Beroepsgeheim in de integrale jeugdhulp

Vorming CLB’s

Beroepsgeheim

• Art. 458 Strafwetboek ‘Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken buiten het geval dat zij geroepen worden om in rechte of voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met gevangenisstraf van 8 dagen tot 6 maanden en met geldboeten van 100 tot 500 euro.’ = zwijgplicht Let wel, de cliënt is meester van het geheim…

• Daarnaast ook zwijgrecht tov rechter: het beroepsgeheim vormt een wettige reden om te weigeren in rechte te getuigen.

• Recht, geen plicht. Persoonlijke afwegingart. 929 Gerechtelijk Wetboek.

Het beroepsgeheim houdt in dat men de plicht en het recht heeft om zaken die men louter door professionele bezigheden verneemt of in het bezit krijgt en die vertrouwelijk zijn, geheim te houden. Dit zelfs ten aanzien van de overheid.

Beroepsgeheim in de Integrale Jeugdhulp

• Art. 8 van het kaderdecreet Integrale Jeugdhulp van 7 mei 2004: ‘Onverminderd artikel 31 en 32, zijn alle personen die hun medewerking verlenen aan de toepassing van dit decreet, gebonden door de geheimhoudingplicht, bedoeld in art. 458 van het Strafwetboek, met betrekking tot de gegevens waarvan zij in de uitoefening van hun opdracht kennis krijgen en die daarmee verband houden.’

• in werking sedert 1 januari 2005.

Beroepsgeheim

• Het beroepsgeheim beoogt de bescherming van de cliënt:

verbod om behoudens rechtvaardigingsgrond, feiten bekend te maken die aanleiding kunnen geven tot strafrechtelijke vervolging van de cliënt.

Daarnaast ook bescherming van het beroep: noodzakelijke vertrouwensrelatie in maatschappelijk belangrijke functie die individueel belang overstijgt.

Praktijkvragen

• Politie vraagt inzage in verslaggeving mbt jongere

– die klacht indiende tegen derden

- die verdacht wordt Politie dreigt met onderzoeksrechter,

huiszoeking en beslag

Doorbreken van het beroepsgeheim:

spreekplicht• Verplichting tot hulp aan personen in nood - schuldig

verzuim: art. 422bis SW. (hulp is niet hetzelfde als aangifte doen)bv. kind loopt regelmatig verdachte kwetsuren op, hulpverlener

doet niks• Aangifte(plicht)recht van ambtenaren voor wanbedrijven en

misdaden waar ze kennis van hebben: art. 29 Wb Sv

• Burgerlijke aangifte(plicht)recht voor getuigen van aanslagen tegen het leven, eigendom of openbare veiligheid: art. 30 Wb Sv

• Wanneer hogere waarden zoals het leven, de waardigheid en de eer in het gedrang komen, die een onmiddellijke bescherming vragen en niet op een andere manier dan door schending van het beroepsgeheim kunnen worden gevrijwaard, mag men spreken.

Aangifte: praktijkvragen

• Gezinsgesprek met moeder en zoon, zoon toont zijn geweer. Wat doe je daarmee?

• Uitgewezen vreemdeling leeft ondergedoken in gezin. Aangifteplicht?

Spreekrecht

• Art. 458bis SW: ‘Eenieder, die uit hoofde van zijn staat of beroep houder is van geheimen en die hierdoor kennis heeft van een misdrijf zoals omschreven in de art. 372 tot 377, 392 tot 394, 396 tot 405ter, 409, 423, 425 en 426, gepleegd op een minderjarige kan, onverminderd de verplichtingen hem opgelegd door art. 422bis, het misdrijf ter kennis brengen van de Procureur des Konings, op voorwaarde dat hij het slachtoffer heeft onderzocht of door het slachtoffer in vertrouwen werd genomen, er een ernstig en dreigend gevaar bestaat voor de psychische of fysieke integriteit van de betrokkene en hij deze integriteit zelf of met hulp van anderen niet kan beschermen.’

• (372-377: aanranding van de eerbaarheid en verkrachting; 392-394, 396-405ter, 409: toebrengen van lichamelijk letsel en doodslag; 423,425,426: verlating,verwaarlozing van kinderen en onbekwamen)

Doorbreken van het beroepsgeheim spreekrecht

• Getuigenis in rechte. Eigen beoordeling• Onweerstaanbare dwang: art. 71 SW: ‘Er is geen

misdrijf, wanneer de beschuldigde ... op het ogenblik van het feit ... gedwongen werd door een macht die hij niet kon weerstaan.’

• Noodtoestand: conflicterende strafrechtelijke normen en geen andere keuze

Praktijkvragen

• Journalist belt om te vragen of het waar is dat vermoord meisje bij jullie in begeleiding was – en waarvoor dan wel

Praktijkvragen

• Is een stagiair gebonden door het beroepsgeheim?

• Is de begeleider op de prestatieplaats bij een gemeenschapsdienst gebonden door het beroepsgeheim?

• Zijn pleegouders gebonden door het beroepsgeheim? Vrijwillig gastgezin verbonden aan crisisopvang ook?

• Is de vertrouwensleerkracht gebonden door het beroepsgeheim?

Praktijkvragen

• CLB contacteerde VK, misbruik houdt niet op volgens CLB, VK schakelt parket niet in. Ruimte voor CLB?

Ouderlijk gezag en beroepsgeheim:

begrensd spreekrecht• Recht op informatie betreffende de

opvoeding vs recht op privacy minderjarige

• Decreet rechtspositie: minderjarige kan zich gemotiveerd verzetten tegen toegang tot bepaalde gegevens in dossier

• Jeugdrechtbank: art 55 JBW

Praktijkvragen

• 15jarige jongen zegt dat hij drugs gebruikt nav medisch onderzoek CLB, wil niet dat ouders dit weten

• 16j Marokkaans/Belgisch meisje is zwanger van Belgische/Somalische vriend, wil niet dat ouders dit weten

Gedeeld beroepsgeheim

• Buiten team, contacten met andere personen met eenzelfde of strikter beroepsgeheim

• Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer tov de verwerking van persoonsgegevens

overdracht van gegevens principieel verboden, tenzij toestemming betrokkene of wettelijke verplichting.

• Need to know (niet nice to know) • Gemeenschappelijke opdracht/belang van dezelfde cliënt• Cliënt vooraf inlichten: aan wie wordt wat doorgegeven

Praktijkvragen

• Advocaat van moeder vraagt gegevens op over haar houding naar de kinderen – kopie

• Advocaat van minderjarige informeert naar inhoud van de begeleiding en evolutie kind

• NBMV met hepatitis, wil daar niet van weten, wil niet dat school dat weet

Gedeeld beroepsgeheim in integrale jeugdhulp

• De toegangspoort, de trajectbegeleiding en de jeugdhulpaanbieders, wisselen onder elkaar persoonsgegevens uit met het oog op de uitvoering van de taken en bevoegdheden geregeld door dit decreet. De wet bescherming verwerking persoonsgegevens en de regelgevingen van de sectoren blijven van toepassing. De gegevensuitwisseling is onderworpen aan de volgende voorwaarden: 1 de gegevensuitwisseling heeft enkel betrekking op gegevens die noodzakelijk zijn voor de jeugdhulp

• 2 de gegevens worden enkel uitgewisseld in het belang van de personen tot wie de jeugdhulp zich richt

• 3 de genoemde actoren trachten, in de mate van het mogelijke, de geïnformeerde instemming met de gegevensuitwisseling te verkrijgen van de persoon op wie de gegevens betrekking hebben.

Gezamenlijk beroepsgeheim

• Teamwerking in de hulpverlening: noodzakelijk om informatie te delen binnen eenzelfde dienst.

• Duidelijke definitie van zorgteam, noodzakelijk dat allen hetzelfde beroepsgeheim hebben

• Niet van toepassing op casus-overleg!

Praktijkvragen

• Heeft directie recht om persoonlijke notities van de hulpverlener/logboek in te kijken?

• Leraar belt het CGG om te overleggen in verband met therapie van een bepaalde leerling, want hij wil gerust zijn dat er toch iets voor haar gebeurt

Open overleg

• De cliënt is aanwezig bij een gesprek met en tussen verschillende hulp- en dienstverleners

• Vooraf maakt elke hulp- en dienstverlener duidelijke afspraken met de cliënt over de gegevens die al dan niet aan bod zullen komen.

• Tijdens dit overleg geldt een gezamenlijk beroepsgeheim.

Doorbreken van het beroepsgeheim:

spreekplicht• Voor CLB’s: leerplicht: art 28 CLB-decreet

en art 10 CLB-besluit. Het CLB mag niet rechtstreeks het parket inschakelen, dit gebeurt door het Agentschap voor Onderwijsdiensten (dat onder de bevoegdheid van de Minister voor Onderwijs en Vorming valt).

• Opm: dit is niet hetzelfde als het eigen begeleidingsdossier of ‘gewone’ verslaggeving voor eigen dossier/inspectie

Verslaggeving

• Wet bescherming persoonsgegevens:• Niet langer bewaren dan noodzakelijk• Uitzondering: anonieme

gestandaardiseerde gegevens voor statistische en wetenschappelijke doelen

www.jeugdrecht.bevoor praktijkwerkers

• Maandelijks e-zine

• Databank met artikels vanaf 2000, geupdated

• Oa: gedeeld beroepsgeheim in de integrale jeugdhulp