Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag...

50
Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007

Transcript of Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag...

Page 1: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Bas van Boesschoten Pim van Diepen

Mercer Human Resource ConsultingLandelijke Econometristen Dag 2007

15 maart 2007

Page 2: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 2

Eerst even onszelf voorstellen …

Bas van Boesschoten– In 1995 afgestudeerd aan de UvA– afstudeerrichting: Actuariële Wetenschappen– sinds juli 1995 in dienst bij Mercer– Principal, lid MT Retirement (portefeuille kennisdeling en

relatiemanagement), interim manager funding– werkt in Arnhem / Amstelveen

Pim van Diepen– 3e-jaars bachelor actuariële wetenschappen aan de UvA– sinds oktober 2004 in dienst bij Mercer– consultant bij afdeling accounting– werkt in Amstelveen

Page 3: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 3

Agenda Workshop

Deel 1: inleiding 14:00-14:30

– Wat is pensioen?

– Wat is RFM?

Deel 2: FTK 14:30-15:15

– Financieel Toetsingskader (pensioenfonds)

– Marktwaardering

– Case 1: FTK

Deel 3: Accounting 15:15-16:15

– Accounting (onderneming)

– Case 2: PUC Methode

Page 4: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 4

Agenda Workshop

Deel 4: RFM 16:15-17:00

– ALM als stuurmiddel

– Case 3: ALM

– Advisering ondernemingen

Page 5: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Deel 1: Inleiding

Page 6: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 6

Wat is pensioen?

Doel pensioenregeling

– Uitkering bij leven / arbeidsongeschiktheid / overlijden

– Personeel aantrekken

– Binnen randvoorwaarden werkgever (marktconform en budget)

Defined Benefit (DB) – Defined Contribution (DC)

– Verzorgingsgedachte of beloningsgedachte

– In het vervolg behandelen we alleen DB want in NL heeft 94% van de werknemers een DB-regeling

– Trend richting collectief DC en hybride regelingen (DB/DC)

Page 7: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 7

Relevantie: hefbomen

Nederlandse pensioenmarkt

– Pensioenvermogen € 640 mrd

– Pensioenverplichtingen € 500 mrd

– BNP € 500 mrd

– Salarissom € 200 mrd

– Winsten € 50 mrd

Pensioenfonds als winstmaker:

– 1% extra rendement = 1% BNP = 3,2% salarissom = 1,3% winsten

Pensioenfonds als verliesmaker:

– FTK: Tekort binnen een jaar aanvullen tot 105%

– 10% tekort = 10% BNP = 25% salarissom = 100% winsten

Page 8: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 8

Werkzaamheden als consultant enkele voorbeelden uit ons huidige werklijstje

Pensioenreglementen aanpassen aan actuele ontwikkelingen:

– Wet gelijke behandeling en Wet VPL

Voorziening berekenen of controleren

Jaarwerk en actuarieel rapport opstellen

Offertevergelijking herverzekeraar

FAS/IAS/RJ berekeningen en rapportages opstellen

Advies over premie en indexatie

Begeleiding collectieve overdracht

Begeleiding bestuursvergadering pensioenfonds

Page 9: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 9

Werkzaamheden als consultant enkele voorbeelden uit ons huidige werklijstje

Overdracht administratie van verzekeraar naar administrateur voor pensioenfonds

Advisering aanpassing pensioenbeleid aan FTK

Oplossing VUT en prepensioen voor grote international

Advisering werkgever bij onderhandelingen met de bonden

– Kostenprognoses

– Gevolgen pensioenen

Page 10: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 10

Funding Investment

AccountingBenefits

GovernanceBedrijfs-doelstellingen

Pensioen

FTK

IFRS

Retirement Financial Management Wat is RFM?

Pensioen-

regelingen

matching

Pension Fund Governance

Page 11: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Deel 2: Financieel ToetsingskaderFinanciële positie pensioenfondsen

Page 12: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 12

Inleidingbeoordeling financiële positie

Hoe beoordeel je de financiële positie van een pensioenfonds of een verzekeringsmaatschappij?

Hoe verschilt een verzekeraar of pensioenfonds van een ander bedrijf?

Wat is leidend bij de beoordeling van de financiële positie van een pensioenfonds of verzekeraar?

– cashflows?

– resultaten?

– balans?

Dekkingsgraad: middelen t.o.v. verplichtingen

Page 13: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 13

Inleidingbalans

Voorbeeld balans van pensioenfonds of verzekeraar

Marktwaarde beleggingen eenvoudig uit de markt af te leiden

Cruciaal: bepaling van de voorziening: toekomstige verplichtingen verdisconteerd naar balansdatum

activa passivaobligaties 70 voorziening 80aandelen 20 surplus 20onroerend goed 8kas 2totaal beleggingen 100 100

Page 14: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 14

Jaar Kasstroom disconterings-voet vast

Contante waarde factor

Contante waarde

1 3000 4,00% 1/(1+4%)^1 28855 2000 4,00% 1/(1+4%)^5 16448 1000 4,00% 1/(1+4%)^8 731

VPV 5260

Voorbeeld contante waarde berekening

Page 15: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 15

Levens- en sterftekansen

– Vijfjaarlijks onderzoek door AG naar sterftekansen in Nederland (Nieuwste: overlevingstafels 2000-2005)

– Meeste pensioenfondsen leiden de kansen af van die AG-tafels

– Correctie middels leeftijdsterugstellingen

Page 16: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 16

Stel: Nu zijn er 1.000 deelnemers, de 8-jarige overlevingskans is 98%. Kasstroom bestaat uit een uitkering over 8 jaar ter grootte van 1 aan de dan in leven zijnde deelnemers. Verwacht rendement is 4%.

Voorziening dient nu te zijn: 716

Immers: naar verwachting krijgen 980 deelnemers een uitkering van 1.980 * (1,04)-8 = 716.

Stel: verwachte verbetering overlevingskansen naar 98,5%, ofwel na 8 jaar 985 deelnemers in leven. De thans benodigde contante waarde bedraagt dan 720.

Voorbeeld

Page 17: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 17

Voorbeeld VPV

Jaar Kasstroom overlevings-kans

disconterings-voet vast

Contante waarde factor

Contante waarde

1 3000 99,00% 4,00% 1/(1+4%)^1 28565 2000 98,50% 4,00% 1/(1+4%)^5 16198 1000 98,00% 4,00% 1/(1+4%)^8 716

VPV 5191

Page 18: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 18

Algemene formule VPV

x

t

t

xtxt ipUVPV

0 1

1**

Page 19: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Marktwaardering

Page 20: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 20

InleidingHet huidig toetsingskader

Voorheen: waardering pensioenverplichting o.b.v. rekenrente van 4%

Vanaf 1-1-2007: Marktwaarde welke rente van welke markt?

10jaars rente

3.0%

3.5%

4.0%

4.5%

5.0%

5.5%

6.0%

31-12-98 31-12-99 31-12-00 31-12-01 31-12-02 31-12-03 31-12-04 31-12-05

welke sterfte en is daar een markt voor?

Toetsing op dekkingsgraad: Minimaal Vereist Vermogen (onderdekking) en Vereist Vermogen (reservetekort) De benchmark van de toezichthouder

Page 21: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 21

Belangrijk begrip bij wijziging in marktwaardering: duration

Wat is duration?

– ‘gewogen gemiddelde looptijd’

– rentegevoeligheid prijs

waarde - duration × rentewijziging

Voorbeeld: duration verplichtingen is 10

– bij rentewijziging (dr) van -1% is waarde verplichtingen ≈ + 10%

Page 22: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 22

DurationMathematische achtergrond

Duration is de eerste afgeleide (=hellingshoek) van de prijs naar de yield (-ΔP / ΔY)

Duration alleen accuraat bij kleine verandering in de yield.

Foutmarge duration wordt groter bij grote veranderingen in de yield. Dit wordt gecorrigeerd door een “convexity” factor bij de duration op te tellen.

Page 23: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 23

Consequenties huidige waardering: balanspositie

Balans:

Beleggingen 100% in obligaties, tegen marktwaarde

Voorziening op basis van vaste rekenrente van 4%

Wat is de dekkingsgraad?

passivaactiva

surplus 20

totaal 100

voorziening 80beleggingen 100

totaal 100

Page 24: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 24

Consequenties huidige waardering: balanspositie (2)

Gevoeligheid balans bij rentewijziging:

– marktwaarde beleggingen wijzigt bij rentewijziging: stijging marktwaarde beleggingen bij rentedaling daling marktwaarde beleggingen bij rentestijging

rente rente

dekkingsgraad: 110/80 = 137,5% 90/80 = 112,5%

passivaactiva

surplus 30

totaal 110

voorziening 80beleggingen 110

totaal 110

passivaactiva

surplus 10

totaal 90

voorziening 80beleggingen 90

totaal 90

Page 25: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Case FTKEffect FTK op balanspositie pensioenfondsen

Page 26: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 26

Voor een fictief pensioenfonds geldt de onderstaande huidige balans op basis van 4% rekenrente.

Bepaal nu zowel onder het oude 4% kader als onder het nieuwe FTK de balans van dit fictieve pensioenfonds bij:

-stijging van de marktrente naar 4,5%

-daling van de marktrente naar 3,5%

Veronderstel een duration bij vastrentende waarden van 8 en bij de pensioenverplichting een duration van 15

Case FTKEffect FTK op balanspositie pensioenfondsen

activa passiva

aandelen 60 voorziening 100vastrentend 70 algemene reserve 30

130 130Dekkingsgraad: 130%

huidige 4%-balans

Page 27: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Deel 3: AccountingPensioenverplichting voor de onderneming

Page 28: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 28

Pensioenverplichting

FAS 87 / IAS 19 / RJ 271

Jaarrekening onderneming

Waardering op basis van Projected Unit Credit Methode (PUCM):

– pensioenformule

– reële disconteringsrente

– stijging van lonen en prijzen (toekomstige indexatie)

– arbeidsongeschiktheidskansen

– ontslagkansen

– sterftekansen

– toerekening aan verstreken dienstjaren

Page 29: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 29

Economische en actuariële assumpties

zuiver en onderling consistent te zijn

Discount rate- ondernemingsobligaties (AA)

Salarisstijgingen- onderneming, functie, leeftijd, geslacht

Pensioenverplichting

Page 30: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 30

Toekomstige indexatie- inflatieverwachtingen (CPI)

- verwachte loonstijgingen (CAO)

Arbeidsongeschiktheidsfrequenties- onderneming, functie, leeftijd, geslacht

Ontslagfrequenties - onderneming, functie, leeftijd, geslacht

Sterftefrequenties- overlevingstafel GBM/V 1995-2000

Pensioenverplichting

Page 31: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 31

in dienst 1e jaar 2e jaar pensioen

Actief

Actief

Premievrij

Overleden

Arbeidsongeschikt

Premievrij

Overleden

Arbeidsongeschikt

PensioenPensioenverplichting

Levensloop deelnemer:

Page 32: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 32

Pensioenverplichting

x

ttxtxtxtxtx nn

65

0

agProraterinngDisconteriontslag bijPensioen kans Ontslag

Formule Projected Unit Credit Method:

x : leeftijdt : toekomstig tijdstipn : duur tot pensioendatum

x

ttxtxtxtxtx nn

65

0

agProraterinngDisconteringinvalideri bijPensioen kans ngsInvalideri

x

ttxtxtxtxtx nn

65

0

agProraterinngDisconteristerfte bijPensioen kans Sterfte

nxnxnxnxnx nn agProraterinngDisconteriPensioentumpensioendabereiken Kans

Page 33: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 33

Rekenvoorbeeld (deel 1)

Actieve deelnemer met leeftijd 45 jaar, in dienst op 30-jarige leeftijd

Huidig salaris 35.000, huidige franchise 15.000

Verwachte ontwikkeling salaris en franchise is 2 %, rekenrente 4%

Ouderdomspensioen 1,75% van de pensioengrondslag per dienstjaar

(eindloonregeling)

Levensloop deelnemer:

15% kans op ontslag bij 45- en 55-jarige leeftijd,

anders met pensioen op 65-jarige leeftijd

Annuïteit: 20ā45 = 4,5 10ā55 = 7,0 ā65 = 11,6

Pensioenverplichting

Page 34: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 34

Rekenvoorbeeld (deel 2)

OP45 = (35.000–15.000)*(45-30)*1,75% = 5.250

OP55 = (35.000–15.000)*(1,02)^(55-45)*(55-30)*1,75% = 10.666

OP65 = (35.000–15.000)*(1,02)^(65-45)*(65-30)*1,75% = 18.203

Discontering: V0 = 1 V10 = 0,68 V20 = 0,46

Proratering: Pro45 = 15/15 Pro55 = 15/25 Pro65 = 15/35

15%*5.250*4,5*1*1 = 3.544

(100%-15%)*15%*10.666*7,0*0,68*15/25 = 3.884

(100%-15%)^2*18.203*11,6*0,46*15/35 = 30.076 +

PBO (VPV = 5.250 * 4,5 = 23.625) (+58%) = 37.504

Pensioenverplichting

Page 35: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Case Accounting

Page 36: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Deel 4: RFMAsset Liability Management (ALM) als stuurmiddel

Page 37: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Wat is je kader, ofwel wat is je basis om beslissingen te nemen?

Page 38: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Hoe leg je risico uit?

Page 39: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 39

Voorbeeld Tracking Error (zonder afdekking renterisico) (ofwel: waargenomen beweeglijkheid van belegd vermogen t.o.v. de verplichtingen)

Page 40: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Wat zijn je doelstellingen?

Page 41: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 41

Praktijkvoorbeeld

Pensioenfondsen zijn geïnteresseerd in:

– Wat is de verwachte ontwikkeling van de dekkingsgraad?

– Wat is de kans dat er bijgestort moet worden?

– Hoeveel moet er dan bijgestort worden?

– Wat is de kans dat er geïndexeerd kan worden?

Page 42: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 42

Oplossing: Simulatie scenario’s

0%

100%

200%

300%

400%

500%

2006

2009

2012

2015

2018

2021

2024

2027

2030

2033

2036

2039

2042

2045

De

kk

ing

sg

raa

d

Page 43: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 43

Elementen FTK

1. Eisen m.b.t. zekerstelling nominale rechten: ondergrenzen

– De zekerheid voor de deelnemers dat de opgebouwde nominale aanspraken gewaarborgd kunnen worden, is onafhankelijk van de (pensioen)uitvoerder; de toezichthouder meet ieder pensioenfonds met betrekking tot de nominale aanspraken met dezelfde standaard Minimaal Vereist Vermogen – 1 tot maximaal 3 jaar herstel Vereist Vermogen – 15 jaar herstel

2. FTK-Hoofdlijnennota & Algemene toezichthouding m.b.t. indexatieambitie

– “Er moet een consistent geheel zijn tussen gewekte verwachtingen, financiering en het feitelijk toekennen van de voorwaardelijke aanspraken”

– “Indien de consistentie niet gewaarborgd is, dient òf de ambitie òf de wijze van financiering te worden aangepast”

Doel

Constraint

Page 44: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 44

Kernvragen: mogelijkheden tot sturing en de invloed sturingsmogelijkheden

Vanuit de ondergrens:

Wat is de ‘herstelcapaciteit’ ?

– Kan het premie- en indexatiebeleid zodanig worden ingezet dat herstel mogelijk is?

– Welke bijdrage vanuit het beleggingsbeleid kan hierbij verlangd worden, gegeven een risico dat past bij de financiële positie en de risicohouding van het bestuur?

Vanuit evenwicht:

Welk streefniveau heeft het pensioenfonds?

Welke inspanning is benodigd om positie van evenwicht te handhaven?

Page 45: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 45

Benchmark nominale

verplichtingen

Nominale premie+kostenopslag

+mismatchopslag

+indexatie+ herstel

Indexatie kleiner dan

streefindexatie

Concept invulling beleidskader op basis van FTK

Evt. inhaal-indexatie

Indexatiebeleid Premiebeleid Beleggingsbeleid Benchmark Acceptabele risicomaat

Geen indexatie

Reguliere indexatie

VV97,5% zekerheidIn maximaal 15 jaar te bereiken

MVV105%

In principe in maximaal 1 tot 3 jaar te bereiken

StreefgrensAfhankelijk van

ambitie

Evt. verlaging premieopslag

Maximale premie

Benchmark geïndexeerde verplichtingen

Dek

kin

gsgr

aad

Minder

Meer

Page 46: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 46

Een voorbeeld: ontwikkeling financiële positie vanuit streefgrens (reële voorziening) ~ dgr 135%

135%

100%

Bij volledige indexatie is nodig: 48% * reële koopsommen + 0.51% extra rendement op de reële verplichtingen

Page 47: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Case ALM

Page 48: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 48

How can corporates use risk budgeting? Example 1

Reconciliation of Funded Status (EUR Millions)

Example 1

1. Present value of funded obligations 1,933.0

2 Fair value of plan assets 2,270.1

3. Deficit (surplus) for funded plans (337.1)

4. Present value of unfunded obligations -

5. Unrecognized net actuarial gain/(loss) 468.4

6. Unrecognized past service (cost) benefit -

7. Net liability (asset) 131.3

Liability Gain / (Loss) Due to Assumption Changes 303.1

Liability Gain / (Loss) Due to Experience 33.6

Total Liability Gain / (Loss) 336.7

Total Asset Gain / (Loss) 137.4

Total Gain / (Loss) arising during 2006 474.1

70 bp discount rate change

Equity outperformed expectations

+

This year I am on the right side do I want this to happen?

Page 49: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 49

How can corporates use risk budgeting? Example 1, continued

Reconciliation of Funded Status (EUR Millions)

Example 1

1. Present value of funded obligations 1,933.0

2 Fair value of plan assets 1,967.0

3. Deficit (surplus) for funded plans (34.0)

4. Present value of unfunded obligations -

5. Unrecognized net actuarial gain/(loss) 165.3

6. Unrecognized past service (cost) benefit -

7. Net liability (asset) 131.3

Liability Gain / (Loss) Due to Assumption Changes 303.1

Liability Gain / (Loss) Due to Experience 33.6

Total Liability Gain / (Loss) 336.7

Total Asset Gain / (Loss) (165.7)

Total Gain / (Loss) arising during 2006 171.0

70 bp discount rate change

Equity outperformed expectations,

Interest rate hedge caused assets to go down

+

The unrecognized gain remains within the corridor

With the interest risk hedged (a lower risk budget), this might have happened

Page 50: Bas van Boesschoten Pim van Diepen Mercer Human Resource Consulting Landelijke Econometristen Dag 2007 15 maart 2007.

Mercer Human Resource Consulting 50

VRAGEN ???

Bellen of mailen kan ook:

[email protected] (020 - 4313 802)

[email protected] (020 - 4313 830)