Because I am a Girl - Rapport 2012

1

Because I am a Girlt h e S t a t e o f t h e W o r l d ’ S G i r l S 2 0 1 2

Learning for Life

SaMeNVattiNG

ExecutiveSummary_2012-nl.indd 1 17-09-12 10:43

Learning for Life

2

Learning for Life

“in Malawi hebben meisjes, vooral in plattelandsgebieden, veel uitdagingen. omdat ik een meisje ben, wil ik vechten voor mijn rechten en voor de rechten van meisjes. Wij zijn ook mensen die respect verdienen.”

Elizabeth, leerlinge voortgezet onderwijs uit Malawi1

Ieder meisje heeft recht op onderwijs, maar er zijn 39 miljoen 11- tot 15-jarige meisjes die niet naar school gaan.2 Het rapport ‘Because I am a Girl’ uit 2012, het zesde in de serie jaarlijkse rapporten, is gericht op onderwijs voor meisjes en houdt zich vooral bezig met wat er met meisjes gebeurt als zij hun adolescen-tie bereiken. Op deze leeftijd beginnen hun huishoudelijke en voortplantingsrol hun leven te domineren ten koste van hun onderwijs. Ondanks het wereldwijd bereiken van gelijkheid bij inschrijvingen voor het lager onderwijs3, maken meisjes veel minder vaak dan jongens hun school af en, zoals uit onderzoek of dit rapport is gebleken, houdt de druk van armoede en discriminatie tijdens de adolescentie in dat meisjes school moeten verlaten: om thuis te helpen; want hun familie is niet overtuigd van de waarde van hun onder wijs; omdat ze met geweld op school te maken hebben; omdat ze zwanger worden of gaan trouwen; omdat de school te ver weg staat en ouders denken dat hun dochters en hun reputaties risico lopen. Overheden over de hele wereld hebben de kans dit te veranderen, om zich in te zetten voor negen jaar goed onderwijs en om in hun budgettering en hun onderwijsplannen de specifieke behoeften van tienermeisjes te erkennen; om de bijzondere uitdagingen te erkennen waar zij mee te maken hebben om gendergelijkheid en sociale rechtvaardigheid te bereiken.

1 Plan International. ‘Because I am a Girl: Elizabeth in her own words.’ Maart 2012. http://bcimagirl.tumblr.com/ (laatst geopend op 12 april 2012). 2 UNESCO. ‘Education For All Global Monitoring Report: The Hidden Crisis: Armed Conflict and Education.’ Parijs: UNESCO, 2011. 3 United Nations. ‘The Millennium Development Report 2012.’ New York: Verenigde Naties, 2012.

OL

LIv

Ier

GIr

ar

d


3

Dit jaar wordt met een nieuw mondiaal initiatief inzake onderwijs, geleid door de secretaris-generaal van de VN, de noodzaak aanvaard om onderwijsbudgetten tijdens zware tijden te beschermen. Ondanks veel vooruitgang de laatste jaren wordt er ook in vermeld dat “de kwaliteit van het onderwijs in vele delen van de wereld verschrikkelijk laag blijft”. In de nieuwe post-MDG-agenda (millenniumdoelstelling voorontwikkeling) moet prioriteit worden gegeven aan de kwaliteit van het onderwijs op school en moet worden erkend dat vele internationaal goedgekeurde doelstellingen om armoede te verminderen en gendergelijkheid te bereiken nooit zullen worden behaald als er geen rekening wordt gehouden met de behoeften van tienermeisjes. In het rapport ‘Because I am a Girl’ uit 2012 wordt negen jaar goed onder-wijs voor iedereen als cruciaal beschouwd voor het beschermen en bevorderen van de rechten van meisjes op onderwijs, om het meisjes en jonge vrouwen mogelijk te maken een belangrijke rol te spelen in hun gemeenschap en bij het doorbreken van de intergenerationele armoedecyclus.

“Meisjesonderwijs was voor de meeste mensen geen prioriteit. De meeste mensen huwelijken hun dochters uit om te ontsnappen aan grote armoede. Water, gezondheidszorg en voedsel zijn de grootste behoeften van de gemeenschappen.”

Ayesha, 14, Zuid-Soedan4

In dit rapport wordt in detail gekeken waarom meisjes er thuis en op school ondanks vele inspanningen en goede wil nog steeds bij inschieten. Hoe kunnen we alle meisjes op school houden, inclusief de armste en meest gemarginaliseerden, de kwaliteit van het onderwijs dat ze krijgen verbeteren en hen in staat stellen hun rechtmatige plek als gelijkwaardige burgers in te nemen? Vooral als ze hun adolescentie bereiken, moeten meisjes en jonge vrouwen hun mogelijkheden kunnen bereiken. Kwaliteitsonderwijs voor het leven staat hierin centraal.

4 Plan South Sudan. ‘Newsletter December 2012.’ Intern document, 2012. 5 Unterhalter, E. ‘Gender, schooling and global social justice.‘ Londen: Taylor Francis Routledge, 2007.

‘Because I am Girl’ is een jaarlijks rapport dat door Plan wordt gepubliceerd en waarin de huidige status van meisjes op de wereld wordt getoetst. Terwijl vrouwen en kinderen in beleidsdocumenten en bij plan-ningen worden erkend, worden de specifieke rechten en behoeften van meisjes vaak genegeerd. Deze rap-porten bevatten de mening van de meisjes zelf en leveren bewijs waarom zij een andere behandeling ver-dienen dan jongens en volwassen vrouwen. Er worden ook gegevens in gebruikt uit een in 2006 opgezet klein primair onderzoek waarin de levens van 142 meisjes uit negen verschillende landen worden gevolgd. Eerdere rapporten waren onder andere “In the Shadow of War”, “Girls in the Global Economy”, “Girls in a Changing Landscape”, waarin gekeken werd naar nieuwe kansen in steden en op ICT’s en “So, What About Boys?” uit 2011, waarin werd gekeken naar de rol van mannen en jongens bij gendergelijkheid. De rapporten bevatten aanbevelingen voor actie en laat beleidsmakers en planners zien wat van betekenis kan zijn voor de levens van meisjes overal ter wereld. Plan is een internationale ontwikkelingsorganisatie en is al 75 jaar actief met kinderen en hun gemeenschappen in meer dan 48 landen over de hele wereld.


Learning for Life

4

niet aLLeen De MiDDeLen oM iets te bereiken

“onderwijs is voor te veel vrouwen en meisjes wel een recht, maar geen realiteit. onderwijs geeft een boodschap af - een boodschap van hoop en vertrouwen. een kind krijgt de boodschap: Je hebt een toekomst. Wat jij denkt, doet ertoe.”

Wereldwijd initiatief van de secretaris-generaal

van de Verenigde Naties inzake onderwijs, 2012

Meer dan 200 jaar lang wordt er een sterk moreel argument aangedragen voor onderwijs voor meisjes, waar mensenrechten en gelijkheid aan ten grondslag liggen. In ieder argument ter ondersteuning van meer en beter onderwijs voor alle meisjes moet het intrin-sieke belang van onderwijs voor de zelfverwezen-lijking van meisjes worden erkend en niet alleen de waarde ervan als basis voor de training van toekom-stige arbeiders en moeders op aarde.5 Deze visie op onderwijs is nauw verbonden met de menselijke waardigheid en niet alleen als middel om iets groters te bereiken.

Het kaDer van De recHten6

Gebruikt in het rapport om de onderwijsbehoeften van meisjes te analyseren:• Recht op onderwijs: Toegang en deelname.• Rechten in het onderwijs: Genderbewuste educatieve omgeving, processen en uitkomsten.• Rechten door onderwijs: Ondersteun gendergelijkheid, wat leidt tot bredere sociale rechtvaardigheid.

inscHriJven is niet genoeg

“Misschien kan ik op een dag, als mijn broers en zussen ouder zijn, terug naar school. ik zou alle vakken goed leren en halen, dan kan ik beter werk krijgen en een beter leven. soms droom ik ervan leraar te worden of misschien een zuster.”

Talent, 14, Zimbabwe

Hedendaags brengen de meeste jonge mensen hun tienerjaren vaker dan ooit door op school. Tiener-meisjes hadden in 2009 gemiddeld zes jaar onderwijs in hun leven. Dat was in 1990 nog minder dan vier jaar.7 Mondiale tendensen in de bevolkingsgroei, een betere gezondheidszorg en een grotere verstedelijk-ing hebben allemaal bijgedragen aan deze tendens, maar de resultaten zijn voornamelijk te danken aan aanzienlijke toenamen van investeringen en inzet voor de toegang tot het onderwijs over de hele wereld.8

6 Subrahmanian, Ramya. ‘Gender equality in education: Definitions and measurements.’ International Journal of Educational Development 25, (2005) http://pearsonfoundation-irc.org/genderandeducation/PDF/1.2_Gender_equality_educat.pdf (laatst geopend op 25 mei 2012). 7 Lloyd, Cynthia B. (Ed.) ‘Growing Up Global: The Changing Transitions to Adulthood in Developing Countries’. Washington DC: National Academies Press, 2005. 8 Lloyd, Cynthia B. ed. ‘Growing Up Global: The Changing Transitions to Adulthood in Developing Countries’. Washington DC: National Academies Press, 2005.

PL

an


5

9 UNESCO. ‘Education For All Global Monitoring Report: The Hidden Crisis: Armed Conflict and Education.’ Parijs: UNESCO, 2011. 10 Levine, Ruth, Cynthia Lloyd, Margaret Greene en Caren Grown. ‘Girls Count: A Global Investment and Action Agenda.’ Washington, DC: Centre for Global Development, 2008. 11 Banjeree, Abhijit V. en Esther Duflo. ‘Why Aren’t Children Learning?’ Development Outreach, 2011. 12 Halweil, Brian, Lisa Mastny, Erik Assadourian, Christopher Flavin, Hilary French, Gary Gardner, Danielle Nierenberg, Sandra Postel, Michael Renner, Radhika Sarin, Janet Sawin, Amy Vickers. ‘State of the World 2004: A Worldwatch Institute Report on Progress Toward a Sustainable Society.’ Washington DC: Worldwatch Institute, 2004. 13 Stockholm International Peace Research Institute. ‘Background paper on SIPRI military expenditure data, 2010.’ Citaat uit: Stockholm International Peace Research Institute. ‘SIPRI Yearbook 2011: Armaments, Disarmament and International Security.’ Oxford University Press, juli 2011. 14 UNICEF. ‘Progress for Children: Achieving the MDGs with Equity.’ New York: UNICEF, 2010. 15 Lake, Anthony. ‘UNGEI Global Conference on Girls: Opening Ceremony Remarks Speech.’ Dakar, Senegal: UNCEF, 17 mei 2010. http://www.unicef.org/media/media_53665.html (laatst geopend op 23 mei 2012).

Het is goed dat deze resultaten worden gevierd , wat in 2015 zeker zal gebeuren als staatshoofden bijeenkomen bij de Verenigde Naties om te rapporteren over de voortgang ten opzichte van de millen-niumdoelstellingen voor ontwikkeling, maar dit is niet het hele verhaal. Hoewel het tempo van toename van inschrijvingen van meisjes in Zuid-Azië, Sub-Sahara Afrika en Oost-Azië aanzienlijk is, en sneller dan van jongens, komen de meisjes bij wie de grootste toename te zien is doorgaans uit een stedelijke en rijke omgeving.9

Zelfs in landen die op schema liggen bij het halen van mondiale doelstellingen voor inschrijvingen en gendergelijkheid, worden meisjes uit de armste, moeilijkst te bereiken of meest gediscrimineerde gebieden nog in de steek gelaten.10

Inschrijving is een inherent gebrekkige manier om toegang te meten. Het wordt op één dag in het schooljaar vastgelegd, vaak de eerste dag, en laat eigenlijk alleen zien of kinderen op die dag op school verschenen zijn.11 Met de inschrijving is niet echt te meten of meisjes echt regelmatig naar school gaan en of ze iets leren als ze er zijn.

In 2004 lag het bedrag dat nodig was voor basisonderwijs voor iedereen lager dan het bedrag dat in de VS en Europa werd besteed aan consumptie-ijs ($31 miljard) en niet veel lager dan aan cosmetica ($18 miljard).12 Nog veelzeggender is het dat het slechts één zeventigste was van de $1,6 biljoen die de wereld in 2010 aan wapens heeft uitgegeven.13

In vele regio’s op aarde zien we steeds drie factoren bij meisjes die de minste kans maken naar school te gaan en op school te blijven:• ze zijn arm;• ze wonen in plattelandsgebieden;• ze komen uit etnische groepen die worden gediscrimineerd of uitgesloten.

In de armste 20 procent van de huishoudens op aarde is slechts 64 procent van alle kinderen in de schoolgaande leeftijd ingeschreven op school, in vergelijking met 90 procent van de kinderen in de rijkste 20 procent van de huishoudens.14 Als je het element gender toevoegt aan deze statistiek, ontstaat er een somber beeld. Meisjes in de armste huishoudens lopen het meest risico helemaal uitgesloten te worden van school.15


Learning for Life

6

barrières voor MeisJesonDerWiJs

In een recente studie in zeven Afrikaanse landen heeft Plan de uitdagingen onderzocht waar tienermeisjes mee te maken krijgen om naar school te gaan en op school te blijven. De problemen zijn complex en talrijk.16

1 Hoewel primair onderwijs in theorie gratis is in alle onderzochte landen, hebben alle families opge-merkt dat ze nog steeds te maken hebben met een aantal kosten voor het onderwijs van hun kind, zelfs bij het lagere onderwijs, waaronder de kosten voor toelagen, kleding en vervoer. In Ghana had 46 procent van de ondervraagde kinderen het idee dat het gebrek aan schoolmateriaal en kleding het grootste probleem was om naar school te gaan. Nog eens 14 procent noemde hun onvermogen om het schoolgeld te betalen.17

2 Misbruik en seksuele uitbuiting van leerlingen door leraren is wijd verspreid in alle landen. Op vragen over vroege zwangerschappen hebben de onderzoekers van Plan in Togo ontdekt dat 16 procent van de

ondervraagde kinderen een leraar had genoemd als verantwoordelijke voor de zwangerschap van een klasgenote. Dit cijfer lag op 15 procent in Mali en op 11 procent in Senegal. In Ghana had 75 procent van de kinderen leraren genoemd als de belangrijkste daders van geweld op school. In Senegal lag dit cijfer op 80 procent.

3 Vroege zwangerschappen komen vaak voor en leiden tot uitval, waardoor de kansen van een meisje om school af te maken voor altijd worden beperkt, zelfs als ze wel terugkeert. In Liberia kent 61 procent van de kinderen minstens één meisje dat de afgelopen twee schooljaren zwanger is geworden. Slechts vijf procent van de kinderen zei dat het meisje of de meisjes na de geboorte weer naar school zijn gegaan. In sommige landen is het gebruikelijk dat meisjes seks aanbieden in ruil voor geld om het schoolgeld en lesmateriaal te betalen, ook al wordt dat negatief beoordeeld. Het geloof dat meisjes alleen een rol als vrouw en moeder kunnen hebben, heeft een negatieve invloed op de sociale ontwik-keling van meisjes en hun onderwijsdoelstellingen. In Ghana heeft 83 procent van de ouders de mogelijkheid dat meisjes zwanger worden genoemd als nadeel om meisjes naar school te sturen.

4 Het hoge aantal uren dat meisjes besteden aan huishoudelijke taken heeft een negatieve invloed op hun leervermogen. In Guinee-Bissau heeft de studie van Plan ontdekt dat meisjes gemiddeld acht uur per dag met huishoudelijke taken bezig zijn, terwijl jongens hier gemiddeld drie uur per dag aan kwijt zijn. Vermoeidheid en een gebrek aan tijd voor schoolwerk werden genoemd als gevolgen van deze last.

5 Grote armoede is van invloed op de voeding van jongens en meisjes. Er bestaan weinig schoolvoedsel-programma’s om dit te verlichten. In Mali heeft één groep kinderen opgemerkt dat hun schoolkantine dit jaar moest worden gesloten als gevolg van een gebrek aan steun van ngo’s of de overheid en dat ze door de slechte oogst niet in staat waren eten van thuis mee te nemen. Dit had een aanzienlijke invloed op de algehele aanwezigheid.

Als arme ouders een beslissing nemen over welk kind meer baat heeft bij het onderwijs, wat een invester-ing is op de lange termijn, kan het directe nut van een meisje als verzorger, haar waarde als bruid of haar bijdrage door middel van huishoudelijk of ander werk van grotere waarde zijn dan een onzekere en onbe-wezen terugkeer van haar opleiding later.18

16 Lucas, Natalie. ‘Girls’ retention and performance in primary and secondary education. Makers and breakers: A research project to investigate the dynamic of factors influencing school retention and performance of girls in Africa’. Plan, 2012. (Niet uitgegeven). 17 Lucas, Natalie. ‘Girls’ retention and performance in primary and secondary education. Makers and breakers: A research project to investigate the dynamic of factors influencing school retention and performance of girls in Africa’. Plan, 2012. (Niet uitgegeven). 18 Plan International. ‘Because I am a Girl: The State of the World’s Girls 2009, Girls in the Global Economy: Adding it all Up’. Plan International, 2009.


7

Gezien de beperkte middelen van de kant van overheden en donoren is het zinvol om middelen te concentreren waar die het meest nodig zijn: bij de armste en meest gemarginaliseerde gemeenschap-pen. Zonder extra ingangen om de kwaliteit van de school te verbeteren zullen voorwaardelijke contante betalingen en/of beurzen onvoldoende zijn om de belangrijkste behoeften van meisjes aan te pakken, in het bijzonder die van de armsten onder hen. Dit komt omdat de armste meisjes naar de armste scho-len gaan en uit families komen met de minste mogelijkheden, wat betreft tijd en onderwijs, om hen te ondersteunen bij het onderwijs. Dit kan een aanpak suggereren die uitgaat van de school, waarin wordt bepaald dat gemarginaliseerde scholen in beperkte mate steun krijgen met extra middelen die ook worden geboden aan de meisjes die dat het hardst nodig hebben. Duurzaamheid vereist tijd. De tijd waarin een volgende generatie meisjes onderwijs krijgt en in staat wordt gesteld invloedrijke en leiding-gevende posities in hun gemeenschap in te nemen.

Cynthia Lloyd

Wat is Leren?

“Mijn wiskundeleraar vroeg me verliefd op hem te worden, maar dat vond ik moeilijk. Dit werd een probleem tussen ons. voor ieder klein foutje of iets wat ik fout deed, werdik bijna altijd gestraft. Dit was een van de redenen waarom ik school haat en ben gestopt.”

Jonge vrouw, Sierra Leone19

Leren gaat niet alleen om wiskundige kennis, alfabetisme of vaardigheden in het leven. Wat meisjes over zichzelf leren, als meisjes en als leden van de gemeenschappen en maatschappij waarin zij leven, is ook cruciaal. De waarden die de school op leerlingen over-brengt, zowel op jongens als op meisjes, zijn net zo belangrijk als het officiële leerplan. Wordt meisjes geleerd dat ze niet zo slim zijn als jongens? Wordt hun verteld dat meisjes geen wiskunde en natuurwetenschappen doen? Leren ze dat vrouwen onderdanig moeten zijn aan mannen, omdat dit zo wordt weergegeven in alle tekstboeken of omdat de leraar altijd aan meisjes vraagt het klaslokaal schoon te maken of thee te halen? Of leren ze hoe ze beslissingen kunnen nemen, keuzes kunnen maken en de wereld kunnen begrijpen, zodat ze in staat zullen zijn levens te leiden die zij waardevol vinden als zij school verlaten? Onderwijs alleen is geen middel tegen alle misstanden in de maatschappij, maar goed onderwijs kan meisjes de vaardigheden en mogelijkheden geven die zij nodig hebben om hun eigen carrière te kiezen, gezonde en positieve relaties te hebben met hun partner, familie en vrienden, en kan hen in staat stellen positieve beslissingen te nemen over hun lichaam en hun gezondheid. Zo is goed onderwijs, wat je leert en hoe je school ervaart, cruciaal om kansen te creëren in je volwassen leven.

19 Mukhopadhyay, M., N. Mudege, L. Wolmarans en C. Hunter. ‘DFID PPA funded “Building Skills for Life for Adolescent girls’’ Programme: Global Base-line report prepared for Plan UK by KIT. Final Report.’ Amsterdam: KIT, 2012.

Lu

ca

TO

mm

as

InI


Learning for Life

8

“ik denk dat jongens genoeg zelfvertrouwen hebben om vragen te stellen in de klas. Zo krijgen leraren het idee dat ze het onderwerp begrijpen en dat jongens intelligent zijn. Wij willen als meisjes ook vragen stellen, maar wij zijn verlegen en kunnen geen vragen stellen. Daarom luisteren we alleen maar in de klas.”

Meisje, Pakistan20

Meisjes leren niet alleen door zich op school in te schrijven of aanwezig te zijn. Tienermeisjes blijven te maken houden met een aantal hindernissen en uitdagingen als ze onderwijs volgen. Door gendergelijk-heid centraal te stellen in het onderwijs, kunnen al deze uitdagingen worden veranderd in kansen. In trainingscursussen voor leraren moet gender verkend worden op een manier waarbij leraren zichzelf kunnen reflecteren over dit onderwerp en waarbij discriminatie en ideeën die resulteren in ongelijkheid worden aangepakt. Onderwijzers kunnen niet alleen kijken naar het aantal middelen en leraren, maar ook naar hoe deze middelen worden gebruikt en door wie, en hoe en waar leraren lesgeven. Door al deze kwesties te bekijken vanuit het oogpunt van tienermeisjes, kunnen onderwijssystemen de hindernissen wegnemen die verhinderen dat meisjes leren.

WaaroM Leren voor Het Leven Zo beLangriJk is voor aDoLescente MeisJes

Adolescente meisjes staan op het punt volwassen te worden. Uit onderzoek blijkt dat tienermeisjes in de toekomst meer zullen verdienen, op latere leeftijd trouwen en minder en gezondere kinderen krijgen als zij op school blijven en echte vaardigheden leren. Op de lange termijn beschermt secundair onderwijs meisjes tegen hiv en aids, seksuele intimidatie en mensenhan-del. Kortom, in combinatie met financiële middelen en redzaamheid is secundair onderwijs cruciaal voor inspraak van jongeren, ontwikkeling en bescherming.

Het wezenlijke resultaat van onderwijs moet betrek-king hebben op meer sociale rechtvaardigheid. Zonder onderwijs worden de gelijkheidsdoelstellingen onhaal-baar. Onderwijs alleen is echter niet voldoende.In zowel Latijns-Amerika als het Midden-Oosten hebben recente toenamen in onderwijs voor vrouwen niet geleid tot een overeenkomende gelijkheid op de werkplek of thuis.21 Meisjes en jonge vrouwen blijken nog steeds te strijden tegen het idee dat ze tweederangs burgers zijn. Als zij een gelijkwaardige rol in de maatschappij willen spelen, moet het onderwijs, als ze dat hebben afgerond, hen echt in staat stellen en uitrusten met de mogelijkheden en vastberadenheid om te strijden tegen de discrimina-tie waar zij onvermijdelijk mee te maken zullen krijgen.

ma

rk

Pe

nG

eL

Ly

20 Page, Elspeth en Jyotsna Jha (Ed.). ‘Exploring the Bias: Gender Stereotyping in Secondary Schools.’ Londen: Commonwealth Secretariat, 2009.21 Lanza Meneses, Martha. Voor het rapport van Plan ‘Because I am a Girl’ uit 2012. Roudi, Farzaneh en Valentine M. Moghadam. ‘Empowering Women, Developing Society: Female Education in the Middle East and North Africa.’ Washington DC: Population Reference Bureau, 2003.


9

22 Malhotra, Anju, Rohini Pande en Caren Grown. ‘Impacts of Investments in Female Education on Gender Equality.’ Washington DC: ICRW, 2003; Herz, Barbara en Gene B. Sperling. ‘What Works in Girls’ Education: Evidence and Policies from the Developing World.’ New York: Council on Foreign Relations Press, 2004; Rihani, May A, Lisa Kays en Stephanie Psaki. ‘Keeping the Promise: Five Benefits of Girls’ Secondary Education.’ Washington DC: AED Academy for Educational Development, 2006. 23 DFID. ‘Choices for women: planned pregnancies, safe births and healthy newborns: The UK’s Framework for Results for improving reproductive, maternal and newborn health in the developing world.’ Londen: DFID, 2010. 24 Temin, Miriam, Ruth Levine en Nandini Oomman. ‘Why it’s the right time: Moving on Reproductive Health Goals by Focusing on Adolescent Girls.’ Washington DC: Women Deliver, 2010. Citaat uit: Ainsworth, Martha en Innocent Semali. ‘Who is Most Likely to Die of AIDS? Socioeconomic Correlates of Adult Deaths in Kagera Region, Tanzania.’ In; Ainsworth, M., L. Fransen en M. Over (Eds.). ‘Confronting AIDS: Evidence from the Developing World.’ Brussel: De Europese Commissie, 1998. Jejeebhoy, S. J., ‘Women’s Education, Autonomy, and Reproductive Behaviour: Experience from Developing Countries.’ Oxford: Clarendon Press, 1995; Lloyd, Cynthia en Barbara Mensch. ‘Implications of Formal Schooling for Girls’ Transitions to Adulthood in Developing Countries.’ in (Eds.) Bledsoe, Caroline H., ‘Critical Perspectives on Schooling and Fertility in the Developing World.’ Washington DC: The National Academies Press, 1999; Verenigde Naties. ‘Women’s Education and Fertility Behavior: Recent Evidence from the Demographic and Health Surveys.’ New York: Verenigde Naties, 1995. 25 Marphatia, Akanksha A., ‘Creating an enabling environment for girls’ and women’s participation in education.’ Essay gepresenteerd op de VN-afdeling Positieverbetering van vrouwen (DAW) Groepsvergadering van deskundigen ‘Enhancing Participation of Women in Development through an Enabling Environment for Achieving Gender Equality and the Advancement of Women,’ Bangkok, Thailand, 8-11 november 2005. Citaat uit: Klasen, S. ‘Does Gender Inequality Reduce Growth and Development? Evidence from Cross-Country Regressions. Policy Research Report on Gender and Development Working Paper 7.’ Washington DC: World Bank, 1999. 26 Temin, Miriam, Ruth Levine en Nandini Oomman. ‘Why it’s the right time: Moving on Reproductive Health Goals by Focusing on Adolescent Girls.’ Washington DC: Women Deliver, 2010. Citaat uit: Gupta, Neeru en Mary Mahy. ‘Adolescent Childbearing in Sub-Saharan Africa: Can increased schooling alone raise ages at first birth?’ Demographic Research, 8, 4 (2003), http://www.demographic-research.org/Volumes/Vol8/4/8-4.pdf. Antonowicz, Laetitia. ‘Too Often in Silence: A Report on School-Based Violence in West and Central Africa.’ UNICEF, Plan West Africa, Save the Children Sweden West Africa en ActionAid, 2010.

MeisJes neMen De LeiDing

Onderwijs voor meisjes gaat verder dan rechten. Het moet ook gaan over wat zij met die rechten kunnen doen op de belangrijkste gebieden van hun leven: gezondheid, relaties, werk en burgerschap. Goed onderwijs moet het voor meisjes bijvoorbeeld mogelijk maken hun eigen beslissingen te nemen en keuzes te maken over gezondheidszorg en voortplanting.22

• Jonge vrouwen die op school zitten trouwen minder jong.• Zullen eerder anticonceptie gebruiken.• Zelfs het afmaken van de lagere school maakt de kans op trouwen op jongere leeftijd kleiner, zorgt dat

meisjes hun eerste kind op latere leeftijd krijgen en dat ze bovendien minder kinderen krijgen.23,24

• Onderzoek toont aan dat de geboorteratio van vrouwen die vier jaar langer onderwijs krijgen met één geboorte daalt, maar meisjes met minder dan zeven jaar onderwijs zullen vaker getrouwd zijn als ze al 18 zijn.25

• Een van 1987 tot 1999 uitgevoerde studie in acht landen concludeerde dat secundair of hoger onder-wijs voor een meisje de meest consistente factor is bij het bepalen of zij haar eerste kind wel of niet zal baren als ze zelf nog adolescent is.26

Pa

OL

O B

La

ck

fO

r T

he

yO

un

G h

ea

LT

h P

rO

Gr

am

me


Learning for Life

10


11

De bescHerMenDe roL van onDerWiJs27

Er is veel gedaan om de stilte te doorbreken van geweld tegen meisjes op en rond school. Meisjes hebben te maken met op gender gebaseerd geweld op weg naar school, op school en als gevolg van door school gevormde ideeën.28 Wat dit aandachtspunt in het onderzoek misschien heeft verborgen, is de waarde die onderwijs biedt door meisjes vertrouwen te geven, evenals inzichten en netwerken om ongelijke normen en machtsverhoudingen die met geweld gepaard gaan aan te pakken. Niet alleen lopen vrouwen met een secundaire of hogere opleiding minder risico slachtoffer van geweld te worden, ook zijn mannen met een secundaire of hogere opleiding minder geneigd om geweld te gebruiken dan hun tegenhangers zonder of met een lage opleiding:

• In 11 van de 14 geanalyseerde landen liepen vrouwen met een secundaire of hogere opleiding minder risico om slachtoffer van geweld te worden.

• In negen van de 14 landen heeft een kleiner deel van de mannen met een hoger opleidingsniveau fysiek of seksueel geweld gepleegd. Het blijkt dat meer onderwijs voor mannen fysiek en seksueel geweld tegen hun vrouwen op enig niveau kan beperken.

• In de meeste landen wordt het risico op het plegen van geweld verminderd als mannen onderwijs blijven krijgen.

Door onderwijs lijken houdingen te kunnen worden veranderd en geweldscycli te kunnen worden doorbroken, omdat vrouwen eerder geneigd zijn dit te melden of met elkaar te strijden tegen op gender gebaseerd geweld en om campagne te voeren voor progressieve wetten. In Nigeria denkt 71 procent van de vrouwen zonder opleiding dat geweld gerechtvaardigd is als een vrouw het huis verlaat zonder haar man dit te vertellen, terwijl 33 procent van de vrouwen met middelbaar onderwijs of hoger dit vindt. In Kenia denkt 61 procent van de vrouwen zonder opleiding dat geweld gerechtvaardigd is als een vrouw ruzie met haar man heeft, in vergelijking met 52 procent van de vrouwen met lager onderwijs, terwijl slechts 27 procent van de vrouwen met middelbaar onderwijs of hoger dit vindt.

(raadpleeg het hoofdrapport ‘because i am a girl’ uit 2012 voor een nadere uiteenzetting en de bijbehorende gegevens.)

27 Charley Nussey, Institute of Education, University of London. 28 Leach, Fiona. ‘Gender Violence in Schools in the Developing World.’ Gender and Edu-cation, 18, Nr. 1 (2006); Laurie, Emily. ‘Plan’s Learn Without Fear campaign: Campaign Progress Report.’ Woking: Plan International, 2010; Leach, Fiona en Claudia Mitchell (red.). ‘Combating Gender Violence In and Around Schools.’ Stoke on Trent: Trentham Books, 2006; Parkes, Jenny en Jo Heslop. ‘Stop Violence Against Girls in School: A cross-country analysis of baseline research from Ghana, Kenya and Mozambique.’ Londen: ActionAid, 2011;


Learning for Life

12

De ecHte beLofte van geLiJkHeiD

Momenteel zijn vrouwen nergens ter wereld gelijk aan mannen. Het World Economic Forum heeft vier categorieën empowerment vastgesteld. Deze zijn: gelijkheid in economische participatie en kansen, educatieve verwezenlijking, gezondheid en overleving en politieke empowerment. In geen enkel land staan de prestaties van vrouwen gelijk of boven die van mannen.29 Dit betekent dat meisjes en vrouwen, waar en wanneer zij ook ernaar streven net zo behandeld te worden als jongens en mannen, nog steeds worden tegengehouden, minder worden betaald of niet worden gehoord. Discriminatie treft de levens van meisjes en vrouwen van hun vroegste jaren tot ze volwassen zijn. Het draagt bij aan een hoge sterfte onder zuigelingen en kinderen, aan slechte prestaties in het onderwijs en aan het nalaten om kinderen tegen onrecht te beschermen. Het is ook van invloed op de economische overleving van families en de participatie van kinderen en jonge mensen bij beslissingen in hun families en gemeenschappen. Vele overtredingen van kinderrechten vinden hun oorsprong in genderongelijkheid, uitsluiting en onrecht. In dit rapport wordt ervoor gepleit dat onderwijs zowel een beschermende rol als een transformerende rol moet spelen bij het bouwen van een maatschappij waarin de rechten van alle leden worden gerespec-teerd. Doordat wij ons hebben gericht op de ervaringen van jonge vrouwen en de specifieke hindernissen waarmee ze te maken krijgen om toegang te krijgen tot onderwijs van goede kwaliteit, verdedigen wij niet alleen hun rechten als individuen, maar ook hun recht om actieve en creatieve leden te zijn van de gemeenschappen waarin zij leven. De meisjes die we in de loop van ons onderzoek hebben ontmoet en hebben gesproken, hebben hun capaciteiten, enthousiasme en vastberadenheid laten zien. Zij weten hoe waardevol onderwijs is. Door te luisteren naar de stemmen van Talent, Gloria, Ayesha en Elizabeth weten we hoezeer ze vechten voor de keuzes die ze willen maken. Door meisjes zoals hen te steunen, steunen we ook iets groters: de echte belofte van gelijkheid.

29 Hausmann, Richard, Laura D. Tyson en Saadia Zahidi. ‘The Global Gender Gap Report 2011.’ Genève: World Economic Forum, 2011. 30 FAWE. ‘Yemane plans to go for the highest degree available.’ http://www.fawe.org/resource/voices/yemane/index.php (laatst geopend op 29 mei 2012).


13

gLoria De Monteur

“Soms lacht iedereen me uit als ik in een overall naar huis ga. Ze roepen: “Vrouwen horen geen overalls te dragen! Dat hoort niet bij vrouwen! Dat is mannenwerk!” Ze vinden mij een grote schande. Maar ik blijf sterk, want ik weet dat ik doe wat goed is. Ik ben erg blij en erg trots. Wat een man kan, kan een vrouw ook. Ik ben een van de eerste vrouwelijke monteurs op de technische hogeschool van Juba. Overal in Zuid-Soedan zie je mannelijke monteurs. Geen vrouwen. Ik vind het goed dat ik deze rol op mij neem. Ik leer alles over auto’s. Ik heb zoveel geleerd: hoe je de motor moet demonteren, de tandwielen, de radiator. Als een auto het begeeft, kan ik die repareren.

Als je in Zuid-Soedan geen mensen kent, kun je zoeken wat je wilt, maar zul je geen werk vinden. Als je iets kunt maken of timmerman of automonteur bent, is het echter veel gemakkelijker. Dan kun je werk vinden. Daarom heb ik besloten deze opleiding te doen. Als je in dit land getrouwd bent, mag je van je man niet werken. Ook al kun je lezen, ook al heb je je school helemaal afgemaakt, je mag niet van hem werken. Later wil ik een succesvol automonteur worden. Ik denk dat ik een goed rolmodel ben. Hoog-geplaatste mensen moedigen me soms aan en adviseren me. Ze zeggen me dat ik een goed voorbeeld ben. Ik maak ze blij, omdat ze het gewoon ongelofelijk vinden dat een dame zulke dingen kan doen!”

Gloria Joy, 18, stagiaire automonteur, Plan International’s technische hogeschool Juba, Zuid-Soedan

upDate ‘reaL cHoices, reaL Lives’

De studie ‘Real Choices, Real Lives’ is nu in zijn zesde jaar en volgt 142 meisjes in negen landen over de hele wereld - Benin, Brazilië, Cambodja, de Dominicaanse Republiek, El Salvador, de Filipijnen, Togo, Oeganda en Vietnam. In de studie wordt geprobeerd een beter begrip te krijgen van de levens van jonge meisjes door middel van diepgaande interviews en focusgroepsdiscussies met hun familieleden en andere mensen om hen heen. De meeste meisjes die deelnemen aan de studie zitten nu in het voorschoolse onderwijs of op de lagere school. Een klein aantal meisjes gaat nog niet naar school. Hun ouders noemen de afstand naar school en de slechte gezondheid van de meisjes als redenen hiervoor.

Over het algemeen blijven ouders uitdrukking geven aan hun trots over de voortgang van hun dochters op school. Tegelijkertijd zijn ze steeds duidelijker over de kwaliteit van het onderwijs dat hun dochters kri-jgen. Meerdere ouders hebben herhaaldelijk beweerd dat ze hun dochters naar een betere school zouden sturen als ze zich dat zouden kunnen veroorloven of als het voor de meisjes veilig zou zijn om zelfstan-dig naar een verder weg gelegen school te kunnen reizen. Vele families die aan dit onderzoek hebben deelgenomen, hebben gemeld dat de kosten voor het levensonderhoud het afgelopen jaar zijn gestegen. Velen hebben ook aanvullende medische kosten moeten dekken. De meesten besteden het grootste gedeelte van hun inkomsten aan voedsel. Voor velen betekent het grootbrengen van kinderen ook dat ze kosten voor het naar school sturen van hun kinderen moeten dekken.

JIr

O O

se


Learning for Life

14

nu ZiJn We Zes

Dit jaar worden de meisjes die deelnemen aan de cohortstudie van Plan zes, een grote mijlpaal in hun leven. De meesten van hen gaan nu naar school, dus zullen hun levens dit jaar meer invloeden krijgen van buitenshuis. Ze zullen meer verschillende mensen ontmoeten. Hoewel hun moeder de grootste invloed blijft behouden en hun grootste rolmodel zal blijven, zullen leraren, vriendinnen en oudere kinderen ook steeds belangrijker voor hen worden.

Thuis brengen de meisjes hun tijd door met de vrouwen in de familie. Zij bootsen al het huis-houdelijk werk van de vrouwen na bij het spelen en sommigen krijgen al op zesjarige leeftijd duidelijk door gender gedefinieerde huishoudelijke taken toebedeeld. Chhea uit Cambodja wil lerares worden, maar vertelde ons ook het volgende:

“ik wil ook de afwas doen en mijn moeder helpen met het verzamelen van brandhout.”

LevensverHaLen

Voor het rapport van dit jaar hebben we diepgaande gesprekken gevoerd met de moeders van de meisjes over hun eigen jeugd, de veranderingen in hun leven, cruciale beslissingen die zijn genomen tijdens hun adolescentie en over hun huidige leven als moeder. Vorig jaar hebben we bijna 100 vaders van de meisjes gesproken. De verschillen tussen deze twee serie interviews zijn verhelderend, vooral wat betreft de ervaringen van mannen bij de adolescentie. Op dat moment lijken de kansen in het leven voor jongens toe te nemen, terwijl die voor meisjes minder worden. De meeste moeders van de meisjes vertellen over een leven vol belemmerde ambities en mislukte dromen. Velen hebben gemeld dat zij als jonge vrouw huishoudelijk werk gingen doen. Ze herinnerden zich dat dit niet alleen een negatieve invloed had op hun formele onderwijs, maar ook dat velen van hen werden misbruikt en mishandeld, soms door hun eigen familieleden. Door de levensverhalen van de vrouwen zien we dat de adolescentie een cruciale tijd voor hen was. Op dat moment kregen ze meer huishoudelijke verantwoordelijkheden, die uiteindelijk van invloed zijn geweest op hun educatieve vooruitzichten. Verscheidene vrouwen zijn getrouwd rond hun 14e. Dit gaf het punt aan waarop hun formele onderwijs is gestopt. Voor meisjes die zwanger worden, wordt de omgeving van hun school een meedogenloze plek. Een zwangerschap beëindigt ook meteen hun schoolloopbaan.

PL

an

chhea


15

veranDerenDe tiJDen

Terwijl de vrouwen helder gedefinieerde verdelingen van huishoudelijk werk beschrijven – en deze verdeling tussen man en vrouw wordt duidelijk op grote schaal gevolgd – lijkt wel langzaam de erkenning te ontstaan dat schoolgaande meisjes extra tijd nodig hebben voor huiswerk, vrije tijd en rust. Mercedes, de grootmoeder van Noelia in de Dominicaanse Republiek, zegt: “Ik wil dat ze nooit vergeten wat ik wilde dat ze zouden worden. Dat ze zouden leren, zouden studeren en dat ik nooit heb gezegd: Je gaat vandaag niet naar school, omdat je kleren moet wassen, omdat je moet afwassen of omdat je iets moet doen. Nee, ik heb ze met rust gelaten zodat ze konden studeren.” Als vrouwen van in de twintig en dertig zijn de moed-ers van de meisjes zelf opgegroeid in een tijd van snelle sociale veranderingen. Over het geheel genomen erkennen de vrouwen dat ze in een veranderende tijd leven en dat er nu betere mogelijkheden bestaan voor vrouwen en voor meisjes. De opvallendste reactie is over het algemeen de over-weldigend positieve houding van vrouwen ten opzichte van meisjesonderwijs. Bijna alle ondervraagde vrouwen reageerden op de vraag “Wat hoopt u voor de toekomst van uw dochter?” door te zeggen dat ze hoopten dat hun dochters beter onderwijs zouden krijgen dan zijzelf. Sommigen legden nog uit dat zij kleine dingen doen om de status quo bij het voorbereiden van hun dochters op een betere toekomst te doorbreken. De moeder van Juliet, Rose, in Oeganda, legt uit: “Ik denk altijd aan hun toekomst. Ik heb hen altijd aangemoedigd naar school te gaan. Ik heb geiten en kippen gekocht voor de jongens en stukjes land voor de meisjes, omdat de jongens altijd wel wat land kunnen vinden bij hun vader.” De zes

jaar oude Charolyn uit de Dominicaanse Republiek pakt de aspiraties van haar moeders generatie zeker op. Toen haar gevraagd werd wat ze wil worden als ze groot is, was haar overtuigde antwoord:

“ik wil naar de universiteit”.

Het terugkerende refrein bij bijna elk gezin met dochters in de cohortstudie dat er “dingen veranderen” is een reden voor optimisme. Vooral moeders willen een ander en beter leven voor hun dochters en zien onderwijs als de beste manier om dit te bereiken. Zal hun inzet genoeg zijn om de hindernis van armoede in combinatie met diepgewortelde ideeën over de rol van man en vrouw te overwinnen? Kunnen deze zesjarige meisje hun volledige potentieel realiseren in de maatschappij en hun familie, waar hun rechten, vooral die op onderwijs, worden gerespecteerd? Terwijl we de meisjes de eerste tien jaar van hun leven blijven volgen, wordt ons optimisme getest als ieders goede bedoelingen door armoede en discriminatie worden ondermijnd.

PL

annoelia and her grandmother

PL

an


Learning for Life

16

m a r k P e n G e L L y

Millenniumdoel 3 zet gendergelijkheid centraal in het internationaal beleid. Het is een ambitieus doel dat in alle lagen van de maatschappij moet worden opgepakt en zal voor verstrekkende veranderingen zorgen van de wereld waarin wij leven. Hoe kunnen we de positie van meisjes en vrouwen binnen hun families en gemeenschappen meten om echte gendergelijkheid te kunnen bevorderen? Hoe kan op gender gebaseerd geweld worden verminderd en de gelijkheid bij het nemen van beslissingen thuis en op het werk worden vergroot? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat vrouwen evenveel betaald krijgen als mannen en dat meisjes zodanig worden uitgerust dat ze een gelijkwaardige rol in de maatschappij kunnen spelen? Onderwijs voor jongens én meisjes is cruciaal. Gelijke mogelijkheden op school, het aanbieden van goed onderwijs en zorgen dat meisjes daarvan kunnen profiteren, zijn cruciaal. Onderwijs alleen is misschien niet voldoende om de maatschappij waarin wij leven te veranderen, maar die verandering kan zonder onderwijs nooit bereikt worden. Door ervoor te zorgen dat onderwijs kan bijdragen aan een grotere invloed van meisjes, kunnen onderwijzers, overheden en meisjes zelf manieren vinden om het onderwijs zo in te richten dat meisjes echt worden ondersteund om een vrijer en meer voldaan leven te hebben en de wereld om hen heen te verbeteren.

“ik ben de enige in mijn familie die op de universiteit heeft gezeten. ik ben een rolmodel in mijn familie en mijn gemeenschap en ik probeer de meisjes in mijn dorp altijd aan te moedigen om te streven naar het beste, ondanks de armoede die een obstakel lijkt te vormen voor hun dromen.”

Firehiwot Yemane, 24, Ethiopia30

“er kunnen geen blijvende oplossingen worden gevonden voor de grote veranderingen van nu - van klimaatverandering tot politieke en economische instabiliteit en armoede - zonder de volledige deelname van de vrouwen en meisjes in deze wereld. Dit betekent dat er echt aandacht moet worden geschonken aan de status van meisjes op de wereld. Door bewijs te leveren en tot actie op te roepen helpt de serie rapporten van plan en de wereldwijde campagne ‘because i am a girl’ ons allemaal bij het bevorderen van gendergelijkheid als onze individuele en collectieve verantwoordelijkheid.”

Michelle Bachelet, UN Women Executive Director, voorwoord, rapport ‘Because I am a Girl’ uit 2012

Kom in actie op: www.plannederland.nl

1 Zorg dat onderwijs een grotere prioriteit krijgt in het ontwikkelingsbeleid en dat er meer geld beschikbaar komt voor onderwijsprogramma’s voor meisjes.

2 Zorg dat alle kinderen (jongens én meisjes) minsten negen jaar kwalitatief onderwijs krijgen.

3 Zorg dat gendergelijkheid in het onderwijsbeleid van ontwikkelingslanden gestimuleerd wordt en dat achterstelling van meisjes wordt aangepakt.

Speerpunten


Because I am a Girl - Rapport 2012

Documents

Transcript of Because I am a Girl - Rapport 2012