligheid om dode bevers te

melden. Bevers worden langzaamaan een zo’n normale verschijning in Flevoland dat men zich

niet realiseert dat er belangstelling is voor de melding.