Beeld van Overijssel

33
3 beeld van overijssel || 2009 Dick Buursink gedeputeerde Cultuur van de provincie Overijssel Beeldspraak Het zou een abstracte voor- stelling worden, gemaakt van klei. Die klei is langs de beken en rivieren van Overijssel te vinden. Het beeld zal de vorm krijgen van een introvert, naar binnen gerichte verbeelding die niet om aandacht schreeuwt, maar zich wonderwel voegt in haar omgeving. Met ruwe kanten naast gepolijste, omdat dat het leven is. Met veel kleine kleur- accenten, niet opdringerig maar wel symbool staand voor de veelkleurigheid van het kleinschalige landschap in Overijssel. Het heeft als titel ‘de Droom’. Het wordt een duidelijk zichtbaar gebaar op de scheidslijn van het ‘waterland’ en de zand- gronden van Salland en Twente. Daar vallen zaken die er toe doen mooi samen. Mijn klei-sculptuur heeft een kwaliteit die (voor liefheb- bers) onmiddellijk herkenbaar is als gelaagd en aansluitend bij de beelden die men van Overijssel heeft. De glooiende hellingen, de beekdalen, de heuvels en het waterland worden er verbeeld. Het introverte van de bewoners die weliswaar bescheiden zijn maar ook zelfbewust, wetend wat ze willen en waarvoor ze staan. Kwaliteit van het leven in harmonie met de omge- ving en duurzaamheid als harde randvoorwaarden, dat is Overijssel. Aandacht voor elkaar, bewustzijn rond het subjectieve begrip ‘mooi’. Het beeld voegt zich harmonieus in het bestaande en verrijkt dat bestaande met toevoeging van nieuwe vormen die zicht- baar maken dat de bestaande kwaliteiten al onderscheidend zijn. Het beeld symboliseert waar het in het leven om moet gaan. Aandacht voor je om- geving, voor je relaties, voor levensvreugde, voor de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien, maar juist vaak onbewust de zin aan het leven geven. Kunst en cultuur geven ons vaak een stukje van die levensvreugde. Wellicht ervaart u dat ook tijdens het lezen van dit mooie magazine, waarin bekende en minder bekende Overijsselaren hun beeld van onze provincie met u delen. Voelt u het ook borrelen? Inspiratie gekregen om de creatieve kant van Overijssel te ontdekken? Dan nodig ik u van harte uit op de website www.beeldvanoverijssel.nl Daar vindt u een selectie van kwaliteitskunst en cultuur. En dat vormt het prachtige mozaïek dat we zijn.Daarin voelt ook mijn kleibeeld zich prima thuis! Veel leesplezier en kijkgenot, Dick Buursink www.beeldvanoverijssel.nl Tja, ineens krijg je de eer het voorwoord te schrijven van het allereerste kunst- en cultuur- magazine van Overijssel. In plaats van te schrikken van deze opdracht, grijp ik mijn kans. De kans om mij eens uit te leven als een eigenzinnige kunstenaar. Hoe zou die naar onze provincie kijken? Al snel krijg ik inspiratie om aan de slag te gaan met een letterlijk (stand)beeld van Overijssel.

description

Kunstmagazine te rbevordering van het culturele imago van Overijssel

Transcript of Beeld van Overijssel

Page 1: Beeld van Overijssel

3

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Dick Buursink gedeputeerde Cultuur van de provincie Overijssel

BeeldspraakHet zou een abstracte voor-stelling worden, gemaakt van klei. Die klei is langs de beken en rivieren van Overijssel te vinden. Het beeld zal de vorm krijgen van een introvert, naar binnen gerichte verbeelding die niet om aandacht schreeuwt, maar zich wonderwel voegt in haar omgeving. Met ruwe kanten naast gepolijste, omdat dat het leven is. Met veel kleine kleur-accenten, niet opdringerig maar wel symbool staand voor de veelkleurigheid van het kleinschalige landschap in Overijssel. Het heeft als titel ‘de Droom’. Het wordt een duidelijk zichtbaar gebaar op de scheidslijn van het ‘waterland’ en de zand-gronden van Salland en Twente. Daar vallen zaken die er toe doen mooi samen. Mijn klei-sculptuur heeft een kwaliteit die (voor liefheb-bers) onmiddellijk herkenbaar is als gelaagd en aansluitend bij de beelden die men van Overijssel heeft. De glooiende hellingen, de beekdalen, de heuvels en het waterland worden er verbeeld. Het introverte van de bewoners die weliswaar bescheiden zijn maar ook zelfbewust, wetend wat ze willen en waarvoor ze

staan. Kwaliteit van het leven in harmonie met de omge-ving en duurzaamheid als harde randvoorwaarden, dat is Overijssel. Aandacht voor elkaar, bewustzijn rond het subjectieve begrip ‘mooi’. Het beeld voegt zich harmonieus in het bestaande en verrijkt dat bestaande met toevoeging van nieuwe vormen die zicht-baar maken dat de bestaande kwaliteiten al onderscheidend zijn. Het beeld symboliseert waar het in het leven om moet gaan. Aandacht voor je om-geving, voor je relaties, voor levensvreugde, voor de kleine dingen die vaak over het hoofd worden gezien, maar juist vaak onbewust de zin aan het leven geven.

Kunst en cultuur geven ons vaak een stukje van die levensvreugde. Wellicht ervaart u dat ook tijdens het lezen van dit mooie magazine, waarin bekende en minder bekende Overijsselaren hun beeld van onze provincie met u delen.

Voelt u het ook borrelen? Inspiratie gekregen om de creatieve kant van Overijssel te ontdekken? Dan nodig ik u van harte uit op de website www.beeldvanoverijssel.nl Daar vindt u een selectie van kwaliteitskunst en cultuur. En dat vormt het prachtige mozaïek dat we zijn.Daarin voelt ook mijn kleibeeld zich prima thuis!

Veel leesplezier en kijkgenot,Dick Buursink

ww

w.b

eeld

van

overijsse

l.nl

Tja, ineens krijg je de eer

het voorwoord te schrijven van

het allereerste kunst- en cultuur-

magazine van Overijssel.

In plaats van te schrikken van deze

opdracht, grijp ik mijn kans.

De kans om mij eens uit te leven als

een eigenzinnige kunstenaar.

Hoe zou die naar onze provincie

kijken? Al snel krijg ik inspiratie

om aan de slag te gaan met

een letterlijk (stand)beeld van

Overijssel.

Page 2: Beeld van Overijssel

beeld

van

overijsse

l || 20

09

5

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Foto: Margreet V

loon

Willem WilminkOde aan een ware woordkunstenaar

Voedingsbodem voor kunst en cultuur

Ilse de LangeTerug naar de roots

Ralph KeuningOntdek de nieuwe cultuurroute!

Jonnie en Thérese BoerDe goede smaak van Overijssel

En verder:10 Langs Heilige Huisjes in Overijssel19 Stadsdichter Enschede21 Column Sara Kroos26 Museumbeeld in de zomer29 Stadsdichter Zwolle31 Librije’s zomerrecept34 Denkbeeld cultuurwoordvoerders54 Ontdekkingsuitjes voor kinderen56 Poëzie in de provincie59 Beeldige routes62 Overijsselaren aan het woord66 Colofon67 Stadsdichter Deventer

Tota

alb

eeld

1

48

22

2846 45

50

Jeroen KrabbéLiteraire wandeling door Kop van OverijsselProef de festivalsfeer

in Overijssel

12

44

3818

42

Kunststadje geportretteerd

Page 3: Beeld van Overijssel

Geen dag zonder gedicht

Overijssel is rijk aan poëzie. Dat bewijst het prachtige gedichtenboek ‘Geen dag zonder gedicht’. Vol met kunstzinnige fotografie en met maar liefst 365 gedichten, voor elke dag één. Het boek bundelt werk van heel uiteenlopende dichters. Van Ida Gerhardt en Paul Gellings tot Jan Cremer en Willem Wilmink. Moderne Devoten en nieuwkomers van internet staan gebroederlijk naast elkaar. Maar er is één belangrijke overeenkomst: het onderwerp van de gedichten is Overijssel. Het landschap, de rivieren, de steden en dorpen en het dagelijkse leven in deze mooie provincie.

Geen dag zonder gedicht. 365 gedichten uit Overijssel. Samenstelling: Gees Bartels-Martens, Jan-neke Jansen-Willems, Jan Kristen, Harry Morshuis. Foto’s: Erwin Zijlstra. Uitgever: Waanders. Prijs: € 19.95 (406 pag.)

Overijsselse monumenten

‘Op de kaart’

In 1987 werd in navolging van Frankrijk in Nederland de Open Monumentendag geïn-troduceerd. In 2009 staat het weekend van 12 en 13 septem-ber in het teken van de monu-menten. Met het thema ‘Op de kaart’ vraagt de organisatie aandacht voor monumenten die van oudsher al aangege-ven staan op landkaarten en plattegronden. Deze gebou-wen zijn vaak de iconen van een stad of dorp. Ze worden beschreven in reisgidsen en zijn ook op ansichtkaart verkrijgbaar. Meestal zijn het dezelfde gebouwen die ook de verbeelding van kunstenaars prikkelden en hun inspiratie gaven voor tekeningen, schil-derijen en gedichten.

Meer informatie en een uitge-breid overzicht van Overijsselse monumenten, vindt u op www.openmonumentendag.nl

Sovjetkunst op Gogbot festivalMultimediakunstenaars en designers verzamelen zich op het jaarlijkse Gogbot festival in Enschede. Atoompunk (’45-’65 cold war modernisme) is het thema dat dit jaar centraal staat. Kunstenaars anno 2009 grijpen hierbij terug op een periode uit de 20e eeuw die we kennen als het begin van het atoomtijdperk. Nu het einde van de koude oorlog, de val van de muur en de opkomst van internet lang achter ons liggen, gebruiken kunstenaars de vele fascinerende elementen uit die periode voor eigentijdse kunst en vormgeving. Denk daarbij aan Spoetniks, de eerste satellieten, Sovjet-kosmonauten en com-munistische vormgeving als erfgoed van een cultuur die lang verborgen schatten heeft gekend.

Gogbot is een bruisend platform voor ruim 200 multimedia-kunstenaars, ontwerpers, schrijvers, denkers, architecten en technici die het thema Atoompunk springlevend maken.Het Gogbot festival vindt plaats van 10 tot en met 13 septem-ber in Enschede.

Meer informatie op www.planetart.nl

Tip

! Z

on

dag

5 ju

li is

het

Kast

ele

nd

ag

in

Die

pe

nh

eim

!

Bijzondere monumenten Overijssel

1 Bunkers IJssellinie in Olst

2 Bussemakershuismuseum in Borne

3 De Waag in Deventer

4 Havezate de Oosterhof in Rijssen

5 Het Wevershuisje in Almelo

6 Leenmansmolen in Vriezenveen

7 Sint-Regimiuskerk in Weerselo

8 Tuinen Mien Ruys in Dedemsvaart

9 Vrouwenhuis Aleida Greven in Zwollein beeldDoordraaien met WIEK Boukje Schweigman is al jaren gefas-cineerd door de draaibeweging. Zij presenteert dan ook op het Dinkeldal-festival haar nieuwe locatievoorstelling WIEK. Voor WIEK liet zij zich inspireren door de doorgaande beweging van molenwieken en de lichtstralen van een vuurtoren.

Deze beweging hypnotiseert, werkt rustgevend, maar in het optische versnellingsmoment kan een wiek ook dreigend overkomen. Dit is de trip waar toeschouwer en performer in terechtkomen. Boukje Schweig-man staat namelijk bekend om haar gave het publiek mee te nemen naar een wereld van verbeelding. In de voorstelling WIEK belanden drie danseressen in een ruimte van ronddraaiende wieken. Ze raken erin gevangen. Het publiek zit rondom en sluit zo de ontsnappingsmogelijk-heid af; de danseressen kunnen niet anders dan de confrontatie aangaan. De toeschouwer wordt medeplichtig gemaakt aan het gevecht van de nie-tige mens tegen krachten die groter zijn dan zichzelf.

7

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Tekst: Wiek, Eco/Den Dinkel,

Boekenmarkt Deventer

Boukje Schweigman met haar voorstelling WIEK op het Dinkeldalfestival op 20, 21 en 22 augustus om 20.00 uur bij Lutterzand in de Lutte. Prijs € 11,00 voor volwassenen en € 5,00 voor kinderen. Kaarten verkrijgbaar bij VVV de Lutte. Meer informatie op www.kunstenopstraat.nl

Salland Twente

Vechtdal

Kop van overijssel

A

C

D

E

B

G

F

H

I

1

3

4 2

5

6

7

8

9

Page 4: Beeld van Overijssel

Puur Twente Event, dit jaar gehouden in het kunststadje Diepenheim, belooft een culinaire ervaring te worden op zaterdag 22 en zondag 23 augustus. U kunt er ge-nieten van Twentse Happas, biologische lekkernijen, kook-theater, lezingen, workshops, natuurtochten en wijnritu-elen. Bij Puur Twente Event speelt ‘Het goede des levens’ de hoofdrol. Genieten, ont-dekken, proeven en beleven met respect voor natuur en samenleving.

Puur Twente Event, 22 en 23 augustus bij de Galerie Koffie - Theeschenkerij Erve de Wezel in Diepenheim. Meer informatie op www.puurtwente.nu of bel naar (053) 483 68 90.

IJsselstad Kampen is een bezienswaardigheid op zich. U ontdekt de trotse historie in de 500 monumenten die Kampen rijk is, maar ook in de fraaie collectie van het Stedelijk Museum. In Kampen is het heerlijk dwalen door de historische stadskern met alle monu-mentale panden, karakteris-tieke straatjes, musea, winkels en galeries. Let u tijdens uw dwaaltocht vooral op de recentelijk herstelde muur-reclames, daterend uit 1930. De invloed van Jugendstil en De Stijl zijn hierin onmisken-baar aanwezig. Bij de VVV is een speciale wandelroute langs deze ‘fresco’s van de middenstand’ samengesteld.

Meer informatie op www.vvvkampen.nl

Theater van hoog niveau, maar zonder podium op Overijsselse grond. De Tuin der Lusten presenteert theater en dans op particuliere landgoederen in Overijs-sel. De afgelopen jaren was het festival te gast op vijf landgoederen in de provincie. Dit jaar vormen twee andere het decor. Van 20 tot en met 23 augustus is het festival op landgoed De Haere in Olst met vijf dans-, bewegings- en circus-theatervoorstellingen. En van 24 tot en met 27 september speelt theatergroep Tuig de nieuwe voorstelling ‘Schraap-zucht’ op landgoed Den Berg in Dalfsen. Met een glas in de hand kan het publiek flaneren langs verbazende en ontroe-rende voorstellingen en met volle teugen genieten van alle onderdelen in De Tuin der Lusten.

Voor actuele informatie over het festival kijkt u op www.detuinderlusten.nl

Tip

! Z

on

dag

2 a

ug

ust

us

is h

et

we

er

D

even

ter

Bo

eken

mark

t!

Thorbeckegracht

festivalDe historische Thorbecke-gracht in Zwolle vormt het ideale decor voor een uniek en nieuw muziekfestival. Op drijvende pontons spelen muzikanten op zaterdag-avond 12 september klas-sieke muziek, jazz en lichte muziek. Mathilde Santing is de hoofdgast van deze eerste editie. Zo’n vijftienduizend mensen kunnen op de kade of op het water in kleine bootjes luisteren naar de muziek.De organisatie van het festival ontwikkelde samen met Odeon De Spiegel theaters, poppodium Hedon en Conservatorium ArtEZ ook de eerste UITmarkt in Zwolle. Op en rond de kade van de Thorbeckegracht treden de hele dag verschillende arties-ten op, die in de loop van het seizoen in Odeon of De Spie-gel zullen staan, zoals Wouter Hamel en Theater Gnaffel.

Thorbeckegrachtfestival en Zwolse UITmarkt, 12 september 2009. Meer informatie op www.thorbeckegrachtfestival.nl

Kunst in het VolksparkAlweer de zestiende editie van het kunst- en cultuurevene-ment ‘Kunst in het Volkspark’ vindt plaats op zondag 14 juni in Enschede. Een mani-festatie van zo’n 140 (semi)professionele Nederlandse en Duitse kunstenaars, die de gelegenheid krijgen in het mooie ruime Volkspark hun kunstuitingen te tonen aan een breed publiek. De kun-stenaars tonen hun werken in tenten. De laagdrempelig-heid, de sfeer en de kwaliteit van de kunstwerken zorgen ervoor dat een steeds grotere groep bezoekers het evene-ment bezoekt.

Kunst in het Volkspark , 14 juni in Enschede. Meer informatie op www.kunstinhetvolkspark.nl

Puur Twente Event

De Tuin der Lusten

Nieuw4

De Cultuurmijl in Enschede is een unieke route die van de binnen stad naar de wijk Roombeek leidt langs diverse cul-turele instellingen, zoals het Nationaal Muziekkwartier, het Rijksmuseum Twenthe en TwentseWelle. Langs de route staan kunstwerken die dit jaar met elkaar gemeen hebben dat ze over het thema licht of geluid gaan. De internationaal befaamde geluidskunstenaar Bill Fontana ontwikkelde ter gelegenheid van de Cultuurmijl voor het Rijksmuseum Twenthe een project in de serie ‘Speeds of Time’. Deze reeks interactieve geluids-sculpturen werd in 2004 en 2008 ontworpen voor de klokken van de Big Ben in Londen. Fontana mixte het geluid van de klokken met een digitale muziekcompositie die iedere tik en slag vermenigvuldigde. Voor de nieuwe versie van ‘Speeds of Time’ in het Rijksmuseum Twenthe past Fontana de interac-tieve compositie toe op het tikken en het spel van de 18de-eeuwse klokken in de Gobelinzaal van het museum. Het is voor het eerst dat ‘Speeds of Time’ wordt gebruikt voor andere klokken dan die van de Big Ben. Het project is op meerdere plekken langs de Cultuurmijl te horen.

Bill Fontana langs de Cultuurmijl Enschede van 15 mei tot en met 31 december. www.cultuurmijl.enschede.nl

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Enschede

in Zwolle

Kunst aan de Cultuurmijl

500

monumenten

IJsselsterk Kampen

Page 5: Beeld van Overijssel

Twente, streek van vertellers, sagen

en legenden. Maar ook een streek

vol religie en mystiek. Overal staan

kerken, basilieken, torens, kloos-

ters en bidkapelletjes als uiting van

Twentse devotie.

De route ‘Langs Heilige Huisjes’ maakt het religieuze

erfgoed van Twente toegan-kelijk. Door wandelingen,

fietsroutes en arrangementen, maar ook door kunstprojecten

op bijzondere, religieuze en mystieke plekken te

organiseren.

Koepel op de Tankenberg

Volgens verhalen stond hier ooit de tempel van de

Germaanse vruchtbaarheids-godin Tanfana. Haar tempel

werd echter door de Romeinse veldheer Germanicus

verwoest. Vandaag de dag discussiëren (amateur)historici

over het daadwerkelijke bestaan van de tempel. Ze slui-ten echter niet uit dat de godin

Tanfana in Twente werd aan-beden en dat de Tankenberg

daarin als religieuze plaats een grote rol speelde.

Ontdek de stille kracht van Twente op www.twentejezelf.nl

10

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Langs Heilige Huisjes ...

Beeld schoonFoto’s: Margreet Vloon

Page 6: Beeld van Overijssel

‘Waar ik ook ben ter wereld, ik denk altijd:

in Dalfsen’

“Oh, laat dat kreng alsjeblieft

zijn mond houden”, roept

Jeroen Krabbé al na een paar

minuten als de TomTom de

rijaanwijzingen door de auto

commandeert. Hij pakt de

wegenkaart erbij en even later

geeft hij de aanwijzingen.

Dalfsen, de plaats waar hij “ongeveer vier tot vijf dagen per week woont, wandelt en schildert”, krimpt in de achteruitkijkspiegel. Het lenteweer is volmaakt: een helderblauwe lucht, hier en daar schuift een wolk als een traag schip door de lucht en het bladgroen van de bomen is de aarzeling voorbij.

Vandaag gaan we on the road door de Kop van Overijssel, langs plekken waar schrijvers woonden, werkten of werden geïnspireerd. En we zoeken naar mooie cultuurlandschap-pen, die geschikt zijn als decor voor een gesprek met deze markante inwoner van Overijssel. Het eerste doel is Paasloo, een gehucht ergens ten noordwesten van Steen-wijk, waar volgens Krabbé een prachtig kerkje staat met een klein kerkhofje. “Laten we binnendoor rijden, dan kom je zulke prachtige land-schappen tegen.” Het woordje ‘prachtig’ gebruikt hij vaak als het om landschappen gaat.

Want landschappen worden meer en meer zijn habitat. “Steden stoten mij steeds meer af. Hoe ouder ik word, hoe meer ik mij terugtrek in de natuur.”

We rijden door Hasselt, Zwartsluis, Giethoorn en scheren langs Steenwijk. In deze plaats speelt zich een scène af uit ‘De ontdekking van de hemel’ van Harry Mulisch. Krabbé verfilmde het boek succesvol onder de

titel ‘The Discovery of Heaven’. Dat is toch die scène dat Max een verhouding heeft met Tsjallingtsje en er verdwaalt? “Nee, in Steenwijk hebben we niet gefilmd. De naam Tsjallingtsje komt trouwens ook niet in de film voor, die kan geen buitenlander uitspreken”, zegt hij vrolijk. “Wel heb ik ervoor gepleit dat we bij Kasteel Het Nijenhuis in Heino gingen draaien, kon ik ’s avonds lekker terug naar mijn huisje in het bos.”

“Ve

el c

ultu

urd

ing

en

do

e ik

nie

t in O

verijsse

l, la

at m

ij maar sc

hild

ere

n!”

Jeroen Krabbé (1944),

acteur, regisseur, maar

bovenal schilder,

is verslingerd aan de

Sallandse bossen. “Ook

de rest van Overijssel vind

ik prachtig hoor”, zegt

hij tijdens een literaire

zwerftocht door de Kop van

Overijssel. “Als ik vanuit

Amsterdam kom en ik zie

de IJssel, dan roep ik vaak:

het feest kan beginnen!”

On the road vertelt Krabbé

over Bloem, Mulisch,

Reve en natuurlijk zijn

liefde voor het geschilderde

landschap.

13

Paasloo, ten noordwesten van Steenwijk

Tekst: Daniël Mulder

Foto’s: Margreet Vloonb

eeld

van

overijsse

l || 20

09

was ik maar

Page 7: Beeld van Overijssel

Overijsse

l is nau

w v

erb

on

den

met d

e k

leu

r gro

en

. G

een

hard

gro

en

, het is g

roen

met e

en

be

etje

wate

rig b

lau

w e

rdo

or”

Literaire wandelingen >>

geen hard groen

Overijssel heeft niet alleen afwisselende landschappen, ook het literaire landschap bloeit er weelderig. Waanders Uitgevers

heeft zes wandelgidsen uitgebracht die je langs de literaire hoogtepunten en woon- en werkplekken van schrijvers voert.

De zwerftocht met Jeroen Krabbé is gebaseerd op de gids Literaire wandelingen in Overijssel, Noordwest-Overijssel (ISBN 978 90 400 8675 5, € 14,95). Het 144

pagina’s dikke gidsje is geschreven door Gees Bartels en schrijfster Marjan Berk, die Krabbé goed kent. Marjan Berk heeft overigens een huisje in Kalenberg,

dat middenin De Weerribben ligt. Ook de dichter Bloem woonde daar.

Stripboek Shakespeare

Jeroen Krabbé komt uit een kunstenaarsfamilie. Zijn vader en grootvader waren eveneens schilder en zijn broer Tim Krabbé is schrijver. Het werk van zijn zoon Jasper (ruim tweehonderd schilderij-en, tekeningen en aquarellen) was begin dit jaar te bezich-tigen in Museum de Fundatie in Zwolle.

Krabbé is een van Neder-lands succesvolste acteurs en speelde onder meer in ‘The living daylights’, ‘Jumping Jack Flash’, ‘De vierde man’ en ‘Soldaat van Oranje’. Verder is hij regisseur, maar bovenal schilder. “Dat is wat ik echt ben. Ik ben schilder, daarin geef ik mijzelf hele-maal bloot.” Een overzichts-tentoonstelling van zijn werk was, dankzij de inspanningen van museumdirecteur Ralph Keuning, in 2008 voor het eerst te zien in Museum de Fundatie. “Dat was dood-eng, maar ik wilde graag nog één keer al mijn werken, die verspreid zijn over de hele we-reld, bij elkaar zien hangen.”

Buiten flitsen frisgroene uitzichten voorbij. In het centrum van Steenwijkerwold zegt Krabbé zuchtend: “Wat een inwisselbaar plaatsje is dit, hier wil je toch niet wonen?” Terug naar de litera-tuur. Wat las hij op school? “Oooo, dat weet ik echt niet meer. Hugo Claus misschien? Wel las ik als kind ‘Illustra-ted Classics’, dat is een serie

waarin klassieke verhalen uit de wereldliteratuur in strip-vorm worden verteld. Home-rus, Shakespeare, ik heb het allemaal als strip gelezen. Ik weet nog wel dat ik als 11-jarig jochie het ‘Dagboek van Anne Frank’ las. Dat maakte een verpletterende indruk. Per week zie je hoe dat meisje emotioneel groeit, het is een absoluut meesterwerk.”Zelf houdt hij geen dagboek bij. Wel een schetsboek. Hij rommelt wat in zijn tas op schoot en pakt er een klein zwart boekje uit waarin wat schetsen van landschappen staan. Hier en daar staat er een woord bij geschreven, bijvoorbeeld welke kleur een helling had. “Ik maak geen foto’s, dat is te vluchtig. Als je tekent, kijk je beter én geconcentreerder. Dan onthoud je het ook beter. Mijn gewone geheugen is een zeef, maar mijn visuele geheugen is angstaanjagend goed.”

Voorbij Bloem

Paasloo. We rijden erin en na twee ademzuchten zijn we er weer uit. Keren dus. Is dat de kerk? Krabbé: “Ja, ja, dat moet het zijn. Het is echt een prachtig kerkje, zo’n verstilde plek vind je in het westen niet meer.” Op het kerkhof is het oorverdovend stil, ook hangt er een typische zondagmid-dagsfeer. Er zijn geen mensen. Het dak van de kerk glinstert donker als het schild van een zwarte kever. “Zie je die twee witte stenen?”, vraagt Krabbé. “Daar ligt de dichter

J. C. Bloem begraven.”Voor onze voeten ligt rechts Clara Eggink, de dichteres waar Bloem een paar jaar mee getrouwd is geweest. Links ligt Bloem (1887 – 1966). Op zijn grafsteen staat een beroemde regel van hem: ‘Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij’. Dan pakt Krabbé een verzamelbundel van de dichter uit zijn tas. Zoekt het gedicht met de beroemde regel op en leest de laatste strofe voor: “ ‘Tot aan het zwichten en het laatst getij / Wanneer de wereld één wordt met het duistren / En wij de niet te horen

woorden fluistren / Voorbij, voorbij, o en voorgoed voor-bij’. Schitterend vind ik dit, deze regel heb ik onlangs nog bij een begrafenis uitgespro-ken. Jazeker, ik grijp af en toe Bloem uit de boekenkast.” Hij blijkt een liefhebber van de oude garde dichters. “Kouwenaar, Campert, Lucebert, Vasalis en natuurlijk Reve met de bundel ‘Nader tot U’, dat is prachtig. Ook haiku’s vind ik mooi. Dat zijn net zeepbellen, als je ze probeert te pakken, spatten ze uiteen in je handen.”

lees verder op pagina 17

14

In één adem somt Krabbé

'Les fleurs du mal' van

Baudelaire op.

"Daar kreeg ik een tien

voor, de enige tien die ik

ooit haalde."

beeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Page 8: Beeld van Overijssel

Bij de auto herinnert hij zich ineens iets. “Op school heb ik ooit een gedicht voorgedragen van Baudelaire uit de bundel van ‘Les fleurs du mal’.” Dan somt hij het gedicht in een adem op. “Daar kreeg ik een tien voor, mijn enige tien die ik in mijn hele leven heb gehaald.” Er schiet hem nog iets te binnen. “In de film ‘De vierde man’, naar het prachtige boek van Reve, citeer ik Bloem een keer: ‘Denkend aan de dood kan ik niet slapen / En niet slapend denk ik aan de dood’.” Dan herhaalt hij die regels nog een keer, met zachte stem. “Echt mooi.”Hij blikt nog even naar de grafstenen in de verte. “Kijk, die man maakt een foto van de zerk. Bloem leeft nog!”, zegt hij lachend.

Koektrommellandschap

Hobbelend komt de auto tot stilstand op een met bomen omzoomd grasveld. Locatie: Woldlakebos in Nationaal Park De Weerribben – Wieden. We struinen over een graspad langs water, riet, berken en weilanden. Een totaal ander landschap dan de Sallandse bossen rondom Dalfsen, waar de schilder Krabbé vaak wandelt. “De bossen van Dalfsen kan ik dromen, ik ken ieder paadje, maar het verveelt nooit. Ik ga er zelfs steeds meer zien. Dit landschap is mooi, maar heeft ook iets ‘koektrommeltrut-tigs’. Ik kan hier minder mee dan met een bos.”De kleuren van de natuur warmen vandaag langzaam op in het lentelicht, ze worden steeds iets voller. De wind

geeft tijdens het lopen kleine duwtjes in de rug. Krabbé stopt met lopen en kijkt zoekend om zich heen. Als schilder kijkt hij graag zorg-vuldig naar een landschap. Na een tijdje turen zegt hij: “Als het moest zou ik er best een schilderij van kunnen maken hoor. Die lijnen van de bomen, die twee witte berkjes en natuurlijk het blauw van de lucht dat in water weer-spiegelt. Ja, als ik de hulp van de kleur blauw inroep, lukt het zeker. Blauw is namelijk de enige kleur die ik helemaal begrijp, ik snap die kleur, die heb ik in mijn macht. Als ik in de knoop zit met een schilderij, dan pak ik een tube blauwe verf en dan kom ik uit het doolhof.” Groen vindt hij een van de moeilijk-ste kleuren die er is. “Waarom precies? Tja, dat is lastig uit leggen.” Overijssel is volgens hem nauw verbonden met de kleur groen. “Geen hard groen, het is groen met een beetje waterig blauw erdoor.”

Op de vraag of zijn karakter bepalend is voor het soort schilderijen dat hij maakt, zegt hij volmondig ‘ ja’. “Ik ben positief ingesteld, ik wil jubelende schilderijen maken.” Als hij zo rondloopt, denkt hij in schilderijen en kleuren. Soms maakt hij een schets die hij thuis gebruikt om een schilderij uit te wer-ken. Maar Krabbé schildert geen realistische landschap-pen. “Het gaat mij niet om de realiteit, ik wil een landschap naar mijn hand kunnen zetten. Ik laat mensen en dieren er ook altijd uit.

Vogels ook, dat maakt het gelijk zo realistisch. Ik citeer graag Reve om dit toe te lich-ten. Die zei over zijn schrij-ven: “Ik lieg de waarheid.” Ik doe hetzelfde als ik schilder.”

Ambassadeur van Dalfsen

Krabbé navigeert wederom, ditmaal terug naar Dalfsen. “Ik ben verslingerd aan dat dorp. De mensen zijn heel ontspannen, nuchter en oprecht en de omgeving is nog puur natuur. Nee, ik ben geen Dalfsenaar, wel ben ik ambassadeur van het dorp. Maar de rest van Overijssel is ook mooi hoor. Als ik vanuit Amsterdam kom en ik zie de IJssel liggen, dan roep ik vaak: het feest kan beginnen!” Komt hij nog wel eens in een lokaal museum of galerie? “Veel cultuurdingen doe ik niet in de provincie, laat mij maar schilderen.”

Dan veert hij ineens op: “Kijk toch eens, wat een lelijkheid, hoe kunnen ze al deze bedrij-venterreinen toch aanleggen in dit mooie Overijsselse land. Wat maken ze het toch lelijk af en toe. Dat vind ik dus echt heel erg.”

Dalfsen binnenrijdend, steekt Krabbé juichend zijn armen in de lucht. Met een grijns op zijn gezicht zegt hij: “We zijn terug in het middelpunt der aarde.” Dan serieus: “Waar ik ook ben ter wereld, ik denk altijd: was ik maar in Dalfsen.”

“Ik b

en

verslin

gerd

aan

dat d

orp

. D

e m

en

sen

zijn

he

el o

ntsp

an

nen

, n

uch

ter e

n o

pre

ch

t e

n d

e o

mg

evin

g is n

og

pu

ur n

atu

ur.”

17

beeld

van

overijsse

l || 20

09

donderdag 2 t/m zondag 5 juli 2009Vier dagen hoogstaand buitentheater met ruim 100 gratis voorstellingen!

o.a. Jo Bi thume [Fr] TUIG [NL] Malabar [Fr] Oplas Teatro [ I t ] Cavaluna [Fr] Makadam Kanibal [Fr] Grotest Maru [Dts] Gajes [NL] Chabatz d’Entrar [Fr]

Bekijk het complete programma:

www.deventeropstelten.nl[foto] Jef Rabillon

adv.PROVINCIE-09-STELTEN.indd 1 08-05-2009 10:34:06

[ advertorial ]

Page 9: Beeld van Overijssel

Eerbetoon Willem Wilmink

Dood zijn duurt zo lang, schreef Wilmink. Hij vroeg zich af: Als je dood bent, droom je dan? Droom je dan dat je leeft? Het antwoord schreef hij op het einde van zijn leven: “Als ik dood ben, moeten jullie mijn verhalen doorvertellen. Als iemand getroost moet worden, kunnen jullie altijd bellen. In het stralendst van de hemel zal ik niet zijn neergezeten, want daar is allang geen plaats meer voor neurotische poëten. Ik ben niet meer op aarde, maar je kunt me heel goed vinden: bel gewoon Harry Bannink en hij zal je doorverbinden.”

Ware woordkunstenaar

Zijn toegankelijke teksten (hij had een hekel aan elitaire kunst) ontlokken bij menig lezer een grijns, maar ook regelmatig ontroeren zijn pennenvruchten tot op het bot. Wilmink was een ware woordkunstenaar die nostalgie, heim-wee, humor en mededogen op onovertroffen wijze wist samen te smelten. Wie kent niet het van jeugdverlangen doortrokken ‘Hilversum 3’, dat door Herman van Veen de hitparades werd ingezongen? Of de vrolijke mantra uit ieders jeugd ‘Deze vuist op deze vuist’ van Ome Willem?

De weidsheid en afwisseling van zijn repertoire is aanzienlijk. Richtte hij zich in eerste instantie op volwassen, later voelde hij zich beter thuis bij de jeugdige doelgroepen. Wilmink schatte zijn eigen emotionele leeftijd op elf.

De kindertijd, de dood en de angst dat aan al het goeds ooit een einde komt, zijn terug-kerende thema’s in zijn werk. Ondanks deze zware onderwerpen, knipoogt Wilmink in bijna al zijn teksten. Een levenslustige en jolige schrijfstijl beheerste hij als geen ander, getuige zijn briljante, blijmoedige bijdragen aan ‘De stratenmaker op zeeshow’, ‘Kinderen voor kinderen’, ‘Sesamstraat’ en ‘Het Klokhuis’. Hij haalde zijn inspiratie dicht bij huis. Geen hogere abstracte ingevingen, hij verhaalde gewoon over zijn buurjongetje of broertje. Ook Enschede, Ootmarsum en Almelo fungeerden als zijn muzen.

Wilmink-festival

Hoewel de bescheiden Wilmink zelf meestal niet op de voorgrond trad en zijn teksten liet vertolken door andere kleinkunstenaars, kent iedere Nederlander, van jong tot oud, wel een lied, tekst, gedicht of boek van zijn hand. Een opmerkelijke prestatie. En die prestatie van formaat zorgt ervoor dat 2009 in Overijssel is uitgeroepen tot het Wilmink-jaar, met als hoogtepunt het Willem Wilmink Festival van 4 tot en met 7 juni in Enschede.

Met de allerliefste in een trein

kan aangenaam en leerzaam zijn.

De prachtig vormgegeven stoel

geeft allebei een blij gevoel.

Voor ‘t verre reisdoel kant en klaar

zit ik dus tegenover haar.

De trein maakt zijn vertrouwd geluid

en zij rijdt vóór- , ik achteruit.

We zien dezelfde dingen wel,

maar ik heel traag en zij heel snel.

Zij kijkt tegen de toekomst aan,

ik zie wat is voorbijgegaan.

Zo is de huwelijkse staat:

de vrouw ziet wat gebeuren gaat,

terwijl de man die naast haar leeft

slechts merkt wat zijn beslag al heeft.

Van nieuw begin naar nieuw begin

rijdt zij de wijde toekomst in,

en ik rij het verleden uit.

En beiden aan dezelfde ruit.

19

Tekst: Jessica Oosten, m.b.v. diverse bronnen

Op nen dag dreenk

iej gin Grolsch meer …

‘Het is het eindpunt van de trein, bijna

geen mens hoeft er te zijn, bijna geen

hond gaat zover mee: Enschede.’ *

Hij blies er in augustus 2003 zijn

laatste adem uit, op de Javastraat 13.

Zes jaar later eert zijn geliefde stad hem

door 2009 uit te roepen tot ‘zijn’ jaar.

Willem Wilmink, beroemd dichter

en tekstschrijver, maakt het de

organisatoren niet eenvoudig:

zijn meer dan 1500 gedichten en

liedjes strijden allen om een

prominente plek in dit eerbetoon.

* (Uit ‘Textielstad’ van Willem Wilmink)

beeld

van

overijsse

l || 20

09

tijdsBeeld

Echtpaar in de trein(voor Wobke, zijn echtgenote)

Page 10: Beeld van Overijssel

21

Tijdens het festival op 4 tot en met 7 juni kunt u een prachti-ge stadswandeling maken door Enschede. De tocht start bij het geboortehuis van Wilmink en eindigt bij zijn stamcafé ‘Het Bolwerk’ aan de Stads-gravenstraat.

Het festivalprogramma bestaat uit een mix van professionele artiesten, amateurs en ama-teurgroepen. Zij staan op ver-schillende locaties, waaronder het Nationaal Muziekkwartier en de Grote Kerk, maar ook de kleine zelfstandige podia hebben hun eigen Wilmink-programma.Hoogtepunt van het festival is een speciaal voor dit festival ontwikkelde voorstelling met als titel ‘Ik droomde dat ik wakker was’. Twee keer te zien in Enschede op 6 en 7 juni, gepresenteerd door Daphne Bunskoek en éénmaal op 11 juni in Odeon De Spiegel in Zwolle, gepresenteerd door George Groot.

Kaartjes voor de voorstellingen kunt u krijgen aan de kassa van de betreffende culturele instelling. Kijk voor meer informatie over het volledige programma op www.wilminkfestival.nl

Programma

Willem Wilmink Festival

Schatplichtig

Iedereen die op het podium staat met Neder-lands gesproken en gezongen woord, kent het werk van Willem Wilmink. En velen zijn schatplichtig aan hem. Vele schrijvers en artiesten hebben zelfs de eer gehad om les van hem te krijgen; helaas ben ik er daar niet een van. Maar of het nu is omdat je als artiest simpelweg je klassiekers kent of dat je een connectie hebt met Wilmink die meer nabij is; niemand kan om Wilmink heen.

Mijn eerste ont-moeting met het werk van Wilmink was op de middel-bare school toen ik mij wilde verdie-pen in Nederlands-talige liedteksten. Persoonlijk vind ik ‘Signalen’ een van zijn mooiste teksten. Het werk van Willem Wilmink wordt omschreven als helder en direct; voor ieder-een aan tevoelen en te begrijpen. Ook is er over Wilmink geschreven dat hij weigerde onderscheid te maken tussen literatuur en lectuur, banaal en verheven. Ook daar kan ik persoonlijk nog wat van leren. Niet alleen van Wilminks teksten dus, maar ook van zijn insteek en zijn mening over teksten. Zelf kan ik mij namelijk regelma-tig enorm ergeren aan het slordige of weinig verfijnde taalgebruik in het Nederlandse lied. Laat staan in het dagelijks leven. Hoe termen als ‘Een stukje bevestiging’ of ‘Gewoon lekker

je eigen ding doen’ toch ooit zijn geadopteerd in onze dagelijkse taal blijft mij een raadsel. Ik laat mij ook wel eens verleiden tot een discussie over literatuur of lectuur, of over wat poëzie mag heten en wat platte rijmelarij. Het enige voordeel van mijn strengheid op de schoonheid van taal is dat ik die strengheid bovenal toepas op mijn eigen liedteksten. Maar die teksten mogen nog steeds weinig naam hebben, dus wellicht ligt daar de sleutel: wel nauwkeurig, niet zo streng. Wat had ik graag dat ene café in Enschede eens bezocht en de durf gehad om meneer Wilmink aan te spre-

ken. En hem eerlijk te vertellen hoe moeilijk ik het vind om de perfecte toon, het juiste metrum te vinden in een lied. Om toegankelijk te schrijven, maar niet makkelijk. Om verfijnd te schrijven, maar niet zo verfijnd dat het gevoel uit-blijft. Had hij deze jonge telg dan wijze woorden toever-trouwd? Of juist niet zo wijs, maar kin-derlijk simpel zoals

alleen hij dat dan kon? Ik zal het nooit weten. Maar in de week van 4 juni reis ik af met de trein naar het Willem Wilmink Festival in Enschede, het eindpunt van de trein, om daar in het Nationaal Muziekkwartier een aantal teksten van zijn hand te mogen zingen. En dan ga ik zeker wat drinken in dat café. En wat die onbeantwoorde vragen over teksten schrijven betreft: wellicht moet ik dan toch … ‘gewoon lekker mijn eigen ding doen’. <<

Column Sara Kroos

Geen nood. U kunt het hele jaar door de Willem Wilmink sfeer proeven in Enschede. Bij de VVV van Enschede kunt u de route van de stadswande-ling aanschaffen. Deze wandeling start bij zijn geboortehuis in de Javastraat 167 en loopt via plekken uit Wilmink’s gedichten en verhalen, naar zijn favoriete café Het Bolwerk aan de Stadsgravenstraat.VVV Enschede, prijs € 4,00

20

Een fervent vertolker van Wilminks teksten is Herman van Veen. In vele interviews spreekt hij zijn bewondering uit voor ‘de man uit de Javastraat’. “Sinds zijn dood in 2003 neem ik elke avond, waar ook ter wereld, letterlijk even mijn hoed af voor hem”, gedenkt Van Veen. Hij meldde zich dan ook spontaan bij de orga-nisatoren van het festival. Hij zette het gedicht ‘Javastraat 13’ op muziek. Dit lied staat symbool voor een tolerante samenleving. Van Veen zong het lied op televisie bij ‘Pauw & Witteman’.

Ook heeft hij een CD opgenomen met uitslui-tend Wilmink-liedjes, onder de titel ‘Uit de tijd gekomen’. Van Veen is niet de enige die zijn bewondering kenbaar maakt. Bekende artiesten en bewonderaars als Ernst Daniël Smit, Maarten Roozendaal, Wieteke van Dort, Carry Tefsen, Joke Bruis, Sara Kroos en Erik van Muiswinkel maakten tijd vrij in hun drukke agenda’s om hun bijdrage aan dit festival te leveren. Wilmink is voor hen nog steeds een onuitputtelijke inspiratiebron en leeft voort in hun kleinkunstharten.

Geen Grolsch meer

Wilmink sprak net als zijn vriend Herman Finkers met een Twents accent. Hij schreef ook in het Twents, in ’t Kupersdieks om precies te zijn. Volgens Finkers stierf Wilmink in zijn geboortestad met een glas, door hem zo geliefd bier in de hand en luisterend naar zijn favoriete compositie van Mozart.

Ik durf niet goed maar tegen dochtersis uiteindelijk niks bestandlaat staan mijn angst voor hoogte, dus

we gaan

In het reuzenrad lijkt Enschedewel een Echte Stad, zo ver keekik nog nooit, zo over de randis het bijna buitenland

alleen

de klok van de ouwe kerkis zo dichtbij dat ik schrikde wijzers tellen af:daar gaat je laatste ogenblik

omlaag

langs de grote branden de vuurwerkramp en meer geschiedenis die gaten slaatin het verdwijnend nu

omhoog

waar naast de torenspits plots Wilmink op vleugels aan komt zweven “Noem je dit hoog?”, roept hij en fladdert jubelend met het laatste woord

uit zicht.

Frank Wijerink,

Stadsdichter Enschede

Reuzenrad met uitzicht

Vertaling:

“Op

een

dag

, drin

k je

geen

Gro

lsch

meer …

Lo

op

je n

iet m

eer d

oo

r de sta

d A

l je p

lezie

r en

al je

hartz

eer

Heb

je d

an

wel g

eh

ad

.”

“Op nen dag dreenk iej gin Grolsch meer …

Loop iej nich meer deur de stad.

Al oew’ wille en al oew hartzeer

He’j dan had.”

beeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Festival gemist?

Vervolgden om geloof of rasVervolgden om wat vader was

Vervolgden met een schietgebedVan Jezus, Marx of Mohammed

Vervolgden met een ideaalGeef hun een teken, een signaal

Dat geen enkele deur eeuwig dicht mag zijnDat aan het eind van de tunnel weer licht zal zijn

Uit ‘Signalen’

21

Foto: Jan van Breda

Page 11: Beeld van Overijssel

“In O

verijsse

l ku

n je

no

g o

p c

ultu

rele

safa

ri”

Ralph Keuning,directeur Museum de Fundatie

de nieuwe cultuurroute

brutaliteit

23

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Be

eld

en

stor

mer

Foto’s: Margreet Vloon

“Brutaliteit tonen, lef heb-ben, contrasten zoeken, ‘the cutting edge’; daar gaat het om! Daar moet de kracht lig-gen van cultureel Overijssel. Randstad-Zwolle-Enschede-Osnabrück-Hannover-Berlijn. Dat is dé hoofdroute naar ‘het nieuwe Europa’. De beweging op die route is al voelbaar. Het is een tocht waarvan cultuurminnende mensen rechtop gaan zitten. En ja, die route voert door Overijssel. Het eerste rustige stukje dat je tegenkomt als je vanuit de Randstad vertrekt. Waar je een gevoel van gastvrijheid en beschaving ervaart. Waar de toonzetting deugt. Waar een authentieke sfeer hangt. Waar je nog kunt ontdekken en op culturele safari gaat.

Als eerste is daar Zwolle, de deftige stad, die voelt als een ‘echte meneer’ of ‘chi-que mevrouw’. Zwolle, het Nederlandse Oxford, Gent of Weimar, waar toeristen regelmatig verzuchten: “Tjee, nooit verwacht, dat het hier zo mooi zou zijn.” Die aangename verrassing. Door de makkelijke bereikbaarheid en de lig-

ging in het prachtige, groene IJsseldal heeft de stad betere papieren dan menig andere provinciehoofdstad. Als onder-nemende citymarketeer zou ik het wel weten; vermarkten die unieke sfeer.

Deventer, de andere histori-sche en industriële Hanze-stad. Succesvol in festivals en boekenmarkten. De creativiteit is voelbaar. Waar culturele ondernemers enthousiast uit-roepen:

“We kunnen het pakken!”“We hebben er zin in!”

En Enschede, waar je de oude textielindustrie nog inademt. De stad die aan het zaaien is met nieuwe festivals, zoals GrensWerk, waarmee ze straks gaan oogsten. Waarmee Overijs-sel ook de Duitse cultuurlief-hebber gaat veroveren.

Die stevige stedelijke compo-nenten Zwolle, Deventer en Enschede liggen een roteind uit elkaar, dat maakt het decentraal. Was die verhou-ding tussen stad en platteland eerder een probleem, nu is het

onze kracht. En ondanks dat de regio’s Twente, Salland, het Vechtdal en de Kop allen hun eigen cultuur, gewoonten en rituelen hebben, is Overijssel een hele krachtige eenheid. De verscheidenheid, ook in sfeer, geeft juist die benijdens-waardige rijkdom aan ons culturele klimaat.

Verscheidenheid, contrasten; ze horen bij mijn innerlijke drive en culturele missie. Af en toe publiekslievelingen programmeren, maar zeker de gewaagde niches niet schuwen. Zo stelt jong internationaal toptalent tentoon in Kasteel Het Nijenhuis in Heino. Moet je via een beukenalleetje naar toe rijden. Met een beetje brede wagen moet je oppassen voor je spiegels. Maar mensen maken die reis!

Randstedelijken komen ervoor de IJssel over! Want dat con-trast van moderne kunst in een oude Havezate te midden van groen, ruimte en historie is waanzinnig. >>

Page 12: Beeld van Overijssel

25

Een prachtige taak om Overijssel in de culturele vaart der volkeren op te stoten.

Ik lever graag mijn bijdra-gen. In heel Overijssel proef ik het enthousiasme en de ondernemende houding. We werken samen en met name op de as Zwolle-Enschede zie ik enorme mogelijkheden. We zijn cultureel aanzienlijk ster-ker dan ‘men’ weet. Het is onze taak jaarlijks hele ambitieuze, kansrijke projecten te identifi-ceren en de brutaliteit te heb-ben op een groot nationaal, ja zelfs, internationaal publiek te mikken. Richtingwijzend zijn! Ook onze festivals kunnen bijdragen aan dat doel. Festival Zwart in Zwolle beleeft dit jaar pas zijn tweede editie, maar ik zie de potentie om onder-scheidend te zijn op die druk bevochten festivalmarkt. Bij Museum de Fundatie hebben we alvast alle teksten Nederlands-Engels gemaakt. We verwachten niet onmid-dellijk hordes Amerikanen uit touringcarbussen, maar het is een wezenlijk gevoel waarop heel Overijssel zich zou moe-ten richten. Het is een ‘state of mind’, een duidelijke claim: ‘We zijn er voor elk publiek, ook het internationale’.

Uiteindelijk komen we dan aan bij de laatste tussenstop van ‘De nieuwe cultuurroute’ voordat de kunstliefhebber Rusland induikt: Berlijn. Mijn ‘oude’ grote liefde. De stad waarin ik net afgestudeerd een bijbaan had als fietskoerier. 150 kilometer per dag op de pedalen door het centrum van de kunst en het brandpunt van de koude oorlog. ‘The place to be’. Het was een politieke tijd, scherpe discussies tussen links en rechts, Oost en West. Dis-cussies die leidden tot stevige strijd. Ik kan wel stellen dat ik destijds een monumentaal generatieconflict uitvocht met mijn vader, wat ons allebei ver-rijkte. De klassieke vader-zoon-stijd uit die tijd. Berlijn was de perfecte voedingsbodem voor een jonge, ambitieuze en ondernemende kunsthisto-ricus. Daar ging het immers over kunst en macht, kunst en politiek en ook over hoe machthebbers die kunst ge- of misbruikten. Berlijn was mijn speeltuin, de plaats waar ik die bewuste dag in november 1989 op de muur stond.

Nog steeds trekt Berlijn. Niet alleen aan mij, maar hele volksstammen reizen die kant op. Op de nieuwe cultuurroute wordt het druk. Wat mooi dat wij ook ‘op de weg’ liggen! Wat geweldig dat al die mensen de kunst en cultuur in Overijs-sel gaan ontdekken! En mijn motto is altijd al geweest: Het is pas iets, als er ook iemand naar komt kijken!” <<

R.H. (Ralph) Keuning (1961)

is getrouwd en vader van een

drieling van acht.

Hij studeerde kunst-geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en de Freie Universität Berlijn.

Tussen 1990 en 1992 werkte hij bij de Staatliche Museen zu Berlin in de Neue National-galerie. “Honderdduizenden bezoekers, grote projecten, volstrekt fascinerend!”

Hierna was hij tot begin 2004 verbonden aan het Kröller-Müller Museum in Otterloin verschillende functies, on-der meer als hoofd communi-catie en hoofd sector publiek en presentaties. “Het museum waar ik als jongetje met mijn vader heenging”.

Van begin 2004 tot begin 2007 was Keuning directeur van het Nieuw Land Erfgoed-centrum in Lelystad. “Daar heb ik het ‘managen’ echt onder de knie gekregen”.

In februari 2007 is hij be-noemd tot directeur van Museum de Fundatie met vestigingen in Zwolle en Heino/Wijhe. Hij is bestuurder van de Stichting Hannema – de Stuers Fundatie.

“Wij zijn gezegend met een prachtige collectie. Eentje die flamboyant en zonder dogma’s is verzameld. Dirk Hannema kocht gewoon wat hem aanstond, wat hij mooi vond. Gelukkig had hij een uitstekende smaak. Daardoor biedt de collectie veel aanknopingspunten voor mooie tentoonstellingen. Met nog een heel klein duwtje in de rug kan dit topmuseum het internationale podium op!”

Ralp

h K

eu

nin

g

de

nie

uw

e c

ult

uu

rro

ute

contrast

“Het is p

as ie

ts, als e

r oo

k ie

man

d n

aar k

om

t kijk

en

!”b

eeld

van

overijsse

l || 20

09

brutaliteit

GRENSVERLEGGENDKUNSTENFESTIVALENSCHEDE25 SEP - 11 OKT ‘09

WWW.GRENSWERK.NL

advertentie_def.indd 1 15-05-09 09:21

[ advertorial ]

Page 13: Beeld van Overijssel

2726

Het katholieke geloof

van TooropMuseum De Pelgrim wijdt deze zomer een speciale expositie aan portrettist, schilder en lithograaf Jan Theodoor Toorop, geboren 1858 in Poerworedje (Java) en overleden in 1928 in Den Haag. Hij was in zijn tijd een echt rolmodel in de kunst-wereld; een impressionist, symbolist en art nouveau schilder. Met name het dualisme in antropologische zin, de tegenstelling tussen lichaam en geest, tussen sterfelijkheid en onsterfelijk-heid, stelde hij steeds aan de orde. In 1905 liet hij zich katholiek dopen. Zijn serieuze belangstelling voor het katholieke geloof vond vanaf dat moment zijn weerslag in zijn werk. Hij portret-teerde veel geestelijke heren, waaronder Ariens, de Kannuni-ken Paters én zichzelf als apostel.Hij verzorgde pagina’s in de Katholieke Illustratie en Onze Tijd en schilderde verder vele madonna’s en engelen. De katho-lieken verwelkomden Toorops werk als verbeelding voor de vernieuwde leer.

De expositie is te zien van 15 juni tot eind september in Museum de Pelgrim, de Hofmeystraat 1-3 in Oldenzaal, www.museumdepelgrim.nl, entree € 3,00

muse

um

beeldDDR

Museum TwentseWelle presenteert een unieke tentoonstelling over het dagelijks leven in de DDR als Gesamtkunstwerk. Van Trabant tot marxistische woningbouw, van kleding tot televisieprogramma’s. Aan de hand van originele bruiklenen uit diverse Duitse musea zoals interieurs, auto’s, films, kleding, maquet-tes en foto’s wordt een beeld geschetst van het leven in het voormalige socialistische paradijs. De expositie vindt precies 20 jaar na het vallen van de Berlijnse muur plaats. Die gebeurtenis luidde het einde in van 40 jaar communisme in Oost-Duitsland. De tentoonstelling over de kunstmatige heilstaat bestaat uit een introductie en vijf hoofdthema’s, te weten: de periode vlak na de oorlog 1945-1949 tot ontstaan DDR, de Partij, de economie, het dagelijks leven en de aanleiding van de val van de muur en periode daarna. Deze tentoonstelling wordt geopend tijdens het festival GrensWerk in Enschede. Het festival vindt plaats van 25 september tot en met 11 oktober.

Tentoonstelling DDR van 2 oktober 2009 tot 28 februari 2010 in TwentseWelle, Het Rozendaal 11 in Enschede, www.twentsewelle.nl, entree € 10,00

In Museum de Fundatie is voor het eerst een prachtig overzicht te zien van zo’n zestig kun-stenaars die ieder op hun eigen, uitzonderlijke wijze het kunstenaarsboek gestalte hebben gegeven. De tentoonstelling ‘Caldic Collectie – Artists’ Books’ presenteert de omvangrijke verzameling kunstenaarsboeken van Joop van Caldenborgh. De tentoonstelling toont werk van onder meer Jean Arp, Louise Bourgeois, Sonia Delaunay, Wassily Kandinsky, Ellsworth Kelly, Joan Miró, Fernand Leger, Sol LeWitt, Henry Matisse, A.R. Penck, Pablo Picasso en Andy Warhol.Joop van Caldenborgh, oprichter van che-miebedrijf Caldic BV, is één van de grootste privéverzamelaars van beeldende kunst in Nederland. Weinig mensen weten dat Van Caldenborgh een uitgebreide collectie kun-stenaarsboeken bezit. Deze verzameling is ontstaan vanuit zijn liefde voor zowel kunst als literatuur; deze liefdes verenigen zich in het medium kunstenaarsboek. Dat deze boeken zelden in musea te zien zijn, ligt in het feit dat een boek zich lastig laat tonen aan een groot publiek. Een boek is eigenlijk een tentoonstel-ling voor één persoon. Het liefst houd je het vast, wil je er doorheen bladeren en de geur van het papier opsnuiven. In de bijzondere presentatiewijze van de tentoonstelling in Museum de Fundatie blijft de intimiteit van deze ervaring voelbaar.

Tentoonstelling ‘Caldic Collectie - Artists’ Books’ van 21 mei tot en met 30 augustus 2009 in Museum de Fundatie, Paleis a/d Blijmarkt in Zwolle, www.museumdefundatie.nl, entree € 7,50

Een ontmoeting tussen histo-rische ondermode en beelden-de kunst. De tentoonstelling ‘onderGOED & reCREEER’ is tot 21 juni te bewonderen in het Stedelijk Museum Zwolle. De tentoonstelling is ontstaan uit een samenwerking tussen het museum en de ArtEZ kunstacademie. Tweedejaars studenten Beeldende Kunst hebben zich laten inspireren door borstrokken, crinolines, gebreide wollen hemden, Franse onderbroeken, step-ins, korsetten en meer frivole, dan wel Spartaanse onder-mode uit de eerste helft van de vorige eeuw. Onder leiding van vormgeversduo Spijker & Splinter zijn er door de studenten objecten en instal-laties gemaakt die als drager dienen voor de ondermode.

Tentoonstelling ‘onderGOED & reCREEER’ tot 21 juni in Stedelijk Museum Zwolle, Melkmarkt 41 in Zwolle, www.stedelijkmuseumzwolle.nl, entree € 5,00

onderGOED & reCREEER

De Bazel tot EekKarel de Bazel (1869-1923) en Piet Hein Eek (1967): twee veelzijdige ontwerpers die het begin van de 20ste en de overgang naar de 21ste eeuw markeren. Hun werken zijn deze zomer in het Rijksmuseum Twenthe te zien, met veel voorbeelden van andere ontwerpers uit de vorige eeuw. Zij blijken niet alleen exclusieve en kostbare objecten te hebben ont-worpen, maar ook voorwerpen die veel mensen nog steeds in huis hebben. De tentoonstelling is samengesteld uit de collectie 20ste eeuwse vormgeving van het museum. Naast de objecten van De Bazel en Eek is er ook meubilair, glas en keramiek te zien van Mathieu Lauweriks, Lambertus Nienhuis, Gerrit Rietveld, Andries Copier, Marcel Breuer, Charles en Ray Eames, Arne Jacobsen en Jan van der Vaart.

De collectie vormgeving van het museum bevat de meest uiteenlopende objecten, variërend van handgemaakte stukken tot ogenschijnlijk zeer alledaagse gebruiksvoorwerpen. Deze combinatie van uitersten laat de veelvormig-heid van industriële vormgeving zien. Duide-lijk wordt dat ontwerpers, hoe verschillend ook, al meer dan honderd jaar lang worstelen met dezelfde vragen: hoe geef je een gebruiks-voorwerp een meerwaarde die het alledaagse overstijgt? En hoever wil je daarin gaan?

Tentoonstelling ‘De Bazel tot Eek’ van 20 juni 2009 t/m 10 januari 2010 in Rijksmuseum Twenthe, Lasondersingel 129-131 in Enschede, www.rijksmuseumtwenthe.nl, entree € 6,00

Zeldzame kunstenaarsboeken

Sti

ftun

g H

aus

der

Ges

chic

hte

der

Bun

desr

epub

lik D

euts

chla

nd, S

amm

lung

Ind

ustr

ielle

Ges

talt

ung.

beeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Page 14: Beeld van Overijssel

29

gastronomisch summum blijkt te zijn. “Maar”, zegt hij, “ik creëer soms ook gerech-ten uit frustratie. Om iets te bewijzen, te laten zien. Ik ben het dan spuugzat dat som-migen roepen dat Nederland geen kookcultuur heeft of geen goede streekproducten. Wij bewijzen toch al ruim vijftien jaar het tegendeel. Laatst had ik nog weer zo’n discussie. Beweerde iemand dat de allerbeste tong in Bretagne wordt gevangen. Je hebt gelijk, zeg ik dan. En als ze in Bretagne niet worden gevangen, zwemmen ze twee dagen later bij Katwijk. Dus daar hebben ze dan óók de allerbeste tong. Het is allemaal slap gelul, of wilde je soms beweren dat die tong ter hoogte van België ineens z’n smaak verliest?”

De Librije-ervaring

“Soms zijn gasten echt heel zenuwachtig als ze bij ons komen eten”, onthult Thérèse. “Ze hebben dan zulke hoge verwachtingen. Die verwach-tingen en dat vertrouwen wil ik waar maken. Dat vind ik het leukst om te doen. Als gastvrouw zet ik me helemaal in om het iedereen naar de zin te maken. Dat is aftasten.

Tekst: Jessica Oosten

Fotografie: Margreet Vloon

van Overijssel Jonnie: “In het W

esten vinden ze Overijssel ‘ver weg’. Na Zw

olle houdt de wereld w

el op,

schamperen som

migen. Je pikt die lui er zo uit. Ze staan altijd véél te vroeg bij het

restaurant. Denken dat ze rekening moeten houden m

et uren reistijd. Vind ik wel lachen!”

28

Ze zijn onlosmakelijk verbonden; ‘De Librije’

van Jonnie en Thérèse Boer én Overijssel.

De pure en authentieke filosofie van het

culinaire echtpaar komt juist in deze regio

uitstekend tot haar recht. Het beroemde

driesterren restaurant en de ‘groene’

provincie, ze versterken als het ware elkaars

‘natuurlijke’ imago. “Ergens anders was ons

concept misschien niet eens gelukt”.

De goedesmaakIronisch genoeg wordt er vaak gezegd dat je ‘een goede smaak’ moet hebben om kunst te kunnen waarderen. Maar kunst richt zich vooral op zintuigen als oog en oor. Bij ‘De Librije’ niet, hier staat die goede smaak letterlijk centraal. Is koken een kunst? Is Jonnie een kunstenaar? “Dat heeft niks met koken te maken. Ik ben op een héél ander gebied een kunste-naar”, knipoogt hij suggestief naar Thérèse. Ze grinnikt. “Ik heb Jonnie in interviews weleens een kunstenaar genoemd. Zijn gerechten zijn ook echt kleine kunstwerkjes. Mensen reageren net als bij schilderijen of muziek ook emotioneel op de prachtige compositie op hun bord of op de smaaksensatie die ze beleven. We hebben soms hui-lende gasten aan tafel. Pure ontroering. Ik heb ervaren dat gasten echt ‘dronken’ kunnen worden, niet van de alcohol, maar van alle indrukken in combinatie met de smaak en de emotie.”

Pure spullen

In de culinaire hoogstandjes van ‘De Librije’ proeven de gasten een vleugje ‘Overijssel’, want Jonnie haalt veel ingrediënten uit de nabije natuur. Zo komt het lamsvlees uit natuurgebied ‘De Wieden’, de zuivel uit Raalte en de kruiden plukt hij uit zijn eigen tuin aan de IJssel. “Overijssel heeft heel veel kleine bedrijfjes die hoogwaar-dige producten leveren”, overtuigt

Jonnie. “Zoals de asperges van Ogink. Die man heeft daar echt een verhaal bij. Ons netwerk van al die regionale leveranciers is door hard werken opgebouwd in de loop der jaren. Je raakt dan door elkaar besmet om aan de slag te gaan met pure spullen. Vandaag de dag loopt de aanleve-ring van die natuurlijke producten zonder enige moeite. Omdat je een naam hebt. Je wilt niet weten hoeveel leveranciers aan onze deur kloppen met hun oogst of fabricaat. Als het kwalitatief perfect is, doen we er wat mee. Maar de samenwerkingspartners uit onze begintijd zijn we nog steeds trouw. Met sommigen doe ik al twintig jaar zaken.”

Kus van Thérèse

Ook wijnexpert Thérèse gaat‘regionaal’. Ze heeft een eigen wijn-rank in de buurt en vanaf mei serveert zij de gasten haar eigen wijn met de prachtige naam: ‘De Kus van Thérèse’. “Zo leuk om dat zelf samen te stellen, om een eigen wijn te creëren”, zegt ze genietend. “Zoveel druiven van die soort, een klein beetje van die andere. Het is een heel proces. Ik heb in mijn leven natuurlijk veel wijn geproefd, en ik kan zeggen dat dit echt een hele mooie wijn is. Het is mijn passie om met mooie producten bezig te zijn en sublieme combinaties te maken.” Ook Jonnie laat de pure producten voor zich spreken en verzint daarbij, “dat gaat vanzelf”, een recept dat vervolgens een absoluut

“Soms huilen gasten van pure ontroering!”

“Ik b

en

het

spu

ug

zat

dat

men

ro

ep

t d

at

Ne

derl

an

d g

een

eetc

ult

uu

r h

eeft

beeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Page 15: Beeld van Overijssel

30

Een ieder wil zijn stad verkopen,

zo zegt men van Deventer, ‘ dat is andere koek’.

Die koek is dus op en ik ga nu voor Zwolle

naar een nieuwe, spraakmakende slogan op zoek.

Lucullus*, een rijk man en consul in Rome

zou ’t hier kunnen vinden – dus zeker ook komen –

een maal, overheerlijk en zeer exclusief,

in onze stad heeft men het tafelen lief.

De stad met De Peperbus geldt als smaakmakend,

als tikkie Bourgondisch, maar ook eigen-wijs

vernieuwend, zichzelf, sterke hang naar traditie,

voor ieder wat wils, maak naar Zwolle die reis.

Hef hoog dan het glas en toost op het leven,

‘le chajim’**, daar ga je , de stad is het waard.

Tast toe en geniet van het goede in Zwolle,

de stad voor de fijnproever; ster(k) op de kaart!

Alet Boukes

Stadsdichter Zwolle

Dit is een gedicht uit mijn bundel ‘Licht op Zwolle’ (2008)

* Lucullusmaal- genoemd naar Lucius Licinius Lucullus

(ca. 117-56 v. Chr), wiens naam spreekwoordelijk is

geworden als gastronoom- heerlijk, overdadig maal.

** le chajim ( Hebr) – op het leven, dikwijls verbasterd tot

‘daar ga je’

Stelletjes hebben vaak genoeg aan elkaar, weer anderen willen graag persoonlijke aandacht van ons. Dat maat-werk leveren we. Het is een avondvullend programma wat we bieden. Hoe groot ons bedrijf ook wordt, het restau-rant blijft de basis. We zijn iedere dag op de werkvloer te vinden. Je kunt ook maar één ding echt goed doen, vinden wij. We hebben een uitsteken-de groep mensen om ons heen verzameld, die we allemaal persoonlijk trainen. Zo weet iedereen, of ze nu in het res-taurant, het hotel, de Librije-winkel, het kookatelier of ons theaterrestaurant werken, wat onze standaard is”. “Klopt”, beaamt Jonnie, “ze weten welke product-kwaliteit we wensen en dat ze niet met ellende moeten aankomen”.

‘Thuis’ is de Peperbus

De ‘Librije’ heeft een onge-kende aantrekkingskracht op culinaire liefhebbers en daardoor heeft het de pro-vinciestad Zwolle zeker mede op de kaart gezet. Mensen komen van heinde en verre. Jonnie en Thérèse zijn ware ambassadeurs als het gaat om citymarketing en pro-vinciale promotie. De liefde voor de regio zit diep bij deze culinaire ondernemers. “Mis-schien omdat we er allebei geboren zijn”, oppert Jonnie. “Het is gewoon mijn gebied, punt”, vat hij het samen in een krachtig statement. Thérèse is wat scheutiger in haar uitleg waarom Overijs-sel als ‘thuis’ voelt. “Voor ons werk reizen we natuurlijk best veel, maar als we dan weer op de A28 rijden, zijn we iedere keer weer blij als we de

Peperbus zien. We voelen ons in deze omgeving heel ‘happy’. Overijssel en ook de stad Zwolle zijn de laatste jaren enorm gegroeid. Er wordt veel geïnvesteerd in het uiterlijk en de verzorging, bijvoorbeeld van gebouwen. Mensen zijn vaak aangenaam verrast, zelfs overdonderd door de schoon-heid van Zwolle, dat merk ik aan al onze gasten.” Jonnie komt nu ook dreef: “Als je een restaurant hebt, ontdek je verschillen tussen mensen uit bepaalde gebieden en kun je vergelijken. Ik vind mensen uit Overijssel lekker relaxed. Hier kun je normaal doen, het hoeft niet zo nodig, het ligt er allemaal niet zo dik op. Oh ja, en natuurlijk het water. Zonder water om me heen en mijn bootje in Giethoorn, zou ik gek worden”. <<

Thérèse: “We maken zelf niet echt veel culturele uitstapjes. Tijdsgebrek. Wij werken tot midden in de nacht, dus een avondje theater zit er niet snel in. Uitgaan houdt bij ons meestal ‘uit eten’ in. Dat doen we op zondag met onze kinderen. We zijn dan vaak ergens in de Kop van Overijs-sel te vinden. De ‘Lindenhof’ in Giethoorn is een aanrader. Laatst zijn we wel naar een optreden van de ‘Golden Earring’ geweest. Was toe-vallig op onze vrije maan-dagavond. Dat is toch ook cultureel?”

CULI

NAIR

beeld

van

overijsse

l || 20

09

31

Hoofdgerecht met vis voor 4 personen

Ingredienten

• 500 gr Spaghetti• Olijfolie• 1 st Knoflook teentje• 2 st Sjalotjes, fijngesnipperd• 1 st Flinke scheut Prosecco• 2 st Jonge preien, schoongemaakt

en in ringentjes gesneden• 250 gr Gerookte IJsselmeer paling

in stukjes• 1 st Bos platte peterselie fijngehakt• 4 st Grote rijpe tomaten in blokjes• Reypenaer kaas, geraspt • 2 st Limoenen in partjes

Bereiding:

Kook de spaghetti in ruim water met een beetje olijfolie tot hij net niet gaar is. Giet de spaghetti af in een vergiet en spoel onder stromend water koud, laat goed uitlek-ken. Fruit de knoflook en de sjalotjes zonder te kleuren in wat olijfolie. Voeg de spaghetti toe en blus met een goede scheut Prosecco. Laat even met het deksel op de pan warm worden. Voeg op het laatst de prei, de paling, de peterselie en de tomaat toe. Schep de spaghetti goed om en serveer in een schaal met de geraspte Reypenaer en partjes limoen.

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Jo

nn

ie: “D

it is

de e

ers

te m

aalt

ijd d

ie ik v

oo

r m

ijn v

rou

w

Th

érè

se h

eb

gem

aakt.

Ik h

eb

er

go

ed

e h

eri

nn

eri

ng

en

aan

, van

daar

dat

dit

mijn

favo

riete

maalt

ijd is

gew

ord

en

!”

Spaghetti met bejaarde Reypenaer en gerookte IJsselmeerpaling

Jonnie Boer van de Librije ...

boeg

be

eld

Page 16: Beeld van Overijssel

33

De Eenhoorn Koffie en Thee & Sigarenfabriek De Olifant

“Ambachtelijk, met de hand gemaakte sigaren uit Kampen en eigen import van prachtige theesoorten. Thee is geen product uit onze regio, maar het is wel geweldig om een regionale leverancier te hebben die topkwaliteit kan leveren. We kunnen bij De Eenhoorn de Grand Cru onder de theesoorten krijgen, met de hand geplukt en zorgvuldig door hun eigen theemeester bereid. Van witte en groene thee tot volledig gefermenteerde zwarte thee of de gearomatiseerde thee van De Eenhoorn. Pure regionale traditie en ambacht.”De Eenhoorn, Oudestraat 101-103 in Kampen, (038) 333 72 97, www.eenhoornkoffiethee.com en Sigarenfabriek De Olifant, Oudestraat 101 in Kampen, telefoon (038) 331 21 55, www.olifant.nl

Asperges van Ogink

“Op slechts een paar kilometer van ons restaurant vind ik de beste asperges van Nederland. Zelfs tijdens onze presentatie in Pamplona, het Spaanse Mekka van de asperges, waren ze enthousiast over deze asperges. Tuinderij Ogink kiest al meer dan 40 jaar voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Ik combineer deze Sallandse asperges bijvoorbeeld met kabeljauw en aardpeer, echt geweldig.”Tuinderij Ogink, Overkampseweg 3 in Raalte, telefoon (0572) 351 404, www.oginkasperges.nl

Vitale Groente van Eef Stel

“Groenten halen we bij Eef Stel in Dalfsen. Vitale groenten die ze oogsten wanneer zij dat willen. Hier hebben wij ook zelf een deel van de kas tot onze beschikking waar we met de vakkennis van Eef onze eigen kruiden en vergeten groenten kweken. Door deze regionale betrekking kunnen we groenten van topkwaliteit gebruiken, verser kan niet.”Kwekerij Eef Stel, Ankummer-es 11 in Dalfsen, telefoon (0529) 432 742, www.vitalegroenten.nl

Wiede Lam van Jan de Boer

“‘De Wieden’ ligt in de kop van Overijssel vlakbij Giethoorn. Een prachtig natuurgebied maar ook erg vruchtbaar. De lammeren die daar vandaan komen zijn niet voor niets de mooiste die er in Nederland te vinden zijn. Het lamsvlees heeft een voortreffelijke vlees-vet verhouding, een fijne structuur en een zachte smaak. We maken niet alleen gebruik van de filet maar bijvoorbeeld ook van de nek. Die garen wij langzaam op lage temperatuur, erg mooi met ansjovisjus.” Schapenhouder Jan de Boer, Veneweg 57 in Wanneperveen, telefoon (0522) 281 260

Asperges

Vitale Groente

Wiede Lam

Koffie en Thee & Sigaren

beeld

van

overijsse

l || 20

09

32

Zuivel

Waar haalt De Librije het vandaan?

Jonnie Boer werkt alleen m

et pure producten en die koop je het best regionaal. Overijssel

beschikt over voldoende regionale producenten die aan zijn hoge eisen voldoen.

Zuivel van de Knapenvelder

“Landwinkel ‘De Knapenvelder’ in Raalte is vanaf het prille begin een van onze vaste leveranciers. De familie Tuten maakt voor ons heerlijke boerenboter, kazen en room. Puurder kan zuivel niet zijn en dat maakt het ook zo mooi om met deze producten te werken. Aan alles proef en ruik je dat het direct van het land komt.” De Knapenvelder, Knapenveldseweg 29 in Raalte, telefoon (0572) 352 238, www.deknapenvelder.nl

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Page 17: Beeld van Overijssel

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

3534

Tekst: Michael Amsman

Fotografie: Margreet Vloon

Illustraties: Henk Schut

Jeroen Slager (47) CDA

“We moeten van al die losse parels een mooie ketting maken”

“Als ik in de spiegel kijk, dan zie ik een man die, naast zijn statenwerk voor de provincie, met ontzettend veel plezier camping ’t Reest-dal runt. Ik streef daarbij naar een duurzame bedrijfsvoering, met respect voor mens en natuur. En als Overijssel in een spiegel zou kunnen kijken, dan zien we een veelzijdig beeld. Onze sterke punten zijn de veelal nog aanwezige ruimtelijke kwaliteit, de cultuurhis-torische plekjes, de culturele basisinfrastruc-tuur en de vriendelijke bevolking. Overijssel is een gastvrije provincie, waar het voor toeristen goed toeven is. Die kwaliteit moeten we uit-stralen en communiceren. Er is zoveel moois te ontdekken. In mijn omgeving zijn bijvoor-

beeld de kalkovens in Dedemsvaart, met het turfschip en binnenkort ook de gerestaureerde gashouder, een cultuurhistorische parel. Netals bijvoorbeeld molen Massier in Nieuw-leusen, waar met inzet van vrijwilligers heel veel bereikt wordt. Ik heb een enorm respect voor vrijwilligers, die zich belangeloos inzet-ten voor culturele activiteiten. Ook voor de aanpak van het festival ‘KUNSTen op Straat’ heb ik veel waardering. Ik zou het liefst al die parels beter aan elkaar sleutelen. De slimme verbinding van onze culturele parels kan daar-mee ook een impuls geven aan onze regionale economie. Ik zou vanuit de toeristische en cultuurhistorische kwaliteiten verbindingen zoeken, waardoor het voor de toeristen en dagrecreanten nog aantrekkelijker wordt om in Overijssel te zijn. En daarbij moeten we goed luisteren naar het werkveld. We hebben als provincie de ambitie cultuur en toerisme te ondersteunen, maar ik vind wel dat de burger zich moet kunnen vinden in wat we doen. We moeten duidelijk communiceren waar elke provinciale euro aan wordt besteed.”

Albert Smits (60), VVD

“Er is al heel veel. Koester dat en maak het zichtbaar”

“Een Zwolse Overijsselaar, die geniet van de culturele rijkdom van Overijssel, dat is wat ik zie in de spiegel. Onze culturele rijkdom is heel breed, van cultureel erfgoed tot bruisende festivals en alles wat daar aan kunst en cultuur tussen zit. De musea, de muziek met de Reis-opera, het orkest van het Oosten en Kamer-Opera Festival, maar ook de marathon in En-schede en de Ster van Zwolle. Het omvangrijke en gevarieerde aanbod aan kunst en cultuur doet mij deugd. Ook het enthousiasme waar-mee de gemeenten en de provincie met al die kunstbeoefenaars en cultuurondernemingen optrekken bevalt mij uitstekend. We moeten het culturele ondernemerschap aanmoedigen. Cultuur was te lang een speeltje van over-heden. Maak het aantrekkelijk dat talent hier blijft en hier doet waar het goed in is. Dat kun je doen door regels af te schaffen die kunste-naars belemmeren, maar ook door vrijplaatsen aan te wijzen waar ze kunnen pionieren.Minder goed vind ik de toegankelijkheid van informatie over de kunst- en cultuurrijkdom van Overijssel. Het is nu vaak een zoekplaatje voor inwoners en gasten om al die cultuur te ontdekken. Koester al dat moois, maak het zichtbaar. Door meer verbinding te zoeken

tussen wat er al is. De festivals, de musea, de streekcultuur en ook de sport kun je erbij betrekken. Ik zou alle activiteiten, in de steden en het buitengebied, digitaal willen ontsluiten. Als bewoner of toerist moet je kunnen zeg-gen: laten we vanmiddag wat leuks doen, eens kijken wat er allemaal is te doen. Dat kan via een portal, maar ook via informatiezuilen. Een soort Uitburo voor Overijssel.”

Jannes Bouma (54), PvdA

“Kunstenaars houden de bevolking scherp”

“Ik zie een man die is opgegroeid in een vrij streng gereformeerd milieu; ik zie dat mijn keuze voor de sociaaldemocratie een logische optelsom is van dat milieu en het ‘opgroeien en ontworstelen’ zoals dat ging in de jaren ’60 en ’70. Ik zie een man die vanaf zijn studietijd de waarde van kunst en cultuur steeds meer is gaan inzien. Kunst en cultuur houden ons een spiegel voor. Zij dagen ons uit om zaken ook eens van de andere kant te bekijken, nopen ons tot het innemen van standpunten. Overijs-sel is een prachtige provincie. Rust en groen in een cultuurlandschap rond vitale en bruisende steden. Waar we voor moeten waken, is dat we inslapen. Als we ons tevreden wentelen in ons cultureel erfgoed moeten we steeds bedenken

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

l

Lichtflitsen, reflecterende

beelden en een fascinerend

lijnenspel. Kunstenaar Henk

Schut is in de weer met zijn

‘Spiegelproject’, dat te zien is

tijdens de festivals in Enschede

en Zwolle en tijdens de Deventer

Boeken markt. Provinciale

politici namen alvast een kijkje

in de spiegel en vertelden over

hun beeld van Overijssel.

Beelden van Overijssel

Politiek kijkt in de spiegelAlbert Smits

Jeroen Slager

Page 18: Beeld van Overijssel

bijzondere voorstellingen * spannende routes unieke locaties in de Zwolse binnenstad * veel kunstenaars ontmoeting * Bingotainment * Hendrick-Jan de Stuntman

Wouter Hamel * Theater Gnaffel * en meer...

25–>28 juni in Zwolle www.festivalzwart.nl

Festival

zwart2009-advertentie-01 (230x275mm)-DEF.indd 1 12-05-09 13:55

[ advertorial ]

dat het met zweet en tranen is gecreëerd. Het heeft onvoldoende prioriteit gekregen, maar we zijn momenteel een inhaalslag aan het maken. We moeten meer aandacht schenken

aan een klimaat waarin kunst en cultuur gedijen, waar ruimte is voor creativiteit en waarin het mogelijk is professioneel bezig te zijn met kunst en cultuur. Primair moeten we zorgen voor een prettige omgeving voor de mensen en bedrijven die in de provincie thuis zijn. Dat is een voorwaarde om anderen gastvrij te kunnen ontvangen. Onze startpo-sitie is prima, want Overijssel beschikt over een goede culturele infrastructuur. Er zijn uitstekende podia en gezelschappen, we heb-ben moderne bibliotheken en er zijn diverse broedplaatsen voor beeldend kunstenaars. De Fundatie in Zwolle is een fantastisch museum geworden, het Muziekkwartier in Enschede heeft nationale allure. Soms droom ik van een combinatie van productiehuis en podium, samen in één modern architectonisch gebouw, waar internationaal vermaarde (pop)artiesten gewoon gestaan móeten hebben. Nashville aan de IJssel.” <<

Kunstenaar houdt Overijssel spiegel voor

Het zal rond 1965 zijn geweest, toen de vader van Henk Schut hem vroeg een kerktoren te beklimmen. Daar kon hij een cadeautje vinden. Henk, nu 52, beklom de toren. Hij vond daar geen pakje, maar zag wel ergens diep beneden hem een fel licht schitteren. Zijn vader richtte via een spiegel de zonnestralen op de ogen van zijn zoon.

De magie van dat moment is Schut nooit kwijtgeraakt. De beeldend kunstenaar was al lang van plan er iets mee te doen, een halve eeuw later komt hij er eindelijk aan toe. Bij de festivals Zwart in Zwolle, Deventer Boeken-markt en GrensWerk in Enschede, laat Schut fietsen door de stad rijden. De berijders hebben allemaal een grote spiegel bij zich, die ze richten op hoge torens in de stad. Wie

op een toren staat ziet diep beneden hem een licht schitteren, terwijl tegelijkertijd uit een speaker geluiden komen die bij die plek horen. Een schittering uit de winkelstraat kan bijvoorbeeld worden begeleid door het geluid van kassa’s. Schut wil niet verklappen welke plekken uitgelicht worden en welke geluiden die gaan krijgen. “Je moet het zo zien”, zegt de Amsterdamse kunstenaar, “dat een glinste-rend puntje in die huizenzee onder je tegen je begint te praten. Je legt zo een relatie tussen de ruimte en de stad. Een levensklok, kun je het noemen.”

Henk Schut is schilder, filmmaker, podiumregisseur en -ontwerper (in zowel theater als opera). Schut was daarnaast onder meer algemeen directeur en artistiek leider van Dogtroep. Meer informatie op www.henkschut.nl

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

l

37

Jannes Bouma

Page 19: Beeld van Overijssel

38 39

Ton Besling voorzitter De Kunstvereniging, bij Herberg de Pol

“Dit is het oude centrum van Diepenheim. Tot de jaren vijftig bruiste het hier. De gemeente wil deze authentieke plek gaan omtoveren tot het artistieke centrum van Oost-Nederland. Misschien is ons stadje wel zo bijzonder omdat iedereen een steentje bijdraagt. Als kunstenaar, of als vrijwilliger. Vandaar die bezem!” Meer informatie op www.kunstverenigingdiepenheim.nl

David Scheidler kunstenaar

Deze jonge kunstenaar exposeert in De Kunstvereniging. Hij is genomineerd voor de Aan Zet Beelden Kunstprijs 2009, voor startend talent in de regio. “Mijn werk draait om het zichtbaar maken van geluid. Voor deze expositie haal ik oude zwart/wit tv’s van heinde en verre. Ze maken deel uit van mijn eerste solo expositie genaamd Multiple Perception.”

Tekst en fotografie: Bas Jongeriusb

eeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Diepenheim

één grote kunstgalerie

‘Oh ja, Diepenheim, dat kunst-

stadje.’ De toevoeging is een beetje

als vanzelf bij ‘het Stedeke’ gaan

horen. De afgelopen halve eeuw

groeide Diepenheim op eigen

kracht uit tot een centrum

voor beeldende kunst, vooral ook

dankzij de kunstenaars die zich

er vestigden.

Het Gazebo van Diepenheimbijzondere Hosta-tuin

Gerrit Mengerink en zijn vrouw Joke verzorgen deze bijzondere Hosta-tuin, die werd ontwikkeld door de Belgische kunstenaar Urbain Mulkers. “We hebben hier 1300 soorten Hosta’s. Met wel duizend kleuren groen, zei de kunstenaar altijd. Hij vroeg me op zijn sterfbed zijn tuin te onderhouden. Er zijn in Diepenheim veel mensen die iets met hun handen kunnen, maar er zijn er weinig met groene vingers, zoals ik.”

geluid zichtbaar

maken

van

daar d

ie b

eze

m

wel duizend kleuren groen

Zes Diepenheimers aan het woord met hun favoriete stuk

Van de acht middeleeuwse stadjes in Twente is Diepen-heim altijd het kleinst geble-ven. Vandaar dat inwoners ook liefkozend spreken over ‘het Stedeke.’ De industriële revolutie, die veel invloed had op andere steden in Twente, ging grotendeels aan Diepen-heim voorbij. Des te groter is de ontwikkeling nu. Steeds meer toeristen vinden hun weg naar het cultuurhistorisch erfgoed van Diepenheim, zoals de zes kastelen die rondom het stadje liggen.

In kunstzinnig opzicht is Die-penheim een buitenbeentje. Een groot aantal kunstenaars vestigde zich in oude stads-boerderijen, karakteristieke

pandjes of in zelfontworpen atelierwoningen. Lopend door Diepenheim zie je overal galeries, kunstwinkeltjes en ateliers van kunstenaars die graag hun werk tonen.

In de expositieruimte van de Kunstvereniging aan de Grotestraat is altijd verrassen-de hedendaagse ruimtelijke kunst te zien. De vereniging slaagt er telkens in gerenom-meerde kunstenaars naar Diepenheim te halen. Ieder jaar in oktober vindt de mani-festatie KunstMoment plaats, waarbij heel Diepenheim wordt omgetoverd tot één grote kunstgalerie vol binnen- en buitenexposities.

Page 20: Beeld van Overijssel

mag

azin

en

aam

|| jun

i 20

09

|| pro

vin

cie

overijsse

l

40 41

Theater dicht? Buiten ligt er een wereld open.Van begin mei tot eind september verzorgt KUNSTen opStraat 18 festivaldagen in de provincie Overijssel. Eventueelaangenaam opgerekt met een locatievoorstelling.

KUNSTen op straathoeken, pleinen en stegen, buitengebieden,parken en tuinen in de provincie Overijssel. Van dans tot circus,van poppentheater tot locatievoorstellingen. Meer dan 250voorstellingen zullen komende zomer, geheel gratis tenzij andersvermeld, te zien zijn in de volgende steden en dorpen in deprovincie Overijssel.

LocatieprojectenOldenzaal, 31 mei, 22.oo uur Walk the Plank (UK) – Le Jardin Flambé, ParkVondellaan Dinkelland, 22 augustus, Boukje Schweigmann (NL) – WIEK, Lutterzand aan deDinkel Diepenheim, 17-18 oktober, 16.30 uur LMNO met Rouge Carmin

StraattheaterdagenDalfsen, vrijdag 5 juni, 19.00 – 22.00 uur, kleurrijk, vervreemdend enhumoristisch straattheater in het centrum Zwolle, zaterdag 6 juni, 15.00 – 23.00 uur, met veel gevarieerd theater en eengrote finale ’s avonds in het centrum Oldenzaal, zondag 7 juni, 13.00 – 18.00 uur, waar u theater op een hoog niveaumag verwachten, uitstijgend boven uw aardse bestaan en zonder twijfelblikverruimend, in het centrum Hengevelde, zondag 21 juni, 14.00 – 18.00 uur, tijdens de Höftedagen met vanalles en nog wat, o.a. Fransen met fratsen op het festivalterrein aan deGoorsestraat Hengelo, zondag 28 juni, 13.00 – 17.00 uur, van hippies tot Fransen, vantrommelaars tot magiërs in het centrum Denekamp, dinsdag 4 augustus, 11.00 – 17.00 uur, met kleurrijke, maffe enbijzondere theateracts Enter, vrijdag 21 augustus, 14.00 – 18.00 uur, brengt een gezelschap aanacrobaten, acteurs, hoogvliegers en laagspringers fris en verrassend theater opaanraakafstand in het centrum Wierden, zaterdag 22 augustus, 14.00 – 18.00 uur met ernstige, grappige,serieuze en komische vormen van straattheater in het centrum

Haaksbergen, vrijdag 18 september, 17.00 – 23.00 uur, van tragische trio’s totBelgen en van magiërs tot slampampers. Plus nog loslopend volk dat ook om telachen is. Tijdens de start van de Kennedymars in het centrum Almelo, zaterdag 19 september, 14.00 – 17.00 uur, straattheater van alle soortenen rangen in het centrum Raalte, zaterdag 26 september, 14.00 – 17.00 uur straattheater van een groteverscheidenheid tijdens Streetlive in het centrumDiepenheim, zondag 27 september, 14.00 – 18.00 uur, tijdens deSchuttersfeesten, met een keur aan internationale artiesten op hetfestivalterrein aan de Borculoseweg

2010 Alvast een kleine vooruitblik

Enschede, zaterdag 8 en zondag 9 mei, 12.00 – 17.00 uur Buitenkans, centrumvan Enschede. Podium voor straattheatertalenten en buitengewonestraatmuziek. Met meer dan 50 groepen uit binnen- en buitenland.Zwolle, woensdag 5 mei, 13.00 – 18.00 uur, altijd magie en humor tijdens hetBevrijdingsfestival. Locatie festivalterrein Park De WezenlandenHellendoorn, donderdag 13 mei, 13.00 – 17.00 uur, tijdens het Dauwpop festival,even die andere aanblik, even het ontregelende, even die verwarring. Festivalterrein Luttenbergstraat. Lochem, donderdag 13 mei, 13.30 – 18.00 uur steengoed straattheater tijdens deKeidagen in het centrum.

Op de dagen zelf zijn in alle plaatsen voldoende flyers met het dagprogrammaverkrijgbaar.

Voor meer informatie ga naar www.kunstenopstraat.nlWijzigingen voorbehouden!

De 17e editie van KUNSTen op Straat met meer dan 400 optredens en 150.000bezoekers, misschien wel het grootste straattheaterfestival van Nederland.Entree gratis tenzij anders vermeld.

KUNSTen op Straat

KUNSTen op Straat wil de schakel zijn tussen de straat en het theater

v o o r h e e n O v e r i j s s e l o p S t r a a t

ADV. KUNSTen op Straat def:Layout 1 12-05-2009 19:12 Pagina 1

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Fija Ossewaarde Galerie Fija

“Ik maak abstracte keramische objecten in een monumentale stijl. Veel van deze objecten zouden vijf meter hoog kunnen zijn, dat bedoel ik met monumentaal.” Fija Ossewaarde toonde vroeger ook werk van andere kunstenaars, “maar daardoor kwam mijn eigen werk in het gedrang.” Nu exposeert ze alleen nog maar haar eigen objecten. Ze is ook betrokken bij de organisatie van KunstMoment Diepenheim.

Ans NijhofGalerie Nijehove

Ans Nijhof toont een schilderij van Henk Lasche, getiteld Landschap. “Dit heeft hij geschilderd in Zwartsluis, hier in de regio. Je ziet als je daar komt echt dat het dit landschap is.” Galerie Nijehove heeft werken van meer dan veertig moderne hedendaagse kunstenaars. “Dit is echt een galerie waar je je meteen thuis voelt. Je kunt overal zitten, vrij rondkijken en je bent altijd welkom.”

mijn

mo

nu

men

tale

stijl

een

gale

rie

waar je

je m

ete

en

th

uis v

oelt

Frank van Zwichtsieraadontwerper

Hij toont een van zijn ontwerpen, dat ook is opgenomen in de collectie van het Haags Gemeentemuseum. “Ik ben nu bezig aan mijn tweede ambtsketen. Ik had al de keten van de laatste burgemeester van Diepenheim ont-worpen. Dat was een wat kleine mevrouw. De nieuwe burgemeester van het Hof van Twente is een grote forse man. Mijn ontwerp pas ik daarom eerst op een model.”

sieraad op de persoon

[ advertorial ]

Page 21: Beeld van Overijssel

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

l

42

Deventer op stelten

De historische binnenstad

van Deventer is deze zomer

weer het decor voor hoog-

waardig buitentheater. Ook

de 13e editie van het festival

Deventer op Stelten belooft

een spektakel op hoog niveau

te worden. Deventer op Stelten begint op donderdagavond 2 juli met

de openingsvoorstelling van Jo Bithume uit Frankrijk met

de Nederlandse première van ‘Victor Frankenstein’.

Tussen en hoog boven het publiek wordt het verhaal verteld

over het monster Frankenstein. Een onvergetelijke voorstel-

ling! Voor het volledige festivalprogramma, kijk op

www.deventeropstelten.nl

Op het programma staan meer dan

100 voorstellingen, waarvan twee

speciale festivalproducties.

De fascinerende theatervoorstellingen

zijn van groots en meeslepend tot

ingetogen en klein, van komisch en

acrobatisch tot diepgravend.

Het fe

stival b

ied

t po

diu

m a

an

natio

nale

en

inte

rnatio

nale

to

pacts, m

et a

ls theate

rvo

rm h

et g

eb

ruik

van

stelte

n.

Theatergroep Tuig speelt ‘Schraapzucht’

waarin de Westerse consumptiemaat-

schappij symbolisch wordt verbeeld.

Page 22: Beeld van Overijssel

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

45

GrensWerk is een nieuw cultureel festival in Enschede dat zich

beweegt op het grensvlak van kunstdisciplines. Van 25 september

tot en met 11 oktober zal de stad in de ban zijn van onder andere

‘Der Ring’ van Wagner. Maar GrensWerk is meer! Muziekthea-

ter en muziek, tentoonstellingen en voorstellingen waarbij de

samenwerking tussen de kunsten steeds weer centraal staat.

In de binnenstad ligt het Nationaal Muziekkwartier, thuisbasis

van de zes muziekinstellingen die deelnemen aan GrensWerk.

Hier vinden concerten en voorstellingen plaats. De Cultuurmijl

leidt naar de wijk Roombeek, een andere belangrijke locatie van

het festival, met tentoonstellingen in het Rijksmuseum Twenthe

en museum TwentseWelle.

KUNSTen op Straat is de schakel tussen

de straat en het theater, want buiten ligt er

immers een wereld open! Van begin mei tot

eind september zijn er 18 festivaldagen met

KUNSTen op straathoeken, pleinen, stegen,

buitengebieden, parken en tuinen.

Van dans tot circus, van poppentheater tot

locatievoorstellingen. Meer dan 250 voorstel-

lingen zullen komende zomer gratis

(tenzij anders vermeld) te zien zijn in de

hele provincie Overijssel

KUNSTen op Straat van begin mei tot eind september in heel Overijssel. Kijk voor het programma van alle 18 festivaldagen op www.kunstenopstraat.nl

KU

NS

Ten

op

Str

aat

met

meer

dan

15

0.0

00

bezo

ekers

, m

issc

hie

n w

el h

et

gro

ots

te

stra

att

heate

rfest

ival van

Ned

erl

an

d?

KUNSTen OP STRAAT

Te zien tijdens KUNSTen op Straat

Kleurrijk, vervreemdend en humoristisch straattheater

in het centrum van Dalfsen op vrijdag 5 juni. Fransen met

fratsen op het festivalterrein van Hengevelde op zondag

21 juni. Fris en verrassend theater met acrobaten, acteurs,

hoogvliegers en laagspringers op aanraakafstand in het

centrum van Enter op vrijdag 21 augustus.

Van tragische trio’s tot Belgen en van magiërs tot slam-

pampers. Plus nog loslopend volk dat ook om te lachen is.

Tijdens de start van de Kennedymars in het centrum van

Haaksbergen op vrijdag 18 september.

Te zien tijdens GrensWerk

Kleurrijk, vervreemdend en humoristisch In

2009 wordt met ‘Das Rheingold’ de aftrap

gegeven voor de vierdelige cyclus ‘Der Ring

des Nibelungen’ van Richard Wagner.

‘Hylozoic Soil’ van de Canadese kunstenaar-

architect Philip Beesley. Deze interactieve

installatie bestaat uit tienduizenden fiber-

glasdeeltjes en wordt handmatig in elkaar

gezet. Het is een van de beeldende werken

die te zien is tijdens GrensWerk en wordt

gecombineerd met wisselende vormen van

geluidskunst.

De Nederlandse architect Gijsbert Friedhoff

heeft een uitgebreid oeuvre van ‘gesamt-

kunstwerken’. Hij ontwierp het stadhuis van

Enschede. Niet alleen de buitenkant, maar

hij gaf ook het complete interieur vorm. Hij

integreerde kunst in zijn ontwerpen van het

stadhuis. Een overzicht van dit werk is te

zien in het Rijksmuseum Twenthe.

Festival GrensWerk, van 25 september tot

en met 11 oktober. Kijk voor alle informatie,

het programma, arrangementen en kaart-

verkoop op www.grenswerk.nl

Page 23: Beeld van Overijssel

47

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

l

Festival Zwart, van donderdag 25 tot en met 28 juni in Zwolle. Het volledige programma vindt u op www.festivalzwart.nl

beeld

van

overijsse

l || jun

i 20

09

46

Te zien tijdens festival Zwart

8 kunstroutes waaronder ‘Re:member’ van Wies Merkx, ‘Re-place’ van

Michael de Roo, ‘Zwolle-America lijn’ van Tom America en ‘Underground

Zwolle’ van Jeroen Kriek.

Hendrick Jan de Stuntman maakt multimediaal, fysiek theater vol uitbundig

toneelspel. Stoer, ruig en recht uit het hart. Een voorstelling met video,

hijskranen, internet, sloopkogels, lichtkranten en sms’jes.

One shot at happiness van Kalterflug gesellshaft. Er is een wedstrijd, een

speciale waarin je een vrouw kunt winnen. De enige tegenstander is je broer

die je al tien jaar niet had gesproken en dat ook graag zo had willen houden.

Martin Korthuis (& band) speelt Jacques Brel in het Gronings, Paul van Loo

en Ivo Rosbeek spelen Bob Dylan en Lou Reed in het Limburgs, Gooswijn van

Rees speelt Tom Waits in het Genemuiders en Piter Wilkens speelt Leonard

Cohen in het Fries.

Menschen im Hotel van Firma Weijland. De Firma strijkt voor 4 dagen neer in

hotel Fidder. Zij dompelen het hotel in een nieuw verhaal met sprankelende

kamermeisjes, eigengereide gasten en intrigerende gebeurtenissen.

Festival Zwart beleeft deze zomer de tweede

editie. Een kleurrijk en eigenzinnig festival

met iedere dag meer dan 60 voorstellingen op

bijzondere en spannende locaties in het hart

van Zwolle. Het thema dit jaar is RE:Creatie.

In het festivalhart op het Grote Kerkplein kunt

u kiezen uit 8 verschillende kunstroutes. Maar

liefst 32 kunstenaars geven vorm aan hun fas-

cinatie: dans, theater, beeldende kunst, video

en cross-overs. Iedere route neemt u mee op

een ontdekkingstocht door de binnenstad.

Bij de voorstellingen wordt het meester-leer-

ling-gezel-model gehanteerd. Tijdens het

festival ontmoeten jonge kunstenaars,

gevestigde namen en publiek elkaar.

Festival Zwart biedt iedere avond een uniek

optreden van bekende artiesten zoals NO

Blues, Lady Linn and her Magnificant Seven,

Wouter Hamel en The Tunes.

ZWAR

T

Page 24: Beeld van Overijssel

49

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Hengelo heeft de voormalige fabrieksgebouwen van Hazemeyer omgetoverd tot een plek waar

kunstenaars onderdak vinden en elkaar inspireren:

de Creatieve Fabriek. Oftewel een creatief bolwerk dat steeds meer uitgroeit tot het culturele hart van

Twente. Wie zijn de eigenzinnige bewoners en wat creëren ze eigenlijk?

De Creatieve Fabriek: ruimte genoeg!

De Creatieve Fabriek is nog niet af. Er is vooral veel ruimte, voor ontwikkeling en

voor dynamiek. Nu is er al teveel om op te noemen, maar er komt nog veel meer!

Een kleine greep: nieuwbouw en loftwoningen, een beeldentuin, evenementen,

kunst- en cultuurtentoonstellingen, beurzen, entertainment, media-activiteiten,

festivals en speciale manifestaties. Het past allemaal in de Creatieve Fabriek!

Tekst en fotografie: Bas Jongerius

Goede grond voor kunst en cultuur

De Creatieve Fabriek

inspireert

de websites die we ontwerpen bouwen door Lookin, het webbureau dat ook hier zit. We werken veel samen met conceptbureau Europe Factory van hiernaast. En laatst hebben we een schil-derij voor in ons kantoor gekocht van een kunstenaar die hier werkt. Mooi toch?”

Gerben

zit er bovenop

“Wat we hier creëren is een bijzonder stuk stad, waar werk, kunst, cultuur, ontwerp en bedrijvigheid samengaan. Een creatieve economie die veel bedrijvigheid gene-reert.” Gerben van Straaten, directeur van de Creatieve Fabriek heeft in anderhalf jaar veel zien ontstaan. “Zo snel als hier heb ik nog nooit een project zien bloeien. Hier gaan creativiteit, economische en sociale ontwikkeling hand in hand.” Maar de directeur kijkt natuurlijk verder. “We willen voeling hebben met alles in de stad en de regio, er bovenop zitten!”

Ronald

op 1.100 m2

“Het werkt, zo zou ik het sim-pelweg willen zeggen”, aldus Ronald Schulp, directeur van Aktuele Kunst Hengelo (Ak-kuH), een centrum voor beel-dende kunst. AkkuH is met 1.100 vierkante meter een van de grote huurders op het com-plex. “We zitten op een plek waar de creativiteit stroomt. We organiseren tentoonstel-lingen, zo’n tien per jaar, we hebben educatieve projecten en bieden kunstuitleen.” Ronald ziet de ontwikkelingen rond de Creatieve Fabriek

vooral op een breder niveau. “Moet je eens zien wat we nu te bieden hebben in Hengelo. Een state-of-the art biblio-theek, het Rabotheater en de Metropool als geweldig nieuw poppodium. En dan de Creatieve Fabriek en Akkuh.”

Frank

in het ketelhuis

Ook creatief: café-restaurant De Hengeler Club brouwt zelf bier! Eigenaar Frank Hendriks: “Dit was het ketelhuis van de Hazemeyer-fabrieken. Nu staat hier een geavanceerde brouwerij, waar een brouwmeester drie nieuwe Twentse bieren heeft ontwikkeld. Een eerlijk Twents product, met ingre-diënten uit de regio.” Frank vertelt dat zijn vader 43 jaar werkte, op de plek waar hij nu aan zijn horecabedrijf bouwt. “Mijn vader komt nog wel eens langs. In het begin zei hij niet zo veel. Maar laatst was hij hier en zei: “Pot-verdorie, het wordt wel wat!” Mooi toch?”

Willem

komt binnenkort

Een nieuwe aanwinst voor de Creatieve Fabriek is de Willem Nijholt Academie. Deze academie voor Musical- en Muziektheater opent haar deuren op 1 september 2009. Vanaf die datum volgt een selectie getalenteerde jonge-ren tussen de 16 en 23 jaar een vierjarige opleiding tot musical- en muziektheater-acteur. Willem Nijholt zal hoogstpersoonlijk lessen en workshops verzorgen. <<

Simone

in het bestuursgebouw “Hazemeyer was het eerste woord dat ik kon zeggen”, lacht theatercoach Simone Roersma. “Mijn vader werkte hier een halve eeuw geleden.” Nu huurt de creatieve onder-neemster een ruimte in Het Bureel, het voormalige bestuursgebouw . “Samen met bedrijf De Kunsten-makers, ook hier op de gang, voerde ik een kunstproject uit op het Bevrijdingsfestival in Zwolle. We maakten een kunstwerk samen met alle 150.000 bezoekers. Te gek!”

Martin

1e verdieping

“Ik zie hier in drie maanden al meer interactie en ideeën dan in alle jaren hiervoor op mijn oude werkplek”, aldus Martin Streng van Bubbling Minds. Martin, uitvinder van concepten en ideeën, zocht een plek die zijn creativiteit stimuleerde. Dat vond hij in de Creatieve Fabriek. “Als we over samenwerken praten, begint het brainstormen al op de gang. Vaak nemen we niet eens de moeite om te gaan zitten!”

Peter

vanaf dag één

Hoe breng je een oud en verlaten fabrieksterrein tot leven? Gewoon maar begin-nen met puin ruimen. “Ik was hier als eerste en ben maar begonnen met een plafond-plaat eruit te trekken.” Peter van Straaten, nu locatie-manager bij de Creatieve Fabriek, wist niet dat er nog 2.500 vierkante meter tempex

plafondplaat zou volgen. “Van drie hoog naar beneden gesjouwd, want de lift werkte niet.” De oude fabrieksgebou-wen zijn nu voor een groot deel gerenoveerd. Peter, trots: “Mét behoud van de charme en authenticiteit van dit in-dustriële erfgoed.”

Kees

overal

Kees de Groot is kunstenaar en oprichter van PLANET-ART, een in 1995 opgericht kunstenaarsinitiatief. Daarnaast is Kees creatief directeur van de Creatieve Fabriek. “Ik ontwikkel plan-nen, zoals festivals, manifes-taties en kunstevenementen. Zo vindt hier in september een pilot plaats voor de Twente Biënnale. Ik wil Europese topkunstenaars in Hengelo.” De kunstenaar denkt groot: de Twente Biënnale moet zich straks meten met Sonsbeek of Documenta: “Hengelo ligt aan de A1. Dat vormt geografisch een rechtstreekse verbinding tussen London en Berlijn, met Hengelo er precies tussenin! Dit is zeker goede grond om kunst en cultuur te laten gedijen.”

Tom

begane grond

“We zijn klein gestart; in de huiskamer.” Inmiddels huurt Tom Schepers met zijn reclamebureau Creative Bastards twee ruimtes in De Creatieve Fabriek. Hij heeft een organogram ontworpen, waarop je kunt zien wie met wie samenwerkt. De wirwar van rode lijntjes geeft aan dat bijna iedereen wel iets met elkaar doet. Tom: “Wij laten

Page 25: Beeld van Overijssel

Tekst: Jos Schuring

Ilse de Lange

die op donderdagavond en zaterdag actief waren. Ik werkte bij de Schoenenreus en vond dat erg leuk. Ik heb het anderhalf jaar gedaan. In die tijd was ik overigens ook al bezig met de voorbereidingen van mijn debuutalbum.”

Wij-gevoel

Overijssel blijft voor Ilse belangrijk, hoewel ze zich afvraagt of ze er heel erg geworteld is. “Bij Overijssel denk ik toch het eerst aan mijn familie in Almelo. Of mijn Overijsselse roots belangrijk zijn, weet ik eigenlijk niet zo goed. Wel is er altijd een apart gevoel als ik hier in de buurt optreed. Laatst was ik in Zwolle op

Deze uitspraken kenmerken Ilse de Lange. De frêle zangeres stelt zich aangenaam pretentie-loos op. De spontane charme die ze uitstraalt wordt nog eens versterkt door haar nog steeds hoorbare Twentse tongval. “Er is me wel eens gezegd dat ik dat zou moeten afleren, maar daar begin ik natuurlijk niet aan.” Ilse vertoont totaal geen trekken van de ster die ze toch wel degelijk is geworden sinds ze schoenen ver-kocht in Almelo. Lachend: “Van dat beeld kom ik nooit meer af natuurlijk. Maar het maak me niets uit. Destijds zat ik op de middenstands-opleiding in Almelo en had ik een bijbaantje als ‘doza’. Zo noemden we de verkoopkrachten

50

met Twentse achtergrond

“De gemoedelijkheid en nuchterheid vallen me altijd op als ik in Overijssel ben. Maar dat komt misschien ook omdat

ik dat zó nodig heb in een beroep vol glamour en waarbij status zo belangrijk is. Zolang ik mezelf kan blijven,

kan ik er wel tegen, maar ik ben ervan overtuigd dat mijn Twentse achtergrond helpt. Mijn werk wordt er zelfs leuker door.

Ik kan vaak lachen om het opgeklopte enthousiasme dat mij soms omringd.”

Blij

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Page 26: Beeld van Overijssel

53

het Bevrijdingsfestival. Dat is speciaal vanwege de aard van het festival, maar ook omdat het ontzettend groots was. Ik denk dat er toch al gauw zo’n honderdduizend mensen waren. En wat me dan toch wel treft is het gevoel dat het publiek me extra wil omarmen. Het voelt alsof ik een van hen ben. Dat wij-gevoel is heel erg leuk. Ik koester dat wel. Dan betrap ik me zelf erop dat ik toch wel chauvinistisch ben. Ik voel me dan toch anders dan wanneer ik bijvoorbeeld in Limburg optreed. Je zou denken dat de mensen daar wat uitbundiger zijn, maar mijn ervaring is juist dat het publiek in Limburg timide is.”

Almelo niet spannend

Ilse blijkt goed op de hoogte van het culturele leven in Overijs-sel. “Veel mensen denken dat er weinig gebeurt op cultureel gebied. Dat is achterhaald. Vooral in Zwolle en Enschede is veel activiteit. En er zijn steeds meer festivals. Weet je trou-wens dat er naast Herman Finkers, veel meer BN’ers van hier zijn. Daphne Bunskoek en Tom Egbers bijvoorbeeld komen ook uit Overijssel. Uit Almelo om precies te zijn. Ik moet wel zeg-gen dat ik Almelo nooit spannend vond. Maar dat weet iedereen natuurlijk wel sinds de befaamde stoplichtengrap van Herman Finkers. Een andere voor mij belangrijke link met Overijssel is Bertolf. Hij komt uit Zwolle en heeft een tijdje dobro en steel-gitaar gespeeld in mijn band. Later speelde hij in ons voorprogramma en nu heeft hij zijn eigen soloalbum uitgebracht en een hit gescoord met ‘Another Day’. Hij maakt erg goede muziek, zijn geluid gaat een beetje in de richting van Coldplay.” Beschouwt ze het scouten en coachen naast haar eigen werk ook als een soort missie? “Ik wil zelf vooral de mooiste liedjes blijven maken met de beste mensen die ik kan krijgen. Ik mag wat dat betreft niet mopperen. En inderdaad vind ik het heel gaaf om mensen een lift te geven. Anderen laten profiteren van mijn succes voelt erg goed.”

Creativiteit en onzekerheid

Ilse de Lange wordt omringd door veel adviseurs. Zelf spreekt ze over ‘mijn team’. Haar carrière is zorgvuldig en strategisch gepland. Wie het boekje van haar laatste cd bekijkt, ziet vele namen en opnamelocaties. Een cd maken is bij Ilse dan ook een langdurig proces dat zich op verschillende plaatsen afspeelt. Liedjes heeft ze nog niet als ze aan opnamen begint. “Mijn manier van werken aan nieuwe songs is veranderd. Dat komt vooral omdat ik merkte dat ik eigenlijk te weinig up tempo materiaal heb. Vroeger begon ik zelf wat te pielen op mijn gitaar, maar dat leverde toch wel vaak ballads op. Maar ik heb al zoveel melancholieke liedjes. Zeker nu ik ook grotere optredens doe, heb ik behoefte aan wat meer swingend werk.” ‘Incredible’ werd opgenomen in London, Göteborg en Los An-

geles. “In Zweden werkte ik met Macho Psycho, een producers-duo dat vooral bekend staat als beatcreators. Dat was erg gaaf. Zij kwamen met een geluid dat ze op de laptop hadden gemaakt en daar begon ik dan melodieën bij te verzinnen. Zij vulden dat soms weer aan en zo ontstond er eigenlijk vrij snel een heleboel materiaal. Als je begint met een groove of een beat kom je veel makkelijker tot swingende nummers dan wanneer je vertrekt vanuit je gitaar. Maar ik heb bij het schrijven van liedjes wel vaak iemand anders nodig. Creativiteit betekent voor mij nog altijd deels onzekerheid, maar ik durf wel steeds beter op mijn eigen mening te vertrouwen. Bij de uiteindelijke opnamen in Los Angeles bleek ook veel van het materiaal dat we eerder hadden opgenomen, heel erg goed te zijn. We hebben wel gebruik gemaakt van Amerikaanse studiomuzikanten, maar het liedmateriaal was prima. ‘Incredible’ was uiteindelijk een complex project waarbij veel mensen betrokken waren, maar ik stond wel zelf aan het roer. Dat de cd heel goed valt bij pers en publiek is dus fantastisch voor mijn zelfvertrouwen.”

Van Almelo naar Amerika

Ilse speelde een tijd geleden voor het eerst in grote zalen, zoals Ahoy en de Heineken Music Hall en was ook al eens gast bij de shows van Marco Borsato in het Gelredome. Ideetje van haar

manager die ook Marco Borsato ‘doet’. Wil ze meer die kant op om daarmee te gaan voor het grotere geld? “Nee, dat is het niet. Ik wil vooral kunnen variëren. Nederland is klein. Je kunt niet eindeloos toeren met dezelfde show. Je moet telkens iets anders kun-nen doen. Ik vond Ahoy geweldig en ook die grote festivals vind ik te gek. In het Gelredome zag ik hoe Marco met zijn publiek omgaat en realiseerde ik me dat je het als entertainer veel

makkelijker hebt, als je een flinke trits hits hebt. Ik heb er wel een paar, maar Marco natuurlijk veel meer en hij heeft een nog groter publiek. Bij zo’n grote show merk je dat heel goed. Je wordt er als het ware opgetild. Ik ben dus eigenlijk druk bezig om mij de grotere optredens meer eigen te maken. En dat gaat goed. Ik beweeg me makkelijker en ben niet meer zo onzeker. Maar komend najaar gaan we wel weer een clubtoernee doen. Spelen in kleinere zalen met meer intimiteit vind ik ook fijn omdat je dan veel dichter bij de mensen bent.” Misschien heeft het team bedacht dat Ilse de Lange toch eindelijk eens in het buitenland moet gaan doorbreken. Is ‘Incredible’ al uitgebracht buiten Nederland? “We denken erover na.” Alsnog van Almelo om Amerika te veroveren? “Dat zou wel te gek zijn, het is toch wel mijn allergrootste droom. Maar ik zou ook graag meer in Duitsland willen werken. We zetten nu gewoon een aantal deuren op een kiertje.”

www.ilsedelange.com

Ik h

eb

het g

evo

el d

at ze

me w

el e

xtra

om

arm

en

.

Fraaie carrièreDe carrière van de zangeres vertoont een fraai verloop. Bij de lancering in 1998 waren er grote verwachtingen ten aanzien van succes in Amerika, die niet uitkwamen. Maar het in Nashville opgenomen debuutalbum ‘World of hurt’ bleek wel een groot succes in eigen land en leverde haar maar liefst drievoudig platina op. Dat is heel bijzonder, vooral omdat coun-trymuziek over het algemeen in Nederland niet erg populair is. Sindsdien is Ilse blijven pieken, waarbij vrijwel alle cd’s de platina-status haalden. Naarmate haar carrière vordert, ontwikkelt Ilse zich sterk. Door steeds meer eigen teksten te schrijven en liedjes te componeren, wordt haar crea-tieve inbreng almaar groter. Zo maakte ook ‘Miracle’ voor de film ‘Bride flight’. Met de titelsong van laatste cd scoort ze uiteindelijk de felbegeerde nummer 1 hit in de Single Top 100, vroeger bekend als de Mega Top 50. ‘So Incredible’ bleek ook het meest gedraaide nummer op 3FM in 2008. Eind april 2009 won ze bij de 3 FM Awards in drie catego-rieën: beste zangeres, beste single en beste album. Ook verdiende ze onlangs, voor de tweede keer, een Edison als beste vrouwelijke artiest.

Blij beeld

van

overijsse

l || 20

09

... m

et Il

se

"Ik heb altijd een apart gevoel

als ik hier in de buurt optreed.

Een beetje het wij-gevoel, zeg maar."

Page 27: Beeld van Overijssel

STUNTWIELEN 2-daagse bij Circus Poehaa12 en 13 september op Thialf

geeft kleur aan de zomer!

5554

beeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Ben jij een Lucky Luke? Ooit waren de cowboys uit het Wilde Westen in Amerika helemaal gek van de goud-koorts. Met een pannetje stonden ze in rivieren goud te zeven. Zo werden ze heel rijk. Hoe het voelt om goud of kristal te vinden, kun je nu zelf ervaren in museum De Oude Aarde in Giethoorn. Daar hebben ze een rivier vol kostbare kristallen. Met echte goudzoek-pannen ga je op zoek naar alles wat glinstert. En het mooie is dat je een deel van wat je vindt, mee naar huis mag nemen.

Museum De Oude Aarde, Binnenpad 43 in Giethoorn, telefoon (0521) 36 13 13, www.oudeaarde.nl, kosten € 5,50

In de Jungle Expeditie van het Ecodrome lijkt het net alsof je in het oerwoud van Zuid-Amerika loopt. In het gigantische aquarium zwemmen enorme vissen (ook familie van de Piranha), terwijl verderop een prach-tige vogel brutaal naar je schreeuwt. En pas op voor de twee Breedsnuit-kaaimannen die zich hier verborgen houden!

Jungle-expeditie in Ecodrome, Willemsvaart 19 in Zwolle, telefoon (038) 423 70 30, www.ecodrome.nl, entree (tot 11 jaar) €12,50 (boven 11 jaar) € 13,95

Kedeng Kedeng Oehoe!Wil jij beleven hoe mensen vroeger reisden? Dat kan op de 125 jaar oude spoorlijn die tussen Haaksbergen en Boekelo ligt! Stichting Museum Buurtspoorweg (MBS) laat er een echte stoomlocomotief rijden. Als reiziger in het historische spoor-wegbedrijf mag je een rit maken in de oude rijtuigen, die wor-den voortgetrokken door een puffende stoomlocomotief. Op de stations (waarvan één uit 1884!) zie je veel oude treinen en spullen die de machinisten en conducteurs vroeger gebruikten.

Museum Buurtspoorweg, Stationstraat 3 in Haaksbergen, telefoon (053) 572 15 16, www.museumbuurtspoorweg.nl, entree kinderen € 5,00, volwassenen € 8,00

Circus

PoehaaAltijd al eens de wereld van boven willen bekijken? Dat kan! De circusartiesten van Circus Poehaa leren jou stelt-lopen tijdens het festival Deventer op Stelten op zondag 5 juli. Jij speelt dus de hoofdrol in de voorstelling en wie weet barst je van het talent. Je voelt hoe het is om een reus te zijn, niet alleen omdat je zo groot bent, maar ook omdat je reuzenstappen kunt nemen. Durf jij?

Festival Deventer op Stelten, 2 tot en met 5 juli, www.deventeropstelten.nl, gratis toegang

Kruistocht in KampenWie kent niet het boek ‘Kruistocht in Spijkerbroek’ van kinderboe-kenschrijfster Thea Beckman, dat kortgeleden nog is verfilmd? Wist je dat veel van Beckmans verhalen zich afspelen in de eeuwenoude stad Kampen? Je kunt nu in haar voetsporen de Thea Beckman-route lopen. Deze historische wandeling leidt jou langs de plekken uit haar boeken. Zo loop je langs de IJsselkade, de stadsbrug, de stadsmuren en eeuwenoude kerken. Tijdens de wandeling moet je verschil-lende vragen beantwoorden. Lezen dus, die spannende boeken van Thea Beckman. En daarna controleren of het waar is wat ze schrijft! Je doet ongeveer twee uur over de wandeling.

De route is verkrijgbaar bij de VVV/ANWB in Kampen, telefoon (0900) 112 23 75, www.vvvkampen.nl, kosten € 3,95

VerbeeldingskrachtOntdekkingsuitjes voor kinderen

Ssssssst ...

Jungletocht in Ecodrome

Bruisend Poppen-theaterTijdens Festival Zwart komen de mensgrote poppen van Theater Gnaffel op magische wijze tot leven. Ze vertellen hun eigen verhaal. De pop-pen blazen nieuw leven in het bijzondere en beeldende avontuur van de gelukszoeker Peer Gynt. Peer Gynt is een opschepper en een dromer. Hij liegt en bedriegt om er zelf beter van te worden. Al zijn omzwervingen komen aan bod. Zal hij uiteindelijk wijzer worden en zijn leven beteren? Tijdens het festival speelt Theater Gnaffel zeven keer de speciale familievoorstelling op een bijzondere locatie.

Theater Gnaffel speelt op festival Zwart in Diff Dansschool, Juf-ferenwal 17 in Zwolle, speeltijden staan op www.festivalzwart.nl, toegang € 7,50

Het Geheim van Hades‘Het Geheim van Hades’ is een fietsspeurtocht in De Lutte waarbij je met behulp van GPS, internet en bewijsmateriaal een duister mysterie moet oplossen. Je start thuis al op de website www.geheimvanhades.nl, maar om het raadsel echt helemaal te ontrafelen, moet je het dorpje en de bossen verkennen. Het is een bizar avontuur waarbij werkelijkheid en spel door elkaar lopen! Je sluit je aan bij een geheime organisatie die onderzoek doet naar mysteries in Twente. Sinds een paar dagen is een lid van deze organisatie spoorloos verdwenen. Het enige wat is teruggevonden is zijn tas met bewijsmateriaal. Wie of wat was hij op het spoor? Wat is er gebeurd met het verdwenen lid? Kun jij dit mysterie oplossen? Als speler ga je aan de slag met geheime websites, een GPS-apparaat, foto’s, video- en geluidsopnames en nog veel meer! Geschikt voor volwassenen en kinderen, maximale groepsgrootte 4 personen.

Je kunt je aanmelden voor het spel bij VVV De Lutte, telefoon (0541) 55 25 39, www.vvvdelutte.nl, kosten € 14,95

ALL

10+

ALL

gehele jaar

gehele jaar

25 tot en met 28 juni

ALLgehele jaar

ALLgehele jaar

6+gehele jaar

10+5 juli

Een museum bezoeken is soms een beetje saai. Maar niet als je te maken krijgt met mammoeten en wolharige neushoorns. Het Grote Verhaal van TwentseWelle begint dan ook in de prehis-torie. Je gaat op ontdekkings-tocht met een echte speur-koffer. Hierin zitten kaarten met vragen en opdrachten. Zo zit er een doosje in waar-mee je je eigen afdruk van een fossiel kunt maken. Thuis heb je ook nog plezier van je koffer, want je kunt er een kijkdoos van maken. Of het memoriespel spelen dat erin zit. Een museum saai? Echt niet!

TwentseWelle, Het Rozendaal 11 in Enschede, telefoon (053) 480 76 80, www.twentsewelle.nl, de speurkoffer kost € 4,95

Speu

rneu

zen

in T

wen

tseW

elle

8+gehele jaar

Page 28: Beeld van Overijssel

5756

Overijsselse provinciedichter

U hebt, als eerste dichter van Overijssel, nogal een provincie onder uw hoede. Gevarieerder heb je ze niet vaak.“Dat klopt. Overijssel bestaat niet, wordt wel eens gezegd. Je hebt de waterrijke Kop, je hebt Twente, en daar tussenin Salland. Maar al die culturen, dialecten en landschappen vormen een prachtig mozaïek. Een ‘Fundgrabe’ voor gedich-ten. Aan inspiratie zal het dus niet ontbreken. Maar er zijn ook genoeg zaken die ons bin-den, hoor. De neiging om de kat uit de boom te kijken en je te conformeren aan de ander, bijvoorbeeld.” Geerds moet twee jaar lang zes gedichten per jaar maken, maar na drie maanden staat de teller al op acht. “Het gaat hard, ja. Ze hoeven me niet achter de broek aan te zitten.”

U bent opgegroeid in de ge-meente Staphorst. Een goede voedingsbodem voor poëzie?“Toch wel, ja. Toen ik 50 werd heb ik de bundel ‘Staphorst’ geschreven, een klein monu-ment voor het kleinschalige dorp dat ik in de jaren vijftig nog heb meegemaakt. Dat was toen al een echo van het Ne-derland van voor de oorlog.” De bundel werd enkele malen herdrukt, wat allerminst ge-bruikelijk is in poëzieland en Geerds was te gast in diverse cultuur- en actualiteitenpro-gramma’s op radio en tv. “Dat was een erg intensieve tijd. Ik was leraar Nederlands, het dichten deed ik ernaast. Ik was na ‘Staphorst’ helemaal leeg; mijn creativiteit was even opgedroogd.” Het zou allemaal goed komen. Geerds heeft inmiddels acht dicht-bundels op zijn naam staan, het gros uitgegeven door de gerenommeerde Arbeiders-pers. “En ik heb me een paar keer aan proza bezondigd, maar dat is mijn ding niet. Het is me te wijdlopig, het glipt me uit de handen.”

De ene provincie is de andere niet.

Zo overzichtelijk en homogeen als

Zeeland is, zo rijk geschakeerd is

Overijssel. “Het is een mozaïek van

culturen en landschappen”,

zegt Koos Geerds (1944), sinds

januari de dichter van Overijssel én

de eerste provinciedichter

van Nederland. “Ik zie het als

een groot emplacement waarop

ik ruim kan rangeren.”

Tekst: Michael Amsman

Fotografie: Margreet Vloon

vol inspiratie

beeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

woordbeeld

Koos Geerds werd in 1948 geboren in

Friese Ureterp. Vijf jaar later verhuisde

het elfkoppige gezin naar Rouveen,

een lintdorp in de gemeente Staphorst.

Geerds studeerde Nederlandse taal- en

letterkunde aan de Rijksuniversiteit

Groningen en begon in 1975 als leraar

Nederlands aan het Zwolse Greijdanus

College. In 2000 zegde hij het onderwijs

vaarwel en begon een eigen coaching-

bureau.

Hij schreef onder meer de dichtbundels

‘Insekten’, ‘Het Goutbeek-archief’

en ‘Staphorst’.

“Ik b

en

net e

en

accu

: op

een

geg

even

mo

men

t zit ik v

ol e

n

vlo

eit h

et e

ne n

a h

et a

nd

ere

ged

ich

t uit m

ijn p

en

.”

Page 29: Beeld van Overijssel

58

vol inspiratie

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Hof Espelovanuit het koetshuis recht door de lanen –

zoals de dochter van de hofmeier placht,

die haar gemaal ertoe had bewogen

dat hij het erf met toebehoren kocht,

want zij verstond dat in vereniging

van beurs en bed hun beider toekomst lag;

soms bleef zij bij de vloeiweide dralen

of bij de vischvijver op het rondeel

bepeinzend wat in en om haar zich roerde;

zij zag in het verschiet hof en boeren

toevallend aan vele geslachten –

met in de aanvang een wakkere vrouw

(Geschreven in opdracht van Landschap Overijssel)

Wanneer ontwaakte het dichterschap?“Het vliegwiel begon te draaien in 1979, toen mijn vader overleed. Ik merkte toen dat ik me heel goed kon uitdrukken in poëzie.” Geerds is daarin een omnivoor; geen dichtvorm of de pro-vinciedichter heeft hem wel eens gebruikt. “Sonnetten, haiku’s, rondelen, vrije vorm; ik heb ze allemaal weleens toegepast.” Zijn meest recente opdracht, een gedicht over baron Van Dedem, de grond-legger van Dedemsvaart, wordt een rondeel. “Het zit in mijn hoofd, ik ga vanzelf die kant op, maar vraag me niet waarom. Mijn hoofd is net een accu: op een gegeven moment is hij volgeladen en vloeit het ene na het andere gedicht uit mijn pen.” Al is hij ook weer geen Willy Alfredo, die vanaf een podium, ‘Roept u maar!’, spontaan rijmpjes uit de mouw schudde. “Men zal mij niet als een standwerker zien optreden. Mijn opdracht is om mijn licht te laten schijnen over zaken die in Overijssel spelen, en dat zal ik geregeld doen.”

Welke dichters hebben u geïnspireerd? De Overijsselse poëet J.C. Bloem wellicht?“Bloem was absoluut een groot dichter. Altijd novem-ber, altijd regen, altijd dit moede hart, altijd… Als je in een melancholieke bui bent, pak dan Bloem erbij, dan heb je een geweldige avond. Het gekke is dat hij bij leven een minor poëet was, ook in zijn eigen perceptie.” Geerds’ grootste inspirator was Chris van Geel. ‘Het is onze plicht een stem te geven aan al wat zwijgt’, schreef van Geel. Dat is toch een mooie gedachte? Dit is er nog één: taal behoedt de cultuur voor erosie.” Het zou de functieomschrijving van de provinciedichter kunnen zijn. <<

Tips

Overnachten in stijl!Hoeve De Haar is een rijksmonument en ligt midden in misschien wel het mooiste stuk van Twente, op het landgoed van kasteel Twickel. Het hoofdgebouw heeft zeven zelfstandige luxe (2-persoons)appartementen, elk met een eigen ingang en badkamer. Er is een grote huiskamer en een kleine salon (de vroegere jachtkamer). De eigenaren, Francine en Pieter Berntsen, zorgen ervoor dat u zich snel thuis zult voelen. Er hangt een creatieve sfeer op deze hoeve: Francine schildert en Pieter heeft er als interieuradviseur een ontwerpstudio. Er is geen tuin; de hoeve en haar grondgebied zijn namelijk één geheel met het karakteristieke Twentse landschap. Het gehele terrein van de hoeve valt daarom onder de Natuurschoonwet. Als u vroeg wakker bent, kunt u de reeën op het erf zien lopen. www.hoevedehaar.nl

voor beeldige routes

Jugendstil- stadwandelingEen stadwandeling door Steenwijk die u uiteindelijk naar de Jugendstilvilla ‘Rams Woerthe’ leidt, waar u de uitgebreide collectie van kun-stenaar Hildo Krop kunt be-wonderen. Daarna is het tijd voor koffie en zelfgebakken appeltaart bij de Theekoepel, voordat u de wandeling her-vat. Een goede afsluiter is een diner in De Proefkamer van Steenwijk.

KunstfietstochtDe fietstocht ‘Kunst van hier tot ginder’ is 25 kilometer lang en wordt gecombineerd met kunst, poëzie, theater en muziek in het buitengebied van Deventer. Op zaterdag 13 juni en zondag 14 juni

kunt u twee dagen op de fiets genieten van het historische Sallandse landschap. Tijdens de fietstocht heeft u ontmoe-tingen met kunstuitingen van kunstenaars en theater-groepen op ongebruikelijke locaties.

HanzewandelingEen boeiende wandeling langs de topstukken van Deventer. Met een ervaren gids loopt u door de mid-deleeuwse straatjes langs historische pakhuizen, monumentale gebouwen en kerken, het oudste stenen huis van Nederland en Bussink’s Koekhuisje. Na afloop van de wandeling is een bezoek aan het Speelgoedmuseum de moeite meer dan waard.

Verhalenpad GramsbergenIn Gramsbergen vindt u prachtig gerestaureerde historische panden, authen-tieke straatjes en een oude stadspoort. Uw ontdekkings-tocht begint bij het Historisch Cultureel Informatiecentrum. Hier maakt u uitgebreid ken-nis met de cultuur en historie van het Overijsselse Vechtdal. En dan op Verhalenpad! Op deze route van 14 kilometer terug in de tijd, hoort u de meest bijzondere smokkel-verhalen uit de omgeving. Om daarna op verhaal te ko-men, staat er in Bierbrouwerij Mommeriete een drankje voor u klaar.

Kijk voor prijzen, openingstijden en nadere informatie over deze routes op www.beeldvanoverijssel.nl

mo

zaïe

k v

an

cu

lture

n

Page 30: Beeld van Overijssel

[ advertorial ]

Page 31: Beeld van Overijssel

beeld

van

overijsse

l || 20

09

Zes bezoekers vertellen over hun beleving van kunst en cultuur.

Het ontwerp is ingetogen, maar toch valt de ring aan de rechterhand van Hella Markink direct op. Twee x-en zitten in het sieraad verwerkt, een grote en een kleine x. “Een verwijzing naar mijn beide dochters”, legt Markink uit. “Mijn oudste dochter heet namelijk Xanae en de jongste Xylia.”Markink is net binnen komen lopen bij Perrier Edelsmeden, dat is geves-tigd in een fraai gerestaureerd pand. De inwoonster van het kunststadje Diepenheim is een liefhebber van het werk van de sieraadontwerpers Jan en Ien en hun zoon Diede Perrier.Markink: “Vijftien jaar geleden kreeg ik van mijn vriend een halsketting, die hij bij Perrier had gekocht. Later kwam daar deze ring bij, die ik sinds-dien altijd draag. Het idee om de twee voorletters van mijn dochters te ver-

werken in een ring kwam van Jan en Ien. Het zijn twee bijzondere mensen die heel goed het gevoel van mensen weten te vertalen naar een sieraad. Het werk van hun zoon vind ik ook speciaal”, zegt ze, terwijl ze naar een muur van de winkel wijst waar een sieraadkunstwerk hangt. “Diede maakt kunst die je kunt dragen en die je aan de muur kunt hangen.”Hoe gecharmeerd de Diepenheimse ook is van het werk van Perrier, een overdreven kunstliefhebber is ze niet. “Ik kom buiten Diepenheim eigenlijk nooit in een museum of galerie.” Wel doet ze samen met een paar stads-genoten de PR voor KunstMoment. “Dat is een manifestatie in oktober, waarbij Diepenheim dagenlang in het teken staat van kunst en cultuur”, aldus Markink.

Kunst met een grote X

Wie: Hella Markink (1968)

Woonplaats: Diepenheim

Waar: Perrier Edelsmeden, Diepenheim

Website: www.perrier-edelsmeden.nl

“Ik h

ou

van

realistisc

he

ku

nst”

Tekst en foto’s: Daniël Mulder

Dol op oude meesters

Wie: Gert Bartelink (1945)

Woonplaats: Nunspeet

Waar: Stedelijk Museum Kampen

Website: www. stedelijkemuseakampen.nl

Overal in Overijssel lopen iedere dag weer mensen een museum, galerie of

historisch monument binnen. Maar waarom eigenlijk, en wat vinden ze van

de plekken die ze bezoeken?

Even een middagje cultuur

“Het is kunst die je kunt dragen én aan de muur kunt hangen”

63

beeld

van

overijsse

l || 20

09

In het hart van Kampen staat het Oude Raadhuis uit 1350 en sinds enkele maanden is het geheel gerenoveerde Stedelijk Museum Kampen er gevestigd. Ook het naastgelegen Nieuwe Raadhuis uit 1830 is onderdeel van het museum, dat bezoekers inzicht biedt in de eeuwenoude historie van Kampen.Gert Bartelink, die in de Hanzestad is geboren en opgegroeid, is ‘onder de indruk’ van het vernieuwde museum. Bartelink, die de kunst-route in Kampen wandelt, noemt de inrichting en het interieur van het museum voortreffelijk. “Ook de belichting van de kunstwerken is prima.”Hier is duidelijk een liefhebber aan het woord, toch? De oud-Kampenaar, die nauwkeurig een schilderij bekijkt, beaamt dat. “Ik heb net uitgebreid tekst en uitleg gehad over de antieke schouw in de Schepenzaal, dat was

bijzonder interessant. Maar mijn interesse gaat vooral uit naar schilderkunst uit de 15e en 16e eeuw. Mijn belangstelling ligt bij kunst die dicht bij het realisme ligt. Ik vind het ook leuk om schilderijen uit deze tijds periode die in Kampen hangen, te vergelijken met de oude meesters uit bijvoorbeeld het Frans Hals Museum in Haarlem en het Mauritshuis in Den Haag.”Niet alleen in Nederland bezoekt Bartelink regelmatig musea, ook in het buitenland gaat hij er langs. “Ik ben met de VUT, maar voor werkgeversorganisatie VNO-NCW coördineer ik op vrijwillige basis ontwikkelingswerk in verschillende landen. Daarvoor ga ik regel-matig op reis. Ik ben net terug uit Egypte waar ik in Luxor een archeologische opgraving heb bewonderd. Maar de kunst in Overijssel is ook zeer de moeite waard hoor”, zegt hij lachend.

Page 32: Beeld van Overijssel

65

Tekst en foto’s: Daniël Mulder

64

beeld

van

overijsse

l || 20

09

beeld

van

overijsse

l || 20

09

“Het is terecht dat dit een rijksmonument is”

Wie: Johan Wams (1945)

Woonplaats: Losser

Waar: Steenfabriek De Werklust, Losser

Website: www.dewerklust.nl

In de ban van bakstenen

Wie: Han Kamphuis (1963 )

Woonplaats: Enschede

Waar: Museum TwentseWelle, Enschede

Website: www.twentsewelle.nl

Museum moet geen pretpark worden

In een donkere zaal van museum TwentseWelle slentert Han Kamphuis gefascineerd rond het skelet van een mammoet. “Bijzonder dat deze dieren ooit in Twente hebben rondgelopen.” Dat Kamphuis onder de indruk is van dit oerdier is niet vreemd, als geoloog is hij ge-interesseerd in zaken die uit een ver verleden stammen. TwentseWelle is een fonkelnieuw museum dat het verhaal vertelt over hoe de mens zich vestigde in Twente. Het museum, dat de uitstraling heeft van een museum voor moderne kunsten, richt zich op onderwerpen als natuur, jacht, landbouw en de opkomst van industrie en arbeid. Kamphuis: “Het museum is prachtig, en het is leuk voor volwassenen én kinderen. Er zijn veel doe-activiteiten voor jongeren, maar hier en daar neigt het museum iets te veel naar een pretpark. Het verhaal is soms ondergeschikt aan het spel. Ik snap dat ze het doen, maar nu worden zaken iets te simpel voorgesteld.”

De geoloog weet waar hij over praat. Hij is namelijk zelf collectiebeheerder bij het Kristalmuseum in Borculo, dat gaat over de

ontstaansgeschiedenis van de aarde. “Ik loop hier dus vooral beroepsmatig rond.”

Over het Overijsselse aanbod van kunst en cultuur heeft hij zeker een mening: “Overijssel is bezig met een inhaalslag, maar ik vind wel dat de verdeling van de subsidies niet klopt. Grote musea zoals TwentseWelle krijgen tonnen aan subsidies, terwijl kleine musea vaak niets krijgen. Die verhoudingen liggen scheef. Steenfabriek De Werklust in Losser is een belangrijk industrieel monument, dat zou bijvoorbeeld wel wat meer geld mogen krijgen. En ons Kristalmuseum, dat toch veertigduizend bezoekers per jaar trekt, krijgt niets. Naar de verdeling van de subsidies moet de politiek beter kijken.”

“Ee

n k

un

stw

erk

sp

ree

kt

me

aan

of

nie

t.

Daarv

oo

r h

oef

je g

ee

n k

un

stke

nn

er

te z

ijn

“Als je goed zoekt, valt er veel te ontdekken”

Flaneren langs gladde stenen

Film

fan

en k

unst

liefh

ebbe

r

Wie: Marga Swierstra (1953)

Woonplaats: Utrecht

Waar: Kasteel Het Nijenhuis, Heino

Website: www.museumdefundatie.nl

Volgens hun eigen website heeft Filmhuis De Keizer de meest sfeervolle filmzalen van Oost-Nederland. De twee filmzalen (de Rogge-zaal heeft 90 stoelen en de Keizerzaal 49) zijn in ieder geval prettig kleinschalig, vindt filmliefhebber Ruud Verkerk. De winkel-medewerker van cd-keten Plato én toevallig ook vrijwilliger bij ditzelfde filmhuis, komt hier dan ook graag. “Ik doe twee keer per maand een bardienst, maar zie nauwelijks méér films dan voor ik vrijwilliger was.”Verkerk, die is opgeleid als grafisch vormgever en een meubelmakeropleiding deed, heeft recent de maffiafilm ‘Gomorra’ bekeken. “Een harde, realistische film die goed werd verteld. Ik heb sowieso een voorkeur voor Spaanse, Italiaanse en Franse films. De sfeer en de taal spreken mij aan. Het werk van bijvoorbeeld regisseur Jacques Tati vind ik erg fraai.”Verkerk draait niet alleen bardiensten, hij regelt ook de wisselexposities die in het filmhuis te zien zijn. Verkerk: “Zo bieden we kunstenaars een platform om hun werk aan een redelijk groot publiek te laten zien.”

De filmfan houdt ook van kunst. “Mijn favoriete plek in Overijssel is Kasteel Het Nijenhuis in Heino, ik bezoek er regelmatig een expositie.” In Deventer bekijkt hij af en toe exposities in het oude Davo-gebouw en in het Kunstenlab, wat voorheen het Centrum Beeldende Kunst Deventer was. Over het aanbod van kunst en cultuur in Overijssel is Verkerk tevreden: “Als je een beetje goed zoekt, valt er veel te ontdek-ken. Het enige dat ik mis is een groot museum voor moderne kunst, dat zou bijvoorbeeld prima in Deventer passen.”

Wie: Ruud Verkerk (1960)

Woonplaats: Deventer

Waar: Filmhuis De Keizer, Deventer

Website: www.filmhuisdekeizer.nl

Op een van de eerste lentedagen van het jaar is het in de tuinen van Kasteel Het Nijenhuis een klein beetje hemel op aarde. Het is er ook nog eens ongewoon rustig; er zijn zo weinig mensen in de beeldentuin dat je er de stilte zachtjes hoort zingen tussen de stenen die beeldhouwer Adri Verhoeven her en der heeft geplaatst. “De stenen met de ronde vormen vond ik mooi”, vertelt Marga Swierstra, die in de tuin op het terras van de late zon geniet. “Ik heb een beetje door de tuin geflaneerd en naar de beelden gekeken. Vooral de gladde beeldhouwwerken moest ik even aanraken.”Samen met een vriendin is Swierstra vanuit Utrecht naar Heino gereden. “We wilden eerst naar Museum de Fundatie in Zwolle om het werk van Jasper Krabbé te bekijken. Maar omdat het mooi weer zou worden, besloten we naar Heino te gaan, omdat je hier ook lekker in de tuin kunt wandelen.”

Uiteraard heeft de Utrechtse ook het kasteel, dat stamt uit 1382, bezocht om te kijken naar de tijdelijke tentoon stelling van de Zwolse kunstenaar Jan van Merwijk, een leerling van Paul Citroen. “Ik vond het mooi, vooral de portretten, maar ik vind het lastig om aan te geven waarom. Ik ben geen kunst-kenner, een kunstwerk spreekt me wel of niet aan.”Swierstra bezoekt regelmatig musea, verspreid over het land. “Ja, en dan beland je hier in Heino in een prachtig landschap met dit prachtige kasteel. En binnenkortgaan we toch ook nog even naar Zwolle om Krabbé te bekijken.”

“Overijssel is bezig met een inhaalslag”

De 45 meter hoge bakstenen schoorsteen van Steenfabriek De Werklust is net een vuurtoren in het Twentse landschap. Je kunt de fabriek, die sinds 1999 een rijksmonument is, al van ver zien liggen. Eenmaal op het terrein van De Werklust valt pas de tweede, veel kleinere, (water)toren op. Naast deze watertoren liggen aan beide zijden lange droogloodsen. En daar staat Johan Wams bij te kijken.Volgens Wams, die gefascineerd is door de steenfabriek, werden hier vroeger de bak-stenen te drogen gelegd. “En net ben ik nog bij de ringoven geweest. Die oven is verdeeld in achttien kamers en in iedere kamer kunnen ongeveer dertienduizend stenen worden gesta-peld. Vroeger dan, de steenfabriek is al ruim tien jaar gesloten.”

Wams werkte eerder in de houthandel en had veel met woningbouw te maken. En daar zijn stenen voor nodig, dus wilde Wams wel eens

wat meer weten over de steenfabriek in zijn eigen dorp. Hij volgde een excursie en sinds-dien is hij een beetje in de ban van De Werk-lust. “Het is terecht dat dit een rijksmonument is, De Werklust vertelt een belangrijk verhaal in de Twentse streekhistorie. Het is industrieel erfgoed.”“Ik heb sowieso interesse in de streekcultuur”, vertelt Wams terwijl hij een baksteen van een stapel pakt. “Daarom bezoek ik af en toe museum TwentseWelle in Enschede en Natura Docet, een natuurhistorisch museum in Denekamp. Musea buiten Overijssel bezoek ik niet doelgericht. Als ik ergens kom, dan is dat als ik een dag een stad bezoek.” Dan laat hij enthousiast de baksteen zien: “Dit is een Ossesteen, vernoemd naar de eigenaar van De Werklust. Mooi hè.”

Page 33: Beeld van Overijssel

Colofon

Beeld van Overijssel is een uitgave van de

provincie Overijssel. De Provincie maakt

zich sterk voor de stimulering van de

culturele positie van Overijssel.

Concept en realisatie:

Festivalbureau Overijssel

Postbus 1229

8001 BE Zwolle

(038) 422 17 37

www.beeldvanoverijssel.nl

Hoofdredactie:

Jessica Oosten

Berber van Oyen

Redactie:

Jeffrey Meulman

Lia Tromp

Art Direction:

gewoon biel. www.gewoonbiel.nl

Beeldredactie/ fotografie:

Margreet Vloon fotografische vormgeving

Aan dit nummer werkten mee:

Michael Amsman, Dick Buursink,

Bas Jongerius, Ralph Keuning,

Sara Kroos, Rita Landaal,

Bonnie van der Meer, Daniël Mulder,

Jos Schuring, Peter Voorn.

Speciale dank aan:

Bureaus voor Toerisme, culturele

instellingen, festivalorganisaties,

VVV’s in Overijssel en Kunst en

Cultuur Overijssel (KCO).

Druk:

Senefelder Misset Doetinchem

Oplage:

100.000

Copyright:

BeeldvanOverijssel is een uitgave van

de Provincie Overijssel. Niets uit deze

uitgave mag worden gereproduceerd en/of

openbaar gemaakt door middel van druk,

foto-kopie, film of welke andere wijze dan

ook zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de uitgever. beeldvanoverijssel.nl

Overijsselfestivals

kun

stcu

ltu

ur

Willem Wilmink festival

culturele routes & arrangementen

lite

rair

e w

andelingen

klan

kcr

eatie

Twen

te B

iënn

ale

Zwart

KUNSTen op straat

zom

ert

ento

onst

ellin

gen

Heilige Huisjes

kunststadje Diepenheim

letteren

podiumG

ogbo

tG

ren

sWer

k

Deventer op stelten