België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In...

16
Standaard Eurobarometer 86 Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie. Dit rapport werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België. Dit document vertegenwoordigt niet het standpunt van de Europese Commissie. De interpretaties en opinies in dit document verbinden alleen de auteurs. Standaard Eurobarometer 86 – Golf EB86.2 – TNS opinion & social Die publieke opinie in de Europese Unie Nationaal rapport België Najaar 2016

Transcript of België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In...

Page 1: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

Standaard Eurobarometer 86

Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie.

Dit rapport werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België.

Dit document vertegenwoordigt niet het standpunt van de Europese Commissie. De interpretaties en opinies in dit document verbinden alleen de auteurs.

Standaard Eurobarometer 86 – Golf EB86.2 – TNS opinion & social

Die publieke opinie in de Europese Unie

Nationaal rapport

België

Najaar 2016

Page 2: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

Standaard Eurobarometer 86

Nationaal rapport

DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE

BELGIË

http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion

Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie.

Dit rapport werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België.

Page 3: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

1

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

INHOUDSOPGAVE

INLEIDING 2 BELANGRIJKSTE RESULTATEN 3 I. DE BELANGRIJKSTE BEKOMMERNISSEN VAN DE BELGEN 4

1. Presentatie en evoluties 4 2. De migratiekwesties 5 3. Het terrorisme 6 4. De economische situatie 7

II. DE PRIORITEITEN VAN DE EU VOLGENS DE BELGEN 8 1. De politieke prioriteiten: presentatie en evoluties 8 2. Evaluatie van de doelstellingen van de EU 10

III. DE BELGEN EN DE POLITIEKE INSTELLINGEN 12 1. Het vertrouwen in de instellingen 12 2. Het imago van de EU 13 3. De stem van de burger in de EU 13

CONCLUSIE 14

Page 4: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

2

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

INLEIDING

Dit rapport presenteert de resultaten die werden verkregen in het kader van de Standaard Eurobarometer 86.2 die in België werd uitgevoerd tussen 3 en 16 november 2016. Zoals bij elke golf van de Standaard Eurobarometer, werden de burgers verzocht zich uit te spreken over hun persoonlijke situatie, over de sociaaleconomische toestand van hun land, maar ook over de prioriteiten van de Europese Unie (EU) en hun relatie ten opzichte van de EU.

Sinds de Standaard Eurobarometer enquête van het voorjaar 2016, werd op 23 juni het referendum gehouden over de vraag of het Verenigd Koninkrijk al dan niet in de EU zou blijven en hebben de Britten gestemd voor de uittrede van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Deze Standaard Eurobarometer enquête van het najaar 2016 is de eerste enquête die na dit referendum is uitgevoerd. Op Europees vlak volgt deze enquête amper enkele weken op het Waalse verzet tegen de ratificering van het vrijhandelsverdrag met Canada (CETA). Op 14 juli maakte een terroristische aanslag in het Franse Nice 80 doden en 400 gewonden. In Frankrijk werden nog twee andere terreuraanslagen gepleegd, op 13 juni en op 26 juli; op 18 en 24 juli was Duitsland aan de beurt, een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde landen van de EU, handelt een deel van de enquête over de migratiekwestie. Ze brengt de respondenten ertoe te oordelen over de opportuniteit om een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid in te voeren, maar ook inzake veiligheid en defensie. De meerderheid van de in België ondervraagde respondenten is daar voorstander van en steunt de ontwikkeling van maatregelen op Europees vlak in die zin. In dit moeilijke klimaat werden de Belgische respondenten ook gevraagd hun mening te geven over de nationale en de Europese economische toestand. De vraag over het vertrouwen in de nationale en Europese instellingen komt ook aan bod in deze nieuwe enquête.

De diverse meningen die in België bij een steekproef van 1.022 personen werden ingezameld, worden op vergelijkende wijze in onderstaand rapport uiteengezet. Hiertoe wordt verwezen naar de resultaten die op Europese schaal werden verkregen en naar de resultaten die voordien in België werden geregistreerd tijdens golf 85 die in het voorjaar 2016 werd verwezenlijkt, om mogelijke evoluties te meten. De belangrijkste trends die uit deze analyse van de meningen voortvloeien, zijn opgenomen in de sectie "Key findings", evenals in de conclusie van dit rapport.

Page 5: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

3

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

BELANGRIJKSTE RESULTATEN

Immigratie en terrorisme blijven de grootste problemen

De Belgische respondenten vinden dat immigratie en terrorisme de grootste problemen blijven waarmee hun land en de EU te kampen hebben.

Terwijl de perceptie dat de immigratie een groot probleem is voor België stabiel blijft, verliest het terrorisme 10 punten tussen de beide golven.

Veel meer Belgische respondenten (23%) dan hun Europese medeburgers in het algemeen (EU28: 14%) beschouwen het terrorisme als een nationaal probleem.

Amper 9% van de Belgische respondenten beschouwt het terrorisme als een probleem op persoonlijk vlak.

60% van de Belgen die ondervraagd werd in het najaar 2016 over de gevoelens die de immigratie van burgers uit andere Europese landen bij hen opwekken, stelt dat zij 'heel positieve' of redelijk positieve' gevoelens oproept. Dat positieve gevoel is sterk gestegen sinds het voorjaar 2015, toen 46% van de ondervraagde Belgen de immigratie uit andere Europese lidstaten associeerde met positieve gevoelens.

35% van de ondervraagde Belgen is voorstander van het feit dat er maatregelen worden genomen om illegale immigratie te bestrijden, bij voorkeur op Europees niveau. Die voorkeur voor het Europese niveau is zeer sterk uitgehold sinds het voorjaar 2016 (-11 punten), terwijl ze zeer sterk is toegenomen voor alle Europese burgers samen (EU28: + 12 punten).

71% van de ondervraagde Belgen is voorstander van een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid.

De economische toestand wordt positiever ervaren

De evaluatie van de nationale en Europese economische toestand wordt in het najaar 2016 positiever ervaren dan in het voorjaar 2016 (respectievelijk +12 punten en +10 punten).

58% evalueert de Europese economie echter als "slecht".

De steun voor de prioriteiten van de EU houdt stand

Zeven op tien Belgen zeggen voorstander te zijn van de meeste prioriteiten en beleidspunten die in de enquête worden getoetst:

80% van de respondenten is voorstander van een gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid voor de lidstaten van de EU;

79% verklaart voorstander te zijn van een gemeenschappelijk energiebeleid voor de lidstaten van de EU;

78% van hen stelt ook voorstander te zijn van het vrije verkeer van burgers van de EU, die overal in de EU mogen leven, werken, studeren en zaken doen.

Op de vragen over de doelstellingen die de EU tegen 2020 moet halen, antwoordt 60% van de Belgische respondenten dat de EU de goede richting uitgaat.

Page 6: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

4

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

Het vertrouwen in de instellingen neemt toe

48% van de ondervraagde Belgen verklaart vertrouwen te hebben in de EU, 59% in het Europese Parlement en 53% in de Europese Commissie (53%).

Maar slechts 29% evalueert de algemene richting die de EU uitgaat als positief (+11 punten; EU28: 23%, +6 punten), terwijl 57% van hen denkt dat de zaken de goede richting uitgaan in België.

Zes op tien Belgische burgers vinden dat hun stemt telt in de EU en evenveel burgers verklaren de werking van de EU te begrijpen.

I. DE BELANGRIJKSTE BEKOMMERNISSEN VAN DE BELGEN

1 Presentatie en evoluties

In het najaar 2016 vinden de Belgen dat het terrorisme en de immigratie de grootste problemen blijven waarmee hun land te kampen heeft. Toch heeft het terrorisme in belangrijke mate belang ingeboet vergeleken met het voorjaar 2016. Terwijl 27% van de Belgische respondenten de immigratie vermeldt zowel in het voorjaar als het najaar 2016 (EU28: respectievelijk 28% en 26%), verliest het terrorisme 10 punten in de loop van dezelfde periode en evolueert van 33% naar 23% (EU28: respectievelijk 16% en 14%). De derde bekommernis die de Belgische respondenten opperen als een belangrijk probleem op nationaal niveau is de werkloosheid, met 22% (EU28: 31%). De inflatie komt op de vierde plaats en wint 4 punten vergeleken met het voorjaar 2016.

De Belgische respondenten werden vervolgens ondervraagd over de problemen waarmee de EU te kampen heeft. Ook hier zijn de immigratie en het terrorisme veruit de belangrijkste problemen waaraan de EU het hoofd moet bieden. De beide kwesties hebben echter aan belangrijkheid ingeboet sinds het voorjaar 2016. Met respectievelijk 41% en 33% verliezen de immigratie en het terrorisme twee punten tussen het voorjaar 2016 en het najaar 2016.

0 5 10 15 20 25 30 35

De immigratieHet terrorisme

De werkloosheidDe prijsverhogingen\inflatie\kosten van levensonderhoud

De staatsschuldDe pensioenen

Het gezondheids- en socialezekerheidssysteemDe criminaliteit

De economische situatieMilieu, klimaat en energiekwesties

De belastingenDe huisvesting

Het onderwijssysteem

QA3a Wat zijn volgens u de twee belangrijkste problemen waarmee België momenteel te kampen heeft? Max 3 antwoorden mogelijk

EB 86.2 - Najaar 2016 EB 85.2 - Voorjaar 2016

Page 7: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

5

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

De economische toestand blijft op de derde plaats staan (22%; EU28: 20%), gevolgd door de toestand van de overheidsfinanciën van de lidstaten (16%; EU28: 17%) en de werkloosheid (13%; EU28: 16%). Een op tien Belgische burgers wijst ook op de invloed van de EU in de wereld, die zeer duidelijk stijgt vergeleken met het voorjaar 2016 (10%, +3 percentpunten; EU28: 10%). De andere items worden vermeld door minder dan 10% van de respondenten. De immigratie, het terrorisme en de economische situatie zijn dus de belangrijkste problemen waarmee de EU momenteel te kampen heeft.

2 De migratiekwesties

Met 43% van de Belgische respondenten die wijzen op de immigratie als een van de twee belangrijkste problemen waarmee de EU momenteel te maken heeft, bevindt België zich net onder het Europese gemiddelde (45%).

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

De immigratie

De economische situatie

De werkloosheid

De criminaliteit

De invloed van de EU in de wereld

De pensioenen

De energievoorziening

QA5a Wat zijn volgens u de twee belangrijkste problemen waarmee de Europse Unie momenteel te maken heeft? Max 2 antwoorden mogelijk

EB 86.2 - Najaar 2016 EB 85.2 - Voorjaar 2016

Page 8: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

6

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

60% van de Belgen die in het najaar 2016 werden ondervraagd over de gevoelens die de immigratie van burgers uit andere Europese landen bij hen oproept, stelt dat ze "heel positieve" of "redelijke positieve" gevoelens oproept (EU28: 61%). Dat positieve gevoelen is toegenomen sinds het voorjaar 2016 (57%, EU28: 58%) en is zeer sterk gestegen sinds het voorjaar 2015, toen slechts 46% van de ondervraagde Belgen de immigratie uit andere Europese landen associeerde met positieve gevoelens (EU28: 51%). Wat de immigratie betreft van mensen uit landen buiten Europa echter, associeert slechts 39% van de ondervraagde Belgen dit met positieve gevoelens (EU28: 37%). We zien wel dat tussen het voorjaar en het najaar 2016 de negatieve gevoelens in de Belgische enquêtes over immigratie van buiten Europa met een punt is afgenomen (EU28: - 2 punten). In het najaar 2016 gaat 68% akkoord met de stelling dat hun land de vluchtelingen zou moeten helpen; dat cijfer blijft stabiel sinds het voorjaar 2016 (EU28: 66%).

Wanneer er maatregelen worden vooropgesteld om de onwettige immigratie te bestrijden, is 35% van de ondervraagde Belgen voorstander van de idee dat die maatregelen bij voorkeur op Europees niveau worden aangenomen (EU28: 39%). Die voorkeur van de Belgen voor het Europese niveau in de strijd tegen illegale immigratie is zeer sterk verminderd tussen de twee golven van de enquête 2016 (-11 punten), terwijl ze zeer sterk is toegenomen voor alle Europese burgers samen (EU28: + 12 punten). De Belgen zijn dan weer meer voorstander dan de Europeanen van het feit dat die maatregelen op een gezamenlijke manier worden genomen door het Europese en het nationale niveau (34%, EU28: 23%). Ook hier zien we een trendbreuk vergeleken met het Europese gemiddelde, aangezien tussen het voorjaar en het najaar 2016 dit percentage 13 punten wint in België, maar er 17 verliest voor de hele EU.

3 Het terrorisme

België bleef in 2016 niet gespaard van terroristisch geweld. Op 22 maart 2016 werd Brussel getroffen door twee aanslagen, een op de nationale luchthaven en een in het metrostation Maalbeek, in het hart van de Europese wijk van de Belgische hoofdstad. Die gebeurtenissen hebben de Belgische publieke opinie zeer zeker beïnvloed. Dat blijkt uit het feit dat 23% van de Belgische respondenten het terrorisme rangschikt bij de twee belangrijkste problemen waarmee het land te maken heeft, nipt voorafgegaan door Frankrijk (31%) en door Duitsland (28%), landen die de voorbije maanden ook erg zijn getroffen. In die drie landen is het terrorisme de tweede grootste nationale bekommernis. Op nationaal vlak maken de Belgische respondenten zich dus wel degelijk meer zorgen over het terrorisme dan hun Europese medeburgers in het algemeen (EU28: 14%). 33% van hen denkt ook dat het terrorisme een probleem is voor de EU, een verhouding die lichtjes hoger is dan het Europese gemiddelde (32%).

Interessant is dat, wanneer de Belgische respondenten worden ondervraagd over de twee grootste problemen waarmee ze op persoonlijk vlak te maken hebben, het terrorisme slechts door 9% wordt vermeld (EU28: 5%). De inflatie en prijsstijging (37%, EU28: 28%), de belastingen (15%, EU28: 12%) en de pensioenen (14%, EU28: 15%) voeren het lijstje van de bekommernissen op persoonlijk vlak van de ondervraagde Belgische burgers aan, ver vóór het terrorisme. Het terrorisme wordt dus vooral ervaren als een bekommernis op het nationale en het Europese vlak, maar minder op het individuele niveau.

Page 9: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

7

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

4 De economische situatie

In het najaar 2016 tonen de Belgische respondenten zich veel positiever ten aanzien van de economische situatie in België dan in het voorjaar ervoor. Een op twee Belgen meent inderdaad dat de huidige situatie van de economie in België 'goed' is (49%), wat een verbetering met 12 percentpunten betekent tegenover de vorige golf (EU28: 41%, + 2 punten); 50% evalueert ze als 'slecht' (-11 punten, EU28: 56%, +1 punt). Sinds het voorjaar 201 is het positieve gevoelen ten aanzien van de nationale economische toestand in België dus verbeterd.

Ook de positieve evaluatie van de toestand van de Europese economie neemt toe met 10 punten, ook al blijkt een ruime meerderheid van de respondenten (58%) de Europese economische situatie als 'slecht' te beoordelen (EU28: 50%). De positieve evaluatie van de toestand van de werkgelegenheid in België (40%, EU28: 34%) en van de openbare diensten (67%, EU28: 52%) zijn eveneens gestegen, elk met 7 punten. Ook de evaluatie van de financiële toestand van het gezin is toegenomen, zij het in mindere mate (+4 punten).

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

De economische situatie in België

De toestand van de Europese economie

De werkgelegenheid in België

De voorziening van openbare diensten in België

De financiële toestand van uw gezin

QA1a.5 Hoe zou u de huidige toestand in elk van de volgende domeinen beoordelen? (TOTAAL 'GOED')

EB 85.2 - Voorjaar 2016 EB 86.2 - Najaar 2016

Page 10: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

8

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

II. DE PRIORITEITEN VAN DE EU VOLGENS DE BELGEN

1 De politieke prioriteiten: presentatie en evoluties

Wat de prioriteiten betreft die de Europese Unie zou moeten nastreven, verklaren zeven van de tien Belgen dat ze voorstander zijn van de meeste prioriteiten en de beleidslijnen die in de enquête worden getoetst.

Acht op tien Belgen ondersteunen een "gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van de lidstaten van de EU" (80%, EU28: 75%), maar dat cijfer ligt 4 punten lager dan in het voorjaar 2016 (EU28: +1). 79% van hen is voorstander van een "gemeenschappelijk energiebeleid voor de lidstaten van de EU" (-2 punten, EU: 73%, +3). Wanneer ze worden ondervraagd over de doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen in de EU tegen 2020 te verminderen met minstens 20% tegenover 1990, evalueert een kwart van de Belgische respondenten deze doelstelling als te bescheiden (23%, EU28: 15%). De energiekwestie is dus belangrijk voor de Belgische respondenten.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Een gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid

Een gemeenschappelijk energiebeleid tussen EU-lidstaten

Het vrij verkeer van EU-burgers

Een Europese economische en monetaire unie, de euro

Een gemeenschappelijke buitenlandse politiek

Een gemeenschappelijk Europees beleid voor migratie

Een digitale eengemaakte markt binnen de EU

Een overeenkomst voor vrije handel tussen de EU en de VS

De uitbreiding van de Europese Unie met andere landen

QA17.1-9 Wat is uw mening over elk van de volgende uitspraken ? Kan u me telkens zeggen of u voor of tegen bent ? (VOOR)

EU28 België

Page 11: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

9

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

78% onder hen zegt eveneens voorstander te zijn van het "vrije verkeer van burgers van de EU die overal in de EU mogen leven, werken, studeren en zaken doen" (+ 2 punten, EU28: 81%, +2). De Belgen liggen echter onder het Europese gemiddelde. Het verzet tegen het vrije verkeer is inderdaad meer uitgesproken in Oostenrijk (29%), in het Verenigd Koninkrijk (24%) en in Italië, Denemarken en België (20% elk).

Maar wanneer ze worden ondervraagd over hun kennis van het Erasmusprogramma, zegt 76% dat ze het kennen, vergeleken met amper 53% van alle Europeanen. Het percentage mensen dat over het Erasmusprogramma heeft horen spreken, is spectaculair toegenomen sinds mei-juni 2009 (datum waarop de vraag voor de laatste keer werd gesteld): het evolueerde inderdaad van 51% naar 76% voor de Belgische respondenten en van 30% tot 53% voor de Europeanen, wat een stijging met respectievelijk 25 en 23 punten betekent tussen 2009 en 2016.

Ongeveer drie kwart van hen is ook voorstander van "een economische en monetaire unie met een enkele munt, de euro" (76%, - 1 punt). Zo ook geven zeven op tien Belgen aan dat ze voorstander zijn van een "gemeenschappelijk Europees migratiebeleid" (71%, EU28: 69%), en voor een "eengemaakte digitale markt binnen de EU" (68%, EU28: 59%) en "een gemeenschappelijk buitenlands beleid voor de 28 lidstaten van de EU" (71%, EU28: 66%, +2). De steun voor die drie beleidslijnen blijft tussen het voorjaar en het najaar 2016 stabiel voor de Belgische respondenten, terwijl ze lichtjes toeneemt voor het Europese gemiddelde. Een meerderheid van de Belgische respondenten zegt voorstander te zijn van een "akkoord voor vrije handel en investering tussen de EU en de Verenigde Staten" (56%, EU28: 53%, +2). De enige beleidslijn die een echt verzet uitlokt en waarvan slechts een op drie ondervraagde personen verklaart "voor" te zijn, is een verdere uitbreiding met andere landen tijdens de komende jaren (34%, EU28: 39%).

Page 12: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

10

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

2 Evaluatie van de doelstellingen van de EU en van de toekomst ervan

Wanneer ze worden ondervraagd over de doelstellingen die tegen 2020 moeten worden bereikt binnen de EU1, worden de respondenten ertoe gebracht voor elk van de doelstellingen die de EU heeft vooropgesteld te evalueren of het in de juiste of de verkeerde richting gaat om uit de crisis te geraken en om de nieuwe mondiale uitdagingen aan te pakken. In het najaar 2016 meent 60% van de Belgische respondenten dat de EU in de goede richting gaat, terwijl 48% van de burgers van alle Europese landen die mening zijn toegedaan. We noteren ook de forse stijging in de categorie "in de juiste richting" met 17 percentpunten tussen het voorjaar en het najaar 2016 (EU28: +1 punt). Interessant is ook dat meer dan een derde van de Belgische respondenten tegelijk ook aangeeft dat ze in de verkeerde richting evolueert (37%), een tegenstelling die duidelijk hoger ligt dan het Europese gemiddelde (30%). Kenmerkend voor de Belgische publieke opinie is een sterke polarisering omtrent die vraag, waarbij slechts 3% de respondenten opteert voor de categorieën "de ene noch de andere" of "weet niet".

1 QB1.1-9 Als u denkt aan elk van de volgende doelstellingen die in 2020 in de Europese Unie moeten zijn bereikt, zou u zeggen dat deze te ambitieus, net voldoende of te bescheiden zijn? Driekwart van de mannen en vrouwen tussen 20 en 64 jaar zou een baan moeten hebben; het percentage fondsen dat in onderzoek en ontwikkeling wordt geïnvesteerd zou 3% van de rijkdom die ieder jaar in de EU wordt geproduceerd moeten bedragen; de uitstoot van broeikasgassen in de EU moet met ten minste 20% zijn verminderd in 2020 in vergelijking met 1990; het percentage duurzame energie moet in de EU met 20% gestegen zijn in 2020; de energie-efficiëntie in de EU moet in 2020 met 20% gestegen zijn; het percentage jongeren dat de school zonder diploma verlaat, moet naar 10% zakken; ten minste 40% van de mensen tussen 30 en 34 jaar zou een diploma hoger onderwijs moeten hebben; het aantal Europeanen dat onder de armoedegrens leeft, zou met een kwart moeten zijn verminderd in 2020; de bijdrage van de industrie aan de economie naar 20% van het BBP brengen tegen 2020.

Page 13: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

11

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

Terwijl de meerderheid van de Belgische respondenten verklaart optimistisch te zijn over de toekomst van de EU (56%, +2 punten; EU28: 50%), zijn zeven op tien Belgen voorstander van het feit dat meer beslissingen moeten worden genomen op het niveau van de EU (70%, EU28: 53%). België is ook het tweede land, voorafgegaan door Spanje, dat het meest voorstander is van een gemeenschappelijke besluitvorming op het niveau van de EU. Dat percentage is met 4 punten gestegen sinds het voorjaar 2016 (EU28: +2 punten).

Page 14: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

12

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

III. DE BELGEN EN DE POLITIEKE INSTELLINGEN

1 Het vertrouwen in de instellingen

De Belgische respondenten die zijn ondervraagd in het najaar 2016, geven blijk van een groter vertrouwen in hun nationale instellingen vergeleken met hun antwoorden op de enquête die in het voorjaar 2016 werd uitgevoerd. Zo verklaart 41% van hen dat ze 'geneigd zijn vertrouwen te hebben' in hun regering, wat 7 punten meer is dan de vorige enquêtegolf. Ook het Belgische parlement slaagt erin een hoger vertrouwensniveau uit te lokken, aangezien 43% (+6 punten) van de ondervraagden stelt 'geneigd te zijn vertrouwen te hebben' in die instelling (EU28: 32%, +4 punten). Ook de politieke partijen, die bij de ondervraagde Belgische burgers een bepaald laag vertrouwen uitlokken (21%, EU28: 16%), gaan erop vooruit (+3 punten). We noteren eveneens een stijging met 7 punten voor het vertrouwen van de ondervraagde Belgen in de openbare besturen (58%, EU28: 48%).

Globaal gezien geven de Belgische burgers uiting aan vertrouwensniveaus in de Europese instellingen die hoger zijn dan in hun nationale instellingen. De helft van de ondervraagde Belgen stelt inderdaad geneigd te zijn vertrouwen te hebben in de Europese Unie (48%, EU28: 36%). 59% en 53% verklaren ook vertrouwen te hebben in respectievelijk het Europese Parlement en de Europese Commissie. Tussen het voorjaar en het najaar 2014 stellen we een verbetering van het vertrouwen vast bij de Belgische burgers die worden ondervraagd over elk van die Europese instellingen (respectievelijk +6 punten en +3 punten). En vooral, ze geven uiting aan vertrouwensniveaus die hoger liggen dan die van hun Europese medeburgers. We noteren een kloof van + 17 punten voor het Europees Parlement (EU28: 42%) en van + 15 punten voor de Europese Commissie (EU28: 38%).

Page 15: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

13

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

2 Het imago van de Europese Unie

Wanneer we peilen naar het imago van de Europese Unie bij de ondervraagde Belgen, verklaart 35% een ‘zeer positief' of een 'redelijk positief' imago te hebben (EU 28: 35%), terwijl 27 % onder hen een 'redelijk negatief' of een 'zeer negatief' imago zegt te hebben, wetende dat het imago negatiever was in het voorjaar 2016 (-4 punten, EU28: -2 punten). Intussen lokt de EU een neutraal imago uit bij een meerderheid van de personen die zijn ondervraagd, zowel in België als in heel Europa (38%).

Toch denkt 57% dat de zaken algemeen gezien de juiste richting uitgaan in België; dat percentage haalt amper 29% wanneer hen wordt gevraagd de algemene richting te evalueren die de Europese Uniek inslaat. Dat percentage mag dan laag blijven, het is sinds het voorjaar 2016 opmerkelijk gestegen met 11 percentpunten. Echter, wanneer het over de Verenigde Staten gaat, denkt 70% van de Belgische respondenten dat de zaken in de verkeerde richting evolueren, waarbij dat percentage een stijging registreert met 45% vergeleken met het voorjaar 2016.

3 De stem van de burger in de EU

Zes op tien Belgische burgers vinden dat hun stem telt in de Europese Unie (58%, +4 punten vergeleken met het voorjaar 2016), terwijl 42% het oneens is met die bewering (-1 punt). De Belgische respondenten vinden in veel grotere mate dan hun Europese medeburgers dat hun stem telt (EU28: 40%).

Wanneer hen wordt gevraagd te evalueren of de stem van de EU telt in de wereld, verdedigen nog meer respondenten die stelling. In het najaar 2016 verklaart inderdaad 77% van de respondenten dat de stem van de EU telt in de wereld, wat een stijging met 10 punten betekent ten opzichte van het voorjaar 2016. Die stijging is veel meer uitgesproken dan in Europa in zijn geheel beschouwd (69%, +1 punt).

In het najaar 2016 verklaren ook meer Belgische respondenten dat ze de werking van de EU begrijpen, aangezien 61% dat verklaart vergeleken met 53% in het voorjaar 2016.

Page 16: België...een pijnlijke herinnering aan de aanslagen die ook België troffen op 22 maart 2016. In een context die vooral wordt gekenmerkt door de toestroom van migranten in bepaalde

14

De publieke opinie in de Europese Unie Najaar 2016

Nationaal rapport België

Standaard Eurobarometer 86

CONCLUSIE

Dit zijn de belangrijkste lessen die we kunnen trekken uit de Standaard Eurobarometer enquête die in het najaar 2016 in België werd uitgevoerd:

De migratie en het terrorisme worden nog altijd beschouwd als de belangrijkste problemen waarmee België en de EU te maken hebben.

Terwijl voor vier op tien Belgen de immigratie het belangrijkste probleem is waarmee de EU te kampen heeft, associeert 60% van de Belgen die worden ondervraagd over de immigratie van Europese burgers met positieve gevoelens, wat een stijging inhoudt met 14 punten sinds het voorjaar 2015. Maar slechts 39% van hen vindt echter dat de immigratie van burgers uit niet-Europese landen positieve gevoelens oproept.

De evaluatie van de economische situatie is verbeterd

De economische toestand blijft het derde grootste probleem waarmee de EU, volgens de Belgische respondenten, te maken heeft. Terzelfder tijd is het positieve gevoelen over de nationale en de Europese economische toestand in België toegenomen.

De Belgen ondersteunen de ontwikkeling van gemeenschappelijke Europese beleidslijnen

De ondersteuning voor de prioriteiten en de beleidslijnen van de Europese unie blijft groot. Acht op tien Belgen zeggen dat ze voorstander zijn van een gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid, van een gemeenschappelijk energiebeleid en van het "vrije verkeer van burgers van de EU die overal in de EU mogen leven, werken, studeren en zaken doen". 76% ondersteunt "een Europese economische en monetaire unie met een enkele munt, de euro" en 71% zegt voorstander te zijn van een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid.

Het vertrouwen van de Belgen in de politieke instellingen is groter geworden

48% van de ondervraagde Belgen verklaart vertrouwen te hebben in de EU. Ook het vertrouwen in de nationale parlementen en regeringen is verbeterd, maar het niveau ervan ligt nog altijd onder het niveau van vertrouwen in het Europese Parlement (59%) en de Europese Commissie (53%). De Belgische respondenten geven blijk van hogere vertrouwensniveaus dans hun Europese medeburgeres. Toch denkt 57% dat de zaken algemeen gezien de goede richting uitgaan in België; dat percentage bedraagt amper 29% wanneer hen wordt gevraagde de algemene richting te evalueren die de Europese Unie uitgaat (EU28: 23%). Hoewel dat percentage laag blijft, is het opmerkelijk gestegen sinds het voorjaar 2016 met 11 percentpunten (EU28: +6 punten).