De rol van de logopedist als specialist op het

gebied van ontluikende geletterdheid

Monique Krings-Heussen

16 december 2008Bureau Leren in Balans

www.adviesbijlerenenzijn.nl www.beeldopleren.nl

• WIE?

• Alle kinderen, die een spraak- taalachterstand hebben, hadden (logopedische behandeling)

• Kinderen die uitvallen bij de Cito kleuters taal groep 2.

• HOE?

• Leerkrachten vullen een signaleringslijst in. De kinderen worden via de I.B.-ers aangemeld.

• WANNEER?

• Na minimaal een half jaar groep 2. Het is de bedoeling dat deze kinderen het volgend schooljaar naar groep 3 gaan!

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

diagnostiek

• Leesvoorwaarden, welke? Waarom die?

• Taalonderzoek, welke? Waarom die?

• Wat als de onderzoeken een probleem aangeven?

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

leesvoorwaarden

• Screening ontluikende geletterdheid

- letterherkenning (visueel)

- tempo kleuren benoemen

- 1e letter herkennen (auditief)

- invented spelling: welke woorden?

Waarom deze onderdelen ! DOEL!

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Waar let je nog meer op !!

• Pengreep en schrijfrichting

• Visuele discriminatie (letter binnen woord herkennen van de instapproeven)

• Visuele richting begrippen op letterniveau (richtingpositie instapproeven)

• Auditieve analyse en synthese (10 mkm woorden)

• Eventueel van de TAK; articulatie en klankonderscheiding

• Waarom deze onderdelen? DOEL!

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Taal en werkhouding

• LDT woordspan

• LDT zinnen nazeggen

• LDT verhaaltje vragen

• LDT begrip en inzicht

• Alternatief; taaltests voor kinderen

zinsbouwkeuze en zinsbouwproductie 0

• Woordenschattest (Peabody)

• Navragen relevante testgegevens van de school

• Waarom deze onderdelen? DOEL!

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Het verslag

• In het verslag worden alle testgegevens verwerkt.

• Daarnaast wordt vermeld hoe de taak- en luisterhouding van het kind was tijdens de test.

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Het verslag

• In het verslag worden alle testgegevens verwerkt.

• Daarnaast wordt vermeld hoe de taak- en luisterhouding van het kind was tijdens de test.

• Naast de cijfermatige gegevens wordt er ook vermeld of er verder nog zaken opvielen. Denk hierbij aan een beschrijving van HOE het kind werkt. TAAKANALYSE en past het kind STRATEGIEËN toe.

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Belangrijk

De meerwaarde van het onderzoek zit hem nu

juist in het observeren van handelingsaspecten

en niet in het geven van testuitslagen!

een voorbeeld:

Hoe analyseert hij?

Goed! / hij verlengt de klanken! / maakt ze niet echt los! / hij herhaalt verschillende delen!/ hij noemt het hele woord! / hij snapt de opdracht niet!

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Adviezen

Ook hierbij ga je zelf analyserend te werk.

1. Vraag jezelf eerst af wat heb ik nu eigenlijk gezien?

2. Hoe zien de testuitslagen eruit? Zijn er uitslagen die opvallen? Hoe kan ik dit verklaren?

3. Wat kan de leerkracht doen in de klas om met het kind te werken?

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Casus !

Wat doe / adviseer ik !

Wat zie ik ?

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Wat adviseer ik aan de leerkracht?

Algemeen:

Werk met betekenisvolle contexten

Gebruik themawoorden

Woorden uit prentenboeken

Voorwerpen en plaatjes

Zorg dat kinderen extra ervaring opdoen door multi-sensorisch te werken: klappen, stampen, lopen, met een trommel, bolletjes tekenen of

kleuren, blokjes stapelen (MI)

spreekbeeld in de klas (groep 2-3)

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Wat adviseer ik aan de leerkracht ?

synthetiseren en analyseren • geschreven taal / letterkaartjes• structuurvellen• verschillende kleuren voor klinkers en medeklinkers• plaatjes en picto’s

j a s r aa m

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Wat adviseer ik aan de leerkracht

een voorbeeld:

Oefenen met letterkat van woordkasteel voor de auditieve synthese (www.woordkasteel.com)

Mkm-woorden: groep 3, kern 1 t/m 3

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Een casus!

Placemat

Lees de gegevens, formuleer een conclusie en geef handelingsgerichte

adviezen

Bespreek met je groepje je conclusie en adviezen, zorg dat je tot een

gezamenlijke conclusie en advies komt

SUCCES

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Nog even!

Rijmen is geen directe leesvoorwaarde,

wel hebben NT-2 kinderen en taal zwakke

kinderen hier vaker problemen mee.

TIP!

Adviseer de leerkracht te

werken op META-COGNITIEF NIVEAU!

Help kinderen regelmatigheden ontdekken

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

HOE?

h aa n m aa n

r o k s o k

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Tot slot!

De basisvoorwaarden om tot leren te kunnen komen zijn:

• VEILIGHEID

• VOEDING

• SOCIALE CONTACTEN

• EMOTIE

• INFORMATIE VERWERKING

Bedenk wat dit betekent voor de advisering aan leerkrachten!

Bureau Leren in Balans www.adviesbijlerenenzijn.nl

www.beeldopleren.nl

Samen werken door coöperatieve werkvormenMeervoudige intelligentie

Breinvriendelijk lerenIntrinsieke motivatie

Krachtig in balansBeter onthouden

Voor informatie: www.adviesbijlerenenzijn.nlwww.beeldopleren.nl