BZK standaardomslag_16x24 staand_met robijnrode golf<- Voor omslagen met een rug (max. 35 mm) zit links extra golfvorm

Bescherming Vitale Infrastructuur

De veiligheidsregio als partner

Bescherming Vitale infrastructuur

De veiligheidsregio als partner

1

2

3

Inhoudsopgave

1 Samen verkennen 4

2 Uitkomsten regiobijeenkomsten 7

2.1 Prioriteit 7

2.2 Verantwoordelijkheidsverdeling 9

2.3 Kennis en informatie 11

2.4 Samenwerking 14

2.5 Borging 15

3 Conclusies 17

Bijlagen

1 Deelnemerslijst 19

2 Toelichting voorbereiding regiobijeenkomsten 21

3 Voorbeelden van mogelijke samenwerkingsafspraken 22

4 Overzicht vitale sectoren, producten en diensten 24

4

1 Samen verkennen

Bescherming vitale infrastructuur

Door de nationale overheid wordt, in het kader van Nationale veiligheid en

crisisbeheersing, (bescherming van de) vitale infrastructuur gezien als een

belangrijk onderwerp. Voorbeelden als New Orleans, de stroomstoring in de

Bommeler- en Tielerwaard, uitval van drinkwatervoorzieningen in de provincie

Noord-Holland en in de stad Groningen, overstromingen in Engeland in juni 2007

en de activiteiten van Taskforce Management Overstromingen (TMO) hebben de

aandacht voor vitale infrastructuur verder versterkt.

“We spreken van vitale infrastructuur als het gaat om producten, diensten

en de onderliggende processen die, als zij uitvallen, maatschappelijke

ontwrichting kunnen veroorzaken. Dat kan zijn omdat er sprake is van veel

slachtoffers en grote economische schade, dan wel wanneer het herstel zeer

lang gaat duren en er geen reële alternatieven voorhanden zijn, terwijl we deze

producten en diensten niet kunnen missen. “Omdat de gevolgen van de uitval

van (delen van de) vitale infrastructuur voor grote delen van de Nederlandse

samenleving zo ernstig kunnen zijn, vergt de bescherming daarvan extra

aandacht” (Tweede Kamer, vergaderjaar 2004–2005, 26 643, nr. 75).

Sinds 2002 is er een interdepartementaal programma Bescherming Vitale

Infrastructuur (BVI). Dit programma wordt vanuit het ministerie van BZK

gecoördineerd. De doelen van dit programma zijn:

Het voorkomen van grootschalige uitval of verstoring van vitale infrastructuur;

Adequate voorbereiding door overheid en bedrijfsleven op de gevolgen van uitval

of verstoring.

Samenwerking

De bescherming van vitale infrastructuur vereist een actieve opstelling en

nauwe samenwerking van de verschillende veiligheidspartners: vitale sectoren,

nationale overheid en medeoverheden. De nationale overheid ziet het als

haar verantwoordelijkheid om vitale sectoren en medeoverheden te voorzien

van relevante informatie en indien nodig ondersteuning als het gaat om de

bescherming van vitale infrastructuur (zie voor meer informatie ook de website

www.nationale-veiligheid.nl).

Samenwerken is het sleutelbegrip bij de bescherming van de vitale infrastructuur.

Dat is niet zo maar gerealiseerd. Partijen moeten zich allereerst bewust

zijn van de noodzaak om op het terrein van de bescherming van de vitale

infrastructuur samen te werken. Daarnaast is het belangrijk dat partijen weten

welke verantwoordelijkheden en rollen ze hebben en wat ze van elkaar kunnen

verwachten. Uiteindelijk is het doel om afspraken te maken en met elkaar te

oefenen.

Regiobijeenkomsten

Om de samenwerking tussen de veiligheidsregio’s en de vitale infrastructuur

te ondersteunen is vanuit de nationale overheid o.a. een drietal (informele)

bijeenkomsten georganiseerd voor de veiligheidsregio’s. Van elke veiligheidsregio

is een vertegenwoordiger uitgenodigd. Uiteindelijk waren vertegenwoordigers

van15 veiligheidsregio’s aanwezig, waarvan ook vertegenwoordigers van

2 politieregio’s en een Officier Veiligheidsregio (Defensie).

Voorafgaand aan de regiobijeenkomsten heeft het ministerie van BZK via internet

het dit voorbereid. Door middel van een internetplatform hebben deelnemers

gereageerd op verschillende stellingen (zie bijlage 2). De regiobijeenkomsten

waren informeel en verkennend van aard. Ze geven het gezichtspunt van

de deelnemers en reflecteren daarmee niet persé het standpunt van de

veiligheidsregio zelf. In dit document vindt u een weergave van de belangrijkste

uitkomsten van de drie regiobijeenkomsten.

Rol politieregio

Vanzelfsprekend speelt ook de politieregio een rol bij de bescherming van de

vitale infrastructuur. Het zwaartepunt van deze rol ligt bij de bescherming van

vitale objecten tegen moedwillige verstoring: ‘security’.

Bovengenoemde bijeenkomsten waren vooral bedoeld voor vertegen-

woordigers van veiligheidsregio’s. De bijeenkomsten stonden echter ook open

voor vertegenwoordigers van politieregio’s. In het hierna volgende verslag

wordt de term ‘veiligheidsregio’ gehanteerd; de daaraan verbonden uitspraken

kunnen ook van toepassing zijn voor de politieregio’s.

6

7

2 Uitkomsten regiobijeenkomsten

Tijdens de drie bijeenkomsten zijn levendige discussies en praktijkuitwisselingen

ontstaan over de bescherming van vitale infrastructuur. De drie bijeenkomsten

hebben zich gericht op 5 onderwerpen:

prioriteit;

verantwoordelijkheidsverdeling;

kennis en informatie;

samenwerking;

borging.

2.1 Prioriteit

Algemeen geldt dat de bescherming van vitale infrastructuur prioriteit

verdient bij de veiligheidsregio’s. Dit komt onder andere door de participatie

van veiligheidregio’s in landelijke projecten als Taskforce Management

Overstromingen (TMO) en Waterrand. Daarnaast geldt dat vitale infrastructuur

de nodige aandacht krijgt door incidenten als de stroomstoringen in Haaksbergen/

de Bommeler- en Tielerwaard en de drinkwaterstoringen in Groningen en Noord-

Holland. Deze incidenten hebben er voor gezorgd dat de Bescherming van vitale

infrastructuur op de bestuurlijke agenda is gekomen.

Ondanks dat de bescherming van de vitale infrastructuur bij veel veiligheidsregio’s

hoog op de agenda moet staan, is van echte bescherming (in termen van concrete

afspraken maken en oefenen) vaak nog geen sprake. Wel zijn er voorbeelden van

veiligheidregio’s waarbij bijeenkomsten tussen publieke en private partijen zijn

geïnitieerd om elkaar te leren kennen en vitale objecten te identificeren.

Met de nationale risicobeoordeling (NRB) krijgen de veiligheidsregio’s elk jaar

de meest relevante dreigingen voor de nationale veiligheid. Deze scenario’s

worden door de nationale overheid met voorrang opgepakt. Veiligheidsregio’s

wordt geadviseerd met voorrang de betekenis van deze scenario’s voor de

eigen regio na te gaan en ze mee te nemen in het regionale beleids- en

crisisplan.

Op dit moment is de vitale infrastructuur breed gedefinieerd: 12 sectoren en 33

producten/diensten (zie bijlage 4). De veiligheidregio’s geven aan dat behoefte

is aan een nadere prioritering van deze 12 sectoren. In de praktijk blijken

veiligheidregio’s vooral elektriciteit, drinkwater en keren & beheren (in het kader

van TMO) aandacht te geven.

Daarnaast zijn er sectoren waar weinig aandacht aan wordt besteed (bijvoorbeeld

voedselvoorziening en financiën). Afspraken met deze sectoren worden vooral

op nationaal niveau gemaakt. Dit zijn sectoren die veiligheidregio’s maar beperkt

kunnen beïnvloeden.

“Prioriteit hangt ook af van de prioriteit die bedrijven er zelf aan geven.

Juist de bedrijven kunnen aandacht creëren voor de bescherming van vitale

infrastructuur, ook bij het bestuur!”

In de eerste maanden van 2008 zijn met een groot aantal vitale partijen

workshops gehouden om meer inzicht te krijgen in de betekenis van

afhankelijkheidsrelaties tussen vitale sectoren en tussen vitale sectoren en

overheidspartijen. Op basis van deze workshops en een aantal onderzoeken

die door andere partijen in de afgelopen jaren zijn gedaan naar het onderwerp

afhankelijkheden (o.a. TNO 2003 en 2008, TUDelft 2008) kan geconcludeerd

worden dat vanwege de afhankelijkheden er een zestal vitale functies zijn die

met voorrang aandacht zouden moeten krijgen.

Het betreft:

• elektriciteit;

• drinkwater;

• ICTenTelecom;

• kerenenbeherenvanoppervlaktewater;

• gas;

• transport(o.a.distributietijdenscrisis).

2.2 Verantwoordelijkheidsverdeling

De bescherming van de vitale infrastructuur is een gedeelde verantwoordelijkheid

van verschillende partijen: nationale overheid, medeoverheden (in het bijzonder

veiligheidsregio’s) en vitale sectoren. Elke partij heeft hierbij zijn eigen specifieke

rol.

Vitale sectoren

De vitale sectoren zijn primair zelf verantwoordelijkheid voor de eigen

continuïteit (van veiligstellen van levering van producten / diensten). Om deze

verantwoordelijkheid waar te kunnen maken is het van belang samen te werken

met o.a. veiligheidsregio’s. In de bijeenkomsten zijn de volgende punten benoemd

• Ken als vitale sectoren de juiste personen binnen de veiligheidsregio’s

• Vitale bedrijven moeten weten wat ze van veiligheidsregio’s kunnen verwachten

tijdens een crisis. Dit kan bijvoorbeeld zijn, een: bureau, stoel, telefoon en/of

computer in het crisiscentrum. Maar ook bescherming door zandzakken bij een

overstroming of verlenen van toegang aan monteurs in een afgesloten gebied of

specifieke informatie over een bepaalde crisis.

“Vitaal gaat dus vooral om het kijken naar je eigen sector, want je bent als sector

altijd eerst zelf verantwoordelijk”

10

• De veiligheidsregio dient op de hoogte te zijn van de beschermingsmaatregelen

van een vitale sector.

Veiligheidsregio’s

De veiligheidsregio heeft een belangrijke taak bij het handhaven van de openbare

orde en veiligheid (van burgers). In het kader van de bescherming vitale

infrastructuur zou de veiligheidsregio zich op de volgende taken moeten richten

• Het initiëren van samenwerking met en tussen de vitale sectoren in de regio.

• Het initiëren van onderlinge contacten en het tot stand brengen van een

netwerk.

• Het maken van afspraken met beheerders van vitale infrastructuur over: hoe te

communiceren, informatieoverdracht, te nemen maatregelen bij uitval, enz.

• De communicatie richting de burger

• De coördinatie van hulpverlening aan de burger.

Voor bovenstaande taken geldt dat hoe beter de voorbereiding, voorafgaand aan

uitval van vitale infrastructuur, hoe effectiever met de gevolgen kan worden

omgegaan.

Bescherming van vitale infrastructuur is opgenomen in de convenanten die

door het ministerie van BZK zijn afgesloten in het kader van de doelstelling

“rampenbestrijdingoporde”.Concreetbetekentditvoordeveiligheidsregio’s

dat de volgende punten van belang zijn.

1 Kennen van relevante veiligheidspartners: contactpersonen bij de nationale

overheid en de eigenaren/beheerders van de vitale infrastructuur.

2 (wanneer nodig) afspraken maken met veiligheidspartners over

bescherming vitale infrastructuur.

3 De belangrijkste nationale dreigingscenario’s en vitale infrastructuur

(structureel) opnemen in het regionaal beleidsplan en crisisplan.

4 Nationale dreigingen en vitale infrastructuur onderdeel laten zijn bij

oefeningen en wanneer nodig vitale (private) partijen bij de oefening

betrekken.

Nationale overheid

De nationale overheid heeft onder meer als taak veiligheidsregio’s en vitale

sectoren te faciliteren om hun rol bij het beschermen van de vitale infrastructuur

te kunnen vervullen.

11

Vanuit de veiligheidsregio’s worden o.a. de volgende suggesties gedaan om deze

taak van de nationale overheid vorm te geven.

• Op landelijk niveau afspraken maken met diverse sectoren over o.a.

mogelijke maatregelen en continuïteitsafspraken.

• Vanuit de nationale overheid een risicobeoordeling beschikbaar

stellen aan de veiligheidsregio’s (bijvoorbeeld op basis van nationale

dreigingsscenario’s).

• Meer sturen op minimumafspraken met veiligheidsregio.

• Op één plek alle relevante informatie ter beschikking stellen.

2.3 Informatie en kennis

Om de bescherming van de vitale infrastructuur zo optimaal mogelijk te kunnen

vormgeven hebben de veiligheidsregio’s behoefte aan o.a. de volgende kennis/

informatie.

• Dreigingscenario’s: deze worden jaarlijks met de publicatie van de Nationale

risicobeoordeling (NRB) door het ministerie van BZK toegezonden.

• Inzicht in de (domino-)effecten bij uitval van een vitale sector.

12

• Praktijkvoorbeelden (zoals Haaksbergen, Tieler- en Bommelerwaard; maar ook

de vraag hoe om te gaan met de continuïteit van de eigen hulpdiensten).

• Inzicht in relevante wet- en regelgeving.

• Informatie over vitale objecten: vanuit de nationale overheid zullen betrokken

burgemeesters en voorzitters van de veiligheidsregio’s worden voorzien van

relevante informatie (o.a. adres en contactgegevens) over vitale objecten.

• Informatie over onderlinge afhankelijkheden tussen sectoren.

In juli 2008 zal het ministerie van BZK een vertrouwelijke brief met

informatie over de bescherming van de vitale infrastructuur versturen richting

medeoverheden. Meer specifiek is deze brief bedoeld voor:

1 burgemeesters op wiens grondgebied zich een vitaal object van nationaal

belang bevindt; en

2 voorzitters veiligheidsregio’s / korpsbeheerders.

Aanleiding is de vraag van het Strategisch Beraad Veiligheid (SBV) of de

minister van BZK bereid is de medeoverheden te informeren over objecten

die van vitaal belang zijn voor de samenleving.

De informatie betreft o.a. contactgegevens van specifieke vitale objecten

(van nationaal belang) in een bepaalde gemeente/veiligheidsregio. Het

doel van deze informatie is dat de veiligheidsregio’s in contact treden met

de beheerder/eigenaar van een vitaal object en samen met de beheerders/

eigenaren van vitale objecten beschermingsmaatregelen treffen.

Delen van informatie

Het verschilt per sector in hoeverre zij actief zijn in het delen van informatie over

vitale infrastructuur. Zo hebben bijvoorbeeld sommige vitale sectoren te maken

met wettelijke verplichtingen (tot het delen van informatie), maar anderen niet.

T.a.v. het delen van informatie doen de veiligheidsregio’s de volgende suggesties.

1 Lever (vanuit de nationale overheid / vitale sectoren) vooral functionele

informatie aan. Zorg daarbij dat de hoeveelheid informatie beperkt blijft en

op een éénduidige manier wordt aangeboden. De nationale overheid kan

een rol spelen bij het eenduidig aanleveren van informatie richting regio’s

(“information channeling”).

2 Vitale sectoren zijn vaak terughoudend in het delen van deze informatie

vanwege het vertrouwelijke karakter. Het is (ook) de taak van de nationale

overheid vitale sectoren te stimuleren (toch) deze informatie te delen.

13

3 Er zou een landelijk netwerk “multidisciplinaire crisisbeheersing” moeten

komen. Mogelijk in de vorm van een verbreding van het huidige netwerk

crisisbeheersing van de NVBR. Daarnaast kan de nationale overheid landelijke

bijeenkomsten organiseren voor de veiligheidsregio’s (bijvoorbeeld zoals

de huidige regiobijeenkomsten of de eerder in 2007 gehouden regiotafels.

Mogelijk zelfs een meerdaagse bijeenkomst vitale infrastructuur zoals ook voor

TMO is vormgegeven).

4 Een instituut als het Nationaal Adviescentrum Vitale infrastructuur (NAVI),

maar dan voor alle typen van dreigingen (“all-hazards”) zou een stimulans zijn

voor informatie- en kennisuitwisseling.

5 ICT-voorzieningenzoalshetVeiligheidsnetvanZuid-Limburg(meteen

publiekeneenafgeschermddeel)ofCedric(informatie-uitwisselingssysteem)

kunnen goede hulpmiddelen zijn.

6 Het delen van informatie tussen veiligheidsregio’s onderling (o.a. uitwisselen

‘lessons learned en best practices’), maar ook tussen de verschillende

disciplines kan worden verbeterd. Zo zijn er veiligheidsregio’s waarbinnen

bijvoorbeeld informatie over “security” exclusief bij de politie is belegd en niet

wordt gedeeld. Veelal zijn contacten ad hoc (bijvoorbeeld n.a.v. oefeningen) en

kennen nog geen structureel karakter.

14

2.4 Samenwerking

De nut- en noodzaak van samenwerking bij de bescherming van vitale

infrastructuur wordt door zowel veiligheidsregio’s als vitale sectoren onderkend.

Om tot een goede samenwerking te komen is het belangrijk dat partijen elkaar

met regelmaat ontmoeten en informatie uitwisselen. Vitale sectoren waarmee

samenwerking vaak al plaatsvindt zijn elektriciteit en drinkwater.

Soms wordt samenwerking bemoeilijkt door tegenstrijdige belangen tussen vitale

sector (commercieel belang) en veiligheidsregio (maatschappelijke belang) of te

weinig inzicht in elkaars organisatie.

Een deelnemer aan de bijeenkomsten geeft aan dat de samenwerking bij

incidenten over het algemeen goed verloopt, in tegenstelling tot de samenwerking

bij de voorbereiding op incidenten. De veiligheidsregio’s verwacht hier een meer

leidende rol van het rijk.

Om de samenwerking te faciliteren is het ministerie van BZK bezig met het

inrichten van een website (www.nationale-veiligheid.nl). Op deze website

zal alle relevante informatie over vitale infrastructuur worden opgenomen.

Ook zal er (indien daar behoefte aan is) een digitale samenwerkingsruimte

worden ontwikkeld. In deze ruimte kunnen alle relevante partijen (overheid en

bedrijfsleven) op interactieve wijze kennis en ervaring uitwisselen.

“In de huidige situatie kunnen we binnen de veiligheidsregio spreken van

interesse en intenties (moeten we doen), maar nog niet van een structurele

aanpak.”

“Lokale kennis binnen de gezamenlijke diensten is in het algemeen wel

aanwezig, maar is niet structureel gebundeld.”

15

2.5 Borging

Het verschilt per veiligheidsregio in hoeverre de bescherming van vitale

infrastructuur is vastgelegd in het reguliere crisisbeheersingsbeleid. Een aantal

veiligheidsregio’s hebben vitale infrastructuur expliciet opgenomen in het

risicoprofiel, het beleidsplan en het crisisplan. Soms zijn er al concrete afspraken

gemaakt met de vitale infrastructuur (veelal nutsvoorzieningen). Echter, voor het

grootste gedeelte van de veiligheidsregio’s geldt dat de borging van bescherming

vitale infrastructuur verbetering behoeft. Zo is de bescherming van vitale

infrastructuur vaak “smal” ingevuld, bijvoorbeeld met een focus op fysieke

veiligheid. Ook geeft een aantal veiligheidsregio’s aan dat de samenwerking

en afstemming in de praktijk nog niet plaatsvindt omdat relevante informatie

(bijvoorbeeld contactgegevens vitale objecten) ontbreekt.

In bijlage 3 zijn een aantal mogelijke samenwerkingsafspraken opgenomen

die de veiligheidsregio’s en de vitale sectoren kunnen maken. Deze afspraken

betreffen o.a. het:

•afstemmenvancrisisplannen;

•gezamenlijkoefenen;

•participerenvanhetvitalebedrijfinrelevantecrisisoverleggen;

•expliciterenvandecommunicatielijnen(tentijdevancrisis).

“In de oefencirculaire van vorig jaar is de Bescherming van Vitale Infrastructuur

meegenomen. Het geld was ook bedoeld om private veiligheidspartners te

betrekken in de oefeningen.”

16

Veiligheidsregio’s geven aan dat het in de praktijk onmogelijk is om voor alle

ramptypen oefeningen te houden. Daarom ligt steeds meer de nadruk op generiek

oefenen. Het komt de kwaliteit van de oefeningen ten goede als relevante vitale

sectoren worden betrokken.

17

3 Conclusies

Het organiseren van de bijeenkomsten (en de voorbereidende internetsessie)

door het ministerie van BZK is gewaardeerd door de deelnemers van de

veiligheidsregio’s. Dit past bij de ontwikkeling van de veiligheidsregio’s en

de steeds groter wordende aandacht voor vitale infrastructuur.

De uitkomsten van de bijeenkomsten leiden tot de volgende conclusies:

1 De nationale overheid, vitale sectoren en de veiligheidsregio’s zijn zich

allemaal bewust van het belang van de bescherming van vitale infrastructuur

en de noodzaak om daarbij samen te werken. Het onderwerp is nog

betrekkelijk nieuw voor de veiligheidsregio’s.

2 Bescherming vitale infrastructuur is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen

nationale overheid, vitale infrastructuur en veiligheidsregio’s. Het is vooral

belangrijk dat iedereen weet welke verantwoordelijkheid hij heeft en welke rol

hij vervult in relatie tot de andere partijen. Op hoofdlijnen:

• denationaleoverheidfaciliteertensteltkaders;

• devitalesectoriszelfverantwoordelijkvoordecontinuïteit(vanhet

aanleveren van producten en/of diensten);

• deveiligheidsregiobrengtpartijenbijelkaaromgrootschaligeuitval

of verstoring van vitale infrastructuur te voorkomen of een adequate

voorbereiding op gevolgen van uitval te treffen;

• tenslotteheeftookdeburgereeneigenverantwoordelijkheid.Vooralinde

eerste dagen na een crisis of ramp is de zelfredzaamheid van burgers van

belang.

3 Het is van belang dat de betrokken partijen hun onderlinge informatiestromen

zoveel mogelijk op elkaar afstemmen: “information channeling”. Daarbij hoort

ook een vast aanspreekpunt voor “vitale infrastructuur”.

4 Bescherming van de vitale infrastructuur is een taak die ook nu al bij een

veiligheidsregio is belegd. Het is regulier crisisbeheersingsbeleid, alleen met

een nieuwe invalshoek, die extra aandacht vraagt.

5 Alle partijen moeten met elkaar in dialoog komen en blijven, zodat ze elkaar

leren kennen en kunnen samenwerken aan de bescherming van de vitale

infrastructuur.

18

Vervolgtraject

Deze brochure is onderdeel van een traject dat het programma Bescherming

vitale infrastructuur inzet om de veiligheidspartners met elkaar te verbinden.

Er zullen (indien gewenst) meer (netwerk)bijeenkomsten volgen. Daarnaast

zal er een website komen (met relevante informatie zoals best practices) om de

veiligheidspartners bij elkaar te brengen. Op www.nationale-veiligheid.nl zult u

hier nader over geïnformeerd worden.

Een belangrijk aandachtspunt is verder dat de grenzen van veiligheidsregio’s en

verzorgingsgebieden van vitale infrastructuren niet overeenkomen. Dit is het geval

bij bijvoorbeeld drinkwater. Andere vitale infrastructuren zoals gas, en electriciteit

zijn landelijk georganiseerd. Er zal worden gewerkt aan samenwerkingskaders die

recht doen aan de ordening van de veiligheidsregio’s en de vitale infrastructuren.

19

Bijlage 1: deelnemerslijst

Regio Naam Contactgegevens Aanwezig in:

Flevoland Gerrit Spruit g.spruit@brandweerflevoland.nl Zwolle Commandant 0320-276361 brandweer Flevoland

Groningen Hans van der Veen j.h.vander.veen@provinciegroningen.nl Zwolle (provincie gedetacheerd bij brandweer)

Friesland Edith Leentvaar e.leentvaar@hvafryslan.nl Zwolle Beleidsmedewerker 058-2334723 crisisbeheersing

IJsselland Jasper Huizing j.huizing@rijv.nl Zwolle Planvorming multidisciplinaire crisisbeheersing

IJsselland Henk Grevelman h.grevelman@rijv.nl Zwolle Beleidsmedewerker 038 - 4281913 invulling bedrijfskant

Gelderland- Marcel Meeuse m.meeuse@vb.gelderland-zuid.nl Zwolle Zuid Hoofd 024 - 3271513 veiligheidsbureau

Twente Marcel Reefhuis m.reefhuis@regiotwente.nl Zwolle Infrastructuur en 053 – 487 65 24 transport gevaarlijke stoffen Risico-inventarisatie

Gelderland- Frans Timmermans Frans.timmermans@gelderland- ZwolleMidden Politie midden.politie.nl 026 – 352 42 00

Utrecht Erik Verhaagh Erik.verhaagh@utrecht.politie.nl Haarlem CoördinatorCCB 030-2255430 politie

Utrecht Herman Meulendijks h.meulendijks@vru.nl Haarlem VRU teamleider 030-2404484 pro-actie en preventie

Zaanstreek- Harry de Vries h.de.vries@vrzw.nl HaarlemWaterland Beleidsadviseur 075-6811501 veiligheidsbureau

20

Noord-Holland- Wout Buteijn wbuteijn@veiligheidsregio-nhn.nl HaarlemNoord Projectleider 072-5675011 veiligheidsbureau

Gooi en René van Zon Vanzon@rbogv.nl HaarlemVechtstreek Hoofd afdeling 035-6885508 voorkomen en beperken

Hollands- Angélique de Regt a.de.regt@hollands-midden.nl Haarlem Midden Beleidsmedewerker 071-3661864 crisisbeheersing

Haaglanden Joyce Kateman j.kateman@hrh.denhaag.nl Haarlem Beleidsmedewerker 070-3090815 planvorming

Midden- en Gerdus Ernest Gerdus.ernest@ BredaWest-Brabant Beleidsadviseur veiligheidsregiomwb.nl tactisch operationele 013-5325751 planvorming en netwerkonderhoud

Rotterdam- Willem Buiting wb.buiting.01@mindef.nl BredaRijnmond Officier veiligheidsregio’s (defensie)

Rotterdam- Peter Uithol p.uithol@veiligheidsregio-rr.nl BredaRijnmond Senior 010-4468665 beleidsmedewerker stafdirectie risico- en crisisbeheersing portefeuille terrorisme

Zuid-Limburg Henk Urlings h.urlings@rbzl.nl Breda Officier preparatie en 043-4507250 Rampenbestrijding

Zuid-Holland- Ferry van Alphen fvanalphen@veilighiedsregiozhz.nl BredaZuid Medewerker 078-6480493 stafbureau veiligheidsregio – risicoprofiel

21

Bijlage 2: toelichting voorbereiding regiobijeenkomsten

Begin april heeft BZK een platform op het internet geopend. De deelnemers

van de regiobijeenkomsten werden uitgenodigd om op een aantal stellingen te

reageren. Iedere deelnemer heeft elke stelling met een cijfer tussen de 0 en 10

gewaardeerd en deze vervolgens toegelicht.

De stellingen waren onderverdeeld in 3 thema’s en dienden als voorbereiding

op de regiobijeenkomsten. Op deze manier kregen alle veiligheidsregio’s

de mogelijkheid van te voren na te denken over de bescherming van vitale

infrastructuur en de betekenis hiervan voor de eigen veiligheidsregio.

De stellingen waren als volgt.

1 Kennis en informatie

• De veiligheidsregio kent de kansen op uitval van vitale objecten in de regio.

• De veiligheidsregio heeft goed inzicht in de mogelijke gevolgen van het

uitvallen van vitale objecten in de regio.

2 Samenwerking

• De veiligheidsregio is verantwoordelijk voor concrete afspraken met de vitale

sectoren over de bescherming van vitale objecten in de regio.

• De veiligheidsregio speelt bij de bescherming van vitale objecten in de regio

een …rol.

• De veiligheidsregio krijgt van de rijksoverheid en van de vitale sectoren

voldoende informatie om vitale objecten in de regio te kunnen beschermen.

• De samenwerking tussen de veiligheidsregio met de vitale sectoren, t.b.v. de

bescherming van vitale objecten in de regio verloopt over het algemeen goed.

• De veiligheidsregio heeft met de vertegenwoordigers van vitale sectoren

goede afspraken gemaakt over de bescherming van vitale objecten in de

regio.

3 Borging

• De bescherming van vitale objecten in de regio is vastgelegd in het reguliere

crisisbeheersingsbeleid van de regio (denk daarbij aan de risico

inventarisatie, het risicoprofiel, het beleidsplan en het crisisplan).

• De bescherming van vitale objecten in de regio heeft in de beleidscyclus …

prioriteit.

22

Bijlage 3: voorbeelden van mogelijke

samenwerkingsafspraken

Tijdens de bijeenkomsten is vooral gesproken over de verantwoordelijkheden

en rollen van de partijen die betrokken zijn bij de bescherming van de vitale

infrastructuur. Hieronder vindt u enkele voorbeelden over goede samenwerking

tussen de hulpverleningsorganisaties – via de veiligheidsregio – en de vitale

sectoren vorm kan krijgen.

• Afstemming van crisisplannen

Stem het crisisplan van de veiligheidsregio en het calamiteitenplan van

de sector op elkaar af. Op deze wijze wordt inzicht verkregen in elkaars

crisisorganisatie en ieders taak, rol en bevoegdheid. Afspraken over eventuele

op- en afschaling (denk aan elektriciteit, drinkwater) kunnen hierin worden

opgenomen.

• Afstemming van oefenprogramma’s

Multidisciplinaire oefeningen maken een belangrijk deel uit in de

voorbereiding op calamiteiten. Geef de vitale sectoren vooraf inzicht in

deze oefeningen en betrek relevante bedrijven in deze oefeningen.

• Regulieroverleg

In het kader van haar ‘makelaarsfunctie’ kan de veiligheidsregio’s periodiek

een overleg organiseren waarbij de vitale sectoren uit de regio gezamenlijk

aan tafel zitten. Hierbij gaat het niet alleen om “kennen en gekend worden”

maar ook om inzicht te krijgen in elkaars onderlinge afhankelijkheden en

inzetmogelijkheden bij rampen.

• Communicatielijnvoorde“warmefase”

Vitale sectoren hebben bij incidenten een informatieplicht naar de betrokken

burgemeesters (zie hiervoor de Wet Rampen en Zware Ongevallen). Maak

hierover afspraken hoe die communicatie dan verloopt, bijvoorbeeld als het

wenselijk is die communicatie via de gemeenschappelijke meldkamer te laten

verlopen. Maak ook een afspraak over woordvoering tijdens een calamiteit en

het gebruik van elkaars communicatiemiddelen, zoals een website.

• DeelnamevanuitdesectorenaanRBTenROT

Ga per sector na of er noodzaak dan wel wenselijkheid is om een liaison van

23

een sector vertegenwoordigd zou moeten zijn in het RBT dan wel het ROT.

• Eénaanspreek-encoördinatiepuntbijoverstijgingveiligheidsregio

Wanneer er sprake is van een incident die betrekking heeft op een

voorzieningsgebied van de sector dat één of meerdere veiligheidsregio’s

overstijgt, ga dan na of de betreffende sector per veiligheidsregio een

aanspreekpunt wil hebben of één centraal aanspreekpunt namens alle

betrokken veiligheidsregio’s.

24

Bijlage 4: vitale sectoren, producten en diensten

Sector Product of dienst

Energie 1 elektriciteit 2 aardgas 3 olie

Telecommunicatie/ICT 4 vastetelecommunicatievoorziening 5 mobiele telecommunicatievoorziening 6 radiocommunicatie en navigatie 7 satellietcommunicatie 8 omroep 9 internettoegang 10 post-en koeriersdienst

Drinkwater 11 drinkwatervoorziening

Voedsel 12 voedselvoorziening/-veiligheid

Gezondheid 13 spoedeisende zorg/ overige ziekenhuiszorg 14 geneesmiddelen 15 sera en vaccins 16 nucleaire geneeskunde

Financieel 17 betalingsdiensten/betalingstructuur 18 financiële overdracht overheid

Keren en Beheren oppervlaktewater 19 beheren waterkwaliteit 20 keren en beheren waterkwantiteit

Openbare Orde en Veiligheid 21 handhaving openbare orde 22 handhaving openbare veiligheid

Rechtsorde 23 rechtspleging en detentie 24 rechtshandhaving

Openbaar Bestuur 25 diplomatieke communicatie 26 informatieverstrekking overheid 27 krijgsmacht 28 besluitvorming openbaar bestuur

Transport 29 mainport Schiphol 30 mainport Rotterdam 31 hoofdwegen- en hoofdvaarwegennet (Rijksinfrastructuur) 32 spoor

ChemischeenNucleaireIndustrie 33vervoer,opslagenproductie/verwerking van chemische en nucleaire stoffen

25

Uitgave

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Programma Bescherming Vitale Infrastructuur

www.minbzk.nl

www.nationale-veiligheid.nl

Productiebegeleiding, dtp en print

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Grafische en Multimediale Diensten

Foto’s

ANP (pagina), Hollandse Hoogte (pagina) Grafisch buro Van Erkelens (pagina),

Vewin (pagina), AMS-IX (pagina)

Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Vermenigvuldigen van informatie uit deze publicatie is toegestaan,

mits deze uitgave als bron wordt vermeld.

42433/3592-GMD13

Juli 2008

26