DOSSIERBiologische bijenteelt pp.5-8

www.maya.be

DAGBOEKEen verbli j f in het bijenparadijs p.3

LEZERSRUBRIEK p.10

VAN HIER EN GINDERBiobijenteelt, België en Europa p.11

MAYA HONINGMAGAZINE n°3 - maart 2007

Driemaandelijks infoblad van Miel Maya Honing vzw

Afgiftekantoor 4099 Liège X - nr P3A9003

BELGIQUE-BELGIE

P.P.4099 LIEGE X

9/2579

EDUCATIEOver bijen en mensen, de cd-rom ! p.4

MAYA FAIR TRADENieuwe honingen p.9

D E EERSTE ontmoeting met de mensen van COADAP en Miel Maya Honing is

een echte onderdompeling: alles verloopt in het Spaans, stel je voor!! De volgende dag tonen ze ons hoe een coöperatieproject kan worden opgezet, heel boeiend.

Om 5u ’s ochtends begeven we ons met twee leden van de coöperatie en José, een Chileense bijendes-kundige, op weg om een inheemse gemeenschap te ontmoeten die op de grens met Belize woont. Een tocht van 60 kilometer door de jun-gle met autopech onderweg: ja hoor, elke uitstap is een ware expeditie! De mensen praten Quech’ui, maar een vertaler helpt ons om hen te verstaan. Na een fikse wandeling komen we bij de eerste bijenstal (vijf bijenkasten). De imker steekt zijn beroker aan en opent de eerste kast. De kolonie is nog zwak. Door de imker bezig te zien begrijpen we al snel dat hij niet echt weet wat hij moet doen. Hij zou willen dat de coöperatie hem helpt en aanwijzingen geeft. Hij vraagt niet liever dan bij te leren.

Nog een ander bezoek met José en de imker Miguel. Miguel stopt de wagen op 200m van de bijenstal. We hebben geen handschoenen

aan… Wanneer Miguel dit ziet, moet hij hier hard om lachen. We begrij-pen snel waarom: de eerste kast puilt uit van de bijen! Ongelooflijk hoe alert ze zijn! Deze kasten zijn goed ontwikkeld en in volle groei, ondanks de winter! De bijen bren-gen hopen stuifmeel aan: wat een plezier om deze massa bijen bezig te zien, onze oren gonzen ervan! De tropische bijenteelt verschilt erg van de onze: de warmte, de weelderige natuur, de mieren die de bijen en hun honing opeten (een van de grootste problemen waarmee imkers in Guatemala te kampen hebben). De natuur in deze regio biedt enorme mogelijkheden! Overal in het bos zien we wilde zwermen.

We bevinden ons hier echt in het bijenparadijs!

Terug in België is het tijd om het imkerseizoen voor te bereiden. We bruisen van energie, de Latijns-Ame-rikaanse zon heeft onze batterijen opgeladen. Wat een onvergetelijke ervaring! Nogmaals komen we tot de vaststelling dat imkers wereld-wijd gepassioneerd zijn door wat ze doen! Heel erg bedankt voor de hartelijke ontvangst!

•

Marie Buisson en Vincent Van Biesbroeck1

(reis van 19/10 tot 3/12/06)arwen.mariote@laposte.net en

vincent.vbb@laposte.net

Wij zijn twee jonge Belgische imkers met een passie voor bijen, reizen en ontmoetingen. Eind vorig jaar kregen we de kans de imkercoö-peratie COADAP te bezoeken in het noorden van Guatemala (Petén), dichtbij het Lago Petén Itza en de beroemde Maya sites van Tikal.

In de streek van Santa Elena, in de Petén (Guatemala), 9/11/06.

9 Vincent is bijenteeltdeskundige bij de vzw CARI (Centre apicole de recherche et d’information) in Louvain-la-Neuve.

D E MAYA HONING wordt geoogst in afgelegen gebieden, ver van alle mogelijke vervuiling. Veel mensen besluiten hieruit dat de honing «bio» is,

maar slechts een klein aantal van onze partners heeft momenteel het bio-certificaat. In het dossier bespreken we de inspanningen – vooral op administratief vlak – die van hen gevraagd worden om een bio-label te verkrijgen. In de rubriek «Educatie» stellen we u trots onze CD-rom «Over bijen en mensen» voor, gebruiksvriendelijk en boordevol informatie. En er zijn nog nieuwigheden te melden: Maya Fair Trade voert de honingen «mantequilla» en «manzanilla» in. Het zijn smeuige en tongstrelende honingen met een fijne kristallisatie. En tot slot wordt in dit nummer de lezersrubriek gelanceerd, het woord is aan u!

Benoît Olivier.

VOORWOORD DAGBOEKEEN VERBLIJF IN

HET BIJENPARADIJS

MAYA... wie, wat?

Miel Maya Honing vzw is een erkende niet-gouvernementele organisatie (NGO), zowel actief in het Noorden als het Zuiden. In Mexico en Guatemala ondersteunt ze imkerorganisaties onder de vorm van ontwikkelingsprojecten. In België werkt ze aan sensibilisering over de eerlijke handel van honing.

Deze activiteiten worden gefinancierd door subsidies, schenkingen van particulieren en andere inkomsten (vormingen, boeken en andere publicaties, tijdschrift-abonnementen). Maya Fair Trade cvba, een organisatie gelinkt aan Miel Maya Honing vzw, draagt ook financieel bij aan de projecten in Mexico en Guatemala.

Maya Fair Trade cvba (coöperatieve ven-nootschap met beperkte aansprakelijkheid en sociale doelstelling) heeft als voornaamste activiteit de import van honing van eerlijke handel en zijn commercialisering, hetzij in onverwerkte vorm in bokalen, emmers, enz., hetzij verwerkt in producten als honingsnoepjes, spe-culaas, honingkoek, nougat, enz. De organisatie is financieel onafhankelijk en krijgt geen enkele subsidie.

Miel Maya Honing vzw

Het team van Miel Maya Honing vzw bestaat uit : Ria Bernar, Renaud Keutgen, Françoise Moreau, Benoît Olivier en Petra Sips.

rue de Steppes, 26 - B-4000 LIÈGE (sociale zetel)T. 04 / 380 06 18 - F. 04 / 380 45 99 liege@maya.be - www.maya.be

Valkerijgang 28 - B-3000 Leuven T. 016 / 22 91 80 - F. 016 / 29 62 73 leuven@maya.be - www.maya.be

Verder kan u terecht bij :

- In Brugge : Mevr. Vandenheuvel-Ghekiere : 050 / 33 72 11

- In Brussel : Mme Béatrice Berthe : 02 / 736 31 12

- In Namen : M. et Mme Franck : 081 / 30 38 58

Miel Maya Honing vzw is erkend om fiscale attesten toe te kennen voor elke gift van minstens 30€ per jaar (gestort in één of meerdere keren).Bankreknr : 340-0653333-76

Colofon

Eindredacteur : Benoît OlivierRedactiecomité : Renaud Keutgen, Benoît Olivier, Petra Sips.Hebben meegewerkt aan dit nummer : N. Brouwers, M. Buisson, M. De Vos, J. Grandjean, Th. Gruber, R. Keutgen, F. Moreau, B. Olivier, E. Petit, P. Sips, R. Vandame, G. Vandenplas, V. Van Biesbroeck.Concept : www.synthese.beDruk : L’EncrierGedrukt op 2.000 exemplaren op 100% gerecycleerd en zonder chloor gebleekt papier.

Fotografie : alle rechten voorbehouden aan Miel Maya Honing vzw.Fotografen : L. E. Castanon Chavarria, Th. Gruber, B. Olivier, V. Van Biesbroeck, S. Witters.

Abonnement (4 nrs / jaar) : 10 €Tijdschrift gemaakt met de steun van DGOS (Directoraat Generaal Ontwikkelingssamenwerking).

Voorpagina en voorwoord : Chajul, Quiché, Guatemala, 5/05/06.

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2007 Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2006

3

Bioproducten kennen een groeiend succes: de markt, de grootdistributie op kop, is vragende partij. Het is in deze context dat het Europees Parlement overweegt om de regle-mentering van bioproducten aan te passen. Maar bioteelt is meer dan een waarborg op onschadelijkheid. Het gaat vooral over een ethische relatie met het milieu en met dieren.

D E PRODUCTIE van bioho-ning dekt twee dimensies: enerzijds gaat het om een

productiewijze op basis van res-pect voor het natuurlijke evenwicht, en anderzijds om de productie van gezonde voedingswaren die beantwoorden aan stricte kwali-teitsnormen en die nauwelijks of geen kunstmatige chemische stof-fen bevatten1.

De bijenteelt is in het algemeen geen vervuilende activiteit. Ze neemt geen toevlucht tot chemi-sche inputs en houdt zeer weinig

risico’s in voor het milieu2. De enige verontreiniging die de bijenteelt aangerekend kan worden, betreft de behandelingen tegen ziektes van de bijen en hun eventuele re-sidu’s. (zie kader pagina 7)

Voor de bio-bijenteelt bestaat de uitdaging er dus eerder uit een omgeving te vinden die háár niet vervuilt. Enerzijds moeten de kas-ten op meer dan 3 km (maximale actieradius van de bij) staan van een autoweg3 ; anderzijds versto-ren de conventionele landbouw en haar chemische input (pesticiden,

insecticiden, fungiciden) het leven van de bijen4 en kan dit ook tot residu’s in de honing leiden.

Daarentegen draagt de bijen-teelt dankzij de bestuiving bij aan een gezond milieu. Het helpt de biodiversiteit te behouden en de rendementen van de landbouw te verhogen op volledig natuurlijke wijze. De bijenteelt wordt dikwijls in overweging genomen voor her-bebossingsprojecten, dankzij de toegevoegde waarde die ze heeft op de flora. Ze stimuleert het be-houd of de herstelling ervan.

De uitdaging van de biologische bijenteelt

1 Nieuwe versie van het reglement van de EU (zie de rubriek « Van hier en ginder ») ; voortaan zijn fytofarmaceutische producten toegestaan, maar enkel in uitzonderlijke gevallen en volgens een beperkte lijst.2 Bijvoorbeeld de verf die wordt gebruikt om de kasten te beschermen. 3 Volgens het reglement moeten er in een straal van 3 km “fundamenteel” natuurlijke bronnen of biolandbouw voorkomen voor de bijen, en geen belangrijke bronnen van vervuiling. Zulke termen laten veel ruimte voor interpretatie voor inspecteurs en certificiëringsagentschappen. (Rémy Vandame, Linea Abejas de Chiapas, Ecosur, Mexico).4 De bijenkast is een levend organisme, complex en georganiseerd. Ze is zeer gevoelig aan vervuilende stoffen, zelfs in extreem kleine dosissen, soms van een orde van 2 à 3 ppm (parts per million) : mineralen, zware metalen, chemische -, organische -, cryptogame -, bacteriële producten, enz. (A. Becker, tijdschrift « l’Abeille de France », juni ’99).

Patulul, Suchitepéquez, Guatemala, 26/10/06.

Honing en eerlijke handel, het voorbeeld van de Maya honing.Een nieuw hulpmiddel voor de sensibilisering over eerlijke han-del! Deze gebruiksvriendelijke CD-rom geeft u een klare kijke op de thema’s van de werking van Miel Maya Honing en helpt u de eerlijke handel bevattelijk voor te stellen.

W IJ, de vormingswerkers van Miel Maya Honing, werken al een hele tijd

aan een nieuw instrument voor de sensibilisering over eerlijke handel en de werking van Miel Maya Honing. We wilden dat het gebruiksvriendelijk werd, informatief, ludiek, en mooi om zien met veel foto’s. En liefst zo interactief mogelijk. En ziedaar, het vele werk heeft geleid tot een mooie en interessante CD-rom !

Onze CD-rom bestaat uit vier grote delen. Deze vier thema’s hangen nauw samen met de werking van Miel Maya Honing. Het eerste deel heet « Honing, een geschenk van de natuur » en gaat over bijenteelt en milieu. In « De Maya’s en inheemse volkeren » komen onze partners van Mexico en Guatemala aan bod. We bespreken hun situatie van vroeger en nu in de context van de glo-balisering. Het hoofdstuk « Eerlijke

handel en ontwikkeling » reikt alle elementen aan om de eerlijke han-del te leren kennen en begrijpen. Je krijgt ook zicht op wat dit nu juist betekent voor de producenten. In het laatste hoofdstuk, « En u », geven we een aantal aanzetten tot reflectie. We nodigen we u uit stil te staan bij de voordelen die een meer rechtvaardige handel kan heb-ben voor ons, in het Noorden. En welke bijdrage kunnen wij leveren om de wereld waarin we leven te bewegen ?

Deze CD-rom (tweetalig Neder-lands-Frans) is interessant ter in-formatie voor uzelf, maar ook voor uw kinderen en hun leerkrachten. Hij kan gebruikt worden voor school- of klasprojecten. Je vindt er alle informatie om een spreekbeurt te stofferen. Of je kan hem gebruiken als visuele ondersteuning bij een presentatie. Hij bevat ook interes-

sante werkmiddelen om een debat te lanceren in je groep.

Aarzel niet ons te contacteren voor meer informatie of om uw CD-rom te bestellen (hij kost 10 Euro, met een korting voor leerkrachten en studenten).

Contact : petra.sips@maya.be, 016/22.91.80.

DOSSIERBIOLOGISCHE BIJENTEELT

EDUCATIEOVER BIJEN EN MENSEN, DE CD-ROM !

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2007

�

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2006

�

H ONING VAN erlijke han-del beantwoordt aan stricte kwaliteitsnormen. Hij moet

namelijk vrij zijn van enig antibiotica-residu. De toegestane behandelin-gen tegen bijenziektes zijn dezelfde als voor de bio-bijenteelt. Tenslotte komt hij ook van regio’s die vrij zijn van vervuiling. Wat moet de produ-cent van eerlijke honing, die al deze inspanningen al heeft gedaan, nog doen om “bio” 5 gecertificeerd te worden? Zoals hieronder wordt be-schreven, gaat het er voornamelijk om de oorsprong van de honing te garanderen en contact te vermijden met elke niet-bio gecertificeerde substantie. Ook het verbod op het gebruik van suiker als voeding voor de bijen vormt een belangrijke uit-daging.

Wat de producent moet veranderen aan zijn productiewijze.

Als de bijenkast zich op minder dan drie kilometer bevindt van een weg die wordt gebruikt door motorvoer-tuigen, kan de inspecteur vragen ze te verplaatsen en een andere plaats te zoeken. Dit kan ook gebeuren als er zich een vergaarbak van gebruikt water bevindt op minder dan 200 meter. Deze regels zijn vatbaar voor interpretatie (zie noot nr 3).

In de winter mogen de bijen enkel gevoed worden met honing, be-halve in geval van schaarste, dan is biosuiker toegestaan. Deze vereiste is een probleem voor de Mexicaan-se en de Guatemalteekse imkers, die gewend zijn hun bijen tijdens de overwintering te voeden met witte suiker die ze kopen per zak van 50 kg of met lokale artisanale en niet geraffineerde rietsuiker, de pa-nela6. In hun land is geen van beide producten beschikbaar met een biolabel. Als de imker deze praktijk opgeeft, moet hij een verlies zien te overwinnen dat overeenkomt met het verschil in kost van de suiker en de niet geoogste honing7 die als wintervoorraad in de kasten blijft.

De was en de koninginnen moe-ten geproduceerd worden door de imkerleden van de gecertificeerde organisatie. Anders moeten ze worden gekocht bij gecertificeerde producenten.

Wat de producent moet veranderen aan zijn uitrusting.

De bijenkasten mogen niet wor-den geverfd met toxische produc-ten. Ze mogen enkel ingesmeerd worden met was. De slingervaten en sedimentatietanks moeten in roestvrij staal zijn; tijdens de eerste jaren bestaat er een gedoogbeleid en mogen ze tijdelijk met was be-smeerd zijn.

Plastic bidons of - emmers mogen gebruikt worden als het plastic8 voor levensmiddelen betreft. PVC is formeel verboden, alsook emmers die gediend hebben om vet te vervoeren. Er mag geen stof in de extractieruimte zijn; deze ruimte moet de hygiënenormen van de certificieerder respecteren.

Wat de producent moet veranderen aan zijn adminstratieve organisatie.

Er moeten interne inspecteurs worden aangesteld. Hun rol is de bijenstallen in andere sectoren dan de hunne te inspecteren: dit noemt men gekruiste inspecties. Zij onderzoeken de staat van de stallen, zij gaan in op de positieve en de negatieve punten en noteren hun observaties op een technische fiche.

De inspecteurs overhandigen hun fiches aan het toezichtcomité om nagekeken te worden. Op de ach-terzijde van elke goedgekeurde fiche staat er een kaart met de lokatie van de bijenstal. Er wordt een algemene kaart getekend met de lokatie van alle stallen. De bijenstallen worden genummerd en krijgen een aandui-ding van het aantal kasten en de geschatte oogst. Het volledige dos-

sier wordt dan opgestuurd naar het inspectie-agentschap (dat hetzelfde kan zijn als het certificiëringsagent-schap maar dat hoeft niet). Als de inspecteur in naam van het agent-schap komt, superviseert hij eerst het interne controlesysteem, dat goed gedocumenteerd moet zijn. Daarna inspecteert hij een tiende van alle bijenstallen. Deze worden gedeeltelijk willekeurig geselecteerd en gedeeltelijk op basis van ob-servaties die tijdens de supervisie verricht zijn.

De vereisten voor de traceerbaar-heid liggen zeer hoog: er zijn aparte lokalen en uitrustingen nodig voor de conventionele en de biologische bijenteelt, of het nu voor de extrac-tie, de stockage of het vullen van de vaten is. Bij elke stap worden registers ingevuld zodat de over-eenkomst kan nagegaan worden tussen de geoogste, gefilterde, ge-conditioneerde en gecommerciali-seerde volumes. De vermelding “bio” moet op de verpakking staan (of het nu gaat over een vat of een bokaal), op de factuur, de commerciële do-cumenten, enz. De opslagplaatsen bij vertrek (Mexico) en aankomst (België) worden gecontroleerd.

Wat betekent bio-bijenteelt nu concreet voor de producent ?

Vullen met bio honing bij Urecch, Guerrero, México, 14/04/05

Biologische bijenteelt en behandelingen te-gen bijenziektes. In de bijenteelt worden antibiotica ge-bruikt om het Amerikaanse of Europese vuilbroed te bestrijden. Ze worden verbo-den door de Europese Unie, ook voor de conventionele bijenteelt: de populaties van de zieke kolonies moeten verbrand worden, maar de kasten zelf mogen gedesinfecteerd en opnieuw gebruikt worden. Dit is niet altijd zo gebeurd in de grote exportlanden van honing, zoals China, Argentinië en Mexico, vandaar de noodzaak voor een systematische controle. Tegen vuilbroed is de beste remedie de preventie: een goed ver-zorgde en krachtige bijenkast zal deze ziekte niet aantrekken.

De farmaceutische industrie (Bayer, San-doz, enz.) heeft een gans mijtbestrijdend productengamma (Apistan, Bayvarol, enz.) op punt gesteld om te strijden tegen de varroa. De varroa is een van oorsprong Aziatische mijtachtige, die zich vandaag over de hele planeet heeft verspreid, behalve in Afrika9. De Euro-pese Commissie staat het gebruik van deze middelen toe in de conventionele bijenteelt, maar niet in de biologische bijenteelt. Ze moeten weldoordacht af-wisselend worden gebruikt om geen gewenning van de varroa te veroorzaken of residu’s in de honing of de was achter te laten. Het – toxische – afval van deze producten moet zorgzaam worden ge-elimineerd. In de bio-bijenteelt worden slechts de volgende producten toege-staan: mierenzuur, oxaalzuur, melkzuur en thymol10.

5 De reglementen variëren naargelang de honing bestemd is voor de VS, de EU of Japan. Voor de EU is het reglement (CEE) 2092/91 van toepassing; De producent die wilt exporteren naar één van deze drie regio’s in de wereld, moet dit preciseren aan de inspecteur, die de criteria ad hoc zal verifiëren. 6 Bij de herneming van het seizoen oogst men de eerste honing niet, zodat de bijen deze suiker volledig kunnen elimineren. Dit wordt bevestigd in de sac-charose-analyses van hun stalen.7 Een hoogsel honing geeft ongeveer 12 kg honing per kast, ofwel bijna een derde van de jaarlijkse oogst. Aan 16 pesos per kg vertegenwoordigt dit ongeveer 14 Euro per kast, of ongeveer vier keer het minimum dagsalaris.8 Bron: Rémy Vandame, Linea Abejas van Chiapas, Ecosur, Mexico.9 In Afrika hebben de imkers weinig of geen last van varroa. De redenen die hiervoor aangehaald worden, zijn het feit dat de honingcellen te klein zijn, en de agressiviteit van de bijen (bron: AFOCO).10 Dit zijn producten die van nature uit aanwezig zijn in honing (zuren) of in de gangbare consumptie (thymol). Mierenzuur wordt afgescheiden door mieren; oxaalzuur wordt ook wel zuringzout genoemd; melkzuur, zoals de naam al doet vermoeden, is aanwezig in melk; thymol is een synthetische substantie die wordt gemaakt op basis van thijm.

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2007

�

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2006

7

OP DE FOTOS, van boven naar beneden: • Cuilco, Huehuetenango, Guatemala, 11/03/03.

• Register van “Apicultores Mayas”, een organisatie die bezig is met de omschakeling voor het bio certif icaat (Quintanaa

Roo, México, 21/11/06). • Tzuluwitz, Chiapas, México, 20/05/06.

E EN VOORTDUREND groei-ende interesse in de westerse landen voor biologisch gecer-

tificeerde producten maakt de com-mercialisering op grote schaal van biologisch gecertificeerde honing denkbaar. Maar het aanbod volgt de vraag niet. Waarom?

Taurino Reyes Santiago, directeur van Certimex, een inspectie-agent-schap in Mexico geeft ons het ant-woord: “Los precios internacionales de la miel orgánica no compensan los costos de este sistema de pro-ducción y lo hacen cada vez me-nos atractivo para los productores. Ahora tenemos menos proyectos certificandose en orgánico que en el ciclo pasado y los que están siguen

con problemas con respecto a los precios que pagan por la miel.”11

Alle vereisten die we hier vermeld hebben, kosten uiteraard geld! Het verbod op niet-biologische suiker voor het voeden van de bijen, het vervangen van de uitrusting, de certificatie (1.500 à 2.000 USD per jaar12), enz. Wie gaat deze kosten betalen? De producent heeft er op geantwoord via Certimex. Maar wat denkt de consument ervan? Hoe-veel wil de consument betalen voor biohoning? Want hij heeft hier ten-slotte het laatste woord over.

En de positie van de eerlijke handel in dit debat ? Toen FLO13, de certi-ficiëringsorganisatie van de eerlijke

handel, eind 2004 de minimum aan-koopprijzen van eerlijke honing her-zag, werd het verschil tussen bioho-ning en niet biohoning vastgelegd op 150 USD, hetzij minder dan 10%. Reden: gezien de stagnatie van de markt voor biohoning in die tijd, moesten we de bioproducent geen illusies geven door hem een te hoog verschil voor te stellen. Biohoning produceren, deed je uit overtuiging. Vandaag blijkt deze beslissing dus een vergissing te zijn.

•Benoît Olivier

Met dank aan Rémy Vandame (Ecosur, Mexico) en Jérôme Geels (Ecocert-België)

voor hun adviezen.

Zie ook de rubriek « Van hier en ginder : biobijenteelt, België en Europa. »

Waarom volgt het aanbod de vraag niet?

11 Vertaling : “De internationale prijzen van biohoning compenseren niet alle kosten van dit productiesysteem en maken hem steeds minder aantrekkelijk voor de producenten. Wij hebben momenteel minder certificiëringsprojecten dan in de vorige cyclus, en degenen die het wel doen, blijven problemen hebben vanwege de prijzen die voor de honing betaald worden.”12 Deze kost zal nog veel hoger liggen voor een organisatie met een groot aantal kleine producenten die verspreid zijn en gesitueerd in regio’s die moeilijk toegankelijk zijn. Dit is het typische profiel van de producenten van eerlijke handel. 13 FLO : Fairtrade Labelling Organizations, Bonn.

Bij Copiasuro, in Catarina , San Marcos, Guatemala, 9/11/06.

Adres : Rue de Louveigné, 12B-4920 Remouchamps

Contact :Tel. : +32 4 365 22 51GSM : +32 498 10 50 72Fax : +32 4 365 22 61

E-mail : etienne.petit@maya-ft.be Website : www.maya-ft.be

Dankzij haar duurzame aanwezigheid in Mexico, breidt Maya Fair Trade haar gamma aan Mexicaanse honingen verder uit.

B INNENKORT ZAL het gam-ma aan monoflorale honin-gen aangevuld worden met

twee nieuwe honingen:

Honing van de acahual bloe-men of “mantequilla honing”, vermaard om zijn kleur en om zijn consistentie die lijkt op die van boter waardoor hij gemak-kelijk smeerbaar is;Honing van de bloemen van de aceitilla of “Manzanilla silvestre”, nog weinig bekend in Mexico. Maya Fair Trade is pionier in de distributie van deze honing.

Deze twee honingen worden ge-produceerd in de staten Tlaxcala en Morelos, in de streek van de hoog-vlaktes in het centrum van Mexico, dichtbij de vulkanen Popocatepetl en Ixtaccihuatl2 en op een hoogte van meer dan 2000 meter.

Van september tot november, wan-neer de oogst van de maïs op zijn einde loopt, profiteren de imkers van deze wonderlijke bloei. De struikachtige planten met gele en witte blaadjes brengen grote hoe-veelheden pollen en nectar voort.

In enkele weken tijd verzamelen

•

•

de bijen een overvloed aan nectar die ze daarna transformeren in een honing die bekend staat om zijn unieke smaak.

Deze twee honingen onderschei-den zich gemakkelijk van andere Mexicaanse honingen:

De honing van de Acahual heeft een crèmachtige kleur (links op de foto);De Manzanilla honing is donker-der (rechts).

Allebei kenmerken ze zich door hun fijne kristallisatie en hun smeuige consistentie.

U zal hen binnenkort in de rekken kunnen ontdekken. Voor meer in-formatie: contacteer etienne.petit@maya-ft.be of bezoek de website www.maya-ft.be.

•

•

Bloei van de acahual aan de voet van de vulkaan Popocatepetl (Mexico)

MAYA FAIR TRADEVAN MILPA1 TOT HONING

Bijenstal in een milpa met bloei van de Aceiti l la(manzanil la sylvestre) (Mexico)

1 Milpa betekent maïsveld in het Spaans. Maïs is het basisvoedsel in Mexico.2 Deze twee vulkanen hebben een respectieve hoogte van 5452 m en 5286 m.

Maya Fair Trade cvba

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2007

�

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2006

�

De Europese reglementering inzake biolandbouw dateert van 1��11, voor de uitbreiding van de Europese Unie. Er werd een voorstel voor een nieuwe regelgeving goedgekeurd2, dat nog voorgelegd moet worden aan het Europese Parlement. De media3 hebben veel aandacht besteed aan de kritieken tegen dit project. Volgens deze kritieken zullen pesticiden niet langer verboden zijn en zullen GGO’s (genetisch gemanipuleerde organismen) getolereerd worden ter waarde van � gram per kilo (0,�%). Maar wat zegt de verguisde tekst eigenlijk juist�?

Voorstel van 22/12/0�, Artikel 3 : Doel

Met de biologische productie wor-den de volgende algemene doelstel-lingen nagestreefd :a) het tot stand brengen van een

duurzaam beheerssyteem voor de landbouw (…) ;

b) het produceren van producten van hoge kwaliteit;

c) het produceren van een breed gamma aan levensmiddelen en andere landbouwproducten op een wijze die voldoet aan de vraag van de consument naar goederen die worden geprodu-ceerd aan de hand van proces-sen die niet schadelijk zijn voor het milieu, voor de menselijke gezondheid, voor de gezondheid van gewassen of de gezondheid en het welzijn van dieren.

Artikel � : Algemene principes

De biologische productie is geba-seerd op de volgende beginselen :a) het op geëigende wijze ontwer-

pen en beheren van biologische procedures op basis van ecolo-gische systemen die gebruik ma-ken van beschikbare natuurlijke bronnen aan de hand van me-thoden die : (…) (iii) het gebruik van GGO’s en/of producten die zijn geproduceerd met of door GGO’s uitsluiten, met uitzonde-ring van geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik ; (…)

b) het beperken van het gebruik van productiemiddelen. Indien hun gebruik noodzakelijk is of in geval van afwezigheid van de be-heersmethoden waarvan sprake in punt a), is het gebruik beperkt tot : i) stoffen afkomstig van an-dere biologische producties ; ii) natuurlijke substanties of sub-stanties afgeleid van natuurlijke substanties ; iii) weinig oplosbare minerale meststoffen ;

c) het strict beperken van het ge-bruik van door chemische syn-these verkregen stoffen tot de volgende uitzonderlijke gevallen (…).

1 Reglement 2092/91 en bestek over dierlijke productie (1999), reglement 1804/99.2 Door de Raad « Landbouw en visserij », op 20 december 2006.3 Le Soir, 17/02/2007.4 Raad van de Europese Unie, interinstitutioneel dossier 2005/0278 (CNS).5 Op 28/02/2007 was er in België geen enkele imker met een bio-certificaat, noch van Ecocert-België, noch van BLIK.6 « Over bijen en mensen », MMH, 2003.

Manifestatie voor de Europese Commissie, 27/02/07

Geen bio-imkers in België�

Xavier Debongnie is landbouwer en imker in Belgisch Luxemburg. Vanaf het begin heeft hij geopteerd voor biologische methoden. (…) maar hij heeft geen certificaat : « Omdat dit teveel geld kost en mij teveel be-perkt. (…) Om een biokeurmerk te bekomen moet er in een straal van drie kilometer rond de kasten een « intacte » zone worden voorzien en dat betekent verwijderd van de grote wegen en de landbouwvelden. Of met andere woorden : men moet beschikken over zowat 3.000 hec-tare grond die hetzij « maagdelijk » is of enkel beplant is met biologische gewassen, en dat allemaal uit de buurt van het wegennet… ! »6

VAN HIER EN GINDERBIOBIJENTEELT,

BELGIË EN EUROPADeze pagina is gewijd aan nieuwtjes, maar ook aan onze lezers ! Laat gerust van je horen en stuur ons je mening zodat hierover gediscussieerd kan worden ! Om te beginnen: enkele reacties op de nieuwe stijl van ons magazine.

AGENDADimanche 28 janvier petit déjeuner du commerce équitable au château Brunsode à Tilff.

LEZERSRUBRIEK

Rien à dire: assez magnifique! Stéphane, de Max Havelaar Belgique.

Waouw, comme on dit “ ça pète bien” comme périodique. Je me demandais justement ce qu’il en était et voilà. Laurence1

Geachte, gelieve ons te schrap-pen op jullie lijst. Omdat jullie verder gaan met zo’n duur tijdschrift uit te geven, zal ik vragen aan de bank om m’n maandelijks bedrag te stop-pen. Jullie doen uiteraard wat jullie

willen maar “niet” met mijn “kleine” bijdragen. Kleurinkt is niet recycleer-baar en zéér schadelijk voor milieu en allergieën . Frans.

Ayant attentivement parcouru vos deux publications trimestrielles (Terre et Miel Maya) majoritairement consacrées au Burkina Faso, je ne peux qu’exprimer et ma satisfac-tion et mon admiration devant la qualité des reportages et photos ainsi que devant les potentiels de collaboration avec ce pays et ses populations. Jean-Paul

1 Laurence a fait un stage en communication chez MMH en octobre 2005 et nous a aidés à élaborer notre nouveau magazine.

“Weet wat je eet: een studiedag over eerlijke handel”Op 24 april (leerkrachten basison-derwijs) en 26 april (leerkrachten secundair onderwijs).Provinciaal documentatiecentrum Atlas, te Antwerpen. petra.sips@maya.be; 016 22 91 80

Van 23 tot 27 april :Week van de internationale solidariteitVormingen in de scholen van de gemeente Visé. Van 2 tot 10 juni 2007 :Bio-week

Kom ons opzoeken aan onze informatiestand!1 mei, Herent, Wildemanspark: Herentse Wereldmarkt2 juni, Leuven, in de Bruul: “Over-Le(u)ven op Aarde”, Wereldfeest. www.wereldfeest.be

AGENDA

Geprint op 100% gerecycleerd papier, gebleekt zonder chloor. De gebruikte inkten zijn van plantaardige oorsprong, biolo-gisch afbreekbaar en afkomstig van herrnieuwbare bronnen.

Financiering van ons maga-zine : hoofdzakelijk subsidies (DGOS – Directoraat Generaal van Ontwikkelingssamenwer-king; Provincie Vlaams Brabant); abonnementen ( 10 € per jaar); sponsoring (MFT; ING voor de Franstalige versie). De hogere kost van ons nieuwe magazine beïnvloedt op geen enkele ma-nier onze steun aan onze part-ners in het zuiden.

U kan ons helpen door nieuwe abonnees te werven maar ook door simpelweg de electroni-sche versie van ons magazine aan te vragen, in pdf – formaat (is reeds beschikbaar op onze website, www.maya.be).

MIEL MAYAMAGAZINE n°0 - juin 2006

Périodique d’information de Miel Maya Honing asbl

Bureau de dépôt 4099 Liège X - n°agréation P302363

BELGIQUE-BELGIE

P.P.4099 LIEGE X

9/2579

DOSSIERLE MIEL, L’ABEILLEET L’HOMME p.5-8

www.maya.be

CARNET DE ROUTEUne vie de famille au Guatemala p.3

ÉDUCATIONJeu de rôle «Des abeil les et des Hommes» p.4

NOUVELLES & AGENDA p.10

D’ICI, DE LÀLe colotero d’Alamo p.11

MIEL MAYAMAGAZINE n°1 - septembre 2006

Périodique trimestriel de Miel Maya Honing asbl

Bureau de dépôt 4099 Liège X - n°agréation P302363

BELGIQUE-BELGIE

P.P.4099 LIEGE X

9/2579

DOSSIERQUAND MIEL MAYA HONING VA À L’ÉCOLE pp.5-8

www.maya.be

CARNETS DE ROUTEUn mois dans les communautés indigènes du Chiapas p.3

ÉDUCATIONLa semaine du commerce équitable à Liège p.4

NOUVELLES & AGENDA p.10

D’ICI, DE LÀUne femme du nord à la rencontre des femmes du sud p.11

MIEL MAYAMAGAZINE n°2 - décembre 2006

Périodique trimestriel de Miel Maya Honing asbl

Bureau de dépôt 4099 Liège X - n°agréation P302363

BELGIQUE-BELGIE

P.P.4099 LIEGE X

9/2579

DOSSIERPremiers pas en terre afr ica ine pp.5-8

www.maya.be

CARNETS DE ROUTESous l ’arbre à palabres p.3

MISE AU POINT p.4

NOUVELLES & AGENDA p.10

D’ICI, DE LÀQuand trois ONG se mettent ensemble p.11

1 Laurence heeft stage gelopen bij MMH in het kader van haar studie communicatie in oktober 2005 en heeft ons geholpen bij het verfraaien van ons nieuwe magazine

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2007

10

Maya Honing Magazine - n° 3 - maart 2006

11

GIFTENMiel Maya Honing vzw is erkend om fiscale attesten toe te kennen voor elke gift van minstens 30 € per jaar (gestort in één of meerdere keren).

Bankreknr: 3�0-0��3333-7�

Voor elke storting van 30 €, ontvangt u een fiscaal attest dat u toelaat uw gift van uw inkom-sten af te trekken: dat is uw fiscaal voordeel;

En geeft u al onze partners de mo-gelijkheid hun honing te filteren in de best mogelijke omstandigheden.

Een voorstelling van de kosten :

• Een slingervat in roestvrij staal : 400 €

• Een bezinkingsvat in roestvrij staal, van 200 liter : 600 €

• Een lokaal om te slingeren (gebouwd door de imker) : 700 €

De imker die u helpt met uw gift, zal 50% van zijn investeringskost terug-betalen aan de imkerorganisatie, en draagt zo bij aan de groei van hun Fonds voor Microkrediet.

Art. 4 Wet 8.12.92 – Arr. Min. 18.03.93. Miel Maya Honing vzw beheert op autonome basis een geau-tomatiseerde databank van persoonsgegevens, om de relaties met haar schenkers en sympathisanten te kunnen beheren. U hebt het recht uw gegevens in te kijken en aan te passen.

Veracruz

Océano Pacífico

Golfo de México

México

Miami

Cuba

Belize

United Statesof America

Estados Unidosde México

Puebla

GuerreroChiapas

Huehuetenango

Nicaragua

Honduras

El Salvador

Guatemala

Guatemala

Wil u hier uw publiciteit zien?

Contacteer ons voor informatie over onze tarieven :

tel : 0� 3�0 0� 1� liege@maya.be

ONZE PARTNERSDe Maya honing komt uit Mexico en Guatemala. Hij wordt geoogst door kleine imkers van inheemse afkomst, georganiseerd in coöperatieven of gelijkaardige verenigingen. Ze zijn verspreid zoals op de kaart hieronder in hun respectieve regio’s: in Mexico, de Staten van Veracruz, Puebla, Guer-rero en Chiapas; in Guatemala in het departement van Huehuetenango.

Verantwoordelijke uitgever : B. Olivier c/o Miel Maya Honing asbl, rue de Steppes 26 - B-4000 Liège