DDEE KKOOEERRDDEENNBelgië-Belgique

P.B.1040 Brussel 4

1/4548

Afgi

fteka

ntoo

r Bru

ssel

4

TWEEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT VAN HET KOERDISCH INSTITUUT | JAARGANG 7 | N°37 | JULI-AUGUSTUS 2007

De mythe van de scheiding tussen moskee en staat in Turkije p. 4-6

Irakese vluchtelingen in Jordanië p. 8-11

Inmenging van Turkse regime in Belgische verkiezingen p. 22-23

ONTWERPWEDSTRIJD:Geëngageerde kunst over de vredesproblematiek & internationale politiekOrg: Vrede vzw, F. Van Arteveldestraat 35 – 9000 GentTel. 09 233 46 88 – Fax 09/233 56 78 – www.vrede.be

GEËNGAGEERDE KUNSTInternationale politiek, oorlog & vrede zijn thema’s die boeien. Als kunstenaar heb je dekracht om ideeën aanschouwelijk te maken, mensen te informeren, te prikkelen en te be-wegen. Voel je betrokken en stel de maatschappelijke ordening gedurfd en kritisch in vraag.Vat in één beeld samen wat 1000 woorden niet beschrijven kunnen. Via www.vrede.be kanje een informatiepakket aanvragen.

TWEEDIMENSIONALE KUNSTDe wedstrijd richt zich op alle kunstvormen die tweedimensionaal kunnen gepresenteerdworden: van foto’s naar collages, van klassieke politieke cartoons over zeefdruk naar graffiti,… Als het maar aan een muur kan hangen en gereproduceerd worden op papier!

PRIJZENDe geselecteerde werken worden tentoongesteld op de unieke locatie ‘KunstplatformZebrastraat’ te Gent. De geselecteerde werken dingen mee naar interessante juryprijzen eneen publieksprijs. Het winnende werk ontvangt 500 euro, het tweede 200 euro en het derde50 euro. Tijdens de vernissage van donderdag 25 oktober worden de laureaten bekendge-maakt. Verschillende media worden uitgenodigd. Tijdens de expositie krijgt het publiek dekans om haar favoriete werk te bepalen. De publiekslieveling zal na de expositie de publieks-prijs van 10 T-shirts ontvangen, bedrukt met zijn/haar ontwerp.

DEADLINEJouw inzending (reproductie kunstwerk en dossier) dient ons te bereiken vóór vrijdag 7 sep-tember 2007. Je kan het bezorgen via mail: wedstrijd@vrede.be of per post: Vrede vzw,F. Van Arteveldestraat 35, 9000 Gent.

VREDE VZWDe kunstwedstrijd en de expositie worden georganiseerd door Vrede vzw, een vredesbeweging diewerkt rond internationale politiek, ontwikkelings-problematiek en vredesvraagstukken. 2007 isvoor Vrede vzw een jubileumjaar: haar tijdschrift Vrede magazine verschijnt dan 50 jaar.

MEER INFO over de wedstrijd, de expositie en een informatiepakket voor de kunstenaars vind je opwww.vrede.be

MET STEUN VANVlaamse gemeenschap, Stad Gent, Provincie Oost-Vlaanderen, Zebrastraat en Lesaffre Gent

Voor meer informatie:Koerdisch Instituut te Brussel

Bonneelsstraat 16 – 1210 BrusselTel.: ++32/(0)2 230 89 30 – Fax: ++32/(0)2 231 00 97 – E-mail: kib@skynet.be

koerd kaft - nr. 37.2007.ps - 6/22/2007 8:42 AM

- 3 -

Turkije stevent af op een grote eindafrekening die niette wijten is, zoals men zou kunnen vrezen, aan eenetnisch of religieus conflict maar aan een meer fun-damentele en gevaarlijke breuklijn.Heden ten dage zijn er een groot aantal mensen die hunschoenen uitdoen vooraleer ze hun huizen betreden,vrouwen die hun hoofd bedekken, jongens die op cafégaan terwijl de meisjes worden onderworpen aan uiter-mate onderdrukkende regels, die weinig onderwijs heb-ben genoten en hun religieuze gevoelens sterk uiten. Anderzijds hebben wij jongens en meisjes die hunstudies hebben voltooid aan het prestigieuze RobertCollege van Istanbul, die naar de cinema gaan, boe-ken lezen, een redelijk goed opleidingsniveau heb-ben. Zij geloven in God maar zullen zelden bidden,drinken alcohol tijdens feestjes en leven min of meervolgens westerse normen.De levensstijlen van deze twee groepen hebben nietsmet elkaar gemeen. Hun levens, hun smaken en hungeloofsovertuigingen zijn totaal verschillend. De eer-ste groep werd misprezen, gediscrediteerd en mis-handeld tijdens de jaren van de Republiek. Hedenzijn zij in aantal vrij belangrijk, hebben zij zich poli-tiek georganiseerd en beschikken zij over een politie-ke macht die hen toestaat om alle verkiezingen tewinnen op voorwaarde dat zij enkele westerse criteriaaanvaarden. Daarom proberen zij zich bepaaldedemocratische waarden eigen te maken en hunbetrekkingen met het Westen te verbeteren. De twee-de groep is in de minderheid en stelt zich steeds vij-andiger op ten aanzien van de democratische waar-den van het Westen. Het leger, dat is samengestelduit de kinderen van de eerste groep die samenwerkenmet de tweede groep, speelt een belangrijke rol indeze culturele verbrokkeling De presidentsverkiezingen hebben de intenties van detwee partijen en hun hevig onderling conflict geopen-baard. De tweede groep wil, met de steun van hetleger, geen verkiezingen meer. Dagelijks groeien degeruchten van een mogelijke staatsgreep. Menspreekt opnieuw over de junta. Wat zou er trouwens gebeuren in het geval van eenstaatsgreep? De groep wiens levensstijl nauw aanleuntbij de westerse levenswijze zal met de steun van hetleger de macht grijpen maar daardoor de steun van het

- Ahmet Altan -politiek commentator van de Turkse krant ‘Hürriyet’ en schrijver

Westen verliezen. Europa zal zich kordaat uitsprekentegen een militaire coup. De Verenigde Staten haddeneen staatsgreep kunnen aanvaarden in ruil voor steunaan hun politiek in het noorden van Irak en in hetgehele Midden-Oosten. Maar een land dat Irak heeftbezet met als voorwendsel dat zij Irak zouden demo-cratiseren, zal moeilijk aan de wereld en aan zijn eigenvolk kunnen verklaren waarom zij een militaire putschin Turkije steunen. Zij zullen zich dus, goedschiks ofkwaadschiks, moeten verzetten tegen een staatsgreep. Maar wat zal dit land dat westerse financiën ontvangten waarvan het leger door het Westen wordt voorzienvan wapens doen indien zij hun banden met hetWesten moet verbreken? Indien er in Turkije eenstaatsgreep zou gebeuren, zal Turkije een partner-schap proberen aan te gaan met Rusland en Iran.Deze twee landen zullen Turkije voorzien van wapens,energie en financiële middelen. Dit zal, zeker vooreen korte periode, voor Turkije volstaan om het hoofdboven water te houden. Een blok dat gevormd wordtdoor Rusland, Turkije en Iran zal het mondiaal even-wicht zonder twijfel verstoren. Het zal de totale con-trole krijgen over het Midden-Oosten en zal Europaopsluiten binnen de grenzen van haar eigen kleinecontinent. Het blok zal de Kaukasus, Afghanistan enPakistan haar invloedssfeer binnenlokken, nauwerelaties aanknopen met de moslimwereld en zelfs aanChina een partnerschap kunnen voorstellen. Dit nieu-we blok zal over een enorme macht beschikken opmilitair, financieel en energetisch vlak en de Turksebarst zou dan leiden tot een mondiale breuk.

Het lijkt mij niet onwaarschijnlijk dat hieruit eenDerde Wereldoorlog zou voortvloeien. Ik zou dan ookgraag hebben dat beide kampen, zowel Europa als deVS, dit scenario zouden bestuderen. Europa stelt zichnu arrogant op ten aanzien van een land met eenimperiaal verleden, dat tegelijkertijd overweldigenden pathetisch is. Het probeert Turkije buiten spel tehouden. En het Amerikaanse kamp denkt het spel ergsluw te kunnen spelen door dubbel spel te spelen inzijn politiek ten aanzien van Turkije.

Uittreksel uit: “La Turquie au bord de l’implosion”, AhmetAltan in Le Monde, 12.06.07.

Implosie van Turkije ei zo na

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

De nationalistische manifestaties hebben alles temaken met de presidentsverkiezingen. Het “kemalis-tische” establishment wist al met succes te verhinde-ren dat het parlement een nieuwe president kon aan-duiden. Normaal zou minister van BuitenlandseZaken Abdullah Gül van de islami(s)tische Partij voorRechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) gekozenmoeten zijn. En daar wringt het schoentje.In Turkije heeft de president immers volgens degrondwet van 1982, die werd opgesteld door de mili-tairen die in 1980 een staatsgreep pleegden, reëlebevoegdheden. Hij kan wetten uitvaardigen en afwij-zen zonder dat daar veel verhaal tegen mogelijk is. Hijalleen kan opperrechters, universiteitsrectoren enz.benoemen. Met andere woorden, met een “islamist”aan het hoofd van de staat zou het status quo, waar-onder de president samen met topmilitairen, hogeambtenaren en rechters de Turkse staat controleren,kunnen worden doorbroken. Generaals, rechters enhoge ambtenaren zouden een deel van hun machtkunnen verliezen.Het is ook geen wonder dat de op voorstel van premierErdogan doorgevoerde grondwetswijziging om de pre-sident rechtstreeks door het volk, en niet langer doorhet parlement te laten kiezen, op een presidentieelveto stuitte. De kiezers zouden immers wel eens op de“verkeerde” kandidaat kunnen stemmen. Vermoe-delijk zal de AKP via een nieuwe verkapte militairestaatsgreep (na die van 1960, 1971, 1980 en de ver-kapte tegen de islamistische premier NecmettinErbakan in 1997) ertoe worden gedwongen in testemmen met een figuur die gevestigde belangen van

- 4 -

de heersende groep in bescherming zal nemen onderhet mom van bescherming van de seculiere staat, vande scheiding van kerk en staat etc.

Atatürk was niet alleen on- maar duidelijk ook anti-godsdienstig. Van hem zijn uitspraken bekend zoalsde “islam is de absurde theologie van een immorelebedoeïen” en de islam is “een rottend lijk dat onsleven vergiftigt”. Hij voegde na zijn machtsovernamede daad bij het woord. Onder hem werd om te begin-nen het kalifaat, het hoogste gezag binnen de soen-nitische islam dat in handen was van de Ottomaansesultans, afgeschaft. Het ministerie van ReligieuzeZaken en de religieuze scholen werden gesloten. Desoefi-broederschappen en erediensten bij graven vanislamitische heiligen werden verboden. Ook islamiti-sche klederdracht zoals de fez en de hoofddoek wer-den in de ban gedaan. Kortom moskee en staat wer-den niet alleen gescheiden, maar er werd een helereeks antigodsdienstige maatregelen genomen. En erwerd al in 1923 een controleorgaan opgericht, deDiyanet, om de godsdienst en zijn bedienaren ingoede banen te houden en te leiden.

De “vader des vaderlands” overleed in 1938 en gelei-delijk aan werd zijn erfenis ongedaan gemaakt, ook aldoet het leger alsof ze die nog steeds beschermt. DeTurkse economie bv. is nu op neoliberale leestgeschoeid, wat flagrant in tegenspraak is met deideeën van Atatürk, die voor een economie onderstaatscontrole en –leiding was. Wat de godsdienstbetreft, verdwenen vanaf 1950 geleidelijk de meeste

- Paul Vanden Bavière -

De mythe van de scheidingtussen moskee en staat

in Turkije

De voorbije weken zijn honderdduizenden Turken op straat gekomen om het behoud van de scheiding tus-sen moskee en staat te eisen. En daarmee de erfenis van Kemal Pasha Atatürk, de oprichter van het moder-ne Turkije in 1923, intact te houden. Maar in Turkije bestaat er gewoonweg geen scheiding tussen kerken staat. Als die er niet meer is, is dat grotendeels het werk van de Turkse militairen, die zich opwerpenals dé verdedigers van Atatürks erfenis.

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 5 -

antigodsdienstige maatregelen. Het was nu eenmaal zodat de grote meerderheid van de Turken zeer gelovigwas. Zo was de eerste grote Koerdische opstand in dejaren 1920 deels door godsdienstige motieven, zoalsverzet tegen de afschaffing van het kalifaat, ingegeven.Met de invoering van een meerpartijenstelsel in 1946begonnen de politici bij het ronselen van stemmen tespelen op de godsdienstige gevoelens van de Turken.En van alles weer toe te laten. De soefi-orden bloeienals nooit te voren. En worden gekoesterd door de poli-tici omdat ze voor stemmen kunnen zorgen.Polygamie werd door Atatürk afgeschaft, maar bestaatnog altijd via bijkomende huwelijken voor een mos-limgeestelijke. (Ter vergelijking: in België mag eengeestelijke geen huwelijk inzegenen zonder dat detrouwers eerst via het gemeentehuis zijn gepasseerd).Formeel wordt slechts één huwelijk erkend. Kinderenuit volgende huwelijken zijn in principe onwettigekinderen, maar de ambtenaren van de burgerlijkestand schrijven welwillend alle kinderen in op naamvan de eerste vrouw.Nog in het “seculiere” Turkije kunnen in overeen-stemming met de rigoureuze islamitische moraal opbevel van het gerecht nog altijd maagdelijkheidtestenworden uitgevoerd op meisjes. En “eremoorden” opvrouwen en dochters worden relatief mild behandeld.Het leger verzette zich niet tegen die terugkeer van deislam, want godsdienst is een element van orde enwerd in de Koude Oorlog beschouwd als een belang-rijk instrument in de strijd tegen het communisme.Vooral met de strijd tegen de hoofddoek werd deschijn opgehouden dat Turkije een niet-religieuzestaat zou zijn.Vooraanstaande “seculiere” toppolitici uit de geves-tigde partijen lieten zich kennen als overtuigde mos-lims. Suleyman Demirel van de Partij van het JuistePad, vijf keer eerste minister tussen 1965 en 1993en daarna president, ging er prat op dat hij het landbezaaid had met imam-hatip-scholen (koranscholen)en er 85% van persoonlijk had geopend. Atatürk, diede religieuze scholen had afgeschaft, zou zich omke-ren in zijn graf moest hij het weten. Bulent Ecevit vande Republikeinse Volkspartij, de partij van Atatürk,haalde in de jaren 1970 islamisten binnen in hetstaatsapparaat. Türgut Özal van de Moederlandpartij,premier van 1983 tot 1989 en vervolgens presidenttot zijn dood in 1991, was een prominent lid van deNakshibandi, een als fundamentalistisch beschouwdesoefibroederschap. Ook hij hielp de religieuze imam-hatip-scholen. En zowat alle toppolitici bevorderdende bouw van moskeeën. door de staat (die via deDiyanet overigens eigenaar is van alle moskeeën).Niet alleen in Turkije, maar ook in alle landen waarTurkse gastarbeiders werken. Zo is Turkije eigenaarvan 62 moskeeën in België.

De bouwheer is de Diyanet, het Directoraat voorReligieuze Aangelegenheden, dat afhangt van dediensten van de eerste minister. Het betaalt ook demoslimgeestelijken, geeft hen richtlijnen en contro-leert nauwgezet wat ze vertellen in hun preken.Turkije is ook een prominent lid van de IslamitischeConferentie, de organisatie van islamitische staten.Het beschouwt zich duidelijk als een islamitischestaat.De scheiding tussen moskee en staat werd nog klei-ner na de militaire staatsgreep van 1980. Toen werdeen project opgestart om de Turkse identiteit te defi-niëren. Daarbij werd de soennitische islam naar voorgeschoven als wezenlijk onderdeel van die identiteit -waarmee een al decennia oude feitelijke politiek geof-ficialiseerd werd. In overeenstemming met die bevin-ding werd door de militairen het door Atatürk afge-schafte godsdienstonderwijs, zij dan wel alleen hetislamitisch-soennitische, weer ingevoerd. Ook niet-soennieten, zoals de alevieten, een sjiitische sekte(25 tot 30% van de bevolking van Turkije), en chris-tenen zijn verplicht dit soennitische godsdienstonder-wijs te volgen. In de alevitische dorpen werd een pro-gramma voor de bouw van moskeeën opgezet alhoe-wel alevieten geen moskeeën gebruiken. En het geldvan de Diyanet, die met fundamentalisten werdbevolkt, gaat natuurlijk uitsluitend naar de soennie-ten. De staatsgreep van 1980, die volgde op eenjarenlange regelrechte oorlog tussen links en rechts,leidde ook tot een zuivering door het leger van linkseelementen in de staatsinstellingen, onderwijs enambtenarij. De “communisten” werden goeddeelsvervangen door leerlingen van de Imam Hatip-scho-len, die fundamentalistische normen hanteren. Zokwam bv. het niet onbelangrijke ministerie vanOnderwijs in hun handen.

De militairen gaan er vanuit dat een land zo homo-geen mogelijk moet zijn: één volk, één taal, één gods-dienst, één leider (Atatürk, ook al is die al in 1938overleden)… Om hun centralisme en streven naarhomogeniteit te verdedigen, beroepen ze zich gere-geld op het voorbeeld van de Franse staat, zowel dievan Lodewijk XIV, die in 1685 het Edict van Nantesophief waardoor het protestantisme opnieuw werdverboden in Frankrijk, als die van de jacobijnen diena de Franse revolutie van 1789 de staat strikt cen-traliseerden en van het Frans de enige bestuurs- enonderwijstaal maakten. Wel vergeten de Turkse mili-tairen dat in Frankrijk het leger “la grande muette” isen zich strikt buiten de politiek houdt, wat van deTurkse officieren niet kan worden gezegd.

Met de keuze voor de soennitische islam als staats-godsdienst zetten de militairen de aloude Turkse anti-

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 6 -

christelijke traditie voort. Aan het einde van hetOttomaanse rijk werden op dat vlak grote “succes-sen” geboekt. Er was de genocide op de Armeniërs enAssyriërs tijdens de Eerste Wereldoorlog. In de oorlogtegen de Grieken begin jaren 1920, werd de grotemeerderheid van de Grieks-orthodoxen weggewerktvia een bevolkingsruil met Griekenland. Criterium wasdaarbij de godsdienst. Zo gebeurde het dat etnischeTurkse Grieks-orthodoxen, die geen Grieks spraken,naar Griekenland dienden te verhuizen. Omgekeerdwerden Griekse moslims naar Turkije gedeporteerd.Het resultaat was dat het aantal christenen in Turkijevan zowat eenderde van de bevolking bij het eindevan het Ottomaanse Rijk tot nog slechts een fractievan een procent is gedaald.

De antichristelijke politiek werd nooit stopgezet. Zowerd er in 1942 een “belasting op de fortuinen” inge-voerd, die vooral op de christenen werd verhaald enArmeense en Griekse handelaars dwong het land teverlaten. In de decennia erna braken er in tijden vanspanningen tussen Griekenland en Turkije geregeldanti-Griekse rellen uit, waarbij telkens weer mensenwerden verjaagd. In het kader van die geregelderuzies werd in 1971 het Grieks-orthodoxe seminarieop het eiland Heybeliada in de Zee van Marmara, opeen uur varen van Istanbul, gesloten. In de prachtigeeeuwenoude Syrisch-orthodoxe kloosters in de regioTur Abdin mogen de monniken geen godsdienstlesgeven aan kinderen van hun geloofsgemeenschap. Dechristelijke gemeenschappen mogen geen onroerendgoed bezitten noch verkopen. Dat kan hen zondermeer worden afgepakt. Van de bouw van nieuwe ker-ken is in Turkije geen sprake en zelfs voor de noodza-kelijke onderhoudswerken en restauraties is hetuiterst moeilijk om van de Diyanet een vergunning tekrijgen. Christenen komen niet in aanmerking voorstaatsbetrekkingen. Hetzelfde is in iets mindere matehet geval voor de alevieten, die nooit hogere gradenkunnen bereiken. Dit ondanks het feit dat zij ferven-te aanhangers van Atatürk waren omdat die met descheiding tussen staat en moskee ook elke discrimi-natie had afgeschaft.

Turkije heeft misschien niet helemaal ongelijk als hetzegt dat Europa een “christelijke club” is, die Turkijebuiten de Europese Unie wil houden omdat de meer-derheid van de Turken moslims zijn. Maar zeker is ookdat het Turkse nationalistische establishment een fer-vent antichristelijke club is. Turkije is niet alleenallergisch aan etnische minderheden zoals deKoerden, maar ook aan aanhangers van andere gods-diensten. Zo protesteerden bv. Turkse ambtenarenzeer fel omdat de EU-vertegenwoordiger in Ankara in

2000 in zijn kantoor een ontmoeting met leden vande alevi-gemeenschap had georganiseerd. Maar hetzijn nog altijd vooral de christenen die het doelwitzijn. Protestantse zendelingen die met bijbels te kooplopen op straat belanden geregeld in de gevangenis.Geweld is schering en inslag. Recentelijk werd deArmeense journalist Hrant Dink door jonge nationalis-tische fanatiekelingen vermoord. Kort daarop werdendrie protestanten, onder wie een Duitser, van een bij-beluitgeverij de keel overgesneden.

In feite bestaat er geen godsdienstvrijheid in Turkije.Uittredend president Ahmet Necdet Sezer zei vorigemaand in een rede in een militaire school dat “Turkijeeen officiële staatsideologie heeft. Elke burger moetaanhanger van deze ideologie zijn”. En de soenniti-sche islam is een deel van die ideologie. Dat gebrekaan godsdienstvrijheid is ook de Europese Unie nietontgaan. Het is één van de knelpunten in de onder-handelingen tussen Turkije en de EU. De Europesecommissaris voor de uitbreiding van de Unie, OliRehn, heeft Turkije er al op gewezen dat er grondwet-telijke maatregelen moeten worden getroffen om degodsdienstvrijheid in de praktijk te garanderen. HetVaticaan zegt dat de godsdienstvrijheid slechts oppapier bestaat en dat er in het land een “geïnstitutio-naliseerde christofobie” heerst (zoals er in hetWesten, onder meer via de pers, een gemanipuleerdeislamofobie bestaat). En de christelijke gemeen-schappen in Turkije doen al jaren, discreet om geenproblemen te krijgen, hun beklag over de systemati-sche discriminatie en vijandigheid, die ook haar weer-slag vindt in de pers.

Verandering, democratisering, inperking van demacht van de militairen, eerbied voor minderheden,vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid zijnenkele eisen van de Europese Unie. Maar het zijneven zovele gevaren voor het nationalistische esta-blishment dat zijn verworven posities en de daaraanverbonden lucratieve inkomsten bedreigd ziet. Dehetze tegen de islami(s)tische Partij voor Recht-vaardigheid en Ontwikkeling (AKP) is vooral ingege-ven door de vrees dat die partij, in tegenstelling tot de“traditionele partijen”, niet bereid zou zijn zich teonderwerpen aan de echte machthebbers en reëleverandering zou willen realiseren. Het huidige con-flict draait om behoud van macht, niet om het over-leven van de grotendeels fictieve seculiere Turksestaat, en nog minder om het vrijwaren van de “erfenisvan Atatürk”..

Bron: Uitpers, nr 87, 8ste jg., juni 2007

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 7 -

Officieel heet het dat er een “enorme” opkomst wasvoor de presidentsverkiezingen. Of de Syriërs zo mas-saal naar de stembus gingen als het regime beweert,kan worden betwijfeld. Voor de parlementsverkiezin-gen van 22 april jl. had zich slechts 60% van de kie-zers laten registreren. En van die 60% zouden er dannog heel veel thuis gebleven zijn.De inzet voor die parlementsverkiezingen was dan ookeerder beperkt. Van de 250 zetels zijn er immers 167gereserveerd voor het Nationaal Progressief Front. Ditomvat de regerende Baath-partij, die automatisch rechtheeft op 131 zitjes, en een zevental linkse partijen,zoals de communistische partij en enkele nasseristischepartijen, die destijds door Hafez al-Assad op die manierwerden gerecupereerd. En monddood gemaakt. De restvan de zetels gaat naar “onafhankelijke” kandidaten,meestal rijke aanhangers van het Baath-bewind.De oppositie, die officieel verboden is en dus geenpartijen in het veld kan brengen, had opgeroepen totboycot van zowel de parlements- als presidentsverkie-zingen. Maar of zij het is die, ten minste bij de parle-mentsverkiezingen, tot de massale onthouding leiddeis niet zeker. De politieke oppositie blijft te zeer ver-deeld om geloofwaardig te zijn. Intern vormen de isla-mitische moslimbroeders de belangrijkste groep. Deandere ideologische partijen (communisten, dissiden-te baathisten, nasseristen, socialisten) zijn over riva-liserende partijtjes verdeeld. Ook de etnische oppo-santen zijn versplinterd. Zo zouden er zevenKoerdische partijen zijn (1).

In 2005 kwam de Syrische oppositie in de kijker toende voormalige Syrische vice-president Abdel HalimKhaddam, na ruzie met de familie Assad, die hij35 jaar lang trouw had gediend, in Parijs in balling-schap en in de oppositie ging. Vorig jaar werden eronder meer in Brussel conferenties gehouden in eenpoging van Khaddam om een Nationaal Reddings-

front op te richten. Maar zonder veel succes. Deoppositie is inmiddels uit het nieuws verdwenen. Opeen aantal bewonderenswaardige, maar alleenstaandeintellectuelen in Syrië na, die geregeld tot gevange-nisstraffen worden veroordeeld. Een niet onbelangrijkander element in de deemstering van de oppositie isde chaos in Irak. Maar weinige Syriërs willen, na eenal dan niet door de Amerikanen georganiseerde regi-mewissel, in Iraakse toestanden terechtkomen.

Die chaos in Irak is ook één van de troeven van Basharal-Assad. Na de Amerikaanse invasie van Irak in 2003zag het ernaar uit dat Syrië en Iran de volgende slacht-offers zouden worden van president Bush’s “strijdtegen het terrorisme”. Maar de misrekening van deAmerikanen, die zowel in het Iraakse als hetAfghaanse moeras aan het vastlopen zijn, bracht red-ding. De Amerikaanse neoconservatieven zijn op deterugweg en niet meer in staat nieuwe oorlogen op tedringen aan een oorlogsmoede publieke opinie en eendoor de Democraten beheerst Congres. De groep rondminister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice,die voor dialoog pleitte met Syrië en Iran in een poginghun hulp aan de opstandelingen in te perken, lijkt hetvoorlopig te hebben gehaald. Op de conferentie van 3en 4 mei in het Egyptische Sjarm-el-Sjeik over Irak,ontmoette ze haar Syrische en Iraanse ambtgenoten.En in 28 mei begon er op ambassadeursniveau inBagdad overleg tussen de VS en Iran, dat Syriësbelangrijkste bondgenoot in de regio is. Ook inLibanon is er zonder Syrië geen oplossing mogelijk.

Momenteel zit Bashar al-Assad in een comfortabele posi-tie. Maar dat kan elk moment keren. De moord op oud-premier Rafik Hariri blijft als een zwaard van Damocleshangen boven Bashar al-Assad. Dat blijkt duidelijk nu deVeiligheidsraad de oprichting van een internationaal tri-bunaal voor de moordenaars heeft goedgekeurd.

- Paul Vanden Bavière -

Nog eens zeven jaren Bashar al-Assad in Syrië

Op zondag 27 mei 2007 gingen de Syriërs naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Er wasmaar één kandidaat, Bashar al-Assad, de zoon van de in 2000 overleden president Hafez al-Assad. Hijwerd officieel met 97,62% van de stemmen herkozen voor een tweede ambtstermijn van zeven jaar. In2000 had hij “slechts” 97,29% gehaald.Het ziet er dus naar uit dat Syrië, dat al sedert 1969 in handen is van de familie al-Assad, nog tot 2014door een al-Assad zal worden bestuurd. In totaal zal de familie, die behoort tot de sjiitische sekte der ala-wieten, tenzij er iets zou gebeuren, dan 45 jaar de plak zwaaien in Syrië.

—————(1) Zie: Paul Vanden Bavière, Syrische oppositie zoekt nog naar gemeenschappelijke grond. Interview Syrisch-Koerdische opposant Fouad

Omar (PYD), in De Koerden,jg. 6, nr. 32, september-oktober 2006, blz. 4-5.

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 8 -

In Jordanië verblijven volgens officiële cijfers van deVerenigde Naties ongeveer 700.000 Irakese vluchte-lingen, officieuze schattingen spreken over meer danéén miljoen vluchtelingen. Dit is een niet te onder-schatten aantal, gezien men weet dat Jordaniëslechts 5,5 miljoen inwoners kent. Nochtans is dezevluchtelingenstroom geen nieuw gegeven. VolgensGeraldine Chatelard, doctor aan de EHESS (École desHautes Études en Sciences Sociales), was Jordaniëtussen 1991 en 2003 al een toevluchtsoord voorongeveer één miljoen Irakezen.(3) De reden hiervoorwas vooral economisch van aard, waardoor veelIrakezen niet als vluchtelingen werden beschouwd.Na de tweede Golfoorlog ging het regime van de voor-malige dictator Saddam Hoessein gebukt onder hevi-ge internationale economische sancties. VeleIrakezen zochten daarom hun heil in het buitenland.Jordanië was hiervoor de ideale uitvalsbasis omdat degrens met Irak niet afgesloten werd. Dit terwijl deSyrische en Iraanse grenzen met Irak in de jaren1990 wel gesloten werden. Het open blijven van de Jordaanse grens heeft zijnhistorische redenen. Door de eerste golfoorlog tussenIran en Irak werd de enige Irakese haven, Umm Qasr,onbruikbaar voor de import van goederen die noodza-kelijk waren voor de bevoorrading van het leger en debevolking.(4) De Jordaanse haven Al ‘Aqaba, gelegen

aan de Rode Zee, werd op die manier het belangrijk-ste economische knooppunt voor de Irakese importvan goederen. Door de jaren heen ontstond er eenhechte handelsrelatie tussen de Jordaanse hande-laars en de Irakese soennitische Baath-partij. Tentijde van het internationale regime van sancties in dejaren 1990 werd deze handelsrelatie in stand gehou-den en zelfs versterkt. De Amerikanen lieten dit oog-luikend toe, omdat vele van deze Jordaanse hande-laars goede relaties hadden met het JordaanseKoningshuis. De VS wou dan ook haar bevoorrechterelatie met de Jordaanse overheid niet op het spelzetten omdat Jordanië een belangrijke stabiliteitsfac-tor vormde in de al explosieve regio. Niettemin ont-vlucht het grootste deel van de Irakese vluchtelingensinds 2003 het land niet langer omwille van econo-mische redenen, maar omwille van politieke en vei-ligheidsredenen.

Geen officiële erkenning als vluchteling

Het grootste probleem betreffende de Irakese vluch-telingen is dat de ontvangende buurlanden, waaron-der Jordanië, de aanwezigheid en de specifieke nodenvan deze vluchtelingen grotendeels negeren. Jordaniënam geen deel aan de VN-vluchtelingenconventie van

- Sven Heyndrickx, Kim Devos, Pascal Debruyne & Koenraad Bogaert -

Irakese vluchtelingen in Jordanië

Sinds de oorlog in Irak zijn er naar schatting ongeveer twee miljoen Irakezen het land uitgevlucht. Dezevluchtelingen hebben zich hoofdzakelijk gevestigd in Jordanië, Egypte, Libanon, Syrië en Turkije. Nog eensbijna twee miljoen Irakezen zijn gevlucht naar veiligere oorden binnen Irak zelf. 730 000 van deze IDP’s(Internally Displaced Persons) zijn gevlucht sinds februari 2006.(1) Dit wijst erop dat het geweld in Irakalleen maar toeneemt. Volgens Refugees International is op dit moment de vlucht uit Irak de snelst groei-ende vluchtelingencrisis in de wereld. De VN schat het aantal vluchtelingen per dag op 3000.(2)

—————(1) Refugees International, http://www.refintl.org/content/article/detail/9956/(2) Voice of America, http://www.voanews.com/english/archive/2007-02/2007-02-15-voa30.cfm?CFID=61524937&CFTO-

KEN=48078188 (3) Lezing gegeven op 29 maart 2007 In ACOR (American Center for Oriental Studies) in Amman.(4) Pete Moore, Iraq’s war economy: no easy way out. maart 2007, niet gepubliceerd manuscript.

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 9 -

in 2003, eenTijdelijk ProtectieRegime (TPR) inwerking. Dit iseen praktischinstitutioneel ins-trument met debedoeling eenin te rna t i onaa llegaal regime tecreëren voorvluchtelingen indie landen die temaken krijgen met een plotselinge massale toevloedvan buitenlandse vluchtelingen.(8) Op die manier ishet mogelijk elke vluchteling individueel een tijdelij-ke legale verblijfsreden te geven in afwachting vanhun individuele asielaanvraag. De TPR verwerkt dezeasielaanvragen echter niet zelf maar voorziet elkevluchteling van een voorlopige asielzoekerkaart.(9)Deze geeft de vluchtelingen geen wettelijke erkenningals politiek vluchteling, noch het recht op een defini-tieve verblijfsvergunning maar enkel een tijdelijkebescherming tegen een eventuele uitwijzing. Ondanks alles is de UNHCR er niet in geslaagd demeerderheid van de Irakese vluchtelingen van legalebescherming te voorzien. Tegen eind 2006 waren erslechts 17.000 vluchtelingen geregistreerd en voor-zien van asielzoekerkaarten. Van die 17.000 kreeg totnu toe slechts een kleine duizend de officiële statusvan ‘vluchteling’. Een bijkomend nadeel was dat deJordaanse autoriteiten weigeren de asielzoekerkaar-ten te erkennen. Van bescherming is er in de praktijkdus weinig sprake en de Irakese vluchtelingen moe-ten leven met de wetenschap dat ze elk moment terughet land uitgezet kunnen worden.

De verschillende groepen Irakese vluchtelingen

Verschillende groepen Irakezen worden geconfron-teerd met verschillende problemen, die op zich weerverschillende effecten teweegbrengen. Zowel rijke alsarmere Irakezen zijn Jordanië binnengevlucht. Dezeverschillende groepen Irakezen zijn niet alleen ver-deeld volgens sociaal-economische breuklijnen. Ookreligieuze breuklijnen beïnvloeden sterk het dagelijk-

1951 noch aan het aanvullende protocol van1967.(5) De overheid heeft bovendien nooit een offi-ciële binnenlandse vluchtelingenwet of een procedu-re omtrent asielaanvragen uitgewerkt. De Jordaanseoverheid behandelt de vluchtelingen als tijdelijkebezoekers en in het slechtste geval zelfs als illegaleimmigranten.(6) Irakese vluchtelingen die echter$150,000 op bankrekeningen in Amman zetten, krij-gen onmiddellijk burgerschap. Maar de meerderheidkomt in de illegaliteit terecht doordat hun reisdocu-menten en visa verstrijken. Na de door de Amerikanen geleide invasie van Irakverstrekte de Jordaanse overheid de vluchtelingeneen visum van dertig dagen. Dit hadden de autoritei-ten eveneens gedaan met de economische migrantenten tijde van het regime van Saddam Hoessein. Netals toen keek de overheid de andere kant op toen devisums verstreken en liet ze de aanwezigheid vangevluchte Irakezen oogluikend toe. Dit had tot gevolgdat al gauw een enorm aantal Irakezen illegaal in hetland verbleef zonder enige vorm van papieren. Toch moet worden vermeld dat de Noorse NGO, FAFO,in opdracht van de Jordaanse overheid, is begonnenmet een onderzoek naar Irakese vluchtelingen inJordanië. De doelstelling van dit onderzoek is tweeër-lei. Enerzijds wil men tot een degelijke en betrouw-bare schatting komen van het aantal Irakese vluchte-lingen op Jordaanse bodem en wil men hun geografi-sche verspreiding in kaart brengen. Anderzijds wilmen peilen naar de levensomstandigheden en denoden van deze bevolkingsgroep. Het veldwerk voordit onderzoek vindt plaats in april en mei 2007 enmen verwacht de eerste resultaten komende zomer.Volgens FAFO en de Jordaanse overheid is het weldegelijk de bedoeling dat deze resultaten wordengebruikt om het beleid van de Jordaanse overheid tenaanzien van Irakese vluchtelingen adequaat aan tepassen. De Jordaanse overheid zal dit onderzoek ookwillen gebruiken om aan te tonen hoezeer de Irakesevluchtelingen een last vormen voor de Jordaansesamenleving met als doel hulp te verkrijgen van deinternationale gemeenschap.(7)

UNHCR en de Irakese vluchtelingen

De United Nations High Commission for Refugees(UNHCR) stelde, bij het begin van de invasie in Irak

—————(5) Human Rights Watch, “The silent treatment.” Fleeing Iraq, surviving in Jordan, vol.18, n°10, November 2006. (6) Ibid.(7) Gesprek met Kristin Dalen van FAFO op 19 april 2007 in Amman, door Kim Devos(8) UNHCR Tool Boxes on EU Asylum Matters: Tool Box 2: The Instruments. http://www.unhcr.org/publ/PUBL/406a8c432.pdf (9) Human Rights Watch, “The silent treatment.” Fleeing Iraq, surviving in Jordan, vol.18, n°10, November 2006.

Irakese vluchtelinge in Jordanië

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 10 -

se leven van Ira-kese vluchtelin-gen in Jordanië. De rijke Irakezenen voormaligeBaath-leden dienaar Jordanië ge-vlucht zijn, heb-ben een nefasteffect op de Jor-daanse markt, indie zin dat huneconomische in-

breng gezorgd heeft voor enorme prijsstijgingen in devastgoedsector en andere economische sectoren.(10)Voor veel Jordaniërs zijn huizen onbetaalbaar gewor-den in het centrum van Amman. In sommige wijkenkosten huizen nu drie keer meer dan in het begin van2006. De prijzen van levensmiddelen en veel dien-sten zijn ook fors gestegen. Doordat deze kleine maarwelgestelde groep Irakezen is neergestreken inAmman, waar ze luxueuze huizen en appartementenbetrekken, is bij veel Jordaniërs het idee ontstaan datdeze groep representatief is voor alle Irakezen in hetland. Veel Jordaniërs zien Irakezen als Ghuraba(vreemdelingen). Dit verklaart de soms negatieve hou-ding die er leeft bij Jordaniërs tegenover Irakezen enhet maar beperkte begrip voor hun situatie. Zeker nade zogenaamde ‘hotel bombings’ van november 2005in Amman, die werden uitgevoerd door Irakezen enaan 57 mensen het leven kostten, is de stemmingomgeslagen. Veel Irakezen vinden nochtans datJordanië de morele plicht heeft om de vluchtelingenbinnen te laten, alleen al omdat er ooit een enormeeconomische stroom was van gratis olie, die aan deJordaniërs werd gegeven door Saddam.De beperkte groep rijke Irakezen trekken echter vooralde aandacht weg van de Irakezen die een veel beschei-dener leven leiden in de marge. Een deel van hen weetnog steeds te overleven op hun spaargeld of met hetgeld dat ze kregen door de verkoop van hun huis enbezittingen, maar op deze middelen staat uiteraardeen limiet. Het leven in de illegaliteit en de onmoge-lijkheid voor vele armere Irakese vluchtelingen om aaneen wettelijke werkvergunning te geraken, leidt ertoedat velen afhankelijk worden van familieleden in hetbuitenland die geld kunnen opsturen. Anderen komenterecht in de informele sector waar ze weinig of geen

bescherming genieten. Discriminatie en uitbuiting vande Irakese werkkrachten is dan ook schering en inslaggeworden. Ze krijgen een veel lager loon uitbetaald invergelijking met de Jordaanse arbeidskrachten ofEgyptische loonarbeiders die hetzelfde werk doen inde bouwsector of horeca en van enige werkzekerheidis er nauwelijks sprake.

Moeilijke integratie van Irakezen

Het valt natuurlijk niet te ontkennen dat Jordanië eenland is met beperkte middelen en deze last moeilijkalleen kan dragen. Daarbij komt nog dat Jordanië alzoveel Palestijnse vluchtelingen heeft opgenomen inhet verleden. Jordanië wil niet opnieuw het risicolopen om vluchtelingen tijdelijk toe te laten die uit-eindelijk, door factoren die ze niet altijd zelf in dehand hebben, tientallen jaren blijven zonder directehoop op terugkeer. Jordanië creëert via een semi-pro-tectionistisch kader, waarin ze Irakese vluchtelingentoelaat maar geen rechtszekerheid schept(11), vooraleen situatie van onduidelijkheid en onzekerheid. Degevolgen hiervan voor de dagelijkse leefsituatie vanIrakese vluchtelingen komen aan de oppervlakte door-heen de interviews die we deden eind maart en april2007 in Amman. Hoewel de groep van Irakese vluchtelingen bezwaar-lijk als een homogene groep kan beschouwd worden,is het toch mogelijk om een lijn te trekken in hunervaringen en beleving van het leven in Amman. Demeesten onder hen zijn bijvoorbeeld wel geregistreerdbij de UNHCR, of staan op een wachtlijst om officieelgeregistreerd te worden, maar tegelijkertijd verwach-ten de meeste Irakezen eigenlijk geen hulp van deUNHCR. Ze laten zich tegen beter weten in registe-ren, in de hoop dat zij een van de weinigen zullen zijndie toch een kans zullen krijgen op hervestiging.Sommigen komen er zelfs openlijk voor uit dat ze zichniet willen laten registreren, omdat ze niet meer gelo-ven in de internationale gemeenschap.(12) Slechtsweinigen volgen daarom ook het nieuws over de hou-ding van de internationale gemeenschap tegenover deIrakese vluchtelingencrisis. Bij de armere vluchtelin-gen wist bijvoorbeeld bijna niemand dat er op 17-18 april een VN conferentie in Genève plaatsvondover de Irakese vluchtelingencrisis. Onder de studen-ten was ongeveer de helft van de geïnterviewden hier-

Irakese vluchtelingenkinderen in Amman

—————(10) http://www.csmonitor.com/2006/1129/p04s01-woiq.htm(11) Geraldine Chatelard, Jordan as a transit country: semi protectionist immigration policies and their effects on Iraqi forced migrants.

Third Mediterranian Social and Political Research Meeting, March 2002(12) Interview Iraakse student op 22/04/2007 in Amman, door Sven Heyndrickx

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 11 -

van op de hoogte.Een tweede verhaal dat steeds terugkomt is dat hetde laatste maanden veel moeilijker geworden is voorIrakezen om de grens met Jordanië over te steken.Daar waar het tot een klein jaar geleden nog relatiefmakkelijk ging, wordt er nu erg streng gecontroleerddoor de Jordaanse overheid. Eén ooggetuige maaktebijvoorbeeld melding van het feit dat tegenwoordigalle Irakese mannen onder 35 jaar oud, systematischaan de grens worden tegengehouden en terug naarIrak gestuurd.(13) De huidige situatie laat voor velevluchtelingen niet toe om achtergebleven familiele-den te laten overkomen, wat in sommige gevallen dra-matische gevolgen heeft.Een laatste trend die men bij alle verschillende groe-pen Irakese vluchtelingen kan waarnemen is dat zeeigenlijk niks van elkaar afweten. Niemand kijkt ver-der dan zijn eigen directe omgeving, die vaak beperktis tot enkele andere Irakese vluchtelingen. Zeldenwordt het sociaal netwerk uitgebreid tot Jordaniërs;zeker in het geval van de armste vluchtelingen. Ditheeft verschillende redenen. De armste Irakezen zijnvooral bang dat de overheid hen op het spoor zoukomen en hen het land uitzet, aangezien ze niet overgeldige verblijfsvergunningen beschikken. Voor deminder armen speelt dit argument minder een rol.Het is echter wel zo dat het zo goed als onmogelijk isvoor Irakese vluchtelingen om zich te verenigen. DeJordaanse overheid verbiedt Irakese verenigingen,omdat ze vrezen dat dergelijke verenigingen vooralgebaseerd zouden zijn op etnisch-religieuze achter-gronden, en dus aanleiding zouden kunnen geven toteen spill-over van sektarisch geweld.De diversiteit van de Irakese vluchtelingen op socio-economisch gebied en hun grote aantal weerspiegeltzich ook in het feit dat zij zich verspreid hebben overde gehele stad Amman, zowel in de armere als rijke-re buurten, en dus ook binnen de Palestijnse vluch-telingenkampen. Dit geldt vooral voor al-Wihdat Campen Jabal Al-Hussein Camp die sinds hun oprichting(respectievelijk 1955 en 1952) deel zijn gaan uitma-ken van de stad en geen duidelijk afgebakende gren-zen meer hebben. Irakese vluchtelingen gaan er voor-namelijk wonen omdat de huurprijzen er lager liggendan in veel andere delen van de stad. Deze huizenworden aan hen verhuurd door Palestijnen die zelfbuiten het kamp zijn gaan wonen maar er nog steeds

een huis hebben, ofwel door Palestijnen die meerde-re huizen wisten te bekomen en één of meerdereervan verhuren aan nieuwkomers in het kamp.(14)

Conclusie

De houding van de Jordaanse overheid tegenover deIrakezen is op zijn minst dubbelzinnig te noemen,zeker daar waar het de groep superrijke Irakezenbetreft. Langs de ene kant betekende het kapitaal datdeze ‘vluchtelingen’ met zich meebrachten een boostvoor de Jordaanse economie, langs de andere kantechter bleken deze Irakezen niet echt geneigd om teinvesteren in projecten die de Jordaanse bevolkingten goede kwamen. Ook de houding van de overheidten aanzien van de minder rijke en arme Irakezen isergens dubbelzinnig. Officieel zijn ze nog steeds ‘gas-ten’, maar dan wel gasten die al een tijdje niet echtmeer welkom zijn. De houding van de internationale gemeenschapgetuigde lange tijd van weinig interesse voor deIrakese vluchtelingencrisis. Slechts de laatste wekenen maanden kwam er sporadisch bericht over deomvang van de problemen. Een van de beste bewijzenvan het falen van de internationale gemeenschap omde ernst van de situatie te onderkennen is de VN con-ferentie die op 17 en 18 april jongstleden in Genèvewerd gehouden. De bedoeling van deze conferentiewas de vluchtelingencrisis op de internationale agen-da te plaatsen. Men kan zich hierbij echter afvragenwaarom het zolang geduurd heeft eer de VN beslotenom een conferentie te organiseren over een proble-matiek die intussen al enkele jaren aansleept enwaarom er zo weinig concreets uitkwam.

Bron: Uitpers, nr 87, 8ste jg., juni 2007.

Sven Heyndrickx, Kim Devos en Pascal Debruyne zijn stu-denten van de Master Conflict & Development aan de vak-groep Derde Wereldstudies van de Ugent. Een groot deelvan dit artikel is gebaseerd op het onderzoek dat deze stu-denten deden in Amman in Jordanië. Koenraad Bogaert isdoctoraal onderzoeker van MENARG (Middle East andNorth African Research Group) binnen de vakgroep Studievan de Derde Wereld.

—————(13) Intverview met Irakese studente op 19/04/2007 in Amman, door Sven Heyndrickx(14) Interviews met Palestijnen en Irakese vluchteling in al-Wihdat en Jabal al-Hussein Camp op 17-18-19 april 2007, door Kim Devos

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 12 -

De historische stad Diyarbakir wordt omringd dooreen indrukwekkende omwalling. Binnen de stadswal-len ligt het arrondissement ‘Sûr’ met een zeer actiefgemeentebestuur. Het gemeentehuis is als een openhuis, waar iedereen altijd welkom is. Deze wijk wordtnu voornamelijk bewoond door immigranten vanuit dedorpen en steden in de regio waardoor het één van dearmste wijken van de stad is. In Sûr werden daarnaastook de donkerste elementen in Diyarbakir onderge-bracht: het hoofdkwartier van het Turkse leger, hetHof van de Staatsveiligheid en de beruchte gevange-nis van Diyarbakir. Zij worden door de zgn. Ic Kale,een enclave binnen Sûr, onzichtbaar gemaakt en detoegang tot deze zone is verboden.Sinds de jaren dertig deint Diyarbakir in westelijke rich-ting verder uit. Zo ontstond Yenisehir, of de NieuweStad. Hier vindt men het moderne gedeelte vanDiyarbakir waar naast het stadhuis, het gouverneurs-kantoor en de zetels van verschillende politieke partijen,vakbonden en ngo’s ook een bureauzone, het zgn. Ofis;is terug te vinden. De districten die Yenisehir omringenzijn ontstaan in de jaren tachtig ten gevolge van de mas-sale migratie vanuit de ontruimde dorpen naar de ste-den. Hierdoor verdriedubbelde de bevolking vanDiyarbakir in enkele decennia tijd van ongeveer 350000 inwoners in 1993 tot meer dan 1 miljoen inwonerstien jaar later. De migratie heeft een enorme impactgehad op de stedelijke infrastructuur, de stadsbewonersen de migranten zelf. De migratie, die samenging methonderden buitenrechtelijke executies (1991-1997),bracht zowel oude als nieuwe bewoners ertoe om naarwesterse steden in Turkije te trekken.

Grensverleggend gemeentebestuur

De verkiezing van de Democratische Partij van hetVolk (DEHAP, de huidige Partij voor DemocratischeSamenleving - DTP) in het gemeentebestuur beteken-de een keerpunt in de geschiedenis van Diyarbakir. Deimpact hiervan was niet enkel politiek maar vooral ookop cultureel en sociaal vlak sterk voelbaar. Degemeente werd de drijvende kracht die ruimte voorcommunicatie en expressie creëerde. Zonder het insti-tutioneel gewicht van het gemeentebestuur als eentegengewicht tegen de centrale staatsinstellingen, hadde transformatie van de stad nooit zo indrukwekkendgeweest. Het DEHAP gemeentebestuur slaagde erinom de krachten van de verschillende sociale en civie-le actoren, die reeds actief waren in de publieke sfeer,te verenigen. Door de depolitisering van het beleidkonden nieuwe organisaties ontstaan voor kunst encultuur, de vrouwenbevrijding en burgeractivisme.

Vrouwenorganisaties

Zowel tijdens als na een conflictsituatie worden vrou-wen het vaakst het slachtoffer van geweld, ook vanhuiselijk geweld. Vrouwen die uit hun huizen werdenverdreven, lopen een groter risico op geweld, zowel van-wege de veiligheidstroepen als vanwege burgers. In eensamenleving die is verscheurd door gedwongen internemigratie, wantrouwen en vernieling, komen de lastenna de afloop van de oorlog op de schouders van devrouwen terecht. De angst van de grote stad – zijn

Diyarbakir, een paradijs voorvrouwenrechtenactivisten?

- Lieve Driesen -

Sinds het begin van de opstand van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) in 1984, is de bevolking vanDiyarbakir door de instroom van vele duizenden ontheemden uit de nabijgelegen dorpen meer dan ver-drievoudigd. Sinds een vijftal jaar heeft Diyarbakir zich ontpopt als een paradijs voor mensenrechtenacti-visten; grotendeels dankzij de overwinning van de lokale verkiezingen door de pro-Koerdische partijHADEP-DEHAP (het huidige DTP) in 1999 konden verschillende mensenrechtenorganisaties en ngo’s ont-staan. In mei bezocht een delegatie van het Koerdisch Instituut vzw enkele vrouwenorganisaties.

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 13 -

anonimiteit en de ontmoeting met vreemdelingen – kantraditionele attitudes, die niet zo hardnekkig waren inhet dorp, verharden. Jonge vrouwen claimen in de stadimmers vrijheden die zij totnogtoe niet kenden en kie-zen voor relaties met mannen die hun familie vaakmoeilijk kunnen accepteren. Vervolgens worden zij nietalleen erg kwetsbaar voor gewelddadige reacties van-wege hun familie maar ook voor geweld van mannendie hun beperkte keuzevrijheid willen uitbuiten. In het Koerdische zuidoosten van Turkije wordenvrouwen, zoals in andere regio’s van Turkije, vaak hetslachtoffer van lichamelijk geweld, psychologischefoltering, verkrachting en zelfs van moord door hunechtgenoten of familieleden. De eergerelateerdemoorden, waarbij jonge meisjes en vrouwen vermoordworden omdat zij bepaalde culturele of traditioneleregels niet gehoorzamen, komen ook regelmatig voor.De Koerden die gedwongen werden hun dorpen te ver-laten, leven in sloppenwijken in de steden in het wes-ten en het zuiden van Turkije. De steden kunnen deextra lasten van de instroom van miljoenen ontheem-den en arme migranten niet dragen waardoor vrouwenextra kwetsbaar worden voor geweld. De Turkse auto-riteiten volgen de cijfers van geweld tegen vrouwenniet systematisch op, voorzien geen infrastructuur(bv. vluchthuizen) om de vrouwen te beschermen enlaten geweld tegen vrouwen vaak ongestraft. KA-MER is de eerste vrouwenorganisatie van Diyar-bakir. Toen Nebahat Akkoç, een voormalige onderwij-zeres en politieke activiste, dit centrum voor mishan-delde vrouwen in 1997 oprichtte, bevond zij zich ineen benarde situatie. De Turkse staat beschouwdehaar als een activiste van de lerarenvakbond Egitem-Sen en later van de mensenrechtenorganisatie dieofficieel werd gebrandmerkt als een pro-PKK organi-satie. De Koerdische beweging bekritiseerde haaromdat ze de beweging zogenaamd opdeelde in man-nen en vrouwen.Vrouwenrechten kwamen na mensen-rechten en de Koerdische beweging vond dat die nietprioritair waren. Mede hierdoor was Nebahat vastbe-sloten om zich ‘onafhankelijk’ te organiseren.Aanvankelijk stond zij onder zware druk en durfdenslechts weinig vrouwen haar strijd te steunen. Doordeze wit-zwart mentaliteit kreeg KA-MER vooral steunvan ‘buitenaf’, van Turkse en Europese vrouwenrech-tenorganisaties. Dit is de reden waarom vele anderevrouwenorganisaties in Diyarbakir nogal vijandigstaan tegenover KA-MER; zij betreuren het dat KA-MER niet met hen wil samenwerken omdat ze te‘gepolitiseerd’ zouden zijn. In hun ogen is KA-MEReen nogal elitaire en feministische organisatie die‘collaboreert’ met de Turkse staat en tevens steunkrijgt van de EU.

KA-MER is een feministische vrouwenorganisatie diezich als doel vooropstelt om de “gesloten levensstijldie vrouwen uitsluit van de economische, sociale enculturele ruimte en de rechten en vrijheden van vrou-wen belemmert, te transformeren. Voorts wil KA-MERde gendergelijkheid op individueel, politiek en wetge-vend vlak garanderen.” In 1997 zijn zij begonnen inDiyarbakir en omgeving. Tien jaar later hebben zij alin 23 verschillende steden een vrouwencentrumopgericht.KA-MER organiseert bewustmakingsworkshops voorde individuele, sociale, economische en wettelijkeempowerment van de vrouwen. Tijdens deze sessiesdelen vrouwen hun ideeën en ervaringen over zakenzoals communicatie, geweld, genderrollen, discrimi-natie, seksualiteit, economische rechten, vrouwen-rechten, constitutionele en burgerrechten, feminis-me. Voorts hebben zij een noodhulpprogramma die deeerste hulp biedt aan vrouwen die slachtoffer zijn vanhuiselijk geweld en mogelijk slachtoffers worden van‘eremoorden’. Vrouwen kunnen de noodlijn bellen of het centrumconsulteren voor psychologische en juridische hulp.Om de vrouwen economisch onafhankelijk te makenbiedt KA-MER hulp aan vrouwen die hun eigen zaakwillen beginnen. De vrouwen worden toegeleid naarde nodige informatie en middelen. KA-MER staat inmiddels zowel in Turkije als in Europabekend voor hun expertise inzake eergerelateerdgeweld. Sinds 2003 hebben zij al 158 vrouwen kun-nen redden. Daar Turkije nog steeds niet voldoendevluchthuizen heeft, kan KA-MER de vrouwen echterniet langer dan twee dagen opvangen. Daarom pro-beert men de meisjes altijd zover mogelijk weg te stu-ren en hen onherkenbaar te maken. De veiligheid vande meisjes wordt bij hun vertrek door de politie gega-randeerd. Meestal kunnen de meisjes na verloop vantijd terugkeren naar hun familie dankzij bemiddelingvan KA-MER die gaat onderhandelen met gezagheb-bende personen binnen de gemeenschap, zoals deimam of het familiehoofd, om de veilige terugkeer vanhet slachtoffer naar de familie te garanderen.Van 2003-2007 heeft KA-MER onderzoek gedaannaar de ware betekenis van ‘namus’. ‘Namus’ (eer inhet Turks) wordt meestal geassocieerd met de vrouwen wordt beschouwd als een ‘smetteloos’ gedrag. Deeer van de vrouw wordt vooral gedefinieerd via haarseksualiteit, haar fysieke verschijning en haar gedrag.Mannen kunnen zogezegd hun ‘namus’ bereiken viade seksuele zuiverheid van hun moeders, vrouwen,dochters en zusters. De eer van de familie is echtervaak niet de ware reden voor het gebruik van geweldtegen vrouwen. KA-MER gebruikt dan ook de term

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 14 -

‘honour killings under the guise of honour’, waarmeezij verwijzen naar de gefabriceerde rechtvaardigingenvan de familie/gemeenschap om vrouwen te bestraf-fen. KA-MER beschouwt alle zgn. eremoorden danook als buitengerechtelijke moorden.

SELIS, het vrouwencentrum voor counseling, verrichtgelijkaardige activiteiten en benadrukt dat zij eenonafhankelijke organisatie zijn. In de wijk IPLIK, waarveel ontheemden wonen, organiseren de vrouwenor-ganisaties EPI-DEM en SELIS samen gynaecologi-sche hulp, psychologische therapie en alfabetisering.Op vraag van de vrouwen worden er vormingen geor-ganiseerd. Epi-dem geeft psychologische hulp en eenhospitaal geeft medische vorming aan de vrouwen.Aangaande het fenomeen van het groot aantal zelf-moorden van meisjes in Batman, lichten de vrouwenvan SELIS voor ons het tipje van de sluier op.Aangezien het fenomeen dermate grote proportiesaannam, vroeg het gemeentebestuur van Batman dehulp van SELIS. Zij stellen dat de zelfmoorden voor-al een probleem vormen in Batman omdat elke vormvan sociaal leven er ontbreekt. De vrouwen zijn er vol-ledig geïsoleerd. Bovendien zijn ook vele ontheemdennaar Batman gemigreerd. De meisjes die uit de dor-pen afkomstig zijn, worden zwaar onder druk gezetdoor hun familie. In de ogen van hun familie kunnende meisjes in de stad in aanraking komen met aller-lei ‘gevaren’. Daarom worden de jonge meisjes thuisopgesloten, leven zij erg geïsoleerd en zien zij geenenkele uitweg meer. De zelfmoord van deze meisjes iseen boodschap aan hun vader, echtgenoot.

Een andere grote vrouwenorganisatie in Diyarbakir isDIKASUM dat verbonden is aan de grootgemeenteDiyarbakir. Dit centrum is opgericht in 2001 om devrouwen te emanciperen en te activeren en voorziet inde basisbehoeften van de bevolking. Vrouwen wordengeconfronteerd met allerhande problemen van tradi-tionele, economische, juridische, psychologischeen/of sociale aard. DIKASUM heeft daarom program-ma’s opgezet voor de rehabilitatie, bescherming eneducatie van de vrouwen. Zo wil het centrum vrouwende kracht geven om hun eigen rechten te verdedigenen om volksgezondheidskwesties te leren kennen. Wij bezochten hun project in de zeer arme wijk Hasirliwaar het centrum in 2003 een eerste wasseretteoprichtte. Vier jaar later telt deze achtergestelde envoormalige hoerenwijk, waar vele arme vluchtelingengingen wonen, al drie wasserettes en zeven ovens. Aldeze voorzieningen zijn gratis en komen tegemoet aaneen erg concrete behoefte van de vrouwelijke bewo-ners die vaak veel kinderen hebben en sociaal geïso-

leerd zijn. Met de wasserettes wil het centrum hetleven van de moeders niet alleen vergemakkelijkenmaar hen ook een plaats geven waar ze ervaringen engedachten kunnen uitwisselen. We bezochten nog twee andere vrouwenwerkingen diebeide verbonden waren aan een gemeentebestuur.EPI-DEM, die financieel wordt gesteund door het dis-trict Yenisehir en Kardelen, die afhangt van één vande armste districten van Diyarbakir, Baglar. Bij de vrouwenorganisatie Kardelen staat een sociolo-ge ons te woord. Baglar telt 300 000 inwoners en iseen relatief jonge gemeente die in de jaren ’90 is ont-staan. De gebouwen zijn dikwijls heel snel en in eenslechte staat opgetrokken. De gemeente telt talrijkestraatkinderen die met hun kleine inkomen vaak eenhele familie onderhouden. De problemen waarmee vrouwen in Diyarbakir te kam-pen hebben zijn torenhoog. Zeer jonge en vaak armevrouwen hebben op hun vijfentwintigste vaak al eenzestal kinderen. Naast socio-economische problemenen problemen met de opvoeding van hun kinderen,worden zij ook vaak slachtoffer van huiselijk geweld.Nochtans is er in Turkije wel een familiewet (n°4320) die vrouwen beschermt tegen geweld. Volgensdeze wet mogen gewelddadige mannen een half jaarniet naar huis komen. Deze wet wordt echter nietopgevolgd door de politie. Zo krijgt de man in hetpolitiekantoor vaak een ‘hartelijk’ onthaal en wordthet koppel aangemoedigd om samen te blijven. Hetprobleem volgens de sociologe is dat vrouwen hunrechten niet kennen en dat de politie de wet niet toe-past.Gelukkig is de burgemeester van Baglar een vrouw enis zij erg gevoelig voor de vrouwenproblematiek. Zijbrengt ’s avonds, samen met personeelsleden vanKardelen, regelmatig een bezoek aan de cafés waarzij over allerlei onderwerpen met de mannen in debattreedt. De hoofddoelstelling van Kardelen is de vrouwen tedoen deelnemen aan het economisch, sociaal en cul-tureel leven, het sociaal statuut van de vrouw te ver-beteren en tot slot om bij te dragen tot de strijd voorsociale gendergelijkheid. Om hun doelstelling tebereiken, geven zij onder andere beroepscursussenen advies om de tewerkstellingsmogelijkheden voorvrouwen te verbeteren, organiseren zij culturele acti-viteiten en trainingsprogramma’s om het genderbe-wustzijn te verhogen.Op onze vraag waarom er zo veel vrouwenorganisatiesbestaan in Diyarbakir en die zo weinig samenwerken,antwoordde zij: “Er zijn zoveel vrouwen in Diyarbakirdie geholpen moeten worden, dat er in deze wijkalleen al tien ‘Kardelens’ nodig zijn.”

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 15 -

De Iraanse autoriteiten zijn sinds enige tijd bezig deKoerdische bevolking hard aan te pakken. Publieketerechtstellingen, willekeurige arrestaties, strafuitvoe-ringen in de straten van de Koerdische steden, folte-ringen in de gevangenissen en het geweld op de fami-lieleden van de gevangenen is een dagelijkse realiteitgeworden. De arrestanten worden dikwijls gedwongen om hunspijt te betuigen voor wat ze ‘gedaan’ hebben. Als datniet helpt, worden ze op onmenselijke manieren gefol-terd. Ze gebruiken methodes om de gedetineerdenpsychologisch te kraken. Arrestanten worden herhaal-delijk met de dood bedreigd indien ze geen bekente-nissen afleggen. Zo doet men alsof ze zullen wordenopgehangen. Voor hun ogen brengen de beulen detouw in orde, zetten ze de stoel klaar en komt eenimam naast de gevangene staan voor de afhandelingvan de religieuze modaliteiten. Vaak worden de fami-lieleden naar de plaats gebracht waar de gevangenevastzit en dreigt men met de verkrachting van de vrou-welijke familieleden voor de ogen van de gevangene. Vervolgens worden de gevangenen ook vaak fysiek enpsychisch gefolterd. Elektroshocks, de gevangenelange tijd in koud water leggen of folteren op de‘Palestijnse manier’ - de gevangenen worden aan devoeten gebonden en lange tijd omgekeerd en naaktopgehangen – zijn dagelijkse kost. Voorts passen zeook de traditionele foltertechnieken toe zoals het ste-ken van een fles in de anus van de gevangene, hetopsluiten van gevangenen in cellen waar het rioolwa-ter tot aan de knieën komt of waar er voortdurenddruppels op hun hoofd vallen. Dergelijke detentieme-thodes kunnen blijvende psychologische en fysiekeschade veroorzaken. Indien de gevangenen dan toch standhouden en nietsloslaten, zijn de vrouwelijke familieleden aan debeurt. Vaak worden de echtgenotes, de moeders ofzussen voor de ogen van de gevangenen door de spe-ciaal opgeleide folteraars verkracht.

In Iran schommelt de periode van het voorarrest tus-sen acht en twintig dagen. Maar voor de Koerdischeopposanten kan dat oplopen tot 90 dagen. Als datook niet helpt gaan ze onder het toezicht van de‘Itlaat’ in een soort ‘quarantaine’. Hier probeert menhen bepaalde zaken te doen bekennen. Soms wordenze enkele maanden zowel psychisch als fysiek gefol-terd. De dagelijkse behoeften zoals naar het toiletgaan, water drinken, eten, slapen, zich wassen, wordtop een systematische manier gehinderd. De gevangenen worden vervolgens gevraagd voor deoverheid te werken. In ruil hiervoor worden hen aller-hande zaken beloofd zoals woningen, echtgenotes,goed betaald werk en zelfs een post in Europa. Zeworden zo voor de keuze gesteld: ofwel leggen zebekentenissen af, verraden ze dus hun vrienden enomgeving, geven ze zich gewonnen en verklaren zezich bereid om voor Iran te willen werken ofwel gaande onmenselijke folteringen door. Tijdens de duur van het proces worden dezelfdemethodes toegepast. De processen zijn niet meer dantoneelopvoeringen. De rechten van de beschuldigdenworden absoluut niet gerespecteerd. Men dreigt henzeer zwaar te bestraffen indien ze niet akkoord gaanmet hetgeen hen tijdens hun voorarrest en in de tij-den van ‘quarantaine’ voorgesteld werd. Indien zijbezwijken onder de enorme folteringen en druk, wor-den er beloftes gedaan die men na hun vrijlating zalrealiseren. Zoniet gaan zij gewoon verder met hetschijnproces. Wanneer de bedreigingen en de onmenselijke behan-deling hen niet klein heeft gekregen, wordt er eenzware straf uitgesproken en verdwijnen ze, als ze alniet werden veroordeeld tot de doodstraf, in de gevan-genis. Daar gaan ze verder met hun methodes vanvroeger.

Dit artikel is gebaseerd op de notities van Yusuf Ziyad

- Serdar Mehabâdî -

Het verhaal van Koerdischegevangenen in Iran

Het Iraanse regime pakt de oppositiegroepen hard aan. De Koerdisch oppositie wordt echter het meestgeviseerd. Nu de PJAK (Partij voor Vrij Leven in Koerdistan) een gewapende bevrijdingsstrijd voert in hetnoordwesten van Iran, maken de Iraanse troepen massaal jacht op ‘landverraders’! Het bombarderen vande andere kant van de grens (Iraaks Koerdistan) behoort ook tot de campagne van de strijd tegen de ‘land-verraders’! Met andere woorden, Turkije en Iran hebben een gemeenschappelijk front gevormd om het sta-tuut van de Koerden in Irak te bestrijden door in hun eigen land het leger te mobiliseren tegen het stij-gende ‘terrorisme’ en het aantal ‘landverraders’!

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 16 -

De Turkse leiders zijn razend op de houding van deIraaks Koerdische leiders. Omdat ze tegen de PKKgeen militaire acties ondernemen? Niet helemaal.Wat hen kwaad maakt is het feit dat de Koerden inIraaks Koerdistan met de dag een beter statuut krij-gen en een waardiger leven kunnen leiden. DeKoerdische vlag wappert, er is nu een Koerdisch legeren Iraaks Koerdistan is veilig in vergelijking met derest van Irak waar dagelijks terroristische aanslagengepleegd worden met tientallen doden als resultaat.De democratie is er een realiteit, misschien niet hele-maal volgens westerse maatstaven, maar iedereenkan toch al genieten van het recht op vrije menings-uiting. Het is bovendien normaal dat een jonge demo-cratie nog wat kinderziekten heeft. Sinds vijftien jaar voert Turkije een vijandige politiekten aanzien van de Koerden in Iraaks Koerdistan.Ankara handelt zeer agressief, beledigt de Koerdischeleiders met onbeleefde uitspraken zoals “ze zijn geenstaatsleiders maar wel stamleiders.” In de Turksemedia lees je elke dag talrijke vernederende uitspra-ken van de Turkse staatsleiders die met hun brillen lij-ken op de fascistische generaals van de jaren zestig.In de Irakese grondwet van 2005 werden een aantalbepalingen opgenomen ten aanzien van Kirkoek enandere betwiste gebieden. Zo wordt in het grondwets-artikel 140 aangegeven dat er voor het einde van2007 een referendum moet plaatsvinden over de sta-tus van betwiste regio’s als Kirkoek, Mossul,Sheikhan en Makhmur. Willen zij opgaan in de auto-nome Koerdische regio of onder het centrale gezagvan Bagdad blijven? De grote meerderheid van de

bewoners van Kirkoek zijn zoals de Koerden voorstan-ders van het uitvoeren van Artikel 140. De Koerdisch leiders hebben herhaaldelijk gezegd dathet onmogelijk is te denken aan een Koerdische regiozonder Kirkoek. Deze provinciestad bevindt zich inIraaks Koerdistan. Net als Diyarbakir in Turkije ofArbil in Irak gaat het om een Koerdische stad met eenmeerderheid van Koerdische bewoners. In Mossul, Sheikhan en Makhmur leven vele christe-nen en yezidi’s. Uit ons bezoek in maart 2007 aanIraaks Koerdistan en het bezoek van een yezidi dele-gatie in Brussel onder leiding van Mîr Farûq kondenwij afleiden dat de yezidi-gemeenschap geen uitstelvan het referendum wenst: “Waarom zouden we geï-soleerd moeten leven van ons volk, de Koerden? Hetenige waar we nu van dromen is een terugkeer naareen Koerdisch bestuur. We zijn een volk met verschil-lende religies. Onze taal, cultuur, gewoontes, geschie-denis en land is hetzelfde. Niemand heeft het rechtons van elkaar te scheiden. Om samen in vrede in eendemocratisch land te kunnen leven, hebben we tien-tallen jaren strijd gevoerd. Onze woongebieden zijnKoerdisch en zullen Koerdisch blijven. Geen enkelland mag dit in de weg staan.”Ook de Turkmenen, Assyriërs en de Arabierenbeschouwen Kirkoek als een Koerdische stad. Dechristenen in Iraaks Koerdistan zijn best tevredenmet de huidige gang van zaken. Eeuwenlang werdenze onderdrukt en verdreven uit de regio. Pas nu bele-ven ze de vrijheid. De president van Iraaks Koer-distan, Mesoud Barzani, stelde: “Iraaks Koerdistanbehoort niet alleen aan de Koerden toe maar ook aan

- Derwich M. Ferho -

De Turkse staatsagressietegen de Koerden in Irak

“Het probleem van Turkije is niet de PKK maar het bestaan van de Koerden. Wil Turkije de PKK-problema-tiek oplossen? Het is best mogelijk via de dialoog. De geschiedenis heeft ons voldoende geleerd dat deKoerdische kwestie niet kan opgelost worden via een militaire aanpak. We zijn bereid om onze bijdragete leveren voor de oplossing van de Koerdische kwestie in Turkije, indien het ons gevraagd wordt. Militaireacties ondernemen tegen de PKK is uitgesloten voor ons. Het is zinloos”. Deze woorden sprak de presi-dent van Iraaks Koerdistan, Mesoud Barzani, uit in het Europees Parlement.

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 17 -

de christelijk Assyriërs, Chaldeërs en yezidi- Koerden.De islam, het christendom en het yezidigeloof zijngelijkwaardig. Iedereen is gelijk voor de wet. Ze moe-ten ook in de wet opgenomen worden zodat ze eenevenwaardig karakter krijgen.”In tegenstelling tot wat Turkije de wereld wil doengeloven, is de meerderheid van de Turkmeense bevol-king in Iraaks Koerdistan voorstander van het houdenvan een referendum. Van zeven politieke partijen diein Irak en Iraaks Koerdistan actief zijn is er maar éénenkele die tegen het houden van het referendum is,nl. het Turkmeens Front, dat vanuit Turkije gediri-geerd wordt. De relaties van dit front met de extreem-rechtse, ultranationalistische Turkse partij MHP enhet Turkse leger zijn algemeen geweten. DeTurkmeense verkozenen in het Koerdisch Parlementen ook in het Iraaks Parlement staan zeer afkeurendten aanzien van het Turkmeens Front en vragen zichaf waar Turkije was toen ze met tientallen duizendenvermoord en verdreven werden uit hun dorpen en ste-den. Karkhi al-Bakri, Turkmeens parlementslid in deKoerdische autonome regio, zei ons: “We haddenniets, Turkije was nergens te bespeuren. Nu hebbenwe vertegenwoordigers in beide parlementen, we heb-ben onze scholen in onze moedertaal, we hebbenonze media in het Turkmeens en we voelen ons goedmet onze Koerdische landgenoten. We hebben Turkijeniet nodig om ons te komen bevrijden”. Het Turkseregime kant zich tegen het opgaan van de olierijkestad Kirkoek in de Koerdische autonome regio inNoord-Irak. Meer zelfs, Turkije zou graag hebben datKirkoek en Mossul opnieuw deel zouden uitmakenvan Turkije, zoals ten tijde van het Ottomaanse Rijk.

Turkse troepen in Irak

De Turkse militairen, de echte machthebbers inTurkije, hebben sinds begin juni drie provinciestedenaan de grens met Iraaks Koerdistan - Sirnak, Hakkarien Siirt - uitgeroepen tot ‘veiligheidszone’. Het bin-nen- en buitengaan moet gebeuren met de goedkeu-ring van de militairen. Een volledige regio werd zogeïsoleerd en gemilitariseerd. Enkele honderdduizenden Turkse soldaten, bijgestaandoor verschillende tienduizenden dorpswachters(Koerdische collaborateurs), vliegtuigen, tanks en heli-kopters voeren operaties uit in de grensstreek en bom-barderen de Iraaks-Koerdische gebieden. Het is eenopenlijke bezetting van het Turkse leger dat zich zeeragressief opstelt. In de straten van de Koerdische ste-den en dorpen worden legeroefeningen georganiseerden toont het Turkse leger met zijn honderden tanks

zijn macht door de bergen onder vuur te nemen. Degevechtsvliegtuigen vliegen zeer laag over de dorpen.De bevolking is radeloos en weet niet meer hoe tereageren. Voor het minste worden de Koerden als ter-rorist of handlanger van de terroristen bestempeld.Aan de overkant van de grens, in Iraaks Koerdistan,zijn ondertussen zeventien dorpen leeggelopen. Deze situatie sleept nu al maanden aan. Elke dagdreigt het Turkse leger met het binnenvallen vanIraaks Koerdistan en het verjagen van de ‘PKK-terro-risten’. De huidige stafchef, Yasar Buyukanit, die zelfbloed aan zijn handen heeft en achter vele schanda-len zit, zegt “ongeduldig te wachten op de orders vande regering om Iraaks Koerdistan binnen te vallen enom de terroristen daar te bestrijden. Maar ook anderebandieten die hen onderdak verlenen. MesoudBarzani moet aangepakt worden en de nodige strafkrijgen!” Via de Vereniging van het Gedachtegoed vanAtaturk heeft hij een gerechtelijk onderzoek bevolennaar de president van Iraaks Koerdistan, die elders inde wereld en in Europa nochtans zeer gewaardeerdwordt. De procureur-generaal van de RepubliekTurkije heeft in Diyarbakir moeten luisteren naar deopperbevelhebber en is een onderzoek gestart naar demogelijkheden hoe men tegen Mesoud Barzani eenproces kan aanspannen. Volgens deze heren is hetblijkbaar erg simpel om de president van 6 miljoenmensen in Iraaks Koerdistan voor Turkse rechters teslepen! Mesoud Barzani en andere vertegenwoordigers van deIraaks-Koerdische autoriteiten geloven niet dat deTurkse dreigingen reëel zijn. De Amerikanen zijnimmers gekant tegen een Turkse inval in Irak. Eenconflict met hun Amerikaanse NAVO-bondgenoot zalAnkara naar alle waarschijnlijk willen vermijden. Tochhouden de Iraakse Koerden rekening met alle moge-lijke scenario’s. In geval van een inval van de Turkenin Iraaks Koerdistan zullen de Koerden op een ‘gepas-te manier antwoorden’. De houding van de Irakese autoriteiten in Bagdad isverdeeld. Het recente ultimatum van de Minister vanBuitenlandse Zaken Hoshyar Zebari – een Koerd - washeel duidelijk: “Elke vorm van agressie wegensTurkije op Iraaks Koerdistan is een rechtstreekseschending van de territoriale eenheid van de Irakesestaat, en dus onaanvaardbaar”. De Iraakse premierNuri al-Maliki verklaarde echter, na een ontmoetingmet de Turkse ambassadeur in Bagdad, dat hij deactiviteiten van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK)met grote bezorgdheid volgde, aangezien er door henonschuldige burgers sterven. “Irak heeft er allebelang bij deze acties op zijn grondgebied te beëindi-gen”, zei hij.

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 18 -

Binnen het theoretische kader van de EU is hetTurkse EU-lidmaatschap geen abnormale zaak. DeEuropese Unie is in de eerste plaats een economischsamenwerkingsverband tussen een aantal lidstatengeweest. De EU-lidstaten hebben verschillende tradi-ties en talen maar moeten volgens de Criteria vanKopenhagen wel een aantal democratische basis-waarden als respect voor de mensenrechten en voorde democratische rechtsstaat respecteren. Niet meerdan normaal lijkt mij. Maar niet voor Turkije. Hoewel ik niet twijfel aan de goede wil van de poli-tieke elite, is het duidelijk dat zij te weinig controlehebben over de almacht van het Turkse leger. Maardaarnaast heeft de regering Erdogan er echter ookvoor gezorgd dat de Turkse mensenrechtenschendin-gen een wettelijk kader kregen zoals het beruchteartikel 301 dat ervoor zorgt dat mensen kunnenberecht worden indien zij de Turkse identiteit beledi-gen. Artikel 301 in combinatie met de antiterroris-mewetgeving zorgen momenteel voor een ware hek-senjacht in Turkije! Voor buitengerechtelijke execu-ties, verdwijningen of andere misdaden die het dag-licht niet mogen zien, zetten ze hun oogkleppen op.

De Turkse politieke elite houdt zich dan ook louteraan wat zij formeel hebben gewijzigd in de wet enmet hun hervormingen wapperen zij maar al te graagaan de onderhandelingstafel. Het ergste is eigenlijknog dat onze Europese toppolitici dat zomaar slikken.Het is eerder de realiteit negeren. Onze Europeseelite wil duidelijk zo snel mogelijk de hand leggen op

de Turkse rijkdommen en negeren daarbij het feit ofTurkije ook voldoet aan de politieke criteria zoals hetrespect van de mensenrechten. Het doel heiligt demiddelen. Politici die trouw blijven aan hun ideologieen consequent zijn in hun eisen van democratisering,bestaan blijkbaar niet in de toppolitiek.

Ik begrijp natuurlijk waarom Europa staat de popelenom Turkije bij de EU ‘in te lijven’. We zijn afhankelijkvan Russische natuurlijke rijkdommen en laat onsduidelijk wezen, Rusland is op dat vlak niet te ver-trouwen. Herinnert iemand zich nog de recente uit-spraken van Poetin? Of wat met de crisis die Ruslandvorig jaar heeft veroorzaakt in Georgië door zomaar degasprijs te verviervoudigen? Een Russische ministerzei in een reportage van panorama doodleuk: “AlsGeorgië zich wil afscheuren van Rusland, is dat geenprobleem voor ons. Maar dan moeten zij wel betalenwat wij vragen. Enkel aan bondgenoten geven wevriendenprijzen, de rest moet betalen wat wij vragen.”Die enkele zinnen vertellen een heel verhaal. Turkijelijkt dus voor Europa een heel belangrijke, zoniet débeste oplossing om Europa van energie en grondstof-fen te voorzien.

De afgelopen weken heb ik in Turkije een reportagegemaakt over de toetreding van Turkije tot de EU. Datheb ik ingedeeld in enkele grote thema’s die relevantzijn voor de toetreding. Zoals ik al eerder zei, kunnenminderheden (dus ook de Koerden) binnen een wet-telijk kader onderdrukt worden. Zo is elke dreiging

- Raymand To -

Paradoxaal Turkije

Kan Turkije in de EU? Wanneer ik vandaag zou moeten antwoorden, zeg ik resoluut neen. Binnen dertigjaar antwoord ik waarschijnlijk ja, tenzij de situatie van vandaag niet gewijzigd is. Het vraagstuk over hetTurkse lidmaatschap van de EU is in principe heel gemakkelijk op te lossen. Eén spreekwoordelijke vogelmaakt in Turkije wel de lente. Het nationalisme is niet alleen in het verleden een ware plaag geweest. Ookvandaag vormen de Turkse nationalistische gevoelens geen zegen voor de toekomst van Turkije, ook albeseffen de Turken dit zelf niet. Mochten we het overdreven nationalisme in Turkije kunnen bannen, danzou een groot deel van de huidige problemen in Turkije al zijn opgelost. Het Turkse nationalisme laten weg-ebben zal echter enkele generaties duren.

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 19 -

voor het bewaren van de nationale eenheid een straf-baar feit. Daarnaast heb je nog de antiterrorismewetdie zomaar misbruikt kan worden. De Koerden wordenniet onderdrukt omdat ze Koerden zijn. Van puurracisme is er dus zeker geen sprake. Het gaat er omdat de Koerden, volgens de Turkse staat, te veel poli-tieke eisen stellen zoals bijvoorbeeld onderwijs in demoedertaal (het Koerdisch). Dat is volgens de Turksestaat een teken dat ze verdeeldheid willen creërenbinnen het land. Elke Koerd moet zich dus geleidelijkaan assimileren en dat proberen zij op die manier tedoen. De eenheid van het land moet behouden blij-ven, ten koste van alles. Daarnaast is het dankzij deantiterrorismewet mogelijk om mensen te arresterendie terreurorganisaties steunen, zonder er zelf lid vante zijn. Op zich niks uitzonderlijk, ware het niet datTurkije daar ook misbruik van maakt. Zo wordt elkeverdediging of elke vorm van sympathie voor deKoerdische Arbeiderspartij (PKK) steevast strafbaargesteld. Ook kunnen de Turkse autoriteiten zomaarKoerden verdenken of schaduwen omdat ze mis-schien banden zouden hebben met de PKK. Op diemanier kunnen zij binnen een wettelijk kader mis-bruik maken van hun macht. Zo werd de krantGündem talrijke keren geschorst omdat men de krantconstant beschuldigde van propaganda te publicerenvoor de PKK. Zo publiceerde de krant een artikel overeen mogelijke vergiftiging van Abdullah Öcalan. Dekrant werd prompt geschorst op beschuldiging van‘propaganda voor de terroristische organisatie PKK’.Ze hebben zelfs een 12-jarige jongen vermoord toenhij voor die krant folders aan het uitdelen was... Hetgebrek aan persvrijheid is schrijnend. De grote mediadoen massaal aan zelfcensuur en zijn afhankelijk vande macht.

De doorgevoerde veranderingen in de (straf)wet zijnook vrij paradoxaal. Enerzijds kan men begrip opbren-gen voor de Turkse houding ten aanzien van de PKK:de PKK heeft immers een vrij gewelddadig verleden.Het geweld en het ontstaan van de PKK zou er echternooit zijn geweest indien de minderheden hun poli-tieke en culturele rechten hadden gekregen. Begripmoet van beide kanten komen. Ofwel kent de huidigeTurkse politieke elite zijn geschiedenis niet, ofwelheeft het zijn oogkleppen opnieuw op. We kunnendan ook een aantal hypotheses formuleren. AangezienTurkije de wetten heeft gewijzigd, moet het toch eenteken zijn dat ze wéten dat het fout zat in het verle-den, dat mensen geen gelijke rechten kregen, dat ereen zeker onevenwicht was in de maatschappij. Of

weten ze dat niet, en hebben ze de wijzigingen door-gevoerd enkel en alleen om de Europeanen een gerustgemoed te geven? Graag verwijs ik naar het éénzijdigstaakt-het-vuren vanwege de PKK dat vorig jaar sep-tember werd uitgeroepen. De Turkse autoriteitengaven geen teken van goede wil. Zij willen enkel allePKK-leden achter de tralies hebben. Het is echterheel naïef om te denken dat de opsluiting van allePKK-leden iets zal uithalen. Zij worden martelaren enandere sympathisanten zullen hun taak overnemen.Bovendien zullen de Koerden hun democratischerechten blijven opeisen. Zoals de Turkse staat nuwerkt, zal het nooit uit de vicieuze cirkel geraken.

Dat Turkije vol met paradoxen zit, bewijst ook de wer-king van het Turkse leger. Het leger staat in voor hetbewaren van de eenheid, het secularisme en, naareigen zeggen, voor de democratie van het land. In depraktijk blijkt echter dat de democratie dikwijls moetwijken voor het secularisme en dat de eenheid vanhet land primeert boven de democratie. Zo zullen zij,en de Turkse autoriteiten, betogingen hardhandigneerslaan indien het de eenheid van het land in vraagstelt. Op die manier wordt de term democratie inTurkije volledig uitgehold. Verder zorgen zij er nogvoor dat de Koerden nooit in het parlement gerakendoor verkiezingsmanipulatie: een hoge kiesdrempelinstellen, afschaffen van foto’s bij stembiljetten waar-door de grotendeels analfabete Koerdische bevolkingniet meer weet op wie ze moeten stemmen,...

Zonder het nationalisme in Turkije zouden we geenartikel 301 hebben, zouden Koerden veel meer demo-cratische rechten hebben, zou er persvrijheid zijn,zou er geen PKK bestaan, zou het leger niet zo’n groterol spelen in de maatschappij, zouden schrijvers nietzomaar vervolgd worden... Ik kan zo nog verder gaan.Beeld u maar eens in als we in ons land zo’n extreemnationalisme zouden kennen, waarbij de Turksebevolking geen Turkse taalcursussen meer zou mogenvolgen en het onderwijs in de islam zou afgevoerdworden… Ons land probeert minderheden, in de matevan het mogelijke, zoveel mogelijk rechten te geven.Er is verbetering mogelijk en misschien zijn we zelfste tolerant geweest voor sommige zaken, maar het isalleszins een voorbeeld voor Turkije. Bovendien moe-ten we ons ook afvragen hoe Turkije zoveel diversiteitkan aanvaarden in Europa indien zij zelf geen diversi-teit in eigen land kan aanvaarden...?

http://raymand.wordpress.com

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 20 -

De verkiezingsuitslagenOp 12 mei kwam 59,4 procent van de 2 285 830 kies-gerechtigden in Armenië opdagen. Tweeëntwintig poli-tieke partijen hebben kandidaten naar voren geschovenom de 131 zetels in het Armeense parlement te bezet-ten. In totaal haalden echter slechts vijf partijen genoegstemmen om te kunnen zetelen. Partijen die aanleun-den bij de huidige president, verkregen het leeuwendeelvan de stemmen. De leidende Republikeinse Partij,onder voorzitterschap van Serzh Sarkisian die de vrienden politieke bondgenoot van president Robert Kocharianis, won 32,8 procent van de stemmen. De twee bond-genoten van de Republikeinse Partij wonnen samen(Voorspoedig Armenië kreeg 14,7 procenten de Armeense Revolutionaire Federatiewas goed voor 12,7 procent van de stem-men) nog eens 35 procent. Samen kondenze dus een regering met een stabiele meer-derheid vormen. Slechts twee oppositie-partijen, de Gerechtigheidspartij (6.8 %)en de Partij van de Erfenis (5.8%), zijnerin geslaagd om de kiesdrempel van vijfprocent te halen. De verdeling van de parlementszetels geeftnog duidelijker de monsterscore van deregeringsalliantie in het parlement aan. DeRepublikeinse Partij won zelf 65 zetels vande 131, met één zetel meer hadden zij duseen volledige meerderheid gehad, Voorspoedig Armeniëkon 26 zetels bemachtigen en de RevolutionaireFederatie 16. De oppositiepartijen bezetten slechts17 zetels in totaal waarvan tien voor de Ge-rechtigheidspartij en zeven voor de Partij van de Erfenis.

Verloop verkiezingen positief beoordeelddoor EUDe parlementaire verkiezingen werden beschouwd alseen test voor het democratische gehalte van Armenië

Parlementsverkiezingen in Armenië

- Erzsébet Nyakas -

Armenië organiseerde op 12 mei 2007, sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en Armenië haar onaf-hankelijkheid herwon in 1991, voor de vierde maal parlementsverkiezingen. De verkiezingen resulteerdenin een beslissende overwinning van de regerende Republikeinse Partij van Armenië, die tevens in 2003won. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de internationale waarnemersobserveerden de verkiezingsgang en prezen unaniem de democratische verbeteringen in het verloop vande Armeense verkiezingen. De Armeense oppositiepartijen gingen hiermee echter niet akkoord.

waar het vooruitzicht van nauwere banden met deEuropese Unie op het spel staat. Daar Armenië en deEuropese Unie van plan waren om hun banden aan tehalen, was een positieve beoordeling van het verloopvan de verkiezingen erg belangrijk voor het totaal geïso-leerde en verarmde Kaukasusland. Goede betrekkingenmet de EU zou voor Armenië immers kunnen betekenendat zij uit hun isolement zouden geraken en dus dehoop zouden kunnen koesteren op een betere toekomst. De EU waarschuwde Armenië ervoor dat fraude bij deverkiezingen serieuze gevolgen voor de EU-Armeensebetrekkingen zouden hebben. Daarom probeerde de EUenige druk uit te oefenen op Armenië en stuurde zijongeveer 400 internationale waarnemers om het ver-

loop van de verkiezingen te monitoren.Gelukkig voor Armenië hebben de Wes-terse waarnemers zich erg positief uitgela-ten over de parlementsverkiezingen. DeOVSE juichte de betere organisatie van deverkiezingen door de Armeense autoritei-ten toe en verklaarde dat de verkiezingen,in tegenstelling tot de vorige verkiezingenin 2003, overeenkomstig de internationa-le democratische standaard waren verlo-pen. In bepaalde stemlokalen werden welongeregeldheden gesignaleerd zoals om-koperij of zgn. ‘carrouselstemmen’ (kiezersdie meerdere malen een stem uitbrengenmet valse stembiljetten). De waarnemers

geven toe dat slechts een deel van de ongeregeldhedenin het rapport, dat onmiddellijk na de verkiezingen werdgepubliceerd, werd opgenomen. Alhoewel men getuigewas van verschillende verdachte zaken in de stemloka-len, beschikten de waarnemers niet over voldoendebewijsmateriaal om de fraude hard te maken.

Mening van oppositieAlhoewel de verkiezingen door de internationalewaarnemers werden toegejuicht, benadrukken opposi-

Robert Kocharian,de Armeense president

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 21 -

tiepartijen dat de verkiezingen werden vervalst en datde verkiezingen in Armenië niet democratischer zijnverlopen maar dat de controletechnieken van destembusgang sluwer waren.Bijna alle grote oppositiepartijen en media die kri-tisch staan ten aanzien van de regering beweren datde uitslag van de verkiezingen voornamelijk werdbeslist door massale verkiezingsfraude van deRepublikeinse Partij van Armenië en VoorspoedigArmenië. Zij wezen er tevens op dat de oppositiepar-tijen onmogelijk zo laag zouden gescoord hebbenindien de verkiezingen vrij en eerlijk waren verlopen.De oppositie wijst er op dat zij verhoudingsgewijszelfs nog minder zetels behaalden dan in 2003 toennegen oppositiepartijen 22 zetels verkregen in hetparlement.Oppositiepartijen klagen er tevens over dat de verkie-zingen werden ontsierd door onjuiste kieslijsten, geïn-timideerde kiezers en omkooppraktijken zoals het ver-zorgen van het transport naar de stemlokalen, ver-keerde tellingen, kiezers die werden omgekocht endie met valse paspoorten gingen stemmen in plaatsvan Armeniërs die in het buitenland leven maar nogsteeds zijn geregistreerd om te gaan stemmen enzo-voort. Verkiezingsfraude kan floreren in dit land metwijdverspreide armoede en waar mensen bereid zijnom hun vrije stemkeuze op te geven in ruil voor 2000– 4000 dram (ong. 6-12 $). De twee winnende par-tijen, de Republikeinse Partij en VoorspoedigArmenië, met rijke kandidaten zoals voormalig wor-stelkampioen Gagik Tsarukian die als één van de rijk-ste mannen van Armenië wordt beschouwd, hebbenzeker het geld voorhanden om bepaalde kiezers om tekopen.De oppositie beweert dat de Republikeinse Partij enVoorspoedig Armenië lafhartige middelen inzettengedurende de gehele verkiezingscampagne. Ze bekla-gen zich dat hun zendtijd werd beperkt, dat zij somsgeen affiches mochten ophangen, dat flyers in beslagwerden genomen en dat mensen werden geïntimi-deerd indien zij bijeenkomsten van de oppositiepar-tijen wilden bijwonen.De verkiezingen werden voorafgegaan door een beto-ging van de oppositie tegen de komende verkiezingendie volgens hen frauduleus waren gemanipuleerd. Debetoging werd op 9 mei in Jerevan georganiseerd enliep uit op een confrontatie met de politie. Dit wasechter niet de enige manifestatie die werd georgani-seerd. De bekendmaking van de verkiezingsuitslagenwerd op 13 mei gevolgd door een bijeenkomst en op18 mei werd er geprotesteerd tegen de vervalsing vande verkiezingsuitslagen. Deze twee laatste bijeenkom-sten werden echter door minder mensen bijgewoond,die waarschijnlijk door het gewelddadig uiteenslagenvan de demonstratie op 9 mei waren afgeschrikt.

Reactie van regeringDe regeringspartijen ontkennen de beweringen vanverkiezingsfraude en argumenteren dat de beschuldi-gingen enkel propaganda zijn. De oppositie zou hun

slechte kiesresultaten wijten aan omkoperij om deaandacht af te leiden van hun zwakke politieke pro-gramma en van het gebrek aan nieuwe, frisse ideeën.Volgens de regering is het niet te verwonderen dat deoppositie zo’n laag aandeel in de zetelverdeling vanhet parlement behaalde. Indien zij zich enkel identi-ficeert met het feit dat zij de oppositie vormt tegen dehuidige regering en enkel klaagt over problemen inplaats van oplossingen te bieden, zal dat niet uitno-digen tot een grotere steun vanuit de samenleving.Sommige Armeense oppositieleiders gaan zelfsakkoord dat de tijd is gekomen om hun programma enstrategie aan te passen.

Presidentsverkiezingen in 2008Het resultaat van de verkiezing zal een niet te onder-schatten impact uitoefenen op de presidentsverkie-zingen die in 2008 gehouden zullen worden. Dan zalde tweede vijfjarige termijn van de huidige presidentRobert Kocharian verstrijken en zal hij moeten aftre-den. Daar de toekomstige president een serieuzemachtsbasis nodig heeft om zijn autoriteit te besten-digen, zijn de resultaten van de parlementsverkiezin-gen erg bepalend voor het lot van een presidentskan-didaat. Algemeen wordt dan ook aangenomen datSerzh Sarkisian, de leider van de RepublikeinsePartij, Kocharian zal opvolgen in zijn presidentsfunc-tie. Men voorspelt tevens dat in geval Sarkisian wer-kelijk president wordt, Kocharian de positie van pre-mier zal overnemen.

Oude gewoontes, oude angstenAlhoewel de internationale waarnemers alom positiefwaren over het verloop van de stembusgang inArmenië, is het duidelijk dat nog vele zaken voor ver-betering vatbaar zijn. Armenië, dat met de erfenis vanhet communistische tijdperk worstelt, heeft een diep-gaande hervorming van de politieke structuur en vande houding ten aanzien van de politiek nodig. Endeze wijzigingen moeten, zelfs 16 jaar na het uitroe-pen van hun onafhankelijkheid, grotendeels nog door-gevoerd worden.

Oppositieleden scandeerden anti-regeringsslogans tijdens een oppositiebijeenkomst in Jerevan

op 18 mei 2007

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 22 -

Inmenging van Turkse regime

in Belgische verkiezingen- Dogan Özguden -

In de aanloop naar de federale verkiezingen van 10 juni 2007 in België deden een aantal Vlaamse kop-stukken, als kandidaat-premier Yves Leterme, opgejut en georkestreerd door de Ambassade van Turkije,verontrustende uitspraken over de Armeense genocide. Als verenigingen opgericht door politieke vluchte-lingen uit Turkije willen wij de aandacht van de Belgische politici en bevolking vestigen op de ernst vande dreiging die weegt op het Belgische politieke leven.

Tijdens een verkiezingsdebat tussen kandidaten vanTurkse origine, dat op 3 juni 2007 in Schaarbeekwerd georganiseerd, heeft een senaatskandidaat vanTurkse origine, Ergün Top (CD&V), verklaard: “Ingeval van oorlog zal ik, indien nodig, ten strijde trek-ken tegen België…”Toen men zijn mening vroeg over het feit dat de volks-vertegenwoordiger Cemal Cavdarli (sp.a) zijn leger-dienst in het Turkse leger had vervuld, zei Ergün Top:“Wanneer dit onderwerp in de Vlaamse pers kwam, hebik het verdedigd want ik zou ook mijn Turkse leger-dienst vervullen. Ik beschouw deze taak als een missie.Beeld u eens in dat er een oorlog zou uitbreken tussenBelgië en Turkije… Het is enkel wanneer een anderland de territoriale integriteit van Turkije zou aanvallen,dat wij ons zullen verdedigen. Wij zullen iedereenbestrijden die ons zal aanvallen. Indien dat België is,dan zullen wij ten strijde trekken tegen België!” Hoe is het mogelijk dat een politicus die door hetBelgische volk is verkozen in het uniform van een bui-tenlands leger ten strijde trekt tegen het land van zijnkiezers? Deze kandidaat heeft aan zijn Turks publiek ook ver-kondigd hoe hij de CD&V leider Yves Leterme, eneventuele Eerste Minister na de verkiezingen van10 juni, heeft beïnvloed inzake de kwestie van degenocide op de Armeniërs en de Assyriërs:

“Wij hebben ook nationale kwesties waarin wijonze verschillen, over onderwerpen zoals de ver-meende Armeense genocide of terroristische groe-peringen, moeten tonen. De eerste keer dat ik overde zogenaamde Armeense genocide met YvesLeterme sprak, was anderhalf jaar geleden toen ikop zijn kabinet begon te werken. In het begin washij kwaad en zei hij me dat men de geschiedenis

toch niet mag ontkennen, enz. Vandaag, ten gevol-ge van mijn werk, hebben wij dezelfde persoon,waarschijnlijk de volgende Belgische Premier, dieaan een Turkse krant verklaart dat dit onderwerpniet besproken zal worden in het parlement indienhij Eerste Minister zou worden. Hij zegt dat ertrieste zaken zijn gebeurd tijdens de oorlog maardat de term ‘genocide’ een zware beschuldiging isen zolang dit niet door historici werd bestudeerden verduidelijkt, hij hierover geen wet wil maken.Wat wil u nog van mij?” (Mehmet Koksal, allocht-one.blogspot.com, 3 juni 2007)

Deze woorden zijn geen waanbeelden van een ambiti-euze politicus die zowel in België als in Turkije, zijnland van oorsprong, wordt gepromoot. Het gaat overeen operatie van een lobby die door het regime vanAnkara werd gelanceerd om Turkse verkozenen inEuropa te engageren in de verdediging van de opper-ste belangen van de Turkse staat.Op 3 maart 2007 heeft het hoofd van de Turksediplomatie, Abdullah Gül, in Turkije al verscheideneverkozenen van Turkse origine van Europese parle-menten ontmoet om een gemeenschappelijke actie indienst van de Turkse lobby te coördineren. Onder henbevonden zich de staatssecretaris van Brussel, EmirKir (PS), de senatrice Fatma Pehlivan (sp.a) en devolksvertegenwoordiger Cemal Cavdarli (sp.a).Enkele weken later zijn een twintigtal Europese volks-vertegenwoordigers van Turkse origine in Girne, in de‘Turkse Republiek van Noord-Cyprus’ (KKTC), samen-gekomen. Op het einde van de vergadering heeft deBelgische senator Fatma Pehlivan (sp.a), in naam vande verkozenen van Turkse origine, aan de Turks-Cypriotische president Mehmet Ali Talat beloofd omalle Europese initiatieven te bestrijden die tegen de

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 23 -

belangen van de KKTC zouden indruisen.De uitspraken van de kandidaat van Turkse originebetreffende de invloed van de Turkse lobby op deBelgische politieke leiders werden spijtig genoeg op5 juni bevestigd in het Vlaamse dagblad De Morgen.Deze krant schreef dat de leider van de CD&V in eeninterview met de Turkse krant Zaman geweigerd heeftde Armeense genocide te erkennen.Evenals leiders van andere Belgische politieke partij-en, zegt dhr. Leterme: “Vooraleer een politicus kanoordelen over de genocide moeten de internationaleinstellingen er zich over uitspreken… Als politicus ishet niet verstandig om over de genocide te sprekentotdat de experts zich hebben uitgesproken. Ik staniet alleen met mijn standpunt en verder wil ik daarniets aan toevoegen.”Wij vernamen dat de voorzitter van sp.a, Johan VandeLanotte, Yves Leterme steunt en weigert de Armeensegenocide als dusdanig te erkennen. Volgens DeMorgen, “Net als CD&V doet sp.a daarmee haar uiter-ste best om haar Turkse kiezers niet voor het hoofd testoten. Socialistische politici als Fatma Pehlivan hul-len zich al jaren in dezelfde dubbelzinnigheid over deArmeense genocide als Leterme.”

HistoriekTijdens de vorige verkiezingen stond de laksheid vanalle politieke partijen wat betreft het negationismevan de Armeense en Assyrische genocide reeds alseen paal boven water. Meerdere kandidaten vanTurkse afkomst werden, ondanks hun deelname aannegationistische betogingen of hun negationistischeverklaringen, als kandidaten voor Franstalige politie-ke partijen als de Parti Socialiste (PS, Socialisten),de Mouvement Réformateur (MR, liberalen) of deCentre démocrate humaniste (Cdh – christen-demo-craten) gekozen. Zij vertegenwoordigen momenteel depolitieke partijen van de gemeenteraden van Sint-Joost-ten-Noode en Schaarbeek, en zetelen zelfs inhet Brussels Hoofdstedelijke Parlement.

“A priori, de context van de verkiezingen verklaartwaarom de Vlaamse Minister-President zich nu dis-tantieert… Er vallen veel stemmen te rapen bij deTurkse gemeenschap van België, en veel minder bijde Armeense diaspora. Maak de rekening. LauretteOnkelinx kan erover meespreken. Toen zij de burge-meestersjerp van Schaarbeek wilde bemachtigen, hadzij een wetsontwerp die de ontkenning van deArmeense genocide strafbaar zou maken afgewend.”(Le Soir, 6 juni 2007)

In het Vlaams parlement heeft de minister-presidentzich na de ophef in de Vlaamse kranten toch moetenverantwoorden voor zijn uitspraken aangaande de

Armeense genocide. Yves Leterme stelde dat zijn ver-klaringen in de Turkse krant betrekking hadden op eenwetsvoorstel dat de MR vorig jaar in de senaat indien-de en dat de ontkenning van de Armeense genocidestrafbaar zou maken. Namens de federale regeringhad justitieminister Laurette Onkelinx zich toen tegenhet voorstel gekant omdat de genocide nog niet dooreen internationaal gerechtshof als dusdanig wasgekwalificeerd. “Dat was ook het standpunt van mijnpartij, van de sp.a en van de VLD. Het Vlaams Belangzat eerder op de lijn van de MR en Ecolo… Voor eengoed begrip: ik trek de Armeense volkerenmoord nietin twijfel”, zei Leterme. Hij voegde er nog aan toe dathij de verwarring die ‘een bepaalde Vlaamse krant’(nvdr. De Morgen) schiep betreurde maar dat die krantdeze week (nvdr.: een week voor de federale verkiezin-gen) wellicht iets meer dan objectiviteit nastreefde.(zie: De Standaard online, 06/06/07)

Toekomst?De verkiezingscampagne van de kandidaten van Turkseorigine van alle politieke partijen speelde zich af in deTurkse media en in het Turks. Zo voldeden zij aan deeisen van de Turkse lobby: het voeren van een ultrana-tionalistische campagne, ontkenning van de Armeenseen Assyrische genocide, veroordeling van de Koerdischeoppositie en van alle opposanten van het repressieveregime van Ankara en bepaalde Belgische gemeentesen wijken omvormen in ‘Turkish Towns’ door een soortetnische zuivering toe te passen die gericht is tegen deKoerdische, Armeense en Assyrische minderheden.Wij willen nogmaals herinneren aan de criminelebrandstichtingen in de Koerdische en Assyrischelokalen door de Grijze Wolven met als evident doel deKoerden, Assyriërs en Armeniërs te verjagen uit Sint-Joost-ten-Noode. De verkiezing van de ‘Paarden van Troje’ van deTurkse lobby, met de medeplichtigheid van bepaaldeBelgische politieke leiders, zal zonder twijfel nietalleen de harmonieuze samenleving in de Europesehoofdstad in gevaar brengen maar ook de algemenewerking van het Belgische democratische regime. Gelukkig kunnen wij na de federale verkiezingen vast-stellen dat de ultranationalistische en negationisti-sche politici van Turkse origine op 10 juni 2007 nietwerden verkozen. Toch roepen wij de politieke leidersvan dit land op om waakzaam te blijven voor deinmenging vanuit het buitenland en om trouw te blij-ven aan de Europese democratische waarden.

Mededeling ondertekend door

De Vereniging van Democratische Armeniërs van BelgiëDe Verenigingen van Assyriërs van BelgiëKoerdisch Instituut te BrusselStichting Info-Turk

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 24 -

In afwachting van een nieuw proces werden MusaAsoglu, Sükriye Akar, Kaya Saz en Bahar Kimyongürvrijgelaten. Sindsdien interviewden verschillendekranten Musa Asoglu vooral over zijn rol als “dechauffeur die Fehriye Erdal hielp ontsnappen”.Zijn mening over het DHKP-C proces en zijn politiekeinzichten kwamen weinig aan bod. In de gevangenisvan Brugge had ik hierover een aantal gesprekken methem. Die gesprekken verliepen achter glas, langs detelefoon. Na een maandenlange isola-tie, mocht Asoglu wel zijn familieontvangen in de bezoekzaal, maar elkander bezoek moest nog altijd achterglas. Ik ontmoette een gedreven mili-tant, maar ook iemand die er verma-gerd en bleek uitzag. Een opmerkingdie hij onmiddellijk wegwuifde…

Hoe gaat het met je, je hebter nu al meer dan een jaargevangenis opzitten, in watsommigen het BelgischeAlcatraz noemen. En tot voor kort zat je involstrekte isolatie…

“Ik stel het goed, zowel fysiek als moreel. Ik heb ermeer dan dertig jaar politieke actie opzitten, dus ikmoet niet klagen. Ik denk vaak aan de jongeren die

veroordeeld zijn tot 20 jaar cel, of die omkwamen bijhongerstakingen tegen de gevangenissen van hetType F in Turkije. Die kameraden hebben niet zoveelgeluk gehad als ik. Ook de detentievoorwaarden zijnniet met die van hen te vergelijken, al denken ze inTurkije dat ik een grap maak als ik zeg dat er in Belgiëgevangenissen zijn waar het toilet nog altijd in eenemmer gebeurt. Ze hebben moeite om me te ge-loven…

Ik ben geabonneerd op verschillendekranten en tijdschriften. Ik lees veel.Ik beantwoord zeker 20 brieven perweek. Ik heb eigenlijk te weinig tijd,ik slaap niet zo veel.”

Sommige vrienden willen wélde heropening van het debatover de antiterrorismewet-ten, maar willen zich tegelijkdistantiëren van de DHKP-C…

“Ik heb er geen probleem mee alssommigen zich persé willen distantiëren van de actievan de DHKP-C. Dit gezegd zijnde: er is niemand diehen vraagt dat te doen, maar als ze dat persé willendoen, ook goed. Want daar draait het uiteindelijk nietom. In vele gevallen wil men via een distantiëringbekomen dat men zelf niet in het vizier zou komen,

Gesprekken met een gevangene achter glas

- Luc Vervaet -

Musa Asoglu is 46 jaar. Hij heeft de Nederlandse nationaliteit en is leraar Turks. Samen met DursunKaratas is hij de zwaarst veroordeelde in het DHKP-C proces in België(1). In eerste aanleg kreeg hij zesjaar effectieve gevangenisstraf, in beroep deed de rechtbank er nog een jaar bovenop, omdat hij volgensde rechtbank een leider is van een “criminele en terroristische organisatie”.. Na veertien maand opslui-ting besliste het Hof van Cassatie dat het proces van Musa Asoglu, Sükriye Akar, Kaya Saz en BaharKimyongür, de vier veroordeelden in het DHKP-C proces die in de gevangenis hadden gezeten, moet over-gedaan worden.

Musa Asoglu

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 25 -

omdat men dan niet aan ons “gelinkt” is. De actie van de DHKP-C is niet gebaseerd op het feitof mensen die in het verleden nooit lid of sympathi-sant waren van de DHKP-C zich nu plots gaan dis-tantiëren van ons. Dat maakt geen enkel verschil. Indeze kwestie wordt het woord distantiëren openlijkmisbruikt. Het gaat om pure arrogantie van fascisti-sche regimes en hun verdedigers, die mensen probe-ren te dwingen om afstand te nemen van legitiem ver-zet tegen tirannie, terreur, bezetting.. zodat hun eigenmisdaden tegen de mensheid niet ter discussie zou-den komen. Wil vandaag de dag iemand bijvoorbeeldde misdaden van Israël aanklagen, dan moet hij zicheerst distantiëren van iedereen en alles dat doorIsraël terroristisch wordt genoemd. Dat soort dwangheb je tegenwoordig overal. Het gaat erom iedereende mond te snoeren en het verzet te isoleren. Wieblijft er eigenlijk over als je je distantieert van het ver-zet tegen een staat als Turkije, die de afgelopen25 jaar meer dan 35.000 mensen heeft vermoord,honderdduizenden heeft gefolterd, tienduizendenachter de tralies heeft gezet? Alleen de “bloeddorsti-ge terroristen”! En zij krijgen de repressie die ze ver-dienen “om de maatschappij en de democratie tebeschermen”.”

Maar kan je van iedereen verlangen dathij het verzet steunt?

“De kwestie van de misdaden tegen de mensheid iseen universele kwestie. Niemand heeft nog langer hetrecht om daarin “derde partij” te spelen. Je bent voorde repressie en de tirannie of je bent daar tegen. Menmag zich distantiëren van een revolutionaire houdingtegen de tirannie, maar je moet tenminste kleurbekennen. Zo kan men ook een pacifistische houdingaannemen, maar niemand mag zich distantiëren vande legitimiteit van het verzet tegen het fascisme.Achter de fascistische regimes staan trouwens altijdde Verenigde Staten en Europa. Dus iedereen die hierleeft heeft ook de plicht zich tegen die collaboratie tekanten. Wie zich van ons distantieert, moet zich danook maar distantiëren van het gewapende verzettegen de bezetting door de nazi’s. Ze moeten danmaar alle medailles terugvragen die aan verzetsliedenzijn toegekend. Dat klinkt misschien cliché, maar hetis de realiteit en een kwestie van intellectuele eerlijk-heid.”

Je hebt een jarenlange praktijk als revolu-tionaire militant in Europa achter de rug.Je hebt daarbij veel contacten gehad metlinkse partijen en organisaties in Europa.Ondervind je voldoende steun in dezecampagne voor de democratische rechten?

“Het is niet aan mij om te bepalen wat de praktijkmoet zijn van de partijen in Europa en wat er moetgebeuren en hoe. Dat is hun eigen verantwoordelijk-heid, en de mensen zullen bepalen aan wie ze hunvertrouwen schenken, op basis van de praktijk van deorganisaties. Datzelfde geldt trouwens voor Turkije. Ikheb goede en positieve ervaringen met linkse partijenen organisaties in Europa, en ik wil ook niet iedereenin dezelfde zak stoppen. Maar ik zou toch twee punten willen aanstrepen.In al die jaren praktijk heb ik vastgesteld dat er bijlinks in Europa vaak een mentaliteit aanwezig is dieze overgenomen hebben van de kolonialen en van deimperialisten. Voor links in Europa vertrekt alles vanhier, alles wordt bekeken door en met een Europesebril. Zij willen bepalen wat goed is voor ons, zij willenzeggen wat en hoe we het moeten doen, wat accepta-bel is en wat niet. Samenwerken in de echte beteke-nis van het woord is er vaak niet bij. Er is een wil aan-wezig om alles te domineren, dat lijkt uiteindelijkbelangrijker dan inhoudelijke kwesties. Ik wil niet indezelfde houding vervallen en de les spellen. Een ander punt is het opportunisme. Men kan zeggen dat de schrik er bij een aantal links-en goed inzit na 11/9. Ze weten dat de strijd tegen deantiterrorismewetten een van de belangrijkste politie-

DHKP-C aanhangers tijdens een demonstratie

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

- 26 -

ke punten is voor de dag van vandaag. Maar hetopportunisme maakt hen blind en politiek laf. Of jedaarbij groot bent of klein, maakt niets uit. Wat wevandaag zien is dat er zich individuen organiserenrond een concrete strijd rond onze vrijlating. Van eenpolitieke beweging die vandaag de strijd tegen de ant-iterrorismewetten draagt is er nog geen sprake; moestzo’n beweging er kunnen komen doorheen deze strijdvoor onze vrijlating dan zou dit een erg goede ontwik-keling zijn.”

Zijn er uit andere landen lessen te trekkenvoor de solidariteitsbeweging met de politieke gevangenen en voor de strijdtegen de antiterrorismewetten?

“Vanuit mijn situatie kan ik alleen maar enkele pistesuitzetten.Ik vind dat we er absoluut voor moeten zorgen dat destrijd tegen de antiterrorismewet geen marginaleaffaire van een klein groepje wordt. We moeten oplet-ten om ons niet te laten isoleren. Te kleine acties, diealsmaar minder volk mobiliseren, kunnen de indrukgeven dat het toch maar gaat om “terroristen”, diezoals verwacht dan wel verdedigd worden door enkelevan hun “sympathisanten”. We moeten alle positievevoorbeelden bestuderen om een brede campagne tevoeren en leren uit verschillende aanpakken, zoalsbijvoorbeeld van CAMPACC (2) in Groot-Brittannië.Ik ben zoals gezegd erg dankbaar voor alle solidari-teitsacties, maar tegelijk houd ik niet zo van hetwoord “solidariteitsbeweging”. Achter dat woord“solidariteit” ligt een hele geschiedenis van hoe deEuropese linkse beweging politieke standpunteninneemt. Het is vaak het enige kenmerk van diebeweging geweest: men is “solidair” met iets, terwijlde eigen realiteit hen ontsnapt. Het gaat uiteindelijkniet om solidariteit met ons, het gaat om een antiter-rorismewet en om Belgische rechten en vrijheden. Desimpelste uitleg voor de antiterrorismewet is debeperking van de vrijheid van mening en van vereni-ging. Het gaat dus om een Belgische interne kwestie.Daarom is de veroordeling van ons jullie eigen zaak.Het zijn wij, die de titel van politieke gevangenen dra-gen, die solidair moeten zijn met jullie verzet voor hetbehouden van jullie basisrechten en vrijheden!”

De uitspraak van het Hof van Beroep inGent was zwaarder dan die in Brugge.

Kan je spreken van een verharding van devervolging in de loop van dit proces?

“Absoluut. Men had kunnen verwachten dat er na heteerste proces in Brugge een soort bezinning zoukomen, maar niets was minder waar. Het ging in stij-gende lijn. In plaats van meer redelijke posities in tenemen, verhardde hun positie en hun argumentatiezich nog. Hopelijk zal dit meer en meer mensen deogen openen over wat er aan het gebeuren is. DeKamer van Inbeschuldigingstelling van Brugge ver-oordeelde ons door te zeggen: “Ze hebben dan welmisschien geen terroristische misdrijven in ons landgepleegd. Maar de organisatie waar ze lid van zijnvoert een gewapend verzet tegen de Turkse staat.Daarom kunnen we hen veroordelen op grond van deaanslagen die hun organisatie in Turkije pleegt, zelfsals ze daar niet persoonlijk aan hebben deelgeno-men.” Het Hof van Beroep verzwaarde die veroorde-ling en verklaarde : “De drijfveer achter hun aansla-gen tegen de Turkse staat ligt in hun marxistisch-leni-nistische ideologie… De aanslagen tegen de mensen-rechten door de Turkse staat moeten gezien wordenals een legitieme verdediging tegen de aanslagen vande DHKP-C..” En op het Hof van Cassatie werd destelling verdedigd dat “de rechten van vrije menings-uiting en vereniging alleen kunnen gelden voorBelgische organisaties”! Er wordt duidelijk met twee maten en twee gewichtengewerkt : Turkse fascisten plegen ongestraft aansla-gen op Belgisch grondgebied, zonder dat hen al teveel in de weg wordt gelegd. Al in 1998 werd, onderde ogen van de Brusselse politie, zowel het KoerdischInstituut als het Koerdisch Cultureel Centrum metmolotovcocktails in brand gestoken. Ook het gebouwvan de Assyrische vereniging moest het ontgelden,binnen werden vernielingen aangericht. De brand-stichting en de vernielingen gebeurden na een beto-ging door Schaarbeek, Brussel en Sint-Joost-Ten-Noode, waarbij slogans tegen de Koerden werdengeroepen. Nu in 2007 is er opnieuw een brandstich-ting tegen het Koerdisch Cultureel Centrum teBrussel. Betitelt men dit als een terroristische aan-slag ? Of is brandstichting misschien geen terreur-daad? En zo ja, zal de wet die dat bestraft nu ookgebruikt worden tegen die fascistische organisaties,die gestuurd worden vanuit de Turkse ambassade endie medegefinancierd worden door de Belgische staat? Ik zou zelfs meer zeggen: is deze brandstichting nieteen rechtstreeks vervolg op het verbod, de bestraffingen de vernietiging van de oppositie tegen het regime

koerd - nr.37.2007.ps - 6/26/2007 8:25 AM

COLOFON INHOUDSOPGAVE

De mythe van de scheiding tussen moskeeen staat in Turkije

Nog eens zeven jaren Bashar al-Assad in Syrië

Irakese vluchtelingen in Jordanië

Diyarbakir, een paradijs voor vrouwenrechtenactivisten?

Het verhaal van Koerdische gevangenen in Iran

De Turkse staatsagressie tegen de Koerden in Turkije

Paradoxaal Turkije

Parlementsverkiezingen in Armenië

Inmenging van Turkse regime in Belgische verkiezingen

Gesprekken met een gevangene achter glas

Ontwerpwedstrijd ‘Geëngageerde kunst ende vredesproblematiek’

4-6

7

8-11

12-14

15

16-17

18-19

20-21

22-23

24-27

28

DE KOERDEN

Het tweemaandelijks tijdschrift van het KoerdischInstituut vzw te Brussel - door het Ministerie vande Vlaamse Gemeenschap erkend als beweging inhet kader van het decreet op het sociaal-cultureelvolwassenenwerk - biedt een politiek onafhankelij-ke blik op de huidige situatie van de mensen- envolkerenrechten in het Midden-Oosten, Eurazië ende Kaukasus en tevens op hun geschiedenis encultuur.

Bijdragen van derden vertegenwoordigen niet perdefinitie de visie van de redactie.

Koerdisch Instituut vzwBonneelsstraat 16, 1210 Brussel - BelgiëTel.: 0032/(0)2.230.89.30Fax.: 0032/(0)2.231.00.97E-mail: kib@skynet.beWebsite: http://www.kurdishinstitute.be

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERDerwich M. Ferho

EINDREDACTIELieve Driesen

COVERFOTOFilip Claus

INHOUDELIJKE REDACTIEDerwich M. Ferho

REDACTIECOMITEFabienne Bossuyt, Ludo De Brabander, IsabelleDe Keyser, Chris Den Hond, Lieve Driesen,Derwich M. Ferho, Nick Hannes, Paul VandenBavière, Guido Van Leemput, Carla Van Os

WERKTEN VERDER MEE AAN DIT NUMMERKoenraad Bogaert, Pascal Debruyne, Kim Devos,Sven Heyndrickx, Erzsébet Nyakas, Dogan Özgüden, Raymond To, Luc Vervaet.

OPMAAKNevelland

DRUKKERIJNevelland

OPLAGE1000

JAARABONNEMENTMaak 25 euro (België) over op rekeningnummer:001-2068530-81 (België) of 30 euro op gironum-mer 9030392 (Nederland) met vermelding 'jaar-abonnement De Koerden'

LOS NUMMER5 €

Dit blad wordt uitgegeven met de steunvan de Vlaamse Gemeenschap, afdelingsociaal-cultureel werk.

- 27 -

van Turkije door het Belgische gerecht en politiek?Zijn de samenwerking tussen de PS van Onkelinx ende fascisten van Turkije en hun ontkenning van deArmeense genocide geen aanmoediging voor brand-stichting?Tijdens de Belgische gemeenteverkiezingen is deArmeense genocide al ter sprake gekomen. Ook inNederland was dat het geval. Daar zijn toen tweeTurken afgevoerd van de lijst van de NederlandsePvdA en één van de lijst van de CDA, omdat ze degenocide tegen het Armeense volk niet wilden erken-nen. De Turkse krant Hurriyet is in samenwerking metdiplomatieke en politieke kringen een campagnebegonnen om Europa politiek te dwingen die genoci-de te ontkennen. Hurriyet is niet zomaar een krant.Het is de woordvoerder van de twee rijkste familiesvan Turkije. De ene eigenaar is de familie Sabanci ende andere de familie Dogan. De vertegenwoordigervan Hurriyet in Brussel heeft een heel vriendschap-pelijke relatie met Onkelinx. Die krant steunde haarverkiezingscampagne voor honderd procent. Ze heb-ben duidelijk mevrouw Onkelinx gebruikt om in haarnaam verklaringen af te drukken waarin ze zegt datdie genocide een kwestie van de historici is en nietvan de politici, dat het verwijderen van Turken van delijsten volkomen antidemocratisch zou zijn. En elkekeer als Onkelinx het over genocide had, sprak ze over“de zogenaamde genocide”… Of Onkelinx inderdaaddit soort dingen allemaal en op die manier gezegdheeft is een andere zaak, maar zo staat het in dekrant Hurriyet. Anderzijds is het ook naïef te denkendat Onkelinx zomaar misbruikt wordt omdat ze geenTurks kent. Ze heeft alle mogelijkheden in handen. Zopluist de afdeling Turken-Koerden van de staatsvei-ligheid en de antiterrorismeafdeling dagelijks de heleTurkse pers uit.”

Voor jou is er een klare collaboratie tussen de Belgische justitie en politie ende Turkse justitie en politie?

“Ja, het gaat om meer dan twee maten, twee gewich-ten. De manier waarop het Belgische gerecht artikel146/1 onderschrijft kunnen we niet anders dan eenbotte collaboratie met een fascistisch regime noe-men. De huidige antiterrorismewet is niet meer dande legitimatie van die collaboratie. Je moet weten datBelgië het meest geliefde onderduikadres is van deMHP(3) (Grijze Wolven) moordenaars. MHP-ers dietalloze onschuldige mensen hebben vermoord en

gefolterd, en die zich nu bezig houden met drugstra-fiek terwijl ze profiteren van hun politiek vluchte-lingstatuut. Dat alles gebeurt met medeweten van defederale politie. Ik wil je ook het voorbeeld geven van een TurkseEuroparlementair van de Duitse SPD. Zijn naam isV. Öger. Hij is de eigenaar van Öger Tour, een lucht-vaartmaatschappij. Zijn belangrijkste bezigheidbestaat erin te helpen om de Turkse toetreding tot deEU te realiseren. In december 2005, toen wij voor deKamer van Inbeschuldigingstelling stonden, werd inBelgië een bende van een vijf- à zestal mensen opge-pakt die een in België wonende zakenman van Turkseorigine hadden ontvoerd en gefolterd om hem tedwingen zijn schulden aan Öger te betalen. Die ont-voerders zijn op heterdaad betrapt. Twee of drie ledenvan die bende hadden diplomatieke paspoorten. Hetging om officiële bodyguards van Premier Erdogan. Zezijn natuurlijk onmiddellijk op vrije voeten gesteld. Dezaak tegen de anderen gaat door, maar zal hoogst-waarschijnlijk in de doofpot belanden. Alles was dui-delijk. Ontvoering en foltering vonden plaats op bevelvan Öger. Met Erdogan’s medeweten is een specialeTurkse politie-eenheid in België ingeschakeld voordeze misdaad. En de doofpotoperatie is uitgevoerdmede dankzij het Belgische ministerie van justitie. De aanslag op het Koerdisch centrum en de pogingtot doodslag op de families die op de bovenverdiepin-gen wonen is ook het resultaat van een medeplichti-ge tolerantie. Ik zit hier in de gevangenis, maar zelfsik weet welk soort affiches er op dit moment in deetalages van een heleboel winkels in Schaarbeek han-gen. Het zijn affiches, versierd met het embleem vande MHP, die oproepen om de dolle PKK-ers (4) eenhalt toe te roepen, die zeggen dat het tijd is om inactie te treden enzovoort. Die affiches zijn niet clan-destien. Ze hebben zelfs een GSM nummer op dieaffiches gezet ! En als het Brussels parket stelt datdie aanslag op het Koerdisch centrum geen politiekemotieven heeft, dan stimuleren zij eigenlijk nieuweaanslagen op Koerdisch-Assyrische en Armeense min-derheden die in Brussel wonen.”

Bron: Uitpers, nr 87, 8ste jg., juni 2007

(1) DHKP-C: Revolutionaire Volksbevrijdingspartij-front

(2) CAMPACC: Campaign Against Criminalising Communities

(3) MHP: Partij van Nationale Actie

(4) PKK: Koerdische Arbeiderspartij

koerd kaft - nr. 37.2007.ps - 6/22/2007 8:42 AM