Behandelingsopties voor urologische aandoeningen

Infobrochure

SAP 14590

2

© Intuitive Surgical, 2015. © Az Damiaan vzw, september 2016. Niets uit deze brochure mag worden overgenomen

zonder uitdrukkelijke toestemming.

Deze brochure bevat algemene informatie en is bedoeld als aanvulling op het gesprek met

uw zorgverlener.

3

De aandoeningen

Wanneer een deel van het urologisch systeem (nieren, urineleiders,

blaas, prostaat en urinebuis) of het voortplantingsstelsel niet naar beho-

ren functioneert, kan dit verschillende oorzaken hebben. Het is belangrijk

om alle symptomen met een arts te bespreken. Het type behandeling of

de chirurgische ingreep is afhankelijk van de gezondheidstoestand van de

patiënt en het stadium van de aandoening.

In deze brochure vindt u info over enkele veel voorkomende urologische

aandoeningen. Een obstructie kan zich overal in de urinewegen voor-

doen, soms met ernstige gevolgen zoals infecties en nierstenen. Als er

niets aan wordt gedaan, kan dit leiden tot chronische pijn en

beschadiging aan de nier.

4

Niertumoren/nierkanker

De nieren zijn 2 kleine organen die in de buikholte aan beide zijden van

de wervelkolom liggen. De nieren produceren urine en verwijderen op die

manier giftige bijproducten en overtollige vloeistoffen uit het lichaam.

Een niertumor kan goedaardig (niet-kankerachtig) of kwaadaardig

(kankerachtig) zijn. Nierkanker kan ontstaan in de kleine buisjes binnenin

de nier. Deze buisjes bevinden zich in het midden van de nier waar de

urine zich verzamelt. De buisjes worden gebruikt om het bloed te filteren.

De meest voorkomende soort nierkanker wordt niercelkanker genoemd.

Nierkanker wordt op verschillende manieren behandeld:

observatie, bevriezing, verwarming van de tumor of de chirurgische

verwijdering van de tumor. Als het chirurgisch verwijderen wordt aan-

bevolen, kan de nier in sommige gevallen worden gespaard door alleen

de tumor te verwijderen. Dit is afhankelijk van de plaats en grootte van

de tumor. Deze procedure wordt een gedeeltelijke nefrectomie ge-

noemd. Als de chirurg vaststelt dat de hele nier verwijderd dient te

worden, heet dit een radicale nefrectomie.

Helaas zijn er bij nierkanker vaak geen symptomen in de vroege fase van

de aandoening. Het is echter belangrijk om een arts te raadplegen

wanneer u één van deze symptomen ondervindt:

bloed in uw urine

een knobbel in uw buik

gewichtsverlies dat u niet kunt verklaren

pijn in uw zij

verlies van eetlust.

5

UPJ-obstructie (bij kinderen en volwassenen)

Deze obstructie bevindt zich op de plaats waar de urineleider samenkomt

met het nierbekken (ureteropelvische junctie of UPJ). Bij kinderen is dit

de meest voorkomende oorzaak van obstructie in de urineleider.

Toch kan het voorkomen dat de obstructie pas geconstateerd wordt

wanneer de persoon volwassen is. De UPJ is het punt waar de trechter die

de urine uit de nieren afvoert, aansluit op de urineleider (buis die urine

naar de blaas afvoert). Bij UPJ-obstructie gaat het om een gedeeltelijke

obstructie. De urine kan worden afgevoerd vanuit de nier, maar de nier

produceert meer urine dan de urineleiders kunnen verwerken.

Hierdoor hoopt de urine zich in de nier op. Dit ‘oprekken’ van de nier kan

pijnlijk zijn.

Obstructie van de urineleiders

De urineleiders zijn de kleine buisjes waardoor de urine van de nieren

naar de blaas gaat. Normaal is er één urineleider per nier, maar soms

heeft een nier twee urineleiders. Er zijn vele redenen voor het ontstaan

van obstructies in de urineleiders, zoals littekenweefsel van nierstenen,

eerdere chirurgische ingrepen of door afknelling door andere nabijgele-

gen organen die door een ziekte zijn aangetast.

Voordat u voor een bepaalde behandeling kiest is het belangrijk om met

een arts de verschillende oorzaken en aandoeningen die het functioneren

van de urineleiders beïnvloeden te bespreken.

6

Blaaskanker

De blaas is een hol orgaan waarin de urine wordt opgevangen. Blaas-

kanker ontstaat wanneer er kankercellen op de buitenkant van de blaas-

wand groeien en deze vervolgens verder uitgroeien in de blaaswand.

Een gedeeltelijke cystectomie is een gedeeltelijke verwijdering van de

blaas. Bij een radicale cystectomie wordt de volledige blaas verwijderd.

Voor meer informatie over veel voorkomende soorten ingrepen bij blaas-

kanker raadpleegt u het onderstaande deel ‘Behandelingsopties’.

Veel voorkomende symptomen bij blaaskanker zijn:

• bloed in uw urine

• pijn bij het urineren

• pijn in uw onderrug

• vaak urineren

• aandrang tot urineren maar geen resultaat bij urineren.

7

Prostaatkanker

De prostaatklier is het deel van het mannelijke voortplantingsstelsel dat een vloeistof voor het zaadvocht produceert. Prostaatkanker ontstaat wanneer er abnormale cellen in de prostaatklier worden gevormd. Prostaatkanker is, op longkanker na, de meest gediagnosticeerde vorm van kanker bij mannen. De verwijdering van de prostaatklier heet een prostatectomie. Voor informatie over veelvoorkomende soorten ingrepen bij prostaat-kanker raadpleegt u het onderstaande deel ‘Behandelingsopties’. Prostaatkanker in een vroeg stadium veroorzaakt meestal geen symptomen. Wanneer er zich wel symptomen voordoen, kunnen dit onder andere zijn: • vaak urineren

niet kunnen urineren

• problemen met het inhouden van de plas of met het beginnen te

plassen

• een zwakke of onderbroken straal van urine

• pijnlijk of branderig gevoel bij urineren

bloed in urine of het zaadvocht

onverklaarbaar gewichtsverlies

verlies van eetlust.

8

Behandelingsopties

Behandelingsopties voor urologische aandoeningen kunnen één of

meerdere van de onderstaande methoden omvatten en zijn afhankelijk

van de gezondheidstoestand van de patiënt en het stadium van de

aandoening:

bestralingstherapie

chemotherapie

biologische therapie

minimaal-invasieve chirurgie

open chirurgie.

Open chirurgie

Bij open chirurgie maken artsen een grote incisie in de buik. De exacte

grootte van de incisie hangt af van het type ingreep dat wordt uitgevoerd.

Bij open chirurgie (ook wel laparotomie genoemd) kunnen artsen tijdens

de operatie bij belangrijke organen komen en in het lichaam de

verschillende structuren voelen.

Minimaal-invasieve chirurgie

Laparoscopie

Bij een laparoscopie staat de chirurg naast de patiënt en opereert via een

paar kleine incisies met behulp van lange, rechte instrumenten en een

kleine camera. De camera geeft een vergroot beeld van de binnenkant

van het lichaam van de patiënt.

De camera verstuurt beelden naar een videoscherm in de operatiekamer

en begeleidt zo de artsen tijdens de operatie.

9

Robotchirurgie

Tijdens robotchirurgie zit de chirurg aan een bedieningspaneel naast de

patiënt en bestuurt de instrumenten, welke kunnen buigen en draaien.

De arts maakt gebruik van een camera, welke een vergroot beeld geeft

van de binnenkant van het lichaam van de patiënt. Het systeem zet alle

handbewegingen om in kleine, nauwkeurige handelingen van de

instrumenten in het lichaam van de patiënt.

Belangrijke informatie voor patiënten

Bij elke ingreep kunnen ernstige complicaties optreden, tot aan overlijden

toe. Resultaten van de operatie kunnen per individu verschillen.

Patiënten dienen met hun arts te beslissen wat het beste voor hen is.

Patiënten en artsen dienen alle beschikbare informatie over chirurgische

en niet-chirurgische opties te bekijken om een weloverwogen beslissing

te kunnen nemen.

Voor meer volledige informatie gaat u naar: http://patients.uroweb.org/

10

Notities

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

11

Notities

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

Az Damiaan vzw

Gouwelozestraat 100

8400 Oostende

Tel. +32 (0)59 41 40 40

Fax +32 (0)59 41 40 20

info@azdamiaan.be

www.azdamiaan.be