[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve...

33
[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur Inclusieve cultuur & hoger onderwijs & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Studievoormiddag SIHO Structuur en cultuur voor Structuur en cultuur voor inclusie. inclusie. Hoe verhouden beide zich tot Hoe verhouden beide zich tot elkaar? elkaar?

Transcript of [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve...

Page 1: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusieve cultuur & Inclusieve cultuur & hoger onderwijshoger onderwijs

Studievoormiddag SIHOStudievoormiddag SIHO

Structuur en cultuur voor inclusie.Structuur en cultuur voor inclusie.

Hoe verhouden beide zich tot elkaar?Hoe verhouden beide zich tot elkaar?

Page 2: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

““The future must be imagined The future must be imagined in order to decide how to get in order to decide how to get there ... and the conceptual there ... and the conceptual

framework is such an imagined framework is such an imagined future.” future.”

(Ellyard,1999) (Ellyard,1999)

Page 3: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Vb RotterdamVb Rotterdam

Meer dan 160 verschillende culturenMeer dan 160 verschillende culturen Prognose 2017: allochtonen 57%Prognose 2017: allochtonen 57% Gevolgen hoger onderwijsGevolgen hoger onderwijs

– Meer diversiteitMeer diversiteit– Minder studentenMinder studenten

Page 4: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Vb AntwerpenVb Antwerpen Aan de Universiteit Antwerpen steeg tussen Aan de Universiteit Antwerpen steeg tussen

1993 en 2003 het aandeel allochtonen binnen 1993 en 2003 het aandeel allochtonen binnen de nieuwe eerstejaarsstudenten van 3,4% naar de nieuwe eerstejaarsstudenten van 3,4% naar 9,6%. De grootste groep heeft een Arabische, 9,6%. De grootste groep heeft een Arabische, Maghrebijnse of Turkse achtergrond. Maghrebijnse of Turkse achtergrond.

Maar de gestegen instroom gaat niet gepaard Maar de gestegen instroom gaat niet gepaard met een stijging van de doorstroom. met een stijging van de doorstroom.

Van de allochtone studenten slaagt gemiddeld Van de allochtone studenten slaagt gemiddeld 24% in het eerste jaar aan de universiteit, 24% in het eerste jaar aan de universiteit, tegenover 45% bij autochtone studententegenover 45% bij autochtone studenten

(Allochtone studenten aan de UA, Rottiers, Defrancq, Rouwens, 2004)(Allochtone studenten aan de UA, Rottiers, Defrancq, Rouwens, 2004)

Page 5: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Vb KurtVb Kurt

In een lezersbrief stelt de moeder In een lezersbrief stelt de moeder van Kurt zich de volgende vraag:van Kurt zich de volgende vraag:

““Waarom kan of mag Kurt niet naar een Waarom kan of mag Kurt niet naar een hogeschool wanneer hij na het hogeschool wanneer hij na het buitengewoon onderwijs nog wil leren of buitengewoon onderwijs nog wil leren of studeren. Kurt heeft het syndroom van studeren. Kurt heeft het syndroom van Down.”Down.”

Page 6: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

dialectiekdialectiek

Inclusie vanuit een (Europees) hoger Inclusie vanuit een (Europees) hoger onderwijsperspectief?onderwijsperspectief?

Hoger onderwijs vanuit een kritisch Hoger onderwijs vanuit een kritisch inclusieperspectief?inclusieperspectief?

Page 7: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusie Inclusie vanuit een vanuit een

(Europees) hoger (Europees) hoger onderwijsperspectief?onderwijsperspectief?

Page 8: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Kwaliteit kan niet zonder diversiteit.Kwaliteit kan niet zonder diversiteit. ““Onderwijskwaliteit toont zich niet alleen Onderwijskwaliteit toont zich niet alleen

in de kwaliteit van het eindproduct maar in de kwaliteit van het eindproduct maar ook in het productieproces en de ook in het productieproces en de leerwinst.” leerwinst.”

““Diversiteitsbeleid zorgt voor innovaties Diversiteitsbeleid zorgt voor innovaties in het onderwijsproces die elke student in het onderwijsproces die elke student ten goede komen en voor diploma’s die ten goede komen en voor diploma’s die beter voorbereiden op de diverse beter voorbereiden op de diverse samenleving.” samenleving.”

(memorandum Vlaamse verkiezingen, (memorandum Vlaamse verkiezingen, www.vvs.be))

Studenten leren snelStudenten leren snel

Page 9: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Met dank aan BolognaMet dank aan Bologna

StakeholdersStakeholders

Studenten zijn KLANTEN

Met BEHOEFTEN en noden

Die voorbereid moeten worden op de MARKT

Daartoe is KWALITEITsvol onderwijs (?) nodig

OUTPUTfinanciering

TALENTEN naar boven te brengen

INVESTEREN in kennis

Student zelf leerproces in handen nemen als AUTONOOM en UNIEK INDIVIDU

Competitie- of concurrentie-model

APAPBB XXXXXX XXXXXX Hogeschool Hogeschool

CONTRACT met CONTRACT met de student (ects-de student (ects-fiche)fiche)

Student als ondernemer

RANKING

INVESTEREN in menselijk KAPITAAL

CREDITsysteemLEERKREDIET

Page 10: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoger onderwijs speelt zich af in een Hoger onderwijs speelt zich af in een economische ruimte economische ruimte

((Globale immuniteitGlobale immuniteit, Masschelein & Simons 2003), Masschelein & Simons 2003)

Page 11: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoger onderwijs & Hoger onderwijs & Inclusie Inclusie vinden elkaar in een vinden elkaar in een economische ruimteeconomische ruimte

Hoger onderwijs heeft als doel Hoger onderwijs heeft als doel (zelf)kritische burgers te vormen die (zelf)kritische burgers te vormen die kunnen kunnen functionerenfunctioneren in een democratische in een democratische samenleving. samenleving.

Inclusie wordt zo middel om de Inclusie wordt zo middel om de problematiek van gelijkheid en problematiek van gelijkheid en rechtvaardigheid aan te pakkenrechtvaardigheid aan te pakken

Liberaal perspectief op inclusie primeert Liberaal perspectief op inclusie primeert en is best gekenden is best gekend

Page 12: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Uitsluiting is onrechtvaardig Uitsluiting is onrechtvaardig want ...want ...

Competenties mogen niet verloren gaanCompetenties mogen niet verloren gaan Iedereen moet inbreng doenIedereen moet inbreng doen Iedereen moet toegang krijgen tot omgevingen en Iedereen moet toegang krijgen tot omgevingen en

netwerkennetwerken Iedereen moet geactiveerd en ingezet kunnen Iedereen moet geactiveerd en ingezet kunnen

wordenworden Iedereen wordt/is stakeholder, mede-beheerder, Iedereen wordt/is stakeholder, mede-beheerder,

mede-ondernemermede-ondernemer Iedereen maakt deel uit van een gemeenschap en Iedereen maakt deel uit van een gemeenschap en

is verantwoordelijkis verantwoordelijk Investeren in menselijk kapitaal, brengt later op Investeren in menselijk kapitaal, brengt later op

voor de gemeenschap voor de gemeenschap Er wordt vooral rekening gehouden met WAT Er wordt vooral rekening gehouden met WAT

iedereen inbrengt, de uitkomstiedereen inbrengt, de uitkomst

Page 13: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijs:Inclusief hoger onderwijs:een liberaal perspectiefeen liberaal perspectief

Inclusie in het hoger onderwijs gericht op Inclusie in het hoger onderwijs gericht op – Participatie en succes verhogen in hoger onderwijsParticipatie en succes verhogen in hoger onderwijs– Voor die groepen die in onze mpij worden uitgesloten Voor die groepen die in onze mpij worden uitgesloten (obv (obv

geslacht, sexualiteit, etniciteit, afkomst, leeftijd, socio econ status, geslacht, sexualiteit, etniciteit, afkomst, leeftijd, socio econ status, beperking, handicapsituatie ...)beperking, handicapsituatie ...)

dus activiteiten worden gericht op het verruimen dus activiteiten worden gericht op het verruimen van van – de ‘recruteringsbasis’ en ‘selectievoorwaarden’de ‘recruteringsbasis’ en ‘selectievoorwaarden’– acties gericht naar specifieke doelgroepenacties gericht naar specifieke doelgroepen– de ondersteuningsmogelijkheden de ondersteuningsmogelijkheden

zo succes mogelijk te maken voor iedereenzo succes mogelijk te maken voor iedereen de welvaartstaat in stand te houdende welvaartstaat in stand te houden

Page 14: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijs: Inclusief hoger onderwijs: een liberaal perspectiefeen liberaal perspectief

Inclusie = dan gericht op Inclusie = dan gericht op – Toegankelijkheid te vergrotenToegankelijkheid te vergroten– Enculturalisatie en reproductie van professionele Enculturalisatie en reproductie van professionele

kennis en praktijk (kennisargument)kennis en praktijk (kennisargument) Succes wordt afgemeten aan de winst voor Succes wordt afgemeten aan de winst voor

het individu (dat anders werd uitgesloten)het individu (dat anders werd uitgesloten)– sociaal en economisch voordeel door hoger sociaal en economisch voordeel door hoger

onderwijs te volgenonderwijs te volgen– Winst voor de groep = stimuleert Winst voor de groep = stimuleert

verdraagzaamheid en empathie, leren omgaan verdraagzaamheid en empathie, leren omgaan met diversiteitmet diversiteit

Page 15: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoe inclusie realiseren: Hoe inclusie realiseren: Kansen en barrières instroomKansen en barrières instroom

Recrutering en onthaal? Recrutering en onthaal? – Iedereen welkom? Uitnodigend? Iedereen welkom? Uitnodigend?

Communicatie?Communicatie?– Er verandert pas iets als ze er zijn! Er verandert pas iets als ze er zijn!

Flexibilisering vs Flexibilisering vs ToelatingsvoorwaardenToelatingsvoorwaarden– Creditcontract, diplomacontract, Creditcontract, diplomacontract,

examencontract ...examencontract ...

Page 16: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoe inclusie realiseren: Hoe inclusie realiseren: Kansen en barrières Kansen en barrières

doorstroomdoorstroom Bijzondere faciliteiten Bijzondere faciliteiten

toelatingscommissietoelatingscommissie– Wie? * Bindend studieadvies?Wie? * Bindend studieadvies?– Administratief, gestandaardiseerd Administratief, gestandaardiseerd op op

maat, wat nodig ismaat, wat nodig is Competentiegericht onderwijs?Competentiegericht onderwijs?

– nieuwe norm nieuwe norm op maat van de student op maat van de student– Is alles te vatten in competenties? Is alles te vatten in competenties?

Page 17: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoe inclusie realiseren: Hoe inclusie realiseren: Kansen en barrières uitstroomKansen en barrières uitstroom

Finaliteit? Finaliteit? – Diploma Diploma supplement, attesten, supplement, attesten,

gevolgd, geslaagd ...gevolgd, geslaagd ... Contacten en bewustmaken Contacten en bewustmaken

arbeidsmarkt arbeidsmarkt arbeidsmarkt niet arbeidsmarkt niet belastenbelasten

Page 18: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Dit kan eigenlijk niet mislukken Dit kan eigenlijk niet mislukken maar ...maar ... Hoe ver staan we hierin?Hoe ver staan we hierin? Hogescholen en Universiteiten Hogescholen en Universiteiten

– ondernemingen of diplomafabrieken, ondernemingen of diplomafabrieken, – Core business: Productie van competente studenten Core business: Productie van competente studenten

Plaatst hoger onderwijs zich hiermee op een Plaatst hoger onderwijs zich hiermee op een volwaardige manier in de samenleving?volwaardige manier in de samenleving?

Inclusie wordt zoInclusie wordt zo– de socialisering van het economische de socialisering van het economische – gegijzeld in een liberaal discoursgegijzeld in een liberaal discours– een meetbaar product ten dienste van de economische een meetbaar product ten dienste van de economische

realiteit realiteit

Is dat nu wat het inclusief discours inhoudt?Is dat nu wat het inclusief discours inhoudt?

Page 19: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

En eigenlijk verandert er En eigenlijk verandert er niets ...niets ...

de uitkomsten van het hoger onderwijs de uitkomsten van het hoger onderwijs bestendigen en voeden de sociale en bestendigen en voeden de sociale en economische structuren en relaties in de economische structuren en relaties in de samenleving, ze worden niet uitgedaagdsamenleving, ze worden niet uitgedaagd

de ongelijkheid, onderdrukking mede de ongelijkheid, onderdrukking mede veroorzaakt door deze structuren en relaties veroorzaakt door deze structuren en relaties (en het hoger onderwijs) blijven in stand (en het hoger onderwijs) blijven in stand gehoudengehouden

Binnen dit liberaal perspectief op inclusie Binnen dit liberaal perspectief op inclusie blijven machtstructuren en privileges blijven machtstructuren en privileges ongewijzigdongewijzigd

Het Mattheüseffect blijft spelen (*)Het Mattheüseffect blijft spelen (*)

Page 20: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoger onderwijs Hoger onderwijs vanuit een vanuit een

kritisch kritisch inclusieperspectief?inclusieperspectief?

Page 21: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

““Kwaliteitsvol hoger onderwijs Kwaliteitsvol hoger onderwijs voor allen”voor allen”

Wie is allen?Wie is allen?– Studenten met en zonder beperkingen?Studenten met en zonder beperkingen?– Studenten met en zonder specifieke Studenten met en zonder specifieke

behoeften en noden?behoeften en noden?– Ook studenten die minder Ook studenten die minder

onderwijskansen hebben?onderwijskansen hebben?

Of alle mensen die willen of verlangen te Of alle mensen die willen of verlangen te leren?leren?

Page 22: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Wat is de relatie tussen Wat is de relatie tussen hoger onderwijs – hoger onderwijs –

samenleving?samenleving? Moet Hoger onderwijsMoet Hoger onderwijs

– Mensen voorbereiden op de economische Mensen voorbereiden op de economische realiteit? realiteit?

– Het afleveren van mensen voor diverse Het afleveren van mensen voor diverse machtsstructuren?machtsstructuren?

– De bekwame nog bekwamer maken?De bekwame nog bekwamer maken?

Of mensen emanciperen? Mensen opleiden tot Of mensen emanciperen? Mensen opleiden tot democratische wezens opdat veranderingen democratische wezens opdat veranderingen in de samenleving mogelijk worden?in de samenleving mogelijk worden?

Page 23: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijs: Inclusief hoger onderwijs: een kritisch perspectiefeen kritisch perspectief

Onderwijs heeft ook een politieke Onderwijs heeft ook een politieke dimensiedimensie

Hoger onderwijs moet zich evenzeer Hoger onderwijs moet zich evenzeer – bezighouden met kritiek op de bezighouden met kritiek op de

samenleving samenleving – zich engageren tegen sociale zich engageren tegen sociale

ongelijkheid (*) ongelijkheid (*) (Habermas, 1987)(Habermas, 1987)

Page 24: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijs: Inclusief hoger onderwijs: een kritisch perspectiefeen kritisch perspectief

Inclusief hoger onderwijs is gericht op Inclusief hoger onderwijs is gericht op – Succesvolle participatie die leidt tot meer Succesvolle participatie die leidt tot meer

mogelijkheden mogelijkheden voor iedereenvoor iedereen in het in het onderwijs onderwijs én daar buitenén daar buiten

– Niet enkel wegwerken van barrières inzake Niet enkel wegwerken van barrières inzake toegankelijkheid, participatie en succes maar toegankelijkheid, participatie en succes maar ook focus leggen op ook focus leggen op Aan welke criteria wordt dat succes afgemeten?Aan welke criteria wordt dat succes afgemeten? Wie dat succes beoordeelt en hoe? Wie dat succes beoordeelt en hoe? (Dus niet enkel binnen een economische ruimte)(Dus niet enkel binnen een economische ruimte)

Page 25: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijs: Inclusief hoger onderwijs: een kritisch perspectiefeen kritisch perspectief

Inclusief hoger onderwijs is gericht op Inclusief hoger onderwijs is gericht op – Leren ifv Leren ifv menselijke waardenmenselijke waarden (democratie, (democratie,

participatie, gelijkwaardigheid, participatie, gelijkwaardigheid, emancipatie) en niet enkel ifv emancipatie) en niet enkel ifv economische criteria economische criteria

– de uitkomsten voor de uitkomsten voor alle deelnemersalle deelnemers naast naast gelijke uitkomsten voor specifieke gelijke uitkomsten voor specifieke doelgroepen doelgroepen

– leren ifv leren ifv van maatschappelijke van maatschappelijke veranderingverandering en niet alleen op leren als en niet alleen op leren als voorbereiding op het beroepslevenvoorbereiding op het beroepsleven

Page 26: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijs : Inclusief hoger onderwijs : een kritisch perspectiefeen kritisch perspectief

Dit betekent dat door curriculum en Dit betekent dat door curriculum en didactieken didactieken – Voor studenten de sociale verhoudingen en relaties Voor studenten de sociale verhoudingen en relaties

duidelijk worden duidelijk worden – Ze leren omgaan met het evenwicht tussen rechten Ze leren omgaan met het evenwicht tussen rechten

en verantwoordelijkhedenen verantwoordelijkheden– Ze mee bewust worden dat ongelijkheid en Ze mee bewust worden dat ongelijkheid en

verdrukking effecten zijn van ons verdrukking effecten zijn van ons onderwijs(systeem) waaraan ze zelf participerenonderwijs(systeem) waaraan ze zelf participeren

– Ze evolueren in hun burgerschap en niet enkel als Ze evolueren in hun burgerschap en niet enkel als professioneelprofessioneel

– Ook een burgerschapsperspectief wordt gehanteerd Ook een burgerschapsperspectief wordt gehanteerd en niet alleen een competentieperspectief (?) en niet alleen een competentieperspectief (?)

Page 27: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoe realiserenHoe realiseren

Bewustwording:Bewustwording:– Diversiteit is niet iets dat de student Diversiteit is niet iets dat de student

binnenbrengt ...binnenbrengt ...– Diversiteit wordt steeds beperkt gehouden tot Diversiteit wordt steeds beperkt gehouden tot

de persoonlijke relatie met de student en is te de persoonlijke relatie met de student en is te weinig een academische en pedagogische weinig een academische en pedagogische aangelegenheidaangelegenheid

– Hoe school of universiteit kijkt naar mpij en Hoe school of universiteit kijkt naar mpij en sociale relaties blijkt uit het curriculum, de sociale relaties blijkt uit het curriculum, de onderwijsorganisatieonderwijsorganisatie

– Kan hoger onderwijs in deze nog neutraal zijn?Kan hoger onderwijs in deze nog neutraal zijn?

Page 28: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Hoe realiserenHoe realiseren Analyse van het curriculumAnalyse van het curriculum

– Is een product van een bepaalde cultuurIs een product van een bepaalde cultuur– Zien we zelf nog de vooroordelen en Zien we zelf nog de vooroordelen en

uitsluitingsmechanismen die in het curriculum uitsluitingsmechanismen die in het curriculum of de leerstof geconstrueerd zitten?of de leerstof geconstrueerd zitten?

– Hoe wordt verscheidenheid, diversiteit Hoe wordt verscheidenheid, diversiteit zichtbaar in het curriculum?zichtbaar in het curriculum?

– Is het open en vormgegeven vanuit ideologie Is het open en vormgegeven vanuit ideologie en menselijke waarden? en menselijke waarden?

– Kan het functioneren als hefboom voor Kan het functioneren als hefboom voor verandering?verandering?

– Of zegt wat er Of zegt wat er nietniet in zit meer over de in zit meer over de machtsstructuren die het geïnstalleerd hebben machtsstructuren die het geïnstalleerd hebben

Page 29: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Meer reflectieve vragen...Meer reflectieve vragen... Hoe realiseren we een hoger onderwijs dat zich Hoe realiseren we een hoger onderwijs dat zich

niet beperkt tot een economische ruimte of niet beperkt tot een economische ruimte of omgeving?omgeving?

Hoe realiseren we een Hoger onderwijs dat Hoe realiseren we een Hoger onderwijs dat – Zich afspeelt IN de wereld? Zich afspeelt IN de wereld? – Doet nadenken OVER die wereld?Doet nadenken OVER die wereld?– Mensen doet leren IN/OVER die wereld?Mensen doet leren IN/OVER die wereld?– Mensen voorbereid om die wereld te veranderen?Mensen voorbereid om die wereld te veranderen?

Is een inclusieve onderwijsrealiteit niet alleen Is een inclusieve onderwijsrealiteit niet alleen wenselijk maar ook noodzakelijk? wenselijk maar ook noodzakelijk?

Niet vanuit een economisch maar vanuit een Niet vanuit een economisch maar vanuit een ethisch een louter onderwijskundig perspectief? ethisch een louter onderwijskundig perspectief?

Page 30: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijsInclusief hoger onderwijs

Zoekt en Verwelkomt diversiteitZoekt en Verwelkomt diversiteit Accepteert dat het leren hierdoor wordt Accepteert dat het leren hierdoor wordt

verrijktverrijkt Ziet inclusief onderwijs als fundamenteel Ziet inclusief onderwijs als fundamenteel

onderdeel van de onderwijskwaliteitonderdeel van de onderwijskwaliteit Organiseert hiertoe de noodzakelijke Organiseert hiertoe de noodzakelijke

ondersteuningondersteuning Ovv lesgeven, leren, assessment, Ovv lesgeven, leren, assessment,

organisatie organisatie Streeft naar een inclusief curriculumStreeft naar een inclusief curriculum

Page 31: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Inclusief hoger onderwijsInclusief hoger onderwijs

Houdt bij, onderzoekt hoe diverse Houdt bij, onderzoekt hoe diverse ondersteuningsmiddelen bijdragen tot de ondersteuningsmiddelen bijdragen tot de uitkomsten van diverse groepenuitkomsten van diverse groepen

Laat zich niet louter dicteren door de Laat zich niet louter dicteren door de markt markt

Brengt de focus terug naar het leren en op Brengt de focus terug naar het leren en op een hoger onderwijs ten dienste van de een hoger onderwijs ten dienste van de samenleving samenleving

Benadert hogescholen en universiteiten Benadert hogescholen en universiteiten als lerende organisatiesals lerende organisaties

Page 32: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

Ter afsluitingTer afsluiting

Het hoger onderwijs Het hoger onderwijs bekijken vanuit een bekijken vanuit een inclusieperspectief inclusieperspectief is in de spiegel is in de spiegel kijken en zich kijken en zich afvragen hoe het afvragen hoe het eigen onderwijs zich eigen onderwijs zich verhoudt tot de verhoudt tot de (gewenste) (gewenste) samenlevingsamenleving

Page 33: Beno.schraepen@plantijn.be Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel Inclusieve cultuur & hoger onderwijs Studievoormiddag SIHO Structuur.

[email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO [email protected] Inclusieve Cultuur & Hoger onderwijs 070509 SIHO Brussel

bibliobiblio Ellyard P (1999) Preferred futures, pathways to sustainability in Routledge farmer reader on Ellyard P (1999) Preferred futures, pathways to sustainability in Routledge farmer reader on

Inclusive education, p250Inclusive education, p250 Masschelein J en Simons M, (2003) Globale immuniteit Leuven: ACCO, Masschelein J en Simons M, (2003) Globale immuniteit Leuven: ACCO, Nunan T., George R., McCausland H., (2005) Inclusive education in Universities Routledge farmer Nunan T., George R., McCausland H., (2005) Inclusive education in Universities Routledge farmer

reader on Inclusive education, p250-259, Oxon: Routledgereader on Inclusive education, p250-259, Oxon: Routledge Rottiers, S., Defrancq, E. & Rouwens, E. (2004). Rottiers, S., Defrancq, E. & Rouwens, E. (2004). Allochtone studenten aan de UA, Een statistische Allochtone studenten aan de UA, Een statistische

situatieanalyse van 1993 tot 2003, aangevuld met een literatuurstudie over de oorzaken en situatieanalyse van 1993 tot 2003, aangevuld met een literatuurstudie over de oorzaken en maatregelenmaatregelen. OVER.WERK Tijdschrift . OVER.WERK Tijdschrift van het Steunpunt WAV 4/2004 Dep. Dienstverlening, van het Steunpunt WAV 4/2004 Dep. Dienstverlening, Antwerpen: Dept. Sociologie.Antwerpen: Dept. Sociologie.