Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die...

14
DC VALLEY DATACENTER Benutting Restwarmte uit Datacenters HOE DATACENTERS IN 2030 2 MILJOEN WONINGEN GAAN VERWARMEN

Transcript of Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die...

Page 1: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

DC VALLEY

DATACENTER

Benutting Restwarmteuit Datacenters

HOE DATACENTERS IN 2030 2 MILJOEN WONINGEN GAAN VERWARMEN

Page 2: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

Inhoud

1. Restwarmte als primaire warmtebron 03

2. De potentie van restwarmte 05

3. Uitdagingen 07

4. De integrale oplossing 09

5. Unica’s Aanpak 10

1. Ambitie bepalen 10

2. Verkenning mogelijkheden 10

3. Traject warmtenet 10

4. Haalbaarheid warmteopslag 11

5. Planning & LCA-berekening 11

6. Implementatie & exploitatie 11

6. Trends 12

7. Denken, doen en garanderen 13

2

Page 3: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

Restwarmte als primaire warmtebron

De digitalisering heeft ervoor gezorgd dat datacenters een belangrijke plaats innemen in de samenleving. De continuïteit van dienstverlening is essentieel voor datacenters en dat betekent ook dat datacenters een continue bron van warmte zijn. Deze warmte kan gebruikt worden om woningbouw en utiliteitsbouw te verwarmen en kan daarmee bijdragen aan het CO2-neutraal maken van de Nederlandse economie. Met een huidig aandeel van 44% van de totale Nederlandse energiebehoefte speelt warmte een belangrijke rol in de transitie naar een duurzaam energiesysteem zonder gasgestookte installaties.

“Datacenters vervullen een belangrijke rol in de digitalisering en hebben de potentie om een belangrijke rol te spelen in de energietransitie.” – Dutch Datacenter Association

Exponentiële groei van dataOntwikkelingen rondom onder andere het Internet of Things (IoT) en de toenemende aantallen internetgebrui-kers wereldwijd, zorgen voor een exponentiële toename in datagebruik (figuur 1).

Met een zeer goede ICT- en energie-infrastructuur is Nederland wereldwijd een van de belangrijkste knooppun-ten voor het digitale verkeer. Dit heeft tot gevolg dat de Nederlandse datacentermarkt uitermate hard groeit, over de afgelopen 6 jaar gemiddeld 17,5% per jaar. En met deze groei, groeit ook het volume restwarmte uit deze datacenters. Met de Europese doelstelling om de gebouwde omgeving in 2050 energieneutraal te laten zijn, zullen datacenters derhalve een essentiële rol gaan vervullen door de restwarmte te benutten als belangrijke warmtebron voor de gebouwde omgeving.

Anno 2017 is er 1.247MW aan datacentervermogen.1 Met gemiddeld 20 GJ aan verwarming voor een goed geïsoleerde woning, is het theoretisch mogelijk om vandaag al circa 2 miljoen huishoudens te verwarmen met het opgestelde vermogen.

Van het gas af: hoe dan?Grote steden als Amsterdam en Nijmegen hebben de afgelopen periode afspraken gemaakt om binnen afzien-bare termijn energieneutraal te worden. De oplossing naar duurzame verwarming door de gasleiding los te kop-pelen, is een van de moeilijkste vraagstukken. Er zijn oplossingen op zowel gebouwniveau als gebiedsniveau. Zeker in dicht bebouwde gebieden zal er naar een gebiedsoplossing gekeken worden. Momenteel wordt er vooral gekeken naar grote warmtebronnen zoals geothermie en restwarmte uit elektriciteitscentrales en afval-verbrandingsinstallaties. Daarnaast is de huidige regelgeving vooral gericht op het leveren en reduceren van

Figuur 1: De omvang van het wereldwijde dataverkeer per jaar. Bron: IDC’s Data Age 2025 Study.

1

3

1 Dutch Data Center 2017 Report – Room for Growth

Page 4: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

energie. De integrale oplossing om ook restwarmte te benutten, is nog zeer vrijblijvend. Met de noodzaak voor CO2-reductie, zal het een kwestie van tijd zijn om de benutting van restwarmte ook wettelijk vast te leggen. Door vandaag al de restwarmte te benutten, kunnen datacenters proactief een essentiële bijdrage leveren aan de energietransitie en aan maatschappelijk verantwoord ondernemen en zo hun belangrijke rol in de samenle-ving versterken. Tenslotte levert het ook een nieuwe business case op voor de datacenters.

Nieuwe business cases voor datacentersDe ICT-sector is qua energiegebruik de vierde sector van Nederland met een gebruik van 16,6 PJ in 2015.2 Da-tacenters hebben een groot aandeel in dit verbruik vanwege het huisvesten van vele servers en het koelen daar-van. Doordat de sector jaren van efficiëntieverbeteringen en energiebesparingen achter de rug heeft, begint het einde van het besparingspotentieel binnen datacenters in zicht te komen. Onder andere toepassingen op het gebied van koeling met hogere temperaturen op datazalen en het gebruik van warmte-koude opslagsystemen (WKO-systemen), hebben de Power Usage Effectiveness (PUE)3 dichter in de buurt van de ideale waarde van 1,0 gebracht. Verdere verbeteringen beginnen schaars te worden en per verbetering neemt de opbrengst af. Voor nieuwe business cases zal er verder gekeken moeten worden dan oplossingen die binnen de muren van een datacenter mogelijk zijn. Het leveren van restwarmte biedt deze potentie.

Rekening houdend met het leveren van restwarmte aan gebouwen in de omgeving van een datacenter, zal de locatie van een nieuw te bouwen datacenter essentieel gaan worden. Overheden zullen straks doelstellingen opgelegd krijgen om meer CO2 te reduceren. Het belang voor een lokale overheid om op de juiste locaties een nieuwe warmtebron te krijgen, creëert een extra onderhandelingspositie voor een datacenter over de voorwaar-den van vestiging.

2 miljoen woningen verwarmd door datacenters in 2030Met de groei van data en het aantal datacenters neemt de potentie om de restwarmte te benutten alleen maar toe. Met het juiste beleid, de mogelijkheid tot nieuwe verdienmodellen en de juiste stappen, is het een gezonde ambitie om 2 miljoen woningen in 2030 te laten verwarmen door datacenters.

2 MJA –sectorrapport 2015 ICT.3 Dit is de verhouding tussen het totale energiegebruik van een datacenter en het energiegebruik van de IT apparatuur.

DC VALLEY

DATACENTER

Data

Data

Stroom

Warmteuitstoot

4

Figuur 2: Proces datacenter

Page 5: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

De potentie van restwarmte

De door datacenters geproduceerde warmte heeft een relatief constante temperatuur tussen de 25oC en 33oC. Deze laagcalorische warmte kan middels een warmtepomp efficiënt verhoogd worden naar het gewenste tem-peratuurniveau van de afnemer. Hierdoor ontstaat een warmteconcept dat uitermate duurzaam is en daarmee een interessant alternatief voor bestaande warmtesystemen zoals gasgestookte CV- installaties.

WarmtenettenOm hergebruik mogelijk te maken zal de warmte vanuit de bron (het datacenter) naar de afnemer(s) van de warmte getransporteerd moeten worden. Dat vindt plaats door een transport- en distributienetwerk (ofwel: warmtenet) aan te leggen om de grote vermogens aan continue warmte van datacenters elders te benutten. Bovendien betekent dit dat een datacenter, dat levert aan een warmtenet, de koude retourstroom benut om haar processen mee te koelen.

WKO als warmte- en koudeopslagVoor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering vanuit een datacenter een perfect perspectief. In de gebouwde omgeving is de vraag naar warmte in de winter het hoogst terwijl er in de zomer een overschot aan warmte kan ontstaan. Door in de zomer gebruik te maken van een warmteopslag zoals een warmtekoudeopslag-systeem (WKO) kan naast directe warmteleve-ring vanuit het datacenter, in de wintermaanden een nog groter vermogen geleverd worden vanuit de warmte-opslag. Op dit moment wordt een WKO van een datacenter vooral gebruikt als koudeopslag. Door in de winter extra koude op te slaan, kan het datacenter in de zomer efficiënter gekoeld worden vanuit de koudeopslag.

Lage temperatuur verwarmingNederland heeft nog nauwelijks een infrastructuur van warmtenetten. De bestaande 230 netwerken leveren warmte aan 317.000 woningen evenals kantoren, tuinbouwkassen en industrie. Hiervan is een substantieel deel hoog temperatuur (>100 °C) warmtenetten. Deze warmte is vooral afkomstig van gasgestookte elektriciteits-centrales en afvalverbrandingsinstallaties. In een CO2-neutrale en circulaire toekomst is het onwaarschijnlijk dat fossiele brandstoffen en afvalstoffen gebruikt blijven worden voor deze doeleinden. Laag temperatuur warm-tenetten zullen een deel van deze warmtevraag overnemen.4 Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat de huidige laag temperatuur warmtevraag groeit van 50 naar 350 PJ per jaar in 2050, waarbij de potentie van restwarmte op 100 PJ wordt geschat.5 Anno 2017 staat er aan datacentervermogen 1247MW, wat een warmteproductie van 40 PJ betekent.

Figuur 3: Systeemoverzicht waarin warmte en koude wordt opgeslagen ten behoeve van het datacenter en de omgeving

2

DC VALLEY

DATACENTER

5

4 LT staat voor ‘lage temperatuur’ en heeft in de energiestatistieken betrekking op temperaturen lager dan 100 graden Celsius.5 Planbureau voor de Leefomgeving: Toekomstbeeld klimaatneutrale warmtenetten in Nederland.

Page 6: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

Investering in warmtenet als grootste knelpuntHet belangrijkste knelpunt van warmte-uitwisseling op gebiedsniveau zit hem in de investering en ontwikkeling van het warmtenet. Wanneer een warmtenet-infrastructuur aanwezig is, vergemakkelijkt dit de stap tot warm-te-uitwisseling uiteraard aanzienlijk. De aanleg van een warmtenet-infrastructuur is een kostbare investering met als gevolg dat de financierings- en investeringsbehoefte als grootste belemmering voor de groei van deze netten wordt gezien (Nationaal Warmtenet Trendrapport 2017). Toch verwachten stakeholders in de Nederland-se warmtemarkt dat de ontwikkeling van warmtenetten en specifiek restwarmtebenutting de komende vijf jaar sterk zal toenemen.

Bepalende rol van overhedenOverheden kunnen een cruciale rol spelen door hergebruik van warmte te stimuleren door bijvoorbeeld een consistent beleid te formuleren en voor gebiedsontwikkelingen rekening te houden met het aanleggen van een warmtenet. In Denemarken heeft de overheid het benutten van restwarmte verplicht gesteld en dat heeft ertoe geleid dat bijna 100% van het potentieel bereikt is. In Zweden heeft de lokale overheid de Stockholm Data Parks geïnitieerd om middels datacenters grote delen van de stad te verwarmen. Waarom zou dit niet kunnen in Am-sterdam, de mainport voor datacenters in Nederland? Of rondom regionale datacenters?

Case: DenemarkenNa de oliecrises in de jaren ‘70 is het gebruik van warmte op nationaal niveau verplicht gesteld. In plaats van het aanleggen van gasnetten is ervoor gekozen om warmte-netten te ontwikkelen. Het gevolg hiervan is dat in 2014 het totale warmteaanbod 122 PJ bedraagt waarmee 1,7 miljoen (64%) woningen worden verwarmd. Hoewel een groot deel bestaande netwerken een aanvoertempera-tuur van 80 °C heeft, zijn de warmtenet-bedrijven gefo-cust op het verlagen van de temperatuur. Reduceren van verlies van warmte in transport en de mogelijkheid om andere laag temperatuur bronnen zoals datacenters aan te sluiten, worden als voornaamste redenen gegeven.

Case: ZwedenHet ‘Open District Heating’ initiatief in Stockholm heeft het bestaande warmtenetwerk opengesteld voor derde partij-en die grote hoeveelheden restwarmte beschikbaar heb-ben, zoals datacenters. De stad wil in 2040 volledig duur-zaam en vrij van fossiele brandstoffen zijn, dus worden er nu meerdere Stockholm Data Parks gerealiseerd. Die zijn bedoeld voor datacenters onder de voorwaarde dat zij hun restwarmte leveren aan de stad. In Stockholm kan restwarmte gebruik per 10 MW datacenter bijna 8.000 ton CO2-reductie opleveren. Zo kunnen groene datacenters een netto positief klimaatresultaat opleveren. En belang-rijker: door het initiatief werden in 2016 al ruim 20.000 woningen verwarmd door restwarmte uit datacenters.

6

Page 7: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

Uitdagingen

De uitkoppeling van een warmteleiding vanuit datacenters is technisch gezien vrijwel altijd mogelijk. De knel-punten voor het benutten van restwarmte liggen vooral bij het koppelen van het aanbod en de vraag. Deze organisatorische en financiële uitdagingen brengen voor datacenters nieuwe verantwoordelijkheden en rollen met zich mee. Daarnaast liggen er uitdagingen bij het organiseren van de vraagzijde en het ontwikkelen van een warmtenet-infrastructuur. Door deze voornaamste punten tijdig te overwegen, zal de kans op slagen toenemen.

Aandachtspunten voor datacentersBij het aangaan van een rol als warmteproducent komen verplichtingen ten aanzien van de warmte als product en de levering ervan. De voornaamste aandachtspunten zijn:

1. Beïnvloeding primaire bedrijfsprocessenDe focus van een datacenter ligt op het beheersen van de processen en het garanderen van veiligheid en continuïteit binnen de muren. Warmtelevering mag hier geen invloed op hebben.

2. Verantwoordelijkheid voor het leveren van warmteIn de zeer competitieve datacenter markt heeft de interne focus de prioriteit. De rol van warmteproducent en –leverancier kan gescheiden worden, waardoor de verantwoordelijkheid voor levering bij een derde partij ligt.

3. Garantie tot het leveren van warmteWanneer een datacenter om welke reden dan ook tijdelijk niet kan leveren, zal een back-up systeem de warmtevraag moeten opvangen. Door meerdere warmtebronnen aan te sluiten op één systeem kan de ver-antwoordelijkheid worden gedeeld.

Bovendien zal een partij verantwoordelijkheid moeten dragen voor het leidingwerk en de installaties bij het datacenter, evenals bij de afnemers. Tenslotte zal er voor levering naar kleine afnemers, zoals woningen, een ACM-vergunning vereist zijn, gebaseerd op de Warmtewet.

Aandachtspunten voor afnemers Warmte is een ander product dan gas om een gebouw mee te verwarmen en heeft ten opzichte van deze energiedragers een aantal voor- en nadelen. Bij het overstappen van energiesysteem zijn voor de afnemer de volgende zaken belangrijk:

1. De prijs van warmte is maximaal gelijk of zelfs lager dan traditionele warmteHet warmtenet is een infrastructuur zoals een gas- of elektriciteitsnet. Daar waar er meerdere marktpar-tijen gas en elektra aanbieden en er keuzevrijheid is, is dit in de basis voor een warmtenet niet het geval. De Warmtewet biedt bescherming aan de afnemers. De warmteproducent is in de meeste gevallen ook de eigenaar van het warmtenet en de leverancier aan de afnemers. De kosten voor warmte kunnen door het ‘Niet-Meer-Dan-Anders’ (NMDA)-principe niet hoger uitkomen dan de maximumprijs voor warmte uit een gasgestookte installatie. Voor kleine afnemers met een vermogen van < 100 kW is de maximale prijs gereguleerd via de Warmtewet. De Warmtewet beschermt de afnemers tegen de monopoliepositie van een warmteleverancier.

2. De levering van warmte is betrouwbaar en op de lange termijn verzekerdDe warmteleverancier en de afnemer sluiten een leveringsovereenkomst af waarin de betrouwbaarheid en de dienstverlening zijn omschreven. Ook hier is de Warmtewet leidend voor de afnemers, waarin ook de leveringsbetrouwbaarheid is vastgelegd.

3

7

Page 8: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

3. Aanpassing warmtesysteem in het gebouw of woningVoor bestaande gebouwen zit het knelpunt vooral in de eenmalige kosten die gemoeid zijn met een verande-ring van het warmtesysteem (bijvoorbeeld de CV-ketels), zoals de kosten voor een warmtepomp installatie, het omschakelen naar lage temperatuur verwarming in de woning en/of aansluiting op het warmtenet. Bo-vendien zijn voor omschakeling op een ander verwarmingssysteem vaak ook bouwkundige aanpassingen noodzakelijk, zoals betere isolatie. Met deze aanpassing wordt het warmtegebruik ook flink gereduceerd waardoor de energierekening lager wordt.

8

Page 9: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

De integrale oplossing

Om restwarmte van datacenters succesvol in te zetten voor de energietransitie, dient een integrale oplossing op basis van vier factoren opgesteld te worden: de warmtevraag, het warmteaanbod, de warmteopslag en het warmtenet.

Door de bovenstaande factoren op gebiedsniveau in te vullen, kan warmte-uitwisseling een succes worden. Unica biedt een aanpak waarbij zowel de technische als organisatorische expertise met betrekking tot datacen-ters en energielevering gecombineerd worden om tot een integrale oplossing te komen.

Ook is de locatie van een datacenter essentieel. Verwacht wordt dat nieuwe datacenters gewild worden om als een nieuwe warmtebron de bestaande omgeving te verduurzamen. Met de groei van data en datacenters, worden ook meer regionale datacenters ontwikkeld. Wanneer op restwarmte wordt ontwikkeld, is het van belang om zo dicht mogelijk bij een afnemer te zitten om warmteverlies te beperken als ook de investering van een warmtenet te reduceren.

Cases UnicaUnica exploiteert meerdere energiesystemen waar restwarmte uit een datacenter mogelijkheden biedt. Voor drie locaties in Amsterdam, Groningen en Ede is een inschatting gemaakt van de aanwezigheid van de vier belangrijkste factoren. Hieronder is dit in tabelvorm aangeven.

De situatie in Amsterdam betreft een warmteaanbod van 7 MW en het datacenter gebruikt WKO-syste-men om te koelen, maar het ontbreekt aan een warmtenet. De warmtevraag in het gebied is groot, maar de afnemers liggen op ongeveer 1,5 kilometer van het datacenter en bestaan uit duizenden particuliere afnemers. De situatie in Groningen is vergelijkbaar, maar heeft als bijkomend voordeel dat de warmte-vraag gunstiger gelegen is. In Ede heeft de gebiedsanalyse uitgewezen dat enkel het aanbod afwezig is. Dit kan juist een fantastische kans zijn om een nieuw datacenter te plaatsen.

Deze voorbeelden geven aan dat de perfecte combinatie van alle vier factoren niet eenvoudig is. Een overschrijdende energievisie op gebiedsniveau vanuit de planfase voor een gebied, is vanuit een lokale of provinciale overheid essentieel om het restwarmtepotentieel te kunnen benutten.

4

Integrale oplossing

1. Warmtevraag 2. Warmteaanbod 3. Warmteopslag 4. Warmtenet

Nodig voor succes Science Park Amsterdam

Zernike CampusGroningen

BTA12Ede

1. Warmtevraag 0 + + 2. Warmteaanbod + + - 3. Warmteopslag + + + 4. Warmtenet - - +

9

+ = aanwezig 0 = beperkt aanwezig - = niet aanwezig

Page 10: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

1Ambitiebepalen

2Verkenning

mogelijkheden3

Trajectwarmtenet

4Haalbaarheidwarmteopslag

5Planning &

LCA-berekening6

Implementatie& exploitatie

Unica’s Aanpak

Unica heeft een aanpak waarbij warmte-uitkoppeling voor datacenters stapsgewijs wordt onderzocht en het traject wordt bepaald, uitgevoerd en voor lange termijn gegarandeerd.

1. Ambitie bepalenAls uitgangspunt wil Unica eerst met de datacentereigenaar aan tafel om de ambities te bespreken. Elke situatie is uniek en daarom zal Unica samen met de betrokken partij een inschatting maken van de mogelijkheden op het gebied van restwarmtebenutting. Hiervoor combineert Unica haar opgebouwde expertise rondom data-centers en de ervaringen als energieleverancier en verduurzamer van vastgoed. Het is belangrijk om in kaart te brengen wat de verwachtingen en ambities van het datacenter zijn. Wat zijn de redenen om de restwarmte extern te benutten? Welke locaties gaan er onderzocht worden, betreft het nieuwe of bestaande locaties? Hoe garandeert Unica dat de primaire processen van een datacenter geen hinder hiervan ondervinden? Welke fi-nanciële voordelen heeft de restwarmtelevering voor het datacenter?

2. Verkenning mogelijkhedenIedere soort afnemer heeft verschillende behoeften die weer leiden tot andere uitgangspunten. Door in gesprek te gaan met deze partijen en daarbij de verwachtingen en uitgangspunten in kaart te brengen, kan een inschat-ting worden gemaakt of vraag en aanbod op lokaal gebied overeenkomen. Veelal zijn dit gesprekken die Unica met partners doet, zoals netbeheerders en gebouweigenaren. Naast het matchen van vraag en aanbod, wordt ook gekeken of de inpassing van de restwarmte in overeenstemming is met het assetmanagement van een vastgoedeigenaar. Mogelijk wordt het pand verkocht, verbouwd of zelfs gesloopt over een aantal jaar.

3. Traject warmtenet Het bepalen van een mogelijk warmtenet traject begint met het delen van informatie. Enkele gegevens zijn onder meer relevant:

Unica werkt in deze fase met partners met kennis van deze horizontale infrastructuur.

5

Relevante factoren om de haalbaarheid van een traject of case te bepalen

• Aantal afnemers, de dichtheid en nabijheid ervan • Vermogens, aan de vraag- en aanbodzijde • Gebouwaspecten, zoals isolatie, installaties en functies • Temperatuurniveau • Mogelijke routes van het traject • Verantwoordelijke partij per onderdeel van het traject

10

Figuur 4: Zes stappenplan met Unica.

Page 11: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

4. Haalbaarheid warmteopslagVoor het bepalen van opslagmogelijkheden zijn ook verschillende factoren relevant:

Gezien de vele innovaties op dit vlak, werkt Unica veelal met verschillende partners op dit gebied.

5. Planning & LCA-berekeningNadat een keus is gemaakt voor het traject en de verantwoordelijkheden zijn verdeeld, kan een planning worden gemaakt om de warmte-uitkoppeling en eventueel het warmtenet en het opslagsysteem te realiseren. Deze planning wordt gecomplementeerd door een levenscycluskostenanalyse (LCA) waarbij rekening wordt gehou-den met enkele scenario’s. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar een warmtenet dat bestaande woningen gaat verwarmen en stapsgewijs meer aansluitingen realiseert naar de invloed van de warmteprijs, of een warm-tenet dat geïntegreerd wordt met andere netten.

6. Implementatie & exploitatieIn deze fase wordt het traject gestart en worden de installatietechnische modificaties uitgevoerd die nodig zijn om tot de uitwisseling van warmte te komen. Nadat Unica het plan heeft geïmplementeerd, zijn er ook mogelijk-heden om de exploitatie te organiseren en de restwarmte te leveren aan de afnemers.

Relevante factoren om de haalbaarheid van warmteopslag te bepalen

• De afstemming van vraag en aanbod gedurende het jaar • Bepaling type opslag zoals WKO, (ondergrondse) watertanks, etc. • Omgevingsfactoren en ruimtemogelijkheden • Temperatuurniveau en verliezen in het opslagsysteem

11

Page 12: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

Trends

Rondom het hergebruik van restwarmte van datacenters om gebouwen te verwarmen, ziet Unica verschillende trends.

Hogere uitvoertemperaturenDe afgelopen jaren is het opgesteld vermogen van servers in een datacenter omhoog gegaan. Hiermee komt ook meer warmte vrij waardoor er op een andere wijze gekoeld moet gaan worden. Het koelproces verschuift van koeling via lucht naar koeling via waterleidingen. Hiermee wordt meer warmte opgevangen. Dit heeft de afgelopen jaren erin geresulteerd dat de uitvoertemperatuur van restwarmte van 20 oC naar 30 oC is gegaan. Dit is al voldoende om een goed geïsoleerde woning te verwarmen Betere isolatieWoningen worden beter geïsoleerd zodat er een kleinere warmtevraag nodig is. Met dezelfde warmtebron kun-nen straks meer huizen duurzaam verwarmd worden. Lage temperatuur verwarming wordt standaardNieuwbouw of te renoveren gebouwen dienen standaard op lage temperatuur verwarming (LTV) ontworpen te worden. Hiermee worden ze toekomstbestendig gemaakt zodat elke duurzame warmtebron (zoals zonthermie, bodemenergie met warmtepomp, luchtwater warmtepomp, restwarmte van een datacenter of een nog nieuw te ontwikkelen techniek) kan worden aangesloten. Meer lokale datacenters en dus warmtebronnenMet de exponentiële groei van data zal lokale opslag en snelle beschikbaarheid van informatie steeds belang-rijker worden. Daarnaast worden gebouwen slimmer door verdere toepassing van ICT voor smart buildings en Internet of Things. Hoe dichterbij data wordt opgeslagen, hoe sneller de beschikbaarheid om door software beslissingen te laten maken. Op woningniveau is het straks mogelijk dat een aparte server voor de home ICT-applicaties alle warmte genereert voor de verwarming van deze woning. Tapwater zal ter plaatse elektrisch worden opgewekt via kleine boilers of booster warmtepompen. Strengere wetgeving om ‘dumpen’ te voorkomenDe wetgeving om restwarmte te ‘dumpen’ wordt strenger. In Nederland is al jaren een vergunning nodig om restwarmte op oppervlaktewater te lozen. In vrijwel alle utiliteitsgebouwen of datacenters wordt nu nog zonder restricties, via bijvoorbeeld een droge koeler, waardevolle restwarmte de lucht ingeblazen. Om restwarmte belangrijker te laten zijn binnen de energietransitie en om CO2 te reduceren, wordt een striktere regelgeving hiervoor verwacht. Al deze trends laten zien dat het gebruik van restwarmte uit datacenters een meervoudige winst gaat opleveren: voor de datacenter exploitant, voor de afnemers en voor het milieu!

6

12

Page 13: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

Denken, doen & garanderen

Unica heeft jarenlange ervaring met het ontwerpen, realiseren, beheren en exploiteren van installaties en wil met datacentereigenaren en exploitanten nadenken, handelen en bovenal garanderen dat restwarmte nuttig wordt gebruikt om de verdere CO2-reductie in Nederland waar te maken. Unica weet tot integrale oplossingen te komen door de specialistische kennis met betrekking tot datacenters, de veiligheidseisen die gepaard gaan met deze industrie en de specialistische kennis op het gebied van energie-installaties en warmtelevering te combineren.

Unica Energy Solutions is het knooppunt van alle energie- en duurzaamheidsactiviteiten binnen Unica. De re-ductie van de CO2-uitstoot is daarbij essentieel. Unica Energy Solutions is specialist in energie-installaties en binneninstallaties en biedt integrale oplossingen met langjarige prestatiecontracten. Het betrokken team denkt buiten de gebaande paden. Unica Energy Solutions werkt intensief samen met gedreven partners om de ge-bouwde omgeving energieneutraal te maken via de werkwijze ‘denken, doen & garanderen’.

Voor elk vraagstuk met betrekking tot databeheer kunt u terecht bij Unica Datacenters. Dit bedrijf is gespecia-liseerd in de technische infrastructuur van datacenters. Door heel Nederland en omliggende landen adviseert, ontwerpt en bouwt Unica Datacenters betrouwbare, veilige en technisch hoogstaande web hostingcenters, computerruimten en datacenters.

Unica gelooft in de toekomst waarin de gehele gebouwde omgeving CO2-neutraal is. Wilt u meer weten hoe Unica uw datacenter of gebied kan verduurzamen, neem dan contact op met Unica Energy Solutions, Unica Datacenters of uw contactpersoon binnen Unica.

7

13

Page 14: Benutting Restwarmte uit Datacenters · WKO als warmte- en koudeopslag Voor een industrie die continu en over het jaar heen evenveel warmte nodig heeft, biedt de continue warmtele-vering

Meer informatie

Unica Energy SolutionsPostbus 2023870 CE HoevelakenTelefoon: 033 – 247 80 80Website: www.unica.nl/energy-solutionsE-mail: [email protected]

Unica DatacentersPostbus 2023870 CE HoevelakenTelefoon: 033 – 247 80 80Website: www.unica.nl/datacentersE-mail: [email protected]

Unica Groep B.V.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of openbaar gemaakt in enige

vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voor-

afgaande schriftelijke toestemming van Unica.

14