BESTUURSRAPPORTAGE WATERSCHAP RIJN EN IJSSEL 2016-1 · duurzaamheid en het verkennen van...

BIJLAGE

BESTUURSRAPPORTAGE WATERSCHAP RIJN EN IJSSEL 2016-1 Periode 01-01-2016 t/m 30-04-2016

VOORWOORD .............................................................................................................................. 2

1 INLEIDING ................................................................................................................................ 3

2 RAPPORTAGE IN ÉÉN OOGOPSLAG ........................................................................................... 4

2.1 UITVOERING BELEID ................................................................................................................. 4 2.2 FINANCIËLE PROGNOSE ............................................................................................................. 4

3 ONTWIKKELINGEN ................................................................................................................... 6

4 RAPPORTAGE PER PROGRAMMA ............................................................................................. 7

4.1 PROGRAMMA VEILIGHEID (INCLUSIEF CRISISBEHEERSING) .................................................................. 7 4.2 PROGRAMMA WATERSYSTEMEN ............................................................................................... 10 4.3 PROGRAMMA AFVALWATERKETEN ............................................................................................ 16 4.4 BEDRIJFSVOERING ................................................................................................................. 18

5 FINANCIËLE RAPPORTAGE ...................................................................................................... 20

5.1 EXPLOITATIE ......................................................................................................................... 20 5.2 EXPLOITATIE PER BELEIDSVELD .................................................................................................. 22 5.4 RISICOMANAGEMENT ............................................................................................................. 23 5.5 FINANCIËLE POSITIE ................................................................................................................ 24

SUPPLEMENT I ZUIVERINGSRENDEMENTEN .......................................................................... 26

Voorwoord Voor u ligt de eerste bestuursrapportage van 2016. In deze periodieke rapportage gaan we, naast actuele beleidsontwikkelingen, per programma in op afwijkingen op de begrotings-doelen, het investeringsvolume en de kredieten. De prestaties zijn gerelateerd aan de begroting voor 2016 en het (nieuwe) Waterbeheerplan 2016-2021. In de rapportage lichten we relevante ontwikkelingen in de bedrijfsvoering toe. We sluiten de rapportage af met een financiële verantwoording. In de supplementen gaan we onder meer in op de zuiveringsrendementen. Het bestuursprogramma bepaalt, samen met de Watervisie 2030 en het nieuwe waterbeheerplan, de koers voor de komende jaren. Dit voorjaar is gestart met het financiële fundament van het bestuursprogramma: een samenhangende discussie over de financiën op het terrein van kostentoedeling, schuldpositie en kwijtschelding, in de aanloop naar de nota met het meerjarenperspectief. Ook is werk gemaakt van een samenhangende visie op duurzaamheid en het verkennen van energieopwekking door wind. Op het gebied van waterveiligheid zijn er veel ontwikkelingen. De uitvoering van het Deltaprogramma wordt landelijk voortvarend opgepakt. We dragen financieel en met capaciteit bij aan het landelijke programma en zien kansen voor enkele zogenoemde ‘meekoppelprojecten’; projecten die vooruitlopend op de landelijke prioritering toch alvast worden verkend omdat er kansen liggen voor synergie met ruimtelijke opgaven van derden. Voor het tijdig bereiken van onze gebieds-specifieke doelen voor waterkwaliteit en ecologie, in samenhang met provinciale natuurdoelen, is met de provincie Gelderland een meerjarige samenwerkingsovereenkomst afgesloten. De overeenkomst biedt ruimte voor gezamenlijke investeringen met veel synergie en maatschappelijke kostenbesparing. De eerste projecten zijn in voorbereiding. Voor de afvalwaterketen geldt naast het spoor van efficiencyverbetering nadrukkelijk het verder invullen van energie- en grondstoffenterugwinning. De plannen om alginaat te winnen uit industrieel afvalwater zijn omgezet in concrete besluiten. Voor het einde van het jaar willen we starten met de bouw van de installatie. Op de locatie Nieuwgraaf ontwikkelt zich mede door onze inspanningen een duurzaam knooppunt (HUB) van energie, afvalwaterbehandeling en grondstoffenterugwinning. In het afgelopen triaal kregen we te maken met een calamiteit op de RWZI Ruurlo. Door een nog onbekende oorzaak is de stikstofverwijdering op deze RWZI vanaf half maart verstoord. Reden om de calamiteitenorganisatie op te starten. Er zijn diverse maatregelen genomen, waaronder het stilzetten en totale schoonmaak van de installatie. Het heeft meer tijd gekost dan verwacht om het biologisch zuiveringsproces na de schoonmaak weer op gang te krijgen. De partners in de veiligheidsregio zijn actief betrokken bij deze calamiteit. De macro-economie ontwikkelt zich licht positief, maar het herstel is nog broos. De komende jaren blijven we scherp op de kostenontwikkeling. Er zijn dit jaar - mede door de ambities en actuele watertaken - flinke uitdagingen om de beoogde structurele besparingen te blijven realiseren. Het college en het management sturen hier actief op en stellen zich kostenbewust op. Wij vertrouwen erop dat u met deze rapportage voldoende inzicht krijgt in de besturing van Waterschap Rijn en IJssel.

2

1 Inleiding Jaarlijks stelt het algemeen bestuur in november de begroting van het jaar daarop vast. Verantwoording vindt plaats in bestuursrapportages en uiteindelijk in de jaarverslaggeving. Met de bestuursrapportages beogen we tussentijds vast te stellen of we met de uitvoering van de begroting op koers liggen.

1.1. Leeswijzer In hoofdstuk 2 presenteren we eerst een ‘rapportage in één oogopslag’ waarin we, naast afwijkingen in uitvoering van beleid, ook de prognose en benutting van het exploitatiebudget en het geprognosticeerde netto-investeringsvolume vermelden. De belangrijkste externe ontwikkelingen en de mogelijke effecten daarvan op het beleid en de bedrijfsvoering van het waterschap worden beschreven in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 gaan we per programma eerst in op actuele beleidsontwikkelingen. Dit geeft perspectief aan de vervolgens weergegeven prestaties, die in de verslagperiode zijn gerealiseerd. De prestaties zijn gerelateerd aan de begroting voor 2016 en het water- beheersplan 2016-2021. Verder beschrijven we in dit hoofdstuk de belangrijkste ontwikkelingen in de bedrijfsvoering. Hoofdstuk 5 bevat de financiële rapportage over de afgelopen periode. Naast het verwachte resultaat schenken wij hier ook aandacht aan de belastingopbrengsten. De bestuursrapportage sluiten we af met vier supplementen (zuiveringsrendementen, lopende projecten, projectenkaart en de P&C-cyclus).

3

2 Rapportage in één oogopslag 2.1 Uitvoering beleid De uitvoering van beleid verloopt conform de planning.

2.2 Financiële prognose Ten opzichte van de begroting verwachten wij ultimo 2016 een voordeel van € 0,610 mln. De initiële Begroting 2016 gaat uit van een negatief resultaat van afgerond € 0,597 mln. Het geprognosticeerde resultaat - op basis van de thans beschikbare informatie - bedraagt nu afgerond € 0,013 mln. positief. Er worden nu nog geen voorstellen tot bijstelling van de begroting gedaan.

Meevallers worden veroorzaakt door: - kapitaallasten: per saldo een afname door enerzijds lagere investeringsvolumes in

voorgaande jaren en anderzijds door hogere afschrijvingskosten a.g.v. gemiddeld kortere afschrijvingstermijn (o.a. tractie);

- overige kosten: per saldo een daling door enerzijds bijstelling van het inflatiepercentage van 2% naar 0,3% en anderzijds door hogere licentiekosten ICT en BTW over bewerking van slib tot compost;

- belastingopbrengsten: de realisatie over het jaar 2015 heeft geleid tot de meest actuele inzichten voor het jaar 2016. In 2016 wordt een stijging van de belastingeenheden verwacht en daarmee een hogere belastingopbrengst.

Hiertegenover staan enkele tegenvallers, te weten: - personeelslasten; door een toename van de behoefte aan extra personele capaciteit

verwachten we een toename van een 0,5%; - toename zowel kwijtschelding als oninbaar.

Verwacht resultaat bedragen in € 1.000

Water- zuivering-

beheer

Water- systeem-

beheerNetto kosten 81.939 40.932 41.007 Dekkingsmiddelen 81.342 41.386 39.956

Begroting 2016 -597 454 -1.051 Kapitaallasten 296 475 -179

Personeelskosten -107 -39 -68 Overige kosten 516 261 255 Kwijtschelding -315 -152 -163 Oninbaar -150 -79 -71 Belastingopbrengsten 370 233 137 Verwacht resultaat BURAP 2016-1 13 1.153 -1.140

Totaal

per waterschapstaak:

4

Per programma geven we hieronder de prognose van de exploitatie ultimo 2016 weer.

Voor de onderhanden en nieuwe projecten werken we met een netto-investeringsvolume. Onderstaande tabel geeft de prognose van dit volume in 2016 weer t.o.v. de begroting.

*) In de begroting 2015 is voor Vaarwegbeheer geen investeringsbedrag geraamd. De investeringskosten worden gesubsidieerd in de vorm van een jaarlijkse bijdrage in de kapitaallasten. Voor een toelichting op de prognoses ultimo 2016 verwijzen we naar de rapportage per programma in hoofdstuk 4. Vaarwegbeheer De prognose van de netto-uitgaven van de projecten Vaarwegbeheer in 2016 is afgerond € 0,310 mln. Het betreft de tweede fase van de renovatie van sluis- en overige kunstwerken in de vaarweg Oude IJssel.

Totaal overzicht benutting exploitatiebudget 2016

Programma Begroting 2016

Prognose 2016

afwijking t.o.v.

begrotingVeiligheid 5.482 5.397 -1,6%

Watersystemen 35.526 35.603 0,2%Afvalwaterketen 40.931 40.235 -1,7%

Totaal 81.939 81.235 -0,9%

bedragen in € 1.000

Totaal overzicht prognose netto-investeringsvolume 2016

Programma Begroting 2016 (netto)

Prognose2016

(netto)Veiligheid 8.000 8.500

Watersysteem 7.500 6.500Afvalwaterketen 12.900 6.800

Totaal 28.400 21.800Vaarwegbeheer *) 310


5

3 Ontwikkelingen Omgevingswet Voor de invoering van de Omgevingswet hebben het Rijk, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de koepelorganisatie van de 12 provincies (IPO) en de Unie van Waterschappen op 21 april jl. een akkoord gesloten over de kosten die de invoering van de wet met zich meebrengt. De Rijksoverheid draagt de investeringskosten die samenhangen met de invoering van de wet: eenmalige kosten die samenhangen met de centrale digitale voorzieningen, het inrichten van informatiepunt(en) en het maken van opleidingen. De transitiekosten draagt iedere partij zelf: het gaat hier bijvoorbeeld om het volgen van opleidingen, organisatie- en cultuurveranderingstrajecten (integraal werken) en aanpassingen van digitale voorzieningen. De kosten voor uitvoering worden via een verdeelsleutel gedeeld. Dit zijn terugkerende kosten zoals het gebruik van het digitale stelsel en de kosten van de bevoegde gezagen bij het werken conform de wet. Om de financiële risico’s beheersbaar te houden wordt het digitale stelsel dat ondersteunend is voor de wet stap voor stap ontwikkeld. Neo-alginaat fabriek De eerste stap op weg naar een alginaatfabriek is de bouw van de Nereda-installatie. Het ontwerp daarvoor is gereed en de vergunningstrajecten zijn opgestart. De verwachting is dat in de tweede helft van dit jaar kan worden begonnen met de realisatie. Ondertussen wordt samen met de partners, o.a. de TU Delft, gewerkt aan verdere optimalisatie van de wijze waarop de extractie technologisch vorm moet worden gegeven. Deze inzichten moeten leiden tot een ontwerp eind 2016 waarna realisatie in 2017 staat gepland. Parrallel aan het ontwerp en de bouw van de installatie vinden verkenningen plaats met de potentiële afzetmarkt. Duurzaamheid Een bestuurlijke klankbordgroep ‘duurzaamheid’ heeft geadviseerd om ons de komende tijd vooral te richten op energie en grondstoffenterugwinning. Hierop gebaseerd is een strategienotitie uitgewerkt met vijf principes: het verminderen van het gebruik van grondstoffen en energie, het terugwinnen van grondstoffen, eigen energie duurzaam opwekken, clustering in duurzaamheidsparken en het samenwerken om onze doelen te bereiken. Het algemeen bestuur heeft deze strategie in mei jl. vastgesteld. Die wordt nu verankerd in de verschillende werkprogramma’s. Financiering waterbeheer / CAB Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) heeft naar aanleiding van het OESO-rapport over het Nederlandse waterbeheer (2014) een onderzoek gedaan naar ‘een toekomstbestendige en duurzame financiering van het waterbeheer’. Het eindrapport is medio 2015 aan de Kamer aangeboden. De Unie van Waterschappen heeft in de rapportage aanleiding gezien om het belastingstelsel van de waterschappen nog eens kritisch tegen het licht te houden. De Unie heeft eind vorig jaar een speciale commissie aanpassing belastingstelsel (CAB) ingesteld, waarin ook ons waterschap deelneemt. Voor het einde van dit jaar wil de commissie een concept-rapport opleveren, zoveel mogelijk in samenhang met drie andere studies naar financiering van het waterbeheer waartoe het ministerie van IenM opdracht gegeven heeft: stoffen en bronnen, grond- en oppervlaktewateronttrekkingen/ zoetwater (IPO) en stedelijk water (VNG).

6

4 Rapportage per programma Dit hoofdstuk geeft per programma inzicht in de afwijkingen van realisatie van de beleidsdoelen, de hiertoe uitgevoerde activiteiten, de investeringen en de kosten die met deze uitvoering zijn gemoeid. De uitvoering van het beleid wordt in dit hoofdstuk weergegeven aan de hand van de beleidsdoelen en de deelprogramma’s uit de Begroting 2016 en het Waterbeheerplan 2016-2021.

4.1 Programma Veiligheid (inclusief crisisbeheersing) Het beheergebied van Waterschap Rijn en IJssel wordt door 144 kilometer primaire waterkeringen tegen rivierwater beschermd. Daarnaast zijn er regionale waterkeringen aangewezen met een lengte van 40 kilometer. Het waterschap beheert 49 kilometer zomerkades langs de grote rivieren. Doelstelling Voor de primaire keringen is in de begroting van 2016 voorzien in implementatie van het goede beheer en een belangrijke aanzet voor realisatie van de dijkverbeterings-doelstellingen. In 2016 concentreren we ons op de normering en uitwerking hiervan voor de regionale waterkering rondom Tuindorp. In het kader van de ruimtelijke inrichting oriënteren we ons verder op de juiste wijzen van het betrekken van gemeenten en ingelanden. We willen onze crisisorganisatie op voldoende niveau brengen en samen met andere (midden Nederlandse) waterschappen uniformeren. Dit geldt zowel voor planvorming als voor opleiden, trainen en oefenen. Focus programma 'Veiligheid' in 2016: • Voorbereiden en uitvoeren verbeteropgaven voor de primaire en regionale keringen. • Voorbereiden toepassing van nieuwe (gedifferentieerde) normen voor de dijken. • Onderzoek naar sterkte en risico's grensoverschrijdende dijkring 48 (Duitsland). • Overleg met de riviergemeenten over de uitwerking van het Deltaprogramma. • Kwaliteitsborging dijkbewaking door uitvoeren 'Opleiding- en Oefenplan'. Ontwikkelingen binnen het programma veiligheid Vier dijkverbeteringen in ons gebied die geprogrammeerd staan in het huidige HWBP- programma op basis van de derde toetsing worden versneld verkend. Het betreft: Rijnkade Arnhem, Voorpand Twentekanaal, loswal Grutbroek Doetinchem en verbeteringen aan de IJsselkade in Zutphen 4.1.1. Calamiteitenzorg Doelstelling We willen onze crisisorganisatie op voldoende niveau brengen en samen met andere (midden Nederlandse) waterschappen uniformeren. Dit geldt zowel voor planvorming als voor opleiden, trainen en oefenen.

7

Ontwikkeling binnen dit programma Vorig jaar heeft waterschap Rijn en IJssel haar ‘Meerjarenplan Crisisbeheersing’ vastgesteld. In het meerjarenplan zijn de thema’s die actueel en belangrijk zijn, beschreven en per thema zijn de speerpunten benoemd. Het gaat daarbij om zaken als planvorming, opleiden, trainen en oefenen (OTO), informatievoorziening, kwaliteitsborging, crisis- en risicocommunicatie, de dijkbewakingsorganisatie en de samenwerking met anderen. In 2015 zijn al een aantal speerpunten opgepakt. In 2016 wordt verder gewerkt aan professionalisering van crisisbeheersing. Concreet wordt op het gebied van OTO-activiteiten gewerkt met een studiegids, wordt samen met enkele andere waterschappen gestart met een pilot op het gebied van netcentrisch werken, wordt de samenstelling van crisisteams op basis van beschreven rolprofielen aangepast en wordt er samen met Duitse netwerkpartners geoefend. Ook de aspecten met betrekking tot de zorgplicht krijgen de nodige aandacht om in de toekomst te voldoen aan de eisen van de ILT. 4.1.2 Investeringen programma Veiligheid In het programma Veiligheid worden 8 projecten uitgevoerd.

De financiële afwijking (op basis van de laatste projectpeiling), wordt voor het grootste deel veroorzaakt door de verkenningen van vier meekoppelkansen (huidige HWBP programma o.b.v. derde toetsing: Rijnkade Arnhem, Voorpand Twentekanaal, loswal Grutbroek en 3 verbeteringen Zutphen). 4.1.3. Mutaties kredieten Veiligheid Door voortschrijdend inzicht kan op basis van de gehouden projectpeiling voor één project binnen het programma Veiligheid het krediet worden verlaagd met afgerond € 0,175 mln.

Overzicht prognose netto-investeringsvolume 2016


Prognose2016

(netto)Veiligheid (incl. HWBP) 8.000 8.500


Overzicht mutaties kredieten naar aanleiding van projectpeiling 2016-1

Project-nr. Project Bruto-krediet

verhoging/verlaging

bruto-krediet (+/-)

verhoging/verlaging

inkomsten krediet (+/-)

verhoging/verlaging

netto-krediet(+/-)

Bijgesteld bruto-krediet

80598 Stroomkanaal Hackfort verbetering waterveiligheid 1.750.000 -175.000 0 -175.000 1.575.000

totaal 1.750.000 -175.000 0 -175.000 1.575.000

Veiligheid

8

Hieronder treft u de toelichting aan op de voorgestelde kredietmutatie.

Nr. project Reden

80598 Stroomkanaal Hackfort verbetering waterveiligheid

De risicoreservering voor dit project wordt niet aangesproken.

4.1.4 Financiële rapportage programma Veiligheid

Overzicht benutting exploitatiebudget 2016


Prognose 2016

afwijking t.o.v.

begrotingVeiligheid (incl. HWBP) 5.482 5.397 -1,6%


9

4.2 Programma Watersystemen Het programma Watersystemen is gericht op instandhouding van het bestaande watersysteem en de uitvoering van de diverse beleidsopgaven. De maatschappelijke doelen die hiermee gediend worden, zijn tweeledig. Ten eerste het bieden van een veilig en robuust watersysteem dat de risico's voor het gebied, nu en in de toekomst, van wateroverlast en extreme droogte zoveel mogelijk beperkt. Ten tweede het maken van een kwaliteitsslag in waterkwaliteit en ecologie (KRW), peilbeheer (GGOR) en realisatie van natte ecologische verbindingszones. Daarnaast wordt er (mede) invulling gegeven aan bijvoorbeeld recreatieve beleving (zowel stedelijk als landelijk) en cultuurhistorie.

Doelstelling De kans op wateroverlast, door te veel of te weinig water, wordt door het dagelijks beheer van het watersysteem, zoveel als mogelijk beperkt. De waterkwaliteit van het oppervlaktewater in zowel landelijk- als stedelijk gebied voldoet, door het dagelijks beheer van het watersysteem, zoveel als mogelijk aan de minimaal gewenste kwaliteit. Focus programma ‘Watersysteem' in 2016: • Voorbereiden en uitvoeren van projecten t.b.v. verbetering waterkwantiteit (GGOR, ZON)

en waterkwaliteit (Kaderrichtlijn Water). • Uitwerken consequenties van de uitkomsten 2e toetsingsonderzoek naar risico's op

wateroverlast. • Onderzoek naar toestand kades ('overige waterkeringen'). • Uitwerken beleid voor nieuwe stoffen en diffuse belastingen in 'emissiebeheerplan'. • Voorbereiden en uitvoeren van wateropgaven in het stedelijk gebied. 4.2.1. Systeem op orde, waterkwantiteit Doelstelling (middel)lange termijn Een veilig en robuust watersysteem dat de risico's voor het gebied, nu en in de toekomst, ten aanzien van wateroverlast en extreme droogte zoveel mogelijk beperkt. Binnen het deelprogramma Watersysteem op orde zijn er op dit ogenblik een aantal investeringsprojecten in voorbereiding en uitvoering. Deze hebben onder andere betrekking op het renoveren van stuwen en gemalen en het baggeren van watergangen, zowel om kwantiteits- evenals kwaliteitsredenen (Waterkwaliteitsspoor). De inventarisatie- en meetwerkzaamheden voor het baggerproject in de cluster Liemers zijn afgerond. Een deel van de vrijkomende specie wordt verwerkt op de aangrenzende percelen. Momenteel wordt ook het huidige waterbodembeleid geactualiseerd. De beleidsmatige aspecten die spelen binnen dit baggerproject worden ‘gezwaluwstaart’ met de nog in ontwikkeling zijnde Nota Waterbodem. Hierdoor treedt er enige vertraging op en kan het project niet in 2016 worden afgerond. Het college van dijkgraaf en heemraden heeft ingestemd met de oplossingsrichtingen voor de urgente knelpunten binnen het Waterkwaliteitsspoor. Deze worden nu nader uitgewerkt. Voor Westervoort is er een ZON-bijdrage (project Zoetwatervoorziening Oost-Nederland) toegekend voor een klimaat-robuuste inrichting van een watergang. Tijdens de hoog water periode van afgelopen winter is in de kern van Westervoort een proef gedaan om door middel van het doorspoelen van water het aanwezige kroos weg te krijgen. Het resultaat hiervan is positief. Op basis hiervan worden de concrete maatregelen benoemd en vervolgens nader uitgewerkt en gerealiseerd.

10

Waterovereenkomst gemeente Arnhem In de gewijzigde overeenkomst ‘wateropgave Arnhem Noord fase 2’ is de wateropgave met de gemeente Arnhem vastgelegd. De kosten zijn geraamd op € 2,2 mln. verdeeld over de jaren 2015 tot en met 2018. De extreme buien in juli 2014 en de uitwerking van de aanvullende opgave met kostenraming zijn aanleiding geweest de opgaven nog eens goed te analyseren en te bezien in het licht van een totale scope binnen Arnhem. In december 2015 is, na bestuurlijke afstemming met de gemeente, vastgesteld dat de geprogrammeerde financiële middelen slimmer ingezet kunnen worden. Concreet betekent dit dat ca.€ 0,8 mln. wordt besteed aan maatregelen uit de Waterovereenkomst en dat € 1,4 mln. resteert waarover gezamenlijk in nader overleg wordt besloten. Voorzien is dat de maatregelen in ‘t Broek, de Vosdijk en Beek op de Paasberg worden gerealiseerd in 2016 en 2017. Met de gemeente Lochem vindt overleg plaats over de overdracht van drie bruggen die liggen in openbare wegen. Wij zijn nu nog de eigenaar en onderhoudsplichtige van deze bruggen en willen deze overdragen aan de gemeente. 4.2.2. Waterkwaliteit (KRW, EVZ, HEN, SED) Doelstelling (middel)lange termijn De waterlichamen en overige watergangen voldoen in 2016 aan de gewenste chemische en ecologische kwaliteit door het maken van een kwaliteitsslag in de inrichting van watersystemen en de realisatie van natte ecologische verbindingszones. Samenwerkingsovereenkomst Gelderland (SOK) De samenwerkingsovereenkomst met de provincie Gelderland is in februari 2015 ondertekend. De bijdrage van de provincie Gelderland is in een beschikking uitgewerkt. Momenteel worden de projectaanvragen uitgewerkt waarvoor aanvullende financiering, zoals plattelandsontwikkelingsprogramma POP3- of Zoetwatervoorziening Oost Nederland (ZON)-middelen beschikbaar zijn. Lichtenvoorde en Zevenaar Recentelijk is er een inloopbijeenkomst geweest voor de omwonenden van de vijver Richterslaan te Lichtenvoorde. Jaarlijks zijn hier problemen met de waterkwaliteit en worden er waarschuwingsborden voor botulisme geplaatst. In de tweede helft van dit jaar worden hier de maatregelen uitgevoerd, o.a. het verwijderen van de sliblaag. Ook de maatregelen voor het verbeteren van de waterkwaliteit in de stedelijke vijverpartij Rosorum te Zevenaar worden in 2016 uitgevoerd. Beschikking Baakse Beek Voor vier projecten vanaf de IJssel tot Vorden, inclusief vijf vispassages, is door de provincie Gelderland in 2014 een aangepaste beschikking afgegeven. De geldigheid van de subsidietermijn is eind 2017. Het natte deel van de 25 ha herinrichting boezemgebied op Hackfort/Suideras is volop in uitvoering. De start van de inrichting van het droge deel loopt vertraging op vanwege stagnatie in de geplande verplaatsing van de pachter. Aanbesteding van het project EVZ Batsdijk-Kunnerij is gepland in de zomer 2016. Start uitvoering na de zomer. Per sado ligt de realisatieprognose van de prestaties in de beschikking Baakse Beek op schema.

11

Blauwe knooppunten, 2e tranche (RWS) Verkenning 2e tranche overeenkomst met Rijkswaterstaat Het vispasseerbaar maken van de monding van de Oude IJssel (stuw in Doesburg), de monding van de Oude Rijn bij het gemaal Kandia en de monding van de Ruitersbeek (Dierense Hank) wordt in de beleidsperiode tot en met 2021 in samenwerking met Rijkswaterstaat gerealiseerd. Hier wordt de uitvliet van Kandia aan toegevoegd. In het tweede kwartaal van 2016 wordt de financieringsbrief van RWS tegemoet gezien. De (overall-)overeenkomst RWS-WRIJ kan in de loop van dit jaar worden getekend. In 2016 wordt de realisatie verder voorbereid. De voorlopige planning is dat het gehele portfolio eind 2018 gerealiseerd is. Overige subsidies Daarnaast zijn er beschikkingen afgegeven voor: Beschikking Subsidieplafond Uitvoeringsperiode Havikerwaard-Faissantenbos en project Landbouw op Peil € 2.266.625 t/m 31-12-2016

Restauratie stuw en watermolen Den Helder € 352.330 t/m 31-12-2016 Drietal beekherstelprojecten + natschade Rijnstrangen € 3.198.750 t/m 31-12-2016 Vispassage stuw Nieuwe Sluis (Schipbeek) € 150.000 t/m 31-12-2017 Beheer en onderhoud De wijze waarop het waterschap watergangen afstoot met een afvoer kleiner dan 20 l/sec is in 2014 en 2015 uitgewerkt. De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van deze watergangen komt dan bij de aanliggende ingelanden te liggen. In samenspraak met partners zijn drie pilots in verschillende deelgebieden uitgevoerd en geëvalueerd. De intentieverklaring voor het uitwerken van de geïnventariseerde samenwerkingsopties is door de drie gemeenten en het waterschap ondertekend. Dit jaar nog wordt hieraan concrete uitwerking gegeven, mogelijk leidend tot samenwerkingsafspraken met meerdere partijen. De uitvoering van het afstoten van watergangen wordt projectmatig opgepakt. Het algemeen bestuur is geïnformeerd over de voortgang en de fasering waarop het onderhoud van de kleine watergangen wordt neergelegd bij de aangelanden. Er is een overgangsperiode van twee jaar overeengekomen (2017 en 2018) waarbij de betreffende watergangen nog op de legger blijven staan en het waterschap toezicht blijft houden op het uitgevoerde onderhoud door de aangelanden. Hierna vindt een evaluatie plaats. De betrokken eigenaren worden de komende periode schriftelijk op de hoogte gebracht en er vinden een aantal inloopbijeenkomsten verspreid in het gebied plaats.

BESCHIKKING BAAKSE BEEK

Beschikking Gerealiseerd Prognoses o.b.v. peiling 2016-1

Totale prestaties Realisatie t/m 2015 % 2016 2017 Totaal

ha. grondinrichting 39 5 13% 25,1 9 39,1

km. beekherstel 8 5,4 68% 0 3,3 8,7

Aantal vispassages 5 5 100% 0 0 5

12

4.2.3. Vaarwegbeheer Oude IJssel Doelstelling (middel)lange termijn De Oude IJssel blijft ingericht als een geschikte vaarweg voor de beroepsvaart en de recreatieve vaart. Zowel in de Waterwet als in het recente Bestuursakkoord Water staat dat het vaarwegbeheer mogelijk een taak wordt van de waterschappen. Hierover is met de provincie Gelderland een aantal overleggen gevoerd; dit heeft voorlopig nog niet tot een conclusie geleid. In ons beheergebied is de Oude IJssel de enige vaarweg waarvoor de uitvoerende beheerstaak door de provincie Gelderland is gedelegeerd aan het waterschap. De provincie draagt de beheerkosten. De financiering van de investering voor het meerjarenonderhoudsplan automatisering en elektrotechniek (project ‘perspectief bediening en besturing objecten vaarweg Oude IJssel’) en het nieuwe project ‘Plaatsing bebording recreatie Oude IJssel’ zijn onderwerp van gesprek met de provincie. 4.2.4. Nevenfuncties van het watersysteem Cultuurhistorie en recreatief medegebruik Onze doelstelling is om kansen te bieden voor recreatief medegebruik, volgens de beleidslijn die hiervoor is vastgesteld, en om cultuurhistorische waarden te beschermen en verstevigen die een directe relatie hebben met oppervlaktewater en dijken. In het kader van de cultuurhistorie en recreatief medegebruik zijn de volgende projecten gerealiseerd:

- Gemaal Oude Rijn; Gemaal Oude Rijn in Pannerden is een gemeentelijk monument en stamt uit 1884. Een deel van het gemaal dateert van 1811. Het gemaal is niet meer in functie. Om het cultuurhistorisch waardevolle gemaal in stand te houden is het gemaal in 2015 gerenoveerd. Met de renovatie benadrukken we de educatieve en historische waarden van het gemaal en maken het cultuurhistorisch erfgoed in de regio Rijnstrangen beleefbaar. In april 2016 heeft het gemaal Oude Rijn, na een periode van 45 jaar, opnieuw haar deuren geopend.

- Botterbeek (Landgoed Lankheet); We hebben de Buurserbeek, nabij het Landgoed Lankheet, vispasseerbaar gemaakt met 'bevaarbare’ vispassages in de vorm van sluisjes. Deze zijn aangelegd in een oude omloop, die in april 2016 is gedoopt tot de Botterbeek. In dit project, waarbij de kansen op samenwerking volop zijn benut, hebben we een waterbergingsgebied op het landgoed aangelegd. Natuurontwikkeling, waterberging en recreatie zijn in dit project op een unieke wijze gecombineerd. De werkzaamheden zijn uitgevoerd in samenwerking met het landgoed, de buren, de Greve Stichting en lokale organisaties, zoals de Schipperskring en de Historische Kring Haaksbergen. De officiële opening vond plaats op 20 april jl.

- Vispassage Hackfort; Wij hebben extra aandacht besteed aan de vispassage bij Hackfort (vormgeving en bereikbaarheid) omdat daar veel recreanten passeren.

13

4.2.5. Samenwerking Internationale waterpartners Doelstelling (middel)lange termijn Kennisuitwisseling op internationaal niveau dat regionale knelpunten in de waterhuishouding bespreekbaar maakt en waarbij de waterpartners gezamenlijk aan oplossingen werken.

Deelprogramma waterbeheerplan: Samenwerking internationale waterpartners

Deeltraject: Uitvoeren samenwerkingsprojecten in Suriname en Nicaragua • De samenwerking met de gemeente La Libertad in Nicaragua is vorig

jaar beëindigd. We blijven op grond van de daar opgedane kennis en ervaring via de Unie van Waterschappen betrokken bij samenwerking met internationale partners in Midden- en Zuid-Amerika.

• Het project 'Capacity building for integrated watermanagement in Nickerie, West-Suriname' is dit jaar in de laatste fase van uitvoering.

• In december 2015 is een evaluatie van het internationale beleid van het waterschap uitgevoerd met als uitkomst dat inzet en capaciteit voor internationale samenwerking worden gehandhaafd op het huidige niveau.

• In de 1e helft van dit jaar wordt bekeken in welke landen en projecten het waterschap in de komende jaren internationaal actief wil zijn, als onderdeel van de samenwerkende waterschappen (‘Dutch Water Authorities’).

4.2.6 Investeringen programma Watersystemen De uitvoering ziet er samengevat als volgt uit:

Het programma watersystemen verwacht op dit moment voor 2016 een onderschrijding van € 1,0 mln. De kosten van een aantal projecten vallen in 2016 lager uit dan geprogrammeerd (totaal -/- € 0,6 mln.) Het betreft renovatie gemaal Eefde, Overdracht bruggen Lochem en Stuw/watermolen/vispassage Berenschot. Daarnaast wordt in 2016 netto ongeveer € 0,4 mln. doorgeschoven naar 2017. Belangrijkste veroorzaker hierin is de uitvoering van GGOR Havikerwaard. Door vertraging in de uitspraak van de Rechtbank wordt uitvoering in 2017 voorzien. 4.2.7 Mutaties kredieten Watersystemen Door voortschrijdend inzicht kan op basis van de gehouden projectpeiling voor twee projecten binnen het programma Watersystemen het krediet worden verlaagd en voor twee te worden verhoogd. Per saldo worden de bruto-kredieten, volgens onderstaand overzicht, met afgerond € 0,088 mln. worden verlaagd.



Prognose2016

(netto)Watersystemen 7.500 6.500


14

Hieronder treft u de toelichtingen aan op de voorgestelde kredietmutaties.

Nr. project Reden

80224 Stuw, watermolen, vispassage Berenschot

Kosten stuw € 200.000 lager door aanbestedingsvoordeel, kostenverdeling vispassage wijzigt door hoger subsidie percentage (van 50 naar 75%).

80636 Stuw den Helder Raming o.b.v. voorlopig ontwerp, restauratie kademuren complexer dan voorzien met kritische omgeving.

80576 Vispasseerbaar maken monding Berkel (Blauw Knooppunt)

Aanbestedingsvoordeel en nagenoeg geen gebruik hoeven maken van post onvoorzien.

80502 Stapsteen Oosterwijkse Vloed / Baakse beek Extra kosten voor o.a. afzet verontreinigd slib en aanvullende werkzaamheden. Hogere Inkomsten door gunstige eindafrekening met RWS.

4.2.8 Financiële rapportage programma Watersystemen



Prognose 2016

afwijking t.o.v.

begrotingWatersystemen 35.526 35.603 0,2%


15

4.3 Programma Afvalwaterketen Huishoudens en bedrijven in het beheergebied van Waterschap Rijn en IJssel voeren hun afvalwater aan via gemeentelijke rioolstelsels op de 129 rioolgemalen en dertien rioolwater-zuiveringsinstallaties (RWZI’s). Voor het transport van het afvalwater heeft Waterschap Rijn en IJssel ca. 400 km transportleiding in beheer. Het zuiveren van afvalwater produceert zuiveringsslib; vijf RWZI’s ontwateren het. Doelstelling - Afstemming van kwaliteit van de afvoer (effluent) van RWZI's op het ontvangende

oppervlaktewater; - Opstellen van een visiedocument binnen samenwerkingsverbanden afvalwaterketen

(zuiveringskringen); - Verkennen en opstarten van concrete publiek-private samenwerkingsprojecten; - Uitwerken plan voor een grondstoffenfabriek, v.w.b. de grondstof alginaat; - Doorvoeren van de vernieuwde slibstrategie. Ontwikkelingen in het programma Energie en grondstoffenwinning - Er lopen momenteel proeven voor de extractie van Alginaat. Landelijk wordt momenteel

met meerdere partijen gesproken over de afzetmogelijkheden. - Samen met onze waterkrachtpartners inventariseren we de opties voor cellulose. - Met een industrie in Doetinchem is een garantieregeling getroffen voor de lozing van

afvalwater. In deze regeling wordt o.a. onderzocht welke mogelijkheden er op termijn zijn om uit dit afvalwater meer biogas en andere grondstoffen te kunnen halen.

Nieuwe Europese normen effluentkwaliteit Hoewel het nog de vraag is hoe de landelijke discussie uitpakt, ligt het in de lijn der verwachting dat in de toekomst mogelijk investeringen voor de verwijdering van nieuwe stoffen (zoals medicijnresten, antibiotica (resistentie) en hormonen verstorende stoffen) nodig zijn. Uitkomsten van deze discussie bepalen de aard van de maatregelen en effect op het investeringsvolume. Landelijk zien we meer aandacht voor dit onderwerp. CO2- reductie Certificaat 2015 Net als andere jaren hebben wij onlangs van GMB BioEnergie Zutphen B.V. het CO2- reductie Certificaat 2015 ontvangen. Daarin verklaart zij dat het slib van de RWZI’s Etten, Lichtenvoorde, Nieuwgraaf, Olburgen, Winterswijk en Zutphen biologisch is gedroogd. Met het drogen van onze ruim 51.000 ton slib is in 2015 de uitstoot van bijna 3.900 ton CO2 voorkomen. 4.3.1 Investeringen programma Afvalwaterketen De uitvoering ziet er samengevat als volgt uit:



Prognose2016

(netto)Afvalwaterketen 12.900 6.800


16

Het programma Afvalwaterketen heeft in 2016 een prognose van het investeringsvolume van netto € 6,8 mln. Het begrote investeringsvolume is € 12,9 mln. Het verschil van € 6,1 mln. wordt vooral veroorzaakt doordat de planning van Rijkswaterstaat voor de aansluiting van de A12 op de A15 (ViA15) opnieuw met een jaar is vertraagd (€ 2,5 mln. doorgeschoven). Daarnaast is er in de begroting vanuit gegaan dat eind 2015 begonnen kon worden met de bouw van de Nereda® in Zutphen. De verwachting is nu dat eind dit jaar met de uitvoering kan worden gestart, waardoor € 3,3 mln. doorschuift. In totaal zijn 22 projecten onderhanden. Majeure projecten: - Vervanging (proces) automatisering RWZI-Zutphen en bijhorende rioolgemalen.

(€ 2,1 mln.) Begin dit jaar is krediet aangevraagd voor de vervanging van de procesautomatisering op RWZ-Zutphen en de bijhorende gemalen. Deze zuivering is de eerste in een reeks waarvan de komende jaren de procesautomatisering wordt vervangen. RWZI Zutphen krijgt tevens een efficiënter beluchtingssyteem. Naast de noodzakelijke vervanging wordt ook een bijdrage geleverd aan de energiebesparingsdoelstellingen uit het klimaatakkoord.

- RWZI Aalten plaatsen procesautomatisering, E-renovatie en overige aanpassingen (€ 0,9 mln.) Met dit project wordt RWZI Aalten voorzien van procesautomatisering en teven worden noodzakelijke renovaties aan de elektrische installatie doorgevoerd.

- Renovatie afvalwaterafvoer Doetinchem 3e fase (€ 1,0 mln.) In de periode 2010-2012 zijn slechte delen van de persleidingen van Doetinchem naar gemaal Europaweg vervangen. Met het laatste deel is gewacht totdat duidelijkheid over de reconstructie van de Europaweg kon worden gegeven. Met de uitvoering van dit project wordt binnenkort gestart.

- Alginaatwinning Zutphen (Nereda® voorbehandeling en alginaat-extractie) (€ 0,9 mln.) Deze grondstof kan worden gewonnen uit Nereda® slib. Op voorwaarde dat alle benodigde contracten en vergunningen geregeld zijn, wordt eind 2016 met de realisatie van de Nereda® begonnen.

- Maatregelen t.b.v. biogasveiligheid RWZI’s Nieuwgraaf en Etten (€ 1,1 mln.) In navolging van de biogasinstallatie van RWZI Olburgen worden ook de installaties van Nieuwgraaf en Etten aangepast aan vereiste biogasveiligheidsnormen. (N.B dit zijn alleen de bedragen die in 2016 worden uitgegeven, niet de totaalvolumes van de betreffende projecten)

4.3.2 Financiële rapportage programma Afvalwaterketen



Prognose 2016

afwijking t.o.v.

begrotingAfvalwaterketen 40.931 40.235 -1,7%


17

4.4 Bedrijfsvoering In deze paragraaf worden de relevante ontwikkelingen in de bedrijfsvoering beschreven. 4.4.1 Realisatie doelen 2016 Veranderopgave watervisie Ons waterschap ontwikkelt zich stapsgewijs tot een organisatie die effectief opereert in netwerken, weet wat er speelt in de omgeving, luistert, vraagt door en gaat actief op zoek naar oplossingen. Op onderdelen vraagt dit aanpassing van onze organisatie en de competenties en vaardigheden die daarbij nodig zijn. De eerste stappen zijn gezet: er is gestart met de invulling van programmatisch werken, de werkverdeling van de directie is aangepast en de rol van omgevingsmanager is vormgegeven. De organisatie wordt verder ontwikkeld aan de hand van de volgende ontwikkellijnen: programmatisch werken, dienend leiderschap, informatiemanagement, procescompetenties en alliantiemanagement. Dat doen we – steeds in nauwe afstemming met het college - volgens het concept van de lerende organisatie: we zetten lijnen en doelen uit, proberen die in de praktijk uit, en stellen desgewenst bij. Waterkracht (Shared Services) In oktober 2014 is de bestuursovereenkomst Waterkracht door de vijf deelnemende waterschappen ondertekend. Samenwerken in Waterkracht is een nieuwe vorm van samenwerken. Dit vanuit de overtuiging dat wij door samen te werken in shared services de kwaliteit van onze bedrijfsvoering kunnen verbeteren, kwetsbaarheid kunnen verminderen en op termijn kosten kunnen besparen. In het najaar zijn door de werkgroepen de meerjarenplannen 2016-2021 vastgesteld. Er is een programmamanager aangesteld voor de sturing op het programma. De samenwerking leidt (binnen de geraamde financiële kaders) tot resultaten, zoals een gezamenlijk informatiebeleid; beheer voor de geografische gegevenstool Geonis Blaeu, een gezamenlijk traineebeleid, de implementatie van eHRM, een opleidingsgids, aanbestedingen voor wagenpark, industriële reiniging en brandstoffen en voorstellen over biogasveiligheid en de procesautomatisering bij zuiveringsinstallaties. De besparingen die wij ons hadden voorgenomen, zijn behaald. In de bestuurlijke adviescommissie financiën en bestuurlijke zaken is dit voorjaar een presentatie gegeven van de opzet en de resultaten van dit samenwerkingsconstruct. Innovatie In 2016 zoeken we samen met stakeholders de ‘innovatie-versnelling’ op. Samen met de gemeenten Arnhem, Zutphen en Lochem zoeken we naar mogelijke innovaties voor de hotspots die zijn onderscheiden bij de klimaat-stresstesten. Samen met Hogeschool Van Hall Larenstein en Radboud Universiteit werken we aan een innovatieve aanpak om te leren van 20 jaar klimaatadaptatie. Daarbij onderzoeken we ook de mogelijkheid om de belangrijkste ‘lessons learned’ in een Living Lab1 (participatieve en innovatieve co-creatie) door te voeren in de praktijk. Innovatie binnen communicatie en IT Binnen ons innovatieprogramma hebben we het deelprogramma ‘communicatie en IT’. Het trekkerschap hebben we daarbinnen verdeeld over unit communicatie en unit IT.

1 Living Lab past in de klimaatstrategie die wordt ontwikkeld. We krijgen namelijk inzicht in adaptatie-kansen en daarbij in de handelingsperspectieven. We willen daaruit lessen leren en desgewenst (nieuwe) toepassingen opzoeken samen met onze partners in de vorm van een Living Lab.

18

Om meer focus te krijgen binnen dit deelprogramma wordt nu georiënteerd op onderwerpen bijv. voor communicatie: ‘wat drijft mensen om te innoveren’ en ‘kunnen we een tweede Waterlicht vinden’ en voor IT o.a. ‘smart city’ en ‘big data. Overwogen wordt een versnelling te organiseren door kennisinstellingen en bedrijven uit te nodigen input te leveren waarop wij het beste kunnen innoveren. Om de onderlinge samenhang te borgen wordt een plan van aanpak gemaakt voor IT en communicatie samen. Ziekteverzuim (exclusief zwangerschapsverlof) Het ziekteverzuim over het eerste triaal bedraagt 6,31% en is daarmee 0,59% hoger dan in het eerste triaal van vorig jaar (5,72%).

Het verzuimpercentage nader bekeken Het eerste triaal van 2016 kenmerkt zich door een hoog verzuim wat vooral veroorzaakt is door kortdurend verzuim. Seizoensgebonden invloeden, waaronder een griepepidemie, spelen hierbij een belangrijke rol. Daarnaast zorgt de belasting op de as ‘werk en privé’ voor een toename in het aandeel (langdurig-) verzuim. Samen met de Arbodienst vindt er actieve begeleiding plaats op het effectueren van benutbare mogelijkheden. Tevens wordt door de organisatie aandacht besteed aan preventie. Subsidies algemeen In onderstaande tabel geven wij inzicht in de algemene subsidies die door het waterschap zijn verstrekt aan het eind van de rapportageperiode.

Het betreft o.a. subsidieverlening in de vorm van een jaarlijkse exploitatiebijdrage aan het Watermuseum (€ 100.000). Daarnaast is subsidie (€ 2.750) verleend aan de afdeling ‘De Oude IJsselstreek’ van het Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid (IVN) voor: - de organisatie van de ‘Waterhappening’ op 10 september as. in Doetinchem; - de opleiding van vrijwilligers tot Natuurgids.

OmschrijvingRealisatie t/m 30-04-

2016algemene subsidies (afgerond) 103

(bedragen in € 1.000)

19

5 Financiële rapportage De rapportage in dit hoofdstuk kent een andere opbouw dan de opbouw per programma, die in voorgaand hoofdstuk is gehanteerd. Per waterschapstaak en beleidsveld wordt hier ingegaan op de kosten en opbrengsten. Afgesloten wordt met enkele financieel-technische onderdelen.

5.1 Exploitatie 5.1.1. Verwacht resultaat 2016 Ten opzichte van de begroting verwachten wij een voordeel van € 0,610 mln. De initiële Begroting 2016 gaat uit van een negatief resultaat van afgerond € 0,597 mln. Het geprognosticeerde resultaat - op basis van de thans beschikbare informatie - bedraagt nu afgerond € 0,013 mln. positief. Er worden nu nog geen voorstellen tot bijstelling van de begroting gedaan. In de volgende bestuursrapportage, waarbij we opnieuw een (bij)sturingsmogelijkheid hebben, is er meer zicht op eventuele mee- en tegenvallers en of deze van structurele aard zijn.

Toelichting: a. Kapitaallasten: een afname enerzijds door lagere investeringsvolumes in voorgaande

jaren en anderzijds hogere afschrijvingskosten a.g.v. gemiddeld kortere afschrijvingstermijn (o.a. tractie);

b. Personeelslasten: In de afgelopen jaren is rekening gehouden met een trendmatige stijging van de personele lasten met 1,5% per jaar. Op onderdelen leiden de ambities van het waterschap tot de behoefte aan extra personele capaciteit. Op basis van de huidige inzichten verwachten we een toename van 0,5%.

Verwacht resultaat bedragen in € 1.000

Water- zuivering-

beheer

Water- systeem-

beheerNetto kosten 81.939 40.932 41.007 Dekkingsmiddelen 81.342 41.386 39.956

Begroting 2016 -597 454 -1.051 Kapitaallasten 296 475 -179

Personeelskosten -107 -39 -68 Overige kosten 516 261 255 Kwijtschelding -315 -152 -163 Oninbaar -150 -79 -71 Belastingopbrengsten 370 233 137 Verwacht resultaat BURAP 2016-1 13 1.153 -1.140

Totaal

per waterschapstaak:

20

c. Overige kosten: 1. Aanpassing inflatiepercentage: Op dit moment bevindt de inflatie zich op een laag

niveau mede dankzij de lage olieprijzen. Op basis van de verwachtingen van het Centraal Planbureau (CPB) zal de Nederlandse economie zich in de komende jaren gestaag maar niet uitbundig herstellen van de grote recessie en de eurocrisis. Wel geeft men hierbij aan dat het herstel afhankelijk is van een aantal externe factoren welke nu nog onzekerheden bevatten. Hierbij valt te denken aan de ontwikkeling van de olieprijs en de economische vooruitzichten in de Verenigde Staten, Europa, Japan en China. Voor 2016 hanteren we een inflatiepercentage van 0,3%.

2. Hogere kosten licenties ICT: Ten opzichte van begroting heeft er een stijging plaatsgevonden van € 99.500 van de kosten van ICT. Deze verhoging is het gevolg van een stijging van de dollarkoers waardoor de kosten van de licenties hoger uitvallen (€ 77.500). Bij het opstellen van de begroting was dit niet bekend. Daarnaast worden we geconfronteerd met een stijging van de bijdrage aan het Rijk (€ 22.000) als gevolg van de wet Generieke Digitale Infrastructuur.

3. BTW over bewerking van slib tot compost; Het waterschap heeft de afgelopen jaren voor de bewerking van slib tot compost gewerkt als ‘btw-ondernemer’. Doordat de afgelopen jaren de opbrengst voor compost vrijwel is komen te vervallen stond deze constructie onder druk. Met de Belastingdienst is afgesproken dat het waterschap vanaf 1 januari 2016 de BTW niet meer kan terugvorderen. Tegelijkertijd is hierbij wel afgesproken dat het waterschap bij het terugwinnen van grondstoffen in aanmerking komt voor BTW-aftrek indien blijkt dat er inkomsten worden gegenereerd voor die grondstoffen. Op dit moment is de verwachting dat het om € 0,630 mln. gaat. In de Begroting 2016 was hiermee geen rekening gehouden.

d. Kwijtschelding en oninbaar; naar verwachting schelden we in 2016 t.o.v. de begroting - mede op basis van de realisatie 2015 - meer kwijt en zal oninbaar eveneens een toename laten zien.

e. Belastingopbrengsten: de realisatie over het jaar 2015 heeft geleid tot de meest actuele inzichten voor het jaar 2016. In 2016 wordt een stijging van de belastingeenheden verwacht en daarmee een hogere belastingopbrengst.

Financiële ontwikkelingen in 2016 Hieronder informeren wij u over een aantal (financiële) ontwikkelingen die mogelijk gevolgen kunnen hebben voor de exploitatie in 2016. Bijsturing van de begroting is op dit moment nog erg prematuur. In de volgende bestuursrapportage brengen we dan de consequenties hiervan voor het resultaat in beeld. Het betreft de volgende onderwerpen:

• Kosten inhuur De afgelopen jaren hebben we ons ingespannen om de kosten van externe inhuur zo laag mogelijk te houden. We voorzien nu dat de kosten voor externe inhuur zich ten opzichte van de begroting ongunstig lijken te ontwikkelen. Wij volgen deze ontwikkeling nauwlettend en zullen u in de volgende bestuursrapportage hierover nader informeren.

• Calamiteit RWZI Ruurlo De verwachting is dat de kosten van de bestrijding van de calamiteit op de RWZI Ruurlo aanzienlijk zullen zijn. Er zijn inmiddels diverse maatregelen genomen om het biologisch zuiveringsproces weer op gang te krijgen. In de volgende bestuursrapportage worden de financiële consequenties van deze calamiteit concreet gemaakt.

21

5.2 Exploitatie per beleidsveld

5.3 Dekkingsmiddelen 5.3.1 Belastingopbrengsten

Exploitatie naar beleidsvelden

Begroting 2016

Realisatie t/m 30-4-2016

Prognose31-12-2016

Netto-kosten61 – Planvorming 2.196 560 2.14562 - Aanleg en onderhoud waterkeringen 3.601 751 3.50363 - Inrichting en onderhoud watersystemen 17.614 5.600 17.42864 - Bouw en exploitatie zuiv. techn. werken 31.158 8.763 31.05765 - Inricht. en onderh. vaarwegen en havens66 - Vergunningverlening en handhaven keur 930 301 92967 - Beheersen van lozingen 1.296 406 1.30668 - Heffing en invordering 3.258 2.317 3.14169 - Bestuur en externe communicatie 2.993 1.280 2.83560 - Centrale ondersteuning 19.066 6.200 19.123Onvoorzien 35 35

Subtotaal incl. investeringsvolume 82.147 26.178 81.502 Rente eigen vermogen 208 66 267

Totaal netto-kosten 81.939 26.112 81.235 DekkingsmiddelenBelastingopbrengsten 2016 82.292 54.136 82.663 Kwijtschelding -700 -752 -1.015 Onïnbaar -250 -89 -400

Totaal dekkingsmiddelen 81.342 53.295 81.248

Verwacht resultaat -597 27.183 13


belastingcategorie Begroting 2016

Realisatie t/m 30-4-

2016

Prognose 2016

Zuiveringsheffing 42.098 32.707 42.331 Woonruimten 30.112 20.627 30.137

Bedrijven 11.986 12.080 12.194

Watersysteemheffing 40.194 21.429 40.332 Gebouwd binnendijks 21.700 10.552 21.392

Gebouwd buitendijks 16 11 16

Ongebouwd binnendijks 4.907 1.492 4.912

Ongebouwd buitendijks 31 11 34

Ongebouwd wegen binnendijks 839 345 839

Ongebouwd wegen buitendijks 2 2

Ingezetenen 12.213 9.000 12.703

Natuur 114 14 114

Directe lozers 372 4 320

LegesTotaal opbrengsten 2016 82.292 54.136 82.663


22

De realisatie over het jaar 2015 heeft geleid tot de meest actuele inzichten voor het jaar 2016. In 2016 wordt een stijging van de belastingeenheden verwacht en daarmee een hogere belastingopbrengst. Kostentoedelingsverordening In de vergadering van het algemeen bestuur van 3 november 2015 is een voorstel over drie samenhangende financiële onderwerpen behandeld (kwijtschelding, kostentoedeling en schuldpositie) De uitkomsten hiervan zijn inmiddels gedeeld met het algemeen bestuur. In de Perspectievennota 2017-2020 wordt het kostentoedelingsonderzoek opgenomen. 5.3.2 Kwijtschelding De kwijtscheldingsaanvragen worden behandeld door het gemeenschappelijk belastingkantoor Lococensus – Tricijn (GBLT). De kwijtscheldingsaanvragen worden getoetst door de landelijke Stichting Inlichtingenbureau. De economie heeft ook zijn weerslag op de waterschappen. Meer huishoudens maken gebruik van de mogelijkheid tot kwijtschelding van waterschapsbelastingen.

Ultimo april 2016 zijn aanvragen voor kwijtschelding tot een totaalbedrag van € 0,752 mln. gehonoreerd. De prognose is bijgesteld naar € 1,015 mln. 5.3.3 Oninbaar Niet alle opgelegde aanslagen kunnen worden ingevorderd. Om uiteenlopende redenen moet soms worden geconcludeerd dat betaling van de aanslagen niet kan worden afgedwongen (faillissement/schuldsanering) of dat uit doelmatigheidsoverwegingen moet worden afgezien van verdere pogingen tot invordering. In de Waterschapswet is geregeld dat het dagelijks bestuur van het waterschap de belasting geheel of gedeeltelijk oninbaar kan verklaren. Deze bevoegdheid is overgedragen aan het dagelijks bestuur van het GBLT.

Ultimo april 2016 is voor een bedrag van € 0,089 mln. aan oninbare belastinginkomsten gerealiseerd. De prognose is bijgesteld naar € 0,400 mln. 5.4 Risicomanagement De afgelopen jaren is in de organisatie gewerkt aan risicobewustzijn. Ook zijn er onderzoeken uitgevoerd naar actuele risico’s (wateroverlast, informatieveiligheid, toegankelijkheid gebouw).

700 752 1015


Begroting 2016

Gerealiseerd t/m 30-04-

2016Kwijtschelding

Prognose 2016

250 89 400


OninbaarBegroting

2016

Gerealiseerd t/m 30-04-

2016

Prognose 2016

23

De uitdaging is om samenhang aan te brengen tussen de individuele maatregelen, procesbeschrijvingen en de beheersmaatregelen. De internationale norm ISO 31000 kan houvast bieden. Deze heeft tot doel risicomanagementprocessen in bestaande en toekomstige normen te harmoniseren. De norm biedt een gemeenschappelijke benadering ter ondersteuning van beoordeling van specifieke risico’s. Eén van die risico’s is het risico op fraude. Momenteel wordt in het kader van risicomanagement gewerkt aan een plan van aanpak. 5.5 Financiële positie 5.5.1 Reservepositie en weerstandscapaciteit Waterschap Rijn en IJssel kent één algemene reserve per taak en twee bestemmings-reserves (innovatiefonds en educatie is beleven). Een deel van de algemene reserve is ‘bestemd’ als minimaal benodigde weerstandscapaciteit. Het meerdere is gekwantificeerd als vrij besteedbare reserve en kan worden ingezet voor bijvoorbeeld tariefegalisatie. De minimaal benodigde weerstandscapaciteit voor 2016 is bepaald op afgerond € 2,673 mln.

5.5.2 Financiële risico’s Wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF) Eind 2015 heeft er een evaluatie plaatsgevonden in welke mate de gewenste daling van het macro-tekort reëel is. Opvallend daarbij is dat de waterschappen aangeven dat hun aandeel in het EMU tekort omhoog moet en dat ook onderbouwd met begrotingsgegevens. De realiteit van het EMU-tekort blijft binnen de door het Ministerie aangegeven referentiewaarde. Afgesproken is dat het aandeel van de lagere overheden in deze regeerperiode niet wordt aangepast. Tevens hebben de lagere overheden onderling ook de verdeling van hun aandeel intact gelaten. 5.5.3 Verbonden partijen Het waterschap heeft de volgende verbonden partijen: Waterstromen B.V., Gemeenschappelijk Belastingorganisatie Lococensus/Tricijn (GBLT), waterschaps-laboratorium Aqualysis, Het Waterschapshuis en Euregio. Het Waterschapshuis (HWH) Het Waterschapshuis werkt in 2016 conform de koers die is vastgelegd in de koersnotitie HWH 2.0. De Begroting 2016 is omgebouwd naar deze nieuwe werkwijze.

Reservesbedragen in € 1.000

OmschrijvingWater-

zuivering-beheer

Water- systeem-

beheerTotaal

Stand reserves per 1-1-2015 1.683 4.707 6.390

Resultaat jaarrekening 2015 -1.594 -323 -1.917

Reserves per 31-12-2015 89 4.384 4.473

Geprognosticeerd resultaat Burap 2016-1 1.153 -1.140 13

Reserves per 31-12-2016 1.242 3.244 4.486

Minimaal benodigde weerstandscapaciteit 2016 1.224 1.450 2.673

Vrij inzetbare reserves per 31-12-2016 18 1.794 1.813

24

Ten aanzien van de overige verbonden partijen hebben zich in het achter ons liggende triaal geen ontwikkelingen voorgedaan. 5.5.4 Voorzieningen Voorzieningen hebben een kostenkarakter en worden getroffen voor toekomstige uitgaven waarvan de oorzaak zich nu voordoet of al heeft voorgedaan.

De verminderingen betreffen de reguliere uitbetalingen in 2016. 5.5.5 Treasury (Geldleningen) Herijking leningenportefeuille In de vergadering van het algemeen bestuur van 15 maart jl. is besloten mandaat te verlenen aan het college van dijkgraaf en heemraden om de vervallen vaste geldleningen 2017 t/m 2023 te herfinancieren in de vorm van uitgestelde storting. Door het herfinancieren van vaste geldleningen, met uitgestelde storting, wordt het renterisico gedurende langere tijd afgedekt. In 2016 zijn - tot nu toe - geen vaste geldleningen afgesloten. 5.5.6 Overige kengetallen Financiële informatie die de gerapporteerde prestaties in perspectief plaatsen betreft de renteontwikkeling op de kapitaalmarkt en de ontwikkeling van lonen (cao) en prijzen (inflatie). • Renteontwikkeling: In de Begroting 2016 is gerekend met een renteomslag van 2,6%.

De geprognosticeerde renteomslag is naar verwachting gelijk aan de begrote renteomslag.

• Loonontwikkeling: In de afgelopen jaren is rekening gehouden met een trendmatige stijging van de personele lasten met 1,5% per jaar. Op onderdelen leiden de ambities van het waterschap tot de behoefte aan extra personele capaciteit. Op basis van de huidige inzichten verwachten we een toename van 0,5%, waarmee we ultimo 2016 uitkomen op 2%.

• Ontwikkeling inflatie: In de Begroting 2016 is uitgegaan van een inflatiepercentage van 2,0%. Het Centraal Planbureau (CPB) raamt in haar Kerngegevenstabel van maart 2016 voor 2016 een inflatie van 0,3% voor 2016 en 1% voor 2017. In de komende Perspectievennota 2017-2020 wordt met deze ontwikkeling rekening gehouden.

Voorzieningen

OmschrijvingWater-

zuivering- beheer

Water- systeem- beheer

Totaal

Arbeidsgerelateerde verplichtingen / natuurterreinen 1-1-2016 2.239 2665 4.904Vermeerderingen/ Verminderingen 2016 -341 -1004 -1.345

Stand per 31 december 2016 1.898 1.661 3.559


25

Supplement I Zuiveringsrendementen Gebiedsrendement In deze rapportage wordt ingegaan op de zuiveringsresultaten. Het gebiedsrendement over de periode maart 2015 t/m maart 2016 is voor stikstof 85% en voor fosfaat 80%. Het rendement voor stikstof is daarmee op peil, het rendement voor fosfaat is aan de hoge kant ten opzichte van de doelstelling van 75% verwijdering. Het hogere rendement voor fosfaat wordt voornamelijk veroorzaakt door een proef op de RWZI Nieuwgraaf om kosten te besparen bij het ontwateren van zuiveringsslib. Bijkomend effect daarvan is dat meer fosfaat aan slib wordt gebonden en daarmee wordt verwijderd. Zuiveringrendementen 2016 jaargemiddelde 15-03-2015 t/m 15-03-2016bijgewerk t: 24-3-2016

Let op: IWL Lichtenvoorde niet meegenomen in bere Effluent

Belasting CZV

Jaar- Rende- Jaarge- Rende-

gemiddeld ment % middelde ment %

Aalten 4.770 28.300 9,1 15 83 1,0 2 87 95 AaltenDinxperlo 3.075 14.486 5 15 88 0,8 2 87 94 DinxperloEtten 28.165 173.426 6,9 10 84 0,5 1 90 94 EttenHaarlo 12.144 67.380 5,3 10 89 0,3 1 97 95 HaarloHolten 5.099 22.846 10 15 83 0,6 2 94 95 HoltenLichtenvoorde 5.461 29.766 7,3 10 83 1,6 2 75 94 LichtenvoordeNieuwgraaf 60.552 319.260 7,6 11 1) 84 2,4 5 2) 67 95 NieuwgraafOlburgen 24.441 132.846 7,8 10 81 3,0 4 2) 59 93 OlburgenRuurlo 1.772 12.366 7 10 90 0,5 1 94 95 Ruurlo

Varsseveld 4.733 22.281 8 10 81 0,4 1 93 94 VarsseveldWehl 1.494 10.640 5,8 10 91 0,5 1 95 97 WehlWinterswijk 14.203 70.066 6,3 10 85 0,5 1 90 91 WinterswijkZutphen 30.445 188.980 6,6 10 90 1,0 4 2) 90 94 Zutphen

Totaal 196.354 1.092.643 85 80 95

Fosfaat [mg/l]Jaargemiddeld

Influent

debiet

[m3/d]

Stikstof [mg/l]Jaargemiddeld

Rende-ment %

I.E. à 150 g TZV

Eis maat-werk

voorschrift

Eis maat-werk

voorschrift

De ontwikkeling van het gebiedsrendement door de jaren heen is weergegeven in onderstaande grafiek.

60

65

70

75

80

85

90

95

100

Rend

emen

t (%)

Gebiedsrendementen RWZI's

CZV

N

P

26

Toetsing aan de lozingseisen De zuiveringsresultaten van het geloosde afvalwater zijn getoetst aan de maatwerk-voorschriften voor de lozing op oppervlaktewater. Eenmalige overschrijdingen die binnen de ruimte van de voorschriften vallen, worden niet gemeld. RWZI’s die voldoen Alle installaties voldoen aan de maatwerkvoorschriften. RWZI Ruurlo De stikstofverwijdering op RWZI Ruurlo is vanaf half maart verstoord. Daardoor voldoet de installatie vanaf 31 maart niet meer aan de stikstofeis en is de calamiteitenorganisatie opgestart. Deze storing is gemeld als ‘ongewoon voorval’ en naast de eigen handhavers zijn ook de partners in de veiligheidsregio actief betrokken. In de afgelopen periode zijn diverse maatregelen genomen, waaronder het stilzetten en totale schoonmaak van de installatie. Daarnaast wordt onderzoek gedaan naar de oorzaak van deze calamiteit, die vooralsnog niet is gevonden. Toetsing zomer en wintergemiddelden Het effect van het lozen van fosfaat op de kwaliteit van oppervlaktewater is in de zomer groter dan in de winter. Om daarop voor te sorteren is afgesproken dat de stuurwaarden in de zomer strenger zijn dan in de winter. Juridisch blijven de bovengenoemde jaargemiddelde waarden maatgevend. In onderstaand overzicht is aangegeven wat de resultaten van de afgelopen periode zijn, waarin op strengere zomerwaarde is gestuurd.

Aalten 0,9 1,0 0,8 3Dinxperlo 0,9 0,8 1,0 3Etten 0,5 0,5 0,7 1Haarlo 0,2 0,3 0,5 2Holten 0,3 0,6 0,7 3Lichtenvoorde 1,1 1,6 0,8 3Ruurlo 0,5 0,5 0,8 1Varsseveld 0,3 0,4 0,8 1Wehl 0,4 0,5 0,5 2Winterswijk 0,7 0,5 0,5 2

winter-normzomer-normwinter gemiddelde

Fosfaat [mg/l]

jaar gemiddelde

zomer gemiddelde

Realisatie Norm

Zomernorm: Het gemiddelde gehalte aan fosfaat in de periode 1 april 2016 t/m 31 augustus 2016. Winternorm: Het gemiddelde gehalte aan fosfaat in de periode 1 september 2016 t/m 31 maart 2016. Jaargemiddelde: Het voortschrijdend gemiddelde over 12 maanden

Alle installaties hebben aan de wintergemiddelde norm voldaan.

27

BESTUURSRAPPORTAGE WATERSCHAP RIJN EN IJSSEL 2016-1 · duurzaamheid en het verkennen van...

Documents

Transcript of BESTUURSRAPPORTAGE WATERSCHAP RIJN EN IJSSEL 2016-1 · duurzaamheid en het verkennen van...