1

Bedrijfsoverdrachtbemiddelaar bij

-overname -verkoop –opvolging

Een nieuwe droom waarmaken: om die reden verkopen

babyboomers en succesvolle ondernemers hun bedrijf !

Een faseplan

Piet Hein Ottervanger is als zelfstandig adviseur/ondernemer aangesloten bij Sparks–Stichting Orde van bedrijfsadviseurs www.sparksinbusiness.nl

2

Sparks, of Sparks in Business, is de Stichting Orde van GeaccrediteerdeBedrijfsadviseurs.

De aangesloten adviseur-ondernemers hebben allen ruime ervaring alsondernemer en/of als directielid van een grotere onderneming. Zijbeschikken allen over kennis van en ervaring in algemeen management en hebben daarnaast veelal ook een specialistische achtergrond. Zijzetten hun eigen expertise en ervaring en die van collega’s in om te sparren, kennis te delen en te klankborden met collega-ondernemers. Deze adviseurs zijn allemaal zelfstandige ondernemers. Zij hebben aangetoond en blijven regelmatig aantonen, dat zij voldoen aan de voorwaarden en kwaliteitseisen van de orde.

Door hun aansluiting hebben zij het recht gekregen om het Sparks-labelte gebruiken naast en alleen in combinatie met hun eigen bedrijfsnaam. Daar staat tegenover dat zij zich ook hebben gebonden aan een aantal regels, bijvoorbeeld met betrekking tot kwaliteitszorg, geheimhouding, permanente educatie en de afhandeling van eventuele klachten. Voor meer informatie, zie www.sparksinbusiness.nl

3

Voor wie bemiddeling bij Bedrijfsoverdracht?

• “Baby boomers” die hun onderneming doorverkopen aanopvolgers in de familie, management of anderen om vervolgens te gaan genieten van hun oude dag;

• Succesvolle ondernemers die de onderneming verkopenom vervolgens een nieuwe uitdaging aan te gaan;

• Strategische kopers die marktsynergie willen realiseren door een bedrijfsovername en daardoor uitbreiding van hun producten/of markt portfolio alsmede kostenvoordeel bereiken;

• Managers met een briljant plan of Management Buy In kandidaten die hun droom van een eigen onderneming willen realiseren en door een overname versneld starten.

4

Sparks, uw specialist

Sparks:

• Toonaangevende specialist Bedrijfsoverdracht

• Dealmaker voor het Midden en Klein Bedrijf

• Heldere prijsstelling

– Vaste component

– Variabele component, belangrijk deel is succesafhankelijk

• Deskundig

• Onafhankelijk

• Sectorbreed

• De ondernemer staat centraal

5

Verkoop en Aankoop

Verkoop:

• De verkoop van een onderneming is voor de meeste ondernemers een éénmalige gebeurtenis met een aanzienlijke impact

• Dit vereist voorbereiding, deskundigheid en ervaring

• Zeker ook als begeleider en bewaker van het verkoopproces

Aankoop:• Wanneer autonome groei stagneert, is een overname of fusie te overwegen om doelstellingen te realiseren

• Samen bepalen wij uw acquisitiestrategie

• Het opgesteld zoekprofiel vormt het uitgangspunt. U als ondernemer kiest uit de proposities de juiste keuze

6

MBO en MBI

Management Buy Out

• Als manager mede eigenaar willen worden van het bedrijf waarbij u werkt

• Eindelijk echt ondernemen!

• Alleen of met collega’s

Management Buy In

• U bent een succesvol manager en wilt graag zelf ondernemen en al uw kennis en ervaring inzetten voor een eigen onderneming

• Samen met u bepalen wij wat past en haalbaar is

• Sparks begeleidt u tijdens het acquisitieproces

7

Familieopvolging

Familiebedrijven zijn bijzondere bedrijven. Een grote rol

spelen persoonlijke relaties. Dat maakt de opvolging

een ingewikkelde zaak. Wie gaat wie opvolgen? Wat zijn

de capaciteiten en toekomstdromen van de opvolgers?

Kiezen de opvolgers voor een aandelen of activa transactie?

Hoe wordt de opvolging gefinancierd?

Al deze vragen moet u beantwoorden.

Sparks helpt u met de opvolgingsplanning.

Daarbij kijken wij goed naar uw familie- en bedrijfssituatie.

De opvolging is ten slotte een aangelegenheid waar de

hele familie achter moet staan.

8

Waardebepaling

Bedrijfswaardering

• houdt in het bepalen van de economische waarde van een bedrijf. Dat zijn de toekomstige vrije geldstromen die op basis van een onzekere toekomst onder risicovolle omstandigheden door medewerkers in de onderneming worden gegenereerd. Die geldstromen worden contant gemaakt door de bepaling van de vermogenskosten op basis van het risicoprofiel van het bedrijf.

• De kunst van waarderen is vooral om de potentie van het bedrijf door te analyseren, met name van de waardedrijvers. Een businessplan is daarvoor een voorwaarde.

• Is hét beslissingscriterium bij financiering, fusie en overname.

• Kwalitatief hoogwaardige en onafhankelijk uitgevoerde waardebepalingen zijn bij overnames van groot belang. De waarderingsprofessional moet aan bepaalde eisen voldoen.

• Ondernemers moeten zich bij overnames kunnen baseren op waarderingen en deze een rol laten spelen in de ‘checks and balances’ (controle en evenwicht) bij fusies en overnames.

9

Wat zijn de fases bij verkoop

Fase:

• 0 - Besluit het bedrijf ter overname aan te bieden

• A - Bepalen en vastleggen van het verkoopobject

• B - Inventariseren en inkaderen; diagnose, waardering en plan van aanpak

• C - Zoeken en benaderen van kandidaat kopers

• D - Selectie onderhandelingspartij

• E - Onderhandelen omtrent de koopcondities

• F - Formaliseren en onderzoeken; intentie, due diligence

• G - Overeenkomen en onderneming overdragen

10

Verbijzondering Fase 0

Fase 0 - Besluit het bedrijf ter overname aan te bieden

1. initieel overleg met de fusie en overname adviseur betreffendea. het toelichting van het bemiddelingsprocesb. de propositie om Sparks in te schakelen

2. opstellen van een offerte gebaseerd op de verkregen informatie met daarin opgenomen een projectplan, toetsmomenten en eindresultaten

3. aanstellen van de adviseur door het aangaan van het contract

Fase 0

11

Verbijzondering Fase A

Fase A - Bepalen en vastleggen van het verkoopobject

1. toegang tot en afgifte van alle denkbare bedrijfsinformatie

2. een verdere afstemming en organisatie van het bemiddelingsproject, ondermeer ten aanzien van de bemiddelingsstrategie, projectaanpak, rolverdeling, planning

3. uitvoeren van een quick scan4. onderzoek naar en bepalen van de feitelijke verkooppropositiea. juridische structuur, eigendom aandelenb. activiteiten, klanten, partners, technologie, merknamenc. onroerend goed en roerende goederen

Fase A

12

Fase A vervolg

Fase A - Bepalen en vastleggen van het verkoopobject

vervolg

4. d. positie/condities personeele. positie/conditie persoonlijkf. fiscale en financiële positie, in het bijzonder stille reserves

5. bepalen van een voorlopige waarde (schatting)

6. opstellen van een profiel van de kandidaat koper

7. de fase afronden met rapportage van punt 2, 3, 4, 5 en het op te stellen anoniem profiel

Fase A1

13

Verbijzondering Fase B

Fase B - Inventariseren en inkaderen; diagnose, waardering en plan van aanpak

1. verdieping aanbrengen aan de uit fase A ontvangen informatie

2. uitvoeren van acties verbonden aan uitkomsten van fase A

3. analyse van bedrijfsinformatiea. financiële resultaten, balans, winst & verliesrekeningen

b. prognoses en risicoanalysesc. klantopdrachten en leveringsovereenkomsten,marketingstrategie

d. product/marktcombinaties e. arbeidscontracten f. onroerend goed en roerende goederen (taxaties)

Fase B

14

Fase B vervolg 1

Fase B - Inventariseren en inkaderen; diagnose, waardering en plan van aanpak

vervolg 1

g. vergunningenh. schoon grond verklaringi. financiering en relaties met financiële instellingenj. technologie en productie / dienstverleningk. organisatiestructuur

4. analyse en opstellen van interne sterkten en zwaktes van het bedrijf

5. analyse en opstellen van kansen en bedreigingen ten aanzien van de externe factoren

Fase B1

15

Fase B vervolg 2

Fase B - Inventariseren en inkaderen; diagnose, waardering en plan van aanpak

vervolg 2

6. nadere onderbouwing van de prijsbepaling middels waarderingsscenario’s opstellen van de zogenaamde longlist; de pre-selectie mogelijke kopers uitgaande vana. algemene interesseb. financiële draagkrachtc. meerwaarded. synergie voordelene. vergelijkbare bedrijfscultuurf. contacten

Fase B2

16

Fase B vervolg 3

Fase B - Inventariseren en inkaderen; diagnose, waardering en plan van aanpak

vervolg 3

7. actieplan bepalen voor het benaderen van de potentiële kandidaat kopers

8. opstellen randvoorwaarden koper

9. fase B wordt afgerond met het memorandum, hetgeen gezien moet worden als de vertrouwelijke verkoopprospectus

Fase B3

17

Verbijzondering Fase C

Fase C - Zoeken en benaderen van kandidaat kopers

1. benaderen potentiële kopers via het anoniem profiel

2. contacten onderhouden en oriënterende gesprekken aangaan

3. indien vervolg aan oriënterend gesprek, aanvullende informatie onder de restrictie van een getekende geheimhoudingsverklaring

4. vrijgave van het memorandum aan de meest serieuze kandidaat kopers

5. onderhouden van contacten met kandidaat kopers

6. evalueren + concretiseren van daadwerkelijke interesse

7. opstellen short list kandidaat kopers

Fase C

18

Verbijzondering Fase D

Fase D - Selectie onderhandelingspartij

1. opstellen eisen bied document

2. evaluatie bieding(en)

3. globale toetsing haalbaarheid financiering

4. formaliseren door vastlegging in besprekings- en voortgangsverslagen

5. selectie onderhandelingspartij(en)

Fase D

19

Verbijzondering Fase E

Fase E - Onderhandelen omtrent de koopcondities

1. bespreken en overeenkomen zakelijke condities

2. bepalen en overeenkomen de procesvoorgang en afwikkeling (van de bemiddeling)

3. overeenkomen de uitvoeringswijze van de due diligence

4. bepalen en overeenkomen de overdrachtwijze

5. vastleggen van de “no-go” criteria

6. formaliseren door vastlegging in besprekings- en

voortgangsverslagen

Fase E

20

Verbijzondering Fase F en G

Fase F - Formaliseren en onderzoeken; intentie, due diligence

1. intentieverklaring opstellen met de kopende partij

2. staken van onderhandelingen met andere partijen

3. het due diligence onderzoek (laten) faciliteren

Fase G - Overeenkomen & onderneming overdragen

1. opstellen verkoopcontract

2. afstemming van contract met koper

3. het plaats laten vinden van de overdracht

Fase F en G

21

Het proces van het verkopen van de onderneming is een “levend” proces.

Blijf focussen!Blijf zorgen voor waardecreatie, dat verhoogt de verkoopwaarde

Blijf innoveren!Divergeren: onbelemmerd denken, zo veel mogelijk ideeën

Convergeren: beoordelen, waarderen en prioriteit stellen

Blijf waarde creëren!4 drijvers: -groei -winst -kostenbeheersing -excellent presteren

Tenslotte

22

Bemiddeling bij aan- en verkoop

Regelmatig komen Sparks ondernemers in contact met potentiële kopers, zowel individuele als strategische. In samenspraak met u komen we al gauw tot een aantal geïnteresseerde kopers. Op deze wijze realiseren wij het maximale resultaat voor u bij de verkoop van de onderneming, die u in de loop van vele jaren met zoveel inzet heeft opgebouwd.

Sparks heeft de toekomstige koper voor uw bedrijf . . . . . Wij staan u graag bij.

Conclusie

23

Piet Hein OttervangerPiet Hein Ottervanger, Business Valuator

managing partner VentureNed BV,

partners in groei, durfkapitaal & bedrijfsovernamewww.venturened.nl

p.ottervanger@venturened.nlMatthijssenhoutweg 131261 CJ Blaricum tel: 0653 292 537

Aangesloten bij de Orde van Geaccrediteerde Bedrijfsadviseurs Sparks pietheinottervanger@sparksinbusiness.com

www.sparksinbusiness.nl

lid:

Contactgegevens

24

De inhoud van deze presentatie is de verantwoordelijkheid van de auteur - een zelfstandig adviseur/ ondernemer die is aangesloten bij Sparks. Zijn of haar naam en contactgegevensvindt u op de voorlaatste slide.

Sparks, of Sparks in Business, is de Stichting Orde van Geaccrediteerde Bedrijfsadviseurs. Sparks heeft geenmedewerkers in (loon)dienst en gaat zelf geen relaties aan met klanten.De aangesloten adviseurs zijn allemaal zelfstandigeondernemers, die zich gezamenlijk kunnen presenteren onderhet label van de orde.De adviseur die zich aangesloten heeft bij de Orde is een zelfstandig ondernemer en sluit overeenkomsten uitsluitend voor eigen rekening en risico.

Piet Hein Ottervanger is als zelfstandig adviseur/ondernemer aangesloten bij Sparks–Stichting Orde van bedrijfsadviseurs www.sparksinbusiness.nl

Disclaimer