1. Digitaliseren, digitaal bewaren en online publiceren Henk Vanstappen (PACKED vzw)

2. PACKED VZW EXPERTISECENTRUM DIGITAAL ERFGOED OPDRACHT Expertise rond digitalisering en digitale archivering centraliseren en verspreiden DOELGROEPEN collectiebeherende organisaties andere actoren in het erfgoedveld MIDDELEN Structurele werking Vlaamse Gemeenschap Projectsubsidies Onderaanneming 3. INHOUD Deel 1: DIGITALISEREN Registreren Bestandsformaten en parameters Planning Hardware Deel 2: BEWAREN & PUBLICEREN Scoremodel digitale duurzaamheid Publiceren Auteursrecht 4. 1 REGISTREREN 5. WAAROM REGISTREREN? collectie vindbaar maken collectie beheren data hergebruiken data uitwisselen data publiceren digitalisering plannen en uitvoeren 6. DATASTANDAARDEN datastructuur: welke gegevens? data value: welke waarden? data content: hoe noteren? 7. DATA STRUCTUUR STANDAARDEN Een datastructuur legt een groep beschrijvingselementen vast die bij elkaar horen (schema). 8. DATA STRUCTURE STANDAARDEN generiek: Dublin Core collecties: Cometa archieven: EAD, ISAD(G) bibliotheken: MARC, MODS museumobjecten: CDWA, CIDOC, LIDO locaties: WGS84 personen: ISAAR(CPF), MADS 9. DUBLIN CORE METADATA SCHEMA element betekenis title titel creator vervaardiger subject onderwerp description beschrijving publisher uitgever contributor andere bijdrager date datum type objecttype format vorm of afmeting identifier unieke code source bron language taal van het object relation gerelateerde bron coverage plaats of tijd rights rechten 10. CDWA LITE 11. DATA VALUE STANDAARDEN Een data value standaard legt vast welke waarden binnen een beschrijvingselement kunnen worden gebruikt. 12. DATA VALUE STANDAARDEN generiek: Wikipedia personen: ULAN, RKDArtist, ODIS, VIAF concepten: AAT, Iconclass, LCSH locaties: TGN, Geonames, ISO 3166, CRAB Talen: ISO 639-x 13. DATA CONTENT STANDAARDEN Een data content standaard legt vast hoe een waarde binnen een beschrijvingselement wordt genoteerd. 14. DATA CONTENT STANDAARDEN publicaties: AACR2, RDA, VLACC archiefcollecties: DACS museumobjecten: CCO, MovE Invulboek datum & tijd: ISO 8601 (YYYY-MM-DD) 15. MOVE INVULBOEK 16. TOOLS: DIY MAPPEN EN BESTANDSNAMEN EMBEDDED METADATA SPREADSHEET Excel, LibreOffice Calc, DATABASE MS Access, FileMaker, MySQL, 17. TOOLS: REGISTRATIESOFTWARE TYPES commercieel of open source objecten, archieven, digital assets, documenten netwerk, stand alone, cloud (SAAS) VOORBEELDEN Collective Access (OSS, museum, bibliotheek) Adlib, Adlib Light (museum, bibliotheek, archief) ICA-Atom (OSS, archieven) ACDSee, XnView (fotocollecties) CollectionSpace: (OSS, museum) Colibreo: SAAS (museum) 18. TOOLS: ADLIB 19. TOOLS: COLLECTIVE ACCESS 20. DATAPROFIELEN ook: application profile standaarddatastructuur + elementen uit andere schemas + standaardterminologie + beschrijvingsregels terugwaarts compatibel 21. DATAPROFIELEN 22. 2 DIGITALISEREN 23. DIGITALISEREN? VAN ANALOOG NAAR BINAIR beeld, audio, video, tekst WERKPROCES voorbereiding uitvoering kwaliteitscontrole REGISTREREN (METADATA) bestandsnaam beschrijvende metadata technische metadata 24. DIGITAAL BESTAND TIFF file structure 25. DIGITAAL BESTAND MP4 file structure 26. ANALOOG >> DIGITAAL 27. PARAMETERS 28. RESOLUTIE sample rate (bemonsteringsfrequentie) uitgedrukt in PPI (beeld) of Hz (geluid) bepalend voor bestandsgrootte: Audio: sample rate x2 bestand x2 2D: resolutie x2 bestand x4 29. RESOLUTIE BEELD Pixels per Inch (PPI) of Samples per Inch (SPI) Let op met interpolatie! VIDEO lineaire pixels: 2K, 4K, 8K originele frame rate AUDIO Sample frequency: 48 tot 96 kHz 30. RESOLUTIE: BEREKENEN 1 inch = 2,56 cm voorbeeld dia op A4: 21 cm x 300 dpi / 3,6 cm = 1750 ppi voorbeeld poster op A4: 21 cm x 300 dpi / 70 cm = 90 ppi breedte gewenste afdruk x gewenste resolutie afdruk breedte origineel 31. RESOLUTIE: AANBEVELINGEN BEELD fotos, documenten: 300 ppi dias, negatieven: 300 ppi * reductiefactor (1200 ppi) affiches: