Beeldkwaliteitsplan Feriendorf Frankenau

BeeldkwaliteitsplanFeriendorf Frankenau

November 2012

Meer Dorp, Meer Belevenissen, Meer Vakantie!

Beeldkwaliteitsplan Feriendorf Frankenau

Colofon:

Opdrachtgever:

Gerard Berndsen

Wanderprojects.com

Wander Hendriks

Versie: Nederlands 1.3 November 2012

Illustraties Wander Hendriks

Beeldkwaliteitsplan Feriendorf Frankenau4

Inhoud

Inleiding blz. 05 Landschappelijke kenmerken blz.05

Criteria en richtlijnen blz. 06

Woning typelogie blz. 07

De vijver blz. 08

De beek blz. 10

De speelweide blz. 12

De tennisbanen blz. 14

De paden blz. 16

De randen blz. 18

Visuele en ruimtelije opties blz. 20

Richtlijnen voor randen blz. 22

Opties voor tussen gebieden blz. 23

Landschappelijke opties blz. 24

Beeldkwaliteitsprincipes van de ruimte blz. 27

Beeldkwaliteitsplan Feriendorf Frankenau 5

InleidingVoor Feriendorf-Frankeneu zijn nieuwe ideeën in ontwikkeling waarmee het achterstallige onderhoud van de binnen en buiten faciliteiten van het dorp moeten worden ingehaald. De grondeigenaren, exploitanten en de gemeenten hebben hier hun bijdrage in. Het achterstallige onderhoud en eventuele nieuwe mogelijkheden mogen niet ten koste gaan van het mooie landschap en de regionale identiteit. Het beeldkwaliteitsplan waarborgt de beoogde kwaliteit en identiteit van het Feriendorf.Behoud door ontwikkeling, dat is waar de betrokken partijen voor moeten gaan. Dit heeft betrekking op ontwikkelingen waarin bepaalde plekken moeten worden terug gebracht in de originele staat en waarnaast aanliggende gronden en gebouwen doorontwikkeld kunnen worden.Doel is dat jong en oud kunnen genieten van de omgeving en de faciliteiten van het park. Veranderingen zijn mogelijk, maar tegelijkertijd moeten de cultuurhistorische kwaliteiten van het gebied worden behouden en versterkt door nieuwe ontwikkelingen in te passen. Vanaf de bouw en eerste ontwikkelingen van het Feriendorf, was het de trots van de omgeving. Het aanliggende Kellerwald geeft de unieke identiteit aan het park, door huidige ontwikkelingen voor het natuurpark is het nu misschien ook tijd voor ontwikkelingen in het Feriendorf.

Landschappelijke kenmerken

Het Kellerwald ontzoomt het vakantiedorp grotendeels en vormt de overgang van gecontroleerd groen naar robuuste Duitse natuur. Een open deellandschap tussen het vakantie dorp en het Kellerwald functioneert als landschappelijkpanorama. Het vakantiedorp zelf is ruim opgezet en elke woning bezit over eigen grond. Wegen en pakkeerplekken zijn zo neergelegd dat drukte wordt tegengegaan. Als entree voor het park is er een vis- en zwem vijver en zijn er verschillende faciliteiten, waaronder het hoofgebouw met receptie, een grote speelweide en tennisbanen.


Criteria en RichtlijnenVoor het bepalen van de kwaliteit van het dorp moet er naar de verschillende functies gekeken worden. Het belangrijkst is de oorspronkelijke functie van het park: het park is aangelegd als vakantiedorp en niet als vakantiepark. De titel vakantiedorp geeft mensen meer rechten en mogelijkheden als eigenaar van een woning.

Het park is altijd een goed onderhouden leefomgeving geweest, in de robuuste Duitse natuur. Bewoners hebben makkelijk toegang tot het omliggende natuurpark, wandelroutes en de faciliteiten die het park aanbied. Daar waar de natuur op veel plekken dicht en ondoordringbaar is, was het park open. Bomen zorgen voor schaduw, maar toch ook voor openheid tussen de vele kavels en faciliteiten. De houtwallen waren niet gesloten en de vele bomen belemmerden de zicht lijnen niet.

Nu na jaren van weinig tot geen onderhoud, zijn de open ruimtes door de natuur overgenomen. Mening natuur liefhebber vindt dit misschien prachtig, en staat zelfs op voor de bescherming van de jonge bomen. Toch is dit niet de bedoeling waarmee het park oorspronkelijk gebouwd is. Omdat bewoners het nut niet meer zien om aangesloten te zijn op de faciliteiten, deze zijn vaak toch niet te zien en vaak niet eens normaal zijn te bereiken, is de gemeenschappelijke prioriteit van de parkbewoners verdwenen, en hebben de faciliteiten, hun eigenaren en de gemeente geen nut meer van hun grond.

In dit beeldkwaliteitplan wordt gekeken naar hoe het was en hoe het is. Dan wordt duidelijk waaraan moet worden gewerkt om weer aan de oorspronkelijke open criteria te kunnen voldoen. Tevens wordt duidelijk wat de meest voor de hand liggende acties zijn die ondernomen moeten worden.

Feriendorf Frankenau heeft van oudsher een ruime open opzet wat compact binnen het gebied is ingepast. Doordat het dorp tegen een heuvel is gebouwd is elke locatie uniek en bezit vrijwel elke woning een mooi uitzicht. De woningen zelf zijn privé eigendom en buiten onderhoud is daar geen zeggenschap over. De kavels waar de woningen op staan worden in de regel onderhouden door een overkoepelend orgaan waardoor het woongedeelte van het dorp als eenheid beschouwd kan worden.De richtlijnen, gebaseerd op de eerder genoemde criteria, gelden voor de overige gronden en gebouwen die in handen zijn van de gemeente en de grondeigenaren. De morfologie en typologie van het gehele dorp moeten in elkaar passen en samen komen bij het hoofdgebouw en omliggende gronden.Gekeken wordt naar wat er mis is gegaan, of er herstel van functies nodig is of dat er een nieuwe functie nodig is om de grond in de juiste typologie te kunnen inpassen. Richtlijnen hiervoor zijn onduidelijk, omdat als er aan de open en natuurlijke eisen van het dorp word voldaan misschien wel verschillende oplossingen mogelijk zijn.


Woning typelogie

Eigen grond: helling

Eigen grond

Twee onder éénkap: horizontaal

Twee onder éénkap: vertikaal


De vijverDe vijver die als entree voor het park ligt heeft zowel zijn functie als zijn zicht helemaal verloren. Voorheen was het water verfrissend en helder, dit omdat de toestroom vanuit de beek vrijwel constant was. De plek waar kinderen zwommen, waterfietsten of hun hengeltje wierpen is veranderd in een modderige broedplek voor insecten. De zichtlijnen vanaf de weg en het hoofdgebouw worden geblokkeerd door robuuste wildgroei dat ondoordringbaar is. Waar vroeger een grasveld was om te zonnen is nu alleen maar struikgewas, zo erg zelfs dat als je 3m van de vijver afstaat niet eens in de gaten hebt dat die er überhaupt is. Het waterniveau is betreurend laag en de kapotte waterfietsen liggen in het slijk te vergaan.Kijkend naar de natuur is dit misschien een wonderbaarlijke plek waar het zijn gang kan gaan en insecten hun plek kunnen vinden. De simpele schoonheid en functie zijn verdwenen en wat over is past totaal niet meer binnen het geheel van het park. Het stoort de mensen niet alleen, maar jaagt ze ook weg, onbekenden zullen niet eens weten wat er zich achter deze vijver bevindt.

Illustraties huidigesituatie:


Voorheen

Voorheen

Hedendaags

Hedendaags


De beekDe beek zorgt niet alleen voor toevoer van water naar de vijver, het is ook de overgang naar de lange speelweide. De beek is ooit ontstaan uit het landschap, maar hij is nu bijna verdwenen tussen het wilde groen. Het water sijpelt maar wat door de verontreinigde beek door en gevolg is dat de vijver zo karig wordt gevuld. Terwijl de bron van de beek een schone natuurlijke bron is. Het overschot aan groen rondom de beek zorgt niet alleen voor een verontreinigde beek, het zorg ook voor een harde grens tussen twee belangrijke delen: de entree en de speelweide. Vanuit het hoofdgebouw is er geen zicht op de speelweide en tennisbanen die aan de overkant van de beek liggen. Voor ouders is het dan ook geen veilig gevoel om je kinderen er zomaar op uit te sturen, zeker omdat er tussen het onkruid ook giftige planten en brandnetels staan.Ook komt het de uitstraling van het park niet ten goede. Vanaf de weg is er alleen maar een speelplek te zien en niet het hoofdgebouw als entree voor het park. Bij elkaar opgeteld zorgt een beek als deze niet voor een eenheid van het park maar als harde afbakening van het terrein.



Voorheen

Voorheen

Hedendaags

Hedendaags


De speelweideDe speelweide is een plek waar verschillende faciliteiten zich kruisen, zo is er een gril hut wat een goede faciliteit is om mensen samen te brengen. Liggen er minigolf banen en is er verder sprake van wildgroei. De minigolfbaan is in kwaliteit ver achteruit gegaan voor hergebruik of moet opnieuw fors gerenoveerd worden. De speelweide is een groot stuk grond dat niet erg aantrekkelijk is omdat het visueel naast de entree ligt.

Opmerkelijk genoeg liggen de meeste potenties in dit stuk grond. Het grenst aan alle faciliteiten en geeft zicht op die faciliteiten. De bomen die er staan zijn groot en volwassen, al is er tussen de bomen te veel wildgroei waardoor de oude bomen verscholen liggen. Er is ruimte voor nieuwe faciliteiten of functies in dit gebied zodat mensen vanuit dit gebied zicht hebben op de andere plekken als de vijver, tennisbanen, hoofgebouw, speeltoestellen en het beachvolleybalveld.



Voorheen

Voorheen

Hedendaags

Hedendaags


De tennisbanenDe tennisbanen liggen er op zich nog niet zo slecht bij, alleen heeft het achterstallige onderhoud ook hier zijn tol geëist. De banen worden gescheiden van de overige faciliteiten door een weg wat voor- en nadelen heeft. Ze liggen op een veilige afstand van de speelweide zodat te hoog geslagen ballen geen gevaar zijn. Het nadeel is dat ze op een heuvel liggen waar zoveel groen omheen groeit dat de banen volledig omsloten worden en dus niet zichtbaar zijn vanaf de overige faciliteiten. De winters en de wildgroei hebben vooral het hek en de tennisnetten aangetast.Dat er groen om de tennisbanen ligt is volkomen acceptabel, alleen moeten er richtlijnen voor het beheer van de juiste hoogte van het groen in acht genomen worden. Ook zou het fijn zijn als er meer visueel contact is met de overige faciliteiten en gronden, opdat er meer controle is over de banen.



Voorheen

Voorheen

Hedendaags

Hedendaags


De padenNaast veel visuele connecties is de fysieke verbondenheid ook erg belangrijk. Mensen zullen faciliteiten alleen willen bereiken als deze ook goed toegankelijk zijn. Psychisch help het ook om onbewust naar een volgende locatie gelokt te worden als de weg er heen logisch en gemakkelijk te bewandelen is.Stedenbouwkundig en landschappelijk zijn wegen en paden dan ook vastgelegd binnen een ontwerp, en dienen in stand gehouden te worden. Zeer verontrustend is dan ook de huidige staat waarin de paden zich bevinden. Ze worden doorkruist met speeltoestellen, over te lopen bruggetjes zijn overwoekerd, paden zelf zijn overwoekerd met groen en bestraatte delen zijn zwaar bemost waardoor deze glad en onveilig zijn. Deze toestand past binnen het algemene plaatje van keuzes in beheer en onderhoud. Toch zou het nooit mogelijk moeten zijn dat paden met opzet worden geblokkeerd. Kijkend naar de toekomst zou in het algehele beeld gekeken moeten worden naar een ontwerp waar de paden logischerwijs naast functies liggen, zodat alles makkelijk te bereiken en te onderhouden is. En men niet uitgenodigd wordt om ze met toestellen te blokkeren.



Gewenst

Hedendaags

Huidige paden


De randenHet dorp kent randen en grenzen uit zijn eerste ontwerp. De randenbegrenzingen die gevonden zijn wijken daarvan af. Het zijn nu vaak randen van los en wild groeiend groen, die veelal de bestaande randen overwoekerend. Daardoor worden de ontworpen begrenzingenranden nauwelijks meer opgemerkt. De beek bijvoorbeeld moet je nog steeds echt oversteken, maar door het woekerend groen dat het uitzicht belemmerd is het nu een harde grens. De toestand nu is dat door gebrekkig onderhoud de rand vaak helemaal is dicht gegroeid. Door groenafval aan de randen achter te laten en op te hopen krijgt de wildgroei op de randen een goede voeding. De gevolgen zijn op elke plek anders. Bij de beek is een moerasachtige omgeving ontstaan. De omgeving loopt helemaal door tot aan de oever van de vijver. Hier is zo veel wildgroei dat daardoor geen enkele zichtlijn ergens anders wijst dan naar groen. Ook rondom de wegen en de tennisbanen is het groen zo aanwezig dat de randen nu hard zijn geworden en er geen zicht meer is op de overige gronden. Dat door ontbreken van het zicht ook de controle minder wordt spreekt voor zich.



Gewenst

Hedendaags

Huidige randen


Visuele en ruimtelijke optiesBelangrijk is om de gebieden, die nu echt los gezien worden, tot één geheel te maken. Om de visuele verbindingen van en naar elke faciliteit of perceel en de onderlinge bereikbaarheid opnieuw vorm te geven. Ter verduidelijking van de huidige staat en de mogelijke opties zijn er illustraties toegevoegd.

Met de randen valt te spelen en ook door het op een juiste manier inzetten van groen en voorzieningen kan er visueel en fysiek gespeeld worden met de eenheid van de faciliteiten en gronden. Verder hoeft de hoofdrol niet alleen bij het hoofgebouw te liggen. Over het geheel genomen zit deze in een hoek. Ze heeft de samenwerking van verschillende faciliteiten nodig om in een samenspel meer klandizie te kunnen trekken.

Actuele situatie:

Actuele situatie:

De gebieden zijn van elkaar afgesloten en de open plekken wijzen naar buiten het gebied in plaats van naar elkaar.


Optie 1:

Open zicht vanaf de entree naar het hoofdgebouw en vanaf het hoofdgebouw naar de tennisbanen. De speelweide heeft een nieuwe semi-privé functie voor extra toevoer en sociale controle op de omliggende faciliteiten. vanaf buiten gesloten, veilig en overzichtelijk.

Optie 2:

Totaal open zicht vanaf alle kanten, maar gesloten vanaf buiten. Veilig en overzichtelijk, met speels plaatst groen, voor een speels maar visueel duidelijke verbinding.


Richtlijnen voor randenIk denk dat dit meer thuis hoort in een praktische uitwerking van de mogelijkheden. Hoeft niet perse in dit stuk.Belangrijk voor een ontwerp zijn de randen die voor de massa, ruimte, morfologie en zichtlijnen van het gebied zorgen. De beeldkwaliteit is voor een groot deel afhankelijk van de afbakening van gebieden, omdat er op de gebieden een bepaalde faciliteit plaatsvind. Omdat het een dorp is en het gebied zodoende als gezamenlijk beschouwd word zijn er voor de randen verschillende richtlijnen, richtlijnen die zorgen voor overzicht binnen in een gebied en afbakening van het geheel.De enkele richtlijnen die hieronder worden aangegeven horen thuis in een natuurlijke omgeving en kunnen een overgang zijn van en naar een natuurrijk of landschappelijk gebied. Afhankelijk wat de nieuwe functie van de grond zal worden, zijn de richtlijnen in elkaar opvolgend toepasbaar. Elke richtlijn heeft groenbeheer nodig zodat de waarde van het geheel intact blijft. Word er niet aan beheer, waarvan het grootste deel onderhoud, gedaan dan is de beeldkwaliteit snel weer gelijk aan de huidige situatie.

Natuurlijke houtwal

De natuurlijke houtwal is een geplande bomenrij met gemiddelde tot lage wild groei. In de herfst en winter open, in de zomer dicht.

Bomenrij met hekwerk

Afscheiding van eigen terrein tegenover een natuurrijk gebied of weg. Open maar niet doordringbaar.

Bomenrij

Zeer open afscheiding, met een goede visuele overgang, toepasbaar binnen een gebied.

Hekwerk met groenafscheiding

Afscheiding van eigen terrein tegenover weide, akker of weg. Privé afscheiding dicht en niet doordringbaar.

Lage wildgroei

Natuurlijke afscheiding tussen verschillende gebieden, toepasbaar in uitloop naar bosrijk gebied of uitloper van goed onderhouden grond.


Opties voor tussengebiedenDe randen die veelal de hoofdrol spelen binnen het gebied, maar er ook hele gebieden die nu geen functie dragen. Gebieden die vaak aan een rand liggen, en er bijliggen als overgangsgebied. Dit zijn vaak de gebieden waar niks gebeurt en ook geen beheer word gepleegd. Terwijl deze gebied eigenlijk een hele andere uitstraling zouden moeten hebben.In het deel “visuele en ruimtelijke opties” is al gekeken naar de zichtlijnen en de openheid binnen het gehele gebied. De geïllustreerde conclusie was daar dan ook dat de gebieden die in een hoekje liggen, of grenzen aan een slecht onderhouden rand net zo hard moeten worden aangepakt als de randen zelf.Er zijn dan ook verschillende uitwerkingen mogelijk voor der vergeten tussengebieden. De opties worden zo ontworpen dat ze een overgang van functie naar functie hebben, maar zelf ook nog een eigen functie bekleden. Het rendement is daardoor dubbel zo hoog dat de gebieden weer hun nut vinden binnen het beheer.

Speel- en lunch plek

Reeds aanwezig bij het hoofgebouw, alleen slecht georganiseerd. De huidige speelplek met speeltoestellen ligt half over een toegangspad naar de speelweide en er is naast een barbecue plek geen zitplaats te vinden. Betere organisatie en structuur kunnen voor een makkelijkere en beter te onderhouden speel plek zorgen. Waar kinderen kunnen spelen en plek in voor ouderlijk toezicht.

Strand / ligweide

Het is duidelijk dat er een zichtlijn moet komen vanaf de oever van de vijver naar de entree van het park. Een al eerder bedachte en nuttige besteding van de ruimte waar nu alleen wildgroei is, zal een strand of ligweide zijn waar het huidige beachvolleybalveld meer functie krijgt.

Verharde speelplek

Optioneel voor de uitloop vanaf het tennisveld is verharde grond aan de voeten wel fijn, zeker na een stevige pot tennis. In combinatie zouden bijpassen straatmeubilair de jeugd ook tegemoet kunnen komen. Denkend aan betonnen u-profielen als banken en betonnen tafeltennis tafels die bij de huidige functie aansluiten.


Landschappelijke optiesBelangrijk voor een neutrale verhouding tussen het landschap en stedelijke beïnvloeding is de vorm en de onderlinge verhoudingen van de massa. In het visuele en ruimtelijke model zijn doormiddel van verschillende illustraties de vorm van harde massa laten zien, waardoor open en dichte ruimtes ontstaan, hierdoor is het gebied in het geheel beter te controleren en te overzien. Belangrijk is de visuele en fysieke verbinding tussen de verschillende gebieden, maar wat betekent dit dan? Helemaal geen bomen? Alles plat? Nee dat is allemaal niet nodig. Het gaat om de juiste manier van bomen en grond weg te halen en toe te voegen. (Zie hiervoor de illustraties) De beelden zijn visueel open maar hebben bezitten nog originele volwassen bomen. Ook het evenwicht voor flora en fauna is aanwezig waarbij de nadruk op vogels gelegd kan worden. In de uitloop richting het natuurpark loopt de dichtheid van de begroeiing op waardoor er een zo natuurlijk mogelijk evenwicht wordt gewaarborgd tussen de functie van het vakantiedorp en die van het natuurpark.

Vis/zwem vijver

Ligweide


Hoofgebouw tot de beek

de Beek

De speelweide

De tennisbanen


Beeldkwaliteitsprincipes van de ruimteDe inrichting van de openbare ruimte dient klasse en samenhang uit te stralen. Het vergroten van de herkenbaarheid en ruimtelijke samenhang van Feriendorf Frankenau en het Kellerwald en het versterken van de karakteristieke verschillen, is een belangrijke opgave. Dit komt tot uitdrukking in de inrichting van de aparte gronden in een totale samenhang. Hiervoor dienen voor de volgende onderwerpen de daarbij behorende principes in acht te worden genomen.

Eenvoud en rust

Voor de inrichting van de gronden geldt het principe van eenvoud en rust. Voor Feriendorf Frankenau leidt dit principe tot een krachtig ruimtelijk beeld op hoofdlijnen waarbinnen ruimte is voor afwisseling van functie. Er is een hiërarchisch verschil tussen verschillende faciliteiten in mate van gebruik en bereikbaarheid maar bij de inrichting van de ruimten moet deze verscheidenheid sterk worden beperkt.

Samenhang tussen functie en inrichting

De technische infrastructuur moet ingepast zijn opdat een duurzaam functioneren wordt gewaarborgd. Materiaal, meubilair en groenvoorzieningen worden zodanig gekozen dat bij de gebruikelijke beheer- en onderhoudsinspanningen de gewenste uitstraling aanwezig blijft.

Structuurdragers met een eigen karakteristiek

Water en groen zijn de structuurdragers ook voor het nieuwe plan. De bruggetjes en paden spelen een grote rol en zijn de middelen om fysieke samenhang te verkrijgen. De entree zal dit dan ook moeten uitstralen.

Het voorkomen van obstakels in de openbare ruimte

Het combineren van verschillende elementen op één mast (verlichting, straatnaamborden en verkeersborden e.d) heeft de voorkeur.

Advies

Een volgend ontwerp bevat de bovengenoemde spelregels en integreert de richtlijnen en opties in een samenhangend plan. Een nieuwe uitstraling die als geheel gezien moet gaan worden zal het speerpunt vormen. De grondeigenaren, exploitanten en de gemeenten moeten samen tot eenstemmig komen over hetgeen wat zij belangrijk vinden. Wel word er geadviseerd om door middel van verschillende ontwerpen te kijken naar opties waar bijvoorbeeld het hoofdgebouw zijn functioneren verliest en dit misschien wel op een andere plek of op een andere manier terug komt

Feriendorf Frankenau

www.kellerwald-blick.com

Beeldkwaliteitsplan Feriendorf Frankenau

Documents

Transcript of Beeldkwaliteitsplan Feriendorf Frankenau