Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm...

31
Almelo Enschede ellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Dinkelland Tubbergen Haaksbergen Rijssen-Holten Twenterand Wierden Oldenzaal Benchmark Twentse Gemeenten 22 februari 2019

Transcript of Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm...

Page 1: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Almelo

Enschede

Hellendoorn

Hengelo

Hof van Twente

Losser

DinkellandTubbergen

Haaksbergen

Rijssen-Holten

Twenterand

Wierden

OldenzaalBenchmark Twentse

Gemeenten

22 februari 2019

Page 2: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

2

Inhoudsopgave

Inleiding 3

Belastingdruk 5

Financiële kengetallen 6

Weerstandscapaciteit 7

Grondbeleid 9

Baten en lasten 10

Overzicht baten en lasten per taakveld 11

Page 3: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Inleiding

Iedere burger heeft met de gemeente te maken. Sowieso maken we jaarlijks een fors

bedrag over aan onze gemeente voor onroerend zaakbelasting, riool- en afvalstoffen-

heffing. Daarnaast gaat een belangrijk deel van de belastingen die wij betalen

(loonheffing, btw, etc.) via het Rijk weer terug naar de gemeenten. Maar hoeveel geld

gaat er in een gemeente om? En wat doet de gemeente met ons geld?

Hebben gemeenten geld over of juist tekort?

Om meer inzicht te geven in het gemeentelijke reilen en zeilen moeten gemeenten

vanaf 2017 extra informatie geven over bijvoorbeeld hun overheadkosten en aan welke

taken zij hun geld besteden. Dat bracht ons op het idee om op basis van de jaarreke-

ning 2017 en de begroting 2019 van de 14 Twentse gemeenten een benchmark op te

zetten. Daarbij vergelijken we niet alleen de 14 gemeenten onderling, maar ook hoe de

Twentse gemeenten het doen ten opzichte van de rest van Nederland.

Wist u dat in de begroting van de Twentse gemeenten jaarlijks meer dan € 2 miljard

omgaat? Of dat ultimo 2017 de 14 gemeenten een bedrag van ruim een half miljard

euro in grondexploitaties hebben geïnvesteerd? En daar € 185 miljoen verlies op

hebben afgeboekt?

Bij de vergelijking met de rest van Nederland liepen wij, bij Eshuis Accountants

en Adviseurs, tegen een aantal opvallende zaken aan:

• De Twentse burger betaalt meer gemeentelijke belastingen

• In 2019 teren de Twentse gemeenten fors in op hun reserves,

meer dan de rest van Nederland

• De Twentse gemeenten zijn armer dan de gemiddelde Nederlandse gemeente,

maar laten qua financiële reserves niet het achterste van hun tong zien

Ook de onderlinge vergelijking van de 14 Twentse gemeenten levert

interessante informatie op:

• Een burger in Haaksbergen betaald bijna 37% meer gemeentelijke belastingen

dan een burger in de gemeente Rijssen-Holten

• De balans van Almelo bestaat voor 97% uit schulden, die van

Hof van Twente ‘slechts’ voor 45%.

• De gemeente Borne verwacht met haar grondexploitaties meer dan € 20

miljoen te verdienen, de gemeente Almelo raamt een verlies van € 52 miljoen.

3

Page 4: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Inleiding

Tot slot nog het volgende: In 2015 heeft er een omvangrijke decentralisatie in het

sociale domein plaatsgevonden waarbij de uitvoering van de WMO en de Jeugdzorg bij

gemeenten zijn neergelegd. Voor alle gemeenten is het een worsteling om de financiën

van die verkapte bezuinigingsoperatie op orde te krijgen. Dat is ook verdraaid lastig,

want de gemeente heeft maar beperkte knoppen om aan te draaien en de vraag neemt

alleen maar toe. Daarom verbaasde het ons dat de uitgaven op dit terrein in de

begroting 2019 ten opzichte van voorgaande jaren nauwelijks stijgen.

Steken gemeenten de kop in het zand? Dan kun je voorspellen dat in 2019 meer

gemeenten met onverwachte tekorten worden geconfronteerd zoals onlangs de

gemeente Hellendoorn met een tekort van € 3 miljoen over 2018.

Veel observaties roepen de vraag op: Waarom is dat zo? Soms zijn die vragen

eenvoudig te beantwoorden, vaak ook niet of niet eenduidig. Daarom treft u in deze

benchmark geen uitgebreide analyse aan. Wij leggen de vraag graag bij de gemeente

terug, denken zo nodig met uw mee en hopen dat de beantwoording bijdraagt aan een

nog beter functionerend lokaal bestuur in Twente.

Een van de ambities van Eshuis is om de sociaal-economische impact van onze klanten

te vergroten. Als wij met deze benchmark een klein steentje kunnen bijdragen aan het

functioneren van de Twentse gemeenten is onze missie geslaagd.

4

Voor vragen over deze benchmark kunt u contact opnemen met Elbert Dijkgraaf op 06 - 11 789 689 of [email protected]. Onder ons motto “per saldo persoonlijker” staat hij u graag te woord.

Page 5: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Belastingdruk

Gemeenten krijgen hun geld uit diverse bronnen. De uitkering uit het gemeentefonds is

de belangrijkste, want deze vormt meer dan de helft van de gemeentelijke inkomsten.

De onroerendzaakbelasting (OZB) en de riool- en afvalstoffenheffing vormen ongeveer

15% van de gemeentelijke inkomsten, maar nemen in de lokale politiek een belangrijke

plaats in. Een belangrijk verschil tussen de riool- en afvalstoffenheffing enerzijds en de

OZB anderzijds is dat de eerste alleen ter dekking van de werkelijk gemaakte kosten

voor riool en afvalinzameling dienen. De OZB is een echte lokale belasting waarvan

de gemeente de hoogte zelf mag bepalen en die de gemeente naar eigen wens mag

besteden.

Wij hebben de ontwikkeling van de OZB en de heffingen (hierna gemakshalve:

gemeentelijke belastingen) over de periode 2016 tot en met 2019 per gemeente

op een rij gezet en vergeleken met landelijke gemiddelden. Daarbij vallen een

aantal zaken op:

• Twentse gemeenten zijn zo’n 5% duurder dan het landelijke gemiddelde.

De gemiddelde gemeentelijke belastingen bedragen € 756 per huishouden ten

opzichte van € 721 landelijk.

• De belastingdruk in Twente is stabiel, de gemiddelde stijging van de

gemeentelijke belastingen over de periode 2016 tot 2019 bedraagt 1,5%.

Uiteraard zijn er verschillen, in Oldenzaal neemt de belastingdruk met 5% af,

in Hellendoorn met 9% toe.

• De onderlinge verschillen zijn groot, de gemeente Rijssen-Holten is met een

bedrag van € 604 per huishouden het goedkoopst, de gemeente Haaksbergen

met € 825 de duurste.

“Twentse burgers betalen meer

belasting aan hun gemeente”

Zoals aangegeven dienen de riool- en afvalstoffenheffing uitsluitend ter dekking van de

door de gemeente gemaakte kosten. Tegen die achtergrond zijn de grote verschillen

in heffingen tussen de Twentse gemeenten frappant. Blijkbaar maakt de ene gemeente

veel meer kosten voor riool en afvalinzameling dan de andere. De gemeente Tubbergen

kan het voor € 311 per huishouden doen, de gemeente Haaksbergen heeft met € 516

per huishouden 66% meer nodig. Overigens dalen de kosten van afval en wel met 11%

ten opzichte van 2017, waarschijnlijk door de geleidelijke invoering van diftar in Twente

waardoor mensen bewuster met hun afval omgaan.

5naar de tabellen

Page 6: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Financiële kengetallen

Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want

een gemeente is geen bedrijf. Je zou überhaupt de vraag kunnen stellen of een rijke ge-

meente zijn taken wel serieus neemt, want er is blijkbaar nog veel geld niet uitgegeven.

Om enige richting te geven aan hoe een gemeente er financieel voorstaat heeft het

ministerie van BZK 5 kengetallen gedefinieerd:

• Netto schuldquote: Hoeveel heeft een gemeente geleend?

• Solvabiliteit: Hoeveel reserves heeft een gemeente?

• Grondexploitatie: Hoeveel heeft een gemeente in grond geïnvesteerd?

• Structurele exploitatieruimte: Hoeveel houdt een gemeente jaarlijks over?

• Belastingcapaciteit: Hoeveel kan een gemeente de belastingen verhogen?

“Twentse gemeenten zijn armer………”

Wat in de eerste plaats opvalt is dat de gemiddelde Twentse gemeente op alle 5 ken-

getallen slechter scoren dan het landelijk gemiddelde. Daarnaast springt in het oog

dat de laatste jaren alle kengetallen (behalve grondexploitatie) erop achteruitgaan.

Twentse gemeenten lenen meer, halen meer geld uit hun reserves, houden per jaar

structureel minder over en hebben minder ruimte om de belastingen te verhogen.

Ook de landelijke kengetallen verslechteren trouwens.

De solvabiliteit gaat het hardst achteruit. Bedroeg deze voor de Twentse gemeenten

ultimo 2017 31%, in 2019 daalt deze door stevige grepen in de reserves naar nog geen

24%. Ook landelijk daalt de solvabiliteit van gemeenten, maar veel minder hard: van

ruim 35 naar ruim 32%. 5 Twentse gemeenten zitten qua solvabiliteit in de hoogste

risicocategorie (<20%): Almelo, Haaksbergen, Hengelo, Hellendoorn en Enschede. Ook

hier zijn de onderlinge verschillen groot: Rijssen-Holten en de Hof van Twente hebben

met respectievelijk 41% en 55% de meeste reserves.

Wat de grondexploitatie betreft springt de gemeente Borne eruit. Een percentage van

hoger dan 35% wordt als de hoogste risicocategorie gezien. In Borne is de boekwaarde

van de grond (m.n. de Bornsche Maten en de Veldkamp) ultimo 2017 zelfs 90% van de

totale begroting. De eerstvolgende in het Twentse rijtje is Hengelo met een percenta-

ge van 29%. Overigens blijkt uit de cijfers ook dat Twentse gemeenten, ook Borne en

Hengelo, hun grondposities voorzichtig aan het afbouwen zijn.

6naar de tabellen

Page 7: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Weerstandscapaciteit

Naast het vermelden van de financiële kengetallen moeten gemeenten ook een

inschatting maken van de risico’s die zij lopen, die vertalen naar een bedrag en dat

vergelijken met het geld dat zij beschikbaar hebben om deze risico’s op te vangen.

In formelere termen: De gemeente moet de benodigde weerstandscapaciteit afzet-

ten tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. Als de weerstandsratio (beschikbare

gedeeld door benodigde capaciteit) hoger is dan 1 is er sprake van voldoende weer-

standsvermogen. En uiteraard, hoe hoger de ratio, hoe beter de financiële positie van

die gemeente. In totaal houden de Twentse gemeenten in 2019 ruim € 190 miljoen

achter de hand voor risico’s, in 2017 was dat € 225 miljoen. Die daling komt trouwens

niet omdat gemeenten minder geld voor risico’s nodig achten, maar omdat er door

het opmaken van reserves domweg minder vrij geld beschikbaar is. De risico’s voor de

Twentse gemeenten in 2019 zijn berekend op € 156 miljoen, er is dus een ruime € 30

miljoen aan reserves over.

“…..maar doen zich ook armer voor”

Uit de beoordeling van de ratio’s van Twentse gemeenten blijkt dat er sprake is van

veel subjectiviteit en een zekere mate van doelredenering. Armere gemeenten slepen

er van alles bij (bestemde reserves, stille reserves, niet-benutte belastingcapaci-

teit) om het beschikbare weerstandsvermogen enigszins op peil te krijgen. Rijkere

gemeenten nemen veelal alleen hun algemene reserve mee. Ook de risicoinschatting

per gemeente verschilt enorm. Niet alleen wat de soort risico’s betreft, maar ook de

vertaling daarvan naar bedragen.

Ter illustratie, de gemeente Rijssen-Holten schat de financiële omvang van haar risico’s

in op € 20 miljoen. Qua inwoneraantal vergelijkbare gemeenten als Hellendoorn en

Twenterand ramen de risico’s op respectievelijk 7 en 4 miljoen euro. En de veel grotere

gemeenten als Almelo en Hengelo op respectievelijk € 11 en 21 miljoen. Rijssen-Holten

heeft een beschikbaar weerstandsvermogen van € 24 miljoen en komt daarmee op een

ratio van 1,17. Hellendoorn en Twenterand hebben veel minder weerstandsvermogen

beschikbaar, resp. € 10 en 7 miljoen, maar komen uit op hogere ratio’s van 1,44 en 1,57

en zijn op papier dus financieel gezonder.

7

Page 8: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Weerstandscapaciteit

Op basis van deze benchmark durven wij de conclusie wel aan dat diverse gemeenten

zich armer voordoen dan ze zijn. Iedere gemeente heeft stille reserves, bijna iedere

gemeenten heeft nog onbenutte belastingcapaciteit, bijna iedere gemeente heeft

bestemmingsreserves waarvan de bestemming minder vastligt dan de naam doet

vermoeden, maar laat die bij de beoordeling van de weerstandsratio buiten beschouwing.

Ook qua inschatting van risico’s kunnen gemeenten naar onze mening van elkaar

leren. Natuurlijk zijn er verschillen in het risicoprofiel per gemeente, bij Enschede staat

FC Twente op nummer 1, bij Hengelo de renovatie van het stadhuis op nummer 2 en

speelt de verbindingsweg in Borne een prominente rol, maar dat kan bij lange na niet

alle verschillen in risico’s verklaren. Waarom schat Wierden de ontwikkelingen in het

Gemeentefonds als belangrijkste risico in en komt deze bij bijv. Haaksbergen en Hen-

gelo niet voor? Of waarom schatten Almelo en Enschede het RBT (Businesspark XL) als

een belangrijk risico in, terwijl Borne en Hengelo die eveneens in het RBT participeren

dit niet als risico hebben gekwantificeerd. Risico’s die wel bij de meeste gemeenten

voorkomen zijn de decentralisatie in het sociale domein (WMO en Jeugdzorg) en

grondexploitaties. Die laatste is enigszins verbazend, want voor de verliezen die

op grondexploitaties worden geraamd zijn als het goed is al toereikende

voorzieningen getroffen.

8naar de tabellen

Page 9: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Grondbeleid

Grondbeleid is een middel om ruimtelijke doelstellingen op het gebied van de volks-

huisvesting, lokale economie, natuur en groen, infrastructuur en maatschappelijke

voorzieningen te verwezenlijken. In de 90’er jaren en het begin van deze eeuw hebben

gemeenten hier veel geld mee verdiend. De bomen groeiden echter niet tot in de he-

mel, ongeveer 10 jaar geleden is de situatie radicaal veranderd.

Ultimo 2017 hadden de 14 Twentse gemeenten een bedrag van ruim een half miljard

euro in gronden geïnvesteerd. Van deze € 516 miljoen verwachten de gemeenten

dat een bedrag van € 185 miljoen (ultimo 2016 € 164 miljoen) niet zal worden terug-

verdiend, omgerekend een verlies van ongeveer € 300 per inwoner. Voor het over-

grote deel zitten deze verlieslatende grondcomplexen bij de drie grote gemeenten,

een bedrag van bijna € 155 miljoen, waarbij de gemeente Hengelo in 2017 nog een

extra bedrag van € 12 miljoen aan de verliesvoorziening heeft toegevoegd.

“Twentse gemeenten verliezen veel op grondexploitaties, met name de grote drie”

De meeste gemeenten (behoudens de drie grote gemeenten, Hellendoorn en

Rijssen-Holten) verwachten overigens per saldo winst op de grondexploitaties.

Deze 9 gemeenten ramen voor de komende jaren een winst op de gronden van

ruim € 50 miljoen.

De verliezen lopen de laatste jaren licht terug, met name door de aantrekkende

woningverkopen. De verkopen van bedrijventerreinen blijven een punt van zorg.

9naar de tabellen

Page 10: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Baten en lasten

In financieel opzicht lijken de Twentse gemeenten in 2017 goed te hebben geboerd

met een voordelig saldo onderaan de streep van ruim € 49 miljoen. Hierbij moet echter

worden aangetekend dat dit voor een groot deel incidentele inkomsten betreft. Ultimo

2017 hebben de gemeenten besloten hun aandelen in Vitens aan de provincie Over-

ijssel te verkopen. Daarnaast heeft Almelo vanwege haar nijpende financiële positie

tegelijkertijd ook haar belang in Enexis aan de provincie verkocht. In totaal bedroeg de

deal ca. € 40 miljoen.

In de begroting 2019 is de situatie omgekeerd. Om de begroting sluitend te krijgen

onttrekken de Twentse gemeenten een bedrag van ongeveer € 28 miljoen uit hun

reserves. Van deze € 28 miljoen wordt € 16 miljoen gebruikt om incidentele lasten

te dekken. Door deze ‘greep’ uit de reserves daalt de solvabiliteit van de Twentse

gemeenten naar gemiddeld 24%, ver onder het landelijk gemiddelde.

“Twentse gemeente hielden in 2017 bijna € 50 miljoen over, voor 2019 wordt € 30 miljoen tekort verwacht”

Sinds 2017 zijn gemeenten verplicht meer inzicht in de overheadkosten te geven. De

gemiddelde overheadkosten bedroegen in 2017 8,22% van de totale uitgaven. In 2019

is dit opgelopen naar 8,65%, onder andere door stijgende loonkosten van het ambtelijk

apparaat en investering in ICT. Opvallend is dat procentueel gezien de overheadkosten

in de drie grote gemeenten het laagst zijn.

De stijging van overheadkosten is het grootst in Hengelo en Rijssen-Holten waar de

overheadkosten 2019 ten opzichte van 2017 met bijna een kwart toenemen. In hoever-

re de in begroting en jaarrekening vermelde overheadkosten een getrouw beeld geven

is de vraag. Als wij het geheel van uitkomsten bezien rijst het vermoeden dat gemeen-

ten verschillend met de toerekening van overheadkosten omgaan.

10naar de tabellen

Page 11: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Overzicht baten en lasten per taakveldOm de gemeentelijke uitgaven en inkomsten beter onderling vergelijkbaar te maken

moet sinds 2017 een overzicht baten en lasten per taakveld worden gepresenteerd.

Voor deze benchmark hebben wij het saldo per taakveld gedeeld door het aantal inwo-

ners per gemeente. In onderstaande tabellen hebben wij voor de belangrijkste taakvel-

den de drie ‘duurste’ en drie ‘goedkoopste’ gemeenten vermeld. De bestendigheid van

het uitgavenpatroon valt sowieso op. Als een gemeente in 2017 hoge uitgaven op een

taakveld had, was dit in 2019 in veel gevallen ook zo. Voor een deel is dit beleidsmatig

bepaald (bijv. subsidies voor sportverenigingen of onderhoud openbaar groen), voor

een deel is het simpelweg zo dat veel kosten (met name rente en afschrijving) voor

lange termijn vastliggen.

“Steken Twentse gemeenten hun kop in het zand?”

11naar de tabellen

Page 12: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Sport, Veilig- Verkeer en cultuur en SociaalGemeente heid vervoer Onderwijs recreatie domein Toelichting

Almelo 148 1.477 Kosten parkeren veel hoger dan opbrengst parkeren (€ 42 vs € 26), WMO en JZ duurste van Twente (€ 583)

Borne 65 117 278 Enerzijds meer subsidies sportverenigingen en sportaccomodaties, beide hoogste van Twente (€ 42 resp. € 91), anderzijds ook hoogste uitgaven openbaar groen (€ 104)

Dinkelland 140 559

Enschede 90 1.565 Hoogste uitgaven crisisbestrijding en brandweer (€ 71) Hoogste uitgaven op geëscaleerde zorg 18+ (€ 339), o.a. beschermd wonen

Haaksbergen 92 152 442 Hoogste uitgaven op OOV (€ 32) Idem op V&V (€ 152)

Hellendoorn 70 162 72 Hoge kosten op parkeren (€ 20)

Hengelo 96 81 236 1.087 Hoogste kosten op cultuur (€ 62) (theater, metropool etc.)

Hof van Twente 71 235 Hoge kosten op sportaccomodaties (€ 92) cultuur (€ 35)

Losser 87 146

Oldenzaal 97 Rijssen-Holten 120 Hoge kosten leerlingvervoer (na Twenterand hoogste met € 53), ook een na hoogste op onderwijshuisvesting (€ 66) (na Borne)

Tubbergen 63 148 622

Twenterand 127 1.041 Hoogste op leerlingvervoer (€ 88) Opvallend hoog zijn kosten begeleide participatie (€ 477) (o.a. Soweco en Larcom)

Wierden 67 Gemiddelde 79 119 95 197 875

Jaarrekening 2017

Legenda: Rood, de drie duurste gemeenten per taakveld in € per inwoner

Groen, de drie goedkoopste gemeenten per taakveld in € per inwoner

Page 13: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Sport, Veilig- Verkeer en cultuur en SociaalGemeente heid vervoer Onderwijs recreatie domein Toelichting

Almelo 162 1.534 Kosten parkeren veel hoger dan opbrengst parkeren (€ 54 vs € 27) WMO en JZ duurste van Twente (€ 622)

Borne 70 126 242 Op 1 na hoogste kosten op onderwijshuisvesting (€ 84) (na Hengelo) Enerzijds meer uitgaven sportaccomodaties, anderzijds ook op 1 na hoogste uitgaven openbaar groen (€ 98)

Dinkelland 132 65 693 Samen met Tubbergen hoogste uitgaven op OOV (resp. € 60 en € 55)

Enschede 1.601 Hoogste uitgaven op geëscaleerde zorg 18+ (€ 402), o.a. beschermd wonen

Haaksbergen 154 68 158 693 Op een na hoogste kosten V&V (€ 154) (na Almelo)

Hellendoorn 173 70 Hoge kosten op parkeren (€ 18)

Hengelo 109 119 1.066 Hoogste kosten onderwijshuisvesting (€ 88)

Hof van Twente 268 Hoge kosten op sportaccomodaties (€ 102) cultuur (€ 57)

Losser 87 143

Oldenzaal 102 123 249 Hoge kosten onderwijshuisvesting (€ 84) Hoogste kosten openbaar groen (€ 104)

Rijssen-Holten 93

Tubbergen 130 63 148 Zie Dinkelland

Twenterand 70 1.087 Opvallend hoog zijn kosten begeleide participatie (€ 514) (o.a. Soweco en Larcom)

Wierden 75 107 172 648 Gemiddelde 92 134 93 204 930 2019

Gemiddelde2017 79 119 95 197 875 stijgingProcentuele 17 12 -2 4 6

Begroting 2019

Legenda: Rood, de drie duurste gemeenten per taakveld in € per inwoner

Groen, de drie goedkoopste gemeenten per taakveld in € per inwoner

13

Page 14: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Overzicht baten en lasten per taakveld

14naar de tabellen

Als de uitgaven per taakveld 2017 en 2019 worden vergeleken valt op dat op gebied van

Veiligheid en Verkeer en vervoer de uitgaven het meest stijgen, resp. met 17 en 12%.

Zo hebben de Twentse gemeenten in 2018 de handen ineengeslagen om weerbaarder

te worden tegen ondermijning door criminele organisaties. Wij hadden verwacht dat de

uitgaven Sociaal domein in de begroting 2019 hard zouden stijgen. In de eerste week

van februari kwam bijvoorbeeld de gemeente Hellendoorn in het nieuws door een

tekort van 3 miljoen. Gemiddeld genomen stijgen de uitgaven op het Sociaal domein

in 2019 echter met slechts 6% ten opzichte van 2017.

Dat doet vermoeden dat gemeenten de situatie te rooskleurig inschatten. De vraag

naar WMO en met name Jeugdzorg neemt landelijk, en ook in Twente, namelijk

toe. Gemeente hebben echter maar weinig knoppen om aan te draaien omdat het

landelijk beleid betreft dat de gemeente in medebewind uitvoert. Het zou ons niet

verbazen als de komende tijd meer gemeenten a la Hellendoorn in het nieuws

komen omdat er tekorten op het sociaal domein zijn geconstateerd.

Page 15: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

OZB

Gemeente 2016 2017 2018 2019 landelijk gem. 2018

Twenterand 293 310 316 392 274

Dinkelland 358 381 381 381 274

Borne 350 357 358 375 274

Losser 336 342 347 353 274

Hellendoorn 319 325 335 343 274

Tubbergen 298 275 311 315 274

Haaksbergen 295 307 304 309 274

Wierden 305 299 291 302 274

Almelo 275 273 286 294 274

Hengelo 260 264 276 281 274

Enschede 264 265 272 276 274

Hof van Twente 266 261 266 271 274

Oldenzaal 249 254 261 266 274

Rijssen-Holten 221 222 224 228 274

Gemiddelde 292 295 302 313 274

Afvalstoffenheffing

Gemeente 2016 2017 2018 2019 landelijk gem. 2018

Enschede 303 263 264 264 253

Almelo 269 274 252 252 253

Wierden 242 248 236 236 253

Hof van Twente 252 248 223 229 253

Borne 237 243 213 218 253

Oldenzaal 279 254 215 212 253

Hellendoorn 194 201 201 210 253

Hengelo 251 248 213 202 253

Losser 174 176 179 189 253

Rijssen-Holten 205 185 168 178 253

Twenterand 234 236 176 165 253

Haaksbergen 188 182 159 162 253

Dinkelland 159 162 125 130 253

Tubbergen 122 122 117 122 253

Gemiddelde 222 217 196 198 253

15

Belastingdruk

terug naar tekst

Page 16: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Rioolheffing

Gemeente 2016 2017 2018 2019 landelijk gem. 2018

Haaksbergen 348 354 354 354 194

Hof van Twente 308 311 286 286 194

Dinkelland 262 262 262 271 194

Wierden 251 255 260 271 194

Hellendoorn 240 247 255 266 194

Almelo 211 226 240 257 194

Losser 214 250 250 255 194

Enschede 209 221 233 245 194

Twenterand 240 245 250 240 194

Hengelo 206 213 220 228 194

Rijssen-Holten 191 194 195 198 194

Oldenzaal 179 186 192 191 194

Tubbergen 182 182 182 189 194

Borne 177 186 174 171 194

Gemiddelde 230 238 240 244 194

Totaaloverzicht

Gemeente 2016 2017 2018 2019 landelijk gem. 2018

Haaksbergen 831 843 817 825 721

Hellendoorn 753 773 791 819 721

Wierden 798 802 787 809 721

Almelo 755 773 778 803 721

Losser 724 768 776 797 721

Twenterand 767 791 742 797 721

Hof van Twente 826 820 775 786 721

Enschede 776 749 769 785 721

Dinkelland 779 805 768 782 721

Borne 764 786 745 764 721

Hengelo 717 725 709 711 721

Oldenzaal 707 694 668 669 721

Tubbergen 602 579 610 626 721

Rijssen-Holten 617 601 587 604 721

Gemiddelde 744 751 737 756 721

16

Belastingdruk

terug naar tekst

Page 17: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Nettoschuldquote

Nettoschuldquote Nettoschuldquote Nettoschuldquote

Gemeente jaarrekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

Borne

Hellendoorn

Hengelo

Haaksbergen

Almelo

Enschede

Rijssen-Holten

Hof van Twente

Wierden

Oldenzaal

Twenterand34,4%

Losser

Dinkelland

Tubbergen

Gemiddelde Twente

Gemiddelde landelijk

123,0%

137,0%

71,2%

76,0%

77,0%

55,0%

44,0%

23,0%

39,2%

34,0%

34,4%

36,1%

17,4%

-8,5%

54%

47%

127,0%

124,0%

99,8%

94,0%

84,0%

67,0%

57,0%

61,0%

60,2%

56,0%

25,2%

38,0%

24,0%

-14,4%

64%

62%

145,0%

139,0%

95,2%

86,0%

80,0%

71,0%

67,0%

64,0%

54,9%

54,0%

35,2%

33,6%

17,2%

-17,5%

66%

65%

Solvabiliteit

Solvabiliteit Solvabiliteit Solvabiliteit

Gemeente jaarrekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

Hof van Twente

Rijssen-Holten

Oldenzaal

Tubbergen

Losser

Dinkelland

Borne

Twenterand

Wierden

Enschede

Hellendoorn

Hengelo

Haaksbergen

Almelo

Gemiddelde Twente

Gemiddelde landelijk

69,0%

51,0%

47,0%

61,7%

34,9%

49,1%

27,0%

31,0%

26,2%

15,0%

11,0%

5,6%

3,0%

3,0%

31%

35%

58,0%

40,0%

38,0%

38,1%

32,6%

32,3%

24,0%

24,1%

23,6%

10,0%

10,2%

5,1%

3,0%

2,0%

24%

33%

55,0%

41,0%

39,0%

32,8%

30,9%

30,7%

26,0%

24,6%

23,9%

9,0%

8,7%

4,9%

4,0%

3,0%

24%

32%

17

Financiële kengetallen

terug naar tekst

Page 18: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Grondexploitatie

Grondexploitatie Grondexploitatie Grondexploitatie

Gemeente jaarrekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

Borne

Wierden

Hengelo

Oldenzaal

Hellendoorn

Almelo

Rijssen-Holten

Haaksbergen

Hof van Twente

Dinkelland

Twenterand

Enschede

Losser

Tubbergen

Gemiddelde Twente

Gemiddelde landelijk

85,0%

35,0%

31,0%

15,0%

16,7%

17,0%

12,0%

9,0%

11,0%

14,6%

8,3%

6,0%

6,8%

0,2%

19%

17%

78,0%

26,3%

26,1%

17,0%

16,2%

16,0%

14,0%

13,0%

11,0%

10,6%

7,0%

5,0%

1,9%

0,2%

17%

14%

90,0%

19,1%

29,1%

15,0%

26,7%

19,0%

19,0%

8,0%

12,0%

7,1%

11,6%

3,0%

9,6%

0,1%

19%

16%

Exploitatieruimte

Structurele Structurele Structurele

exploitatieruimte exploitatieruimte exploitatieruimte

Gemeente jaarrekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

Tubbergen

Twenterand

Hellendoorn

Wierden

Almelo

Borne

Oldenzaal

Hengelo

Losser

Rijssen-Holten

Haaksbergen

Enschede

Hof van Twente

Dinkelland

Gemiddelde Twente

Gemiddelde landelijk

5,8%

-1,3%

-2,2%

0,9%

5,0%

0,0%

1,0%

-3,5%

1,0%

0,0%

0,5%

0,0%

8,0%

3,1%

1%

2%

-14,1%

-0,2%

-1,3%

1,0%

2,0%

2,0%

0,0%

2,8%

1,4%

1,5%

0,5%

1,0%

5,0%

-9,0%

-1%

1%

-2,8%

-1,3%

-1,0%

-0,6%

0,0%

0,0%

0,0%

0,1%

0,4%

0,8%

0,9%

1,0%

1,0%

3,1%

0%

1%

18

Financiële kengetallen

terug naar tekst

Page 19: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Woonlasten

Belastingcapaciteit, Belastingcapaciteit, Belastingcapaciteit,

woonlasten woonlasten woonlasten

meerpersoonshuis- meerpersoonshuis- meerpersoonshuis-

Gemeente houden 2017 houden 2017 houden 2017

Haaksbergen

Almelo

Enschede

Losser

Hof van Twente

Hellendoorn

Wierden

Dinkelland

Borne

Twenterand

Hengelo

Tubbergen

Oldenzaal

Rijssen-Holten

Gemiddelde Twente

Gemiddelde landelijk

114,0%

103,0%

104,0%

107,2%

113,0%

102,7%

106,6%

106,1%

108,0%

93,9%

99,0%

90,4%

96,0%

83,0%

102%

102%

111,0%

107,0%

106,0%

104,0%

107,0%

105,1%

106,5%

106,5%

108,0%

96,0%

97,2%

94,9%

92,0%

81,1%

102%

102%

113,0%

111,0%

111,0%

110,6%

109,0%

108,9%

108,3%

107,8%

103,0%

97,0%

96,6%

96,5%

93,0%

83,9%

104%

100%

19

Financiële kengetallen

terug naar tekst

Page 20: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Weerstandscapaciteit 2017

Beschikbaar Benodigd

Gemeente weerstandsvermogen weerstandsvermogen Ratio

Almelo

Enschede

Wierden

Rijssen-Holten

Hengelo

Haaksbergen

Hellendoorn

Hof van Twente

Twenterand

Losser

Oldenzaal

Dinkelland

Borne

Tubbergen

Gemiddelde Twente

Totaal Twente

-3,07

59,20

6,71

26,00

34,40

3,67

12,17

10,40

9,50

8,78

12,79

9,77

21,48

13,25

16,07

225,05

11,21

56,30

6,28

19,00

24,80

2,24

6,51

5,36

4,27

3,70

5,16

3,38

6,33

3,25

11,27

157,79

-0,27

1,05

1,07

1,37

1,39

1,64

1,87

1,94

2,22

2,37

2,48

2,89

3,39

4,07

1,96

Weerstandcapaciteit 2019

Beschikbaar Benodigd

Gemeente weerstandsvermogen weerstandsvermogen Ratio

Almelo

Enschede

Hof van Twente

Wierden

Rijssen-Holten

Hellendoorn

Twenterand

Hengelo

Tubbergen

Haaksbergen

Dinkelland

Losser

Oldenzaal

Borne

Gemiddelde Twente

Totaal Twente

-0,20

43,90

6,30

7,05

23,90

9,71

6,88

34,22

5,60

4,12

7,11

10,50

14,63

19,99

13,84

193,71

10,79

55,50

6,14

6,61

20,40

6,75

4,38

21,14

3,30

2,38

3,80

3,69

4,84

6,06

11,13

155,78

-0,02

0,79

1,03

1,07

1,17

1,44

1,57

1,62

1,70

1,73

1,87

2,85

3,02

3,30

1,65

20

Weerstandscapaciteit

(bedragen x €1.000.000)

(bedragen x €1.000.000)

terug naar tekst

Page 21: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

21

Weerstandscapaciteit

Gemeente

Almelo

Borne

Dinkelland

Enschede

Haaksbergen

Hellendoorn

Hengelo

Hof van Twente

Losser

Oldenzaal

Rijssen

Tubbergen

Twenterand

Wierden

Totaal Twente

Algemene

reserve

24

6

7

40

2

6

18

7

8

8

24

13

5

2

170

Bestemmings-

reserves

-

5

-

-

-

2

18

1

-

-

2

-

4

-

32

Totaal

-3

22

10

59

3

12

35

11

9

13

26

13

9

6

225

Reserve GB

-28

7

3

-

-

4

-

3

1

5

-

-

-

-

-5

Stille

reserves

1

4

-

19

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

25

Onvoorzien

-

-

-

-

-

-

-1

-

-

-

-

-

-

-

-1

Onbenutte

belasting-

capaciteit

-

-

-

-

1

-

-

-

-

-

-

-

-

3

4

(bedragen x €1.000.000)Samenstelling weerstandsvermogen

terug naar tekst

Page 22: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Grondbeleid jaarrekening 2017

Boekwaarde Voorziening Boekwaarde Voorziening Saldo Saldo 31

Gemeente 1 januari 1 januari 31 december 31 december 1 januari december

Hengelo

Borne

Almelo

Hellendoorn

Enschede

Rijssen-Holten

Oldenzaal

Wierden

Twenterand

Hof van Twente

Dinkelland

Haaksbergen

Losser

Tubbergen

Totaal Twente

135.871

97.147

104.818

28.664

80.367

24.622

15.453

19.492

11.917

6.766

9.374

6.081

1.149

-490

541.231

36.589

7.036

40.520

1.382

63.578

7.329

-

5.061

943

-

-

1.678

-

-

164.115

138.279

86.396

93.724

26.130

84.804

23.853

15.077

15.761

10.945

5.423

7.652

6.748

1.398

69

516.260

48.637

9.181

41.309

2.703

64.691

7.473

-

4.974

983

-

2.695

1.905

-

-

184.552

99.282

90.111

64.298

27.282

16.789

17.293

15.453

14.431

10.974

6.766

9.374

4.403

1.149

-490

377.116

89.641

77.215

52.415

23.427

20.113

16.381

15.077

10.787

9.962

5.423

4.957

4.843

1.398

69

331.708

22

Grondbeleid

(bedragen x €1.000)

terug naar tekst

Page 23: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Gemeente

Almelo

Borne

Dinkelland

Enschede

Haaksbergen

Hellendoorn

Hengelo

Hof van Twente

Losser

Oldenzaal

Rijssen-Holten

Tubbergen

Twenterand

Wierden

Gemiddeld Twente

Totaal Twente

Gemeente

Almelo

Borne

Dinkelland

Enschede

Haaksbergen

Hellendoorn

Hengelo

Hof van Twente

Losser

Oldenzaal

Rijssen-Holten

Tubbergen

Twenterand

Wierden

Gemiddeld Twente

Totaal Twente

Baten

280.126

64.925

70.263

715.251

60.431

87.784

307.763

81.269

57.504

98.989

85.967

47.752

85.787

56.508

150.023

2.100.319

Baten

277.862

64.383

59.502

681.069

56.452

87.385

290.034

77.650

61.508

90.831

83.510

41.449

92.006

53.621

144.090

2.017.262

Lasten

261.916

66.920

64.821

709.015

57.920

88.720

308.599

79.979

52.824

93.187

83.305

44.151

84.530

55.047

146.495

2.050.934

Lasten

277.873

65.038

62.229

689.175

55.994

89.985

292.801

82.807

62.641

93.568

83.214

44.318

93.654

54.802

146.293

2.048.099

Overhead

20.272

5.572

8.959

45.182

6.907

9.248

21.468

10.652

5.460

9.229

8.536

6.417

5.294

5.364

12.040

168.560

Overhead

20.800

5.133

6.211

50.227

7.180

10.444

25.082

9.586

6.914

8.370

10.603

4.975

5.274

6.346

12.653

177.145

Gerealiseerd

saldo

-18.210

1.995

-5.442

-6.236

-2.511

936

836

-1.290

-4.680

-5.802

-2.662

-3.601

-1.257

-1.461

-3.528

-49.385

Gerealiseerd

saldo

11

655

2.727

8.106

-458

2.600

2.767

5.157

1.133

2.737

-296

2.869

1.647

1.181

2.203

30.836

Mutaties

reserves

3.935

-45

2.265

14.624

99

-1.506

-3.539

-2.977

920

-761

-5.737

3.120

1.632

-861

798

11.169

Mutaties

reserves

481

-147

-2.344

-8.106

392

-2.600

-2.800

-5.156

-366

-2.875

-381

-1.860

-1.662

-866

-2.021

-28.290

Gerealiseerd

resultaat

-14.275

1.950

-3.177

8.388

-2.412

-570

-2.703

-4.267

-3.760

-6.563

-8.399

-481

374

-2.322

-2.730

-38.217

Gerealiseerd

resultaat

492

508

383

-

-66

-

-33

1

767

-138

-677

1.009

-15

315

212

2.546

Incidentele

baten

en lasten

-15.434

991

-991

-1.088

-2.090

764

-7.612

-1.332

-3.236

-5.334

-3.605

2.285

-1.482

n.b.

-2.936

-38.164

Incidentele

baten

en lasten

-

575

-132

7.376

420

1.867

142

-1.303

805

2.893

2.157

117

1.460

-

1.365

16.377

23

Baten en lasten

(bedragen x €1.000)

N.B. -/- is positief resultaat

Jaarrekening 2017

Begroting 2019

terug naar tekst

Page 24: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Percentage overhead

Gemeente 2017 2019 Verhouding

Almelo

Borne

Dinkelland

Enschede

Haaksbergen

Hellendoorn

Hengelo

Hof van Twente

Losser

Oldenzaal

Rijssen-Holten

Tubbergen

Twenterand

Wierden

8%

8%

14%

6%

12%

10%

7%

13%

10%

10%

10%

15%

6%

10%

8%

7%

8%

10%

7%

13%

12%

9%

12%

11%

9%

13%

11%

6%

12%

9%

97%

95%

72%

114%

108%

111%

123%

87%

107%

90%

124%

77%

90%

119%

101%

24

Baten en lasten

terug naar tekst

Page 25: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Nummer

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61

0,62

0,63

0,64

0,7

0,8

0,9

0,10

0,11

0

1,1

1,2

1

2,1

2,2

2.3

2,4

2,5

2

3,1

3,2

3,3

3,4

3

4,1

4,2

4,3

4

5,1

5,2

5,3

5,4

5,5

5,6

5,7

5

6,1

6,2

6,3

6,4

6,5

6,6

6,71

6,72

6,81

6,82

6

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

7

8,1

8,2

8,3

8

Categorie

Bestuur

Burgerzaken

Beheer en overige gebouwen en gronden

Overhead

Treasury

OZB woningen

OZB niet-woningen

Parkeerbelasting

Belastingen overig

Alg. uitk. En ov. Uitk. Gem.f.

Overige baten en lasten

Vennootschapsbelasting (VpB)

Mutaties reserves

Res. Rek. van lasten en baten

Bestuur en ondersteuning

Crisbeheersing en brandweer

Openbare orde en veiligheid

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Parkeren

Recreatieve havens

Economische havens en waterwegen

Openbaar vervoer

Verkeer en vervoer

Economische ontwikkeling

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

Bedrijvenloket en bedrijfsreg.

Economische promotie

Economie

Openbaar basisonderwijs

Onderwijshuisvesting

Onderwijsbel. En leerlingzaken

Onderwijs

Sportbeleid en activering

Sportaccommodaties

Cultuurpres., -prod., en -part

Musea

Cultureel erfgoed

Media

Openb. Groen en (openl.) recr.

Sport, cultuur en recreatie

Samenkracht en burgerpart.

Wijkteams

Inkomensregelingen

Begeleide participatie

Arbeidsparticipatie

Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Maatwerkdienstverlening 18+

Maatwerkdienstverlening 18-

Geëscaleerde zorg 18+

Geëscaleerde zorg 18-

Sociaal domein

Volksgezondheid

Riolering

Afval

Milieubeheer

Begraafplaatsen en crematoria

Volksgezondheid en milieu

Ruimtelijke ordening

Grondexpl. (niet-bedr.terr.)

Wonen en bouwen

Volkshuisvesting-ro-stedelijke vernieuw

Totaal Saldo

Almelo

49

10

-2

279

-285

-115

-141

-26

-0

-2.111

-

-

54

-

-2.289

64

17

81

105

42

1

-0

0

148

7

3

10

9

29

6

59

31

95

52

14

39

1

0

30

79

216

114

45

169

196

70

29

300

283

237

35

1.477

33

-29

-37

49

-1

16

19

5

7

31

-196

Borne

110

29

20

249

-183

-197

-29

-

-12

-1.286

-191

-

-

-

-1.490

52

13

65

103

8

-

-

0

112

-

7

3

6

16

-

65

52

117

42

91

18

9

-

15

104

279

89

21

147

139

13

45

173

262

1

10

899

33

-13

-15

40

-6

38

82

-48

18

52

87

Enschede

39

23

8

286

-58

-197

-60

-25

-6

-2.188

-

2

92

-53

-2.139

78

13

90

98

16

2

0

-

116

13

-41

6

11

-10

-

58

51

109

1

47

85

14

-

17

56

220

115

61

157

243

100

43

191

258

339

59

1.565

40

-15

-21

15

1

20

15

1

13

29

0

Haaksbergen

54

6

-

284

-106

-

-

-0

6

-1.307

-4

-

4

-

-1.064

59

32

91

150

0

-

-

1

152

7

-1

-0

-7

-2

0

67

30

97

19

10

8

2

-

36

86

161

64

12

-136

111

11

40

132

202

-10

17

442

32

-47

-22

5

5

-27

8

8

34

50

-99

Hellendoorn

104

2

3

259

-91

-124

-78

-

-6

-1.299

1

-

-42

-

-1.273

58

12

70

137

20

-

-

5

162

7

3

1

1

12

-

24

47

72

10

68

23

0

1

30

58

189

146

-

68

125

25

42

139

170

1

7

724

32

-33

-34

21

0

-14

8

23

11

41

-16

Gemiddelde

Twente

51

10

2

267

-163

-115

-70

-6

-4

-1.439

-11

1

-3

36

-1.445

64

15

79

109

7

0

1

1

119

9

4

4

1

17

1

53

41

95

14

55

27

4

1

25

70

197

103

21

63

181

33

42

155

213

41

23

875

35

-23

-21

21

1

12

20

-42

17

-4

-56

Dinkelland

52

11

-

343

-281

-126

-96

-

-1

-1.178

8

-

24

63

-1.181

71

13

83

143

1

-

0

-1

144

5

102

0

-7

101

1

66

33

99

4

50

7

4

3

16

54

140

94

-

20

111

29

23

131

145

-

6

559

35

-18

-12

11

0

16

19

-139

38

-82

-122

25

Jaarrekening 2017 Euro per inwoner

terug naar tekst

Page 26: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Nummer

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61

0,62

0,63

0,64

0,7

0,8

0,9

0,10

0,11

0

1,1

1,2

1

2,1

2,2

2.3

2,4

2,5

2

3,1

3,2

3,3

3,4

3

4,1

4,2

4,3

4

5,1

5,2

5,3

5,4

5,5

5,6

5,7

5

6,1

6,2

6,3

6,4

6,5

6,6

6,71

6,72

6,81

6,82

6

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

7

8,1

8,2

8,3

8

Categorie

Bestuur

Burgerzaken

Beheer en overige gebouwen en gronden

Overhead

Treasury

OZB woningen

OZB niet-woningen

Parkeerbelasting

Belastingen overig

Alg. uitk. En ov. Uitk. Gem.f.

Overige baten en lasten

Vennootschapsbelasting (VpB)

Mutaties reserves

Res. Rek. van lasten en baten

Bestuur en ondersteuning

Crisbeheersing en brandweer

Openbare orde en veiligheid

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Parkeren

Recreatieve havens

Economische havens en waterwegen

Openbaar vervoer

Verkeer en vervoer

Economische ontwikkeling

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

Bedrijvenloket en bedrijfsreg.

Economische promotie

Economie

Openbaar basisonderwijs

Onderwijshuisvesting

Onderwijsbel. En leerlingzaken

Onderwijs

Sportbeleid en activering

Sportaccommodaties

Cultuurpres., -prod., en -part

Musea

Cultureel erfgoed

Media

Openb. Groen en (openl.) recr.

Sport, cultuur en recreatie

Samenkracht en burgerpart.

Wijkteams

Inkomensregelingen

Begeleide participatie

Arbeidsparticipatie

Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Maatwerkdienstverlening 18+

Maatwerkdienstverlening 18-

Geëscaleerde zorg 18+

Geëscaleerde zorg 18-

Sociaal domein

Volksgezondheid

Riolering

Afval

Milieubeheer

Begraafplaatsen en crematoria

Volksgezondheid en milieu

Ruimtelijke ordening

Grondexpl. (niet-bedr.terr.)

Wonen en bouwen

Volkshuisvesting-ro-stedelijke vernieuw

Totaal Saldo

Hengelo

35

15

-

266

-88

-116

-142

-14

-9

-1.618

-1

-

-44

-

-1.715

72

24

96

73

4

-

-0

4

81

1

33

3

4

41

-0

68

39

106

4

57

62

5

3

30

74

236

102

34

99

165

55

36

269

290

1

36

1.087

33

-21

-26

-4

2

-16

11

43

-4

50

-34

Hof van

Twente

34

10

-

305

-210

-106

-75

-

1

-1.218

-1

1

-81

-

-1.340

73

11

84

116

-0

-

8

2

125

12

-2

3

1

13

-

30

41

71

6

93

34

1

4

36

62

235

141

-

57

76

28

24

170

187

1

20

705

32

-32

-26

41

-1

14

13

-21

-21

-30

-122

Oldenzaal

51

19

0

302

-204

-102

-108

-24

-9

-1.527

14

-

-24

204

-1.406

56

16

72

91

6

-

-

-

97

7

25

2

7

40

-1

74

22

95

10

86

25

8

-

29

76

234

135

27

64

355

37

49

100

200

1

21

990

40

-31

-29

10

2

-8

15

-156

28

-114

-

Rijssen-Holten

37

-2

-

225

-70

-87

-69

-

-0

-1.263

-5

1

-151

222

-1.163

57

21

77

91

7

-

-

3

101

5

-42

11

-13

-40

1

66

53

120

9

46

30

5

4

20

63

177

107

15

57

108

17

13

163

177

1

33

691

40

-6

-7

12

4

43

13

-35

15

-6

0

Gemiddelde

Twente

51

10

2

267

-163

-115

-70

-6

-4

-1.439

-11

1

-3

36

-1.445

64

15

79

109

7

0

1

1

119

9

4

4

1

17

1

53

41

95

14

55

27

4

1

25

70

197

103

21

63

181

33

42

155

213

41

23

875

35

-23

-21

21

1

12

20

-42

17

-4

-56

Losser

41

2

0

243

-129

-172

-21

-

-9

-1.389

1

2

41

-

-1.390

68

9

77

85

-

-

0

1

87

34

-

5

9

48

-

52

25

77

10

49

13

1

-0

21

52

146

47

52

47

178

25

190

73

207

1

19

839

28

-18

-21

29

-0

16

36

-116

12

-67

-168

26

Jaarrekening 2017 Euro per inwoner

terug naar tekst

Page 27: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Nummer

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61

0,62

0,63

0,64

0,7

0,8

0,9

0,10

0,11

0

1,1

1,2

1

2,1

2,2

2.3

2,4

2,5

2

3,1

3,2

3,3

3,4

3

4,1

4,2

4,3

4

5,1

5,2

5,3

5,4

5,5

5,6

5,7

5

6,1

6,2

6,3

6,4

6,5

6,6

6,71

6,72

6,81

6,82

6

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

7

8,1

8,2

8,3

8

Categorie

Bestuur

Burgerzaken

Beheer en overige gebouwen en gronden

Overhead

Treasury

OZB woningen

OZB niet-woningen

Parkeerbelasting

Belastingen overig

Alg. uitk. En ov. Uitk. Gem.f.

Overige baten en lasten

Vennootschapsbelasting (VpB)

Mutaties reserves

Res. Rek. van lasten en baten

Bestuur en ondersteuning

Crisbeheersing en brandweer

Openbare orde en veiligheid

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Parkeren

Recreatieve havens

Economische havens en waterwegen

Openbaar vervoer

Verkeer en vervoer

Economische ontwikkeling

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

Bedrijvenloket en bedrijfsreg.

Economische promotie

Economie

Openbaar basisonderwijs

Onderwijshuisvesting

Onderwijsbel. En leerlingzaken

Onderwijs

Sportbeleid en activering

Sportaccommodaties

Cultuurpres., -prod., en -part

Musea

Cultureel erfgoed

Media

Openb. Groen en (openl.) recr.

Sport, cultuur en recreatie

Samenkracht en burgerpart.

Wijkteams

Inkomensregelingen

Begeleide participatie

Arbeidsparticipatie

Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Maatwerkdienstverlening 18+

Maatwerkdienstverlening 18-

Geëscaleerde zorg 18+

Geëscaleerde zorg 18-

Sociaal domein

Volksgezondheid

Riolering

Afval

Milieubeheer

Begraafplaatsen en crematoria

Volksgezondheid en milieu

Ruimtelijke ordening

Grondexpl. (niet-bedr.terr.)

Wonen en bouwen

Volkshuisvesting-ro-stedelijke vernieuw

Totaal Saldo

Tubbergen

35

9

-1

302

-191

-92

-80

-

-0

-1.142

8

1

77

70

-1.002

64

12

77

123

-

-

1

2

125

2

-1

4

-7

-2

-

37

26

63

-

51

13

-

1

26

55

148

114

-

27

124

33

30

135

150

-

9

622

41

-25

-14

21

0

23

12

-101

14

-76

-23

Wierden

32

4

4

231

-122

-97

-30

-

-7

-1.137

-5

6

-36

-

-1.159

59

10

69

105

-

-

-

-

105

7

-17

1

-0

-9

6

44

34

84

4

63

19

0

2

21

76

185

74

11

58

120

16

15

151

147

0

18

609

32

-12

-17

25

-2

27

24

-31

1

-6

-97

Gemiddelde

Twente

51

10

2

267

-163

-115

-70

-6

-4

-1.439

-11

1

-3

36

-1.445

64

15

79

109

7

0

1

1

119

9

4

4

1

17

1

53

41

95

14

55

27

4

1

25

70

197

103

21

63

181

33

42

155

213

41

23

875

35

-23

-21

21

1

12

20

-42

17

-4

-56

Twenterand

43

-1

-

156

-270

-85

-48

-

-5

-1.486

27

-

48

-

-1.621

64

7

71

113

-

-

-

-

113

13

-20

3

-1

-6

0

38

88

127

23

46

2

1

1

27

91

191

94

21

53

477

-

16

44

306

-

31

1.041

38

-17

-19

13

5

21

12

-17

78

73

11

27

Jaarrekening 2017 Euro per inwoner

terug naar tekst

Page 28: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Nummer

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61

0,62

0,63

0,64

0,7

0,8

0,9

0,10

0,11

0

1,1

1,2

1

2,1

2,2

2.3

2,4

2,5

2

3,1

3,2

3,3

3,4

3

4,1

4,2

4,3

4

5,1

5,2

5,3

5,4

5,5

5,6

5,7

5

6,1

6,2

6,3

6,4

6,5

6,6

6,71

6,72

6,81

6,82

6

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

7

8,1

8,2

8,3

8

Categorie

Bestuur

Burgerzaken

Beheer en overige gebouwen en gronden

Overhead

Treasury

OZB woningen

OZB niet-woningen

Parkeerbelasting

Belastingen overig

Alg. uitk. En ov. Uitk. Gem.f.

Overige baten en lasten

Vennootschapsbelasting (VpB)

Mutaties reserves

Res. Rek. van lasten en baten

Bestuur en ondersteuning

Crisbeheersing en brandweer

Openbare orde en veiligheid

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Parkeren

Recreatieve havens

Economische havens en waterwegen

Openbaar vervoer

Verkeer en vervoer

Economische ontwikkeling

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

Bedrijvenloket en bedrijfsreg.

Economische promotie

Economie

Openbaar basisonderwijs

Onderwijshuisvesting

Onderwijsbel. En leerlingzaken

Onderwijs

Sportbeleid en activering

Sportaccommodaties

Cultuurpres., -prod., en -part

Musea

Cultureel erfgoed

Media

Openb. Groen en (openl.) recr.

Sport, cultuur en recreatie

Samenkracht en burgerpart.

Wijkteams

Inkomensregelingen

Begeleide participatie

Arbeidsparticipatie

Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Maatwerkdienstverlening 18+

Maatwerkdienstverlening 18-

Geëscaleerde zorg 18+

Geëscaleerde zorg 18-

Sociaal domein

Volksgezondheid

Riolering

Afval

Milieubeheer

Begraafplaatsen en crematoria

Volksgezondheid en milieu

Ruimtelijke ordening

Grondexpl. (niet-bedr.terr.)

Wonen en bouwen

Volkshuisvesting-ro-stedelijke vernieuw

Totaal Saldo

Almelo

57

15

7

286

-54

-125

-156

-27

8

-2.250

23

-

7

-

-2.207

70

17

87

108

54

1

-

-

162

8

-2

2

7

15

7

74

28

108

49

16

45

1

2

31

98

242

98

57

144

181

79

34

327

296

278

40

1.534

41

-30

-35

57

1

34

31

-4

4

31

7

Borne

46

20

18

230

-133

-154

-80

-0

-8

-1.372

4

-

-7

-

-1.437

60

9

70

112

10

-

-

-

122

9

12

5

7

34

13

84

29

126

9

68

20

2

2

20

95

217

97

-

99

114

11

79

205

201

12

19

838

38

-22

-23

17

1

11

18

8

16

42

23

Enschede

43

27

21

317

-9

-128

-170

-24

-7

-2.331

-

3

-51

-

-2.309

79

16

95

115

20

2

2

-

139

24

16

6

13

58

-

50

51

100

9

46

82

13

-

18

68

236

117

66

132

235

100

49

206

237

403

56

1.601

45

-18

-24

15

0

18

16

11

36

62

-0

Haaksbergen

69

13

2

295

-15

-128

-81

-

8

-1.410

13

-

16

-

-1.218

64

37

101

152

0

-

-

1

154

8

0

2

-7

4

0

39

29

68

-

-

-

-

-

-

-

159

80

16

79

120

18

44

134

197

-19

23

693

34

-42

-20

4

5

-19

11

-

45

56

-3

Hellendoorn

60

8

1

293

-16

-133

-86

-

-6

-1.420

5

-

-73

-

-1.366

62

16

78

149

18

-

-

7

173

13

2

0

-0

15

-

36

34

70

12

76

27

0

2

29

60

206

157

-

69

117

30

68

150

185

1

9

786

34

-35

-33

31

-0

-3

14

1

26

42

-0

Gemiddelde

Twente

54

14

6

267

-54

-124

-92

-7

-3

-1.549

10

0

-46

-

-1.521

68

25

92

123

9

0

1

1

134

11

2

3

0

15

2

52

39

93

13

50

30

3

3

21

73

204

111

23

71

177

32

44

184

214

50

23

930

39

-25

-21

25

1

19

20

-3

24

41

Dinkelland

56

17

40

238

-69

-134

-95

-

1

-1.268

22

-

-90

-

-1.282

73

60

132

150

1

-

-

0

151

3

4

4

5

16

1

28

37

65

15

64

9

6

5

17

81

196

87

-

19

112

7

28

234

201

5

-

693

35

-17

-13

12

0

18

24

-17

17

25

15

28

Begroting 2019 Euro per inwoner

terug naar tekst

Page 29: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Nummer

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61

0,62

0,63

0,64

0,7

0,8

0,9

0,10

0,11

0

1,1

1,2

1

2,1

2,2

2.3

2,4

2,5

2

3,1

3,2

3,3

3,4

3

4,1

4,2

4,3

4

5,1

5,2

5,3

5,4

5,5

5,6

5,7

5

6,1

6,2

6,3

6,4

6,5

6,6

6,71

6,72

6,81

6,82

6

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

7

8,1

8,2

8,3

8

Categorie

Bestuur

Burgerzaken

Beheer en overige gebouwen en gronden

Overhead

Treasury

OZB woningen

OZB niet-woningen

Parkeerbelasting

Belastingen overig

Alg. uitk. En ov. Uitk. Gem.f.

Overige baten en lasten

Vennootschapsbelasting (VpB)

Mutaties reserves

Res. Rek. van lasten en baten

Bestuur en ondersteuning

Crisbeheersing en brandweer

Openbare orde en veiligheid

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Parkeren

Recreatieve havens

Economische havens en waterwegen

Openbaar vervoer

Verkeer en vervoer

Economische ontwikkeling

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

Bedrijvenloket en bedrijfsreg.

Economische promotie

Economie

Openbaar basisonderwijs

Onderwijshuisvesting

Onderwijsbel. En leerlingzaken

Onderwijs

Sportbeleid en activering

Sportaccommodaties

Cultuurpres., -prod., en -part

Musea

Cultureel erfgoed

Media

Openb. Groen en (openl.) recr.

Sport, cultuur en recreatie

Samenkracht en burgerpart.

Wijkteams

Inkomensregelingen

Begeleide participatie

Arbeidsparticipatie

Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Maatwerkdienstverlening 18+

Maatwerkdienstverlening 18-

Geëscaleerde zorg 18+

Geëscaleerde zorg 18-

Sociaal domein

Volksgezondheid

Riolering

Afval

Milieubeheer

Begraafplaatsen en crematoria

Volksgezondheid en milieu

Ruimtelijke ordening

Grondexpl. (niet-bedr.terr.)

Wonen en bouwen

Volkshuisvesting-ro-stedelijke vernieuw

Totaal Saldo

Hengelo

60

8

1

293

-16

-133

-86

-

-6

-1.420

5

-

-73

-

-1.366

62

16

78

149

18

-

-

7

173

13

2

0

-0

15

-

36

34

70

12

76

27

0

2

29

60

206

157

-

69

117

30

68

150

185

1

9

786

34

-35

-33

31

-0

-3

14

1

26

42

-0

Hof van

Twente

52

14

12

270

-125

-124

-75

-

1

-1.311

7

1

-148

-

-1.425

72

14

86

128

-0

-

8

1

137

14

0

0

-14

0

-

28

58

86

6

102

57

1

4

19

78

268

137

-

60

75

33

19

196

215

3

26

765

36

-22

-25

68

0

57

11

0

15

26

-0

Oldenzaal

56

16

-

261

-55

-111

-106

-24

-8

-1.644

-9

1

-90

-

-1.714

66

36

102

135

4

-

-

-

138

13

-

-1

13

25

1

84

38

123

11

65

33

-

12

25

104

249

165

23

69

352

32

38

111

187

8

31

1.018

39

-32

-22

7

4

-3

13

-

44

57

-4

Rijssen-Holten

52

9

-53

280

-27

-88

-76

-

-1

-1.400

18

-

21

-

-1.265

60

20

80

87

4

-

-

2

93

8

-3

-2

-14

-10

-

63

48

111

10

42

28

8

4

23

72

188

123

17

23

103

15

14

172

225

1

29

723

47

-10

-9

8

-1

35

14

-2

17

28

-18

Losser

70

11

23

300

-26

-134

-66

-

-8

-1.513

20

1

-16

-

-1.338

69

18

87

117

-

-

1

1

119

-

-

6

-3

2

-

43

29

72

9

48

10

1

0

21

54

143

58

49

67

175

25

155

115

196

-

18

859

37

-31

-22

44

1

29

42

-

19

61

34

29

Begroting 2019 Gemiddelde

Twente

54

14

6

267

-54

-124

-92

-7

-3

-1.549

10

0

-46

-

-1.521

68

25

92

123

9

0

1

1

134

11

2

3

0

15

2

52

39

93

13

50

30

3

3

21

73

204

111

23

71

177

32

44

184

214

50

23

930

39

-25

-21

25

1

19

20

-3

24

41

Euro per inwoner

terug naar tekst

Page 30: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Nummer

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,61

0,62

0,63

0,64

0,7

0,8

0,9

0,10

0,11

0

1,1

1,2

1

2,1

2,2

2.3

2,4

2,5

2

3,1

3,2

3,3

3,4

3

4,1

4,2

4,3

4

5,1

5,2

5,3

5,4

5,5

5,6

5,7

5

6,1

6,2

6,3

6,4

6,5

6,6

6,71

6,72

6,81

6,82

6

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

7

8,1

8,2

8,3

8

Categorie

Bestuur

Burgerzaken

Beheer en overige gebouwen en gronden

Overhead

Treasury

OZB woningen

OZB niet-woningen

Parkeerbelasting

Belastingen overig

Alg. uitk. En ov. Uitk. Gem.f.

Overige baten en lasten

Vennootschapsbelasting (VpB)

Mutaties reserves

Res. Rek. van lasten en baten

Bestuur en ondersteuning

Crisbeheersing en brandweer

Openbare orde en veiligheid

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Parkeren

Recreatieve havens

Economische havens en waterwegen

Openbaar vervoer

Verkeer en vervoer

Economische ontwikkeling

Fysieke bedrijfsinfrastructuur

Bedrijvenloket en bedrijfsreg.

Economische promotie

Economie

Openbaar basisonderwijs

Onderwijshuisvesting

Onderwijsbel. En leerlingzaken

Onderwijs

Sportbeleid en activering

Sportaccommodaties

Cultuurpres., -prod., en -part

Musea

Cultureel erfgoed

Media

Openb. Groen en (openl.) recr.

Sport, cultuur en recreatie

Samenkracht en burgerpart.

Wijkteams

Inkomensregelingen

Begeleide participatie

Arbeidsparticipatie

Maatwerkvoorzieningen (WMO)

Maatwerkdienstverlening 18+

Maatwerkdienstverlening 18-

Geëscaleerde zorg 18+

Geëscaleerde zorg 18-

Sociaal domein

Volksgezondheid

Riolering

Afval

Milieubeheer

Begraafplaatsen en crematoria

Volksgezondheid en milieu

Ruimtelijke ordening

Grondexpl. (niet-bedr.terr.)

Wonen en bouwen

Volkshuisvesting-ro-stedelijke vernieuw

Totaal Saldo

Tubbergen

56

12

5

236

-47

-98

-78

-

-1

-1.222

17

-

-88

-

-1.209

76

55

130

141

1

-

-

-1

141

3

0

10

-5

8

1

32

44

76

26

32

9

1

2

19

80

168

118

-

24

124

13

31

212

181

5

-

709

40

-22

-11

9

1

16

22

-30

16

8

48

Wierden

37

10

7

268

-57

-102

-35

-

-2

-1.238

-3

0

-43

-

-1.157

62

13

75

107

-

-

-

-

107

16

-0

1

-1

16

6

46

33

85

3

54

24

1

2

21

67

172

79

12

53

108

12

10

221

151

2

-

648

39

-27

-16

37

-2

31

31

-

11

42

17

Twenterand

52

2

-

156

-77

-150

-26

-

-1

-1.569

-21

-

-49

-

-1.684

63

7

70

127

-

-

-

-

127

30

-7

3

-1

25

0

32

63

96

18

39

5

1

2

23

93

181

97

24

50

515

-

14

49

306

-

33

1.087

47

-18

-17

18

4

35

12

-19

69

62

-0

30

Gemiddelde

Twente

54

14

6

267

-54

-124

-92

-7

-3

-1.549

10

0

-46

-

-1.521

68

25

92

123

9

0

1

1

134

11

2

3

0

15

2

52

39

93

13

50

30

3

3

21

73

204

111

23

71

177

32

44

184

214

50

23

930

39

-25

-21

25

1

19

20

-3

24

41

Begroting 2019 Euro per inwoner

terug naar tekst

Page 31: Benchmark Twentse Gemeenten - Eshuis · 2019-02-22 · Financiële kengetallen Hoe rijk of hoe arm is mijn gemeente? Die vraag is niet zo maar te beantwoorden, want een gemeente is

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Onderwijs

Sport, cultuur en recreatie

Sociaal domein

Veiligheid

Verkeer en vervoer

Onderwijs

Sport, cultuur en recreatie

Sociaal domein

Almelo

107%

110%

114%

112%

104%

Hof van

Twente

102%

109%

122%

114%

108%

Borne

107%

109%

108%

78%

93%

Losser

113%

138%

93%

98%

102%

Dinkel-

land

159%

105%

66%

140%

124%

Olden-

zaal

141%

143%

130%

106%

103%

Enschede

105%

120%

92%

107%

102%

Rijssen-

Holten

104%

92%

93%

106%

105%

Haaks-

bergen

110%

102%

70%

99%

157%

Tub-

bergen

170%

113%

121%

114%

114%

Hellen-

doorn

110%

107%

98%

109%

109%

Twente-

rand

99%

112%

75%

95%

104%

Hengelo

105%

135%

112%

99%

98%

Wierden

109%

102%

101%

93%

106%

Gemiddelde

Twente

117%

112%

98%

104%

106%

Gemiddelde

Twente

117%

112%

98%

104%

106%

31

Overzicht B&L per taakveld

terug naar tekst

Ontwikkeling uitgaven per taakveld 2017/2019