Basisstof 6

Evolutie

De meeste biologen geloven dat:

Andere mensen geloven in het scheppingsverhaal van de bijbel (Genesis)

1…… alle dier- en plantensoorten

2……in de loop van zéér lange tijd

3……..uit elkaar zijn ontstaan.

Darwinisme

• Charles Darwin 1809 – 1882

• 1859 “The origin of species”

Evolutie-theorie

- feiten die argumenten vormen vóór de theorie

- gaat uit van: 1) Variatie in erfelijke eigenschappen (genotypen)

2) Natuurlijke selectie

3) Soortvorming door isolatie

Neo-Darwinisme = Evolutietheorie van Darwin gecombineerd met de huidige kennis over erfelijkheid

Variatie in erfelijke eigenschappenGeslachtelijke voortplanting

Mutaties

Nieuwe paren/recombinaties van bestaande genen/eigenschappen

Plotselinge verandering van erfelijk materiaal door veranderingen aan een gen (DNA)

Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen-Natuurlijke selectie-Ontstaan van nieuwe soorten

Natuurlijke selectieIndividuen die het beste aangepast zijn aan het milieu hebben grootste overlevingskans. Organismen produceren teveel nakomelingen

= Survival of the fittestGunstige genen → veel overlevende én zich voortplantende nakomelingen.

Mutanten blijven voortbestaan en het oorspronkelijke genotype sterft uit.

Evolueren =

Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen-Natuurlijke selectie-Ontstaan van nieuwe soorten

Biologiepagina Stippelspel

Door isolatie vindt gedurende lange tijd geen voortplanting plaats tussen individuen van verschillende populaties.

Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen-Natuurlijke selectie-Ontstaan van nieuwe soorten

Nieuwe soorten

Darwinvinken Een bekend voorbeeld van het ontstaan van nieuwe soorten zijn de darwinvinken op de Galapagoseilanden.

Eens allen afkomstig van het vaste land van Z-Amerika.

Snavels aangepast aan het beschikbare voedsel van het eiland waarop ze leven.

Doordat de vinken van de verschillende eilanden zich niet meer onderling voortplanten ontstaan uit de verschillende populaties verschillende soorten.

Basisstof 7:

Argumenten voor evolutie

Reconstructie ammoniet

Fossielen* Versteende overblijfselen van organismen

* Afdrukken van organismen in gesteente

Fossielen leren ons: In de geschiedenis van de aarde zijn soorten ontstaan én verdwenen!

Fossielen zijn:

* Resten organisme in o.a. ijs, barnsteen en teerputten

1. Dier gaat dood 2. Dier bedekt met zand en klei

3. 10.000-en jaren voorbij 4. Permineralisatie = door chemische reactie omgezet in mineralen/gesteente

5. erosie 6. exposure

Oudersomsbepaling fossiel

- Radioactieve koolstof-methode

(C14 C12) en halfwaardetijd van andere isotopen

- Gidsfossielen

- Geologische tijdsbepaling

Bewijs:• Continenten bewegen nog steeds• Bestudering fossielen• Bestudering geologie

Bouwplan: homologe organen

Rudimentaire organenDoor aanpassingen aan verschillende milieu`s hebben organen van de oorspronkelijke voorouders hun functie verloren.

Dunne darm

Dikke darm

Blinde darm

Staartwervels

Hond Mens

MensSchaap •Verstandskies?

•Restanten heup walvis

M.plantaris

Overeenkomst in embryonale ontwikkeling.

Gewervelde diersoorten ontwikkelen zich van bevrucht eitje tot bijna ter wereld komen.

Zeker in de eerste stadia is er vrijwel geen onderscheid te maken.

Dit maakt het aannemelijk dat deze dieren afkomstig zijn van een gemeenschappelijke voorouder.

1 2 3 4 5 6

98,5 % overeenkomst in het DNA van een mens en een chimpansee….

13,7 miljard jaar geleden: Oerknal

(Big Bang-theorie)

• Aarde = 4.6 miljard jaar oud• Aanvankelijk grote bal van gesmolten gesteente die langzaam afkoelde → vorming aardkorst• Vulkanisme → vorming atmosfeer

Basisstof 8: Geschiedenis van het leven op aarde

Oeratmosfeer: NH3, H2O , H2S en CH4 (geen O2)

Oeroceanen: opgeloste metaalionen, fosfaten & silicaten

Energie: UV-straling, elektrische ontlading bij onweer, geothermische warmte bij vulkaanuitbarsting & radioactieve stralingAnorganische stoffen → organische bouwstenen

Dr. Stanley Miller

Proef van Miller- 1953

Vorming van aminozuren & nucleïnzuren

Van ééncellig naar meercelligEerste ééncellige levensvormen = 3,5 miljard jaar

6CO2 + 6H2O → C6H12O6 + 6O2

fotosynthese

Radicale atmosfeerverandering (atmosfeer O2 rijk en CO2 arm)

ééncellige levensvormen passen zich aan (O2 consumenten)

Endosymbiosetheorie

Voet aan walVissen 400 miljoen jaar

Amfibieën & reptielen 300 miljoen jaar

Zoogdieren 200 miljoen jaar

Vogels 150 miljoen jaar

Dinosauriërs 245 miljoen jaar tot 65 miljoen jaar

Uitsterven dinosauriërs komeetinslag?

150 miljoen jaar: eerste vogelsArchaeopteryxVogel: vleugels, veren, snavel, loopbeenReptiel: schubben, tanden, lange staart, buikribben

4000.000.000

30000.000.000

2000.000.000

1000.000.000

Ontstaan aarde

Vondst oudste fossiel

1e organisme met fotosynthese

1e meercelligen

600.000.000

500.000.000

400.000.000

300.000.000

200.000.000

100.000.000

vissen

1e landleven planten

Reptielen (dino`s)

Amfibieën

1e zoogdieren

Vogels

Meteoriet-inslag

60.0000

10.000

5.000

Moderne mens

Andere stromingen:

CreationismeGeloven in een Schepper. Veel creationisten geloven dat er verschillende typen soorten door God geschapen zijn, en dat evolutie slechts beperkt mogelijk is. Zij geven daarmee een religieuze verklaring voor het bestaan van de soorten en verwerpen daarmee (grotendeels) de evolutietheorie. Er zijn verschillende stromingen binnen het creationisme. De hoofdstroming wordt echter gevormd door christenen die op grond van het bijbelboek Genesis geloven dat God de soorten geschapen heeft, en dat de mens een bijzondere plaats inneemt in deze schepping.

Andere stromingen:Intelligent DesignIntelligent Design is in de jaren '90 in gang gezet door een aantal

wetenschappers. Zij hebben geprobeerd m.b.v. wetenschappelijke argumenten aan te tonen dat er een 'intelligent ontwerp' ten grondslag moet liggen aan het leven. Het concept van onherleidbare complexiteit speelt hierin een belangrijke rol. Over de identiteit van de 'ontwerper' wordt niets gezegd, waarmee Intelligent Design verschilt van de meeste creationistische stromingen. Intelligent Design wordt echter door veel creationisten gesteund.Als concrete voorbeelden van onherleidbare complexiteit worden genoemd: de zweepstaart van de bacterie E. coli, trilharen, het mechanisme van bloedstolling, de werking van het oog en het immuunsysteem